Salok Dakhne : Guru Arjan Dev Ji
ਸਲੋਕ ਡਖਣੇ : ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ
1. ਹਠ ਮਝਾਹੂ ਮਾ ਪਿਰੀ
ਹਠ ਮਝਾਹੂ ਮਾ ਪਿਰੀ ਪਸੇ ਕਿਉ ਦੀਦਾਰ ॥
ਸੰਤ ਸਰਣਾਈ ਲਭਣੇ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਾਣ ਅਧਾਰ ॥1॥80॥
ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਉਚਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸਲੋਕ ਜਾਂ
ਦੋਹਰਾ । ਇਸ ਵਿਚ ਅੱਖਰ 'ਦ' ਦੇ ਥਾਂ
ਅੱਖਰ 'ਡ' ਪਰਧਾਨ ਹੈ, ਹਠ ਮਝਾਹੂ=
ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਮਾਂ ਪਿਰੀ=ਮੇਰੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ,
ਪਸੇ=ਪੱਸੇ,ਦਿੱਸੇ, ਕਿਉਂ=ਕਿਵੇਂ, ਪ੍ਰਾਣ
ਅਧਾਰ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਸਰਾ ਪ੍ਰਭੂ)
2. ਸੋਹੰਦੜੋ ਹਭ ਠਾਇ
ਸੋਹੰਦੜੋ ਹਭ ਠਾਇ ਕੋਇ ਨ ਦਿਸੈ ਡੂਜੜੋ ॥
ਖੁਲ੍ਹ੍ਹੜੇ ਕਪਾਟ ਨਾਨਕ ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟਤੇ ॥1॥80॥
ਦੂਜਾ,ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕੋਈ ਹੋਰ,
ਕਪਾਟ=ਕਵਾੜ,ਭਿੱਤ, ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟਤੇ=
ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆਂ)
3. ਧੂੜੀ ਮਜਨੁ ਸਾਧ ਖੇ
ਧੂੜੀ ਮਜਨੁ ਸਾਧ ਖੇ ਸਾਈ ਥੀਏ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ॥
ਲਧੇ ਹਭੇ ਥੋਕੜੇ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਧਨੁ ਮਾਲ ॥1॥80॥
ਸਾਈ=ਸਾਂਈ, ਥੀਏ=ਹੋਵੇ, ਹਭੇ=
ਸਾਰੇ, ਥੋਕੜੇ=ਸੋਹਣੇ ਪਦਾਰਥ)
4. ਜੋ ਤਉ ਕੀਨੇ ਆਪਣੇ
ਜੋ ਤਉ ਕੀਨੇ ਆਪਣੇ ਤਿਨਾ ਕੂੰ ਮਿਲਿਓਹਿ ॥
ਆਪੇ ਹੀ ਆਪਿ ਮੋਹਿਓਹੁ ਜਸੁ ਨਾਨਕ ਆਪਿ ਸੁਣਿਓਹਿ ॥1॥81॥
ਮਿਲਿਓਹਿ=ਤੂੰ ਮਿਲ ਪਿਆ ਹੈਂ, ਮੋਹਿਓਹੁ=
ਤੂੰ ਮਸਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈਂ, ਜਸੁ=ਸੋਭਾ)
5. ਸਾਈ ਨਾਮੁ ਅਮੋਲੁ
ਸਾਈ ਨਾਮੁ ਅਮੋਲੁ ਕੀਮ ਨ ਕੋਈ ਜਾਣਦੋ ॥
ਜਿਨਾ ਭਾਗ ਮਥਾਹਿ ਸੇ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਮਾਣਦੋ ॥1॥81॥
ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਕੀਮ=ਕੀਮਤ, ਜਾਣਦੋ=
ਜਾਣਦਾ, ਮਥਾਹਿ=ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ, ਸੇ=ਉਹ
ਬੰਦੇ, ਹਰਿ ਰੰਗੁ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਆਨੰਦ)
6. ਭੋਰੀ ਭਰਮੁ ਵਞਾਇ
ਭੋਰੀ ਭਰਮੁ ਵਞਾਇ ਪਿਰੀ ਮੁਹਬਤਿ ਹਿਕੁ ਤੂ ॥
ਜਿਥਹੁ ਵੰਞੈ ਜਾਇ ਤਿਥਾਊ ਮਉਜੂਦੁ ਸੋਇ ॥1॥322॥
ਪਿਰੀ=ਪਿਆਰ, ਮੁਹਬਤਿ=ਪਿਆਰ,
ਜਿਥਹੁ=ਜਿੱਥੇ, ਜਾਇ ਵੰਞੈ=ਜਾਇੰਗਾ,
ਤਿਥਾਊ=ਓਥੇ ਹੀ, ਸੋਇ=ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ)
7. ਚੜਿ ਕੈ ਘੋੜੜੈ ਕੁੰਦੇ ਪਕੜਹਿ
ਚੜਿ ਕੈ ਘੋੜੜੈ ਕੁੰਦੇ ਪਕੜਹਿ ਖੂੰਡੀ ਦੀ ਖੇਡਾਰੀ ॥
ਹੰਸਾ ਸੇਤੀ ਚਿਤੁ ਉਲਾਸਹਿ ਕੁਕੜ ਦੀ ਓਡਾਰੀ ॥2॥322॥
ਖੇਡਾਰੀ=ਖੇਡ ਜਾਣਨ ਵਾਲੇ, ਉਲਾਸਹਿ=ਉਤਸ਼ਾਹ
ਵਿਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਸੇਤੀ=ਨਾਲ)
8. ਤੂ ਚਉ ਸਜਣ ਮੈਡਿਆ
ਤੂ ਚਉ ਸਜਣ ਮੈਡਿਆ ਡੇਈ ਸਿਸੁ ਉਤਾਰਿ ॥
ਨੈਣ ਮਹਿੰਜੇ ਤਰਸਦੇ ਕਦਿ ਪਸੀ ਦੀਦਾਰੁ ॥1॥1094॥
ਸੱਜਣ, ਡੇਈ=ਡੇਈਂ,ਮੈਂ ਦਿਆਂ, ਸਿਸੁ=
ਸੀਸ,ਸਿਰ, ਮਹਿੰਜੇ=ਮੇਰੇ, ਪਸੀ=ਪੱਸੀਂ,ਵੇਖਾਂ)
9. ਨੀਹੁ ਮਹਿੰਜਾ ਤਊ ਨਾਲਿ
ਨੀਹੁ ਮਹਿੰਜਾ ਤਊ ਨਾਲਿ ਬਿਆ ਨੇਹ ਕੂੜਾਵੇ ਡੇਖੁ ॥
ਕਪੜ ਭੋਗ ਡਰਾਵਣੇ ਜਿਚਰੁ ਪਿਰੀ ਨ ਡੇਖੁ ॥2॥1094॥
ਕੂੜਾਵੇ=ਝੂਠੇ, ਡੇਖੁ=ਵੇਖ ਲਏ ਹਨ, ਪਿਰੀ=ਖਸਮ,ਪ੍ਰਭੂ)
10. ਉਠੀ ਝਾਲੂ ਕੰਤੜੇ
ਉਠੀ ਝਾਲੂ ਕੰਤੜੇ ਹਉ ਪਸੀ ਤਉ ਦੀਦਾਰੁ ॥
ਕਾਜਲੁ ਹਾਰੁ ਤਮੋਲ ਰਸੁ ਬਿਨੁ ਪਸੇ ਹਭਿ ਰਸ ਛਾਰੁ ॥3॥1094॥
ਕੰਤੜੇ=ਹੇ ਸੋਹਣੇ ਕੰਤ, ਹਉ=ਮੈਂ, ਪਸੀ=ਪੱਸੀਂ,
ਵੇਖਾਂ, ਕਾਜਲੁ=ਸੁਰਮਾ, ਤਮੋਲ=ਪਾਨ, ਹਭਿ=ਸਾਰੇ,
ਛਾਰੁ=ਸੁਆਹ)
11. ਜੇ ਤੂ ਮਿਤ੍ਰੁ ਅਸਾਡੜਾ
ਜੇ ਤੂ ਮਿਤ੍ਰੁ ਅਸਾਡੜਾ ਹਿਕ ਭੋਰੀ ਨਾ ਵੇਛੋੜਿ ॥
ਜੀਉ ਮਹਿੰਜਾ ਤਉ ਮੋਹਿਆ ਕਦਿ ਪਸੀ ਜਾਨੀ ਤੋਹਿ ॥1॥1094॥
ਪਸੀ=ਪੱਸੀਂ,ਮੈਂ ਵੇਖਾਂ, ਜਾਨੀ=ਪਿਆਰੇ, ਤੋਹਿ=ਤੈਨੂੰ)
12. ਦੁਰਜਨ ਤੂ ਜਲੁ ਭਾਹੜੀ
ਦੁਰਜਨ ਤੂ ਜਲੁ ਭਾਹੜੀ ਵਿਛੋੜੇ ਮਰਿ ਜਾਹਿ ॥
ਕੰਤਾ ਤੂ ਸਉ ਸੇਜੜੀ ਮੈਡਾ ਹਭੋ ਦੁਖੁ ਉਲਾਹਿ ॥2॥1094॥
ਵਿਚ, ਮੈਡਾ=ਮੇਰਾ, ਉਲਾਹਿ=ਲਾਹ ਦੇ,ਦੂਰ ਕਰ ਦੇ)
13. ਦੁਰਜਨੁ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਹੈ
ਦੁਰਜਨੁ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਹੈ ਵੇਛੋੜਾ ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ॥
ਸਜਣੁ ਸਚਾ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਜਿਸੁ ਮਿਲਿ ਕੀਚੈ ਭੋਗੁ ॥3॥1094॥
ਪਿਆਰ, ਜਿਸੁ ਮਿਲਿ=ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ, ਕੀਚੈ=
ਕਰ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਭੋਗੁ=ਆਨੰਦ, ਸਚਾ=ਸੱਚਾ)
14. ਜੇ ਤੂ ਵਤਹਿ ਅੰਙਣੇ ਹਭ ਧਰਤਿ ਸੁਹਾਵੀ ਹੋਇ
ਜੇ ਤੂ ਵਤਹਿ ਅੰਙਣੇ ਹਭ ਧਰਤਿ ਸੁਹਾਵੀ ਹੋਇ ॥
ਹਿਕਸੁ ਕੰਤੈ ਬਾਹਰੀ ਮੈਡੀ ਵਾਤ ਨ ਪੁਛੈ ਕੋਇ ॥1॥1095॥
ਦਿਲ ਵਿਚ, ਹਭ=ਸਾਰੀ, ਧਰਤਿ=ਧਰਤੀ,
ਸਰੀਰ, ਵਾਤ=ਗੱਲ,ਖ਼ਬਰ)
15. ਹਭੇ ਟੋਲ ਸੁਹਾਵਣੇ
ਹਭੇ ਟੋਲ ਸੁਹਾਵਣੇ ਸਹੁ ਬੈਠਾ ਅੰਙਣੁ ਮਲਿ ॥
ਪਹੀ ਨ ਵੰਞੈ ਬਿਰਥੜਾ ਜੋ ਘਰਿ ਆਵੈ ਚਲਿ ॥2॥1095॥
ਬਿਰਥੜਾ=ਖ਼ਾਲੀ-ਹੱਥ, ਜੋ=ਜੇਹੜਾ ਜੀਵ-ਰਾਹੀ,
ਘਰਿ=ਘਰ ਵਿਚ,ਦਿਲ ਵਿਚ)
16. ਸੇਜ ਵਿਛਾਈ ਕੰਤ ਕੂ
ਸੇਜ ਵਿਛਾਈ ਕੰਤ ਕੂ ਕੀਆ ਹਭੁ ਸੀਗਾਰੁ ॥
ਇਤੀ ਮੰਝਿ ਨ ਸਮਾਵਈ ਜੇ ਗਲਿ ਪਹਿਰਾ ਹਾਰੁ ॥3॥1095॥
ਇਤਨੀ ਭੀ, ਮੰਝਿ=ਵਿਚਕਾਰ, ਨ ਸਮਾਵਈ=
ਟਿਕੀ ਹੋਈ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ, ਗਲਿ=ਗਲ ਵਿਚ)
17. ਜਾ ਮੂ ਪਸੀ ਹਠ ਮੈ ਪਿਰੀ ਮਹਿਜੈ ਨਾਲਿ
ਜਾ ਮੂ ਪਸੀ ਹਠ ਮੈ ਪਿਰੀ ਮਹਿਜੈ ਨਾਲਿ ॥
ਹਭੇ ਡੁਖ ਉਲਾਹਿਅਮੁ ਨਾਨਕ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਿ ॥1॥1095॥
ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਮਹਿਜੈ=ਮੇਰੇ, ਉਲਾਹਿਅਮੁ=ਉਸ
ਨੇ ਮੇਰੇ ਦੁੱਖ ਲਾਹ ਦਿੱਤੇ ਹਨ, ਨਦਰਿ=ਮਿਹਰ ਦੀ
ਨਿਗਾਹ, ਨਿਹਾਲਿ=ਵੇਖ ਕੇ)
18. ਨਾਨਕ ਬੈਠਾ ਭਖੇ ਵਾਉ
ਨਾਨਕ ਬੈਠਾ ਭਖੇ ਵਾਉ ਲੰਮੇ ਸੇਵਹਿ ਦਰੁ ਖੜਾ ॥
ਪਿਰੀਏ ਤੂ ਜਾਣੁ ਮਹਿਜਾ ਸਾਉ ਜੋਈ ਸਾਈ ਮੁਹੁ ਖੜਾ ॥2॥1095॥
ਬੇਅੰਤ ਜੀਵ, ਸੇਵਹਿ=ਸੇਂਵਦੇ ਹਨ,ਮੱਲੀ ਬੈਠੇ
ਹਨ, ਪਿਰੀਏ=ਹੇ ਪਤੀ, ਸਾਉ=ਸੁਆਉ,
ਮਨੋਰਥ, ਜੋਈ=ਜੋਈਂ,ਮੈਂ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ)
19. ਕਿਆ ਗਾਲਾਇਓ ਭੂਛ
ਕਿਆ ਗਾਲਾਇਓ ਭੂਛ ਪਰ ਵੇਲਿ ਨ ਜੋਹੇ ਕੰਤ ਤੂ ॥
ਨਾਨਕ ਫੁਲਾ ਸੰਦੀ ਵਾੜਿ ਖਿੜਿਆ ਹਭੁ ਸੰਸਾਰੁ ਜਿਉ ॥3॥1095॥
ਨਾਪਾਕ, ਪਰ=ਪਰਾਈ,ਵੇਲਿ=ਇਸਤ੍ਰੀ (ਵੇਲਿ ਰੁੱਖ
ਦੇ ਆਸਰੇ ਵਧਦੀ ਫੁੱਲਦੀ ਹੈ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਪਤੀ ਦੇ
ਆਸਰੇ ਸੁਖੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਗਤ-ਫੁਲਵਾੜੀ
ਵਿਚ ਇਸਤ੍ਰੀ ਵੇਲਿ ਸਮਾਨ ਹੈ), ਨ ਜੋਹੇ=ਨਾਹ ਤੱਕ,
ਜਿਉ ਫੁਲਾ ਸੰਦੀ ਵਾੜਿ=ਜਿਵੇਂ ਫੁਲਵਾੜੀ ਹੈ, ਸੰਦੀ=
ਦੀ, ਵਾੜਿ=ਵਾੜੀ,ਬਗ਼ੀਚੀ, ਕੰਤ ਤੂ=ਤੂੰ ਕੰਤ ਨੂੰ ਵੇਖ)
20. ਕੁਰੀਏ ਕੁਰੀਏ ਵੈਦਿਆ
ਕੁਰੀਏ ਕੁਰੀਏ ਵੈਦਿਆ ਤਲਿ ਗਾੜਾ ਮਹਰੇਰੁ ॥
ਵੇਖੇ ਛਿਟੜਿ ਥੀਵਦੋ ਜਾਮਿ ਖਿਸੰਦੋ ਪੇਰੁ ॥1॥1095॥
ਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆ, ਤਲਿ=ਹੇਠ, ਮਹਰੇਰੁ=ਢਾਹ,ਮਿੱਟੀ ਦਾ
ਕਿਰਨਾ, ਗਾੜਾ ਮਹਰੇਰੁ=ਬੜੀ ਢਾਹ, ਵੇਖੇ=ਵੇਖੀਂ,ਧਿਆਨ
ਰੱਖੀਂ, ਛਿਟੜਿ ਥੀਵਦੋ=ਲਿੱਬੜ ਜਾਏਂਗਾ, ਜਾਮਿ=ਜਦੋਂ,
ਖਿਸੰਦੋ=ਤਿਲਕ ਗਿਆ, ਪੇਰੁ=ਪੈਰ)
21. ਸਚੁ ਜਾਣੈ ਕਚੁ ਵੈਦਿਓ
ਸਚੁ ਜਾਣੈ ਕਚੁ ਵੈਦਿਓ ਤੂ ਆਘੂ ਆਘੇ ਸਲਵੇ ॥
ਨਾਨਕ ਆਤਸੜੀ ਮੰਝਿ ਨੈਣੂ ਬਿਆ ਢਲਿ ਪਬਣਿ ਜਿਉ ਜੁੰਮਿਓ ॥2॥1095॥
ਸਲਵੇ=ਤੂੰ ਇਕੱਤ੍ਰ ਕਰਦਾ ਹੈਂ, ਆਤਸੜੀ=ਅੱਗ, ਮੰਝਿ=ਵਿੱਚ,
ਨੈਣੂ=ਮੱਖਣ, ਬਿਆ=ਦੂਜੀ ਗੱਲ,ਦੂਜਾ, ਢਲਿ=ਢਲ ਕੇ, ਪਬਣਿ=
ਚੁਪੱਤੀ, ਜੁੰਮਿਓ=ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ)
22. ਭੋਰੇ ਭੋਰੇ ਰੂਹੜੇ
ਭੋਰੇ ਭੋਰੇ ਰੂਹੜੇ ਸੇਵੇਦੇ ਆਲਕੁ ॥
ਮੁਦਤਿ ਪਈ ਚਿਰਾਣੀਆ ਫਿਰਿ ਕਡੂ ਆਵੈ ਰੁਤਿ ॥3॥1095॥
ਆਲਕੁ=ਆਲਸ, ਚਿਰਾਣੀਆ ਮੁਦਤਿ=ਢੇਰ
ਸਮਾਂ, ਕਡੂ=ਕਦੋਂ)
23. ਗਹਡੜੜਾ ਤ੍ਰਿਣਿ ਛਾਇਆ
ਗਹਡੜੜਾ ਤ੍ਰਿਣਿ ਛਾਇਆ ਗਾਫਲ ਜਲਿਓਹੁ ਭਾਹਿ ॥
ਜਿਨਾ ਭਾਗ ਮਥਾਹੜੈ ਤਿਨ ਉਸਤਾਦ ਪਨਾਹਿ ॥1॥1096॥
ਛਾਇਆ=ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ, ਗਾਫਲ=ਗ਼ਾਫ਼ਲ
ਮਨੁੱਖ ਦਾ, ਭਾਹਿ=ਅੱਗ ਵਿਚ, ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ-ਅੱਗ
ਵਿਚ, ਉਸਤਾਦ=ਗੁਰੂ, ਪਨਾਹਿ=ਓਟ,ਸਹਾਰਾ)
24. ਨਾਨਕ ਪੀਠਾ ਪਕਾ ਸਾਜਿਆ
ਨਾਨਕ ਪੀਠਾ ਪਕਾ ਸਾਜਿਆ ਧਰਿਆ ਆਣਿ ਮਉਜੂਦੁ ॥
ਬਾਝਹੁ ਸਤਿਗੁਰ ਆਪਣੇ ਬੈਠਾ ਝਾਕੁ ਦਰੂਦ ॥2॥1096॥
ਦਰੂਦ=ਦੁਆ,ਅਰਦਾਸ (ਮੁਸਲਮਾਨ ਈਦ ਆਦਿਕ
ਪਵਿਤ੍ਰ ਦਿਹਾੜੇ ਅੱਲਾ-ਨਿਮਿਤ ਆਪਣੇ ਕਾਜ਼ੀ ਨੂੰ
ਚੰਗਾ-ਚੋਖਾ ਖਾਣਾ ਪਕਾ ਕੇ ਭੇਟਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਾਜ਼ੀ
ਆ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰੂਦ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹ ਖਾਣਾ
ਮਨਜੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਘਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ
ਖਾਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਵ ਕਈ ਸਾਧਨ
ਪਿਆ ਕਰੇ, ਪਰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ
ਮੇਹਰ ਦਾ ਦਰ ਨਹੀਂ ਖੁਲ੍ਹਦਾ)
25. ਨਾਨਕ ਭੁਸਰੀਆ ਪਕਾਈਆ
ਨਾਨਕ ਭੁਸਰੀਆ ਪਕਾਈਆ ਪਾਈਆ ਥਾਲੈ ਮਾਹਿ ॥
ਜਿਨੀ ਗੁਰੂ ਮਨਾਇਆ ਰਜਿ ਰਜਿ ਸੇਈ ਖਾਹਿ ॥3॥1096॥
ਕੀਤੀ ਹੋਈ,ਗੁੜ ਵਾਲੀ ਰੋਟੀ,ਰੋਟ,ਮੰਨ)
26. ਆਗਾਹਾ ਕੂ ਤ੍ਰਾਘਿ
ਆਗਾਹਾ ਕੂ ਤ੍ਰਾਘਿ ਪਿਛਾ ਫੇਰਿ ਨ ਮੁਹਡੜਾ ॥
ਨਾਨਕ ਸਿਝਿ ਇਵੇਹਾ ਵਾਰ ਬਹੁੜਿ ਨ ਹੋਵੀ ਜਨਮੜਾ ॥1॥1096॥
ਇਸੇ ਵਾਰੀ,ਇਸੇ ਜਨਮ ਵਿਚ, ਬਹੁੜਿ=ਮੁੜ,ਫਿਰ)
27. ਸਜਣੁ ਮੈਡਾ ਚਾਈਆ
ਸਜਣੁ ਮੈਡਾ ਚਾਈਆ ਹਭ ਕਹੀ ਦਾ ਮਿਤੁ ॥
ਹਭੇ ਜਾਣਨਿ ਆਪਣਾ ਕਹੀ ਨ ਠਾਹੇ ਚਿਤੁ ॥2॥1096॥
ਕਹੀ ਦਾ=ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ, ਹਭੇ=ਸਾਰੇ ਜੀਵ,
ਜਾਣਨਿ=ਜਾਣਦੇ ਹਨ, ਕਹੀ ਚਿਤੁ=ਕਿਸੇ ਦਾ
ਭੀ ਦਿਲ, ਨ ਠਾਹੇ=ਨਹੀਂ ਢਾਹੁੰਦਾ)
28. ਗੁਝੜਾ ਲਧਮੁ ਲਾਲੁ
ਗੁਝੜਾ ਲਧਮੁ ਲਾਲੁ ਮਥੈ ਹੀ ਪਰਗਟੁ ਥਿਆ ॥
