Saaye Mein Dhoop : Dushyant Kumar
ਸਾਯੇ ਮੇਂ ਧੂਪ : ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਕੁਮਾਰ
1. ਕਹਾਂ ਤੋ ਤਯ ਥਾ ਚਿਰਾਗਾਂ ਹਰੇਕ ਘਰ ਕੇ ਲਿਏ
ਕਹਾਂ ਤੋ ਤਯ ਥਾ ਚਿਰਾਗਾਂ ਹਰੇਕ ਘਰ ਕੇ ਲਿਏ,
ਕਹਾਂ ਚਿਰਾਗ਼ ਮਯੱਸਰ ਨਹੀਂ ਸ਼ਹਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਯਹਾਂ ਦਰਖ਼ਤੋਂ ਕੇ ਸਾਯੇ ਮੇਂ ਧੂਪ ਲਗਤੀ ਹੈ,
ਚਲੋ ਯਹਾਂ ਸੇ ਚਲੇਂ ਔਰ ਉਮਰ ਭਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਨ ਹੋ ਕਮੀਜ਼ ਤੋ ਪਾਂਵ ਸੇ ਪੇਟ ਢੰਕ ਲੇਂਗੇ,
ਯੇ ਲੋਗ ਕਿਤਨੇ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹੈਂ, ਇਸ ਸਫ਼ਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਖੁਦਾ ਨਹੀਂ, ਨ ਸਹੀ, ਆਦਮੀ ਕਾ ਖ਼ਵਾਬ ਸਹੀ,
ਕੋਈ ਹਸੀਨ ਨਜ਼ਾਰਾ ਤੋ ਹੈ ਨਜ਼ਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਵੇ ਮੁਤਮਈਨ ਹੈਂ ਕਿ ਪੱਥਰ ਪਿਘਲ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ,
ਮੈਂ ਬੇਕਰਾਰ ਹੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਮੇਂ ਅਸਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਤੇਰਾ ਨਿਜ਼ਾਮ ਹੈ ਸਿਲ ਦੇ ਜੁਬਾਨ ਸ਼ਾਯਰ ਕੀ,
ਯੇ ਏਹਤਿਯਾਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਇਸ ਬਹਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
ਜਿਏਂ ਤੋ ਅਪਨੇ ਬਗ਼ੀਚੇ ਮੇਂ ਗੁਲਮੋਹਰ ਕੇ ਤਲੇ,
ਮਰੇਂ ਤੋ ਗ਼ੈਰ ਕੀ ਗਲਿਯੋਂ ਮੇਂ ਗੁਲਮੋਹਰ ਕੇ ਲਿਏ ।
(ਮੁਤਮਈਨ=ਸੰਤੁਸ਼ਟ)
2. ਕੈਸੇ ਮੰਜ਼ਰ ਸਾਮਨੇ ਆਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ
ਕੈਸੇ ਮੰਜ਼ਰ ਸਾਮਨੇ ਆਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ,
ਗਾਤੇ-ਗਾਤੇ ਲੋਗ ਚਿੱਲਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਅਬ ਤੋ ਇਸ ਤਾਲਾਬ ਕਾ ਪਾਨੀ ਬਦਲ ਦੋ,
ਯੇ ਕੰਵਲ ਕੇ ਫੂਲ ਕੁਮ੍ਹਲਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਵੋ ਸਲੀਬੋਂ ਕੇ ਕਰੀਬ ਆਏ ਤੋ ਹਮਕੋ,
ਕਾਯਦੇ-ਕਾਨੂਨ ਸਮਝਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਏਕ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਮੇਂ ਘਰ ਮਿਲ ਰਹਾ ਹੈ,
ਜਿਸਮੇਂ ਤਹਖ਼ਾਨੋਂ ਸੇ ਤਹਖ਼ਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਮਛਲਿਯੋਂ ਮੇਂ ਖਲਬਲੀ ਹੈ, ਅਬ ਸਫ਼ੀਨੇ,
ਉਸ ਤਰਫ਼ ਜਾਨੇ ਸੇ ਕਤਰਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਮੌਲਵੀ ਸੇ ਡਾਂਟ ਖਾਕਰ ਅਹਲੇ ਮਕਤਬ,
ਫਿਰ ਉਸੀ ਆਯਤ ਕੋ ਦੋਹਰਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
ਅਬ ਨਯੀ ਤਹਜ਼ੀਬ ਕੇ ਪੇਸ਼ੇ-ਨਜ਼ਰ ਹਮ,
ਆਦਮੀ ਕੋ ਭੂਨਕਰ ਖਾਨੇ ਲਗੇ ਹੈਂ ।
(ਮੰਜ਼ਰ=ਨਜ਼ਾਰੇ, ਸਫ਼ੀਨੇ=ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ, ਅਹਲੇ ਮਕਤਬ=ਵਿਦਿਆਰਥੀ)
3. ਯੇ ਸਾਰਾ ਜਿਸਮ ਝੁਕਕਰ ਬੋਝ ਸੇ ਦੁਹਰਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ
ਯੇ ਸਾਰਾ ਜਿਸਮ ਝੁਕਕਰ ਬੋਝ ਸੇ ਦੁਹਰਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ,
ਮੈਂ ਸਜਦੇ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਥਾ, ਆਪਕੋ ਧੋਖਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਯਹਾਂ ਤਕ ਆਤੇ-ਆਤੇ ਸੂਖ ਜਾਤੀ ਹੈਂ ਕਈ ਨਦਿਯਾਂ,
ਮੁਝੇ ਮਾਲੂਮ ਹੈ ਪਾਨੀ ਕਹਾਂ ਠਹਰਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਗ਼ਜ਼ਬ ਯੇ ਹੈ ਕਿ ਅਪਨੀ ਮੌਤ ਕੀ ਆਹਟ ਨਹੀਂ ਸੁਨਤੇ,
