Punjabi Kavita
Dr Faqeer Muhammad Faqeer

Punjabi Kavita
  

Punjabi Ghazlan Dr Faqeer Muhammad Faqeer

پنجابی غزلاں ڈاکٹر. فقیر محمد 'فقیر'

101. یاراں باجھ سہاندی ناہیں لگی مہفل یاراں دی

یاراں باجھ سہاندی ناہیں لگی مہفل یاراں دی۔
ہسدی باجھ بہاراں دے نہ رتّ کھڑی گلزاراں دی۔

لبھن ہار-شنگار نہ اوہدیاں زلفاں دے پرچھاویں کیوں،
روپ جہدے بن عزت-پتّ نہ رہندی ہار-شنگاراں دی۔

دل پاگل وی اوسے کولوں گلاں کرنیاں سکھیگا،
جانچ جیہدے کولوں سی سکھی جھانجر نے چھنکاراں دی۔

نال دعاواں دارو جاندے روگ نہ ہجر وراگاں دے،
بیماری اے صحتَ ہندی عشقَ دیاں بیماراں دی۔

پجّ آپے کوئی سرکاراں پاؤنا اے ٹھنڈاں پاون دا،
سندے آں اج کلّ اے تتی تباء بڑی سرکاراں دی۔

آپو اپنی عادت دیکھی عشقَ دیاں وچ کھیڈاں دے،
منسوراں نوں داراں دی تے سرمداں نوں تلواراں دی۔

باغاں وچ نہ شالہ ! ویکھن پھلّ وسیبا خاراں دا،
سکھاں دا جگ وسدا ویکھے نہ دنیاں دکھیاراں دی۔

مقصد دی منزل لئی دوویں ٹردے سانجھی ٹورے نے،
مختاری مجبوراں دی تے مجبوری مختاراں دی۔

خوشیاں نال نہ نبھدے دیکھے وار کدی وی شادی دے،
نال غماں نہ نبھدی دیکھی غمخاری غمخاراں دی۔

راہواں سدھیاں نوں نہ رلدے موڑ کدی وی موڑاں دے،
ریس 'فقیر' نہ کر سکدے نے پیدل کدی سواراں دی۔

102. ایویں پئے کریئے گلہ یار دا کی

ایویں پئے کریئے گلہ یار دا کی،
کی اس نال ساڈے نہیں وفا کیتی۔
ساڈے جہے وی لبھیاں گھٹّ لبھن،
اوہنے نال جنہاں دے جفا کیتی۔

ساڈے دل جد پچھلی کوئی پرط کھولھی،
اوہدی نظر نے گنڈھ کوئی ہور ماری،
اساں روز ای کوئی نویں سوچ سوچی،
اس نے روز کوئی نویں ادا کیتی۔

چالاں چلدے رہے اسیں عمر ساری،
نال اوہناں دے گلّ چلاؤن دے لئی،
اس نے جدوں غصے ہونا بند کیتا،
اساں جان کے نویں خطا کیتی۔

نہ ہن چپّ اوہدی اٹکاں پانودی اے،
نہ کوئی روک پاؤندی اے ہیا اوہدی،
اوہدیاں سینتاں دے مطلب سمجھنا میں،
اوہدی نظر دل تے اوہ جلا کیتی۔

دیکھو گلّ برات سی ربّ ولوں،
بن گئی پجّ ساڈے ملاپ دا اوہ،
ساڈے نال اوہناں نوں لڑاؤن دی سی،
گلّ یاراں نے آپ بنا کیتی۔

بھیڑ نیتے پٹھیاں پاؤن جد وی،
صاف دلاں لئی سدھیاں پیندیاں نے،
اسیں سمجھیا دلوں روا اوہنوں،
جہڑی گلّ اوہناں نہ روا کیتی۔

آؤندی سمجھ مینوں نہیں وچّ ایہدے،
ہویا یار اے میتھوں گناہ کہڑا،
یاراں تیریاں نال جے کدی کوئی،
تیرے مکھ دی گلّ دوہرا کیتی۔

ایہہ تحقیق پرانی ایں ہازکاں دی،
عشقَ روگ وی اے تے طبیب وی اے،
نہ کوئی کرنی ایں اساں دوا ایہدی،
نہ کوئی اساں اے ایہدی دوا کیتی۔

ایویں اج بہار دے بدلاں نوں،
پین سبہے پئے کالیاں ناگناں دے،
اساں اپنے وس وی بڑی واری،
اوہدی زلف دی کالی بلا کیتی۔

کیکن چکیا اوس 'فقیر' اوہنوں،
جیہدے لئی سولی تے منصور چڑھیا،
سانوں یاد وی نہ اوہناں کدی کیتا،
اساں جنہاں توں جان فدا کیتی۔

103. بھلی ویکھ کلیاں پھلّ ایویں بلبل

بھلی ویکھ کلیاں پھلّ ایویں بلبل،
نالے جان وی پھسی کتھاں میری۔
باغ نال میرا کیہا واسطہ اے،
نہ بہار میری نہ خزاں میری۔

خورے کہڑے قصور توں چھڈیا نہ،
مینوں کتے توں بہن کھلون جوگا،
نہ کوئی تیرے اسمان تے تھاں میری،
نہ کوئی تیری زمین تے تھاں میری۔

رستہ اضل جے ایس جہان دا سی،
ایہہ جہان سدھا رستہ عبد دا سی،
اوہ وی چار دن دی سی سراں میری،
ایہہ وی چار دن دی اے سراں میری۔

تیری امر رضا دی کھیڈ سی ایہہ،
میں کی لیا تیری اس کھیڈ وچوں،
میرے ہون نہ ہون دے نال ڈاڈھی،
رولی زندگی تیرے نیاں میری۔

ویلھ کدوں دتی ہاواں ہوکیاں نے،
درداں کدوں دل نوں چین لین دتا،
ریجھاں کدوں لاہیاں شوکاں میریاں نے،
مانی کدوں دل دے چاواں چھاں میری۔

ہتھ موت دا کرن لئی نال میرے،
دے کے زندگی برزخوں ٹوریوں ای،
اتھے سٹن دی ہن پیا سوچنا ایں،
جتھوں ہڈی لیاوے نہ کاں کوئی۔

ایسے پیچ مروڑ وچھوڑیاں دے،
وچ ہجر سکنجے دے کسیا ای،
کسی گئی اتھے میتھوں کدی وی نہ،
اجڑی زندگی دی ڈھلی لاں میری۔

دھرتی ڈین میری ماں بناؤن لگا،
مینوں ایسدا اصل تے دسّ دندا،
دو دن کچھڑ کھڈا کے نال چاواں،
سی جے منہ پانا مینوں ماں میری۔

تھوڑے سن میتھوں پہلاں وچوں خلقت،
حوراں ملک غلمان عبادتاں لئی،
دینے درد وچھوڑے دے سن مینوں،
لوڑ پئی حضور نوں تاں میری۔

ردے ہوئے شیطان نوں حشر تیکر،
میرے مگر جہان وچ ٹوریوں ای،
جنت وچ اک ہوئی سی بھلّ جہڑی،
غلطی نہ لاؤندے میرے ناں میری۔

دنیاں وچ تیریاں ایہناں کیتیاں دا،
میں نہ کدی وی گلہ 'فقیر' کردا،
جیکر زندگی دے گورکھ دھندیاں توں،
کرا لیندیوں پہلاں ہاں میری۔

104. میں تے سی دو-چار دن دی کھیڈ جاتی زندگی

میں تے سی دو-چار دن دی کھیڈ جاتی زندگی۔
سکھ دے ککھاں لئی نکلی اے داتی زندگی۔

لکّ کبہ دیکھ کے ایہدا خیالوں ہسداں،
کڈھ کے ٹردی اے جس دم پار چھاتی زندگی۔

کھلیاں اکھاں وی ایہدیاں دسدیاں نے میٹیاں،
زندگی دی باریؤں مارے جاں جھاتی زندگی۔

ہندی اے نہ ہون وانگوں آؤندی اے نہ آؤن جہی،
گئی گواتی زندگی اے گئی گواتی زندگی۔

جان دے بہندا اے بندہ لبھدا کجھ ایس تھیں،
بیبراتی زندگی اے بیبراتی زندگی۔

سمجھیا میں ایہہ نہیں ایس سمجھیا ایہہ میں نہیں
زندگی مینوں سجھاتا میں سجھاتی زندگی۔

جیوندیاں جی جیوندیاں دی رکھ لئی لجّ اوس نے،
زندگی وچ جس کسے نے وی پچھاتی زندگی۔

بھلدی اے کلّ چالے عمر دی شطرنج دے،
موت دی شہِ توں جدوں کھاندی اے ماتی زندگی۔

کول ہندے جیوندیاں جی رہن نہیں دندی 'فقیر'،
زندگی وچ کردی اے ڈاڈھی نکاتی زندگی۔

105. نکل سکی نہ دلی سدھر میری تحریر دی

نکل سکی نہ دلی سدھر میری تحریر دی۔
اکھ تے سی نظر پر نہیں سی اوہدی تصویر دی۔

کیوں گلہ کریئے پئے ایویں بے قصورے حسن دا،
عشقَ نے دتی سزا دل نوں میری تقصیر دی۔

وہیندے اوہ کی میرے میخانے دی رونق زاہدو،
جام دی تلخی اے پئی رنداں دے سینے چیردی۔

نظر ترچھی تے ای نہ پئے وٹّ پاؤ آبرو،
سمت تے سدھی ذرا کر لؤ کمانوں تیر دی۔

دل نوں ملدی انج نہ رانجھے دی دلداری کدی،
رنگدی گھانی میری رنگن جے نہ اک ہیر دی۔

پھرنگے آزاد کد تکّ عشقَ دے پاگلپنے،
چشّ اوہ پاؤندے نہیں ہن زلف نوں زنجیر دی۔

بن گیا مذہب وی اے اج-کلھ ہوابندی نری،
پیر ملاں دی ہوا بنھے تے ملاں پیر دی۔

دندی اے تقدیر چکر عقل دے تدبیر نوں،
عشقَ دی تدبیر مٹی بال دے تقدیر دی۔

آکھدا پھردا اے ملاں ہن تاں لوکاں نوں 'فقیر'،
زوہد منے پیر دا طاقت میری تقدیر دی۔

106. توں کی جانے بھکھ-ننگ نوں توں کی جانے تنگی

توں کی جانے بھکھ-ننگ نوں توں کی جانے تنگی۔
توں کی جانے کویں بتاوے خلقت بھکھی ننگی۔

توں کی جانے بیسرتاں دی سرت سمبھالے کہڑا،
رنگ جنہاں دے بھنگ اے پاؤندی تیری رنگا-رنگی۔

توں کی جانے تیرے کامے ڈنگ ٹپاون کیکن،
توں کی جانے تیرے راکھے کیکن کٹن تنگی۔

توں کی جانے بٹن تروٹک کویں نشے دیاں تاراں،
توں نہیں دیکھی ٹھیڈے کھاندی پاگل ہوش تلنگی۔

توں نہیں دیکھے بھامبڑ بندے دکھیاراں دے ہوکے،
توں نہیں دیکھے بنا پلیتے توپ چلاؤندے بھنگی۔

توں نہیں دیکھیا رجیاں دے گل پیندیاں اکیاں بھکھاں۔

توں نہیں ویکھے بھڑدی کدھرے شاہاں نال ملنگی۔

توں نہیں ویکھی مغروراں دے در تے اڈی جھولی،
توں نہیں کھادھی فاقیاں دے لئی کدھروں برکی منگی۔

جپھیاں پاؤندا تیرا پالا نال صبور ہریراں،
توں کی جانے ننگے کیکن رات گزارن ننگی۔

توں کی جانے کی کی کردا رہوے پلان زمانہ،
توں نہیں ویکھی بل-چھل کردی ایہہ دنیاں دو رنگی۔

توں یاراں دی یاری لئی ایں ملدا نال رقیباں،
پاسے نوں اے چوپٹ کردی ایہہ بازی بدرنگی۔

توں کی جانے پالی دے نے ہتھیں ناگ انجانے،
توں کی جانے ہتھیں پالیا سپّ متے کوئی ڈنگی۔

توں کی جانے کی کردا اے مندی کرنی والا،
توں کی جانے نال تیرے کیوں کرے نہ کوئی چنگی،
توں اکھیں نہ ویکھے کیکن سرداراں سر وارے،
توں سولی تے منسوراں دی جان نہ ویکھی ٹنگی۔

توں کی جانے مل پیندے نے وچھڑے سنگ دراڈے،
توں کی جانے ملے کسنگے سنگ تروڑن سنگی۔

توں نہیں ویکھے ظلم کماؤندے صاد-مرادے بندے،
توں کی جانے ڈھنگ نے کردے کیکن خچرے ڈھنگی۔

کردے اتوں بیلی گلاں مٹھیآں نال زباناں،
توں نہیں ویکھے وچوں کردے دشمن گلّ تلنگی۔

جاناں دے کے پاؤندے عاشق پجّ 'فقیر' ملن دے،
زلفاں دے لئی دسر سینہ جویں چراؤندی کنگھی۔

107. دل اداس رہندا سی بغیر اوہدے

دل اداس رہندا سی بغیر اوہدے،
ایہدے لئی رونق ڈاڈھی ول بن گئی۔
اوہدی اکھ دی گلّ سی نال ساڈے،
رنداں لئی میخانے دی گل بن گئی۔

بہہ کے اوہناں دے سامھنے نہ آندی،
دل دی گل نہ اساں زبان تیکر،
دل دریا وچوں اٹھی لہر جہڑی،
ساڈی اکھ وچ آن کے چھل بن گئی۔

کردے ہنجھوآں نے کیتا کئی واری،
دل دریا وچ بڑا طوفان پیدا،
قطرے نال مل کے قطرہ قہر بنیا،
رل کے لہر وچ لہر دے ٹھل بن گئی۔

گردش وچ زمانے دی کسے کولوں،
دتے گئے نہ پھیر مقدراں دے،
کدی ٹال سکیا نہ کوئی ایہنوں،
جہڑی، جس دی تقدیر اٹلّ بن گئی۔

نجد وچ اک تھلاں دے واورولے۔

بھا بھاٹنی لیلیٰ نوں چاڑھ دتی،
دتا قیس نوں ڈاڈھا خطاب اوہنے،
مجنوں اوس وچارے دی الّ بن گئی۔

کھائیاں وچ بہہ کے بہتا چمکدے نے،
چانن وچ ہنیریاں لاؤن والے،
لتھا چن کنیان دا کھوہ جہڑے،
اننھا کھوہ اوہ نور دی ڈل بن گئی۔

