Mirza Ghalib ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ

Mirza Asadullah Baig Khan (27 December 1797–15 February 1869) had two pen names Ghalib (dominant) and Asad (lion). He was a classical Urdu and Persian poet. Mirza Ghalib wrote ghazals in Urdu. He is one of the most popular and influential poets of the Urdu language. His father Mirza Abdullah Baig Khan died in a battle in 1803 in Alwar. Mirza Ghalib was raised by his Uncle Mirza Nasrullah Baig Khan. He was married at age 13 to Umrao Begum, daughter of Nawab Ilahi Bakhsh. None of his seven children survived beyond infancy. The idea that life is one continuous painful struggle which can end only when life itself ends, is a recurring theme in his poetry. Mirza Ghalib was appointed as poet tutor of Bahadur Shah Zafar in 1854. Mirza Ghalib was a very liberal mystic who believed that the search for God within liberated the seeker from the Orthodox Islam. His Sufi views and mysticism is greatly reflected in his poems and ghazals. Mirza Ghalib's closest rival was poet Zauq. There was mutual respect for each other's talent. Both also admired and acknowledged the supremacy of Meer Taqi Meer. Momin and Dagh were also famous contemporaries of Mirza Ghalib. Poetry of Mirza Ghalib in ਗੁਰਮੁਖੀ and मिर्ज़ा ग़ालिब की शायरी/कविता हिन्दी में.
ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਸਦੁੱਲਾ ਬੇਗ ਖਾਂ (੨੭ ਦਿਸੰਬਰ ੧੭੯੭-੧੫ ਫਰਵਰੀ ੧੮੬੯) ਨੇ ਦੋ ਉਪਨਾਵਾਂ ਅਸਦ (ਸ਼ੇਰ) ਅਤੇ ਗ਼ਾਲਿਬ (ਬਲਵਾਨ ਜਾਂ ਭਾਰੂ) ਹੇਠ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ।ਉਹ ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਉਰਦੂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਬਦੁੱਲਾ ਬੇਗ ਖਾਂ ੧੮੦੩ ਈ: ਵਿਚ ਅਲਵਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਚਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨਸਰੁੱਲਾ ਬੇਗ ਖਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸਣ ਕੀਤਾ । ੧੩ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਨਵਾਬ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਉਮਰਾਓ ਬੇਗ਼ਮ ਨਾਲ ਹੋਈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਦੇ ਸੱਤ ਬੱਚੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਰ ਗਏ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਜੀਵਨ ਦਰਦ ਭਰਿਆ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਅੰਤ ਨਾਲ ਹੀ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ੧੮੫੪ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫ਼ਰ ਦੇ ਕਾਵਿ ਗੁਰੂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ । ਉਹ ਨਰਮ ਖ਼ਿਆਲੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਯਕੀਨ ਸੀ ਕਿ ਰੱਬ ਦੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੋਂ ਭਾਲ ਸਾਧਕ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਦੀ ਕੱਟੜਤਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੂਫੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਗ਼ਾਲਿਬ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਜ਼ੌਕ ਸਨ । ਪਰ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦੀ ਇੱਜਤ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ ਦੇ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਨ । ਮੋਮਿਨ ਅਤੇ ਦਾਗ਼ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਨ ।