رباعیاں ڈاکٹر. فقیر محمد 'فقیر'
رباعیاں
تدھ بن کوئی دم غیر دا بھردا اے تے مورکھ۔
منگتا جے کسے ہور دے در دا اے تے مورکھ۔
مورکھ تیرا اقرار جے کردا اے تے مورکھ،
دانا تیرا انکار جے کردا اے تے مورکھ۔
تیتھوں بے آس کدی کوئی سوالی نہ گیا۔
شاہ، گدا کوئی،کوئی عالی-موالی نہ گیا۔
چور، مکار، دغیباز، فریبی، ظالم،
آ گیا جو تیرے در تے اوہ خالی نہ گیا۔
بانگ آکھے کوئی یا ناد وجائے کوئی۔
وسرے مینوں میرا نام دھیائے کوئی۔
ہے ایہہ اعلان 'فقیر' عامَ زمانے تے میرا،
ہو کے بے آس میرے در توں نہ جاوے کوئی۔
اکھیاں وچ جیہا روپ سمایا تیرا۔
نظر جو کجھ وی اے نظر آیا تیرا،
جان تیری دی اے مستی میری رگ رگ دا صرور،
ساز ہستی دا سدا راگ سنایا تیرا۔
بے اوڑکے نظراں نوں پئے راہ ملدے نے۔
ملدے کتے آہو کتے آہ ملدے نے۔
ہر ذرہ 'فقیر' اپنے خالق دا اے شاہد،
بے انت دے بے انت گواہ ملدے نے۔
مغل مرزے، کتے آغے، کتے راشے دیکھے۔
مولوی، صوفی براہمن تے مہاشے دیکھے۔
ویکھیاں جیوندا 'فقیر' اکو ای اوہ جس دے
خاک در خاک ہوئے سبھناں دے لاشے دیکھے۔
لو لو جس دا رگ رگ اے پچھاتی جس دی۔
زندگی میری اے اک پریم دی جھاتی جس دی۔
ہے دم دا الٹ پھیر 'فقیر' اوہدی کرامت،
میں بندہ ہاں اوہدا ہے ہیاتی جس دی۔
ذکر کی سرت دا مستی وچ مستانہ کرے۔
آؤن والے دی کتے کی ریس بے آؤنا کرے۔
تیرے اہساناں دی دسدی حد نہیں 'فقیر'
تیرے کس احسان دا انسان شکرانہ کرے۔
سوجھاں دے حسابوں نہ اوہ واچے ہوئے ویکھے۔
اپنے نہ پرائے توں اوہ جاچے ہوئے ویکھے۔
کوئی اپنے وچ آپ گواچے تے اوہ لبھن،
اوہ اپنے وچ آپ گواچے ہوئے ویکھے۔
حالَ وچ حالَ نوں اے خوب نجٹھا ڈٹھا۔
ذات دا ذات دیاں صفتاں نوں چٹھا ڈٹھا،
نظر حیران اے یاراں نوں کی دساں میں 'فقیر'
جگّ دے شیشے تھیں جو کجھ وی اے ڈٹھا ڈٹھا۔
ہندے نوں گوائے تے گوائے کوئی۔
ظاہر نوں چھپائے تے چھپائے کوئی۔
ہے پردہ 'فقیر' اک میری اکھ دا پردہ،
پردہ کوئی ہووے تے ہٹائے کوئی۔
بیتک ٹھکانے تے وجدی اے کدی۔
بے لوڑ پئی چیز نہ سجدی اے کدی۔
مل جان سو جے ڈھیر وی دولت دے 'فقیر'،
حرصی دی حرصی اکھ نہ رجدی اے کدی۔
دھپّ بلوان نہ ویکھی جو نمانے ویکھی۔
مورکھ نے جو ویکھی نہ سیانے ویکھی۔
مجنوں نہ کدی اپنی سدھر نوں بھلایا،
بیصورت دی اے سرت ٹکانے ویکھی۔
ٹر کول کسنگے دے ای سنگ آؤندے نے۔
فکے دی سدا پھکّ تے رنگ آؤندے نے۔
دل تپدا اے جد ملدے نے محرم دل دے،
بلدی اے جدوں شما پتنگ آؤندے نے۔
ہستی میری بھاویں بڑی ماڑی اے جنم دی۔
پر آس نہ ٹٹدی اے دلوں تیرے بھرم دی۔
کیتا جدوں بے آس گناہواں دی ندامت،
دل نے بھنی آس تیرے فضل کرم دی۔
ٹردے نے پئے بہہ بہہ کے انجانے راہی۔
پر ہون نہ مجبور نمانے راہی۔
کھچّ ہندی اے منزل دی جنہاں دے دل نوں،
راہ وچ نہ کردے نے ٹکانے راہی۔
کوئی یار نہ کدھرے نظر آیا اے دلا۔
ہما ایہہ ہزاراں نے جتایا اے دلا۔
ہے یار جے کوئی دنیا تے ٹاواں کدھرے،
دکھاں تے غماں دا اوہ ستایا اے دلا۔
سنگت سدا کیتی اے کدی سنگ نہ انگے۔
ملنی دی میں رنگن دے کدی رنگ نہ انگے۔
کرنی وچ سبھ عمر گزاری اے، پر افسوس،
کرنی دے کدی بہہ کے 'فقیر' انگ نہ انگے۔
شاہی اے پلک دی اتے سلطان پلک دا۔
دربار پلک دا اے اتے دربان پلک دا۔
روٹی اے 'فقیر' اک بڑی ڈھڈّ بھرن لئی،
کیوں لوبھ کرے ہووے جو مہمان پلک دا۔
نیکی دا سبھاء بدی دی ایہہ گجھّ اے تے کیوں اے؟
کوئی ملدا کتے ماردا ہجّ اے تے کیوں اے؟
شیطان اے تکڑا تے کیوں ماڑا اے انسان،
ربّ ہندیاں دنیا تے ایہہ کجھ اے تے کیوں اے؟
غفلت دی بڑی تار پرتا اے زمانہ۔
اہلک دی بری مدّ تھیں وگتا اے زمانہ،
بیلوبھ 'فقیر' ایس دی راکھی توں کری جاہ،
توں چور نہ بن گھوک جے ستا اے زمانہ۔
عشقَ آن کسے دی اے تے ہے مان کسے دا۔
ہے دین کسے دا دھرم ایمان کسے دا۔
سودا اے محبت دا 'فقیر' ایسا جیہدے توں،
اج تیک نہ کجھ ہویا اے نقصان کسے دا۔
ہے جہنوں خیال اپنا خیال اوہدا اے۔
ہے مست جو وچ حالَ دے حالَ اوہدا اے۔
مردا اے جو اپنے لئی ہندا اے اوہ جیوندا،
چھیڑے جو زوال آپ کمال اوہدا اے۔
آکڑ نہ ہیاتی دی تے کر چوڑ نہ ساہ دی۔
آؤنی ایں انت آؤنی منزل تیرے راہ دی۔
ہے مڈھ اجاڑے دا ایہہ تیرا جگّ وسیبا،
بنتر اے تیرے بدن دی بنیاد فنا دی۔
الزام نوں الزام جوابی نہ وکھا۔
شوخ اگّ نوں ایہہ شوخ متابی نہ وکھا۔
بیسرتیا بے حدّ خراب ہووینگا دیکھیں،
دنیا نوں توں دنیا دی خرابی نہ وکھا۔
آہ مکھن اے، آہ تیل، آہ کونڈا اے دلا۔
آہ والا اے،آہ کانٹا،آہ بوندا اے دلا۔
میں ویکھ کے دوجے نوں کویں آپ نوں ویکھاں،
ہر اک دا نصیب اپنا ہندا اے دلا۔
تقدیر دا مڑ ورتنا جا لانا اے کتھے۔
مڑ دانہ کسے کنک دا جا کھانا اے کتھے۔
کی جانے کوئی شخش 'فقیر' آیا اے کتھوں،
کی جانے کوئی اوس نے مڑ جانا ایں کتھے۔
کر بھے نہ کوئی دل نوں توں پتھر نہ بنا۔
موتی اے تیری اکھ وچ اتھر نہ بنا۔
دھرتی اے 'فقیر' اﷲ دے فضلاں دی وسائی،
ایہہ تخت بنا خوشیاں دا ستھر نہ بنا۔
کھولھے نہ دل تے کدی غم دی ایہہ طاقی دنیا۔
شکّ وچ ہی سدا رکھدی اے شاکی دنیا۔
ایڈا وی نہ کر غم توں 'فقیر' ایس دا نہیں تے،
سر خاک تیرے پاویگی ایہہ خاکی دنیا۔
بھے بھائی دا، پنڈت دا، پجاری دا نہ کر۔
کجھ فکر توں حافظ دا تے کاری دا نہ کر۔
موت آئی اے سبھناں نوں تے آؤنی ایں سبھ نوں،
توں غم کوئی 'فقیر' اپنی واری دا نہ کر۔
دکھ جرن توں دم ہرن توں پہلاں تے نہ مر۔
آیا ایں تے کجھ کرن توں پہلاں تے نہ مر۔
مرنا ایں تے مر لویں 'فقیر' آویگی جد موت،
غم موت دے وچ مرن توں پہلاں تے نہ مر۔
بن درد تیرے یار نہ ہستی چنگی۔
توحید توں مخلوق پرستی چنگی۔
ہے سرت پرائی تے اجیہی سرت تے لعنت،
مستی تیری مستی اے تے مستی چنگی۔
کہڑی پرھیاں وچ ایں کس وتھے ویں توں۔
منیاں aتھے آں میں جتھے ویں توں۔
کی کراں تینوں کویں بھالاں 'فقیر'،
شاہ رگوں نیڑے ویں توں کتھے ویں توں۔
چانن اے تیرا زمانے تے سیاہی تیری۔
نقش بے انت شہادت نے الٰہی تیری۔
سوچ تے عقل 'فقیر' ہین حیرانی اندر،
دل نظر دندے نے دم دم تے گواہی تیری۔
دل شرم دے پانی نال نہ دھوتا اے کدی۔
لایا نہ تیرے شوق دا غوطہ اے کدی۔
تر کیتا کدی چولا نہ ہنجھوآں تھیں 'فقیر'،
سکا نہ تیرے فیض دا سوتا اے کدی۔
گردش توں زمانے دے بڑی دور نے عقلاں۔
تحقیق دا راہ ٹردیاں سبھ چور نے عقلاں۔
جاندی اے 'فقیر' عقل قیاساں دی نہ کجھ پیش،
آجز نے قیاس اتھے تے مجبور نے عقلاں۔
جگ تکڑے دا اے ماڑے دا ایہہ کاہدا دلا۔
گھاٹ کمزوری دی اے ہمت دا اے وادھا دلا۔
خلق نے مڈھوں نجٹھی موت ماڑے دی سزا،
کرم تلیئر نے تے تلیئر باز نے کھادھا دلا
خون دی تیز روانی دا زمانہ کتھے۔
اوہ میری مست بیانی دا زمانہ کتھے۔
لشکر اج نال نہیں مان غروراں دے 'فقیر'،
مست ٹوراں دا جوانی دا زمانہ کتھے۔
نہ سندا کوئی گلّ نہ دسدا اے دلا۔
ہما اے کیہدا مان وی کس دا اے دلا۔
لشکر اج نال نہیں مان غروراں دے 'فقیر'،
مست ٹوراں دا جوانی دا زمانہ کتھے۔
ہے جے میلہ وی پرایا تے اوہ میلہ وی برا،
ہے جے مورکھ متّ کوئی چیلا تے چیلا وی برا،
محرماں دا کجھ الاہما گال نہیں ہندی 'فقیر'،
منگنا نہ محرماں کولوں اے دھیلا وی برا۔
آیا اے جو انت اس نے جانا اے دلا۔
راہی دا سرائیں نہ ٹھکانہ اے دلا۔
لبھنی اے ہر جنس نے جنس اپنی اوڑک،
روح روہیں، بدن خاک سمانا ایں دلا۔
پاک عشقَ دے ایہہ پاک قصیدے نے دلا۔
جس ویکھے نے چاء نال خریدے نے دلا۔
پربت دی کسے قان تھیں نکلے نے جو ہیرے،
ایہہ شیریں تے فرہاد دے دیدے نے دلا۔
ولگن جو ولے ہین ایہہ شاناں دے دلا۔
ہڈّ پیر نے مغلاں دے تے خاناں دے دلا۔
نہیں محلاں دے اساراں 'چ اٹاں دی چنائی،
سر منہ نے چنے فلسفہ داناں دے دلا۔
رہنگے کالے نہ بیٹھے رہنگے گورے 'فقیر'۔
خلق فانی بیٹھکے کس کس دے جھرے جھورے 'فقیر'۔
آپ کیتی سی جنہاں دی پالنا پیغمبراں،
امتاں اوہ لال ہتھیں جگّ توں ٹورے 'فقیر'۔
دل دی خوشی توں جگّ دا غم وار دے دلا۔
دکھاں توں دل دا درد علم وار دے دلا۔
مہنگا نہیں دماں توں جے محرم کوئی ملے،
محرم کوئی ملے جدوں دم وار دے دلا۔
کجھ آکھ نہ اپنے نوں بیگانے نوں دلا۔
نبھن وی دے اس ساتھ پرانے نوں دلا۔
پل جھٹّ دی اے ایہہ سانجھ منا لے خوشیاں،
ایس تینوں تے توں لبھنے زمانے نوں دلا۔
کی چکن اے دنیا دا تے کی دھرن دلا۔
کی جتن اے ایتھوں دا تے کی ہرن دلا۔
کر خوشیاں نہ کوئی جگّ دا غم جان نوں لا،
پھیر آؤنا اے کس اتھے خوشی کرن دلا۔
ہے کس دی سنی کس نوں سنا لینی ایں بندے۔
غم کرکے جے گھٹّ اے تے ودھا لینی ایں بندے۔
بندہ ایں تے لا غم نہ 'فقیر' اک وی دل نوں،