گیا چیر چناب دا پاٹ خونی،
پٹّ چیر کباب بناؤن والا،
گھڑے نال وچ چھلاں دے ترن والی،
رڑھ کے آپ جھنا دی چھلّ بن گئی۔

اسیں جاننے آں جویں وچّ دنیا،
اوہدے حسن دی اساں ہوا بدھی،
گلاں محفلاں وچ اسیں رہے کردے،
اوہدی وچ جہان دے گل بنگئی۔

کیتی اوس تائید نہ کدی موہوں،
جہڑی گلّ دی اساں تاکید کیتی،
کیتی سہج شبھاء کوئی اوس جہڑی،
ساڈے واسطے حکم اٹلّ بن گئی۔

سودا سراں توں لنگھ کے کرن ایہدا،
ملّ عشقَ دے جھلّ دا پاؤن والے،
ٹھڈے مار لنگھن تھلاں والیاں نوں،
عقل جنہاں دی عشقَ دا جھلّ بن گئی۔

سانوں عمر دے ہجر پواڑیاں نے،
سکھ دا ساہ نہیں کدی لین دتا،
بنی زندگی اوہو 'فقیر' جہڑی،
رونق نال یاراں گھڑی پل بن گئی۔

108. کجھ جھگڑے جنت دوزخ دے کجھ بحث عذابِ سباباں دی

کجھ جھگڑے جنت دوزخ دے کجھ بحث عذابِ سباباں دی۔
ہندی اے مسیتاں وچ پئی کنج مشق سوال جواباں دی۔

دنیا دی ترقی وانگ انجے پیا دین ترقی کردا اے،
سبھ پھوڑھ مصلے ویچ دیؤ ملاں نوں لوڑ کتاباں دی۔

مسجد دے پلستر پکے نوں ملاں پیا کلی کراؤندا اے،
پئی ڈھہندی سامھنے مسجد دے اک کلی حالَ خراباں دی۔

ہنساں دیاں چوگاں چگ چگ کے نہ بدلے اصلا کاواں دا،
بازاں دیاں جگراں نال کتے آؤندی اے 'ڈار عقاباں دی۔

اوہ شوق دلاں دے شوق نہیں اوہ مستی کاہدی مستی اے،
کھائیاں وچ لاہے پربت توں، جے مستی شوک شراباں دی۔

چڑھ چڑھ کے وگدیاں وہنا دے سینے تے جؤندے مردے نے،
پلدی اے ہیاتی عزت دی، عزت اے موت ہباباں دی۔

خبرے ایہہ باغ ای باغ نہیں جاں رتّ ایہہ رتّ بہار نہیں
خوشبو نہیں چمبے موتیئے دی، نہ آوے باس گلاباں دی۔

نہ جان پچھان اے رستے دی نہ پتہ کوئی اے منزل دا،
راہی اولاد فقیراں دی، راہ بر اولاد نواباں دی،
وچ باغ دے ویکھیئے ہندا اے چجّ اگوں کویں بہاراں دا،
ہن تیک 'فقیر' خزاں ورگی بیتی اے بہار عذاباں دی۔

109. راکھے وچ نظراں مینوں رکھدے نے

راکھے وچ نظراں مینوں رکھدے نے،
چنتا رہوے کردا باغبان میری۔
جھلدے ککھّ پئے میرے آلھنے دے،
اڈدی پھرے باغے داستان میری۔

ویہندا میری اڈان جے آپ اکھیں،
کنی اپنے جے میرے بول سندا،
کھوہ کے کھنبھ خورے میرے ساڑ دندا،
لیندا کھچّ سیاد زبان میری۔

سسی وانگ وچھوڑ بیسرتیاں نے،
پایا تتیاں تھلاں دے راہ مینوں،
نکل گیا اگے پنوں خان وانگوں،
گرد چھڈّ پچھے کاروان میری۔

چمدا رہا چھالے پیراں میریاں دے،
کردا رہا نالے لیر لیر دامن،
پاگل-پنے میرے دے طفیل کیتی،
باغوں ودھ آدر بیابان میری۔

چشمہ آب-ہیات دا مکھ اوہدا،
آیا نظر نہ وچّ زلمات مینوں،
پریشان اوہدی زلف رہی اودھر،
سدھر رہی ایدھر پریشان میری۔

بھولے بھا اوس آن کے کول میرے،
کیتی کدی تکلیف تصدیق دی نہ،
گھڑ کے جدوں کولوں کوئی سنائی اوہنوں،
جھوٹھے مخبراں نے داستان میری۔

مینوں ودھ اے پیار دے مان نالوں،
مان ہجر فراقَ دے رونیاں دا،
اﷲ کرے وچ اوہناں دے عشقَ ہووے،
کدی کوئی مشکل نہ آسان میری۔

چانن وچ وچار دے کویں کھلھے،
انی گرد مورکھ نقطہ چینیاں دی،
پلے وچ دانائی دے بنھدے نے،
سن کے گلّ دانے سخندان میری۔

میرے نال وچ محفلاں سدا فردے،
میرے شعر؎ جوانیاں ماندے نے،
فکر پیر دے موڈھیاں نال رکھے،
موڈھا جوڑ کے تباہ جوان میری۔

ہندا دلاں دکھیاراں دے وچ واسا،
ادوں تیک رہسی راگاں میریاں دا،
جدوں تیک وی اے مونہوں کرن جوگی،
دکھی دلاں دی گلّ زبان میری۔

خانے دل دے وچ نہیں لاؤن دتا،
ڈیرہ اج تیکر کسے غیر نوں میں،
جانیجان اوہ جان دے وچ وسے،
ایہہ ملک جسدی جند جان میری۔

میرے سخن دی طرز تے لوے کتھوں،
لائے عشقَ 'فقیر' تائزیر مینوں،
اٹکاں میرے بیان نوں پھڑن کیکن،
میرے کول اے اجے زبان میری۔

110. بھلیا ربّ سانوں ڈاڈھا یاد آیا

بھلیا ربّ سانوں ڈاڈھا یاد آیا،
اوہدی یاد دی اساں وڈیائی کیتی۔
کعبے دل دے تے جدوں کر قبضہ،
کسے بتّ کافر نے خدائی کیتی۔

چشمہ آب-ہیات دا آپ لبھیا،
اساں سیاح زلفاں دے ہنیر وچوں۔
دتا راہ زلمات نہ کوئی سانوں،
نہ کوئی خضر ساڈی رہنمائی کیتی۔

سانوں نقرے لگیاں آپ اوہنے،
آندا کھچّ کے وچّ تماشبیناں،
پردے پائے جنے اساں یاریاں تے،
انی یار ساڈی جگّ-ہسائی کیتی۔

کالی ہجر دی رات وچ ویکھنے آں،
روشن دل ہن کی چن چاڑھدا اے،
اوہدی یاد وی نہیں رکھی وچ دل دے
دل دی اساں عینی اے صفائی کیتی۔

اساں مڈھ توں ای مرضی وچ اوہدی،
دل نوں کدی کوئی دخل نہ دین دتا،
سنی سدا آکھی اوہدیاں سدھراں دی،
سدا شوق اوہدے دی کرائی کیتی۔

کسے شوخ دی شوخ نگاہ وانگر،
پہنچ ساڈے ملوک خیال دی اے،
اوہدے دل تیکر پہنچے اسیں جنے،
انی نظر تیکر نہ رسائی کیتی۔

ہووے تینوں مبارک ایہہ زوہد تیرا،
قایل اسیں زاہد سکے زہد دے آں
کیتا کی اوہنے دنیاں نال جیہنے،
نہ کوئی بھلّ کے کدی بھلائی کیتی۔

اوہدی بندگی نہیں اوہدے کم آؤنی،
جے نہ بندیاں دے بندہ کم آیا،
کدی ربّ اوہنوں بندہ سمجھدا نہیں،
جے نہ کسے بندے نے بندیائی کیتی۔

مورخ جگّ بیمہر دے مدرسے نے،
سانوں اپنی ہوش نہیں رہن دتی،
خورے سبق کی یار دے پیار دا سی،
ساری عمر سی جیہدی دہرائی کیتی۔

کوئی اپنے ہندیاں آن پیندی،
لوڑ کوئی پرایاں دے جان دی اے،
اساں اپنے رسے مناؤن دے لئی،
بڑی وار اے منت پرائی کیتی۔

ودھی گلّ دا بولیا دلا ہتھوں،
سگوں ہور ودھان کجھ ودھن وی دے،
سلاء نال اوہدے کیکن کرینگا جے،
تیرے نال نہ یار لڑائی کیتی۔

111. رہِ کے دیس وچ وانگ پردیسیاں دے

رہِ کے دیس وچ وانگ پردیسیاں دے،
اساں جنہاں لئی عمر گزار دتی۔
ہو کے اکھیاں توں اہلے اوہناں دیکھو،
ساڈی یاد وی دلوں وسار دتی۔

ساڈے کول باقی ہن کی رہِ گیا،
تحفہ اوہناں دے کول جا کے تاریئے کی،
دل دی اک سوغات سی کول ساڈے،
جہڑی اوہناں دی نظر گزار دتی۔

ہارے جت کے جنہاں میدان اتھے،
اسیں اوہناں نوں ہاریاں جاندے نہیں،
اوہو جت پیار دی گئے بازی،
بازی جت کے جنہاں نے ہار دتی۔

سوہنے حسن دا مان نہ کرن کیکن،
رہندے ایہناں نوں نے قدردان ملدے،
کدی سیس سرمد نے وار دتا،
کدی جان سرمد نے وار دتی۔

نکل پردیوں ساہمنے آن کے وی،
پردے داریاں اوہدیاں مکیاں نہ،
لاہیا کدے نقاب جے مکھڑے توں،
مکھ تے کھولھکے زلف کھلار دتی۔

اوہناں وانگ ای محرماں مارنا ایں،
مہنا سانوں وی پیراں تے رہن دا نہیں،
چکی پنڈ پیار-محبتاں دی،
جے کر اساں وی سروں اتار دتی۔

پاندھی شام دا بن گیا عشقَ پاگل،
بنیا حسن مسافر سویریاں دا،
دل دی شماں نے ہار پرو لینا،
بلدی شماں نوں فجر نے ہار دتی۔

ساتھوں دور پردیس وچ ہندیاں وی،
ساڈے کول اوہ ہر دم وسدے نے،
ایویں لمبیاں راہواں نے وچ ساڈے،
کندھ سینکڑے میلاں دی مار دتی۔

آؤن لگیاں ساڈے نہ رکے ہوکے،
ہنجھو اوہناں دے جاندیاں سمبھلے نہ،
دتے لکھ دلاسے نے اساں اوہنوں،
سانوں اوس تسلی ہزار دتی۔

یاد اوہناں دے مکھ دی بڑا تایا،
پریشان زلفاں دے خیال کیتا،
اج دا دن تے انج دا گزریا اے،
جویں قید وچ رات گزار دتی۔

زلف کھلری دیکھ کے مکھڑے تے،
میرے وانگ شیشہ پریشان ہویا،
سانوں ساریاں پٹیاں بھلّ گئیاں،
پٹی جدوں کنگھی نے سوار دتی۔

دے کے درس پیار دا عشقَ سانوں،
دتی چھیکڑے سند دیوانگی دی،
ساڈے جیہا سی دانا 'فقیر' کہڑا،
ساڈی متّ محبتاں مار دتی۔

112. پنڈ شہر اوہو، اوہو بستیاں نے

پنڈ شہر اوہو، اوہو بستیاں نے،
اوہو جھلّ پربت بیابان دسے۔
جتھوں کدی لنگھے کاروان ساڈے،
اوہناں منزلاں دے مڑ نشان دسے۔

لنڈل کوتل، پشاور، جمرود، پنڈی،
گجر خان گجرات دے روپ بدلے،
ہور ہی روپ دا اے شاہیوال دسدا،
ہور رنگ دا اج ملتان دسے۔

اجڑے بیلیاں وچ اکھ آدمی دی،
ہرے-بھرے پھلدے-پھلدے باغ دیکھن،
اوسے تھاں آبادیاں ویکھدے نے،
جہڑے تھاں مرداں نوں ویران دسے۔

بھولے بھاء کرماں موڑ دتیاں نے،
صدیاں بعد وراستاں وارثاں نوں،
رنگے عرب دے خون نے کل جہڑے،
اوہو اج رنگین میدان دسے۔

ادوں تیک اے قافلے والیاں نے،
کمراں کس کے قافلے نال رلنا،
ٹر کے شہر کراچیؤں جدوں تیکر،
ڈھاکے ولّ جاندا کاروان دسے۔

منڈی جگّ دی وچ 'فقیر' مینوں،
مل ای گیا اے ملّ کجھ زندگی دا،
ہندی دمیں غلاماں نمانیاں دے،
دلوں نکلدے دلی ارمان دسے۔

113. ہسن والے چھم چھم روئے روندی خلقت ہسی

ہسن والے چھم چھم روئے روندی خلقت ہسی۔
اک دنیا جے اجڑی ساڈی دوجی دنیا وسی۔

بستی بستی دے وچ وسیا پاگلپنا اساڈا،
بستی بستی سودائیاں دی جنگل جنگل وسی۔

مل کے وی اج اسیں اوہناں نوں مل نہیں سکے یارو،
چپّ دولی وچ کسے کوئی گلّ نہ پچھی دسی۔

سہج-سبھا رہے کردے اوہدے شوخ-پنے وچ وادھا،
کجھ ساڈے دل دی بے صبری کجھ ساڈی بے بسی۔

پچھا دے گئے ہوکے-ہاواں وچ فرکت دے پینڈے،
کمراں ساڈے نال وچاری جند نمانی کسی۔

دندی رہی دلاسہ اوہدے وچ وچھوڑیاں سانوں،
نسّ گئے سبھ درد دلوں پر یاد نہ اوہدی نسی۔

کڈے راہ 'فقیر' محبت دے نے اجڑے اجڑے،
نہ سوہنی مہیوال ملے نے نہ پنوں نہ سسی۔

114. نہ کوئی توڑیا ایس گلاب باغوں

نہ کوئی توڑیا ایس گلاب باغوں،
نہ کوئی ایس کمبل پریشان کتری۔
خورے ایس بہار وچ پراں دی تھاں،
مالی کیوں بلبل دی زبان کتری۔

دنیا آکھدی اج وی کئی سوہنے،
مان پیار محبت دا رکھدے نے،
مہفل وچ تیری جیکر یار جاندی،
تھاں عشقَ دے عقل نادان کتری۔

کریئے شکر کیکن تیرے ستم دا نہ،
کیتا جیہنے آزاد جنونّ ساڈا،
بیابان جیہنوں پاڑ سکیا نہ،
جالی واٹویں اوہ گلستان کتری۔

ہیسی بلبلاں نوں بڑا دل اندر،
مان پھلاں دے گنڈھ چتراویاں دا،
کنی ایہناں دے پیار دی پکڑ کے چا،
خبرے کیوں بھولے باغبان کتری۔

ویکھن منہ 'فقیر' پئے راکھیاں دا،
پنچھی وانگ نرگس دے حیران ہو کے،
پھیر چڑھیگی کدوں پروان خورے،
ویل گئی اے چڑھی پروان کتری۔

115. مومن کائبیوں کویں بیدید جائے

مومن کائبیوں کویں بیدید جائے،
ہونا میں نہیں کسے دے بھون تائیں۔
آؤنا اوہناں نہیں جے میرے ہون تیکر،
جانا میں نہیں اوہناں دے ہون تائیں۔

سن نہ دردیا یاد وچ سجنا دی،
ساری رات میری کیکن بیتدی اے،
تپے انج وراگ دا تاء تتا،
بلے اگّ سرہانے توں داؤن تائیں۔

بھوندے تھلدے طور نے جدوں وجن،
ہجکے رات ہنیری دے ہوکیاں دے،
کی کی رنگ پئی ہاواں دے بدلدی اے،
چپّ شام دی فجر دے گاؤن تائیں۔

کرنی چن بیتھاویں دی گلّ کی اے،
اوہ اے روز چڑھدا چڑھکے ڈبّ جاندا،
لشکاں ماردے نے اڑک مات پیندی،
تارے جاگدے نے میرے سون تائیں۔

دلوں داغ-وراگ دے ڈھہن تیکر،
اکھاں رہندیاں نے ہنجھو کیردیاں،
موتی جویں تریل کھلاردی اے،
فجرے باغ وچ پھلاں دے نہاؤن تائیں۔

دساں کسے نوں کویں 'فقیر' راتیں،
ساری دنیا سی جدوں گھوک ستی،
خورے نال میرے کون جاگدا سی،
میرے درد وراگ دے ہون تائیں۔

116. جھلے وچ بہار سمیں دے انھے جھکھڑ جھلے

جھلے وچ بہار سمیں دے انھے جھکھڑ جھلے۔
بھلّ بھلّ کے میں رستے لبھے، لبھّ لبھّ رستے بھلے۔

کی آئی جے آئی جھٹّ دا جھٹّ بہار نمانی
پل دا پل جے پھلے تے کی باغ وچارے پھلے۔

اوڑک چڑھنا سی جے باغے سر کوڑے دے پھلاں،
پھٹی پھلّ رویل دھگانے چمبے کڈھے گلے۔

سر پر نے دھرتی تے ڈگے کھنبھ سمیٹن والے،
چڑھ گئے اسماناں تے جہڑے جھکھڑ بن کے جھلے۔

چن ہسیا جد خاکی زرے اڈے وانگ چکوراں،
تارے جد امبر دے ٹٹے میرے ہنجھو ڈلہے۔

پندھ محبت دا اے سارا اکھاں توں دل تیکر،
پیار دلاں وچ رکھن والے رکھن دیدے کھلھے۔

اکو حرف پیار کتابوں ایسا کاری آوے،
رہن انجے دے انجے اگلے سبھ ورقے انتھلے۔

کردے ہنجھوآں دا کی پاون ملّ'فقیر'ایہہ پلکاں،
تار ادب وچ رہواں پروندا میں موتی انملے۔

117. کیتا سی کدی پیار بڑی دیر دی گلّ اے

کیتا سی کدی پیار بڑی دیر دی گلّ اے۔

دو اکھیاں سن چار بڑی دیر دی گلّ اے۔

آیا سی بہاراں تے کدی باغے جوانی،
کھڑیا سی گلزار بڑی دیر دی گلّ اے۔

بجلی دی نری لشک سی اک اکھ دی شوخی،
اک نظر سی تلوار بڑی دیر دی گلّ اے۔

اک لشکدی تحریر سیاح بخت میرے دی،
سرمے دی سی اک دھار بڑی دیر دی گلّ اے۔

منصور دے دل وانگ میرے دل دا سی جگرا،
اک پلک سی اک دار بڑی دیر دی گلّ اے۔

اج دسدی اے خالی جو ایہہ اوہو ہی اے گردن،
اک بانہہ سی جیہدا ہار بڑی دیر دی گلّ اے۔

شاماں توں فجر تیکراں رہندا سی وچ اکھاں،
اک چن دا پریوار بڑی دیر دی گلّ اے۔

وچ ہوکیاں ہاواں دے پئی شام سویرے،
سی پھڑکدی اک نعر بڑی دیر دی گلّ اے۔

قید اوہدیاں نظراں تے ہیسی نہ کسے دی،
دل میرا سی مختار بڑی دیر دی گلّ اے۔

اج اوہدیاں واٹاں تے نے پئے سہکدے دیدے،
روز ہندا سی دیدار بڑی دیر دی گلّ اے۔

سجدے سی کدی کردا سدا عشقَ دے در تے،
شوق حسن دا بلکار بڑی دیر دی گلّ اے۔

رونے نے ایہدے اج نرے درد دے رونے،
ہسدا سی ایہہ سنسار بڑی دیر دی گلّ اے۔

ہر رات نوں سی چودھویں دی رات بناؤندی،
اک زلف دی لشکار بڑی دیر دی گلّ اے۔

دل پرچدا سی نال جیہدے درد سی دل دا،
دلدار سی دلدار بڑی دیر دی گلّ اے۔

بدنام جدوں ہوئے ساں دوویں ہی اکٹھے،
ایہہ گلّ تے سرکار بڑی دیر دی گلّ اے۔

تھاں تھاں نے 'فقیر' اج میرے فکر دے چرچے،
ہے ساں میں گناہ گار بڑی دیر دی گلّ اے۔

118. درد جدائی دے پئے مارن، سینے دے وچ تیر اجے

درد جدائی دے پئے مارن، سینے دے وچ تیر اجے۔
کردیاں اتھراں دے وچ ڈھلکے پئی تیری تصویر اجے۔

نقش تیرے قدماں دے دل نوں اجے دلاسہ دندے نے،
خاک تیرے راہواں دی ہے انج ساڈے لئی اکسیر اجے۔

گھوریاں پا پا آپ اپنے ولّ تیرے وانگوں بہنا میں،
اکھاں میریاں وچ اے تیریاں نظراں دی تاثیر اجے۔

پائے نرگس اجے بھلیکھے تیرے گہریاں نیناں دے،
سنبل وچوں زلف تیری دی دسے پئی زنجیر اجے۔

چکّ چکّ اڈیاں ویکھن ہوکے تیریاں سہمیاں واٹاں نوں،
ذکر تیرے تے اکھاں دے وچ ڈلھکاں مارے نیر اجے۔

نظراں دے وچ دن دا چانن لشکے بن کے روپ تیرا،
اکھاں وچ گزارن راتاں جگراتے بے پیر اجے۔

اجے وی بے بس ہاسے تیرے ہین شریک براتاں دے،
گل لا کے تقدیر میری نوں روندی اے تدبیر اجے۔

اجے وی کدھرے بہن نہ دیوے دل تھیں اٹھدی ہوک تیری،
پاسے پرط وکھاون سینہ پئے سینے دے تیر جہے۔

رچیا مچیا سوچاں وچ اے درد وچھوڑے تیرے دا،
اثر دلاں تے کردی میرے شعراں دی تاثیر اجے۔

گلی تیری دیاں انجے اجے اداس اداس بہاراں نے،
آ کے ویکھ 'فقیر' تیرا اے اوسے طرحاں فقیر اجے۔

119. اوسے گلی ایہہ پاگل مینوں مڑ پیا نال لجاندا اے

اوسے گلی ایہہ پاگل مینوں مڑ پیا نال لجاندا اے۔
پھیر ٹور کے جہڑی گلیؤں دل نوں ہنے لیاندا اے۔

وچّ بہار خزاں دیاں گلاں بھاویں فلّ نہ سندے نے،
پیار-پنے دے قصے دل پیا بلبل وانگ دہراؤندا اے۔

بدلی دسدی اج وی مینوں پیار اوہدے دی نیئت نہیں،
اج وی تے اوہ جد ملدا اے انج ہی نظر ملاؤندا اے۔

اج وی تے اوہ آ بہندا اے کھولھ کے باری اکھیاں دی،
اج وی کئی واری اوہ دل دا بوہا آ کھڑکاؤندا اے۔

اج وی ہنجھوآں دے وچ ڈلھکن موتی اوہدیاں زلفاں دے،
جد کوئی شوخا تارہ راتیں اکھ-مٹکے لاؤندا اے۔

دل پاگل نوں سمجھ نہ آئی ہن تکّ اوہدیاں چانلاں دی،
اگے وی تے روسا اوہدا رہندا انج جھکاندا اے۔

کہانی پاؤنی پے جاندی اے اوہدے نویں ملاپاں دی،
پیار اپنے دے قصے نہیں تے مڑ مڑ کون دہراؤندا اے۔

اج وی ٹھنڈی ٹھنڈی منہ تے پئی تریلی آؤندی اے،
یاد اوہدی دا تاء جد تپ کے تتے دل نوں تاؤندا اے۔

اکھاں وچ کسے نوں نظراں نال وساؤنا پیندا اے،
گھر ویران کسے دے دل دا ایویں کاؤن وساؤندا اے۔

پیار اوہدے دی بھلوں انج 'فقیر' پیا شرماؤنا میں،
جیونکر پاپی کوئی اپنے پاپاں توں شرماؤندا اے۔

120. آئے پروہنے جد وچ گھر دے، کیکن خاطر یار نہ کردے

آئے پروہنے جد وچ گھر دے، کیکن خاطر یار نہ کردے۔
غم تیرا جد دل وچ آیا غم تیرے نوں پیار نہ کردے۔

وچّ محبت نال اساڈے واجب سی سرکار تسانوں،
یا کرکے اقرار نبھاؤندے یا پہلاں اقرار نہ کردے۔

کرکے پیار اسانوں سانجھے پیش رقیباں دے کر پایا،
پیش رقیباں دے نہ کردے جاں پہلاں ہی پیار نہ کردے۔

عشقَ سمندر دے وچ آپے جے بیڑی سی ٹھیلی ساڈی،
شوح تیکر تے چا اپڑاؤندے بھاویں سانوں پار نہ کردے۔

پچھی بات تساں نہ سانوں لا کے روگ محبت والا،
یا کوئی آپ دوا وی دندے یا اپنا بیمار نہ کردے۔

شہرت بنی تہاڈی اوڑک جگ وچ پاگل-پنا اساڈا،
انج تسیں بدنام نہ ہندے جے کر سانوں خوار نہ کردے۔

دھکو دھکی گل ساڈے نہ پیندی عشقَ دی موت ہیاتی،
جے کر تسیں نہ بلّ ہلاؤندے جے نظراں دے وار نہ کردے۔

دکھ ونڈاون دے پجّ ساڈے ہور تساں چا دکھ ودھائے،
یا ساڈی کوئی گلّ نہ سندے یا چپاں دی مار نہ کردے۔

پیندیاں روپ تیرے دیاں جھلکاں جے مٹی دی مورت تے نہ،
پاگل پاڑ نہ سٹدے لیڑے پردے پردہ دار نہ کردے۔

وچھڑ انج 'فقیر' نہ ملدیاں یاداں بھریاں نت سویراں،
جے راتاں دے ہوکے-ہاواں ہولا دل دا بھار نہ کردے۔

121. باغا دے وچ جھومر پاؤندی پھرے بہار چپھیرے

باغا دے وچ جھومر پاؤندی پھرے بہار چپھیرے۔
وسن لگے وسن جوگے وسدے رسدے ڈیرے۔

زلف سجن دی وانگوں لشکی وہڑیاں دی دھند کالی،
چانن تیرے نے چمکائے چنا ونّ-بنیرے۔

ٹور تیری دیاں دھوڑاں وچوں نکلیاں دھم دیاں شاماں،
ٹردے رستے راہ تیرا پئے ویکھن سنجھ سویرے۔

سر دی بازی بن گئیاں نے ہن پیراں دیاں حداں،
لنگھ نظر دیاں حداں گئے نے سوچ تیری دے گھیرے۔

تیرے داعیئے، تیریاں داواں، توں راہ بر، توں راہی،
منزل تیری انگل پھڑ کے نال ٹرے پئی تیرے۔

گھمدے گھمدے اوسے پاسے گھمن دل دیاں اکھاں،
جہڑے پاسے پھیرے مارن نظر تیری دے پھیرے۔

اوچے ٹبیاں نالوں ہوئیاں اوچیاں اسر کھائیاں،
حقِ بکے ولّ نواناں ویکھن بنھ اچیرے۔

ہوون بڑے محال وساؤنے اجڑے شہر دلاں دے،
کرتے پہن براگاں دے وچ جان جگر دے بیرے۔

مہکن کھڑدیاں کلیاں وانگر باغ دیاں نہ راتاں،
دھمے ویلا پھلاں تے نہ جیکر ہنجھو کیرے۔

نہراں گلمیوں پکڑ لیائے بیلے، باراں، جوہاں،
جاپے نے دریاواں ہتھیں جنگل، پربت، بیلے۔

ویلے سر نہ کویں سہاون پل گھڑیاں دے ہاسے،
بھاویں پیا کویلا ویلا رووے بلھ اٹیرے۔

ہار پرچ نہ ایویں بندے کدی شنگار دلاں دے،
سوئیاں نال 'فقیر' نہ جد تکّ ونن پھلّ-پھلیرے۔

122. جہڑے گوشہ نشیناں نے عمر ساری

جہڑے گوشہ نشیناں نے عمر ساری،
ورد زلف رخ دے صبح-شام کیتے۔
دنیا حسن دی وچ آپ سوہنیاں نے،
چرچے اوہناں فقیراں دے عامَ کیتے۔

سی کوئی نشے دا شوخ منہ زور لورا،
یا کوئی لہر بدمست شراب دی سی،
کیتا کدوں ساقی نوں بدنام رنداں،
کدوں ساقی نے رند بدنام کیتے۔

ساڈے بعد مستی دیاں تروٹکاں نے،
اڈدی گرد میخانے دے وچ دیکھی،
بھرکے پھیر نہ ساقی نے کدی ڈٹھے،
خالی اساں بھرے جہڑے جام کیتے۔

اساں مسجدا وچ امام پچھے،
دل بیصورت دی سرت وی دیکھ لئی اے،
کدی نام قیام سجود کیتے،
کدی نام سجود قیام کیتے۔

