Salok : Guru Teg Bahadur Ji
ਸਲੋਕ : ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦੁਰ ਜੀ
1
ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਗਾਇਓ ਨਹੀ ਜਨਮੁ ਅਕਾਰਥ ਕੀਨੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਜਲ ਕਉ ਮੀਨੁ ॥1॥
ਕੀਨੁ=ਬਣਾ ਲਿਆ, ਜਿਹ ਬਿਧਿ=ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ,
ਜਲ ਕਉ=ਪਾਣੀ ਨੂੰ, ਮੀਨੁ=ਮੱਛੀ)
2
ਬਿਖਿਅਨ ਸਿਉ ਕਾਹੇ ਰਚਿਓ ਨਿਮਖ ਨ ਹੋਹਿ ਉਦਾਸੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਜੁ ਹਰਿ ਮਨਾ ਪਰੈ ਨ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸ ॥2॥
ਜਿੰਨੇ ਸਮੇ ਲਈ, ਨ ਹੋਹਿ=ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਉਦਾਸੁ=ਉਪਰਾਮ,
ਪਰੈ ਨ=ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ, ਫਾਸ=ਫਾਹੀ)
3
ਤਰਨਾਪੋ ਇਉ ਹੀ ਗਇਓ ਲੀਓ ਜਰਾ ਤਨੁ ਜੀਤਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਜੁ ਹਰਿ ਮਨਾ ਅਉਧ ਜਾਤੁ ਹੈ ਬੀਤਿ ॥3॥
ਲਿਆ, ਅਉਧ=ਉਮਰ, ਜਾਤ ਹੈ ਬੀਤਿ=ਲੰਘਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ)
4
ਬਿਰਧਿ ਭਇਓ ਸੂਝੈ ਨਹੀ ਕਾਲੁ ਪਹੂਚਿਓ ਆਨਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਰ ਬਾਵਰੇ ਕਿਉ ਨ ਭਜੈ ਭਗਵਾਨੁ ॥4॥
ਨਰ ਬਾਵਰੇ=ਝੱਲੇ ਮਨੁੱਖ, ਨ ਭਜਹਿ=ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਜਪਦਾ)
5
ਧਨੁ ਦਾਰਾ ਸੰਪਤਿ ਸਗਲ ਜਿਨਿ ਅਪੁਨੀ ਕਰਿ ਮਾਨਿ ॥
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸੰਗੀ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਜਾਨਿ ॥5॥
ਇਨ ਮਹਿ=ਇਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਚੋਂ, ਸੰਗੀ=ਸਾਥੀ)
6
ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਨ ਭੈ ਹਰਨ ਹਰਿ ਅਨਾਥ ਕੇ ਨਾਥ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਜਾਨੀਐ ਸਦਾ ਬਸਤੁ ਤੁਮ ਸਾਥਿ ॥6॥
ਬਚਾਣ ਵਾਲੇ, ਭੈ ਹਰਨ=ਸਾਰੇ ਡਰ ਦੂਰ ਕਰਨ
ਵਾਲੇ, ਅਨਾਥ ਕੇ ਨਾਥ=ਨਿਖਸਮਿਆਂ ਦੇ ਖਸਮ,
ਤਿਹ=ਉਸ ਨੂੰ, ਸਾਥਿ=ਨਾਲ)
7
ਤਨੁ ਧਨੁ ਜਿਹ ਤੋ ਕਉ ਦੀਓ ਤਾਂ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ਨ ਕੀਨ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਰ ਬਾਵਰੇ ਅਬ ਕਿਉ ਡੋਲਤ ਦੀਨ ॥7॥
8
ਤਨੁ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਸੁਖ ਦੀਓ ਅਰੁ ਜਿਹ ਨੀਕੇ ਧਾਮ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਸਿਮਰਤ ਕਾਹਿ ਨ ਰਾਮੁ ॥8॥
9
ਸਭ ਸੁਖ ਦਾਤਾ ਰਾਮੁ ਹੈ ਦੂਸਰ ਨਾਹਿਨ ਕੋਇ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਸਿਮਰਤ ਗਤਿ ਹੋਇ ॥9॥
ਗਤਿ=ਉੱਚੀ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ)
10
ਜਿਹ ਸਿਮਰਤ ਗਤਿ ਪਾਈਐ ਤਿਹ ਭਜੁ ਰੇ ਤੈ ਮੀਤ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਅਉਧ ਘਟਤ ਹੈ ਨੀਤ ॥10॥
11
ਪਾਂਚ ਤਤ ਕੋ ਤਨੁ ਰਚਿਓ ਜਾਨਹੁ ਚਤੁਰ ਸੁਜਾਨ ॥
ਜਿਹ ਤੇ ਉਪਜਿਓ ਨਾਨਕਾ ਲੀਨ ਤਾਹਿ ਮੈ ਮਾਨੁ ॥11॥
ਸੁਜਾਨ=ਸਿਆਣਾ ਮਨੁੱਖ, ਜਿਹ ਤੇ=ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੱਤਾਂ ਤੋਂ,
ਤਾਹਿ ਮੈ=ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ, ਮਾਨਿ=ਮੰਨ ਲੈ)
12
ਘਟ ਘਟ ਮੈ ਹਰਿ ਜੂ ਬਸੈ ਸੰਤਨ ਕਹਿਓ ਪੁਕਾਰਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਭਜੁ ਮਨਾ ਭਉ ਨਿਧਿ ਉਤਰਹਿ ਪਾਰਿ ॥12॥
ਸੰਸਾਰ-ਸਮੁੰਦਰ, ਉਤਰਹਿ= ਤੂੰ ਲੰਘ ਜਾਏਂਗਾ)
13
ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਜਿਹ ਪਰਸੈ ਨਹੀ ਲੋਭੁ ਮੋਹੁ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਸੋ ਮੂਰਤਿ ਭਗਵਾਨ ॥13॥
14
ਉਸਤਤਿ ਨਿੰਦਿਆ ਨਾਹਿ ਜਿਹਿ ਕੰਚਨ ਲੋਹ ਸਮਾਨਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤਿ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ ॥14॥
ਸਮਾਨਿ=ਇਕੋ ਜਿਹਾ, ਮੁਕਤਿ=ਮੋਹ ਤੋਂ ਖ਼ਲਾਸੀ,
ਤਾਹਿ=ਉਸ ਨੂੰ, ਤੈ=ਤੂੰ, ਜਾਨਿ=ਸਮਝ ਲੈ)
15
ਹਰਖੁ ਸੋਗੁ ਜਾ ਕੈ ਨਹੀ ਬੈਰੀ ਮੀਤ ਸਮਾਨਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤਿ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ ॥15॥
16
ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਗਿਆਨੀ ਤਾਹਿ ਬਖਾਨਿ ॥16॥
ਸੂਝ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ, ਤਾਹਿ=ਉਸ ਨੂੰ, ਬਖਾਨਿ=ਆਖ)
17
ਜਿਹਿ ਬਿਖਿਆ ਸਗਲੀ ਤਜੀ ਲੀਓ ਭੇਖ ਬੈਰਾਗ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਨਰ ਮਾਥੈ ਭਾਗੁ ॥17॥
ਸਾਰੀ, ਤਿਹ ਨਰ ਮਾਥੈ=ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ)
18
ਜਿਹਿ ਮਾਇਆ ਮਮਤਾ ਤਜੀ ਸਭ ਤੇ ਭਇਓ ਉਦਾਸੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਘਟਿ ਬ੍ਰਹਮ ਨਿਵਾਸੁ ॥18॥
ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ)
19
ਜਿਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਉਮੈ ਤਜੀ ਕਰਤਾ ਰਾਮੁ ਪਛਾਨਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਵਹੁ ਮੁਕਤਿ ਨਰੁ ਇਹ ਮਨ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥19॥
ਵਹੁ ਨਰੁ=ਉਹ ਮਨੁੱਖ, ਮੁਕਤ=ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਿਆ)
20
ਭੈ ਨਾਸਨ ਦੁਰਮਤਿ ਹਰਨ ਕਲਿ ਮੈ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ॥
ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਜੋ ਨਾਨਕ ਭਜੈ ਸਫਲ ਹੋਹਿ ਤਿਹ ਕਾਮ ॥20॥
ਕਲਿ ਮਹਿ=ਕਲੇਸ਼ਾਂ-ਭਰੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ, ਨਿਸਿ=ਰਾਤ
ਭਜੈ=ਜਪਦਾ ਹੈ, ਹੋਹਿ=ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਿਹ=ਉਸ ਦੇ)
21
ਜਿਹਬਾ ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਭਜਹੁ ਕਰਨ ਸੁਨਹੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਪਰਹਿ ਨ ਜਮ ਕੈ ਧਾਮ ॥21॥
ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੇ, ਜਮ ਕੈ ਧਾਮ=ਜਮ ਦੇ ਵੱਸ ਵਿਚ)
22
ਜੋ ਪ੍ਰਾਨੀ ਮਮਤਾ ਤਜੈ ਲੋਭ ਮੋਹ ਅਹੰਕਾਰ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਆਪਨ ਤਰੈ ਅਉਰਨ ਲੇਤ ਉਧਾਰ ॥22॥
ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਉਰਨ=ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ, ਲੇਤ ਉਧਾਰ=
ਬਚਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ)
23
ਜਿਉ ਸੁਪਨਾ ਅਰੁ ਪੇਖਨਾ ਐਸੇ ਜਗ ਕਉ ਜਾਨਿ ॥
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸਾਚੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਭਗਵਾਨ ॥23॥
ਸਮਝ ਲੈ, ਕਛੁ=ਕੋਈ ਭੀ, ਸਾਚੋ=ਸਦਾ ਕਾਇਮ
ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ)
24
ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਮਾਇਆ ਕਾਰਨੇ ਪ੍ਰਾਨੀ ਡੋਲਤ ਨੀਤ ॥
ਕੋਟਨ ਮੈ ਨਾਨਕ ਕੋਊ ਨਾਰਾਇਨੁ ਜਿਹ ਚੀਤਿ ॥24॥
ਫਿਰਦਾ ਹੈ, ਨੀਤ=ਸਦਾ, ਕੋਟਨ ਮੈ=ਕ੍ਰੋੜਾਂ ਵਿਚ, ਕੋਊ=
ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ)
25
ਜੈਸੇ ਜਲ ਤੇ ਬੁਦਬੁਦਾ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਨੀਤ ॥
ਜਗ ਰਚਨਾ ਤੈਸੇ ਰਚੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਮੀਤ ॥25॥
26
ਪ੍ਰਾਨੀ ਕਛੂ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ ॥26॥
ਮਾਇਆ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਵਿਚ, ਅੰਧੁ=ਅੰਨ੍ਹਾ, ਪਰਤ=ਪੈਂਦੇ ਹਨ,
ਫੰਧ=ਫਾਹੀਆਂ)