ਸੋਈ ਸੁਹਾਵਾ ਥਾਨੁ ਜਿਥੈ ਪਿਰੀਏ ਨਾਨਕ ਜੀ ਤੂ ਵੁਠਿਆ ॥3॥1096॥
ਮਥੈ=ਮੱਥੇ ਉਤੇ, ਥਿਆ=ਹੋ ਗਿਆ, ਸੁਹਾਵਾ=
ਸੋਹਣਾ, ਪਿਰੀਏ ਜੀ=ਹੇ ਪਤੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ, ਵੁਠਿਆ=
ਆ ਵੱਸਿਆ)
29. ਡੇਖਣ ਕੂ ਮੁਸਤਾਕੁ
ਡੇਖਣ ਕੂ ਮੁਸਤਾਕੁ ਮੁਖੁ ਕਿਜੇਹਾ ਤਉ ਧਣੀ ॥
ਫਿਰਦਾ ਕਿਤੈ ਹਾਲਿ ਜਾ ਡਿਠਮੁ ਤਾ ਮਨੁ ਧ੍ਰਾਪਿਆ ॥1॥1096॥
ਕਿਜੇਹਾ=ਕਿਹੋ ਜੇਹਾ, ਤਉ=ਤੇਰਾ, ਧਣੀ=ਹੇ
ਮਾਲਕ, ਕਿਤੈ ਹਾਲਿ=ਕਿਸੇ ਭੈੜੇ ਹਾਲ ਵਿਚ,
ਜਾ=ਜਦੋਂ, ਡਿਠਮੁ=ਮੈਂ ਵੇਖ ਲਿਆ, ਧ੍ਰਾਪਿਆ=
ਰੱਜ ਗਿਆ)
30. ਦੁਖੀਆ ਦਰਦ ਘਣੇ
ਦੁਖੀਆ ਦਰਦ ਘਣੇ ਵੇਦਨ ਜਾਣੇ ਤੂ ਧਣੀ ॥
ਜਾਣਾ ਲਖ ਭਵੇ ਪਿਰੀ ਡਿਖੰਦੋ ਤਾ ਜੀਵਸਾ ॥2॥1097॥
ਜਾਣਾ ਲਖ=ਮੈਂ ਲੱਖ ਵਾਰੀ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵਾਂ, ਪਿਰੀ
ਡਿਖੰਦੋ=ਖਸਮ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਵੇਖਾਂ, ਜੀਵਸਾ=ਮੈਂ ਜੀਊ
ਸਕਦੀ ਹਾਂ)
31. ਢਹਦੀ ਜਾਇ ਕਰਾਰਿ
ਢਹਦੀ ਜਾਇ ਕਰਾਰਿ ਵਹਣਿ ਵਹੰਦੇ ਮੈ ਡਿਠਿਆ ॥
ਸੇਈ ਰਹੇ ਅਮਾਣ ਜਿਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟਿਆ ॥3॥1097॥
ਨਦੀ ਦੇ ਰੋਹੜ ਵਿਚ, ਵਹੰਦੇ=ਰੁੜ੍ਹਦੇ, ਸੇਈ=ਉਹੀ
ਬੰਦੇ, ਅਮਾਣ=ਸਹੀ-ਸਲਾਮਤ, ਭੇਟਿਆ=ਮਿਲਿਆ)
32. ਜਿਨਾ ਪਿਛੈ ਹਉ ਗਈ
ਜਿਨਾ ਪਿਛੈ ਹਉ ਗਈ ਸੇ ਮੈ ਪਿਛੈ ਭੀ ਰਵਿਆਸੁ ॥
ਜਿਨਾ ਕੀ ਮੈ ਆਸੜੀ ਤਿਨਾ ਮਹਿਜੀ ਆਸ ॥1॥1097॥
ਪਿਛੇ, ਰਵਿਆਸੁ=ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨ, ਆਸੜੀ=
ਮਾੜੀ ਮਾੜੀ ਆਸ, ਮਹਿਜੀ=ਮੇਰੀ)
33. ਗਿਲੀ ਗਿਲੀ ਰੋਡੜੀ
ਗਿਲੀ ਗਿਲੀ ਰੋਡੜੀ ਭਉਦੀ ਭਵਿ ਭਵਿ ਆਇ ॥
ਜੋ ਬੈਠੇ ਸੇ ਫਾਥਿਆ ਉਬਰੇ ਭਾਗ ਮਥਾਇ ॥2॥1097॥
ਗੁੜ ਦੀ ਰੋੜੀ, ਭਉਦੀ=ਮੱਖੀ, ਭਵਿ ਭਵਿ=ਮੁੜ
ਮੁੜ ਉੱਡ ਉੱਡ ਕੇ, ਮਥਾਇ=ਮੱਥੇ ਉਤੇ)
34. ਡਿਠਾ ਹਭ ਮਝਾਹਿ
ਡਿਠਾ ਹਭ ਮਝਾਹਿ ਖਾਲੀ ਕੋਇ ਨ ਜਾਣੀਐ ॥
ਤੈ ਸਖੀ ਭਾਗ ਮਥਾਹਿ ਜਿਨੀ ਮੇਰਾ ਸਜਣੁ ਰਾਵਿਆ ॥3॥1097॥
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਮੱਥੇ ਉਤੇ, ਰਾਵਿਆ=ਮਿਲਾਪ ਦਾ
ਰਸ ਮਾਣਿਆ ਹੈ)
35. ਜਾ ਛੁਟੇ ਤਾ ਖਾਕੁ ਤੂ
ਜਾ ਛੁਟੇ ਤਾ ਖਾਕੁ ਤੂ ਸੁੰਞੀ ਕੰਤੁ ਨ ਜਾਣਹੀ ॥
ਦੁਰਜਨ ਸੇਤੀ ਨੇਹੁ ਤੂ ਕੈ ਗੁਣਿ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਮਾਣਹੀ ॥1॥1097॥
ਜਾਇਗਾ, ਸੁੰਞੀ=ਜਿੰਦ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ, ਨ ਜਾਣਹੀ=
ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕੇਂਗੀ, ਦੁਰਜਨ ਸੇਤੀ=ਵਿਕਾਰਾਂ
ਨਾਲ, ਕੈ ਗੁਣਿ=ਕਿਸ ਗੁਣ ਦੀ ਰਾਹੀਂ)
36. ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਬਿਨੁ ਘੜੀ ਨ ਜੀਵਣਾ
ਨਾਨਕ ਜਿਸੁ ਬਿਨੁ ਘੜੀ ਨ ਜੀਵਣਾ ਵਿਸਰੇ ਸਰੈ ਨ ਬਿੰਦ ॥
ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਕਿਉ ਮਨ ਰੂਸੀਐ ਜਿਸਹਿ ਹਮਾਰੀ ਚਿੰਦ ॥2॥1097॥
ਚਿੰਦ=ਫ਼ਿਕਰ)
37. ਰਤੇ ਰੰਗਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕੈ
ਰਤੇ ਰੰਗਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕੈ ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਤਿ ਗੁਲਾਲੁ ॥
ਨਾਨਕ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਆਲੂਦਿਆ ਜਿਤੀ ਹੋਰੁ ਖਿਆਲੁ ॥3॥1097॥
ਅਤਿ ਗੁਲਾਲੁ=ਗੂੜ੍ਹਾ ਲਾਲ, ਆਲੂਦਿਆ=ਮਲੀਨ, ਜਿਤੀ=
ਜਿਤਨਾ ਭੀ)
38. ਜਾ ਮੂੰ ਆਵਹਿ ਚਿਤਿ ਤੂ
ਜਾ ਮੂੰ ਆਵਹਿ ਚਿਤਿ ਤੂ ਤਾ ਹਭੇ ਸੁਖ ਲਹਾਉ ॥
ਨਾਨਕ ਮਨ ਹੀ ਮੰਝਿ ਰੰਗਾਵਲਾ ਪਿਰੀ ਤਹਿਜਾ ਨਾਉ ॥1॥1098॥
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ, ਰੰਗਾਵਲਾ=ਰੰਗ ਪੈਦਾ ਕਰਨ
ਵਾਲਾ,ਸੁਹਾਵਣਾ, ਪਿਰੀ=ਹੇ ਪਿਰ, ਤਹਿਜਾ=ਤੇਰਾ)
39. ਕਪੜ ਭੋਗ ਵਿਕਾਰ
ਕਪੜ ਭੋਗ ਵਿਕਾਰ ਏ ਹਭੇ ਹੀ ਛਾਰ ॥
ਖਾਕੁ ਲ?ੜੇਦਾ ਤੰਨਿ ਖੇ ਜੋ ਰਤੇ ਦੀਦਾਰ ॥2॥1098॥
ਛਾਰ=ਸੁਆਹ, ਲੁੜੇਦਾ=ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਤੰਨਿ
ਖੇ=ਤਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ, ਖਾਕੁ=ਚਰਨ-ਧੂੜ)
40. ਕਿਆ ਤਕਹਿ ਬਿਆ ਪਾਸ ਕਰਿ
ਕਿਆ ਤਕਹਿ ਬਿਆ ਪਾਸ ਕਰਿ ਹੀਅੜੇ ਹਿਕੁ ਅਧਾਰੁ ॥
ਥੀਉ ਸੰਤਨ ਕੀ ਰੇਣੁ ਜਿਤੁ ਲਭੀ ਸੁਖ ਦਾਤਾਰੁ ॥3॥1098॥
ਹਿਕੁ=ਇਕ, ਅਧਾਰੁ=ਆਸਰਾ, ਥੀਉ=ਹੋ ਜਾ, ਰੇਣੁ=ਚਰਨ-ਧੂੜ,
ਜਿਤੁ=ਜਿਸ ਦੀ ਰਾਹੀਂ)
41. ਲੋੜੀਦੋ ਹਭ ਜਾਇ
ਲੋੜੀਦੋ ਹਭ ਜਾਇ ਸੋ ਮੀਰਾ ਮੀਰੰਨ ਸਿਰਿ ॥
ਹਠ ਮੰਝਾਹੂ ਸੋ ਧਣੀ ਚਉਦੋ ਮੁਖਿ ਅਲਾਇ ॥1॥1098॥
ਮੀਰੰਨ ਸਿਰਿ ਮੀਰਾ=ਸ਼ਾਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਸ਼ਾਹ,
ਹਠ=ਹਿਰਦਾ, ਮੰਝਾਹੂ=ਵਿਚ,ਅੰਦਰ, ਧਣੀ=ਮਾਲਕ,
ਚਉਦੋ=ਮੈਂ ਉਚਾਰਦਾ ਹਾਂ, ਮੁਖਿ=ਮੂੰਹ ਨਾਲ, ਅਲਾਇ=
ਬੋਲ ਕੇ)
42. ਮਾਣਿਕੂ ਮੋਹਿ ਮਾਉ
ਮਾਣਿਕੂ ਮੋਹਿ ਮਾਉ ਡਿੰਨਾ ਧਣੀ ਅਪਾਹਿ ॥
ਹਿਆਉ ਮਹਿਜਾ ਠੰਢੜਾ ਮੁਖਹੁ ਸਚੁ ਅਲਾਇ ॥2॥1098॥
ਡਿੰਨਾ=ਦਿੱਤਾ, ਆਪਹਿ=ਆਪ ਹੀ, ਧਣੀ=
ਮਾਲਕ, ਹਿਆਉ=ਹਿਰਦਾ, ਮੁਖਹੁ=ਮੂੰਹੋਂ,
ਅਲਾਇ=ਬੋਲ ਕੇ)
43. ਮੂ ਥੀਆਊ ਸੇਜ ਨੈਣਾ
ਮੂ ਥੀਆਊ ਸੇਜ ਨੈਣਾ ਪਿਰੀ ਵਿਛਾਵਣਾ ॥
ਜੇ ਡੇਖੈ ਹਿਕ ਵਾਰ ਤਾ ਸੁਖ ਕੀਮਾ ਹੂ ਬਾਹਰੇ ॥3॥1098॥
ਪ੍ਰਭੂ-ਪਤੀ ਵਾਸਤੇ, ਡੇਖੈ=ਵੇਖੇ, ਕੀਮਾਹੂ ਬਾਹਰੇ=
ਕੀਮਤ ਤੋਂ ਪਰੇ,ਅਮੋਲਕ)
44. ਮੂ ਥੀਆਊ ਤਖਤੁ
ਮੂ ਥੀਆਊ ਤਖਤੁ ਪਿਰੀ ਮਹਿੰਜੇ ਪਾਤਿਸਾਹ ॥
ਪਾਵ ਮਿਲਾਵੇ ਕੋਲਿ ਕਵਲ ਜਿਵੈ ਬਿਗਸਾਵਦੋ ॥1॥1098॥
ਪਾਤਿਸਾਹ=ਹੇ ਮੇਰੇ ਪਤੀ,ਹੇ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹ, ਪਾਵ=
ਚਰਨ, ਕੋਲਿ=ਨੇੜੇ, ਮਿਲਾਵੇ=ਛੁਹਾਵੇਂ, ਕਵਲ
ਜਿਵੈ=ਕੌਲ ਫੁੱਲ ਵਾਂਗ, ਬਿਗਸਾਵਦੋ=ਮੈਂ ਖਿੜ
ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ)
45. ਪਿਰੀਆ ਸੰਦੜੀ ਭੁਖ
ਪਿਰੀਆ ਸੰਦੜੀ ਭੁਖ ਮੂ ਲਾਵਣ ਥੀ ਵਿਥਰਾ ॥
ਜਾਣੁ ਮਿਠਾਈ ਇਖ ਬੇਈ ਪੀੜੇ ਨਾ ਹੁਟੈ ॥2॥1098॥
ਮਿਲਣ ਦੀ ਭੁੱਖ ਮਿਟਾਣ ਲਈ, ਥੀ ਵਿਥਰਾ=ਹੋ
ਜਾਵਾਂ, ਮੂ=ਮੈਂ, ਲਾਵਣ=ਸਲੂਣਾ, ਜਾਣੁ=ਮੈਂ ਬਣਨਾ
ਸਿੱਖ ਲਵਾਂ, ਮਿਠਾਈ ਇਖ=ਗੰਨੇ ਦੀ ਮਿਠਾਸ,
ਬੇਈ ਪੀੜੇ=ਮੁੜ ਮੁੜ ਪੀੜਿਆਂ, ਨਾ ਹੁਟੈ=ਨਾਹ
ਮੁੱਕੇ)
46. ਠਗਾ ਨੀਹੁ ਮਤ੍ਰੋੜਿ
ਠਗਾ ਨੀਹੁ ਮਤ੍ਰੋੜਿ ਜਾਣੁ ਗੰਧ੍ਰਬਾ ਨਗਰੀ ॥
ਸੁਖ ਘਟਾਊ ਡੂਇ ਇਸੁ ਪੰਧਾਣੂ ਘਰ ਘਣੇ ॥3॥1098॥
ਮਤ੍ਰੋੜਿ=ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੋੜ ਦੇ, ਗੰਧ੍ਰਬਾ ਨਗਰੀ=ਧੁਏਂ
ਦਾ ਪਹਾੜ,ਛਲ, ਜਾਣੁ=ਸਮਝ, ਸੁਖ ਘਟਾਊ ਡੂਇ=
ਦੋ ਘੜੀਆਂ ਦਾ ਸੁਖ ਮਾਣਿਆਂ, ਪੰਧਾਣੂ=ਰਾਹੀ,ਜੀਵ,
ਘਣੇ=ਅਨੇਕਾਂ, ਘਰ=ਜੂਨਾਂ)
47. ਸੋ ਨਿਵਾਹੂ ਗਡਿ
ਸੋ ਨਿਵਾਹੂ ਗਡਿ ਜੋ ਚਲਾਊ ਨ ਥੀਐ ॥
ਕਾਰ ਕੂੜਾਵੀ ਛਡਿ ਸੰਮਲੁ ਸਚੁ ਧਣੀ ॥1॥1099॥
ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪੱਕਾ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ, ਚਲਾਊ=
ਸਾਥ ਛੱਡ ਜਾਣ ਵਾਲਾ, ਥੀਐ=ਹੋਵੇ, ਸੰਮਲੁ=
ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖ, ਧਣੀ=ਮਾਲਕ)
48. ਹਭ ਸਮਾਣੀ ਜੋਤਿ
ਹਭ ਸਮਾਣੀ ਜੋਤਿ ਜਿਉ ਜਲ ਘਟਾਊ ਚੰਦ੍ਰਮਾ ॥
ਪਰਗਟੁ ਥੀਆ ਆਪਿ ਨਾਨਕ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਆ ॥2॥1099॥
ਮੱਥੇ ਉਤੇ)
49. ਮੁਖ ਸੁਹਾਵੇ ਨਾਮੁ ਚਉ
ਮੁਖ ਸੁਹਾਵੇ ਨਾਮੁ ਚਉ ਆਠ ਪਹਰ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
ਨਾਨਕ ਦਰਗਹ ਮੰਨੀਅਹਿ ਮਿਲੀ ਨਿਥਾਵੇ ਥਾਉ ॥3॥1099॥
ਆਦਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ)
50. ਮੁਖਹੁ ਅਲਾਏ ਹਭ
ਮੁਖਹੁ ਅਲਾਏ ਹਭ ਮਰਣੁ ਪਛਾਣੰਦੋ ਕੋਇ ॥
ਨਾਨਕ ਤਿਨਾ ਖਾਕੁ ਜਿਨਾ ਯਕੀਨਾ ਹਿਕ ਸਿਉ ॥1॥1099॥
ਕੋਇ=ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ, ਖਾਕੁ=ਚਰਨ-ਧੂੜ,
ਯਕੀਨਾ=ਪਰਤੀਤ,ਸਰਧਾ, ਹਿਕ=ਇਕ)
51. ਜਾਣੁ ਵਸੰਦੋ ਮੰਝਿ
ਜਾਣੁ ਵਸੰਦੋ ਮੰਝਿ ਪਛਾਣੂ ਕੋ ਹੇਕੜੋ ॥
ਤੈ ਤਨਿ ਪੜਦਾ ਨਾਹਿ ਨਾਨਕ ਜੈ ਗੁਰੁ ਭੇਟਿਆ ॥2॥1099॥
ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਇਕ, ਤੈ ਤਨਿ=ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਦੇ
ਸਰੀਰ ਵਿਚ, ਪੜਦਾ=ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲੋਂ ਵਿੱਥ,
ਜੈ=ਜਿਸ ਨੂੰ, ਭੇਟਿਆ=ਮਿਲਿਆ)
52. ਮਤੜੀ ਕਾਂਢਕੁ ਆਹ
ਮਤੜੀ ਕਾਂਢਕੁ ਆਹ ਪਾਵ ਧੋਵੰਦੋ ਪੀਵਸਾ ॥
ਮੂ ਤਨਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਅਥਾਹ ਪਸਣ ਕੂ ਸਚਾ ਧਣੀ ॥3॥1099॥
ਕਾਂਢ=ਕੱਢਣ ਵਾਲਾ, ਕਾਂਢ ਪਾਵ=ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਪੈਰ, ਮੂ ਤਨਿ=
ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਅਥਾਹ=ਬੇਅੰਤ, ਪਸਣ ਕੂ=ਵੇਖਣ ਲਈ, ਧਣੀ=
ਮਾਲਕ)
53. ਪਰਭਾਤੇ ਪ੍ਰਭ ਨਾਮੁ ਜਪਿ
ਪਰਭਾਤੇ ਪ੍ਰਭ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਗੁਰ ਕੇ ਚਰਣ ਧਿਆਇ ॥
ਜਨਮ ਮਰਣ ਮਲੁ ਉਤਰੈ ਸਚੇ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥1॥1099॥
54. ਦੇਹ ਅੰਧਾਰੀ ਅੰਧੁ
ਦੇਹ ਅੰਧਾਰੀ ਅੰਧੁ ਸੁੰਞੀ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣੀਆ ॥
ਨਾਨਕ ਸਫਲ ਜਨੰਮੁ ਜੈ ਘਟਿ ਵੁਠਾ ਸਚੁ ਧਣੀ ॥2॥1099॥
ਸੁੰਞੀ=ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ, ਜੈ ਘਟਿ=ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ
ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਸਚੁ=ਸਦਾ-ਥਿਰ, ਵੁਠਾ=ਆ ਵੱਸਿਆ)
55. ਲੋਇਣ ਲੋਈ ਡਿਠ
ਲੋਇਣ ਲੋਈ ਡਿਠ ਪਿਆਸ ਨ ਬੁਝੈ ਮੂ ਘਣੀ ॥
ਨਾਨਕ ਸੇ ਅਖੜੀਆ ਬਿਅੰਨਿ ਜਿਨੀ ਡਿਸੰਦੋ ਮਾ ਪਿਰੀ ॥3॥1099॥
ਮਾਇਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਲਾਲਸਾ, ਮੂ=ਮੇਰੀ, ਘਣੀ=ਬਹੁਤ
ਵਧੀ ਹੋਈ, ਅਖੜੀਆ=ਅੱਖਾਂ, ਬਿਅੰਨਿ=ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ,
ਮਾ=ਮੇਰਾ)
56. ਸਚੁ ਸੁਹਾਵਾ ਕਾਢੀਐ
ਸਚੁ ਸੁਹਾਵਾ ਕਾਢੀਐ ਕੂੜੈ ਕੂੜੀ ਸੋਇ ॥
ਨਾਨਕ ਵਿਰਲੇ ਜਾਣੀਅਹਿ ਜਿਨ ਸਚੁ ਪਲੈ ਹੋਇ ॥1॥1100॥
ਸੁਹਾਵਾ=ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲਾ, ਕਾਢੀਐ=ਆਖੀਦਾ
ਹੈ, ਕੂੜੈ=ਝੂਠਾ ਧਨ,ਨਾਸਵੰਤ ਪਦਾਰਥ, ਕੂੜੀ
ਸੋਇ=ਮੰਦੀ ਸੋਇ, ਬੁਰੀ ਖ਼ਬਰ, ਜਾਣੀਅਹਿ=
ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ)
57. ਸਜਣ ਮੁਖੁ ਅਨੂਪੁ
ਸਜਣ ਮੁਖੁ ਅਨੂਪੁ ਅਠੇ ਪਹਰ ਨਿਹਾਲਸਾ ॥
ਸੁਤੜੀ ਸੋ ਸਹੁ ਡਿਠੁ ਤੈ ਸੁਪਨੇ ਹਉ ਖੰਨੀਐ ॥2॥1100॥