چانن مکھ منیر دے وچ رہندی،
بجلی لشکدی زلف زنجیر دی سی،
کسے ملّ تے کدی نہ وکن والے،
بردے یار بے دام غلام کیتے۔

پہلی وار جد دلاں دے دیس اندر،
اساں اپنے آپ سفیر بھیجے،
اوہناں بڑا پکا بندوبست کیتا،
اساں بڑے پکے انتظام کیتے۔

خوشی نال بڑیاں دلاں والیاں نے،
دتے دل شوخی نظر والیاں نوں،
ہو مغرور شوخی نظر والیاں نے،
بڑے دلاں والے بے آرام کیتے۔

بڑا وانگ خزاء دے تاء لگا،
کھڑے باغ وچ سمیں بہار دے نوں،
بلبل ویکھ کے بھور نوں اکھ ماری،
خاراں جدوں پھلاں نوں سلام کیتے۔

جند جان بنکے وسے مہفلاں دی،
جسے وچ اداسیاں مہفلاں دے،
جہڑے ناں بے غرض محبتاں نے،
وچ مہفلاں دے نصر عامَ کیتے۔

ساڈی شوہرتوں پئے ڈاڈھے جھپدے نے،
لگے نقرے یار گم نام ساڈے،
بڑے رجّ کے اسیں بدنام ہوئے،
بڑے وچ دنیا پیدا نام کیتے۔

ٹوہ ٹوہ راہ ساڈا رڑھے کدی جہڑے،
ساڈی نظر دی لائن تے چلدے رہے،
مڑ اوہ فکر دی راہ نہ چل سکے،
پھڑکے اساں جہڑے پہیئے جام کیتے۔

اوہناں وچ 'فقیر' مخلوق دے لئی،
کی جماعت دی سی کرامات رہنی،
آپو وچ ویری ہارے دلاں والے،
جنہاں پکڑ کے پیش امام کیتے۔

123. جہڑے دن نے ساڈے دل تھیں اوہدی یاد وساری اے

جہڑے دن نے ساڈے دل تھیں اوہدی یاد وساری اے۔
اوسے دن دی شام وچاری رو رو رات گزاری اے۔

ساڈے جسے دے وچ اہنے رہن نہ دتا روگ کوئی،
ایویں آکھن لوک محبت ہڈاں دی بیماری اے۔

گلّ-گلین بنی ہوئی ساڈی آپو-اپنی سوجھ دی اے،
اساں سہاری کدی اوہدی نہ ساڈی اوس سہاری اے۔

روکیا نہیں اج اوہدے در تے کیوں سانوں درباناں نے،
یار پرانے یاراں لئی کوئی نویں وچار وچاری اے۔

سن کے ساڈے دل دی اپنے دل دی اوس سنائی اے،
اج تاں کیتی دتے غم دی خوب اوہناں غمخاری اے۔

نال اوہناں دے پاگل پنیاں کیکن نہ دن بیتنگے،
دل جہے پاگل نال اساں تاں ساری عمر گزاری اے۔

چاننیاں راتاں دے گل پے جال پیا خوشبواں دا،
زلف ہوا دے رخ تے کس کے کسنے چھنڈ کھلاری اے۔

پنچھی پھیر وراگ میرے دے پر-پرجے پئے کڈھدے نے،
گنڈھن لگا باغے خبرے ٹٹا جال شکاری اے۔

چھالے پیراں دے نہ کیکن اکھاں مارن خاراں نوں،
مالن پھلواڑی نے چکی سر پھلاں دی خاری اے۔

دھکو-دھکی 'فقیر' اوہناں نوں تکدے رہنا پیندا اے،
روپ اوہناں دے نظر اساڈی ڈاڈھی پھڑی وگاری اے۔

124. اپنے کم دیاں گلاں چھڈّ دے

اپنے کم دیاں گلاں چھڈّ دے۔
رحم کرم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

ویکھ لیا اے بھرم تیرا میں،
چھڈّ بھرم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

نہ دے دھوکھا بندگیاں نوں،
دیر حرم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

راہ دا خم اے منزل تیکر،
راہ دے خم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

ہندے دم تکّ اے دم میرا،
میرے دم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

کر کوئی گلّ انساناں والی،
نیم دھرم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

اکھ دی نم دیاں کر نہ گلاں،
اکھ دی نم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

رو نہ دکھ غماں دے رونے،
درد علم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

چکّ ہولی پر رکھ تے سدھا،
تیز قدم دیاں گلاں چھڈّ دے۔

مکنے کدی 'فقیر' نہیں ایہہ،
زلف خماں دیاں گلاں چھڈّ دے۔

125. جھل-مل کردے تارے کتھے

جھل-مل کردے تارے کتھے۔
تیرے شوخ اشارے کتھے۔

کم خزاں وچ آون والے،
ٹر گئے باغ بہارے کتھے۔

راگ سریلے گاوے بلبل،
تیرے بول کرارے کتھے۔

کتھے نرگس اکھ دا سرمہ،
کلیاں پھلّ پیارے کتھے۔

دل لے کے دل ویچن والے،
لدّ گئے ونجارے کتھے۔

اک پتھر تھیں دوجا سوہنا،
پاگل ہن سر مارے کتھے۔

شوح وچ تریئے شوح وچ ڈبیئے،
خورے ملن کنارے کتھے۔

لے کے دل نوں کھچّ کتھاویں،
نظراں نال نظارے کتھے۔

ڈیرے سنجھے چھڈن والے،
خورے ملن وچارے کتھے۔

دیس بنے پردیس جنہاں دے،
کرن 'فقیر' گزارے کتھے۔

126. ہر چیز دے وچ تیری تصویر پئی دسدی اے

ہر چیز دے وچ تیری تصویر پئی دسدی اے۔
تیری مورت دنیا دی تفصیر پئی دسدی اے۔

پلہ تیرے مکھڑے توں لتھا تے کیہا لتھا،
اپنے یاراں جہی مینوں تصویر پئی دسدی اے۔

ہتھ تیرے اشارے دا دسدا اے ارادے وچ،
تدبیر دے اوہلے وچ تقدیر پئی دسدی اے۔

ایہہ جاگنا ہستی دا حیرانی دا سپنا اے،
جد میٹیاں جان اکھاں تعبیر پئی دسدی اے۔

وچ حشر میرے منہ دا ہے رنگ ہویا پیلا،
اس رنگ دی زردی تھیں تقصیر پئی دسدی اے۔

سر کس دے میں خون اپنے دا دوش دیاں یا ربّ،
قاتل نہ نظر آوے شمشیر پئی دسدی اے۔

قید اس زمانے دی ہے قید عجب جہی،
صیاد نہ دسدا اے زنجیر پئی دسدی اے۔

وچ تاریاں دے خبرے دسدی ہے جھلک کیہدی،
خبرے وچ چن دے تصویر کیہدی دسدی اے۔

ہے کاہل پئی رہندی ہر دم ہی میرے دل نوں،
کچی ہی 'فقیر' ایہدی تعمیر پئی دسدی اے۔

127. کویں نہ بھیت الفت دا زمانے تے صنم نکلے

کویں نہ بھیت الفت دا زمانے تے صنم نکلے۔
میرے منہ توں پیا آپے میرے دل دا بھرم نکلے۔

تیرے دکھاں دیاں یاداں ضمانت نے ہیاتی دی،
نکلدی جان دسدی اے دلوں تیرا جو غم نکلے۔

کرے نرگس دا غصہ شدھ سر کمبھل دے پیچاں نوں،
نظر وچوں جے باغے تیریاں زلفاں دا خم نکلے۔

تیرے مستانیاں نیناں دیاں نے شینتاں جہیاں،
جنہاں دے سامھنے نکلے تے رڑہدا جام جم نکلے۔

دھکھے پئی اگّ الفت دی نہ بلدی اے نہ بجھدی اے،
نہ جیونا میں نہ مرنا میں نہ دم آوے نہ دم نکلے۔

نہ بیٹھے بھالدے دلبر نوں تھاں سر درد دل والے،
کدی وچ بتکدے پہنچے کدی وچ جا حرم نکلے۔

تیری سردل دی گھاسی کائبیا پئی صاف دسدی اے،
میرے متھے دی سختی توں تیرے پتھر نرم نکلے۔

نبیڑے ویکھنا ہندے عذاباں تے سباباں دے،
فرشتے وچ مہسر جو لے کے لوہو-قلم نکلے۔

پتہ نہیں دل نوں کیوں ایڈا سی چا قدماں دے ہمے دا،
عدم دی حد تے آئے وجودوں دو قدم نکلے۔

رہوے مہفل 'چ انجے ای غزل دی آبرو کیوں نہ،
فقیر' اپنی قلم بنکے جے غالب دی قلم نکلے۔

128. میری مٹی تھیں مرکے وی پیا میرا بھرم نکلے

میری مٹی تھیں مرکے وی پیا میرا بھرم نکلے۔
پیالے میری مٹی دے نے سگویں جامے-جم نکلے۔

میں کی دساں میرے مولٰی سی کی اوہ دم قیامت دا،
تیری مہفل توں دنیا لئی اسیں جد دم دا دم نکلے۔

ترکھی ٹور کڈی اے تیرے بیصورت راہیاں دی،
تیری دنیا تے آؤندے لوک نے جا وچ عدم نکلے۔

کوئی نقر نہ ایہناں تھیں رہی خالی خدائی دی،
پتہ نہیں کہڑی نیئت تے نے کعبے تھیں صنم نکلے۔

محبت بے-طلب اوڑک بنی نت دے وچھوڑے دی،
خوشی دل دی اے ہن ایہو نہ دل تھیں تیرا غم نکلے۔

توں کی جانے خدا دی اے خدائی ہن کویں وسدی،
مسیتوں باہر وی ملاں کدی تیرا قدم نکلے۔

عمر دی سیدھ سنگ الفت دا کردی اے کہ نہیں کردی،
کدوں تیکر پتہ نہیں تیریاں زلفاں دا خم نکلے۔

اثر آہ کر گئی میری نہ پجیا میں اوہدے تیکر،
میرے پکے نے دم نکلے میرے کچے قدم نکلے۔

سی فکر آزاد 'غالب' دا میری سوجھی غلاماں دی،
غزل میری اوہدی غزلوں نرم نکلے، گرم نکلے۔

'فقیر' اوہنے، توں دسّ توحید جاتی وی تے کی جاتی،
جے جا کے بت کدے وچ کوئی نہ جا کے وچ حرم نکلے۔

129. دسدے نے دھیدو رانجھے نوں پئے پینڈے کالے کوہاں دے

دسدے نے دھیدو رانجھے نوں پئے پینڈے کالے کوہاں دے،
اوہ جھنگ دے پرلے دندے تے ارلے تے تخت ہزارا اے۔

جا اتھے منگو چارن دا کی لویگا چاک سواد کوئی،
جس بیلے سیہاں ناگاں دا نہ پیندا شور ککارا اے۔

اوہ سینے پاڑ پہاڑاں دے گاہندے نے شوہ دریاواں نوں،
مطلب دے جہڑے پاگل نے جنہاں دا عشقَ سہارا اے۔

ساؤنی دا پاگلپنیاں دے سر اوہ احسان چڑھاؤندا کیوں،
گھر وچ ہی بہہ کے دیکھ لیا جنگل دا جنہاں نظارہ اے۔

کلیاں دے متھے ہسدے نے نہ لال پھلاں دیاں گلھاں نے،
نرگس دی اکھیں کجلا اے نہ زلف کمبل وچ تارہ اے۔

اج کال سمیں دی آپ اکھیں رنداں نے نشانی ویکھ لئی،
اک صوفی لے کے ٹھیکے توں پیا پیندا جام ادھارا اے۔

یاری دی منڈی وچ دلا کی بھوگ وفا دا پاؤنا اے،
ایہہ جنس اج گھاٹے دندی اے ایہدے وچ نرا خسارا اے۔

نہ بھار اے ساواں بیڑے دا نہ نیئت نیک ملاہواں دی،
سنگاں دے خونی شوہ وچوں کد ہونا پار اتارا اے۔

کم آوے بھیڑاں بنیاں تے کوئی دسدا کاماں پتر نہیں،
ہر جسا ڈاڈھا روگی اے ہر انگ 'فقیر' نقارہ اے۔

130. ہن تے چاء چمکاؤ چنو بخت سیاح اساڈے

ہن تے چاء چمکاؤ چنو بخت سیاح اساڈے۔
ہن تے بخشو بخسنہاریو جرم گناہ اساڈے۔

اسیں نہیں کجھ دسن جوگے سانوں کجھ نہ پچھو،
دسو تے صحیح کی اے مولٰی کول سوا اساڈے۔

صدقہ ناں دا تسیں ہی سانوں راہ سدھے چا پایا،
پٹھی منزل پٹھیاں ٹوراں پٹھے راہ اساڈے۔

زوراورو تسیں او ڈاڈھے اسیں نتانے ماڑے،
ایویں نہ پئے موتیاں والیو کڈھو طراح اساڈے۔

بخشو ویکھیاں ڈٹھیاں انی بولی دیاں خطاواں،
آپے تے سی تساں جوانی پائی واہ اساڈے۔

بے اعتباریاں دا ہن مولٰی کجھ تے بھرم بناؤ،
باجھ تہاڈے کسے نہ کرنے کدی وساہ اساڈے۔

بھلے دل دی کنی بدھی مڑ کے یاد تہاڈی،
چاہت تیری باجھ نہیں ہونے کدی نباہ اساڈے۔

آکھو تسیں وی بخشش نوں ہن شاہد بنے اساڈی،
بن گئے نے اقرار تہاڈے پھیر گناہ اساڈے۔

تکبا زوہد عبادت دی نہیں راس اساڈے پلے،
رکھو ترلے ہاڑھے للا وچّ نگاہ اساڈے۔

ڈردا اے دل بیپرواہیؤں پیا 'فقیر' اساڈا،
سانوں پتہ اے تسیں او مالک بے پرواہ اساڈے۔

131. جہڑے رنگ میخانے نوں چھڈیا سی

جہڑے رنگ میخانے نوں چھڈیا سی،
اوہو رنگ میخانے دا اج وی اے۔
رند دو جڑ کے نہیں لنگھ سکدے،
بوہا تنگ میخانے دا اج وی اے۔

رگڑے لاؤن لئی انجے نے بھنگیاں دے،
ڈنڈے وچ کچھاں دورے سراں اتے،
رنگ وچ میخانے دے پیا پاؤندا،
بھنگ رنگ میخانے دا اج وی اے۔

