Ahmed Faraz
ਅਹਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼

ਅਹਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼ (੧੨ ਜਨਵਰੀ, ੧੯੩੧-ਅਗਸਤ ੨੫, ੨੦੦੮) ਦਾ ਬਚਪਨ ਦਾ ਨਾਂ ਸੱਯਦ ਅਹਮਦ ਸ਼ਾਹ ਸੀ । ਉਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਉਰਦੂ ਕਵੀ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਉਰਦੂ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਫ਼ਰਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤਖੱਲੁਸ ਸੀ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਫਾਰਸੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉੱਥੇ ਹੀ ਲੈਕਚਰਰ ਲੱਗ ਗਏ । ਜਦੋਂ ਸੈਨਿਕ ਹਾਕਮਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ਿਲਾਫ ਬੋਲਣ ਤੇ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਉਹ ਛੇ ਸਾਲ ਜਲਾਵਤਨ ਰਹੇ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ।

ਅਹਮਦ ਫ਼ਰਾਜ਼ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ

  • ਅਜਬ ਸ਼ਹਰ ਥੇ ਔਰ ਅਜਬ ਲੋਗ ਥੇ
  • ਅਪਨੀ ਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੋ ਬੇਸ਼ਕ ਕਾਨ ਮੇਂ ਰਖਨਾ
  • ਅਪਨੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਅਫ਼ਸਾਨੇ ਕਬ ਤਕ ਰਾਜ਼ ਬਨਾਓਗੇ
  • ਅਬ ਸ਼ੌਕ ਸੇ ਕਿ ਜਾਂ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਨਾ ਚਾਹੀਏ
  • ਅਬ ਕਿਸਕਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਤੇ ਹੋ
  • ਅਬ ਕੇ ਹਮ ਬਿਛੜੇ ਤੋ ਸ਼ਾਯਦ ਕਭੀ ਖ਼ਵਾਬੋਂ ਮੇਂ ਮਿਲੇਂ
  • ਆਂਖ ਸੇ ਦੂਰ ਨ ਹੋ ਦਿਲ ਸੇ ਉਤਰ ਜਾਏਗਾ
  • ਐ ਖ਼ੁਦਾ ਆਜ ਉਸੇ ਸਬਕਾ ਮੁਕੱਦਰ ਕਰ ਦੇ
  • ਐ ਦੇਸ ਸੇ ਆਨੇਵਾਲੇ ਬਤਾ
  • ਐ ਵਤਨ
  • ਸਭੀ ਸ਼ਰੀਕੇ-ਸਫ਼ਰ ਹੈਂ
  • ਸਵਾਲ
  • ਸਿਤਮਗਰੀ ਕਾ ਹਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਮਹਰਮਾਨਾ ਲਗਾ
  • ਸ਼ੋਲਾ ਥਾ ਜਲ ਬੁਝਾ ਹੂੰ, ਹਵਾਏਂ ਮੁਝੇ ਨ ਦੋ
  • ਹਮਸੇ ਕਹੇਂ ਕੁਛ ਦੋਸਤ ਹਮਾਰੇ ਮਤ ਲਿੱਖੋ
  • ਹਮ ਤੋ ਯੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਥੇ ਕਿ ਏਕ ਤਾਰ ਗਿਰੇਬਾਨ ਮੇਂ ਹੈ
  • ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਤੀ ਹੁਈ ਰੁਤ ਕਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਜਾਨੇ
  • ਹਰ ਤਮਾਸ਼ਾਈ ਫ਼ਕਤ ਸਾਹਿਲ ਸੇ ਮੰਜ਼ਰ ਦੇਖਤਾ
  • ਹੈਰਾਨ ਹੂੰ ਖ਼ੁਦ ਕੋ ਦੇਖਕਰ ਮੈਂ
  • ਕਨੀਜ਼
  • ਕਲਮ ਸੁਰਖ਼ਰੂ ਹੈ
  • ਕੁਛ ਨ ਕਿਸੀ ਸੇ ਬੋਲੇਂਗੇ
  • ਕੁਰਬਤੋਂ ਮੇਂ ਭੀ ਜੁਦਾਈ ਕੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮਾਂਗੇ
  • ਕੋਈ ਭਟਕਤਾ ਬਾਦਲ
  • ਖ਼ਵਾਬ
  • ਖ਼ਵਾਬ ਮਰਤੇ ਨਹੀਂ
  • ਖ਼ੁਦਗ਼ਰਜ਼
  • ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹੋ ਕਯੋਂ ਦਾਦੇ-ਜਫ਼ਾ ਕਯੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਤੇ
  • ਗਈ ਰੁਤੋਂ ਮੇਂ ਤੋ ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ ਨ ਥੇ ਐਸੇ
  • ਗਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਕੈਸਾ ਸ਼ੋਰ ਥਾ ਕਯੋਂ ਭੀੜ-ਸੀ ਮਕਤਲ ਮੇਂ ਥੀ
  • ਜਹਾਂ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਸੇ ਘਬਰਾ ਗਏ ਕਯਾ
  • ਜਹਾਂ ਭੀ ਜਾਨਾ ਤੋ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਖ਼ਵਾਬ ਭਰ ਲਾਨਾ
  • ਜੋ ਸਰ ਭੀ ਕਸ਼ੀਦਾ ਹੋ ਉਸੇ ਦਾਰ ਕਰੇ ਹੈ
  • ਜੋ ਭੀ ਦੁਖ ਯਾਦ ਨ ਥਾ ਯਾਦ ਆਯਾ
  • ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੇ ਯਹੀ ਗਿਲਾ ਹੈ ਮੁਝੇ
  • ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਯੂੰ ਥੀ ਕਿ ਜੀਨੇ ਕਾ ਬਹਾਨਾ ਤੂ ਥਾ
  • ਤੁਝੇ ਉਦਾਸ ਕੀਯਾ ਖ਼ੁਦ ਭੀ ਸੋਗਵਾਰ ਹੁਏ
  • ਤੁਮ ਜ਼ਮਾਨਾ-ਆਸ਼ਨਾ ਤੁਮਸੇ ਜ਼ਮਾਨਾ ਆਸ਼ਨਾ
  • ਤੇਰੀ ਬਾਤੇਂ ਹੀ ਸੁਨਾਨੇ ਆਏ
  • ਦੋਸਤ ਬਨ ਕਰ ਭੀ ਨਹੀਂ ਸਾਥ ਨਿਭਾਨੇਵਾਲਾ
  • ਦੌਲਤੇ-ਦਰਦ ਕੋ ਦੁਨੀਯਾ ਸੇ ਛੁਪਾਕਰ ਰਖਨਾ
  • ਨ ਦਿਲ ਸੇ ਆਹ ਨ ਲਬ ਸੇ ਸਦਾ ਨਿਕਲਤੀ ਹੈ
  • ਨਜ਼ਰ ਬੁਝੀ ਤੋ ਕਰਿਸ਼ਮੇ ਭੀ ਰੋਜ਼ੋ-ਸ਼ਬ ਕੇ ਗਏ
  • ਨਜ਼ਰੇ-ਨਜ਼ਰੁਲ
  • ਪਾਸ ਕਯਾ ਥਾ
  • ਫ਼ਨਕਾਰੋਂ ਕੇ ਨਾਮ
  • ਮੈਂ ਚੁਪ ਰਹਾ ਤੋ ਸਾਰਾ ਜਹਾਂ ਥਾ ਮੇਰੀ ਤਰਫ਼
  • ਯਹ ਆਲਮ ਸ਼ੌਕ ਕਾ ਦੇਖਾ ਨ ਜਾਏ
  • ਯੂੰ ਤੋ ਪਹਲੇ ਭੀ ਹੁਏ ਉਸਸੇ ਕਈ ਬਾਰ ਜੁਦਾ
  • ਯੇ ਖੇਤ ਹਮਾਰੇ ਹੈਂ ਯੇ ਖ਼ਲਿਹਾਨ ਹਮਾਰੇ
  • ਰੰਜਿਸ਼ ਹੀ ਸਹੀ ਦਿਲ ਹੀ ਦੁਖਾਨੇ ਕੇ ਲੀਏ ਆ
  • ਲਗਾ ਕੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਬਦਨ ਪਰ ਕਬਾਏਂ ਦੇਤਾ ਹੈ