غم کیتیاں تقدیر مٹا لینی ایں بندے۔
سبھ تخت جیہدے ہین تے سبھ تاج نے جس دے۔
دھرتی دے تے اسمان دے سبھ راج نے جس دے۔
محتاج 'فقیر' اوہدا ہاں میں مڈھ قدیموں،
الیاس اتے خضر جہے محتاج نے جس دے۔
مدت توں نہ نال ایہدے بن آئی میری۔
ہوئی تے نہ ہونی اے رسائی میری۔
ہے سر تے گراں گزردی گردش جد دی،
تد دی اے فلک نال لڑائی میری۔
اوتار، ولی سادھ تے سنت ہندے نے مٹی۔
ملاں تے پجاری تے مہنت ہندے نے مٹی،
مٹی نے 'فقیر' اصلوں ایہہ مٹی دے کھڈونے،
مٹی دے ای بندے نے تے انت ہندے نے مٹی۔
آہندے نے مان ہیاتی دا ایہہ مال ہندا اے۔
ونج وچ عیش بہاراں دے دلاک ہندا اے۔
مال والے نے 'فقیر آکھدے پر میں ایہہ سنئیں،
مال نال حلّ نہ کوئی دل دا سوال ہندا اے۔
دانے دی سمجھ-سوجھ جے راس ہووے تے آوے۔
دل وچ جے ادب دے کوئی آس ہووے تے آوے۔
مضمون تے مضمون 'فقیر' آؤندے نے کیکن،
جانو جے کوئی قدر شناش ہووے تے آوے۔
سوجھ دی فجر میری سوچ دی شاموں نکلے۔
ڈھلکدا چن ادب دا میرے جاموں نکلے۔
روپ دھارے نے سدا جنہاں دے یاراں نے 'فقیر'،
ایسا مضمون سدا میرے کلاموں نکلے۔
قدرت دا زمانے تے نشانہ میں آں۔
ہے کن جے کتاب اک 'فسانہ میں آں۔
جو کجھ وی اے موزود 'فقیر' ایتھے ہے میرا،
مقصود زمانے دا زمانہ میں آں۔
بنھ لے ہاں 'فقیر' اک نشانہ کوئی۔
توں آپ وی سن میرا فسانہ کوئی۔
انگنت گناہ میرے نے بے انت بہانے،
بخشش تیری لبھدی اے بہانہ کوئی۔
ہر دکھ میرے دلدار تیری دکھّ نے ڈٹھا۔
لکھ اک نے ڈٹھا اے تے اک لکھ نے ڈٹھا۔
جلوا وی تیرا نظر وی تیری اے 'فقیر'،
توں اکھ بنائی تے میری اکھ نے ڈٹھا۔
ٹپاں نہ کویں حکم دا بنا میں 'فقیر'۔
آکڑ نہ کویں بیٹھ کے بھنا میں 'فقیر'
گرمی دی دوپہر ہووے تے شربت دا پیالہ،
پیوے نہ کوئی پھیر تے منا میں 'فقیر'۔
مورخ توں کدی عقل دا کوئی جھلّ نہ سن۔
مشکل توں توں مشکل دا کوئی حلّ نہ سن۔
ہشیار کوئی اک سناوے تے اوہ سن لے،
بدمست دی سو سن کے وی اک گلّ نہ سن۔
دن چڑھیا ہویا اتوں کویلا اے دلا۔
آ لایا چا ونجاریاں میلہ اے دلا،
ویچے پیا کوئی جنس وہاجے پیا کوئی،
توں ستا ایں ایہہ سون دا ویلا اے دلا؟
دل نوں نے تیرے راگ ایہہ تاؤندے مورخ۔
نہیں واعظ تیری پلک سکھاندے مورخ۔
سوچ آپ توں ہے وقت عبادت دا 'فقیر'،
لدّ بھار مسافر نے پئے جاندے مورخ۔
کیکن نہ کراں شکر دلوں اوہدی سخا دا۔
مہراں دا، کرم رحم دا، فضلاں دا عطا دا
بخشش اے'فقیر'اوس دی جو کجھ وی اوہ بخشے،
جنت وی خدا دی اے تے دوزخ وی خدا دا۔
جو آیا اے انت ایتھوں اوہ انسان ٹریگا۔
سبھ چھڈّ کے ایہہ ساز تے سامان ٹریگا۔
دو دن دی 'فقیر' ایتھے ہے لوبھاں دی تسلی،
حیران ہاں میں اوڑک نوں ایہہ حیران ٹریگا۔
ملاں توں گلے ہوئی دے بیتی دے کری جاہ۔
کجھ ذکر قضاع کیتی دے نیتی دے کری جاہ۔
دن رات کری جاناں واں میں یاد خدا دی،
توں مصلے ایہہ پاکی تے پلیتی دے کری جاہ۔
موتی تیری الفت دا پروتا نہ کدی۔
منہ شرم دے مڑھکے تھیں ایہہ دھوتا نہ کدی۔
بے آس کرم تھیں نہیں بجھدی کہ 'فقیر'،
در غیر دے تے جا کے کھلوتا نہ کدی۔
بول-بالا اے تیرا سوچ وچاری میری،
پیر پیر اتے سدا ہمت اے ہاری میری۔
رحمت لئی تیری اے 'فقیر' ایہو ای تحفہ،
کر مولٰی قبول شرمساری میری۔
لکھیا دل وچ تیرا نام اے ساقی۔
اوچا عرشوں میرا مقام اے ساقی،
سوجھ بے بس تیری مستی تھیں 'فقیر'،
میری ہر بات تیرا کلام اے ساقی۔
مومن ایہہ زمانے دے تے کافر سارے۔
بن ذات نے سنسار تے وافر سارے۔
ٹر جانگے پاندھی ایہہ سویرے ای 'فقیر'،
دنیا دی سراں دے نے مسافر سارے۔
ڈاکو جہے دنیا دے نگیہبان بنائے۔
دیوانے جیہدی عقل نے دیوان بنائے۔
منگتا ہاں 'فقیر' اوس دے دم دا میں قدیمی،
قربان جہنے جگّ دے سلطان بنائے۔
آوے وی کتوں ہٹھّ کوئی مردانہ وطن دا۔
ہووے وی کدی اوچا کتے شانہ وطن دا۔
آزاد شما بلدی 'فقیر' آپ پکارے،
پروانہ وطن دا کوئی پروانہ وطن دا۔
رونق نہ ختن دی اے نرا نافا ختن دا۔
گھٹدا نہیں کجھ تیرے گھٹن نال وطن دا۔
کرلاؤندے 'فقیر' ایتھوں نے گئے لکھاں ای بلبل،
وہڑھا اجے آباد اے انجے ہی چمن دا۔
سنسار تے اک دکھ مدامی اے غلامی۔
ظلماں دی تے ستماں دی سلامی اے غلامی۔
مر جان توں بد تر اے جیہدے نال ہیاتی،
مردود غلامی اے غلامی اے غلامی۔
میراس میری جگّ تے املاک وطن دی۔
آسمان وی اے پاک زمین پاک وطن دی۔
جیونا واں میں جے کر تے 'فقیر' ایہدے سہارے،
مویاں وی سمیٹیگی بدن خاک وطن دی۔
جان ہے جے کراں نظر کدی اپنے وطن دی۔
چھاتی اے میرے غم تھیں سدا چاک وطن دی۔
جاناں میں 'فقیر' ایہنوں ہر اک روگ دا دارو،
اکسیر ہے اکسیر نری خاک وطن دی۔
پختہ تدبیر بنے خام خیالی میری۔
باغ وچ جان تے نقل کردے نے بالی میری۔
ویکھ کے ہسنا 'فقیر' اپنی بیہنری تے،
مورخ دا کمال اے بیکمالی میری۔
غدار تھیں اے سار وطن دی لینی۔
حبشی تھیں صلاحَ لال یمن دی لینی۔
دانا کوئی جے سن کے رہوے چپّ تے چنگا،
مورخ تھیں بری داد سخن دی لینی۔
سوجھ لونڈی اے میری فکر غلام اے میرا۔
آسرا کوڑ دماغاں دا کلام اے میرا۔
نظم دی نظم 'فقیر' ایہہ تے چرا لیندے نہیں،
شعر؎ چوراں دیاں جداں نوں سلام اے میرا۔
بھیتی کوئی سمجھے جے دلی راز نوں سمجھے۔
بے ساز کویں کوئی میرے ساز نوں سمجھے۔
محرم ای کوئی ہووے میرے بول دا محرم،
منصور ای "انلہکّ" دی آواز نوں سمجھے۔
تیلا واں قدم قدم تے رہِ جانا میں۔
بلبلا پانی دا ہاں بندا تے ڈھے جانا میں۔
ٹرن دا زور کھلوون دی نہ ہمت اے 'فقیر'
اوکھی بندی اے جہڑی اوہ سہِ جانا میں۔
اتّ جد فلک ایہہ کردا اے ترہ جانا میں۔
دل تے دھر لیناں واں اک ہتھ تے بہہ جانا میں۔
حوصلہ میرا وی پر گھٹّ نہیں یار 'فقیر'،
ظلم جنے وی ایہہ کردا اے اوہ سہِ جاناں میں۔
ہے گناہ جے ملنا تے نگاہواں دا 'فقیر'۔
ہے کوئی تھکیواں تے ہے راہواں دا 'فقیر'
مرنا اے بڑا سہل کراں مرن دا کی غم،
نہیں موت دا ڈر، ڈر اے گناہواں دا 'فقیر'۔
دھکے دے تکبر نوں سلامی لعنت۔
چھڈّ خود نوں بھرنی غیر دی حامی لعنت۔
آکھاںگا میں سو وار 'فقیر' آکھاںگا،
لعنت نری لعنت اے غلامی لعنت۔
کیتی جدوں وی کار نکاری کیتی۔
ایویں ہیاتی ضایع میں ساری کیتی۔
ہے یادگار عمر دا اوہو وقفہ،
دن دی خوشی تے رات جاں زاری کیتی۔
چنتا، مگر دھرواس اے اگے اگے۔
پتھر مگر الماس اے اگے اگے۔
منزل دی وائے جھولدا جاناں 'فقیر'،
پچھے وے موت آس اے اگے اگے۔
سوچ پکی اے میری شوق اے کامل میرا۔
خضر، الیاس دا حاصل نہیں حاصل میرا،
دریا اے 'فقیر' عمل دا نظراں نے چپو،
بیڑی میرا سینہ اے ملاہ دل میرا۔
جھوٹھ اے تھکّ کے راہوں پچھانہ بھوں جاناں میں۔
ہاں کدی تیری اڈیکوں ذرا جھوں جاناں میں۔
آوے نیندر نہ 'فقیر' انج تے اکھاں نوں کدی،
خواب تیرا آؤن دی آس تے سوں جاناں میں۔
تھکّ کے سرت تیری توں جدوں بھوں جاناں میں۔
گاؤن بیصورت جہے راگ دا گوں جاناں میں
یاد کردی ہے تیری رات نوں جد مہب 'فقیر'،
نہیں پتہ جاگدا رہنا واں کہ سوں جاناں میں۔
محل عمل دا تیرا تے پنھا تیری اے مولٰی۔
ایہہ طور تیرا تے اوہ ادا تیری اے مولٰی۔
جو کیتا اے اوہ ٹھیک اے تے جو کرنا ایں برحق،
اک امر تیرا اک رضا تیری اے مولٰی۔
جان تھیں اک تے شکلاں تھیں جدا نے سارے۔
امر اکو دا تے اکو دی رضا نے سارے۔
بتاں نوں 'فقیر' آہندی عقل ہین ایہہ پتھر،
سوجھ بے انت پر آہندی اے خدا نے سارے۔
شکّ دے پلے کدی طول کے طوبیٰ نہ کراں۔
کبر دی لار تے میں پھلّ کے طوبیٰ نہ کراں۔
خود گھٹاواں کویں حصہ تیری بخشش دا 'فقیر'
میں گناہواں توں کدی بھلّ کے طوبیٰ نہ کراں۔
ویکھدا کور کویں ہنرمندی میری۔
لاگ نوں آئینزر خدپسندی میری۔
غیر دے مونہوں نہ اک شعر؎ زمانہ سندا،
کردا جے کدی زبان-بندی میری۔
سمجھے ایہہ کرن اوس توں جدا اے سورج۔
عقل ہسدی اے کہ کرناں دی بنا اے سورج۔
آکھنا میں تے 'فقیر' ہے ایہہ خدا دی مخلوق،
ویکھ کے آکھدا اے زرتشت خدا اے سورج۔
مل گیا جیہنوں ذرا کوُ وی سہارا تیرا۔
ہو گیا اوس دا سنسار ایہہ سارا تیرا۔
بادشاہ بن کے 'فقیر' اوس دے در تے پہنچے،
جس گدا ویکھ لیا سخیا دوارا تیرا۔
ایہہ ہور کوئی واہر دھکانی نہ بنادے۔
خلقت ایہہ متے تند دی تانی نہ بنا دے۔
چھپ چھپ کے نہ ویکھ 'فقیر' اڑیا سانوں،
دنیا ایہہ متے ایہنوں وی کہانی نہ بنا دے۔
رہے یاد سدا دل نوں تیری یاد دی تلخی۔
ویکھدا اے زمانہ میری فریاد دی تلخی۔
کل نہر دے کنڈھے تے 'فقیر' آہندا سی کوئی،
سیریں اے بڑی شیریں اے فرہاد دی تلخی۔
ڈوبدا وچّ اے یا لاؤندا اے کنارے مینوں۔
کی پتہ ایہدا ایہہ ڈوبے یا تارے مینوں۔
اپنی مرضی دا ناں عشقَ مہانا ایں 'فقیر'،
ویکھیئے انت ایہہ کس گھاٹ اتارے مینوں۔