27
ਜਉ ਸੁਖ ਕਉ ਚਾਹੈ ਸਦਾ ਸਰਨਿ ਰਾਮ ਕੀ ਲੇਹ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਦੁਰਲਭ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹ ॥27॥
28
ਮਾਇਆ ਕਾਰਨਿ ਧਾਵਹੀ ਮੂਰਖ ਲੋਗ ਅਜਾਨ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਸਿਰਾਨ ॥28॥
ਸਿਰਾਨ=ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)
29
ਜੋ ਪ੍ਰਾਨੀ ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਭਜੈ ਰੂਪ ਰਾਮ ਤਿਹ ਜਾਨੁ ॥
ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਅੰਤਰੁ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥29॥
ਫ਼ਰਕ,ਵਿੱਥ, ਹਰਿ ਜਨ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਭਗਤ)
30
ਮਨੁ ਮਾਇਆ ਮੈ ਫਧਿ ਰਹਿਓ ਬਿਸਰਿਓ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਜੀਵਨ ਕਉਨੇ ਕਾਮ ॥30॥
31
ਪ੍ਰਾਨੀ ਰਾਮੁ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਨੁ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ ॥31॥
ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਹਿ=ਉਸ ਨੂੰ, ਜਮ ਫੰਧ=ਜਮਾਂ ਦੇ ਫਾਹੇ)
32
ਸੁਖ ਮੈ ਬਹੁ ਸੰਗੀ ਭਏ ਦੁਖ ਮੈ ਸੰਗਿ ਨ ਕੋਇ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਅੰਤਿ ਸਹਾਈ ਹੋਇ ॥32॥
33
ਜਨਮ ਜਨਮ ਭਰਮਤ ਫਿਰਿਓ ਮਿਟਿਓ ਨ ਜਮ ਕੋ ਤ੍ਰਾਸੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਨਿਰਭੈ ਪਾਵਹਿ ਬਾਸੁ ॥33॥
ਨਿਰਭੈ=ਨਿਡਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ, ਪਾਵਹਿ=ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਏਂਗਾ)
34
ਜਤਨ ਬਹੁਤੁ ਮੈ ਕਰਿ ਰਹਿਓ ਮਿਟਿਓ ਨ ਮਨ ਕੋ ਮਾਨੁ ॥
ਦੁਰਮਤਿ ਸਿਉ ਨਾਨਕ ਫਧਿਓ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਭਗਵਾਨ ॥34॥
35
ਬਾਲ ਜੁਆਨੀ ਅਰੁ ਬਿਰਧਿ ਫੁਨਿ ਤੀਨਿ ਅਵਸਥਾ ਜਾਨਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਨੁ ਬਿਰਥਾ ਸਭ ਹੀ ਮਾਨੁ ॥35॥
36
ਕਰਣੋ ਹੁਤੋ ਸੁ ਨਾ ਕੀਓ ਪਰਿਓ ਲੋਭ ਕੈ ਫੰਧ ॥
ਨਾਨਕ ਸਮਿਓ ਰਮਿ ਗਇਓ ਅਬ ਕਿਉ ਰੋਵਤ ਅੰਧ ॥36॥
ਦੇ ਫਾਹੇ ਵਿਚ, ਸਮਿਓ=ਸਮਾਂ, ਰਮਿ ਗਇਓ=ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆ)
37
ਮਨੁ ਮਾਇਆ ਮੈ ਰਮਿ ਰਹਿਓ ਨਿਕਸਤ ਨਾਹਿਨ ਮੀਤ ॥
ਨਾਨਕ ਮੂਰਤਿ ਚਿਤ੍ਰ ਜਿਉ ਛਾਡਿਤ ਨਾਹਿਨ ਭੀਤਿ ॥37॥
ਤਸਵੀਰ, ਭੀਤਿ=ਕੰਧ)
38
ਨਰ ਚਾਹਤ ਕਛੁ ਅਉਰ ਅਉਰੈ ਕੀ ਅਉਰੈ ਭਈ ॥
ਚਿਤਵਤ ਰਹਿਓ ਠਗਉਰ ਨਾਨਕ ਫਾਸੀ ਗਲਿ ਪਰੀ ॥38॥