دھوآں نکلدا نہیں کسے پاسیوں وی،
انجے بھٹھیاں بجھیاں بجھیاں نے،
دسدا ٹپدا منگویں منگکے ای،
پیا ڈنگ میخانے دا اج وی اے۔

ٹٹے ہوئے دندے کنگھی فکر دی اے،
زلف سخن دی کھلری پلری اے،
سنئیں وانگ میرے پریشان ڈاڈھا،
کوئی ملنگ میخانے دا اج وی اے۔

کرن ساقی نوں پئے بدنام ایویں،
مودھے منہ نے بہتے وچ نالیاں دے،
قاضی شہر دے دی نظر وچ رہندا،
مند-چنگ میخانے دا اج وی اے۔

حلقہ صوفیاں دا رل کے نال رنداں،
کردا اجے وی عہد وفا دا نہیں،
سنگت نال میخانے دی پیا کھہندا،
کبا ڈھنگ میخانے دا اج وی اے۔

دسن جھگڑیاں جھیڑیاں نال انجے،
جھیڈاں لکیاں علم تے ادب دیاں،
مورخپنے دا سی عقل نال جہڑا،
اوہو جنگ میخانے دا اج وی اے۔

ٹنڈاں گھڑنیاں نہ بھاویں آؤن مینوں،
میں استاد بنیا پھراں مگھیاں دا،
چبے ساغر صراحیاں نوں دیکھ کے تے،
ساقی دنگ میخانے دا اج وی اے۔

دل دی گلّ رنداں نوں سمجھاؤن دے لئی،
سینت کوئی صوفی کول اکھدے نہیں،
پیا سنگدا وانگ کسنگیاں دے،
کچا سنگ میخانے دا اج وی اے۔

لوے پیا بدمستی وچار دی تھیں،
ادب کم زبان درازیاں دا،
ڈبی شرم میخانے دی اج وی اے،
لتھا لنگ میخانے دا اج وی اے۔

اسلوٹے لیندی اے صراحی نالے،
پیا جام اباسیاں ماردا اے،
ٹٹے نشے دے وانگراں پیا ٹٹدا،
انگ انگ میخانے دا اج وی اے۔

دساں کی میں یاراں نوں پتہ اوہدا،
ہیسن آکھدے لوک 'فقیر' جیہنوں،
بجھی شماں میخانے دی نال غائب،
اوہ پتنگ میخانے دا اج وی اے۔

132. جتھے رہے ہاں رہے ہاں اسیں اتھے

جتھے رہے ہاں رہے ہاں اسیں اتھے،
اوہدی شوخ نظر دی مار تھلے۔
در توں کدی اوہنے جے اٹھا دتا،
بیٹھے اسیں جا اوہدی دیوار تھلے۔

اوہدی نظر دے گھیریاں تیک ساڈے،
کھلر گئے گھیرے چاواں سدھراں دے،
درد مند دل نوں جد دا پیا گھیرا،
اوہدی نظر دی آن پرکار تھلے۔

ساقی ایہناں وچاریاں ولّ خبرے،
کہڑی اکھ مستانی دے نال ڈٹھا،
بیٹھے ہوئے نے اوہدیاں سردلاں تے،
دھوناں سٹّ سارے متوار تھلے۔

چانن وچ ہنیریاں پھرن لاؤندے،
رستے کڈھ پھرن زلمات وچوں،
جہڑے رات دی رات گزار گئے نے،
بہہ کے اوہناں دی زلف خمدار تھلے۔

اکھیں دیکھ ایہنوں بڑا پیر کامل،
اساں ہتھ ایہدے اتے بیئت کیتی،
بڑیاں حسن کرامتاں کیتیاں نے،
بہہ کے عشقَ دی قطب مینار تھلے۔

باہمن، شیخ، صوفی، پیر، رند، ملاں،
کہڑا مجھمے وچ نہیں نظر آؤندا،
آؤن جدوں وی کدی اوہ بام اتے،
پیندی سنی ایں حالَ-پکار تھلے۔

ساڈی نظر اوہناں دے بنیریاں تے،
جا کے آپ اج اوہناں نوں ویکھ آئی،
پردے رہے اوہدے وہیندے منہ ساڈا،
ہسدی نظر کر لئی پردیدار تھلے۔

رونے اوہناں دے ہجر فراقَ والے،
جدوں باجھ ملاپ دے مکنے نہیں،
اتے سدنا جے نہیں سی ٹھیک سانوں،
آؤندے آپ ای ذرا سرکار تھلے۔

ہر چرواہے نوں کون مہیوال آکھے،
گھڑے والیاں نوں سمجھے کون سوہنی،
تلا لگا جاندا کویں سمجھ لئیے،
کھوتا دیکھ کے کسے گھمیار تھلے۔

ایہہ وی بھلی گزری دلاں طالباں لئی،
نظراں شوخیاں تیراں دا کم کیتا،
پھیر بلبلاں پھلاں نوں کردیاں کی،
پھلاں نال جے نہ ہندے خار تھلے۔

راتیں میخانے وچ اوہ پئی انی،
کھنے کھلھ گئے کئیاں وچاریاں دے،
تھلے کدی ساقی تے میئخار اتے،
اتے کدی ساقی تے میئخار تھلے۔

133. نال سینتاں سمجھیئے کدوں تیکر

نال سینتاں سمجھیئے کدوں تیکر،
کدوں تیک اشاریاں نال کریئے۔
یار نال جہڑیاں کرن والیاں نے،
گلاں کویں اوہ تاریاں نال کریئے۔

ہندی سار نہیں کوئی نہ محرماں نوں،
ایویں پئے سارے مڑ مڑ پچھدے نے،
محرم نال جہڑی گل اے کرن والی،
اسیں کویں پئے ساریاں نال کریئے۔

نال بلبلاں کنڈیاں وچ بہہ کے،
کرنی پھلاں دی گلّ تے سجدی اے،
کیوں پئے رتّ بہار دا ذکر ایویں،
باغاں بے مہاریاں نال کریئے۔

کدوں ماڑیاں دی تکڑے کنّ پاؤندے،
اوچے نہیں سندے کوئی نیویاں دی،
چھپڑ جھناں دے رکھ دی گلّ کوئی،
کہڑے محلاں چوباریاں نال کریئے۔

ہو کے وسرے نے جہڑے مدتاں توں،
ساڈی یاد وی منوں وسار بیٹھے،
گلاں گجھیاں من دیاں کویں کدھرے،
بہہ کے منوں وساریاں نال کریئے۔

نہیں کوئی اس سوہنے دی مثال ملدی،
جہدے حسن بیمسل دا تذکرہ اے،
کیکن صوفیاں زاہداں نال کریئے،
کویں رنداں وچاریاں نال کریئے۔

دسن پئے اوہدے ویکھن والیاں دے،
لیر لیر گلمے تار تار دامن،
اوہدے روپ شنگار دی گلّ کوئی،
کویں روپ شنگاریاں نال کریئے۔

کتھوں لبھیئے اج اوہ دلیر جا کے،
جہڑے سینے پہاڑاں دے چیردے سن،
شیریں ذکر فرہاد دا کرن لگے،
کویں ہمتاں ہاریاں نال کریئے۔

بولے سمیں دی چپّ نوں پتہ لگے،
جھلے جھکھڑ دے کویں شرلاٹیاں دا
ٹھاٹھاں ماردے شوہ دا کویں ذکر،
ستے پئے کناریاں نال کریئے۔

نقد دمہ بغیر جے سوہنیاں دی،
پوری لوڑ نہیں ہندی بازار وچوں،
سودے عشقَ جامباز دی زندگی دے،
کویں دماں ادھاریاں نال کریئے۔

کم-کاج دا مان طران بندے،
جگرے ادمی آہری کامیاں دے،
گلّ کم دی اے پیندی کھوہ-کھاتے،
جے کر آپ نکاریاں نال کریئے۔

نرمی سونے دی موتیاں نال رل کے،
سختی پتل تے تامبے دی جرے کیکن،
قصے کتے بھٹھیاراں دی گھاڑ دے پئے،
بہہ کے کویں سنیاریاں نال کریئے۔

گلاں منہ دیاں نال جہان اتے،
ملدی دھیر نہیں دلاں دکھیاریاں نوں،
سکھ-آرام دے توتیئے جوڑ کولوں،
کویں دکھاں دے ماریاں نال کریئے۔

ٹھنڈی ساہ تے بہہ کے 'فقیر' مونہوں،
تپدے سینے دے کڈھیئے تاء کیکن،
کیکن گلّ کوئی بھڑکدی بھامبڑاں دی،
بجھے ہوئے انگاریاں نال کریئے۔

134. پٹّ اکھاں دے کھولھ دلاں وچ ڈیرے لاون والے

پٹّ اکھاں دے کھولھ دلاں وچ ڈیرے لاون والے۔
سمجھن درد ہیاتی دردی درد ونڈاون والے۔

ظلم-ستم دے نال نے بنکے خلق محبت رہندے،
ظلم-ستم نوں خلق محبت نال وٹاون والے۔

رسے یاراں وانگ نہ منن بھاویں رسیاں گلیاں،
آنون-جاون چھڈدے ناہیں آون جاون والے۔

اہساناں دے سر نے کردے ہور احسان ودھیرے،
کرکے کدی کسے تے نہ احسان جتاون والے۔

ہتھو-ہتھ بناؤندے جاون قدم قدم تے منزل،
سمبھل سمبھل راہواں دے وچ پیر ٹکاون والے۔

تھلے لاہن اسماناں توں شہبازاں دے پرچھاویں،
عرشاں دے سر چڑھدے جاون چڑھدے جاون والے۔

کعبہ بنے جنہاں مرداں دا بیسامان وسیبا،
وسدے رہن اجاڑاں دے وچ شہر وساون والے۔

یاد جنہاں دی ڈلھکے ساڈیاں پلکاں تے بن تارے،
ٹھنڈ اکھاں دی بن جاندے نے دل نوں تائون والے۔

رہندی دنیا تیکر شالہ!ہاسد رہن سلامت،
وچّ ہنیرے چانن لاون لوتیاں لاون والے۔

رہی وچ دل دے ایہو سدھر سدا 'فقیر' اساڈے،
شعر؎ سناون والے بندے شعر؎ بناون والے۔

135. لاؤن لئی دل نوں اک دل ربا ملیا تے ہے

لاؤن لئی دل نوں اک دل ربا ملیا تے ہے۔
پھیر کجھ اوہدی جفا دا آسرا ملیا تے ہے۔

رہیگی ہن کدے وی سانوں درد فرکت دی نہ لوڑ،
نال کرماں مڑ ستمگر بے وفا ملیا تے ہے۔

ویر نے کس موڑ تے پائے بھلیکھے دیکھیئے،
پیار دی منزل دا ویری رہنما ملیا تے ہے۔

دیکھو ہن کہڑے کنارے لا کے ڈوبے بیڑیاں،
بیڑیاں سدھراں دیاں دا ناخدا ملیا تے ہے۔

کل وانگر کیوں اساں نوں یاد نہ آوے خدا،
اج مڑ کے بتّ اک کافر ادا ملیا تے ہے۔

مہر جس دی لئے سدا سانوں طبیباں توں بچا،
نال کرماں درد ایسا لادوا ملیا تے ہے۔

پے گیا کرنا ایں دم دم ورد تیرے نام دا،
اکھیاں دے لاؤن دا دل نوں مزہ ملیا تے ہے۔

ہے لکھایا یار دے خط نے اوہدے خط دا جواب،
بینوائی نوں میری کوئی بانوا ملیا تے ہے۔

دسدا ہے بننگے رل کے مڑ ہوا اوہدی رقیب،
شوق اوہدے پیار دا اج بیہوا ملیا تے ہے۔

کیوں اوہناں دے نہ ملن دا کریئے گلہ 'فقیر'،
ملیئے اوہ بھاویں اج کارے قضاع ملیا تے ہے۔

136. بنے کدی نہ محرم دردی ساڈیاں ہجر براتاں دے

بنے کدی نہ محرم دردی ساڈیاں ہجر براتاں دے۔
سوکھے اکھ-مٹکے چناں تاریاں بھریاں راتاں دے۔

لالی اڈّ کسے دے مکھ دی بنی اداسی شاماں دی،
رات دیاں زلفاں چوں گزرے چانن نہ پربھاتاں دے۔

دل وچ داغ محبت دے لو لاؤن سویر سہانی دی،
نیندر نال ہنگلاندے نے جد دیوے پچھلیاں راتاں دے۔

ویکھ لیا ہنجھوآں دیاں ڈلھکاں ہندا جشن چراغاں دا،
تانے کالی رات ودھیرے پردے سیاح قناتاں نے۔

رخ دی بھڑک نظر دی مستی لالی گوڑھیاں نیناں دی،
جاندے نے نذرانے خورے کتھے حسن سوغاتاں دے۔

خوشیاں اوپریاں نہ ڈٹھے میلے دل دی دنیاں دے،
نال خوشی دے کدے نہ بیٹھے رل کے غم سبراتاں دے۔

بندے رہسن رونق ساقی میخانے دیاں راتاں دی،
نال اباسیاں اسل وٹا بیتے دن برساتاں دے۔

زلف کالی دیاں لشکاں ڈیگی بجلی پھلاں کلیاں تے،
بیٹھے سنّ نشانے ڈاڈھے کالی گھٹ دیاں گھاتاں دے۔

رسماں دی نہیں ہیٹھی ہندی گلّ آزاد جہاناں دی،
بھکھ نہ پچھے لازمیاں نوں عشقَ پتے نہ ذاتاں دے۔

دن دے ہادشیاں دیاں خوشیاں ڈردیاں متھے لگن نہ،
نال میرے اینے جگراتے رہن غماں دیاں راتاں دے۔

ٹوراں دے لئی تنگ اوہ راہواں جانن عاشق منزل دے،
ہون نہ جہڑیاں راہواں دے وچ ڈر خطرے آفاکاں دے۔

رہے ماتاں دی بھاجڑ پیندی شترنجاں دیاں شاہواں نوں ،
جاناں وارن والے پیدل رکھن خوف نہ ماتاں دے۔

لبھدا فنکاراں نوں فنی راہ وچ فن گواچ گیا۔

نت ہندے نے جھگڑے-جھیڑے قلماں نال دواتاں دے۔

137. دل پرچاؤن لئی گھانیاں رہے کردے

دل پرچاؤن لئی گھانیاں رہے کردے،
جد وی گلے کردے اسیں یار دے رہے۔
دغا دین لئی وقت نوں سدا پاؤندے،
ایویں پجّ اوہدے انتظار دے رہے۔