توں لوبھ ایں نرا لوبھ سن اوئے اتیاچاری۔
توں پوجدا پربھو نوں ایں جاں ایں پیٹ پجاری۔
ہے فرق 'فقیر' ایہدے تیرے وچ اے ایینا،
جگ ونجاں دا ونجارا توں مندر دا پجاری۔
مورخ لئی مغرور تے دانے دے لئی۔
دل دکھدا اے ہر اپنے بیگانے دے لئی۔
ہنجھو نہ کدی ہین فقیر ایویں ونجائے،
میں رویا جدوں رویا زمانے دے لئی۔
بوہکروں نکل کے تیلا اک ککھّ ہووے دلا۔
اک دی اک تے دونہ دی دونی دکھّ ہووے دلا۔
اک ہندا رل کے پنجاں ماڑیاں دے نال رہو،
اک پنجاں نقطیاں دے نال لکھ ہووے دلا۔
روپ نوں روپ جوانی نوں جوانی نہ سمجھ۔
نظر دا جھلّ نہ خواہ ریت نوں پانی نہ سمجھ۔
دم دا دھوکھا 'فقیر' زندگی اے تیری،
دم دے دھوکھے نوں زندگانی نہ سمجھ۔
کیتی تیری یار انجے ای مڑ سہنگے ویکھیں۔
سر تے جو چڑھے نے اوہ سروں لہنگے ویکھیں۔
کر یاد فراکھی نوں نہ تنگی دا زمانہ،
اوہ دن نہیں رہے نہ ایہہ رہنگے دیکھیں۔
پچھن ہن میرا کوئی حالَ آوے نہ آوے۔
دل وچ تیری الفت دا ابال آوے نہ آوے۔
جھاکی سی ایہہ تد تکّ 'فقیر' ہوش سی جد تکّ،
ہاں مست میں ہن تیرا خیال آوے نہ آوے۔
آہ ڈرو سارے نے گھرانے والے۔
اوہ گدا ہین بنے شان سہانے والے۔
فکر توں کرنیں کیوں ایویں زمانے دا 'فقیر'،
آپے کر لینگے فکر آپ زمانے والے۔
سجن توں نہ ویری توں ولاندے نے کمینے۔
کھنبھاں دیاں ڈاراں چا بناندے نے کمینے۔
لئے دتے نوں رکھدے نے سدا یاد ووہاری،
کھادھے تے کھوائے نوں جتاندے نے کمینے۔
شرک توحید دا اج کردے نکھیڑا ساقی۔
کنّ بس ہن نہ سنن جیبھ دا جھیڑا ساقی۔
روڑھ کے وہن یکینا دے 'فقیر' اج مینوں،
ڈوب دے شکّ تے وشواس دا بیڑا ساقی۔
زندگی، عیش، سہپن تے جوانی فانی۔
جان فانی یاں وچاری اتے جانی فانی۔
تاج تے تخت ایہہ شاہی تے 'فقیر' ایہہ دولت،
جگ مغرور پکارے پیا فانی فانی۔
زندگی کی اے نری شرم خواری ساری۔
پھردے مغرور نے کیوں سرت وساری ساری۔
ایویں اک میلہ اے دو دن دا'فقیر' ایہہ دنیا،
قبر وچ انت نوں جا سوننگے ہاری ساری۔
فانی دنیا اے 'فقیر' ایویں توں جاتی کی اے۔
زندگی جے توں پچھاتی تے پچھاتی کی اے۔
بلبلا پانی دا بندا اے تے ڈھے جاندا اے،
غافلا سوچ ذرا سوچ ہیاتی کی اے۔
دھپ وچ عمر دی سبھ نال دے سائے نکلے۔
ویریاں یاراں دے نے روپ وٹائے نکلے۔
جیوندیاں جاتے 'فقیر' اپنے جہڑے محرم،
مر کے ڈٹھا تے اوہ سارے ای پرائے نکلے۔
دعوت سبھ مہر محبت دی فسانے نکلے۔
بھڑ نرے ویر دے یاراں دے یارانے نکلے۔
قبر تیکر اے 'فقیر' آ کے جوہ لیا سبھ نوں،
نہ کوئی اپنے نکلے نہ بیگانے نکلے۔
سوجھ دے پلے وچ ہونی کدے تولی نہ گئی۔
جیبھ تھیں دل دی کوئی بولی وی بولی نہ گئی۔
کھولھ دتے نے 'فقیر' ایس ہزاراں عقیدے،
گنجھل اک موت دی پر عقل توں کھھولی نہ گئی۔
کون کہندا اے نہیں پاس جرم دا مینوں۔
بھرم کہندے نے محبت دے بھرم دا مینوں۔
زاہد کہندا اے عمل میرے نوں مردود 'فقیر'،
آسرا پھیر وی اے تیرے کرم دا مینوں۔
نہیں جاندا منزل نوں تے راہی کی اے۔
مجبور کھلوتا ایہہ سپاہی کی اے۔
کی فرق وزیری تے فقیری دا 'فقیر'،
بادشاہ نے وی جے مرنا اے تے شاہی کی اے۔
مثل نوں جو نہ اٹھا سکے اوہ لیڈر کاہدا۔
نال گلاں دے نہ جتے تے پلیڈر کاہدا۔
نہ نکھیڑے جو بھراواں نوں اوہ کاہدا امام،
قوم نوں ویچ کے نہ کھائے اوہ لیڈر کاہدا۔
ربّ دا فضل سی اتوں اسیں ریڈر نہ بنے۔
فیس واندی سی پر افسوس پلیڈر نہ بنے۔
دیس مورکھ سی 'فقیر' آپ وی مورکھ نکلے،
نہ بنے پیر کتے قوم دے لیڈر نہ بنے۔
نہ سانجھ 'فقیر اج دی نہ ساک اے ہن دا۔
جانو آں اجل توں تے ہے ساتھ وی کن دا۔
ایہو جیہا بندہ تے خدا دوویں آ،ایپر،
اوہ سندا نہ میری اے تے میں اوہدی نہیں سندا۔
اسمان ایہہ تیرا اے ایہہ تارے تیرے۔
نمے تے بڑے شوخ نظارے تیرے۔
اوہلا اے 'فقیر' اکھیاں دے وچ تیرا'
میں سبھ سمجھدا ہاں اشارے تیرے۔
روگی دے دلی گھوڑ شفا پورے تے پورے۔
ڈھڈّ حرص دا مولٰی دی رضا پورے تے پورے۔
ہر بندہ 'فقیر' آپ اے لوڑاں دا ستایا،
بندے دیاں لوڑاں نوں خدا پورے تے پورے۔
کد نال کسے دے ہے سدا تگّ دا میلہ۔
ہے اتھے نت نواں پیا لگدا میلہ۔
جاون پئے کروڑاں تے آون پئے کروڑاں،
بے رونقا ہووے نہ کدی جگّ دا میلہ۔
ایہدا احسان کدی اوہدا اے جھلیدا کدی۔
تیرے لارے دا کدی تیری تسلی دا کدی۔
ہے گلہ کجھ تے ہے اوہ اپنے کرماں دا 'فقیر'،
پاس نہ کیتا کسے جیبھ نگلی دا کدی۔
بادشاہ ایں تے وکھا زور شاہانہ مینوں۔
ہیں جے کارون تے دے دیکھ خزانہ مینوں۔
کم دیویگا نہ کوئی زور تکبر تیرا،
چھلّ نہ سکیگا کوئی تیرا بہانہ مینوں۔
رہویگا نہ زیان ایتھے نہ کجھ سود رہویگا۔
قاصد کوئی رہویگا نہ مقصود رہویگا۔
فانی نے ایہہ سارے ای تے باقی اے اوہ اکو،
موجود سی، موجود ہے تے موجود رہویگا۔
مستانہ 'فقیر' عشقَ دا مستانہ ای رہندا۔
دیوانہ بتاں دا سدا دیوانہ ای رہندا۔
پاؤندے نہ جے آ کعبے دے وچ پیر محمد،
بت خانا سی، بتخانے دا بتخانا ای رہندا۔
بے غرض ہیاتی نوں لیا جان جنہاں نے۔
بے لوڑ عمر دا لیا احسان جنہاں نے۔
دنیا تے مسلمان بنے پھردے نے اوہو،
پڑہ کے نہ کدی سمجھیا قرآن جنہاں نے۔
پتلی دا دکھے دل نوں اشارہ کردے۔
کر ضبط نہ نظراں نوں نظارہ کردے۔
اوہ روضہ محمد دا اے اوہ ویکھ خیالا،
کوسر دے کنارے تے اتارا کردے۔
شام توں فجر تے مڑ فجر توں شام اے مولٰی،
کوچ دا انت نوں دنیا دا مقام اے مولٰی۔
رحم کر رحم کہے ایہو سدا چلدا 'فقیر'
سنیا اے رحمت تیری دنیا تے عامَ اے مولٰی۔
دے کے اج دیکھ تے صحیح جام اکہرا ساقی۔
لے وٹا میرے تماسے توں کسارا ساقی۔
ویکھیاں نہیں توں کدے جے کوئی مستانہ 'فقیر'
کر پیا کے میری مستی دا نظارہ ساقی۔
عمر دنیا تے کوئی جھٹّ لنگھاؤندی سی پئی۔
موت دا داج جوانی وی بناؤندی سی پئی۔
باغ وچ یاراں 'فقیر' آکھیا آئی اے بہار،
جا کے میں ایویں ای ڈٹھا اوہ جاندی سی پئی۔
دن پرلوں دا اے اج کیوں نہ صفایاں کرلاں۔
اس ویلے نے جو دل دے وچ کجھ آئیاں کرلاں۔
ویکھیا اکھیں میں نہیں تیریاں فضلاں دا شمار،
ٹھہرجا ربا میں کجھ ہور برائییاں کرلاں۔
وچ گلزار ہیاتی دے کمائیاں کرلاں۔
کرنیاں جنیاں نے ہور بجائیاں کرلاں۔
انت نہیں آہندے نے اوہدے فضلاں دا 'فقیر'،
طوبیٰ کرلاں کہ اجے ہور برائییاں کرلاں۔
بندے تے کرم تیری قسم تیرا اے کی کی۔
کی کی اے تیرا مان بھرم تیرا اے کی کی۔
تھکدی اے میری جیبھ 'فقیر' انگ گناؤندی،
بخشش تیری کی کی اے کرم تیرا اے کی کی۔
ہے لیندا کوئی نظر یا خراج میں کی کراں۔
جگّ کولے دا کی اے رواج میں کی کراں۔
میرے تے سر دی ایہہ ٹوپی اے آبرو میری،
کسے دے سر تے جے 'فقیر' ہے تاج میں کی کراں۔
تیری مائرفت کہی سوادی ہوئی اے۔
کہی گلّ میتھوں ایہہ وادھی ہوئی اے،
تیری تھاں تے ظاہر ہونا پیندا اے مینوں،
توں چھپن دی اجیہی قسم کھادھی ہوئی اے۔
سوچ کجھ سوچو ذرا کجھ تے وچارو جاگو۔
اٹھو بیسرتیو نفرت دے شکارو جاگو۔
زندگی سمجھو نہ غفلت دی اے نیندر جے 'فقیر'،
دم دا دم کھیڈ ہے ایہہ جاگو اوئے یارو جاگو۔
حق، ستار ہاں مخلوق دا خالق میں آں۔
جگّ معشوق میرا جگّ دا عاشق میں آں۔
ہاں 'فقیرا' میں غنی دنیا اے محتاج میری،
رزق دا داتا ہاں مخلوق دا رازق میں آں۔
دنیا دی بلندی وچ اے پستی ویکھی۔
فانی دی فنا وچ وی ہستی ویکھی۔
دھولیاں نال وی نہ دل دی ایہہ حالت بدلی،
وچ پیری دے جوانی دی اے مستی ویکھی۔
کر لواں جاں نہ کراں دنیاں توں کھٹاں کی کراں؟
پتھراں دے نال کھہواں کھاواں اٹاں کی کراں؟
دو پڑاں وچ اے 'فقیر' دانے وانگوں دل میرا،
دین دا فکر کراں دنیاں نوں پٹاں کی کراں۔
ہے مرد کوئی وار جو اوہدے نوں گھسا دے۔
کہندے نے نہ کھوہ سکے کوئی جس نوں خدا دے۔
کردا اے 'فقیر' اک عرض ایہو ہی خدایا،
دنیاں توں بچا سکیں تے آ مینوں بچا دے۔
چکدا اے پیا کد دا بھار اک نمانا۔
کٹدا اے پیا کد دی وگار اک نمانا۔
بندے نوں خدا دین تے دنیا توں بچاوے،
دو جال نے ایہہ جال، شکار اک نمانا۔
بدرنگ طبیعت توں اے بدرنگ سخن دا۔
جو سنگ سی نہیں اج رہا سنگ سخن دا۔
مدت توں 'فقیر' اج میں وہنا واں دنے رات،
نہ رنگ اے اوہ عشقَ دا نہ رنگ سخن دا۔
لنگھدے تیرے فضلاں تھیں پئے جھٹّ نے میرے۔
توں کامل ایں کی اے جے بڑے پھٹّ نے میرے۔
ڈٹھا اے 'فقیر' ایہو میں ڈٹھا وی اے جنا،
بخشش تیری بہتی اے گناہ گھٹّ نے میرے۔
ویکھے نے تیرے لکھاں ای دستور زمانے۔
گم نام جیہا دسدا ایں مشہور زمانے۔
ہنکار دا سر انت 'فقیر' ہندا اے نیواں،
فانی ایں توں فانی ایں او مغرور زمانے۔
کیتی توں قضاع کوئی نہ نیتی افسوس۔
بے عمل تیری عمر اے بیتی افسوس۔
اک دولت انملی خدا بخشی سی تینوں،
توں قدر ہیاتی دی نہ کیتی افسوس۔
زار زار آؤندے سبھ کردے نے زاری جاندے۔
پجدے جؤندے نے ہن آپ نوں ماری جاندے۔
بیسود 'فقیر' ایسی اے دنیا دی ایہہ منڈی،
جھاڑ کے پلے نے ایتھوں دے وپاری جاندے۔
بیلاگ جہی ہووے دلی چاہ فجر دی۔
وہندا اے کوئی آپ میری راہ فجر دی۔
رند کہندے سنے نے میں 'فقیر' ہندی اے چنگی،
زاہد دی عبادت توں اک آہ فجر دی۔
جگّ انت تیرے حوصلے دبیگا 'فقیر'
کی لبھیا کسے، تینوں جو لبھیگا 'فقیر'۔
کد تیک کری جاوینگا ہور عمر دا حیلہ،
داء تیرا کدوں تیک ایہہ پھبیگا 'فقیر'۔
ایہہ گلّ تیری ٹھکّ دی بیٹھکی اے مورکھ۔
توں کیتی اے جہڑی اوہ سدا اکی اے مورکھ۔
کیوں کرنی کجھ فکر تے کیوں کرنیں تدبیر،
تدبیر تیری پہلاں ای ہو چکی اے مورکھ۔
بے شرم توں توں شرم ہیا لبھّ نہ ایویں۔
دانا ایں تے روگی تھیں دوا لبھّ نہ ایویں۔
نہیں ماس کدی الھ دے آلھنے وچ ملدا،
دنیا تے وفا، اتھے وفا لبھّ نہ ایویں۔
سلطان جے ویکھے نے تے بے درد نے ویکھے۔
دل سرد غلاماں دے تے منہ زرد نے ویکھے۔
مرداں دی 'فقیر' اوکھی اے گزران وی اتھے،
دھن وان جے ویکھے نے تے نامرد نے ویکھے۔
ویکھے نے کئی میل کئی جنگ نے ویکھے۔
خشباش کئی، زار کئی، دنگ نے ویکھے۔
کی انگ 'فقیر' انگاں تے کی انگ نہ انگاں،
بے رنگ زمانے دے بڑے رنگ نے ویکھے۔
مالک سی کدی بندی تے خادم سی کدی۔
بے خوف کدی ہندی سی نادم سی کدی۔
آکڑ کے 'فقیر' انج توں مٹی تے نہ تر،
ایہہ مٹی تیرے وانگ ای آدم سی کدی۔
یاراں دی سدا تینوں جے داد ہوئی تے کی اے۔
ہستی تیری دنیا تے جے شاد ہوئی تے کی اے۔
دنیا تے 'فقیر' اکا نہ دم دا اے بھروسہ،
حاصل جے تیرے دل دی مراد ہوئی تے کی اے۔
میرے ولّ آ تے گاؤندا میرے ای راگ آ۔
دل چوں ہر اک کڈھ کے دنیا دی لاگ آ۔
دارو اے میرے کول تیرے درد دا 'فقیر'،
بے خوف ہو کے آ دلوں سبھ غم تیاگ آ۔
طاقت تیری نوں ہمتوں جوہ وی لیا کسے۔
بیسرتیا ایہہ دل تیرا موہ وی لیا کسے۔
مان حسن دا، غرور جوانی دا، سبھ 'فقیر'۔
دتا وی تینوں کسے نے کھوہ وی لیا کسے۔
ہمدرد میں جاتے پر اوہ ہمدرد نہ نکلے۔
میں مرد سمجھدا ساں پر مرد نہ نکلے۔
ماری اے 'فقیر' اپنیاں نے تان کے جہڑی،
سینے چوں سلوکاں دی کدی کرد نہ نکلے۔
کون ہووے جو الفت دی رضا ہووے تے ہووے۔
لیلیٰ دی کوئی شیریں ادا ہووے تے ہووے۔
مر کے وی کرے اپنے مقدرج نوں جو جیوندا،
فرہاد دی چاہ، مجنوں دا چاء ہووے تے ہووے۔
اتھراں دے نال شعر؎ اپنے نہائے نے کدی۔
ہوکیاں دے نال تر دیدے سکائے نے کدی۔
جگّ دے وچ انج قصے درد میرے دے 'فقیر'
نہ سنے ای نے کسے، نہ میں سنائے نے کدی۔
نہ کوئی میرا اے اتھے یار نہ تیرا کوئی۔
نہ ٹھکانہ اے کوئی اتھے نہ ڈیرہ کوئی۔
جگّ تے ہر آؤن والا انج دسدا اے 'فقیر'،
لنگھدا کدھرے جویں اک پا گیا پھیرا کوئی۔
آباد ایہہ برباد زمانہ اے 'فقیر'۔
مادر پدر آزاد زمانہ اے 'فقیر'۔
میں سبق زمانے نوں دیاں کوئی میری طوبیٰ،
شاگرد میں استاد زمانہ اے 'فقیر'۔
ہے زمین اسمان دے وچ نور ایہہ سارا کیہدا۔
پیندا اے دل دے ہنیرے وچ چمکارا کیہدا۔
وچّ کناں دے کیہدی آواز آؤندی اے 'فقیر'
نظر اکھاں وچ اے کس دی باہر نظارہ کیہدا۔
بول کجھ گنویں نے مونہوں کرارے نکلے۔
اتھراں، ہاواں دے لے کے نے سہارے نکلے۔
گھمر دل دے نے نکل کے اجے وچے ای 'فقیر'،
کامے ساں جنے اسیں انے نکارے نکلے۔
دکھ کہانی، درد افسانہ سمجھدے نے 'فقیر'۔
مدرسے نوں پئے ایہہ میخانا سمجھدے نے 'فقیر'۔
سمجھ لے کہ ہے ایہہ ایہناں بیصورت رنداں دی سمجھ،
مینوں ایہہ پاگل پئے دیوانہ سمجھدے نے 'فقیر'۔
جلوے تھیں نظارے نوں اوہ مستی نظر آئی۔
اک مدھ بھری وسدی اے وسطی ہزر آئی۔
'کن' کہندیاں کی ہویا 'فقیر' اویں سن لے،
اﷲ نوں آپ اپنی ہستی نظر آئی۔
نہ میں ایہہ روح نہ جسا اے چرا کے لیاندا۔
کھوہ کے ایہہ مال لیاندا اے نہ چا کے لیاندا۔
بھیڑ چنگ اپنا 'فقیر' اپنا سمجھاں کیکن،
آپ نوں میں وی کوئی آپ بنا کے لیاندا۔
آئے اوتار ولی پوتھیاں پوتھے ہن تکّ۔
جگّ نگر دے عمل انجے نے تھوتھے ہن تکّ۔
ربّ نوں ہووے ودھائی کہ 'فقیر' ایہہ بندہ،
جتھے سی سگواں ہے اتھے دا ای اتھے ہن تکّ۔
عمر دے نال ٹری جاندی جوانی دیکھی۔
نال جھکھڑ دے میں جھکھڑ دی روانی دیکھی۔
لے گیا دکھ 'فقیر' اپنے زمانہ جاندا،
جگّ دے کول بس اک یاد نشانی دیکھی۔
آس دل میرے وچھوڑی اے میری۔
لوڑ کی تے کس نے لوڑی اے میری۔
بھے کراں ڈبن دا میں طوبیٰ 'فقیر'
خضر نے بیڑی تروڑی اے میری۔
بھے جان دا کر کوئی تے جانی دا نہ کر۔
غم کوئی توں دانے دا تے پانی دا نہ کر۔
فانی اے تیرا جگّ، تے رازق اوہ خدا اے،
کر یاد خدا نوں فکر فانی دا نہ کر۔
مومن دی اے دردمندی دا وجدا ساز نماز۔
وچھڑے ملاون دی ہمدرد تے ہم راز نماز۔
ویلے دی پابندی ایہدی ہر تکبیر 'فقیر'،
پنجے وقت موذن دی آواز نماز، نماز۔
وٹدی نظر آئی نہ وٹاؤندی نظر آئی۔
دکھدی نظر آئی نہ سہاندی نظر آئی۔
جان آؤن 'فقیر' اپنی جوانی دا کی دساں،
آؤندی نظر آئی تے نہ جاندی نظر آئی۔
کردا اے برا جد کوئی بدخو میرا۔
ہندا اے اوہ چرچہ سگوں ہر سو میرا۔
کوڑ مغزاں توں 'فقیر' ہین بھلیکھے پیندے،
سوجھواناں دے لئی شعر؎ اے جادو میرا۔
کاہدا اوہ فرشتہ جے نہ نوری اے 'فقیر'۔
غرض دا اے عابد نہ حضوری اے 'فقیر'،
نہیں آب جیہدے شعر؎ دی شاعری کی اے،
ہیرے دے لئی چمک ضروری اے 'فقیر'۔
شہزور نوں شہزور دا ثانی جانے۔
انوبڑ کویں محرم دی نشانی جانے۔
سخن جے میرا سمجھے کوئی سخنور سمجھے،
تصویر مصور دی نوں مانی جانے۔
ہر بحر دا ہر انگ دا موجد ہاں میں۔
ہر طور دا ہر ڈھنگ دا موجد ہاں میں۔
پنجاب دے وچ غزل دا موجد سی شاہ مراد،
ہر طرز دا ہر رنگ دا موجد ہاں میں۔
دولت سی ہیاتی دی اوہ واری اے دلا۔
نہ صحیح جے اجے چھال نہ ماری اے دلا۔
آپ ہو کے اوہدے ہون دا دتا اے ثبوت،
نطر کے اوہدی گلّ نتاری اے دلا۔
چڑھیا جو تیرا رنگ وٹایا نہ گیا۔
دل توں ایہہ تیرا نقش مٹایا نہ گیا۔
بےحال رہا نت پر اس حالَ وی تد بن،
معبود کوئی میتھوں بنایا نہ گیا۔
ویکھی اے تیری غریبی دھن وی ڈٹھا 'فقیر'۔
تن وی ٹٹھا اے من وی ڈٹھا 'فقیر'۔
تیرے ہر رنگوں نظر آئی اے یکرنگی تیری،
ظاہر وی ڈٹھا تیرا باطن وی ڈٹھا 'فقیر'
زردار نہیں مال تھیں خرسند نہیں میں۔
عالم نہ کسے علم دا دلبند نہیں میں۔
سنیا اے توں بنئیں ہنرمند دا ویری،
لہہ مگروں فلک پیر ہنرمند نہیں میں۔
میں تے نہیں ایہہ ویکھیا لیندا سخالا دم کدی۔
ہاء لباں اتے کدی ہے اکھیاں وچ نم کدی۔
جگّ تے بے بس بے آرام بندہ اے 'فقیر'،
اک پل بیٹھا نہ کدھرے ہو کے ایہہ بیگم کدی۔
حالت نہ کوئی ایتھوں دی نہ حالَ کوئی۔
ہے تاج کوئی تخت نہ زر مال کوئی۔
رہنا نہیں جد انت 'فقیر' اتھے کسے نے،
سو سال کوئی جاوے جاں اک سال کوئی۔
بدھ گھٹیا نہ کلّ اج نہ جمعرات گھٹی۔
نہ بھار سروں لتھا نہ آفات گھٹی۔
شام ہوئی تے اک عمر دا دن ہور گواچا،
دن چڑھیا تے اک ہور عمر دی رات گھٹی۔
جنس مہنگی ایہہ ہیاتی دی میں سستی جاتی۔
ظاہر دی نیستی ویکھی تے نہ ہستی جاتی۔
عقل نوں ایسا 'فقیر' آن کے ٹپلا لگا،
ہوش سی عقل دی جہڑی میں اوہ مستی جاتی۔
محو جس ہوش تھیں توحید پرستی کیتی۔
آپ برباد برے اپنی ہستی کیتی۔
آپ کیتی اے 'فقیر' اوس حرامی نے حرام،
پی کے جے کر کسے سفلے نے سی مستی کیتی۔
جھکدے نوں سلام اے تے جھکاؤندے نوں سلام۔
کدھرے وی نویں سیس نواؤندے نوں سلام۔
میں آکھاں کی دوویں میرے ہادی نے 'فقیر'
بتّ توڑدے نوں تے بتّ بناؤندے نوں سلام۔
عمل توں بھاویں ایہدی جان ترہندی اے بڑی۔
آس کول ایہدے نرے علم دی بہندی اے بڑی۔
ویچنے پینن کتے پھوڑ مصلے نہ 'فقیر'۔
لوڑ ملاں نوں کتاباں دی جو رہندی اے بڑی۔
بھلے ہوئے خدا دے راہ لائے قرآن نے۔
ماضی دے سارے شرک مٹائے قرآن نے۔
چوری، شراب، جوآ، جناح، قتل روک کے،
کئی شہر نیکیاں دے وسائے قرآن نے۔
مومن دی درگاہ ربی وچ رکھے لجّ نماز۔
دلوں بھلاؤندی فہش بدی دے چالے حج نماز۔
وگڑے عمل سوارے مومن دا اخلاق 'فقیر'،
کلمے دے نے ضامن سارے روزہ، حج، نماز۔
در تیرا جد تیک بدقسمت گدا بھلا رہوے۔
تنگیاں دا سر اوہدے جھکھڑ جیہا جھلا رہوے۔
بادشاہ قلعیوں دے پھاٹک مار سوندے رات نوں،
توں سدا جاگیں تے تیرا در سدا کھلھا رہوے۔
نامناں سنسار تے کجھ کرکے ملدی اے دلا۔
منزل اک پینڈے دی اوکڑ جر کے ملدی اے دلا
رات خود برباد ہو کے دیکھدی ہے دن دا منہ،
زندگی ملدی تے ہے پر مر کے ملدی اے دلا۔
بھال پہلاں پھیر ویکھیں کار ملدی اے کہ نہیں۔
ویکھ توں منصور بن کے دار ملدی اے کہ نہیں۔
بہہ نہ رہو ایویں 'فقیر' ایہناں دماں دی لار تے،
ویکھ مر کے زندگانی یار ملدی اے کہ نہیں۔
ہردے توں تیرے چیتے چتارے نہ گئے۔
میلے کدی میتھوں ایہہ خسارے نہ گئے۔
غافل ہی رہا تیتھوں بڑی وار میں، ایپر،
احسان کدی تیرے وسارے نہ گئے۔
ہندا اے جدوں کوئی دھرو ہندا اے۔
ایہہ نقش جویں چاہندا اے سو ہندا اے۔
ہے توں بھلا تیتھوں اے امید بھلے دی،
بریاں تھیں برا ہندا اے جو ہندا اے۔
میں رہا رونوں تے ہاواں توں رہا۔
پھکیاں بے رنگ چاواں توں رہا۔
اوہدی بخشس میرے کم آ ہی گئی،
موڑدا زاہد گناہواں توں رہا۔
پرائے سیک سینہ سیکنا سی۔
غماں انجے ہی دل نوں چھیکنا سی۔
میرا متھا میرا بے داغ متھا،
ہے دتا ٹیک جتھے ٹیکنا سی۔
بڑے مندے بڑے چنگے نے ویکھے۔
ایہہ سارے سنگ بیسنگے نے ویکھے۔
'فقیر' ایہناں دا پچھ اوڑک نہ میتھوں،
گداواں وانگ شاہ ننگے نے ویکھے۔
جاگدا جیوندا اے بے جان زمانہ ڈٹھا۔
سبھ پریشان، پریشان زمانہ ڈٹھا۔
نقش جو ڈٹھا اے اوہ ڈٹھا اے حیرت دا 'فقیر'،
وانگ تصویر دے حیران زمانہ ڈٹھا۔
کیوں کریندا انج ہردم شوق جاری اے دلا۔
سمجھناں میں ایہنوں جیہدی بے قراری اے دلا۔
زندگی دے ذکر وچ توں چپّ رہِ بیئدبیا،
زندگی انسان دی اک رازداری اے دلا۔
واعظ مطلب دا دلالی اے دلالاں دی دلا۔
مکر دی مستی نری مستی کلالاں دی دلا۔
ہر پرہیزوں باجھ روزہ بھکھ دا ہاوا نرا،
باجھ نیئت دے نماز اے کھیڈ بالاں دی دلا۔
باجھ مینہہ دے ٹھنڈ کہڑا جگّ تے پاؤندا اے ویکھ۔
باجھ سورج دی تپش دے کون دن تاؤندا اے ویکھ۔
ذات دی سنگت اے صفتاں نال دسدی ویکھیا۔
نال 'وا آوے ورولا نال 'وا جاندا اے ویکھ۔
ویکھیا نہ رون دا نہ اثر ہاواں دا کوئی۔
مان باہواں دا کوئی نہ ساتھ ساہواں دا کوئی۔
آس تیرے فضل دی میرا اے جد حیلہ 'فقیر'،
عذر میں کرنا اے کیوں کیتے گناہواں دا کوئی۔
کیکن انکاری کرے کوئی خلق گہما-گہما دی
کی دوا دیوے عقل جگّ دے پرانے سہم دی۔
تار نہ پتلی کوئی نہ ناچ پتلی دا 'فقیر'،
وہم نوں دسے پئی ہستی وجودی وہم دی۔
تاجدار اوہ قافلے کئی بے نظیر اوہ قافلے۔
آئے جو چڑھدی کمانے ہوئے تیر اوہ قافلے۔
کوک محلاں دی اے ہے ڈیرے سراواں دی پکار،
آئے سن اتھے گئے کتھے 'فقیر' اوہ قافلے۔
رحم کر اپنے کرم تھیں بیسببا بخش دے۔
جان کے مینوں توں اک مورخ تے کبا بخش دے۔
بخش دتے جس نے مارو جان دے تیرے لئی،
واسطے اوسے یتیم عربی دے ربا بخش دے۔
پاڑ کے جبا نہ وجدوں پا پیا دستار گل۔
مکریاں پائے نے کی ایہہ تسبیحاں دے ہار گل۔
سوچ بے شرماں اے تیری اک دم دی زندگی،
اک دم لئی پاونیں کیوں نت دی پھٹکار گل۔
جنس سستی دکھ دی اے ہور وی سستی نہ کر۔
ظالماں برباد میری دردمند ہستی نہ کر۔
میں ہاں بندہ اک عاجز تے نرا عاجز 'فقیر'،
نال عاجز دے فلک بے پیر بدمستی نہ کر۔
مان ٹٹا زندگی دے مان دا ایسا دلا۔
روگ بنیا لا-دوا دل جان دا ایسا دلا۔
ساڑ وچ اے اپنے سڑدی طبیعت رات دی،
شغل دتا اے غماں دل تاؤن دا ایسا دلا۔
سر دماں دی ٹٹّ کے بیتان نہ ہووے میری۔
حالت ہالوں گزر کے بےحال نہ ہووے میری۔
زندگی وچ ہی خدایا بخش دے کیتے گناہ،
خاک مڑھکو مڑھک شرماں نال نہ ہووے میری۔
ہے بجلی وانگ ایہدی اکھ ماردی لشک۔
زبان ایہدی دی نوک اے دار دی لشک۔
ایہدی گلّ وچ اثر جادو دا سگواں،
نظر مومن دی اے تلوار دی لشک۔
سکھ منگدے نوں اے دندا دکھ دا ٹورا بدید۔
نہ دہائی جگّ دی سندا فلک ڈورا بدید۔
مرہم الفت دی لئی جنا 'فقیر' آکھے کوئی،
دھوڑ دا اے لون زخماں تے سگوں کورا بدید۔
اک تھاؤں ہور دے پئے ہور ملدے نے دلا۔
اک جنگل وچ کاں تے مور ملدے نے دلا۔
مسجداں وچوں ہی ملدے نے نمازی لوک وی،
مسجداں وچوں ہی جتی چور ملدے نے دلا۔
کند بھریا کوئی اتھے نت بیکندا رہا۔
شرم دا مارا ایہہ شرماں وچ شرمندہ رہا۔
جگّ تے بے شرم ڈھیٹھاں وانگ ایہہ بندہ 'فقیر'،
گھٹّ کوڑا رات دن بھردا رہا زندہ رہا۔
عشقَ وچ تیرے کدی بنیا نہیں جھلا 'فقیر'۔
نہ کدی رویا اے شرموں بیٹھ کے کلا 'فقیر'۔
جھاڑ خالی پا لیا، موڈھے تیری اک آس تے،
غیر اگے اڈیا نہ پر کدی پلہ 'فقیر'۔
چتمنی بن نہ تیرے دل نوں ایہہ کجھ لاویگا اج۔
کی گلاواں، ہور کوئی گل، وچ تیرے پاویگا اج۔
کلّ دی کلّ، کلّ سی بیتی، کلّ جیوں تیری 'فقیر'
یاد رکھ ایہہ اج وی انجے گزر جاویگا اج۔
صاف ستھرا جے کوئی گندہ بنے کیکن بنے۔
جے بھلا کوئی جرم دا مندا بنے کیکن بنے۔
پڑھ کے طوطا انت نوں رہندا اے طوطا ای 'فقیر'،
جے کوئی کھوتا کتے بندہ بنے کیکن بنے۔
ایہو ہے دنیا تیری ایسے وچ آباد ہوویں۔
ویکھ کے برباد دنیا ولّ نہ برباد ہوویں۔
ملیا اے جو کجھ 'فقیر' ایہو مقدرج اے تیرا،
وسوسے کر ترک نہ کر وہم دل وچ شاد ہوویں۔
ولّ گھاٹے آپ کوئی دانا نہیں جاندا کدی۔
سگھڑ کوئی جان کے دل نوں نہیں تاؤندا کدی۔
پڑھ کے بسملا تروڑ ایہہ جال دنیا دا 'فقیر'
جگّ دی پھاہی نوں عارف گل نہیں پاؤندا کدی۔
نظر وی بھٹکی پھرے رہندا اے دل وی ڈولدا۔
عقل وی چپّ اے وچاری علم وی نہیں بولدا۔
دسدی اے نیڑے گیاں نوں دور منزل یار دی،
ویکھیا اے عشقَ وی راہواں دا گھٹا رولدا۔
ویریاں توں کوئی دم ہندے ہرے کیکن ہرے۔
زخم دل دے نوں کوئی جے کر بھرے کیکن بھرے۔
دشمنا دی دشمنی کیتی کسے سہِ لئی 'فقیر'
دوستاں دی دشمنی جے کوئی جرے کیکن جرے۔
رہِ گیا دن کوئی ایتھے یا رہی اے رات کوئی۔
وچ حیرانی دے کیتی نہ کسے نے بات کوئی۔
روئے بن اتھے لیایا نہ کوئی تحفہ 'فقیر'
روئے بن اتھوں دی نہ لے جائیگا شوغات کوئی۔
مرد نکلے نے اوہ آہلک دے جو مارو نکلے۔
گاہ کے طوفان سمندر دے اوہ تارو نکلے۔
ہے بہار اوہناں دی آزاد زمانے تے 'فقیر'
جال وچ ہستی دے پھس کے جو اڈارو نکلے۔
کھان دا کد تیک جٹ اے جٹیا اتھے 'فقیر'
ہے مزہ منہ نے کدوں تکّ لٹیا اتھے 'فقیر'
کھان-پین اتوں کسے دے نال کوئی جھگڑا نہ کر،
کھان-پین اے انت سبھ دا چھٹیا اتھے 'فقیر'۔
پٹیا پیراں توں جد وی پٹیا محرم کسے۔
سٹیا جد وی کتھاواں سٹیا محرم کسے۔
غیر نوں نیڑے میرے سی آؤن دی ہمت کدوں،
لٹیا جد دل دا جھگا لٹیا محرم کسے۔
جانکے نہ ہور ستیاں نوں ستا ایویں 'فقیر'۔
ستیاں ہوئیاں کلاں مڑ نہ جگا ایویں 'فقیر'،
اج دیاں دے نال نبڑنا اے کیکن سوچ ایہہ،
یاد کرکے بیتیاں دل نہ دکھا ایویں 'فقیر'۔
سٹّ گیٹے ہیریاں دے کوئی ملّ ہندے نے ایہہ۔
کچّ دے منکے نہ چا لعلاں دے طول ہندے نے ایہہ۔
شعر؎ جاہل دے وی ہندے شعر؎ نے مننا 'فقیر'،
پھلّ تاں ہندے نے پر کاغذ دے پھلّ ہندے نے ایہہ۔
گیت ہٹھّ دے جد ہیاتی گاؤن لگدی اے 'فقیر'
ہون بیاسی دے نیویں دھون لگدی نے 'فقیر'۔
ویکھ کے بے دھڑک ہمت حوصلے دی زندگی،
موت دے منہ تے تریلی آؤن لگدی اے 'فقیر'۔
کی وساہ ایہدے بنا دا اے 'فقیر'۔
بلبلا بندہ ہوا دا اے 'فقیر'۔
آکڑاں کاہدے تے میں میرا اے کی؟
تن قضاع دا روح رضا دا اے 'فقیر'۔
میں ادھر ویکھیا، میں ایدھر ویکھیا نہ ویکھیا۔
تیرا شو، تیری ٹیں ویکھیا نہ ویکھیا۔
چھپا کے کر اوگن 'فقیر' توں میتھوں،
خدا وہندا اے میں ویکھیا نہ ویکھیا۔
تیری دنیا وراگاں دی اے دنیا۔
نرے دکھاں دے راگاں دی اے دنیا۔
'فقیر' ہوکے دنے تے وین راتیں،
ایہہ چنگی میرے بھاگاں دی اے دنیا۔
بندہ کی چھڈے تے کی چاہے دلا۔
گاہن دنیا دے کویں گاہے دلا۔
جگّ تے حد اے گناہواں دی کوئی،
دو گناہ ہندے نے اک ساہے دلا۔
میں اہلے دیاں سبھ اداواں ویکھنا۔
گناہواں دا سارا ای ناواں ویکھنا۔
'فقیر' اج اے محشر نے نقداں دے سودے،
توں بخشش وکھا میں خطاواں ویکھنا۔
'فقیر' آں نہ عالم نہ استاد ہاں میں۔
کرودھی نہ پاپی نہ جلاد ہاں میں۔
سناں کیوں تڑی تیری دوزخ دی میاں،
نہ نمرود ہاں میں نہ شداد ہاں میں۔
مان میں تیرا نرم کیتا 'فقیر'۔
توں بڑا میرا بھرم کیتا 'فقیر'۔
میں جدوں کیتا دھرو کیتا کوئی،
توں جدوں کیتا کرم کیتا 'فقیر'۔
نہیں مان کجھ وی سخناں گرماں دا کوئی،
غرور اے نہ دنیاں دے بھرماں دا کوئی۔
بس اینا اے اوگن میرے گنویں نے،
'فقیر' انت نہیں تیرے کرماں دا کوئی۔
ٹکانے دی مڑ ٹیک لاوانگا کتھے۔
بنایا سی کتھے بناوانگا کتھے۔
'فقیر' ایہہ سمجھلاں تے دساں کسے نوں،
میں کتھوں ہاں آیا تے جاواںگا کتھے۔
بنا کی سکنا، میں کی بناواں۔
میں کتھے جان جوگاں ہاں جتھے جاواں۔
'فقیر' اﷲ دی بخشش وی اے بخشش،
خطاواں میریاں نے جے خطاواں۔
'فقیر' علم تھیں نفس کی چھاننا اے۔
کی عقلاں دے تنبو پیا تاننا اے۔
میری تیری ہستی دا راز افلاطونا،
نہ میں جانناں واں نہ توں جاننا اے۔
نہ کوئی مفتی تے نہ قاضی آں میں۔
جاندا کجھ حالَ نہ ماضی آں میں۔
دو دہاڑے زندگی مانی 'فقیر'،
ہے شزا دوزخ تے چل راضی آں میں۔
کوئی ہور مڑ غم نہ لا جائے کدھرے۔
نہ ستی کلا مڑ جگا جائے کدھرے۔
رکھیں 'فقیر' قبر اپنی دی راکھی،
متے زندگی مڑ نہ آ جائے کدھرے۔
پاسکو ہندے دے نؤندے تول کی۔
دام بے لوڑے نے ہندے کول کی۔
پیا کرے محرم کوئی کنے 'فقیر'،
کوڑے مطلب دے نے مٹھے بول کی۔
سٹّ ہاواں دی سدا اکی رہی۔
شست تیراں دی اے بیتکی رہی۔
عمر ساری میں بڑا رنا 'فقیر'،
آس دی پیلی اے پر سکی رہی۔
ہے سنسار تھیں بیت جانا اے چنگا۔
برا لبھنا اے گواؤنا ایے چنگا۔
زمانے نوں چھڈن دی ڈاڈھی نموشی،
'فقیر' آپ پلہ چھڈاؤنا اے چنگا۔
کی پتہ کیوں جگّ تے جایا ساں میں۔
سنئیں کجھ بدنام ہون آیا ساں میں۔
لوڑ کاہدی سی بھلا میری 'فقیر'،
سونا، چاندی، دام نہ مایہ ساں میں۔
سی پرائی موت نہ مردا دلا۔
دکھ زردہ کجھ تاں زردہ دلا۔
فکر ایتھوں دا تے کیتا ای 'فقیر'،
فکر اتھوں دا وی کجھ کردا دلا۔
پربتوں لیہندی ندی موڑاں تے چکراوے جویں۔
پتھراں دے نال پانی ٹھوکراں کھاوے جویں،
جگّ دے وچ آ کے انجے مار کھادھی اے 'فقیر'،
اپری تھاں کوئی انوبڑ مار کھا جاوے جویں۔
چلی اے ڈاڈھی کسے نے چال کوئی۔
لایا اے ڈاڈھا کسے نے جال کوئی۔
کتھے میں تے کتھے ایہہ دنیا 'فقیر'،
ہو گیا اے دھوکھا میرے نال کوئی۔
بیسفا لکھاں ہزاراں واسفا ویکھے نے میں۔
مولوی ویکھے نے صوفی اولیا ویکھے نے میں۔
کمبدے نے میریاں نظراں توں نظارے 'فقیر'،
رند کئی ویکھے نے میں کئی پارسا ویکھے نے میں۔
اکھیاں دے سومیاں وچ ہائے کی تنا 'فقیر'
اج دی گلّ اے میں راتیں اتّ دا رنا 'فقیر'۔
پچھ نہ الفت دیاں واٹاں دی میتھوں بات کجھ،
اک راہی چن دوجا نال میں ہنا 'فقیر'۔
روپ ہے اک جھلّ تے دھوکھا جوانی اے دلا۔
لاریاں وچ عمر پانی دی روانی اے دلا۔
باجھ دل فریاد دل دی ہن بھلا سندا اے کون،
نقش دنیا تے وفا دا نقش فانی اے دلا۔
عمر ساری جھلّ پے رہے نے کسے دے جھلّ دے۔
کھل وچ خوفوں نہ مینوں نے کدی ساہ کھلّ دے۔
جان دے کی پچھنا ایں میری نہ سمجھی 'فقیر'
اکھ محرم دید دی نہ کنّ جانو گلّ دے۔
بند بند اے بھجیا دکھاں دے بنداں تھیں 'فقیر'۔
زخم کھادھے نے بڑے دنیاں دے دنداں تھیں 'فقیر'۔
مندے نے غیر وی میری گدائی دا کمال،
خیر وی منگداں تے منگداں دردمنداں تھیں 'فقیر'۔
گئے گدا وی نے تے شاہ چھڈّ کے شاہی نے گئے۔
وسدیاں شہراں دی سبھ کرکے تباہی نے گئے۔
کی پتہ کی اے 'فقیر' ایہناں دی منزل اوڑک،
ایس رستے توں گزر لکھاں ہی راہی نے گئے۔
تینوں جد قوم دا دن-رات خیال اے میاں۔
مال نہیں قوم دا ایہہ تیرا ای مال اے میاں۔
مدّ توں کہنا ایں ٹھیک اکا ای پینی حرام،
ماس بیدوش دا کھانا تے حلال اے میاں۔
جان کے لاغر زمانے ظلم کیتے نے بڑے۔
ایہہ پیالے زہر دے میں یار پیتے نے بڑے۔
تھوڑیاں ای بیتیاں نے سکھ دیاں راتاں 'فقیر'
دن زمانے تے میرے دکھاں دے بیتے نے بڑے۔
عاجزی دولت میری تے کبریائی اے تیری۔
بندگی میری خداوندا خدائی اے تیری۔
تکڑیاں دے ہتھ تیکر پہنچ نہیں میری 'فقیر'،
دردمنداں دے دلاں تیکر رسائی اے تیری۔
'فقیر' دا غصہ زمانے دی اے بربادی 'فقیر'۔
فقر دی اے مہر اک بیروگ آبادی 'فقیر'،
نظر شوخی فقر دی اے نوک چھٹے تیر دی،
گلّ کیتی فقر دی تلوار فولادی 'فقیر'
جگر وچ پربت دے توں چلّ وچ اے توں۔
ہکّ وچ پتھر دے توں صلع وچ اے توں۔
غیر دی کجھ بھل نہیں نہ اپنا دھوکھا فقیر'،
اکھیاں وچ توں میرے دل وچ ایں توں۔
تیری چاکری لئی سلامی اے میری۔
خوشی لئی تیری خشکلامی اے میری۔
'فقیر' اک میں، بادشاہ ایں توں دانا،
تیری افسری اے غلامی اے میری۔
یاد نے سبھ تیرے کارے یاد نے۔
یاد نے جھاسے تے لارے یاد نے۔
ویروے سانجھاں نہیں بھلاں 'فقیر'،
یاد نے اہلے نظارے یاد نے۔
جنس ہو مہنگی اے اوہ سستی تے ہے۔
ہے عدم پر جگّ دی ہستی تے ہے۔
جاندے نے سبھ گناہ کردے 'فقیر'،
ہوش ہے پر ویکھ لے مستی تے ہے۔
اکھ بندے دی نہیں رہِ سکدی۔
بھیڑ نہیں دوجے دا آہندی جھکدی۔
اکھ سوئی دی اے تل جنی 'فقیر'،
جگّ دا اے پر ایہہ پردہ ڈھکدی۔
وچّ دل بے بس دے جس دم خیال آیا تیرا۔
اکھیاں وچ باجھ جلوے دے جلال آیا تیرا۔
سرت نہ رہی کجھ کتاباں دی تے نہ اپنی 'فقیر'،
پڑھدیاں کدھرے کدی جے یاد حالَ آیا تیرا۔
اک دل نوں ہے تے اوہ تیری دلیری ہے 'فقیر'۔
ڈاڈھ تد بن نہ کوئی دنیا تے میری اے 'فقیر'،
تیرے اہساناں دا بدلہ میں دیاں تے کی دیاں،
جان ہے جسے 'چ اوہ اگے ہی تیری ہے 'فقیر'۔
ہوئے جے حاکم تے کی سردار وی ہوئے تے کی۔
جگّ تے تیرے ہزاراں یار وی ہوئے تے کی۔
ہر قدم تے آپ ہی مجبور نے جہڑے 'فقیر'،
ہوئے جے سجن تے کی غمخار وی ہوئے تے کی۔
پتھراں دا مینہہ کدی جے روز وسے تے بھلا۔
جنگلاں ولّ ای تیرا سودائی نسے تے بھلا۔
بھیت جہنوں اپنا توں دسدا ناہیں 'فقیر'،
جگّ نوں بھیت اپنا اوہ وی نہ دسے تے بھلا۔
ہار کے تیریاں جدائیاں نال جد لڑدا واں میں۔
دل کدی سڑدا اے میرا تے کدی سڑدا واں میں۔
بے امیدی وی اے کجھ دھڑکا وی اے کجھ کجھ 'فقیر'،
آس دا پلہ کدی چھڈدا کدی پھڑدا واں میں۔
نہ سنسار دا بھیت کھلے تے چنگا۔
ایہہ جھکھڑ اے خونی نہ جھلے تے چنگا۔
'فقیر' ایہہ منڈی سراں دا اے سودا،
انھے دھڑے ہی ایہہ تلے تے چنگا۔
کمال اوس دا باکمال اوس دا اے۔
زوال اوس دا لازوال اوس دا اے۔
ہاں میں کون تے کی اے میری ایہہ دنیا،
شکار اوس دا اے ایہہ جال اوس دا اے۔
کسے دی ملکھ یار بستی اے میری۔
کسے ہور دی ہستی ہستی اے میری۔
گناہ نہ میرے نہ صواب ای نے میرے،
جوانی اے میری نہ ہستی اے میری۔
دیکھ جلوے یار سجن دے 'فقیر'۔
اکھیاں نوں خوب رجن دے 'فقیر'۔
ہور دل نوں خوب دھڑکن دے ذرا،
موت دا گھڑیال وجن دے 'فقیر'۔
توں بڑا بیبا تے میں گولہ بڑا۔
توں ایں چپ کیتا میں بڑبولا بڑا۔
ننگ میرا میری بدنامی 'فقیر'،
تیرا الھے نال ہے الھا بڑا۔
دو غماں دا ناں اے جگّ فانی 'فقیر'
چاہنا ایہدا اے نادانی 'فقیر'
اک جت لینا تے دوجا ہارنا،
ہے دوہاں دا انت حیرانی 'فقیر'۔
مدبر نے تدبیر کیتی نہ کیتی۔
مقرر نے تقریر کیتی نہ کیتی۔
'فقیر' ایس نوں کوئی سمجھے نہ سمجھے،
ہیاتی دی تفصیر کیتی نہ کیتی۔
دماں دے نے رہندے الٹ پھیر کتھے۔
ہے لاؤندا کوئی جگّ تے دیر کتھے۔
'فقیر' ایس تھاں کوئی دم دا اے میلہ،
جے ملنا اے مل، زندگی پھیر کتھے۔
کوئی وڈیائی نہیں اڑدی 'فقیر'۔
شاہی تیرے پیر پئی پھڑدی 'فقیر'۔
مہر تیری، باغ دنیا دی بہار،
قہر تیرا رتّ پتجھڑ دی 'فقیر'
بڑے جوڑ دنیا دے جٹدے نے ویکھے۔
خزانے خوشی دے نکھٹدے نے ویکھے۔
نبھی نہ 'فقیر' اتھے آکڑ کسے دی،
اساں مان کئیاں دے ٹٹدے نے ویکھے۔
ناتھ کہڑا کون اے ناتھن 'فقیر'۔
جوگ دا سنگ ایویں اے پھاتھن 'فقیر'۔
کون ہے دردی تیرا درداں بنا،۔
آہ اے دل دی جہڑی ساتھن 'فقیر'۔
وہن وچ حرصاں دے دل ڈبے نوں ویچ۔
کھا نہ ظالم پیر دے کبے نوں ویچ۔
پیچ وچ جس دی ریا بوجھے 'چ حرص،
پاڑ اجیہی دستار نوں جبے نوں ویچ۔
کسے دے ویر ولّ ڈٹھا نہ ڈٹھا۔
حرم ولّ دیر ولّ ڈٹھا نہ ڈٹھا۔
گئی نہ جے نظر ولّ اپنے تے،
نظر نے غیر ولّ ڈٹھا نہ ڈٹھا۔
آہلکی کجھ کرن نہ حاصل 'فقیر'۔
پندھ وچ ہونا برا غافل 'فقیر'۔
مک گئے جتھے کسے راہی دے ساہ،
جان لے اوہو اوہدی منزل 'فقیر'۔
پرھے وچ بے شعور آیا نہ آیا۔
حضور اک بیہزور آیا نہ آیا۔
ہے جس نے لتھنا اوڑک 'فقیر' اوہ'
صرور آیا صرور آیا نہ آیا۔
صبر نوں نہ مار ایویں حرص دا دھپا 'فقیر'۔
لوبھ دا نہیں جیوندیاں ملنا کدی کھپا 'فقیر'۔
لوبھیاں دے وانگ نہ مار ہتھ پیر ایویں پیا،
ہوونی ادھی نہیں ملنی اے جے چپا 'فکھیر'۔
باغ دا مالی اے کلر، شور دا مالی اے کون۔
کون ہے کاواں دا راکھا، مور دا والی اے کون۔
ساریاں دے سر تے اکو دا ای سایہ اے 'فقیر'،
سادھ دا مولٰی اے کہڑا، چور دا والی اے کون۔
ہے تے ٹھیک ایہہ دردمند درداں دی ماری زندگی۔
کوئی دم دی اے پراہنی پر وچاری زندگی۔
ہسدیاں دی خوب بیتی عمر دنیا تے 'فقیر'،
روندیاں جس نے گزاری کی گزاری زندگی۔
پی، پیا بے بس دل تھیں پر نہ بے دستور پی۔
گلّ نیڑے ہی مکا جا کے نہ کدھرے دور پی۔
جا کے میخانے 'فقیر' اے ہوونا بدنام کیوں،
جے پینی اے تے آپ ہتھیں نچوڑ انگور پی۔
'نہ اوہدی لہائی اے کجھ تے نہ اے وڈیائی ایہدی
نہ اوہدا پربت کتے تے نہ اے رائی ایہدی۔
موت اکو ملّ ہے سلطان تے منگتے 'فقیر'،
ودھ نہیں پیسہ اوہدا تے گھٹّ نہیں پائی ایہدی۔
ہڈّ پیر اپنے سدا کوئی محنتوں میکھے 'فقیر'۔
محنتاں وچ رات دن نہ وقت کوئی ویکھے 'فقیر'۔
باجھ لکھے لیکھ دے کنی نہ پجے کجھ کدی،
عمر ساری لنگھ جاوے گندیاں لیکھے 'فقیر'۔
سکھ دے لئی دکھ-غم زردہ رہا ایویں 'فقیر'۔
جیون دے لئی جگّ تے مردا رہا ایویں 'فقیر'۔
مک گئی دوری غماں دی درد ماڑی راگنی،
زندگی دا ساز سر کردا رہا ایویں 'فقیر'۔
جو جہدے کولوں اے ہوئی اوس سو کیتی 'فقیر'۔
ہسدیاں کیتی اے اوہنے اس نے رو کیتی 'فقیر'۔
غیر نے کرنی سی کی تے غیر کر سکدا سی کی،
سجناں میریاں نے میرے نال جو کیتی 'فقیر'۔
حق تے انصاف گئے رہِ مگر حیرانی گئی۔
حیدری ورتوں گئی اوہ شان عثمانی گئی۔
مان کردی سی جہدے تے زندگی انسان دی،
مسلماناں توں 'فقیر' اج اوہ مسلمانی گئی۔
ہوئی بیتی گلّ ایویں یاد کی کرنی 'فقیر'۔
عمر بےمطلب پئی برباد کی کرنی 'فقیر'۔
اج لئی لینے نے کی ترلے کسے دے مورخا،
کلّ لئی ایویں پئی فریاد کی کرنی 'فقیر'۔
نہ دکھی دل نوں ملی غم دی کدی محلت ذرا۔
نہ ملی محنت دی نہ کم دی کدی محلت ذرا۔
ویکھدی تر نظر کی آلے-دوالے نوں 'فقیر'
اتھرواں دتی نہیں دم دی کدی محلت ذرا۔
نفس دی ہر حالَ وچ امداد کرنی اے بری۔
رات دن پئی بھکھ بھیڑی یاد کرنی اے بری۔
رزق دندا اے خدا کر فکر نہ ایہدا 'فقیر'،
عمر روٹی لئی نری برباد کرنی اے بری۔
مولوی نے مولوی ایہناں توں کی چلاں 'فقیر'۔
ملّ کے در اک کیکن ہور در ملاں 'فقیر'۔
اضل دے اصرار جو سمجھے نے میں سمجھے نے پر،
نال یاراں نہ کراں آپس دیاں گلاں 'فقیر'۔
ویکھ لئے ہاسے سنے پئے یار ہاڑے نے کئی۔
دردمند دن خونیاں دے وانگ داہڑے نے کئی۔
داستاناں میریاں جگ یاد رکھیگا 'فقیر'،
کئی ہنیر اتھے نے پاڑے چن چاڑھے نے کئی۔
جاننا سی جو دلوں اوہ تے لیا اے جان میں۔
دین دے بدلے مڑ ہن ویچاں کویں ایمان میں۔
خبر منگدا رہے 'فقیر' اوئے عشقَ دے خزماں تیری،
لکھ مرہماں تیرے دردوں کر دیاں قربان میں۔
بھے کدی زر دا اے تینوں چاء کدی اے مال دا۔
پاگلا ایسے جنونّ اندر رہیں دل ٹالدا۔
ذکر اوہدے نام دا کر لے کدی بہہ کے 'فقیر'،
رات-دن کرنا ایں مورخ ذکر روٹی دال دا۔
چال شاہی توں 'فقیر' دی ٹور چنگی جان لے۔
بادشاہی شان توں چنگی ملنگھی جان لے۔
فکر دنیا تے جویں تقدیر ربی اے 'فقیر'،
فکر دنیا تے تویں تلوار ننگی جانلے۔
چھڈّ کے کلی گدا کوئی بنا ڈہلوں گیا۔
بادشاہ کوئی ترہندا نکل کے محلوں گیا۔
جگّ تے ہر آؤن والا ٹر گیا اوڑک 'فقیر'،
کوئی کجھ پچھوں گیا تے کوئی کجھ پہلوں گیا۔
پکا کردا اے سدا انت نوں خامی دا کمال۔
سر تے چڑھ بولدا اے یار سلامی دا کمال۔
ہن 'فقیر' ہویا ہووےگا زوال ہی ایہدا،
ہو گیا یار غلاماں دی غلامی دا کمال۔
جگر دی، دل دی ٹوہ درداں نہ ویکھی۔
کوئی ڈر دی جگا مرداں نہ ویکھی۔
مکائے نے 'فقیر' اتھراں دے موتی،
میری گھاٹ ایہہ دماں سرداں نہ ویکھی۔
گھٹ پانی دا نہ بھر کھارے کھوہے توں 'فقیر'۔
پچھ نہ راہی کسے توں تے نہ سوہے توں 'فقیر'۔
لک-چھپ کے ظاہرا منزل توں لامبھے لنگھ جا،
جو وی پجیا، پجیا اے چور بوہے توں 'فقیر۔
شکّ دا بوہا عقل تے نت کھولھے فلسفہ۔
سوچ دے ساگر چوں موتی بیٹھ رولے فلسفہ۔
پہنچ کے ایہہ پر یقیناں دے ٹکانے تے 'فقیر'۔
چپّ رہے دڑ وٹّ کے مونہوں نہ بولے فلسفہ۔
تخت کئیاں دے نے، کئیاں دے بنے جدی وطن۔
پر میرے وطن توں نے جگ دے ردی وطن۔
ہاں گیا کشمیر پر ڈٹھا نہ 'فقیر'،
دیس اوہ میرے بزرگاں دا میرا جدی وطن۔
ہے دھرو واڑی کوئی تے کوئی فلواڑی بنی۔
رکھ کوئی تے کوئی بوچڑی جھاڑی بنی۔
زور طاقت اے اوہدی جو زور والا اے 'فقیر'،
کی کرے ہووے جہدی مٹی دھروں ماڑی بنی۔
پاڑیا اسمان ہے دھرتی اے سر چائی کسے۔
کوئی رویا چیکیا اے ڈنڈ پئی پائی کسے۔
جان سی تیری امانت کول لوکاں دے 'فقیر'،
ہسدیاں تیری امانت وی نہ پرتائی کسے۔
نہ میں ساں نہ ہیاتی دی کوئی تحریر سی میری۔
زمانے دے صفے تے نقش نہ تصویر سی میری۔
جد دنیا تے ہی نہ ساں میں 'فقیر' آیا،
میری تدبیر ہو کے بن گئی تقدیر سی میری۔
نال دھرتی دے رہی نت آفت آفاقی 'فقیر'۔
ویکھ لئی اے جگّ تے رازق دی رزاکی 'فقیر'۔
زندگی دا کر لیا اے خوب ماتم زندگی،
شادیانہ رہِ گیا اے موت دا باقی 'فقیر'۔
کر تصور نہ کوئی پر کول بہہ محبوب پی۔
بھلّ منزل دا پتہ، بن سالکا مزجوب پی۔
دم غنیمت جانکے نہ کر وساہ ایہدا 'فقیر'،
ذکر دی پی مد مستا رات دن پی خوب پی۔
زور وچ کنڈیاں دیاں نوکاں جے بھڑیاں وی تے کی۔
پل دا پل وچ باغ دے کلیاں جے کھڑیاں وی تے کی
پل دو پل ہر پول تے لشکی تے کی لشکی تریل،
بلبلاں وچ رتّ دی مستی دے چھڑیاں وی تے کی۔
ہتھ نہیں آؤنی ہیاتی پھیر ایہہ لکھیں 'فقیر'
ہاں میں آجز، عاجزی دی لاج ہی رکھیں 'فقیر'۔
شرم اپنی گلّ دی اے ماردی مینوں پئی،
میری ہر کرتوت توں ویکھی اے آپ اکھیں 'فقیر'۔
فکر کیوں کرنی دلا دن رین دی۔
ریجھ ای غیراں توں پھکا پین دی۔
صدق نال اکو دے در تے سر نیوا،
لوڑ نہیں دھر دھر دے ترلے لین دی۔
بول دیسی ہون من بھاؤنے 'فقیر'،
کی کسے دے سانگ پئے لاہنے 'فقیر'
میں تے پنجابی آں چجّ اردو دے اج،
جوش جانے یا جگر جانے فقیر۔
میں آں کاہلا توں بڑا دھیرا 'فقیر'۔
توں سخی دل دا تے میں کیرا 'فقیر۔
یا محمد خاک میں اکسیر توں،
میں آں اک روڑا تے توں ہیرا 'فقیر'۔
دکھ کی وادھے دے پئے ذریعے 'فقیر'
کی پرائی موت پئے مریئے 'فقیر۔
اوہدے فضلاں تے ہووے گزارا پیا،
کی زمانے دا گلہ کریئے 'فقیر'۔
کہڑے اندر کہڑی وتھے سی کوئی۔
ہووےگا اتھے ای جتھے سی کوئی۔
جانے کون اس جگّ توں پہلاں 'فقیر'،
کون سی کی سی تے کتھے سی کوئی۔
یاد نہیں ایہہ اوہ تیری مستی دے چالے ساقیاں۔
آؤندیاں جہے مست پیتے نے پیالے ساقیا۔
تیری مستی دی نظر ہوئی اے سبھ سرتی میری۔
دین دنیا اے میری تیرے حوالے ساقیا۔
ایس تدبیروں ہری تقدیر ویکھی اے دلا۔
فجر دے ہاوے نری تاثیر ویکھی اے دلا۔
درد دل دا ویکھیا اے آپ دارو اپنا،
گلّ جو نکلی اے تیتھوں تیر ویکھی اے دلا۔
سبھ خوشی دی بنیگی انت حیرانی 'فقیر'۔
یاد آویگی جدوں عقلاں دی نادانی 'فقیر'۔
منطقی چپّ ہونگے جد موت آ کیتی سلام،
کم نہ دیگی کسے دی فلسفہ دانی 'فقیر'۔
لوڑ کر پوری خوشی دی لوڑ کے ایسی 'فقیر'۔
رکھ دئے دکھاں دی گردن توڑ کے ایسی 'فقیر'۔
آپ ایہہ سفلہ پلا گھبرا کے آکھے الئیمان،
غم دے سر وچ لتّ لا اک جوڑکے ایسی 'فقیر'
موت نے جد عالماں دی اگے بربادی دھری۔
علم دی ہمت گئی اکا نہ امدادی دھری۔
گال کے عمراں بنے شاگرد سن استاد پر،
رہِ گئی ایویں ای استاداں دی استادی دھری۔
سی کدی جھٹی نمازاں دی بڑی لائی 'فقیر'۔
رات دن سی جان اسے شوق ترہائی 'فقیر'۔
پچھدے مطلب نے ایہہ تیری عبادت دا پئے،
تیرے چیتے دی اے دل نوں جد دی جاچ آئی 'فقیر'
ذکر نہیں بلھاں تے ہتھ تسبیح جے لمکی اے کدی۔
چمک دل دی اک نہ متھے تے چمکی اے کدی۔
ماردے بیصورت پئے کد دے گھراڑے نے 'فقیر'،
غافلا ایہہ ستیاں نہ اکھ جھمکی اے کدی۔
اک نے آکڑ لئی اے اک دوئے تھیں 'فقیر'۔
ہویا اے دوجا وی بھوئیں اک بھوئیں تھیں 'فقیر'۔
جگّ تے لائی نہ کس بازی دماں دی یار پر،
ہار کے اٹھیا جو اٹھیا ایس جوئے تھیں 'فقیر،۔
انت دسّ ایہدے توں توں نہ بھجیا کہڑا 'فقیر'۔
ہے بھلا دسّ ایس تھاں تے کجیا کہڑا 'فقیر'۔
کڈھ کے دل تھیں نے رہیاں وچ دل دے سدھراں،
زندگی وچ زندگی توں رجیا کہڑا 'فقیر'۔
مر گئی دنیا اوہدے لئی آپ جو مویا 'فقیر'
کون میت تے اوہدی رویا یا نہ رویا 'فقیر'۔
نہ رہا اک وچ ایہدے رہن والا ای جدوں،
جگّ فانی مڑ کتے ہویا یا نہ ہویا 'فقیر'۔
زندگی دا زور سبھ تیرا نمانا اے 'فقیر'۔
ایہہ ٹکانا یار تیرا بے ٹکانا اے 'فقیر'۔
ہن توں آیا ایں تے اتھوں جان لئی آیا ایں توں،
پھیر نہیں آؤنا جدوں اتھوں توں جانا اے 'فقیر'۔
دکھ دکھیاراں دے کی جردی اے دنیا ویکھ لے۔
مردیاں دے نال جیوں مردی اے دنیا ویکھ لے۔
نال تیرے کی کریگی تیری ایہہ دنیا 'فقیر'،
ہورنا دے نال کی کردی اے دنیا ویکھ لے۔
سرت اک آباد دنیا دی اے بربادی 'فقیر'۔
بے یقینا دی کدی ہووے نہ آبادی 'فقیر'۔
وسوسے بے بس ہو کے نکل گئے اوہدے دلوں،
عقل دی قیدوں ملی جیہنوں وی آزادی 'فقیر'۔
ظاہر باطن دا اے جانو عیب گن دا اے 'فقیر'۔
جو دماں دے پلیاں دی چون چندا اے 'فقیر'۔
گلّ کہڑی دا کراں اوہلا تے کہڑی تھاں کراں،
گلّ میری ہور وی جے کوئی سندا اے 'فقیر'۔
رہن ایہہ سمیں سدا تے اوہ نہیں ڈردا کدی۔
ایہہ نہیں جؤندے سدا تے اوہ نہیں مردا کدی۔
ربّ والی گلّ کوئی بندے نہیں جے کردے 'فقیر'۔
بندیاں والی کوئی گلّ ربّ نہیں کردا کدی۔
مالیاں نوں ڈول سیاداں دی امدادی ملی۔
بلبلاں نوں باہر باغوں رتّ فریادی ملی۔
نال ککھاں اڈدے ویکھے اوہناں دے آلھنے،
باغ دے کے باغ دی جنہاں توں آبادی ملی۔
دل دیاں پھولو کوئی منہ سر دیاں گلاں کرو۔
بیٹھ کے دھرتی تے نہ امبر دیاں گلاں کرو۔
نہ کرو جھگڑے پئے غلمانا تے حوراں دے 'فقیر'،
ودکرے جنت دے چھڈو گھر دیاں گلاں کرو۔
لنگھ گئے ہوئے منزلاں ولّ قافلے نے دیر دے۔
موڑ اجے راہواں دے کجھ پئے نے ہنجھو کیردے۔
پنڈت ملاں مسجدوں تے مندروں پھر گئے 'فقیر'،
سر پھرے پئے نے اجے تسبیح تے مالا پھیردے۔
ویکھے اک حلوہ تے دوجا تاڑدا اے کھیر نوں۔
رون بیتدبیر دوویں پئے بری تقدیر نوں۔
موضوع اے جھگڑے دا اکو کھان دا مصلیٰ 'فقیر'،
پیر ملاں نوں برا آکھے تے ملاں پیر نوں۔
ہوکیاں دی ہندی اے دنیا نویں آباد پئی۔
دل دکھے تھیں نکلدی اے دکھ دی فریاد پئی۔
پیاریاں دے پیار تے کیتا سلوک ایسا 'فقیر'
آؤندی اے ویریاں دے ویر دی اج یاد پئی۔
تپ کے جد بلدی اے لو پئی بالدی تاؤندی اے باغ۔
وچ سوکے دے خزاں چا سکنے پاؤندی اے باغ۔
پھلّ بوٹے آلھنے سڑدے پئے ویکھے 'فقیر'،
جد خزاں جاندی اے باغوں ساڑ کے جاندی اے باغ۔
بندے مطلب دے بیکارے انھے غرضی سارے نے۔
مستاں نال پئے ایویں کردے جھوٹھے رند بکارے نے۔
بعض جنت دا اے لوبھی، ملاں بھکھا حوراں دا،
زاہد شہرت تے بھرمائے، پیر ہوس دے مارے نے۔
زندگی والے نے جد زندہ نظارے ویکھدے۔
دھوڑ دے وچ دھم دے زرے نے تارے ویکھدے۔
آپ اوہ مورخ ڈرو نے شوہ نوں شہِ دندے 'فقیر'،
ڈرکے طوفاناں توں نے جہڑے کنارے ویکھدے۔
مار کے چھالاں ملاہ ہمدرد سارے آئے نے۔
کم میرے انت باہیاں دے سہارے آئے نے۔
ڈولدا نہ ویکھ میرے حوصلے ہٹھّ نوں 'فقیر'،
آپ مینوں لین شوہ وچوں کنارے آئے نے۔
کنّ رس وی آئے سوکھا بول وی تھتھا نہیں۔
مڑ تیرے دل تھیں میرا چاء کیوں اجے لتھا نہیں۔
سر اتانہ کرکے تیرے ول نوں کویں دیکھاں 'فقیر'،
تیری سردل چمیاں میرا اجے متھا نہیں۔
آپ ہتھیں شہد دے وچ زہر پھڑ گھولاں کویں۔
زندگی لئی زندگی دے سر نہ چڑھ بولاں کویں۔
غم زمانے دا ہی شاہواں دا سہارا اے 'فقیر'،
نال خوشیاں غم لئی دل دا نہ در کھولھاں کویں۔
رات نوں جگراتیاں دے واہ ایہہ پاؤندا اے اجے۔
چاننی دا چاننا ویہندا وکھاؤندا اے اجے۔
ہور نہ پائے ہنیر ایہہ کوئی چاء چانن چراغ،
چن ڈبدا دیکھ کے دل ڈبّ جاندا اے اجے۔
سانبھ کے چکے کسے نہیں اوپرے بھارے کدی۔
وچّ غیراں ہار کے اپنے نہیں ہارے کدی۔
ویریاں دی مار دے مارے نے پاسے پرتدے،
ہلدے نہیں سجناں دی مار دے مارے کدی۔
ہے تے ٹاہنی کلے رکھ دی پر اے کپی ہوئی۔
توہمت اک توحید دے سر تے ہے ایہہ تھپی ہوئی
کھلیاں رکھے کتاباں کئی دوالے اپنے۔
ملاں کول کتاب اے اک پر اے ٹھپی ہوئی۔
پیندی ایہناں تے تیری پٹھی کلام اے مالکا۔
مذہب دے دھڑیاں نوں دوگٹھی سلام اے مالکا۔
مار گئے نے قوم نوں سنی-شیعہ دے ویروے۔
ہو گئی دو ملاواں وچ ککڑی حرام اے مالکا۔
ساتھ راہ دا، ٹردیاں دے چکدا اے بھار کوئی۔
ڈبدیاں نوں دیکھ کے لائے مہانا پار کوئی۔
گلّ کیتی نال کناں، سنن والے نے بڑے،
گلّ دل دی نال دل دے سنن والا یار کوئی۔
لب مشکنے نہ رہن پر فکّ رہِ جائے کویں۔
چلدیاں رسماں دا لگدا ٹکّ رہِ جائے کویں۔
این منی جائے بھاویں آن بھورا نہ رہے،
دھون توں لہہ جائے سر پر نکّ رہِ جائے کویں۔
غم دے ساگر ترن دے لئی تاروآں دی لوڑ نہیں۔
درد دے مارے دلاں لئی داروآں دی لوڑ نہیں۔
پہنچ ہی جاونگے منزل موت دی تے قافلے،
راہبراں دے ہندیاں راہ مارواں دی لوڑ نہیں۔
سنن لئی وچ کنّ خورے کی اے قدرت رکھ دی۔
نکّ نوں کڈی پچھان اے مہک وکھو-وکھو دی۔
نظر اکو کنیاں رنگاں نوں وہندی اے 'فقیر'،
جیبھ ہے اکو پر ایہہ کنے سواد اے چکھدی۔
ویر نہ رہنے دی کی اے پیار دی اے لور کی۔
کی نہیں مختار دا مجبور دا اے زور کی۔
ایہدے ساڑے سڑدیاں دی گور وی بلدی رہوے،
جگّ تے دوزخ توں ودھ ہونا اے دوزخ ہور کی۔
سدھراں پل کے دلاں وچ ویکھیاں نہیں مردیاں۔
توں دلوں پردیس وچ کڈھیاں ساں آساں گھر دیاں۔
موڑ وہیندے نے بازاراں دے تیرے پئے راہ اجے،
یاد تینوں تیریاں گلیاں نے پئیاں کردیاں۔
خورے پنڈت تر گئے کتھے مندر چھڈّ انجاچے نے،
گردوارے پئے آکھن بھائیاں چنگے پترے واچے نے۔
بانگاں دین 'فقیر' مسیتاں، باجھ خدا دے کون سنے،
کلّ نمازی نہیں سن لبھدے اج امام گواچے نے۔
گرم زردے تے پلاؤ پٹھیاں کلاں نہیں گیڑیاں۔
ہین کجھ فرنی تے بریانی نے چھیڑاں چھیڑیاں۔
وچّ حلوے دے اے جلھن پیر دا پھاتا جہاز،
وچّ شوربے ڈبیاں ملاں دیاں نے بیڑیاں۔
ککراں کریاں دی ہووے ٹاہلیاں رنڈاں دی سیپ۔
ہووے کھوہ دے ڈھول دی یا ارلیاں ٹنڈاں دی سیپ۔
کیوں نہ اکھیں ویکھ اوہنوں بھیڑیاں سمجھاں 'فقیر'،
ہووے اک ملاں دی جے کر یار دونہ پنڈاں دی سیپ۔
رخ بہاراں دے نے اسل وٹّ مڑ لیندے پئے۔
بلبلاں ولّ ویکھ کے پھلاں دے دل بہندے پئے۔
میرے دل نوں بجلیاں دا بھے پیا اے ماردا،
باغ دے وچ دیکھ مڑ کے آلھنے پیندے پئے۔
اکھ اے تر نرگس دی کرمبل اے زلفاں کھولھدی۔
بولدا اے باغ نہ مونہوں بہار اے بولدی۔
بوٹیاں تے کلّ ہوا نوں پھلّ جو ہسدے ملے،
اج ہنیری پئی اے راہواں وچ اوہناں نوں رولدی۔
گھنڈ کلیاں دے نے پاڑے بلبلاں دی بھلّ ویکھ۔
ٹہنیاں تے ونّ لئے خاراں نے پتر کلّ ویکھ۔
تاء خزاں دا نال لے کے آئی اے تتی بہار،
وانگ انگیاراں دا بھکھدے پئے نے کھڑدے پھلّ ویکھ۔
میریاں عملاں دے سبھ خالی نے خانے مالکا۔
فضل دے نے کول تیرے سو بہانے مالکا۔
ویکھیا اے بادشاہاں نوں فقیری کردیاں،
رہن پر بھرپور نت تیرے خزانے مالکا۔
رہے سبھاء کاہلا وچ ایہدے تباء دھیری جیہا۔
فقر دی وچ کھیڈ دے پھاڈی رہے میری جیہا۔
کول بندے دے جے بے شرمی دی راس ہووے 'فقیر'،
ونج نہیں وچ جگّ دی منڈی دے کوئی پیری جیہا۔
ہون کئی کورے سجاکھے تے سجاکھے کور وی۔
ککڑاں دے وانگ کوڑا پھولدے نے مور وی۔
آرفاں دے وچ مل پیندے نے کئی جاہل 'فقیر'،
سادھ وڈے جگّ دے ہندے نے وڈے چور وی۔
حوصلے نوں انت ملدی اے بڑی خوبی دلا۔
ویر وچوں پیار نوں لبھدی اے مہبوبی دلا۔
دار دی نوکوں نے ڈٹھیاں ملدیاں منسوریاں۔
صبر نوں ویکھی اے ملدی ہمت ایوبی دلا۔
شعر؎ میرے نے غماں خوشیاں دے سومے وگدے۔
کجھ دلاسے محرماں دے کجھ ہنورے جگّ دے۔
دیدیاں نوں ٹھار کے دل بال دندے نے 'فقیر'،
اتھرو اکھاں دے چنگیاڑے نے دل دی اگّ دے۔
میل دل دے مان لئی دل میلدے سی مان لئی۔
پر وسیبا جان دا اے بن گیا بھؤ جان لئی۔
لتھا ہاں ڈیرے اجیہے خاناں خراباں دے 'فقیر'،
بکّ مٹی دا ملے جتھے نہ سر وچ پاؤن لئی۔
اوہ ہنڈھاؤندا اے ہیاتی ماندا اے زندگی۔
جو تنی تلوار وانگوں تاندا اے زندگی۔
کون دسے اوڑک اوہدی زندگانی دا 'فقیر'،
موت نوں دل جان توں جو جاندا اے زندگی۔
کھبھ کے چکے کوئی یا نس کے چکے کوئی
چکّ لئے پولا کوئی یا کس کے چکے کوئی۔
چکے زندگی دا بھار جد سر تے 'فقیر'،
رو کے چکے ایس نوں یا ہس کے چکے کوئی۔
کجاں پردے اپنے جد غیراں تے پردے پاواں۔
اپنے عیباں کرکے میں دوجے دے عیب چھپاواں۔
لواں سجناں دے گھاٹے اپنے وادھیاں نال وٹا،
ویری کرن 'فقیر' نہ کیکن ہتھیں سر تے چھاواں۔
اوکڑاں وچ راس رحمت دا سببّ آیا 'فقیر'۔
مینوں ای نہ اوہدیاں سانجھاں دا ڈھبّ آیا 'فقیر'۔
سکھاں وچ انگ ساک محرم یار یاد آئے بڑے،
دکھ وچ کوئی یاد آیا تے ربّ آیا 'فقیر'
سخت پتھر دی تے کچی نرم چلّ دی زندگی۔
چار دن دی زندگی اے دردے دل دی زندگی۔
مر گیا جو زندگی لئی مر کے جیوندا اے 'فقیر'،
زندگی لئی مرن والے نوں اے ملدی زندگی۔
گھیریاں دے ولّ مومن مرد گھر نہیں دیکھدے۔
ویکھ کے اگے ایہہ پچھے ولّ پھر نہیں ویکھدے۔
جان جاندی جائے ویکھن آن نہ جاندی 'فقیر'،
ویکھدے تلوار نے جہڑے اوہ سر نہیں ویکھدے۔
خونیاں راہواں دی گردن توڑ دیون والیو۔
دور چڑھدے نال لہندا جوڑ دیون والیو۔
آبرو تاج اپنے دی وی ذرا دیکھو 'فقیر'،
دشمناں دے تخت کھوہ کے موڑ دیون والیو۔
پجنی ایں اسماناں تیکر کد فریاد اساڈی۔
یاد آئے کد کردے ہوسن دل وچ یاد اساڈی۔
ہے بستی آباد اوہناں بن کی آباد اساڈی،
کون 'فقیر' سنے فریاداں دیوے داد اساڈی۔
ہر چڑھی چڑھتل نے چڑھ کے پھیر ڈھلنا اے 'فقیر'۔
پاندھیاں راہ دا ولانا انت ولنا اے 'فقیر'۔
اک جھکھڑ کی ہزاراں رہن ڑکھڑ جھلدے،
غزنبی، غوری دا چھوہیاں کم چلنا اے 'فقیر'۔
روگیاں دے روگ دی کاری دوا آئی اے پھیر۔
زندگانی پھیر آئی اے شفا آئی اے پھیر۔
دل نے ہن آپے ای پھلاں وانگ پئے کھڑدے 'فقیر'،
خشک باغا وچ طبیباں دی ہوا آئی اے پھیر۔
ہیر جٹی رل موئی دردوں دندا عشقَ دہائی۔
وچّ وراگ سجن دے اوڑک لیلیٰ جان گوائی۔
بھلے-بھلیرے بھلے عشقوں اس نہ کری چترائی،
چاک 'فقیر' اے بنیا جوگی تے مجنوں سودائی۔
نفس شرمندے نوں پھٹکاں لعنتاں نہ پا دلا۔
چتّ لا سرتی دا سوجھوں بیٹھ کے اک دا دلا۔
یاد کر کیتی بدی خوفوں سدا شرمندیا،
جے کوئی نیکی اے کیتی یاد وسر جا دلا۔
پنڈو پنڈ نے رولاں وانگر پھردے در در صوفی۔
ہٹی کھولھ تصوف دی نے بیٹھے گھر گھر صوفی۔
ہر سفلے دا پیشہ بنیا اج سلوک تصوف،
ہر سفلہ اے اج کلھ بنیا اک پیشاور صوفی۔
| Rubaian Part-2 |
