ਕਾਲਖ਼ ਅੰਦਰ ਕਾਲਖ਼ ਬਾਹਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਅੱਜ ਦਾ ਮਾਨਵ ਜ਼ੁਲਮੀ ਜਾਬਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਸਭ ਸਿਰਨਾਵੇਂ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ, ਆਦਮ ਵਿਚੋਂ ਗੁੰਮ ਨੇ ਕਿਧਰੇ, ਮਿੱਟ ਜਾਂਦੇ ਸੀ ਗ਼ੈਰਾਂ ਖਾਤਿਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਏਸ ਅਜੋਕੇ ਦੌਰ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਮਾਨਵ ਕਹਿਰ ਗੁਜ਼ਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮਾਨਵ ਲਈ ਜੋ ਕਰਦੇ ਆਹਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਕਾਸ਼ ! ਜਗਤ 'ਤੇ ਮੁੜ ਆ ਜਾਵਣ, ਦਰਦ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਜਾਨਣ ਵਾਲੇ, ਪੀੜਾ ਹਰ ਜੋ ਦਿੰਦੇ ਠਾਹਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਕਮ ਬੜੇ ਹੀ ਜ਼ਾਲਿਮ, ਪੱਥਰ ਵੀ ਖਾਮੋਸ਼ ਨੇ ਸਾਰੇ, ਚਿੰਤਾ ਜੋ ਕਰਦੇ ਸੀ ਜ਼ਾਹਿਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਜੈ ਦੇਵ, ਫਰੀਦ ਤੇ ਨਾਨਕ, ਰਾਮ-ਰਹੀਮ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਪਿਆਰਾ, ਇਹ ਸਭ ਨੇ ਆਦਰ ਦੇ ਪਾਤਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਹਾਕਮ ਸਾਹਵੇਂ ਹਾਅ ਦਾ ਨਾਅਰ੍ਹਾ, ਮਾਰ ਦਵੇ ਜੋ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ, ਕਿੱਥੇ ਨੇ ਨਾਨਕ ਜਿਹੇ ਸ਼ਾਇਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਚੰਨ ਤੀਕ ਤਾਂ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੈ ਮਾਨਵ ਲਾਚਾਰ ਬੜਾ ਹੀ, ਦੂਤੀ ਕਪਟੀ ਬੜਾ ਹੀ ਸ਼ਾਤਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਅਜ਼ਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ‘ਬੇਕਸ’ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇ ਜੋ, ਨੂਰੀ ਸੋਮੇ ਦੀ ਕੁਈ ਕਾਤਰ, ਕਿੱਥੇ ਹੁਣ ਚਿੱਟੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ । ਭਗਤ ਜੈ ਦੇਵ, ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ, ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ, ਸ੍ਰੀ ਰਹੀਮ, ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ

ਦਿਲ ਦੇ ਮਹਿਰਮ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿਲ ਦੇ, ਤਖ਼ਤ ਬਿਠਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਹੀ ਹਰ, ਜ਼ਖ਼ਮ ਛੁਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ਼ਕ ਇਬਾਦਤ ਓਸ ਖ਼ੁਦਾ ਦੀ, ਇਹ ਵੀ ਲੋਕੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ, ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਘੁੰਗਰੂ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ, ਯਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਮੈਂ, ਇਹ ਸ਼ਾਇਰੀ ਕੋਈ ਖੇਡ ਨਈਂ, ਬਹਿਰ-ਵਜ਼ਨ ਦੇ ਨੱਕੇ ’ਚੋਂ, ਹਰ ਸ਼ਿਅਰ ਲੰਘਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਦ ਪਿਆਸੇ ਨੈਣਾਂ ਨੂੰ, ਜਦ ਦੀਦ ਸੱਜਣ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਨਹੀਂ, ਬਿਹਬਲ ਹੋ ਵਾਂਗ ਸ਼ੁਦਾਈਆਂ ਦੇ, ਫਿਰ ਬਿਰਹਾ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰੀਤ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਰੀਤ ਹੈ ਹੁੰਦੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਪਰਖ ਨਹੀਂ, ਦਿਲਬਰ ਦੀ ਮੁਸਕਾਨ ਦੀ ਖਾਤਿਰ, ਘਰ ਬਾਰ ਲੁਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਨਵੀਆਂ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲ ਕੇ, ਜੋ ਪੈੜਾਂ ਨੂੰ ਪਾ ਜਾਂਦੇ, ਉਹਨਾਂ ਯੁੱਗ-ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਜੱਗ 'ਤੇ, ਸੀਸ ਨਿਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਸਾਗਰ ਤਰਨਾ ਔਖਾ, ਇਹ ਤਾਂ ਅਕਸਰ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ, ਫਿਰ ਵੀ ਜਾਨ ਤਲੀ 'ਤੇ ਧਰ ਕੇ, ਇਸ਼ਕ ਕਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਉਹੀਓ ਸੂਰਾ ਰਣ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਜਾ ਕੇ ਤੇਗ ਚਲਾ ਸਕਦੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਣਖ ਦੇ ਨਾਲ ਜੀਊਣਾ, ਰੋਜ਼ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਿਧਰੇ ਭੁੱਲ ਨਾ ਜਾਵਣ ਲੋਕੀਂ, ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਜੋ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਏ, ‘ਬੇਕਸ’ ਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੱਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਓਂ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

ਦੂਤੀ ਕੁਝ ਏਦਾਂ ਦਾ ਕਾਰਾ ਕਰ ਗਿਆ । ਅਕਸ ਅਪਣੇ ਤੋਂ ਹਾਂ ਅਕਸਰ ਡਰ ਗਿਆ । ਕੀ ਕਹਾਂ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਹੈ ਸੀ ਬੇਕਸੀ, ਜੀਹਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਹਰ ਮਸੀਹਾ ਹਰ ਗਿਆ । ਓਸ ਦੇ ਇਸ਼ਕੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਸਿੱਜਦੇ ਕਰਾਂ, ਇਸ਼ਕ ਲਈ ਜੁ ਅੱਗ ਦਾ ਸਾਗਰ ਤਰ ਗਿਆ । ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕੇ ਵਿਚ ਹੈ ਏਨਾ ਸੇਕ ਕੇ, ਸ਼ੂਕਦੇ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਸਹਿਰਾ ਕਰ ਗਿਆ । ’ਕੱਲਿਆਂ ਬੈਠੀ ਡੁੱਗ-ਡੁੱਗੀ ਸੀ ਸੋਚਦੀ, ਇੱਕੋ ਜੁਮਲਾ ਝੋਲ ਮੇਰੀ ਭਰ ਗਿਆ । ਕੀ ਸੁਣਾਵਾਂ ਹਾਲ ਦਿਲ ਦਾ ਕੀ ਕਹਾਂ, ਏਨਾ ਹਾਂ ਤਪਿਆ ਕਿ ਆਖਿਰ ਠਰ ਗਿਆ । ਮੇਰੀ ਤੋਬਾ ! ਹੁਣ ਨਾ ਪੀਵਾਂਗਾ ਹਜ਼ੂਰ, ਪੀ ਕੇ ਬੋਤਲ ਰਿੰਦ ਵਾਅਦਾ ਕਰ ਗਿਆ । ਜ਼ਿਹਨ 'ਚੋਂ ਕੱਢਾਂ ਕਿਵੇਂ ਓਹਦਾ ਖਿਆਲ, ਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਹੈ ਗ਼ੈਰ ਕੋਈ ਵਰ ਗਿਆ । ਸ਼ੂਕਦਾ ਦਰਿਆ ਸੀ ‘ਬੇਕਸ’ ਜੋ ਕਦੇ, ਕੰਢਾ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਖਰਦਾ ਖਰ ਗਿਆ ।

ਲਹਿੰਦੀ ਉਮਰੇ ਪਿਆਰ, ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਡੁੱਬਦੀ ਬੇੜੀ ਨੂੰ, ਕਿਨਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਕਿਸੇ ਪੈਮਾਨੇ ਅੰਦਰ ਵੀ, ਉਹ ਨਸ਼ਾ ਨਈਂ, ਤੇਰੀ ਅੱਖ ਦਾ ਜੋ, ਇਸ਼ਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰੇ ਓਹੀਓ, ਬੰਦਾ ਖਾਲਸ ਹੈ, ਡਿੱਗਦੇ ਨੂੰ ਜੋ ਆਣ, ਸਹਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਹਿੰਮਤਾਂ ਵਾਲੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਲੰਘ ਜਾਂਦੇ, ਆਲਸ ਬੰਦੇ ਨੂੰ, ਖਸਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਕਾਮਾ ਖੂਬ ਬਣਾਵੇ, ਮਹਿਲ-ਚੁਬਾਰੇ ਪਰ, ਸੁੱਖ ਉਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾ, ਢਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਡੋਬ ਦਵੇ ਬੇੜੀ ਨੂੰ, ਜਦ ਇਹ ਡੁੱਬ ਜਾਵੇ, ਜਾਂ ਚਮਕੇ ਤਾਂ ਮਾਣ, ਸਿਤਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਬੰਸੀ ਦੇਵੇ, ਜੋ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਦਾ, ਉਹੀਓ ਮੀਰਾਂ ਦਾ, ਇਕਤਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ਬੇੜੀ ਓਦੋਂ ਡਿੱਕੋ-ਡੋਲੇ ਖਾਂਦੀ ਹੈ, ਮਾਂਝੀ ਉਸਨੂੰ ਜਦ, ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ । ‘ਬੇਕਸ’ ਇਸ਼ਕ ਖੁਮਾਰੀ, ਚੜ੍ਹਦੀ ਖੂਬ ਮਗਰ, ਰੋਗ ਇਸ਼ਕ ਦਾ, ਹੰਝੂ-ਖਾਰਾ ਦੇਂਦਾ ਏ ।

ਮੇਰੇ ਖ਼ਵਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੱਸਦੀ ਏ, ਐਸੀ ਹੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਰਹਿੰਦੀ ਸੈਂ ਕਦੇ ਸਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੱਗ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੇ ਨੈਣਾਂ 'ਚੋਂ ਮੈਅ ਪੀਂਦਾ ਹਾਂ, ਤੇਰਾ ਨਾਂ ਲੈ ਮੈਂ ਜੀਂਦਾ ਹਾਂ, ਤੈਨੂੰ ਤੱਕ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਚੈਨ ਮਿਲੇ, ਦਿਲਜਲਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਅਕਸੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰਾ ਭੇਤ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਖੋਲ੍ਹ ਰਹੀ, ਤੂੰ ਚਾਹੇ ਕੁਝ ਨਾ ਬੋਲ ਰਹੀ, ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਤੂੰ ਵਿਆਕੁਲ ਹੈਂ, ਜੋ ਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਜ਼ੰਜੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੇ ਦਿਲ 'ਚ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਵਾਸ ਰਹੇ, ਨਾ ਕੋਈ ਅਧੂਰੀ ਆਸ ਰਹੇ, ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਹੈਂ, ਮੇਰੇ ਖ਼ਾਬਾਂ ਦੀ ਤਾਬੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੇ ਹਿਜਰ 'ਚ ਦੁੱਖੜੇ ਸਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਨਾ ਮੂੰਹੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਮੇਰੇ ਨੈਣਾਂ 'ਚੋਂ ਜੋ ਵਹਿ ਤੁਰਦੈ, ਉਹ ਆਪ ਮੁਹਾਰਾ-ਨੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੈਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਤਖਤ ਬਿਠਾਵਾਂ ਮੈਂ, ਤੇਰੀ ਹਰ ਇੱਕ ਰੀਝ ਪੁਗਾਵਾਂ ਮੈਂ, ਮੈਂ ਵੀ ਤੇਰੇ 'ਤੇ ਮਰਦਾ ਹਾਂ, ਜੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦਿਲਗੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਸਬਰਾਂ ਦੀ ਪੂੰਜੀ ਕੋਲ ਤੇਰੇ, ਕਦੇ ਉੱਚੇ ਸੁਣੇ ਨਾ ਬੋਲ ਤੇਰੇ, ਤੂੰ ਪਾਰ ਕਦੇ ਵੀ ਕੀਤੀ ਨਈਂ, ਖੁਦ ਵਾਹੀ ਜੋ ਲਕੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਰੱਬ ਤੇਰੇ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਤੈਥੋਂ ਵੱਖ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ, ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਏਦਾਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਓਸੇ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਦਾ ਜਾਦੂ ਭਾਰੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਹਾਰੀ ਹੈ, ਆ ਛੂਹ ਕੇ ਦੇਖਾਂ ਮੈਂ ‘ਬੇਕਸ’, ਕੋਈ ਰੂਹ ਹੈਂ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ ।

ਅਜ਼ਲਾਂ ਤੋਂ ਤੈਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ, ਜੋ ਲੜੀ ਨਾ ਉਹ ਤਦਬੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਲੇਕਿਨ ਦਿਲ ਨੂੰ ਧਰਵਾਸ ਹੈ ਇਹ, ਮੇਰੀ ਹਮਦਮ ਮੇਰੀ ਸਫ਼ੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੈਨੂੰ ਪੂਜਣ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਕਰਦੈ, ਤੈਨੂੰ ਰੀਝਣ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਕਰਦੈ, ਤੇਰੇ 'ਚੋਂ ਰੱਬ ਦਾ ਦਰਸ ਕਰਾਂ, ਤੂੰ ਮੁਰਸ਼ਦ, ਮੇਰਾ ਪੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰਾ ਰੂਪ ਚਾਂਦਨੀ ਵਰਗਾ ਹੈ, ਉਸ ਪੁੰਨਿਆਂ ਦੇ ਚੰਨ ਵਰਗਾ ਹੈ, ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰੀ ਹੈ, ਸੀਰਤ ਵਿੱਚ ਬੇਨਜ਼ੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਜਨਮਾਂ ਤੋਂ ਤੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਾਂ, ਚਾਹ ਇਹੋ ਤੇਰਾ ਦੀਦਾਰ ਕਰਾਂ, ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਕਿਸਮਤ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਏ, ਮੇਰੇ ਸਾਹਵੇਂ ਹੋਈ ਅਖੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੂੰ ਪਰੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੋਹਣੀ ਏਂ, ਤੇਰੇ ਜਹੀ ਨਾਰ ਨਾ ਹੋਣੀ ਏ, ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਨੇ ਘਾਇਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਖੁੱਭਿਆ ਤੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਕੋਈ ਹੀਰੇ-ਹੀਰੇ ਆਖ ਰਿਹਾ, ਕੋਈ ਰਾਹ ਯਾਰ ਦਾ ਝਾਕ ਰਿਹਾ, ਕੋਈ ਆਖੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮਲਿਕਾ ਤੂੰ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰੇ, ਨਜ਼ਰ-ਨਜ਼ੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੀ ਹੀਰੇ ਚੜ੍ਹਤ ਨਿਰਾਲੀ ਹੈ, ਤੇਰੇ ਮੁੱਖ 'ਤੇ ਨੂਰੀ ਲਾਲੀ ਹੈ, ਦਿਲ ਮੋਹਿਆ ਮੇਰਾ ਤੂੰ ਹੀਰੇ, ਦਿਲ ਕਹਿੰਦਾ ਮੇਰੀ ਜਗੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰਾ ਰੂਪ ਤਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਮਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਚੰਨ ਵੀ ਸ਼ਰਮਾਇਆ ਹੈ, ਸਭ ਤੈਨੂੰ ਸਿੱਜਦਾ ਕਰਦੇ ਨੇ, ਚਾਨਣ ਦੀ ਤਹਿਰੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ । ਤੇਰੀ ਦੀਦ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਚੰਨ ਵੀ ਸਿਜਦੇ ਕਰਦਾ ਹੈ, ‘ਬੇਕਸ' ਤੇਰੇ ’ਤੇ ਨਾਜ਼ ਕਰੇ, ਹੀਰੇ ਮੇਰੀ ਤਕਦੀਰ ਹੈਂ ਤੂੰ ।

ਅਲਵਿਦਾ ! ਸੁਣ ਮੀਤ ਮੇਰੇ, ਅਲਵਿਦਾ ! ਐ ਮਿਹਰਬਾਨ । ਨਾਲ ਅਪਣੇ ਲੈ ਗਿਐਂ ਤੂੰ, ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਹੀ ਜਹਾਨ । ਕਾਵਿ ਦਾ ਸੁਲਤਾਨ ਤੈਨੂੰ, ਆਖਦਾ ਹੈ ਇਹ ਜਹਾਨ । ਲੋਕ-ਪੀੜਾ ਆਖਦਾ ਸੈਂ, ਇਹੀ ਤੇਰੀ ਹੈ ਸੀ ਸ਼ਾਨ । ਤੇਰਾ ਚਿਹਰਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਮੇਰੇ, ਦਿਲ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਚੈਨ, ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ 'ਚੋਂ ਨੇ ਦਿਸਦੇ, ਗੀਤਾ, ਬਾਈਬਲ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ । ਅਜੇ ਤੀਕ ਵੀ ਦਿਲ ਮੇਰੇ 'ਤੇ, ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਏ ਤੇਰਾ ਰਾਜ, ਦਿਲ ਦੇ ਮਨ-ਮੰਦਰ 'ਚ ਤੂੰ ਹੈਂ, ਰੂਹ ਦਾ ਰਾਜਾ ਹੈਂ ਰਾਜਾਨ । ਧੜਕਣਾਂ ਵਿਚ ਵਾਸ ਤੇਰਾ, ਦਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਘਰ ਹੈ ਤੇਰਾ, ਤੂੰ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਆਵਣ-ਜਾਵਣ, ਤੂੰਈਓਂ ਦਿਲ ਦਾ ਹੈਂ ਅਰਮਾਨ। ਰਾਹ ਤੱਕਾਂ ਮੈਂ ਸੱਜਣਾਂ ਤੇਰਾ, ਨਾਂ ਤੇਰੇ ਦਾ ਬਾਲ ਕੇ ਦੀਵਾ, ਮੈਨੂੰ ਮਾਲਾ-ਮਾਲ ਤੂੰ ਕਰ ਦੇ, ਮਿੱਠੇ ਦਰਦਾਂ ਦਾ ਦੇ ਦਾਨ । ਅੱਖੀਆਂ ਵਿਚ ਹੈ ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ, ਦਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੇਰੀ ਮੂਰਤ, ਦਿਲ ਚਾਹੇ ਕਿ ਸਾਹਵੇਂ ਬਹਿ ਕੇ, ਦੇਖਾਂ ਇਕ-ਟੁਕ ਅਪਣੀ ਜਾਨ। ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਤੂੰ ਸੁਦਾਗਰ, ਮਹਿਫਲਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਸੈਂ, ਖੂਬ ਤੇਰਾ ਸੀ ਤਰੰਨੁਮ, ਖੂਬ ਤੇਰੀ ਸੀ ਉਡਾਨ । ‘ਮਹਿਰਮਾ’ ਤੂੰ ਕੀ ਕੀ ਹੈਂ ਸੈਂ, ਕੀ ਕਹਾਂ, ਕੀ ਨਾ ਕਹਾਂ, ਸਮਝ ਨਾ ਆਵੇ ਇਹ ‘ਬੇਕਸ’, ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਸਲੋਂ ਹਾਂ ਨਾਦਾਨ । ਦੀਵਾਨ ਸਿੰਘ ਮਹਿਰਮ

ਨਿਕਲਣ ਸਦਾ ਹੀ, ਦਿਲੋਂ ਇਹ ਦੁਆਵਾਂ । ਲੱਗਣ ਨਾ ਤੈਨੂੰ, ਇਹ ਤੱਤੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ । ਕਦੇ ਦੀਦ ਹੋਈ, ਨਾ ਗੁਜ਼ਰੇ ਜ਼ਮਾਨੇ, ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਬਿਰਹਾ ਮੈਂ, ਤਨ 'ਤੇ ਹੰਢਾਵਾਂ । ਮੁੱਦਤਾਂ ਤੋਂ ਵਿੱਛੜੇ, ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਹੋਈਏ, ਮੰਗਾਂ ਖ਼ੁਦਾ ਤੋਂ, ਮੈਂ ਇਹੋ ਦੁਆਵਾਂ । ਇਧਰ ਤੇ ਓਧਰ ਵੀ, ਵੱਸਦੇ ਨੇ ਅਪਣੇ, ਹਿੰਦ-ਪਾਕਿ ਦੀ ਮੈਂ, ਸਦਾ ਖ਼ੈਰ ਚਾਹਵਾਂ । ਦਿਲੀ ਖਾਹਿਸ਼ ਮੇਰੀ, ਕਦੇ ਜੰਗ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖੀਂ ਜੱਗ ਤੋਂ, ਤੂੰ ਰੱਬਾ ਬਲਾਵਾਂ । ਮਿਜ਼ਾਇਲਾਂ ਦੇ ਸਾਏ, ਬੰਬਾਂ ਦੀ ਠਾਹ-ਠੂ, ਖਤਰੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅੱਜ, ਦਿਲਕਸ਼ ਫਿਜ਼ਾਵਾਂ । ਹਿੰਦ-ਪਾਕਿ ਦੀਆਂ ਜੇ, ਸਰਹੱਦਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਣ, ਫਿਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ, ਜਾ ਦੀਵੇ ਜਗਾਵਾਂ । ਕਰਮ ਇਹ ਕਮਾਵੀਂ, ਅਮਨ ਰੱਖੀਂ ਮੌਲਾ, ਬੜੀਆਂ ਨੇ ਕਾਫ਼ਰ, ਇਹ ਕਾਫ਼ਰ ਬਲਾਵਾਂ । ਇਹੋ ਰੀਝ ‘ਬੇਕਸ’, ਹੈ ਨਨਕਾਣਾ ਦੇਖਾਂ, ਬਾਬੇ ਦੀ ਨਗਰੀ ਦੇ, ਦਰਸ਼ਨ ਮੈਂ ਪਾਵਾਂ ।

ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਸਕਾਨ ਹੈ ਉਸਦੀ, ਅੰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ ਉਸਦਾ ਨਖ਼ਰਾ । ਜਿਥੋਂ ਮੈਨੂੰ ਹੀਰ ਹੈ ਲੱਭੀ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਬਸਰਾ । ਮੇਰੇ ਸਾਹਵੇਂ ਕੀ ਇਹ ਪੈਂਡਾ, ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਸਦੀ ਪਈ ਹੈ ਮੰਜ਼ਿਲ, ਮੇਰਾ ਕੀ ਰਾਹ ਇਹ ਰੋਕੇਗਾ, ਦੂਤੀ ਬੇਕਿਰਕ ਚਾਹੇ ਅੱਥਰਾ । ਕਿ ਇਹ ਜੀਵਨ ਨਹੀਂ ਸੌਖਾ, ਬੜੇ ਬਿਖੜੇ ਨੇ ਰਾਹ ਇਸ ਦੇ, ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਹੈ ਕਰ ਲੈਂਦਾ, ਬੰਦਾ ਰਾਹ ਇਹਦਾ ਪੱਧਰਾ । ਕਿ ਉਹ ਜਿਧਰ ਨੂੰ ਵੇਂਹਦੀ ਹੈ, ਸਾਂਵਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪੁੱਛ ਕੇ ਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੋ, ਕੀ ਹੈ ਕਾਸ਼ੀ, ਕੀ ਮਥੁਰਾ । ਉਹ ਬੰਦਾ ਵੀ ਹੈ ਕੀ ਬੰਦਾ, ਕਿ ਅਹਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਭੁੱਲੇ, ਨਾ-ਸ਼ੁਕਰਾ ਆਖਦੀ ਦੁਨੀਆ, ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰੇ ਉਹ ਬੇ-ਕਦਰਾ । ਜਲੇ ਖੰਭ ਨੇ ਮੇਰੇ ਭਾਵੇਂ, ਮੈਂ ਫਿਰ ਵੀ ਅੰਬਰੀਂ ਚੜ੍ਹਣਾ, ਬੇਸ਼ੱਕ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੋਰ 'ਵਾਵਾਂ ਨੇ, ਮੇਰਾ ਪਰ ਹੌਂਸਲਾ ਵੱਖਰਾ । ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਏਸ ਲਈ ਪਿਆਰੀ, ਕਿ ਮੇਰੇ ਐਬ ਢੱਕ ਦੇਵੇ, ਮਗਰ ਦਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਬਾਗੀ, ਤੇ ਸ਼ਿਕਵਾ ਵੀ ਬੜਾ ਅੱਥਰਾ । ਬਚਾ ਕੇ ਲਾਜ ਨੂੰ ਰੱਖਣਾ, ਹਵਸ ਦੇ ਲੋਭੀਆਂ ਕੋਲੋਂ, ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਦਾਗ ਲੱਗਣ ਦਾ, ਸਦਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇ ਖਤਰਾ । ਨਾ ਚਾਹਾਂ ਸਾਗਰਾਂ ਦਾ ਜਲ, ਚਾਹ ਏਨੀ ਕੁ ਹੈ ‘ਬੇਕਸ’, ਸੁਆਂਤੀ-ਬੂੰਦ ਮਿਲ ਜਾਏ, ਚਾਹੇ ਕਤਰੇ 'ਚੋਂ ਹੀ ਕਤਰਾ ।

ਤੇਰੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਤੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰ ਜਾਵਾਂ । ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੋਂ ਪੂੰਝ ਕੇ ਹੰਝੂ, ਚਿਹਰੇ ਮੁਸਕਾਨ ਧਰ ਜਾਵਾਂ । ਪਿਆਸੀ ਧਰਤ ਜਾਂ ਦੇਖਾਂ, ਮੱਚਲਦੀ ਰੀਝ ਹੈ ਮੇਰੀ, ਕਿ ਤੇਹ ਉਸਦੀ ਬੁਝਾ ਦੇਵਾਂ, ਬੱਦਲੀ ਬਣ ਕੇ ਵਰ੍ਹ ਜਾਵਾਂ । ਨਾ ਹਾਰਣ ਦਾ ਕੋਈ ਝੋਰਾ, ਨਾ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਹੈ ਚਾਅ ਮੈਨੂੰ, ਕਿ ਇਹ ਹੈ ਖੇਡ ਪ੍ਰੀਤਾਂ ਦੀ, ਮੈਂ ਜਿੱਤਾਂ ਜਾਂ ਕਿ ਹਰ ਜਾਵਾਂ । ਖ਼ਾਬ ਵੇਖੇ ਨੇ ਜੋ ਸੋਹਣੇ, ਮੈਂ ਅਪਣੇ ਦਿਲਬਰਾਂ ਖਾਤਿਰ, ਮਿਰੀ ਇਹ ਤਾਂਘ ਹੈ ਤੀਬਰ, ਉਹ ਸਾਰੇ ਸੱਚ ਕਰ ਜਾਵਾਂ । ਇਹ ਜੀਵਨ ਕੀਮਤੀ ਤੋਹਫ਼ਾ, ਨੇ ਕਹਿੰਦੇ ਸੋਚ ਹੀ ਸਾਰੇ, ਮੈਂ ਕਿੱਦਾਂ ਖਾ ਲਵਾਂ ਮਹੁਰਾ, ਤੇ ਭੰਗ ਦੇ ਭਾੜੇ ਮਰ ਜਾਵਾਂ । ਇਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਅਜ਼ਲਾਂ ਤੋਂ, ਰਵਾਨੀ 'ਚ ਰਹੇ ਪਾਣੀ, ਨਹੀਂ ਇਸਦਾ ਗਿਲਾ ਕੋਈ, ਮੈਂ ਟੁਕੜਾ-ਟੁੱਕੜਾ ਖਰ ਜਾਵਾਂ । ਰਿਣੀ ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਤੇਰਾ, ਇਹ ਮੁਮਕਿਨ ਹੀ ਨਈਂ ਹੁਣ ਤਾਂ, ਕਿ ਸਾਹਵੇਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਕੇ ਵੀ, ਮੈਂ ਥਿੜਕਾਂ ਜਾਂ ਕਿ ਡਰ ਜਾਵਾਂ । ਇਤਨੀ ਮਿਹਰ ਕਰ ਰੱਬਾ ! ਕਿ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਵੀ ਭੁੱਲ ਕੇ, ਇਹ ਖਾਲੀ ਝੋਲ ਲੈ ਅਪਣੀ, ਕਿਸੇ ਮਾਨਵ ਦੇ ਦਰ ਜਾਵਾਂ । ਨਾਨਕ-ਦਰ ਦੇ ਸੰਗ ਜੁੜ ਕੇ, ਇਹ ਬੱਝੀ ਆਸ ਹੈ ‘ਬੇਕਸ’, ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਹੀ ਹਾਂ ਚਾਹੇ, ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਤਰ ਜਾਵਾਂ ।