دیکھے الٹ دستور محبتاں دے،
ریتاں الٹیاں ویکھیاں پیار دیاں،
اوہناں ہار کے بعضیاں جت لئیاں،
اسیں جت کے بعضیاں ہاردے رہے۔

آندا عشقَ دے تکویاں ٹور سانوں،
خورے زندگی دے کہڑے موڑ اتے،
نہ اوہ ساڈے گناہواں دے رہے جگرے،
بھاویں حوصلے اوہ بخشنہار دے رہے۔

ہو بے بس دیکھے پارسا کردے،
اوہدی دید اتوں صدقے دیدیاں نوں،
رنداں صوفیاں نوں اساں دیکھیا اے،
اوہدیاں سینتاں توں نظراں واردے رہے۔

بیٹھے اجیہے کہ پھیر نہ اٹھ سکے،
اوہدے در اتے آ کے بہن والے،
لگے اوہدی دیوار دے نال جہڑے،
لگے نال ہی اوہدی دیوار دے رہے۔

گرداں وچ رل گئے رستے بیلیاں دے،
ویہڑے پئے باغاں دے اجاڑ دسن،
نہ اوہ رہا جنون دیوانیاں دا،
نہ اوہ سمیں رنگین بہار دے رہے۔

رڑھے ماریا عشقَ مغرور سانوں،
سانوں حسن دے مان نہ جیون دتا،
ڈھاؤندے ڈھیریاں رہے کدی پیار اندر،
کدی ریت دے محل اساردے رہے۔

سینت کسے راہ گزر دی ویکھ پاگل،
دل نال ایویں اک دن اٹھ ٹریا،
پچھانہ پرط بیدید نے ویکھیا نہ،
اسیں دلا او دلا پکاردے رہے۔

ریجھاں نکل پرانیاں دلوں سبھے،
دل دے پیش نویاں ریجھاں پا گئیاں،
اسیں منتظر جویں اقرار دے ساں،
انجے منتظر پھیر اقرار دے رہے۔

لمے دموں اوہناں دا وراگ سانوں،
کڈھ سکیا ہجر دے پانیؤں نہ،
دیدے ڈبّ کے ہڑ وچ ہنجھوآں دے،
غوطے کھاندیاں نظراں تاردے رہے۔

پاگل دل دے لگّ کے مگر ایویں،
ایسے وچ ہی بیت گئی عمر ساری،
کدی حسن دی سرت سمبھالدے رہے،
کدی عشقَ دی سرت وساردے رہے۔

خاطر ہیر دی چاک 'فقیر' جا کے،
بیلے بگّ سیالاں دا چاردا سی،
منگو اوہدے سرمے دیاں دھاریاں دے،
اسیں نیناں دی بار وچ چاردے رہے۔

138. دنیا وچ اوہدے پاگلپنے باجھوں

دنیا وچ اوہدے پاگلپنے باجھوں،
اکا رہے نہ اوہ کسے کار جوگے۔
متھے جنہاں دے نے اوہدے در جوگے،
سر نے جنہاں دے اوہدی دیوار جوگے۔

موتی دند، لب لال تے نین کھیوے،
زلفاں ناگناں، نظر تلوار ورگی،
چنگے گھڑ کے پیار محبتاں لئی،
گھلے ربّ نے روگ بیمار جوگے۔

اکھاں ساڈیاں وچ نہیں کدے آیا،
نشہ اوہدیاں نیناں دے نشے وانگوں،
خورے کتھے ایہہ اپنے لئی اوہنے،
رکھے ہوئے نے جام خمار جوگے۔

ساڈی نظر انی وار روز رہندی،
اوہدے نیناں دے وارنے واردی اے،
جتھے روز سرکار دی وچ خدمت،
تحفے دلاں دے آؤن سرکار جوگے۔

کڈا ویر کیتا ساڈے نال ویکھو،
بہتی مہربانی اوہدے پیار دی نے،
رہیا دل نہیں ہن انے صبر جوگا،
انے حوصلے نہیں انتظار جوگے۔

خورے ساڈیاں سہمیاں سدھراں نے،
پلہ کدوں اوہدے رخ توں چکنا اے،
ملیا دل سی جیہدے پیار جوگا،
دیدے ملے نے جیہدے دیدار جوگے۔

باغ باغ نے اوہدی بہار دے لئی،
سر تے اوہدیاں آدراں چکیاں نے،
کلیاں مہکیاں نے اوہدے گجریاں لئی،
کھڑدے پھلّ نے اوہناں دے ہار جوگے۔

رہبر اوہناں نوں خضر تسلیم کیتا،
کڈھے راہ اوہناں نے زلمات وچوں،
موتی دلاں دے جنہاں نے پیش کیتے،
اوہدی ریشمی زلف دی تار جوگے۔

اوہدے نازاں دے تیر سنبھال رکھے،
ساڈے دل دا ای اینا حوصلہ اے،
ساڈے باجھ نہیں کسے دے وچّ سینے،
جگرے اوہدی ادا دے وار جوگے۔

تکڑا ہو گھبراؤن دی لوڑ کی اے،
دن اقرار دا دلا توں آؤن تے دے،
آپے دینگے جگر نبھاؤن جوگا،
دتے حوصلے جنہاں اقرار جوگے۔

ترچھی نظر اوہدی نوں میں ویکھیا اے،
ویکھن والے دی نظر نوں کتردی اے،
خونی لال ڈورے اوہدیاں اکھیاں دے،
اوہدے نین وی ہین کٹار جوگے۔

مہفل وچ اوہناں دی 'فقیر' ہو گئے،
اج کلّ اسیں وی اوہناں دے نال دے آں،
رہِ گئے وانگ تسبیح دے امام جہڑے،
نہ حساب جوگے نہ شمار جوگے۔

139. جھلی جھال نہیں جاندی کسے کولوں

جھلی جھال نہیں جاندی کسے کولوں،
اج اوہ انج نے روپ شنگار بیٹھے۔
رہا کسے نوں نہیں اختیار کوئی،
نظراں دلاں دے نے بن مختار بیٹھے۔

نویں سروں مکھ تے جال تان اوہناں،
دانا خال سیاح دا سٹیا اے،
کرن لئی سانوں پریشان ایویں،
اج پھیر اوہ زلفاں کھلار بیٹھے۔

پاؤندے بھنگ نے پئے آؤن جان والے،
نہ دربان کوئی وجہ دسدے نے،
دے کے داعوتاں عامَ دیدار دیاں،
کیوں نے وچ پردے پردادار بیٹھے۔

نہیں امان اج عشقَ دے مجرماں نوں،
کدھرے اوہناں دی مہر بغیر ملدی،
در تے اوہناں دے نے کجھ تے تھڑے بن گئے،
کجھ نے اوہناں نال بن دیوار بیٹھے۔

آ کے کل اوہناں آؤن جان کیتا،
ویہندے منہ اوہناں دا مشتاق رہِ گئے،
بیٹھے کی اوہ کول کھلوتیاں دے،
پل دی پل جے آن سرکار بیٹھے۔

کلیاں اوہناں نوں وہندیاں رجدیاں نہیں،
پھلّ ویکھ کے پئے کھڑ کھڑ ہسدے نے،
جہڑی تھاں اوہ باغ وچ بہن جا کے،
آ کے کول اوہناں دے بہار بیٹھے۔

رجدی تباہ نہیں اوہناں دی سیر ولوں،
مکدے لسلے نہیں ملاقاتیاں دے،
بوہے حسن محل دے جدوں ویکھو،
ڈولی کول نے رہندے کہار بیٹھے۔

نہ ہی اوہناں دی نظر نوں کسے ویلے،
گجھی چھری چلاؤن توں وہل ملدے،
نال دلاں دے سدا جو رہن والے،
چنگے لگدے نہیں بے کار بیٹھے۔

دنیا دم دی وچ ہور کدوں تیکر،
بیٹھن سدھراں گرد بیاسیاں دے،
دل دے شہر ویران وچ کدوں تیکر،
ہور اوہناں دے راہ دا غبار بیٹھے۔

ہن تے ایہو اے شوق 'فقیر' دل نوں،
کریئے پھیر پریت دی ریت جیوندی،
ساڈے نال اوہ بہن تے لوک آکھن،
ساویں ہین غلام دربار بیٹھے۔

دل دی مہر محبت بغیر ہندا،
نہ ہی ویروا اپنے اوپرے دا،
کیکن کول بٹھاؤن اوہ اپنے نوں،
جہڑے ہون غیراں وچکار بیٹھے۔

نکلے ہون کتابوں نہ باہر جہڑے،
لہا-جھڑاء نہیں عشقَ دا جاندے اوہ،
ہسدا رہا سولی تے منصور چڑھ کے،
روندے رہے مفتی ہیٹھ دار بیٹھے۔

سر نوں ہتھ وچ پھڑ کے آپ سرمد،
ٹردا گور ٹکانے تے پہنچیا سی،
ہتھیں کھلّ لاہ کے شمش دور سٹی،
وہیندے رہِ گئے پرھاں چمار بیٹھے۔

رستے وچ محبت دے جگّ ویکھے،
شتربان رکھدے مان واریاں دا،
اترے جدوں سردار غلام بیٹھے،
جد غلام اترے تے سردار بیٹھے۔

اوہدے آ کے ملن دی آس بجھی،
دلوں اجے 'فقیر' نہ ٹٹدی اے،
آپے پھولنے پھولانگے کدی دل دے،
ساڈے کول جے آن سرکار بیٹھے۔

140. ایہو جہے محرم کتھوں لبھنے نے

ایہو جہے محرم کتھوں لبھنے نے،
جؤندے رہن ایہہ دلی حبیب ساڈے۔
اوسے دن سانوں ملاقات بخسن،
ویر کرن جہڑے دن رقیب ساڈے۔

اوہ مغرور نے جے حسن اپنے تے،
اسیں کیوں نہ عشقَ دا مان کریئے۔

قسمت اوہناں دی جے قسمت اوہناں دی اے،
تاں نصیب ساڈے نے نصیب ساڈے۔

آ کے آپ نے ویکھدے حالَ ساڈا،
ناماوراں نوں روز نے ٹور دندے،
داعویدار ہمدردیاں ساڈیاں دے،
رہکے دور رہندے نے قریب ساڈے۔

صحت مند مجازی ہمیش رہندا،
ساڈے وانگ بیماریاں ساڈیاں دا،
ساڈے روگ کی ایہناں نے کٹنے نے،
رہن آپ بیمار طبیب ساڈے۔

نہ رہے درس توحید دا دین جوگے،
عالم صوفیاں نوں صوفی عالماں نوں،
قاضی شہر دا وہندا اے روز اکھیں،
کھہندے مفتیاں نال خطیب ساڈے۔

بہہ کے وکھرے اوہناں دے کول خبرے،
کردے ہونگے ساڈیاں چغلیاں کی،
دلوں جوڑ کے ساڈیاں جھوٹھ گلاں،
ساڈے منہ تے کرن رقیب ساڈے۔

نکلے کویں کوئی اودھروں تیر سدھا،
ادھر کویں ٹھکانے تے زخم لگے،
بے ترتیب رخ کسے دی نظر دے نے،
تے مہاڑ دل بے ترتیب ساڈے۔

نہ ہی سمجھ سکے اسیں گلّ کوئی،
نہ سمجھا سکے کجھ سمجھاؤن والے،
کشمکش وچ سمجھ بیسمجھیاں دی،
بیتے وقت عجیب غریب ساڈے۔

کول ہندیاں ایہو جہے سجنا دے،
رہی دشمناں دی نہ لوڑ سانوں،
ویکھ کھیڈ 'فقیر' مقدراں دی،
بنے یار ساڈے نے رقیب ساڈے۔

141. بڑیوار آہندے رہے آں بدلاں نوں

بڑیوار آہندے رہے آں بدلاں نوں،
رہے ہوا نوں بڑے پیغام دندے۔
کی سی گلّ جے بدلے سمیں سن کے،
صبح-شام دا بدل نظام دندے۔

پرط پرط کے جاندی خزا باغوں،
مہنے رت بہار نوں ماردی اے،
مالی پھلاں نوں رہے بدنام کردے،
پھلّ خاراں نوں رہے الزام دندے۔

پیندا کدے ایمان دے نور تے نہ،
سایہ شوسلزم دے پرچھاویاں دا،
پاسبان کعبے دے نہ آپ جیکر،
جوڑ کفر نوں نال اسلام دندے۔

دندا زیب نہیں مہفلاں وچ کیتا،
ذکر اوہناں دیاں ادبی خدمتاں دا،
پا کے علم تے ادب دا پجّ جہڑے،
یار رہے یاراں نوں دشنام دندے۔

سڑدے انج نہ بوہے میخانیاں دے،
رند ساغر صراحیاں نوں بھندے نہ،
کھوہندے جام نہ مارے تروٹکاں دے،
ساقی آپ جے کر ازن عامَ دندے۔

اوہ رہے نویں جفا دی کاڈھ کڈھدے،
ایہہ وفا دی جنس وہاجدے رہے،
لے کے دم، دم دم آقا رہے گندے،
جاناں رہے بے دام غلام دندے۔

سمجھ غیراں نوں اپنے دلوں جانوں،
کردے پھرن دشمن وعدے یاریاں دے،
توہمت ویر دی پئی لگے اوہناں اتے،
رہے پیار دا جہڑے پیام دندے۔

لگّ راہیاں اگے بیواک رہبر،
جاندے دور نے نکل ٹھکانیاں توں،
پتے لگے سواراں نوں منزلاں دے،
نہ ہی کدی گھوڑے بے لغام دندے۔

بھلہار زمانے دے زہن وچوں،
نکل جان مالک بڑیاں شہرتاں دے۔

وہن وچ گم نامی دے ویکھیا اے،
ناموراں نوں ڈوب گم نام دندے۔

سکھاں والیاں دے سارے سکھ اوڑک،
لیندے کھوہ نے دکھ دکھیاریاں دے،
بے آرام وچ جگّ دے رہن والے،
ناہیں کسے نوں کرن آرام دندے۔

بدلے سمیں دے نال نہ کدوں تیکر،
کھوہ کے کھان دی بھلا پئے ریت اتھے،
تحفہ بھکھ نمانی دا سدا جتھے،
رجے بھکھیاں نوں ہون انعام دندے۔

منڈی جگّ دی وچ 'فقیر' کریئے،
کتھے گلہ کوئی پیندیاں گھاٹیاں دا،
کچے کار وہار دے ہین سبھ تھاں،
لے کے دام پختہ جنس خام دندے۔

142. پاگلپنا نہ جد تکّ دل وچ عقلاں دے در کھولھے

پاگلپنا نہ جد تکّ دل وچ عقلاں دے در کھولھے۔
دل دی دل وچ رہِ کے وی ہے رہند دل توں اہلے۔

من دی نہیں الہام خدائی کیتا قول بندے دا،
بندے دی جد تیک زبانوں جبرائیل نہ بولے۔

روح دی بنے امانت جس دم بھیت محبت والا،
دل نوں دندل پیندی ویکھن محرم وچ وچولے۔

پینتڑیاں دے پکے رہندے عاشق وانگ پہاڑاں،
سر دی بازی لاون والے، رکھن پیر نہ پولے۔

نیئت والا سولی چڑھ کے جا چڑھیا اسمانے،
ڈولن پیر اوہدے دھرتی تے جس دی نیئت ڈولے۔

چپّ کیتے انملے سمجھن سوہنیاں سمجھاں والے،
مل اپنا جد مہفل دے وچ پاؤندے نے بڑبولے۔

باز نہ کاواں تے سٹّ سکن ڈوراں کھولھ اناڑی،
شہبازاں دے نال لڑاؤندے استاکاز ممولے۔

دم دے کے وی ظالم خونی مڑدا نہیں دم دینوں،
زہری سپّ موئے ولّ ویکھو مر کے وی وس گھولے۔

ہوون تھوڑ اتے غم تھوڑے بہتا شور ککاواں،
بہوتیاں دکھاں والیاں کولوں دکھ نہیں جاندے پھولے۔

لاون والے لا کے کردے ہور شنگار ترکھا،
لگیاں والے پاٹے گلمے گاؤندے ماہیئے ڈھولے۔

چاء وچ زلفاں دے جا گنجی لیندی لٹاں بازاروں،
دیکھ سنہری خال بروپن کڈھدی فرے تتولے۔

شاہاں نال نہ لاگا لگے پا ٹنڈاں وچ دارو،
آڑھت کرکے گھاٹا پاؤندے آڑھتیاں دے ٹولے۔

حق-سچ دیاں کمراں کسن ڈاڈھیاں پیڈیاں گنڈھاں،
جھوٹھ دغے دیاں پگاں دے پیچ ہون ہمیشہ پولے۔

وہڑیوں اڈّ 'فقیر' بنیرے بہندی چڑی نمانی،
اڈّ پہاڑاں دے سر چڑھدا باز جدوں پر تولے۔

143. کدی تے روندے پربت ولوں ہسدے بدل آونگے

کدی تے روندے پربت ولوں ہسدے بدل آونگے۔
چڑھدے پانی پھیر جھنھاں دے اجڑی بار وساونگے۔

بوتھیاں چک چک پھیر سننگے منگو ڈھولے چاکاں دے،
چڑھ حیراں دے سر تے بھتے کدی تے بیلے بھاونگے۔

بھجی جدوں پراہنیاں دے لئی مچھی نکل پٹاں چوں،
پکے ہٹھّ دے ساتھی شوہ وچ کچے ساتھ نبھاونگے۔

پھیر کدی جے ٹریاں بکیاں چکّ دبیلے سہباں دے،
ستے بیٹھے مرزے مڑ کے جاناں وار وکھاونگے۔

چکّ مہار لئی جد مڑکے ہجر وراگ بلوچاں نے،
مہندی رتے پیر تھلاں دے تپدے پندھ مکاونگے۔

کدی تے دیس دیاں منجیاں دے دیس نکالے مکنگے،
کدی تے کنکاں بیجن والے بہہ ٹبر وچ کھاونگے۔

دسیگا مڑ لڈی پاؤندا چڑھدا وار وساکھی دا،
وچھڑے ڈھول'فقیر'کدی تے سانجھیاں سراں مناونگے۔

144. رہندا گلہ-شکوہ ظلم ستم دا نہ

رہندا گلہ-شکوہ ظلم ستم دا نہ،
سجن آ جے دم اخیر جاندے۔
آپ آ کے پچھدا حالَ کوئی، یا ملن دی دسّ تدبیر جاندے۔

مینوں عشقَ اندر نصر عامَ کرکے،
پردے وچ جیکر تساں بیٹھنا سی،
وازب ایہہ سی کہ پھیر میری وی نہ،
تسیں جگّ اتے کر تشہیر کردے۔

ایہدے وچ تاں میرا قصور ناہیں،
ہے فساد تیریاں نظراں ترچھیاں دا،
بچ جاندا نہ یار ایہہ جگر میرا،
تیرے تیر جے کر سدھے تیر جاندے۔

رہندا کدے آباد نہ قیدخانہ،
ہندا شور زندان ویران ہویا،
جے کر جوش جنون دے وچ آ کے،
اسیں دوستو توڑ زنجیر جاندے۔

گوہر ہنجھوآں دے تیری یاد اندر،
ادبوں نہیں میں خاک تے ڈگن دندا،
قطرے ڈگدے نے جہڑے پتلیاں تھیں،
لے کے نال نے میتھوں نظیر جاندے۔

رناں مصر دیاں خطاوار نہیں سن،
ہندا خون نہ اوہناں بے دوسیاں دا،
جے کر حضرت یوسف نہ کدے یارو،
بے حجاب لے رخ تنویر جاندے۔

اوہدی زلف خمدار نے جھلک دے کے،
دل تے ایس طرحاں اپنی یاد چھڈی،
لنگھ جان توں بعد جیوں راہ اتے،
پچھے چھڈّ نے سپّ لکیر جاندے۔

کردا خدکشی نہ بلکہ فجر تیکر،
رہندا منتزر کسے جواب دا میں،
شبے ہجر جے کر اوس شوخ ولے،
میریاں ہاواں دے ونج سفیر جاندے۔

145. غم اے دل دا ہو سکے تے دل دے غم نوں پکا کریئے

غم اے دل دا ہو سکے تے دل دے غم نوں پکا کریئے۔
گلی سکی رہندی اس اکھاں دی نم نوں پکا کریئے۔

ماڑے راہی، بھار کولے، ڈونگھے پینڈے، وکھڑی منزل،
ہور ذرا کوُ چھیتی تریئے تیز قدم نوں پکا کریئے۔

کھنبھ سمیٹ بہو نہ باغے اڈدے پنچھیؤ اڈدے چلو،
مالی دموں جے کڈھدے نے تاں آؤ دم نوں پکا کریئے۔

زلف اوہدی دے خم چوں نکل نسے جاندے نے کجھ قیدی،
ہور ذرا کوُ زلف اوہدی دے پولے خم نوں پکا کریئے۔

پرھیا نویں نروئی دے پئے بدلن روز نویں چودھراوے،
نت دہاڑی ایس نویں چودھر دے کم نوں پکا کریئے۔

انج ہی خبرے ایس بہانے پنڈت ملاں دی بن جاوے،
دین ایمان نوں پکا کریئے، نیم دھرم نوں پکا کریئے۔

اج بھلاں اس گھر وچ مینوں کاہتوں گھر دے انج کہندے نے
رکھیئے اپنی چھڈّ پرائی ریت رسم نوں پکا کریئے۔

یار دیاں تعریفاں والی چمک-دمک ٹھنڈھی نہ ہووے،
پان 'فقیر' سخن نوں دئیے قلم ہنر نوں پکا کریئے۔

146. ویکھ ویکھ کے رتے رنگ اج دیس دیاں میداناں دے

ویکھ ویکھ کے رتے رنگ اج دیس دیاں میداناں دے۔
جھکھڑ مڑھکو-مڑھکی ہو گئے بہہ گئے دل طوفاناں دے۔

نکل کمانوں خورے کس دے جا سینے وچ بیٹھے نے،
پرط کماناں وچ نہ آئے نکلے تیر کماناں دے۔

پچھ اج پچھن والیا میتھوں ورھے سمیں دیاں گلاں نہ،
آٹا پتھر بن کے ٹھہکے دل بے درد انساناں دے۔

جانا یار یاراں دے کولوں جانا نکلے تیراں دا،
نیڑے ہو ہو ملدے محرم جڑدے سرے کماناں دے۔

بلدی اگّ اکھاں دی لالی ول متھے تقدیراں دے،
آبروآں وچ تیز نگاہواں چلے چڑھے کماناں دے۔

غیرت دے سوداگر سو گئے گھوڑے ویچ کے غیرت دے،
نہ گلاں دیاں شرماں کوئی نہ کجھ پاس زباناں دے۔

ماری گئی متّ اکا مورکھ داناواں ودواناں دی،
پشواں دی کہڑی گلّ کردیں ذکر نہ کر ناداناں دے۔

گھٹے دے وچ رلدے دیکھے جوہریاں موتی سچے نے،
اکھیں ویکھے کوڈیاں دے مل وکدے موتی کانھاں دے۔

ہڑ دے پانی واگوں رڑھدی جاوے رتّ انساناں دی،
پیراں دے وچ رلدے نے پئے سر بے درد انساناں دے۔

تختاں دے نے تختے بن گئے تاجاں دے کچکول بنے،
پہریداراں دے ول ویکھن سہمے در دیواناں دے۔

ٹٹے کھسے، چھپر چھنا، پے گئی قیمت محلاں دی،
دھوڑاں پھنڈے راہ دے ٹوئے ملّ ملے نے جاناں دے۔

دھوکھے منڈی دے وچ بیٹھے مذہباں دے دھڑوائی نے،
جھوٹھ دغے دے پلے تلے سودے دھرم ایماناں دے۔

نیڑے ہو کے ہو گئی عینی منزل دور پیاراں دی،
بڈھیاں دے رہے پیراں وانگوں رہِ گئے پیر جواناں دے۔

سرتی ساڈی نے اج ساڈیاں اجہیاں متاں ماریاں نے،
مورکھ مورکھ آکھن سانوں مورکھ لوک جہاناں دے۔

دھرتی اتے اج 'فقیر' اوہ بھٹھا بہہ گیا دھرتی دا،
شرماں وچ اسماناں ہو گئے بیڑے غرق اسماناں دے۔

147. جوہ اجاڑاں وچوں گزرے بیلیاں باراں وچوں لنگھے

جوہ اجاڑاں وچوں گزرے بیلیاں باراں وچوں لنگھے۔
سہمے دن تے راتاں ورگیاں کالیاں دھاراں وچوں لنگھے۔

قدم قدم تے اڈ اڈ ڈگے باغے آلھنیاں دے تیلے،
چڑھ خاراں دیاں نوکاں اتے پھلّ بہاراں وچوں لنگھے۔

ایدوں ودھ کی کردے پاگل آدر مان بہارے تیرا،
پور پور ونے چھالیاں والے پیر نے خاراں وچوں لنگھے۔

ہن تے ساری ہوش ہے رند تے ساقی نوں وی دسّ ہی چھڈیئے،
جاناں دھر تلیاں تے کیکن مست خماراں وچوں لنگھے۔

کردے پھیر محبت دے پئے در تے نے اوہ سجدے دیکھے،
سر جہڑے نے پھردیاں تلواراں دیاں دھاراں وچوں لنگھے۔

لاہ کے جھگے سراں توں تختاں ہتھیں شاہی تاج پھڑے نے،
قافلے کہے درباناں دے نے اج درباراں وچوں لنگھے۔

لمے پے پے ڈونگھے وہنا وچوں گزرے ندیاں نالے،
لے کے کچھاں دے وچ ٹیسیاں پربت غاراں وچوں لنگھے۔

سڑدے بلدے بھکھدے چہرے کھڑدے ہسدے جاندے ویکھے،
بلدی ناروں لنگھن والے جیوں گلزاراں وچوں لنگھے۔

وہیندے رہے نے پھٹک پھٹک کے جال تروڑن والے پنچھی،
ٹٹے کھسے کھنبھ نمانے اڈدیاں ڈاراں وچوں لنگھے،
دیکھ 'فقیر' سمیں نے کیکن نال اساں بے دردی کیتی،
پیر پیادے شاہ اسوار کمین سواراں وچوں لنگھے۔

148. سمجھے اوہناں دے پیار نوں پیار کہڑا

سمجھے اوہناں دے پیار نوں پیار کہڑا،
مہر آکھ کے کردے نے قہر جہڑے۔
روگی اوہناں نوں سمجھن طبیب کیکن،
دین شہد وکھا کے زہر جہڑے۔

ڈونگھی چال مستانیاں پانیاں دی،
لوے شوہ توں کم کناریاں دا،
گھمنگھیر وچ اپنے آپ ڈبن،
بن کے چڑھن طوفان دی لہر جہڑے۔

رہبر خزراں نوں کوئی کویں سمجھے،
کرنی اوہناں کی کسے دی رہبری اے،
اگے لگّ منزل ولّ جان والے،
قدم قدم اتے جاون ٹھہر جہڑے۔

کڑکاں مار کیرے بدل بنن جہڑے،
گڑا اوہناں دی لشک تے وسدا اے،
انھے جھکھڑاں وانگ نے اڈ جاندے،
بن کے چڑھن اسمان تے گہر جہڑے۔

متھا لاونا اوہناں دے نال ایویں،
آپ اپنی موت سہیڑنی اے،
ہاواں ہوکیاں دی دنیا وچ وسن،
تپدے دلاں دے نال اٹھے پہر جہڑے۔

کاہنوں حالَ حقیقت 'فقیر' ساتھوں،
پیا دلاں دکھیاراں دی پچھدا ایں،
کرماں نال وسدے، وسدے کدی وسن،
اجڑ جانودے نے وسدے شہر جہڑے۔

149. رہے کسے دا حالَ نہ سنن جوگے

رہے کسے دا حالَ نہ سنن جوگے،
تے نہ اپنا حالَ سناؤن جوگے۔
اس نے پرط کے جنہاں دے ولّ ڈٹھا،
رہے پرط کے پچھانہ نہ جان جوگے۔

چھاں وچ اوہدیاں زلفاں دے بدلاں دی،
بجلی وانگ لشکے شوخ روپ اوہدا،
ویکھ مکھڑا اوہناں دا نہیں رہندے،
شیشے منہ اوہناں نوں وکھاؤن جوگے۔

سانوں پھیر چا غماں دے پیش پایا،
دردی محرماں دیاں دلاسیاں نے،
تھوڑے دکھ محبت دے سن اگے،
بخشے اوہناں ساڈی کلی جان جوگے۔

دتا پتہ نامابر نوں آپ اوہناں،
آپے نال وچولیاں گلّ کیتی،
پکی بھیت چھپاؤن دی کرن والے،
آپ رہے نہ بھیت چھپاؤن جوگے۔

ملیاں دلاں وانگوں اکو ہندیاں وی،
بڑے فاصلے حسن تے عشقَ دے رہے،
مورخ متّ رہی اوہناں دی شہر جوگی،
پاگلپنے ساڈے بیابان جوگے۔

اگے وانگراں ای سانوں ایدکی وی،
آؤنا اوہناں دے ملن بغیر پیندا،
اوہ تے شکر ہویا اسیں جان لگے،
تحفے نال لے گئے ساں دربان جوگے۔

بھلا رہیا اوہنوں پاپی دل ساڈا،
اوہدے ذکر توں رہی زبان غافل،
جیہدی یاد سانوں ملی دل جوگی،
ملے ذکر سن جیہدی زبان جوگے۔

راتاں کالیاں دے خچڑ وچ کدھرے،
لگی کدی نہ بھلّ کے اکھ ساڈی،
لمے غماں دی عمر دے نال بخشے،
جہے انیندرے ہجر مر جان جوگے۔

پیندی لوڑ نہ سانوں دلاسیاں دی،
اسیں ہور دردی پھردے بھالدے نہ،
درد دین والے دردمند دل نوں،
ہندے آپ نہ درد ونڈاؤن جوگے۔

مہفل وچ بہہ کے غیراں نال ایویں،
کریئے گلے غیراں دے سلوک دے کی،
تھوڑی جہی اس عمر لئی وچّ دنیا،
ہور بڑے نے کم انسان جوگے۔

پایا کدی اجاڑ خزاں تتی،
کدی خون بہار دے رنگ کیتا،
نویں سرے رتاں نال باغ اندر،
وخت رہِ پیندے باغبان جوگے۔

بھیت وچ ساڈے دخل غیر دے دا،
دل نوں پوے نہ شبھا 'فقیر' کیکن،
میرے شعر؎ میتھوں سن کے اج اوہناں،
خورے لکھے نے کیہنوں سناؤن جوگے۔

150. دانے دلاں لئی یار دے کملپنیاں

دانے دلاں لئی یار دے کملپنیاں،
وسدے عقل دے شہر اجاڑ دتے۔
اوہدے پردیاں تے لمے روسیاں نے،
پردے سوچ-وچار دے پاڑ دتے۔

اجڑ سکیا پھیر نہ کسے کولوں،
جگّ وسکے عشقَ اجاڑیاں دا۔

سر تے شماں دے پھیر نہ کدی کھلھے،
کھلے کھنبھ جہڑے شماں ساڑ دتے۔

ہندے ہوئے دانے وانگوں پاگلاں دے،
کرکے منہ ٹر پئے اوہناں جنگلاں نوں،
موڑ عشقَ بیدوشیاں عاشقاں دے،
جنہاں جنتاں ولّ مہاڑ دتے۔

سیس سینتاں توں وارن والیاں نے،
چڑھ کے سولیاں تے پیگھاں جھوٹیاں نے،
بالن بالیا جنہاں نے ہڈیاں دا،
اوہناں پاڑ پنڈے دے اچھاڑ دتے۔

اسیں فرش زمین توں اوہدی خاطر،
عرشاں تیک دیاں دل وچ رکھدے آں،
اوہدے پیار دی گرم پرواز جے کر،
پنچھی شوق دے کھنبھ نہ ساڑ دتے۔

ساڈے ہوکیاں دی شہرت شہر وچوں،
جا اوہناں دے تیک اخیر پہنچی،
پاگل دل دیاں ایہناں بے صبریاں نے،
بنے سنورے کم وگاڑ سٹے۔

اج وی ساڈیاں سکیاں ہنجھوآں تے،
غلط شبہ اے ساؤن دے بدلاں دا،
جھولی وچ دھرتی دے سماونے نہیں،
اکھاں جدوں خالی پلے جھاڑ دتے۔

گردش فلک دی اجے وی ولّ ساڈے،
ویکھن لگیاں جھینپ کے ویکھدی اے،
دتا اساں ہنگال سمندراں نوں،
اساں پٹ پیراں توں پہاڑ دتے۔

اوہدے درد وراگ دے رونیاں نے،
ساڈے وس دی گلّ نہ رہن دتی،
دل نے سینیوں پیار دے بھیت گجھے،
کڈھ نال سینے دے ہواڑھ دتے۔

گلاں نال اوہنے کیتے بڑے چارے،
اساں دڑ وٹی رکھی توڑ تیکر،
ذکر یار دے توں دل جو پیا کاہلا،
دسّ روگ طبیب نوں ناڑ دتے۔

سندے آئے ساں گلّ ہمیش دی ایہہ،
ٹٹا شیشہ 'فقیر' نہیں کدی جڑدا،
بہاکے کول سانوں خورے کویں اوہناں،
ٹوٹے دل دے نے جوڑ-جاڑ دتے۔

151. مہفل وچ اوہدے رسّ جان پچھوں

مہفل وچ اوہدے رسّ جان پچھوں،
ڈیرے دلاں وچ اوس دی یاد کیتے۔
اوہ ویران ہو کے نہ ویران ہوئے،
جہڑے گھر اوہناں نے آباد کیتے۔

سانوں اوہناں دے پاس نہ ہندیاں وی،
پاس اوہناں دے پیار دا رہا ہردم،
کیتا یاد جد اوہناں نوں یاد کیتا،
کدی ستم نہ اوہناں دے یاد کیتے۔

بیٹھے جا وچ جہڑے اجاڑ اتھے،
لائیاں رونقاں اوہناں دے نام دیاں،
لنگھے اسیں جہڑے بیابان وچوں،
اتھے شہر تے شہر آباد کیتے۔

مشق ساڈے پیار دے حوصلے دی،
نکلی اوہناں دے مان غرور جڈی،
اساں صبر تے صبر دی جانچ سکھی،
اوہناں ستم تے ستم ایجاد کیتے۔

ساڈے نال اوہدی ملاقات رہِ گئی،
سدھر سکّ دلگیر وچھوڑیاں دی،
کیتے کرم اوہناں دے ملاپ انے،
جنے ظلم وراگ جلاد کیتے۔

کردے آپ نے آہر اجاڑیاں دا،
وسن والے اجاڑ کے وسدیاں نوں،
حسن نگر نہ اوہناں دے کدی وسے،
جنہاں دلاں دے شہر برباد کیتے۔

ایہدے اثر توں ڈردیاں اساں ایہنوں،
دل وچ رہن دی سدا صلاحَ دتی،
دلوں نکل زبان تکّ جان دے نے،
جد وی مشورے کدی فریاد دتے۔

واہوا اوہناں وی اوہناں دی چپّ وانگر،
میرے شعر؎ نوں شوہرتاں بخشیاں نے،
کیتے ستم اوہناں دی بے داد جہڑے،
اوہو ستم نے اوہناں دی داد کیتے۔

سن کے کویں 'فقیر' اج عاشقاں نوں،
شیریں سخن ساڈے دی نہ چاٹ لگے،
اساں کم ہتھیں کیتے عشقَ دے اوہ،
جہڑے نال تیسے دے فرہاد کیتے۔

152. نیندر حالَ بےحال نہ ہون دتا

نیندر حالَ بےحال نہ ہون دتا،
جہڑے حالَ ستے اوسے حالَ جاگے۔
راتیں جیہدے خیال وچ اکھ لگی،
دنے اوہدے خیال دے نال جاگے۔

سانوں انج وی وانگ جگراتیاں دے،
دندی سون نہ یاد جگراتیاں دی۔

بڑے ورھے دل جاگیا نال ساڈے،
اسیں نال دل دے بڑے سال جاگے۔

جپھے پائے اوہناں کنے فجر تائیں،
تالو نال نہ اساں زبان لائی،
راتیں اوہ ستے تے کمال ستے،
جاگے اسیں راتیں تے کمال جاگے۔

پلہ تان کے چن دی چاننی دا،
سوں گئے ستیاں کلاں جگاؤن والے،
ڈھلکے ساڈیاں ہنجھوآں نال تارے،
درداں ساڈیاں دے بھائیوال جاگے۔

کھیوے حسن دی جدوں وی اکھ لگی،
پہریدار اوہدے سارے جاگدے رہے،
بھڑکے رکھ متھا ڈلھکاں ماردا اے،
اوہدی زلف لشکے اوہدا کھال جاگے۔

سن کے ساڈے ہزار سوال ساتھوں،
مساں اوہناں نے اک جواب دتا،
اوہدے اک جواب دے نال ساڈے،
دل وچ ہور ہزار سوال جاگے۔

کیرے ساڈیاں ہنجھوآں نال سانجھے،
ہنجھو اوہناں وچھوڑے دی فجر تیکر،
نال ڈلکدے تاریاں رات ساری،
اج اوہ وانگراں بدر کمال جاگے۔

ہندے دیکھے نے یار ہمیش اسیں،
پل وچ وانگ بیصورت شرابیاں دے،
جاگن لگیاں سدا اوہ جاگدے نے،
کرکے ضدّ جیوں اتھرا بال جاگے۔

اوہدی بھلّ دے نال 'فقیر' سانوں،
سرت اپنے آپ دی بھلدی اے،
دسے جاگدا نواں مضمون کوئی،
جدوں زہن وچ اوہدا خیال جاگے۔

153. تتی رتّ خزاں دی وانگ باغے

تتی رتّ خزاں دی وانگ باغے،
روسے راکھیاں نال بہار دے رہے۔
اکھیں فجر دے رخ نوں نہ ویکھ سکے،
جہڑے شام دی زلف سنواردے رہے۔

رہے اڈیکدے کلیاں دے ہاسیاں نوں،
کوئل وانگ وراگ وچ رون والے،
پھلاں کھڑدیاں وانگ نہ ہس سکے،
چبھدے جنہاں نوں خار گلزار دے رہے۔

یاراں ول غیراں دی تاریخ خونی،
گھڑیاں پلاں دے اوہلیوں جھاکدی رہی،
رتّ اوہناں دی رتاں نوں رنگدی رہی،
سمیں جنہاں دا خون گزاردے رہے۔

وسوں پیار محبت دی وچ کوئی،
ملی تھاں نہ ہجر دے ماریاں نوں،
اوہناں دلاں نوں پتھراں چور کیتا،
جہڑے وانگ شیشے لشکاردے رہے۔

دتا سکھ نہ اوہناں نوں آؤن نیڑے،
خوشیاں اوہناں نوں کول نہ بہن دتا،
اج حسن دے دکھڑے سہن جہڑے،
کلّ ہجر دے دکھ سہاردے رہے۔

اوہناں ہڑھاں دے ہتھ نہ آئے چپو،
بیڑے جنہاں دریاواں دے بوڑ دتے،
پھڑے شوکدے شوہ جنہاں جا سنگھوں،
نہ اوہ آر دے رہے نہ پار دے رہے۔

صفاں سدھیاں وچ کھلار دتا،
موڈھے جوڑ جنہاں بے مہاریاں نوں،
اوہ امام تسبیح دے امام وانگوں،
نہ حساب دے رہے نہ شمار دے رہے۔

رہا اوہناں دی نظر تے سدا چھایا،
دھندوکار وراگ وچھوڑیاں دا،
سودے نقد جاناں دے جو رہے کردے،
کارے اوہناں دے نال ادھار دے رہے۔

اگے زندگی اوہناں دے شہر وچ وی،
خورے کیوں نہیں اوہناں دے کول بیٹھی،
سدے جنہاں دتے خونی جھکھڑاں نوں،
جہڑے موت نوں آپ ونگاردے رہے۔

لگا اوہناں دے بھاء دا رہا ویکھو،
چانن وچ وی دکھ ہنیریاں دا،
ہوکے مارنے پئے دنے اوہناں تائیں،
جہڑے رات ساری آہیں ماردے رہے۔

گلمے نال کوئی پھلّ نہ ٹانک سکے،
ہتھ اوہناں دے کنڈیاں ونھ دتے،
رنگی جنہاں جوانی سی بیلیاں دی،
جہڑے باراں دا روپ شنگاردے رہے۔

کی 'فقیر' میں اوہناں نہ محرماں نوں،
دل دکھیار دی ایہہ واردات دساں؟
رہِ کے دیس وچ وانگ پردیسیاں دے،
جہڑے اپنی عمر گزاردے رہے۔

154. نکل گردشاں توں بدل بندیا توں

نکل گردشاں توں بدل بندیا توں،
بدلے ویکھ زمانے دے رنگ مڑ کے۔
صورتَ کڈھ کے تیغ میان وچوں،
بھنّ سٹّ رباب تے چنگ مڑ کے۔

ویکھ کویں مڑ روگاں پرانیاں تے،
تیری ساہ اکسیر ہے اثر کردی،
روشن شماں توحید دا وچّ دنیا،
بن کے دسّ اک وار پتنگ مڑ کے۔

بنھ ٹھکّ سلوک دا پھیر جے کر،
سمیں میل ملاپ دے ویکھنے نے،
دکھ دکھی جہان دے مکنے نہیں،
مکے نہ جے دیر دی کنگ مڑ کے۔

کھیڈاں جانبازی دیاں اک واری،
انجے پھیر عقلاں نوں وکھا تے صحیح،
لاہ کے کھلّ عشقَ دی نظر کردے،
سیس ہسدا دار تے ٹنگ مڑ کے۔

سر مغرور 'کاروناں' دے کر نیویں،
سراں نال غریباں دے جوڑ ایسے،
محنت نال نہ وچّ جہان ہووے،
کدی حرص نہ لوبھ دا جنگ مڑ کے۔

کر احسان سلوک دا وار ایسا،
نہ رہے ظلم دا نام نشان باقی،
بدلہ لین دی ہندیاں دماں تیکر،
اٹھے کدی نہ دلوں ترنگ مڑ کے۔

جھامبے مار پلکاں دیاں جھاڑوآں دے،
گرد نظر دی نظر توں جھاڑدا رہو،
سلّ ظلم دی نے جہڑا لایا اے،
لاہ دلاں توں دلاں دا جنگ مڑ کے۔

لا کے لاگ اک رنگی دی پھیر اوہو،
دو رنگے زمانے دے پلیاں نوں،
پھکا رنگ جو رنگدے پھرن ایویں،
کردے اوہناں دا رنگ بدرنگ مڑ کے۔

ٹورے ٹور پہلاں پھیر ویکھ راہیاں،
وکھرے پندھ لمے کیکن مکدے نے،
جہڑے راہیں لنگھے کاروان تیرے،
توں وی پھیر اج اودھروں لنگھ مڑ کے۔

بنیاں مشکلاں وچ 'فقیر' اج ایہہ،
اکو حلّ اے مشکلاں ساریاں دا،
ہمت نال عملاں دا کھلار پلہ،
فضل ربّ دا ربّ توں منگ مڑ کے۔

Previous......(51-100)