Punjabi Kavita
Dr Faqeer Muhammad Faqeer

Punjabi Kavita
  

ڈاکٹر. فقیر محمد 'فقیر'

ڈاکٹر. فقیر محمد 'فقیر' (1900-1974) دا جنم گجراں والہ (پنجاب) وچ ہویا ۔ اوہ حکیماں دے خاندان وچ پیدا ہوئے ۔ اوہناں نے 1923 وچ ہومیؤپیتھی وچ ڈپلوما حاصل کیتا ۔ کجھ دیر اوہناں ڈاکٹری کیتی تے پھر اپنے رہانی گورو ابدلھا قادری 'گجراں والہ' دے کہن تے کنٹریکٹر بن گئے ۔ اوہناں دی پہلی کاو-رچنا ‘سدا-اے-فقیر' 1924 وچ چھپی ۔ پنجاب یونیورسٹی نے 1952 وچ اوہناں دی رچنا 'مواتے' لئی اوہناں نوں سنمانیا ۔ اوہناں نے انوواد دا کم وی کیتا ۔ فقیر صاحب ہوراں نے پنجابی وچ غزلاں، رباعیاں، دو مصرعے، کتئے تے دوہڑے لکھے ہن ۔ اوہناں دیاں رباعیاں دی کتاب 1946 وچ "نیلے تارے" دے ناں ہیٹھ تے پھیر ایہہ کتاب "ربائیاتے فقیر" دے ناں ہیٹھ وی چھاپی گئی ۔


Dr Faqeer Muhammad Faqeer Punjabi Poetry

پنجابی کویتا ڈاکٹر. فقیر محمد 'فقیر'