ਤੂੰ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ, ਠਗਉਰ=ਠੱਗੀਆਂ, ਗਲਿ=ਗਲ ਵਿਚ, ਪਰੀ=ਪੈ ਗਈ)
39
ਜਤਨ ਬਹੁਤ ਸੁਖ ਕੇ ਕੀਏ ਦੁਖ ਕੋ ਕੀਓ ਨ ਕੋਇ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਸੋ ਹੋਇ ॥39॥
40
ਜਗਤੁ ਭਿਖਾਰੀ ਫਿਰਤੁ ਹੈ ਸਭ ਕੋ ਦਾਤਾ ਰਾਮੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਮਨ ਸਿਮਰੁ ਤਿਹ ਪੂਰਨ ਹੋਵਹਿ ਕਾਮ ॥40॥
41
ਝੂਠੈ ਮਾਨੁ ਕਹਾ ਕਰੈ ਜਗੁ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਜਾਨੁ ॥
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਤੇਰੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਕਹਿਓ ਬਖਾਨਿ ॥41॥
ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਜਿਉ=ਵਰਗਾ, ਇਨ ਮੈ=ਇਹਨਾਂ
ਦੁਨੀਆਵੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿਚ, ਬਖਾਨਿ=ਸਮਝਾ ਕੇ)
42
ਗਰਬੁ ਕਰਤੁ ਹੈ ਦੇਹ ਕੋ ਬਿਨਸੈ ਛਿਨ ਮੈ ਮੀਤ ॥
ਜਿਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਰਿ ਜਸੁ ਕਹਿਓ ਨਾਨਕ ਤਿਹਿ ਜਗੁ ਜੀਤਿ ॥42॥
ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਸੁ=ਵਡਿਆਈ, ਤਿਹਿ=ਉਸ ਨੇ)
43
ਜਿਹ ਘਟਿ ਸਿਮਰਨੁ ਰਾਮ ਕੋ ਸੋ ਨਰੁ ਮੁਕਤਾ ਜਾਨੁ ॥
ਤਿਹਿ ਨਰ ਹਰਿ ਅੰਤਰੁ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥43॥
ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ, ਅਮਤਰੁ=ਫ਼ਰਕ, ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ=ਠੀਕ ਮੰਨ)
44
ਏਕ ਭਗਤਿ ਭਗਵਾਨ ਜਿਹ ਪ੍ਰਾਨੀ ਕੈ ਨਾਹਿ ਮਨਿ ॥
ਜੈਸੇ ਸੂਕਰ ਸੁਆਨ ਨਾਨਕ ਮਾਨੋ ਤਾਹਿ ਤਨੁ ॥44॥
ਸੂਕਰ= ਸੂਰ, ਤਨੁ=ਸਰੀਰ, ਸੁਆਨ ਤਨੁ=ਕੁੱਤੇ ਦਾ
ਸਰੀਰ, ਤਾਹਿ=ਉਸ ਦਾ)
45
ਸੁਆਮੀ ਕੋ ਗ੍ਰਿਹੁ ਜਿਉ ਸਦਾ ਸੁਆਨ ਤਜਤ ਨਹੀ ਨਿਤ ॥
ਨਾਨਕ ਇਹ ਬਿਧਿ ਹਰਿ ਭਜਉ ਇਕ ਮਨਿ ਹੁਇ ਇਕ ਚਿਤਿ ॥45॥
ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਭਜਉ=ਭਜਨ ਕਰੋ, ਇਕ
ਮਨਿ ਹੁਇ=ਇਕਾਗਰ ਹੋ ਕੇ, ਇਕ ਚਿਤਿ ਹੁਇ=ਇਕ-ਚਿੱਤ ਹੋ ਕੇ)
46
ਤੀਰਥ ਬਰਤ ਅਰੁ ਦਾਨ ਕਰਿ ਮਨ ਮੈ ਧਰੈ ਗੁਮਾਨੁ ॥
ਨਾਨਕ ਨਿਹਫਲ ਜਾਤ ਤਿਹ ਜਿਉ ਕੁੰਚਰ ਇਸਨਾਨੁ ॥46॥
47
ਸਿਰੁ ਕੰਪਿਓ ਪਗ ਡਗਮਗੇ ਨੈਨ ਜੋਤਿ ਤੇ ਹੀਨ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਇਹ ਬਿਧਿ ਭਈ ਤਊ ਨ ਹਰਿ ਰਸਿ ਲੀਨ ॥47॥
ਤੇ=ਤੋਂ, ਨੈਨ=ਅੱਖਾਂ, ਜੋਤਿ=ਰੌਸ਼ਨੀ, ਇਹ ਬਿਧਿ=ਇਹ ਹਾਲਤ,
ਤਊ=ਫਿਰ ਭੀ, ਹਰਿ ਰਸ ਲੀਨ=ਹਰਿ-ਨਾਮ ਦੇ ਰਸ ਵਿਚ ਮਗਨ)
48
ਨਿਜ ਕਰਿ ਦੇਖਿਓ ਜਗਤੁ ਮੈ ਕੋ ਕਾਹੂ ਕੋ ਨਾਹਿ ॥
ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਹੈ ਤਿਹ ਰਾਖੋ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥48॥
ਥਿਰੁ=ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ)
49
ਜਗ ਰਚਨਾ ਸਭ ਝੂਠ ਹੈ ਜਾਨਿ ਲੇਹੁ ਰੇ ਮੀਤ ॥
ਕਹਿ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਨਾ ਰਹੈ ਜਿਉ ਬਾਲੂ ਕੀ ਭੀਤਿ ॥49॥
50
ਰਾਮੁ ਗਇਓ ਰਾਵਨੁ ਗਇਓ ਜਾ ਕਉ ਬਹੁ ਪਰਵਾਰੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਕਛੁ ਨਹੀ ਸੁਪਨੇ ਜਿਉ ਸੰਸਾਰੁ ॥50॥
ਵੱਡਾ ਪਰਿਵਾਰ)
51
ਚਿੰਤਾ ਤਾ ਕੀ ਕੀਜੀਐ ਜੋ ਅਨਹੋਨੀ ਹੋਇ ॥
ਇਹੁ ਮਾਰਗੁ ਸੰਸਾਰ ਕੋ ਨਾਨਕ ਥਿਰੁ ਨਹੀ ਕੋਇ ॥51॥
ਅਨਹੋਨੀ=ਅਸੰਭਵ, ਸੰਸਾਰ ਕੋ ਮਾਰਗੁ=ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਰਾਹ)
52
ਜੋ ਉਪਜਿਓ ਸੋ ਬਿਨਸਿ ਹੈ ਪਰੋ ਆਜੁ ਕੈ ਕਾਲਿ ॥
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਇ ਲੇ ਛਾਡਿ ਸਗਲ ਜੰਜਾਲ ॥52॥
ਕੈ=ਜਾਂ, ਕਾਲਿ=ਭਲਕੇ, ਛਾਡਿ=ਛੱਡ ਕੇ, ਜੰਜਾਲ=ਮਾਇਆ
ਦੇ ਮੋਹ ਦੀਆਂ ਫਾਹੀਆਂ)
53 ਦੋਹਰਾ
ਬਲੁ ਛੁਟਕਿਓ ਬੰਧਨ ਪਰੇ ਕਛੂ ਨ ਹੋਤ ਉਪਾਇ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਅਬ ਓਟ ਹਰਿ ਗਜ ਜਿਉ ਹੋਹੁ ਸਹਾਇ ॥53॥
ਹੀਲਾ, ਓਟ=ਆਸਰਾ, ਗਜ=ਹਾਥੀ, ਸਹਾਇ=ਮਦਦਗਾਰ)
54
ਬਲੁ ਹੋਆ ਬੰਧਨ ਛੁਟੇ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਹੋਤ ਉਪਾਇ ॥
ਨਾਨਕ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤੁਮਰੈ ਹਾਥ ਮੈ ਤੁਮ ਹੀ ਹੋਤ ਸਹਾਇ ॥54॥
ਹੋਤ=ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ)
55
ਸੰਗ ਸਖਾ ਸਭਿ ਤਜਿ ਗਏ ਕੋਊ ਨ ਨਿਬਹਿਓ ਸਾਥਿ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਇਹ ਬਿਪਤਿ ਮੈ ਟੇਕ ਏਕ ਰਘੁਨਾਥ ॥55॥
ਵਿਚ, ਰਘੁਨਾਥ=ਪਰਮਾਤਮਾ, ਟੇਕ=ਆਸਰਾ)
56
ਨਾਮੁ ਰਹਿਓ ਸਾਧੂ ਰਹਿਓ ਰਹਿਓ ਗੁਰੁ ਗੋਬਿੰਦੁ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਇਹ ਜਗਤ ਮੈ ਕਿਨ ਜਪਿਓ ਗੁਰ ਮੰਤੁ ॥56॥
ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ, ਕਿਨ=ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੇ, ਗੁਰਮੰਤੁ=ਗੁਰ-ਉਪਦੇਸ਼)
57
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਉਰ ਮੈ ਗਹਿਓ ਜਾ ਕੈ ਸਮ ਨਹੀ ਕੋਇ ॥
ਜਿਹ ਸਿਮਰਤ ਸੰਕਟ ਮਿਟੈ ਦਰਸੁ ਤੁਹਾਰੋ ਹੋਇ ॥57॥1॥
ਜਿਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ, ਜਿਹ ਸਿਮਰਤ=ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿਮਰਦਿਆਂ,
ਸੰਕਟ=ਦੁੱਖ-ਕਲੇਸ਼)