ਮੈਂ ਵੇਖਾਂਗੀ, ਸੁਤੜੀ=ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਨੇ, ਸਹੁ=ਖਸਮ,
ਸੁਪਨੇ=ਹੇ ਸੁਪਨੇ, ਤੈ=ਤੈਥੋਂ, ਹਉ=ਮੈਂ, ਖੰਨੀਐ=ਕੁਰਬਾਨ
ਹਾਂ, ਸਜਣ ਮੁਖੁ=ਮਿਤ੍ਰ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਮੂੰਹ)
58. ਸਜਣ ਸਚੁ ਪਰਖਿ
ਸਜਣ ਸਚੁ ਪਰਖਿ ਮੁਖਿ ਅਲਾਵਣੁ ਥੋਥਰਾ ॥
ਮੰਨ ਮਝਾਹੂ ਲਖਿ ਤੁਧਹੁ ਦੂਰਿ ਨ ਸੁ ਪਿਰੀ ॥3॥1100॥
ਗਹੁ ਨਾਲ ਵੇਖ, ਮੁਖਿ=ਨਿਰਾ ਮੂੰਹੋਂ, ਅਲਾਵਣੁ=ਬੋਲਣਾ,
ਥੋਥਰਾ=ਖ਼ਾਲੀ, ਮੰਨ ਮਝਾਹੂ=ਮਨ ਵਿਚ, ਲਖਿ=ਵੇਖ, ਸੁ=ਉਹ)
59. ਡਿਠੀ ਹਭ ਢੰਢੋਲਿ
ਡਿਠੀ ਹਭ ਢੰਢੋਲਿ ਹਿਕਸੁ ਬਾਝੁ ਨ ਕੋਇ ॥
ਆਉ ਸਜਣ ਤੂ ਮੁਖਿ ਲਗੁ ਮੇਰਾ ਤਨੁ ਮਨੁ ਠੰਢਾ ਹੋਇ ॥1॥1100॥
ਮੁਖਿ ਲਗੁ=ਮਿਲ,ਦੀਦਾਰ ਦੇਹ, ਤਨੁ ਮਨੁ ਠੰਢਾ ਹੋਇ=ਤਨ ਮਨ
ਵਿਚ ਠੰਢ ਪੈਂਦੀ ਹੈ)
60. ਆਸਕੁ ਆਸਾ ਬਾਹਰਾ
ਆਸਕੁ ਆਸਾ ਬਾਹਰਾ ਮੂ ਮਨਿ ਵਡੀ ਆਸ ॥
ਆਸ ਨਿਰਾਸਾ ਹਿਕੁ ਤੂ ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਬਲਿ ਗਈਆਸ ॥2॥1100॥
ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ, ਆਸ ਨਿਰਾਸਾ=ਦੁਨੀਆਵੀ ਆਸਾਂ ਤੋਂ ਉਪਰਾਮ
ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਹਿਕੁ ਤੂ=ਸਿਰਫ਼ ਤੂੰ ਹੈਂ)
61. ਵਿਛੋੜਾ ਸੁਣੇ ਡੁਖੁ
ਵਿਛੋੜਾ ਸੁਣੇ ਡੁਖੁ ਵਿਣੁ ਡਿਠੇ ਮਰਿਓਦਿ ॥
ਬਾਝੁ ਪਿਆਰੇ ਆਪਣੇ ਬਿਰਹੀ ਨਾ ਧੀਰੋਦਿ ॥3॥1100॥
ਬਿਰਹੀ=ਪ੍ਰੇਮੀ, ਨਾ ਧੀਰੋਦਿ=ਧੀਰਜ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ)
62. ਸੈ ਨੰਗੇ ਨਹ ਨੰਗ ਭੁਖੇ
ਸੈ ਨੰਗੇ ਨਹ ਨੰਗ ਭੁਖੇ ਲਖ ਨ ਭੁਖਿਆ ॥
ਡੁਖੇ ਕੋੜਿ ਨ ਡੁਖ ਨਾਨਕ ਪਿਰੀ ਪਿਖੰਦੋ ਸੁਭ ਦਿਸਟਿ ॥1॥1100॥
ਲਖ=ਲੱਖਾਂ ਵਾਰੀ, ਨ ਭੁਖਿਆ=ਭੁੱਖ ਚੁੱਭਦੀ ਨਹੀਂ, ਡੁਖ=ਦੁੱਖ,
ਕੋੜਿ=ਕ੍ਰੋੜਾਂ, ਸੁਭ ਦਿਸਟਿ=ਚੰਗੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ, ਪਿਖੰਦੋ=ਵੇਖੇ)
63. ਸੁਖ ਸਮੂਹਾ ਭੋਗ
ਸੁਖ ਸਮੂਹਾ ਭੋਗ ਭੂਮਿ ਸਬਾਈ ਕੋ ਧਣੀ ॥
ਨਾਨਕ ਹਭੋ ਰੋਗੁ ਮਿਰਤਕ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣਿਆ ॥2॥1101॥
ਸਾਰੀ, ਧਣੀ=ਮਾਲਕ, ਮਿਰਤਕ=ਮੁਰਦਾ)
64. ਹਿਕਸ ਕੂੰ ਤੂ ਆਹਿ
ਹਿਕਸ ਕੂੰ ਤੂ ਆਹਿ ਪਛਾਣੂ ਭੀ ਹਿਕੁ ਕਰਿ ॥
ਨਾਨਕ ਆਸੜੀ ਨਿਬਾਹਿ ਮਾਨੁਖ ਪਰਥਾਈ ਲਜੀਵਦੋ ॥3॥1101॥
ਪਛਾਣੂ=ਮਿੱਤਰ, ਕਰਿ=ਬਣਾ, ਨਿਬਾਹਿ=ਨਿਬਾਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰਥਾਈ=
ਤੁਰ ਕੇ ਜਾਣਾ,ਆਸਰਾ ਲੈਣਾ, ਲਜੀਵਦੋ=ਲੱਜਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ)
65. ਜੋ ਡੁਬੰਦੋ ਆਪਿ
ਜੋ ਡੁਬੰਦੋ ਆਪਿ ਸੋ ਤਰਾਏ ਕਿਨ੍ਹ੍ਹ ਖੇ ॥
ਤਾਰੇਦੜੋ ਭੀ ਤਾਰਿ ਨਾਨਕ ਪਿਰ ਸਿਉ ਰਤਿਆ ॥1॥1101॥
66. ਜਿਥੈ ਕੋਇ ਕਥੰਨਿ ਨਾਉ
ਜਿਥੈ ਕੋਇ ਕਥੰਨਿ ਨਾਉ ਸੁਣੰਦੋ ਮਾ ਪਿਰੀ ॥
ਮੂੰ ਜੁਲਾਊਂ ਤਥਿ ਨਾਨਕ ਪਿਰੀ ਪਸੰਦੋ ਹਰਿਓ ਥੀਓਸਿ ॥2॥1101॥
ਮੇਰੇ ਪਿਰ ਦਾ, ਮੂੰ=ਮੈਂ, ਜੁਲਾਊਂ=ਮੈਂ ਜਾਵਾਂ, ਤਥਿ=
ਤਿੱਥੇ,ਉਥੇ, ਪਿਰੀ ਪਸੰਦੋ=ਪਿਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ, ਥੀਓਸਿ=
ਹੋ ਜਾਈਦਾ ਹੈ)
67. ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਿਆ ਕਰਹਿ
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਪੁਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ਸਨੇਹ ॥
ਨਾਨਕ ਨਾਮ ਵਿਹੂਣੀਆ ਨਿਮੁਣੀਆਦੀ ਦੇਹ ॥3॥1101॥
ਬੇ-ਬੁਨਿਆਦੀ, ਦੇਹ=ਕਾਇਆਂ,ਸਰੀਰ)
68. ਲਗੜੀਆ ਪਿਰੀਅੰਨਿ
ਲਗੜੀਆ ਪਿਰੀਅੰਨਿ ਪੇਖੰਦੀਆ ਨਾ ਤਿਪੀਆ ॥
ਹਭ ਮਝਾਹੂ ਸੋ ਧਣੀ ਬਿਆ ਨ ਡਿਠੋ ਕੋਇ ॥1॥1101॥
ਹਭ ਮਝਾਹੂ=ਸਭਨਾਂ ਵਿਚ, ਬਿਆ=ਦੂਸਰਾ)
69. ਕਥੜੀਆ ਸੰਤਾਹ
ਕਥੜੀਆ ਸੰਤਾਹ ਤੇ ਸੁਖਾਊ ਪੰਧੀਆ ॥
ਨਾਨਕ ਲਧੜੀਆ ਤਿੰਨਾਹ ਜਿਨਾ ਭਾਗੁ ਮਥਾਹੜੈ ॥2॥1101॥
ਪੰਧੀਆ=ਰਸਤਾ, ਸੁਖਾਊ=ਸੁਖ ਦੇਣ ਵਾਲੇ, ਮਥਾਹੜੈ=
ਮੱਥੇ ਉਤੇ, ਤਿੰਨਾਹ=ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ)
70. ਡੂੰਗਰਿ ਜਲਾ ਥਲਾ
ਡੂੰਗਰਿ ਜਲਾ ਥਲਾ ਭੂਮਿ ਬਨਾ ਫਲ ਕੰਦਰਾ ॥
ਪਾਤਾਲਾ ਆਕਾਸ ਪੂਰਨੁ ਹਭ ਘਟਾ ॥
ਨਾਨਕ ਪੇਖਿ ਜੀਓ ਇਕਤੁ ਸੂਤਿ ਪਰੋਤੀਆ ॥3॥1101॥
ਜੰਗਲਾਂ ਵਿਚ, ਜਲਾ=ਪਾਣੀਆਂ ਵਿਚ, ਥਲਾ=
ਰੇਤਲੇ ਥਾਵਾਂ ਵਿਚ, ਕੰਦਰਾ=ਗੁਫ਼ਾਂ ਵਿਚ, ਪੂਰਨੁ=
ਵਿਆਪਕ, ਪੇਖਿ=ਵੇਖ ਕੇ, ਜੀਓ=ਮੈਂ ਜੀਊਂਦਾ ਹਾਂ,
ਮੈਨੂੰ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇਕਤੁ=ਇਕ
ਵਾਰ, ਸੂਤਿ=ਸੂਤ ਵਿਚ)
71. ਨਾਨਕ ਕਚੜਿਆ ਸਿਉ ਤੋੜਿ
ਨਾਨਕ ਕਚੜਿਆ ਸਿਉ ਤੋੜਿ ਢੂਢਿ ਸਜਣ ਸੰਤ ਪਕਿਆ ॥
ਓਇ ਜੀਵੰਦੇ ਵਿਛੁੜਹਿ ਓਇ ਮੁਇਆ ਨ ਜਾਹੀ ਛੋੜਿ ॥1॥1102॥
ਓਇ ਵਿਛੁੜਹਿ=ਮਾਇਆ ਦੇ ਆਸਰੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਾਕ-ਸੈਣ
ਪ੍ਰੀਤ ਤੋੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ)
72. ਨਾਨਕ ਬਿਜੁਲੀਆ ਚਮਕੰਨਿ
ਨਾਨਕ ਬਿਜੁਲੀਆ ਚਮਕੰਨਿ ਘੁਰਨ੍ਹਿ ਘਟਾ ਅਤਿ ਕਾਲੀਆ ॥
ਬਰਸਨਿ ਮੇਘ ਅਪਾਰ ਨਾਨਕ ਸੰਗਮਿ ਪਿਰੀ ਸੁਹੰਦੀਆ ॥2॥1102॥
ਅਤਿ ਕਾਲੀਆ=ਗੂੜ੍ਹੇ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਵਾਲੀਆਂ, ਮੇਘ=ਬੱਦਲ,
ਸੰਗਮਿ=ਮਿਲਾਪ ਵਿਚ, ਸੁਹੰਦੀਆ=ਸੋਹਣੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ)
73. ਜਲ ਥਲ ਨੀਰਿ ਭਰੇ
ਜਲ ਥਲ ਨੀਰਿ ਭਰੇ ਸੀਤਲ ਪਵਣ ਝੁਲਾਰਦੇ ॥
ਸੇਜੜੀਆ ਸੋਇੰਨ ਹੀਰੇ ਲਾਲ ਜੜੰਦੀਆ ॥
ਸੁਭਰ ਕਪੜ ਭੋਗ ਨਾਨਕ ਪਿਰੀ ਵਿਹੂਣੀ ਤਤੀਆ ॥3॥1102॥
ਟੋਏ-ਟਿੱਬੇ, ਸੀਤਲ ਪਵਣ=ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ, ਝੁਲਾਰਦੇ=
ਵਗਦੀਆਂ ਹੋਣ, ਸੋਇੰਨ=ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ, ਸੁਭਰ ਕਪੜ=ਸਗਨਾਂ
ਦੇ ਸਾਲੂ)
74. ਪਹਿਲਾ ਮਰਣੁ ਕਬੂਲਿ
ਪਹਿਲਾ ਮਰਣੁ ਕਬੂਲਿ ਜੀਵਣ ਕੀ ਛਡਿ ਆਸ ॥
ਹੋਹੁ ਸਭਨਾ ਕੀ ਰੇਣੁਕਾ ਤਉ ਆਉ ਹਮਾਰੈ ਪਾਸਿ ॥1॥1102॥
ਰੇਣੁਕਾ=ਚਰਨ-ਧੂੜ, ਤਉ=ਤਦੋਂ)
75. ਮੁਆ ਜੀਵੰਦਾ ਪੇਖੁ
ਮੁਆ ਜੀਵੰਦਾ ਪੇਖੁ ਜੀਵੰਦੇ ਮਰਿ ਜਾਨਿ ॥
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਮੁਹਬਤਿ ਇਕ ਸਿਉ ਤੇ ਮਾਣਸ ਪਰਧਾਨ ॥2॥1102॥
ਪੇਖੁ=ਵੇਖੋ,ਸਮਝੋ, ਮਰਿ ਜਾਨ੍ਹਿ=ਆਤਮਕ ਮੌਤੇ ਮਰ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੀਵੰਦੇ=ਨਿਰੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਰੰਗ ਮਾਣਨ ਵਾਲੇ,
ਮੁਹਬਤਿ=ਪਿਆਰ, ਇਕ ਸਿਉ=ਇਕ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ, ਤੇ=ਉਹ,
ਮਾਣਸ=ਮਨੁੱਖ, ਪਰਧਾਨ=ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ)
76. ਜਿਸੁ ਮਨਿ ਵਸੈ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ
ਜਿਸੁ ਮਨਿ ਵਸੈ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਨਿਕਟਿ ਨ ਆਵੈ ਪੀਰ ॥
ਭੁਖ ਤਿਖ ਤਿਸੁ ਨ ਵਿਆਪਈ ਜਮੁ ਨਹੀ ਆਵੈ ਨੀਰ ॥3॥1102॥
ਦੁੱਖ-ਕਲੇਸ਼, ਭੁਖ ਤਿਖ=ਮਾਇਆ ਦੀ ਭੁੱਖ-ਤ੍ਰੇਹ, ਨ
ਵਿਆਪਈ=ਦਬਾਉ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੀ, ਜਮੁ=ਮੌਤ ਦਾ
ਡਰ, ਨੀਰ=ਨੇੜੇ)