ظلمت سمجھاں رات ہنیری تیرا نور سویرا سمجھاں
مورکھ دل نہ عشقَ دی قدر کیتی
مولٰی خدا دے نور دی نوری ضیاع تسیں
ہویا نعت میری دا اے اج مطلہ
تیرے زخم ورگی ملی نہ کوئی مرہم
صبح اضل دی ویکھیا نور جسدا
رہندا نظر وچ اے تیرے تالباں دی
آوے نال خیال کسے دے جدوں خیال غزل دا
ہے سی جس مستانے دا میکدا مقام غزل دا
دل میرا نہیں میرا ہے بیگانہ کسے دا
کیتی اے وانگ سوہنیاں سوہنی ادا خدا
رانجھا جوگی، متوں مرزا، پنوں مجنوں جھلا
جان آون دا گلی اوہناں دی چھڈیا نہ دستور گیا
شوخ ترچھی نظر نوں دلبر جھکا کے ماریا
کھڑدے پھل نہ ہسن ہووے، سماں بہاراں آئیاں دا
ملیا نہ کوئی کیتی گل نوں، سن کے جاچن تولن والا
جانا اوہناں ول کدی اویر آپے
پے کے لمیاں وچ وچھوڑیاں دے
کیتی اساں بیمار دی انج کاری
وسیا نہ شہر تیرا ہو کے ویرانہ خراب
اڈدیاں زلفاں ہیٹھ رخاں دے آئے نظر نظارے پھیر
وچ عاشقاں اج کلھ تیری بجھی اے ہوا ہور
مہفل حسن جوانی دی نے روپ سنوارے پھیر
چڑھکے فکر کمان میری تے قلم میری دا تیر
کئی پانڈی نے چکی پھردے دھرتی دا ایہہ بھار
چہرہ تیرا اے سادھ طبیعت تیری اے چور
دسدے وچ ہیاتی دے جد آؤندے خونی موڑ
ودھ گئی ہور ساڈے دل دی پریشانی
موتوں سخت اسیں نہیں مندے کوئی یار اڈیک
ایویں پئے دانائیاں چھانٹن دنیا دے وچ دانے لوک
پاؤندے نے مقدرج تے بتّ خانا خراب اوڑک
مالی ہن بریاں رسماں دے ورتارے توں بدل ضرور بدل
سدھر میری جہاد، شہادت میری امنگ
پاؤن عقلاں نوں جہڑے جھلّ
کتھے تیرا قیام نہیں کتھے تیرا مقام نہیں
گھورنا بندے نوں ربی شان نہیں
جوہاں بیلیاں دے وچ دیکھے پھردے وانگ لٹوراں
دل وچ نے اوہدے پیار دیاں، کی بھکھاں تساں کی دساں
ویچے پیا گرنتھ گرنتھی پنڈت وید پران
لین اجاڑ فسادی ہتھیں وسدیاں رسدیاں جاہواں نوں
نکلے آپ مہاڑ جے کدی بنے
خورے پھیر اج سانوں کیہدیاں بھلیاں یاداں آئیاں نے
خچرے نے ایہہ گھوگل کنے دسدے آلے-بھولے نے
وچ بہار پیار سمیں دیاں کیوں نہ خیراں منگاں جاں
صاحب نظر دیکھن جتھے کوئی صورتَ
ساویں تول نگاہواں دے اج نیویں تلدے ویکھے نے
بنی باجھ نے سنور کے وگڑ جاندے
سنھ ماردیاں چور نوں ویکھ اکھیں
جدوں کیتیاں صفتاں میں وچّ وحشت
خاطر سیر دی اوہ شاہے حسن یارو
بوجھ ہجر دے تھیں قمر خم ہوئی
تیز تبھا نہ دوستو ہووے کوئی
کیہنوں پچھاں پتہ اوہدا ہن کہڑے پاسے جاواں میں
اوہ میں اج وی اک دوجے دے یار تے ہاں غمخار نہیں
پچھدے نہیں بھاویں کوئی چجّ چالا
میرے دل نوں درداں دے مان ہور وی نے
شاکر رہواں رضا دا سدا ایسا
صدیقی، فاروقی نہیں اوہ عثمانی، کراری نہیں
کس ادا اگے تیری نہ سر جھکا دتا اساں
ساڑیاں سدھراں، آساں دل دیاں اگے جنہاں نال تساں
جھوٹھے بےاعتبارے جگّ دے سارے جھوٹھے گہنے نے
کیکن دل دی باریؤں بنے ویکھن آس مراداں
کھلھے در بیگھراں دے ہسدے نے
تیتھوں دور یا نیڑے دے نہیں اکا گلہ-گزار اسیں
فقراں وچ نہ ڈبّ کے سوچدا رہو
دولت وصل ملے نہ سوکھی ہجر ازاراں کولوں
ترکے باہاں دے زور جو پار لگن
منڈی وچ ہیاتی دی شوق سیتی
بجھنا جوش وچ ٹھیک نہیں زندگی دا
ہے ساں گیا جیہدے لئی بھلّ اپنے گھر نوں میں
دھوڑ اڈی دے گردے سورج دے لشکارے بندے نے
چال ویکھ زمانے دی نظر بازا
قومی زندگی لئی آپ مرن والے
ویکھ اوہناں دیاں کوریاں ریتاں
گجھے بھید پریتاں دے اج سارے تھلدے ویکھے نے
کٹے کلم کلیاں جہڑے فاقے تے جگراتے میں
اٹھ دلا چل منزل تے احسان کسے دا ذریعے کاہنوں
چن اے عجیب لشکدا تارے عجیب نے
نکھڑے راہ دھپاں وچ گاہندا مڑدا موڑ کتھاویں
نزرباز، جاناں نظر دین والے
خورے کیوں منمتا بندہ کردا منو وچار نہیں
اج تیک اوہناں دے بغیر دیکھی
کردا اے نال اک سینت دے، کی حسن کرامت نہ پچھو
کرے اوہ جے کردے میری وفا دا گلہ
چھالیاں دے ہون توں نہ کنڈیاں دا ملّ ویکھ
کرنی باجھ دلیلوں ایویں سکی گلّ زبانی کی
دلوں اٹھدی ہوک پیار دی نہیں
نیندر نوں تیاگ ہن تے کھولھ اکھ ذرا ویکھ
عرش دے پتیاں توں پہلاں کر ذرا دل دا پتہ
کدی کم جہان دے رہے دوجے
دناں چڑھدیاں لہندیاں وانگ اکا
مجبور ہو کے چل نہ مجبوریاں نوں ویکھ
روپ جیہدے تھیں اکھیں دیکھی سدا بہار چمن دی
دل سی درد وچ درد سی وچ دل دے
اچانک سلام ہونا سی
آیا سن آوارگی جانی میری
ریس مجنوں دی پیا کرے کوئی
پھیر اج کسے دی کھلری زلف وانگوں
اچنچیت اج اوہناں دی نظر وچوں
ہندی اے جنہاں نوں نت نویاں غماں دی واقفی
یاراں باجھ سہاندی ناہیں لگی مہفل یاراں دی
ایویں پئے کریئے گلہ یار دا کی
بھلی ویکھ کلیاں پھلّ ایویں بلبل
میں تے سی دو-چار دن دی کھیڈ جاتی زندگی
نکل سکی نہ دلی سدھر میری تحریر دی
توں کی جانے بھکھ-ننگ نوں توں کی جانے تنگی
دل اداس رہندا سی بغیر اوہدے
کجھ جھگڑے جنت دوزخ دے کجھ بحث عذابِ سباباں دی
راکھے وچ نظراں مینوں رکھدے نے
بھلیا ربّ سانوں ڈاڈھا یاد آیا
رہِ کے دیس وچ وانگ پردیسیاں دے
پنڈ شہر اوہو، اوہو بستیاں نے
ہسن والے چھم چھم روئے روندی خلقت ہسی
نہ کوئی توڑیا ایس گلاب باغوں
مومن کائبیوں کویں بیدید جائے
جھلے وچ بہار سمیں دے انھے جھکھڑ جھلے
کیتا سی کدی پیار بڑی دیر دی گلّ اے
درد جدائی دے پئے مارن، سینے دے وچ تیر اجے
اوسے گلی ایہہ پاگل مینوں مڑ پیا نال لجاندا اے
آئے پروہنے جد وچ گھر دے، کیکن خاطر یار نہ کردے
باغا دے وچ جھومر پاؤندی پھرے بہار چپھیرے
جہڑے گوشہ نشیناں نے عمر ساری
جہڑے دن نے ساڈے دل تھیں اوہدی یاد وساری اے
اپنے کم دیاں گلاں چھڈّ دے
جھل-مل کردے تارے کتھے
ہر چیز دے وچ تیری تصویر پئی دسدی اے
کویں نہ بھیت الفت دا زمانے تے صنم نکلے
میری مٹی تھیں مرکے وی پیا میرا بھرم نکلے
دسدے نے دھیدو رانجھے نوں پئے پینڈے کالے کوہاں دے
ہن تے چاء چمکاؤ چنو بخت سیاح اساڈے
جہڑے رنگ میخانے نوں چھڈیا سی
جتھے رہے ہاں رہے ہاں اسیں اتھے
نال سینتاں سمجھیئے کدوں تیکر
پٹّ اکھاں دے کھولھ دلاں وچ ڈیرے لاون والے
لاؤن لئی دل نوں اک دل ربا ملیا تے ہے
بنے کدی نہ محرم دردی ساڈیاں ہجر براتاں دے
دل پرچاؤن لئی گھانیاں رہے کردے
دنیا وچ اوہدے پاگلپنے باجھوں
جھلی جھال نہیں جاندی کسے کولوں
ایہو جہے محرم کتھوں لبھنے نے
بڑیوار آہندے رہے آں بدلاں نوں
پاگلپنا نہ جد تکّ دل وچ عقلاں دے در کھولھے
کدی تے روندے پربت ولوں ہسدے بدل آونگے
رہندا گلہ-شکوہ ظلم ستم دا نہ
غم اے دل دا ہو سکے تے دل دے غم نوں پکا کریئے
ویکھ ویکھ کے رتے رنگ اج دیس دیاں میداناں دے
جوہ اجاڑاں وچوں گزرے بیلیاں باراں وچوں لنگھے
سمجھے اوہناں دے پیار نوں پیار کہڑا
رہے کسے دا حالَ نہ سنن جوگے
دانے دلاں لئی یار دے کملپنیاں
مہفل وچ اوہدے رسّ جان پچھوں
نیندر حالَ بےحال نہ ہون دتا
تتی رتّ خزاں دی وانگ باغے
نکل گردشاں توں بدل بندیا توں