ਵੋ ਸਬ-ਕੇ-ਸਬ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਹੈਂ ਵਹਾਂ ਪਰ ਕਯਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਤੁਮਹਾਰੇ ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ ਯੇ ਸ਼ੋਰ ਸੁਨ-ਸੁਨਕਰ ਤੋ ਲਗਤਾ ਹੈ,
ਕਿ ਇਨਸਾਨੋਂ ਕੇ ਜੰਗਲ ਮੇਂ ਕੋਈ ਹਾਂਕਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਕਈ ਫ਼ਾਕੇ ਬਿਤਾਕਰ ਮਰ ਗਯਾ, ਜੋ ਉਸਕੇ ਬਾਰੇ ਮੇਂ,
ਵੋ ਸਬ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਅਬ, ਐਸਾ ਨਹੀਂ, ਐਸਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਯਹਾਂ ਤੋ ਸਿਰਫ਼ ਗੂੰਗੇ ਔਰ ਬਹਰੇ ਲੋਗ ਬਸਤੇ ਹੈਂ,
ਖੁਦਾ ਜਾਨੇ ਯਹਾਂ ਪਰ ਕਿਸ ਤਰਹ ਜਲਸਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
ਚਲੋ, ਅਬ ਯਾਦਗਾਰੋਂ ਕੀ ਅੰਧੇਰੀ ਕੋਠਰੀ ਖੋਲੇਂ,
ਕਮ-ਅਜ਼-ਕਮ ਏਕ ਵੋ ਚੇਹਰਾ ਤੋ ਪਹਚਾਨਾ ਹੁਆ ਹੋਗਾ ।
4. ਇਸ ਨਦੀ ਕੀ ਧਾਰ ਮੇਂ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਆਤੀ ਤੋ ਹੈ
ਇਸ ਨਦੀ ਕੀ ਧਾਰ ਮੇਂ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਆਤੀ ਤੋ ਹੈ,
ਨਾਵ ਜਰਜਰ ਹੀ ਸਹੀ, ਲਹਰੋਂ ਸੇ ਟਕਰਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
ਏਕ ਚਿੰਗਾਰੀ ਕਹੀਂ ਸੇ ਢੂੰਢ ਲਾਓ ਦੋਸਤ,
ਇਸ ਦਿਯੇ ਮੇਂ ਤੇਲ ਸੇ ਭੀਗੀ ਹੁਈ ਬਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
ਇਸ ਖੰਡਹਰ ਕੇ ਹਰਿਦਯ-ਸੀ, ਏਕ ਜੰਗਲੀ ਫੂਲ-ਸੀ,
ਆਦਮੀ ਕੀ ਪੀਰ ਗੂੰਗੀ ਹੀ ਸਹੀ, ਗਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
ਏਕ ਚਾਦਰ ਸਾਂਝ ਨੇ ਸਾਰੇ ਨਗਰ ਪਰ ਡਾਲ ਦੀ,
ਯਹ ਅੰਧੇਰੇ ਕੀ ਸੜਕ ਉਸ ਭੋਰ ਤਕ ਜਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
ਨਿਰਵਚਨ ਮੈਦਾਨ ਮੇਂ ਲੇਟੀ ਹੁਈ ਹੈ ਜੋ ਨਦੀ,
ਪੱਥਰੋਂ ਸੇ, ਓਟ ਮੇਂ ਜੋ ਜਾਕੇ ਬਤਿਯਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਕਿ ਅਬ ਉਪਲਬਧਿਯੋਂ ਕੇ ਨਾਮ ਪਰ,
ਔਰ ਕੁਛ ਹੋ ਯਾ ਨ ਹੋ, ਆਕਾਸ਼-ਸੀ ਛਾਤੀ ਤੋ ਹੈ ।
(ਭੋਰ=ਸਵੇਰ, ਉਪਲਬਧਿਯੋਂ=ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ)
5. ਦੇਖ, ਦਹਲੀਜ ਸੇ ਕਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ
ਦੇਖ, ਦਹਲੀਜ ਸੇ ਕਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ,
ਯੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਚਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
ਕਿਤਨਾ ਅੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਂਸੋਂ ਕੀ ਹਵਾ ਲਗਤੀ ਹੈ,
ਆਗ ਅਬ ਉਨਸੇ ਬੁਝਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
ਏਕ ਤਾਲਾਬ-ਸੀ ਭਰ ਜਾਤੀ ਹੈ ਹਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਮੇਂ,
ਮੈਂ ਸਮਝਤਾ ਹੂੰ ਯੇ ਖਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
ਚੀਖ਼ ਨਿਕਲੀ ਤੋ ਹੈ ਹੋਂਠੋਂ ਸੇ, ਮਗਰ ਮੱਧਮ ਹੈ,
ਬੰਦ ਕਮਰੋਂ ਕੋ ਸੁਨਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
ਤੂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਬਹੁਤ ਹੈ, ਤੂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨ ਹੋ,
ਇਨ ਖ਼ੁਦਾਓਂ ਕੀ ਖ਼ੁਦਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
ਆਜ ਸੜਕੋਂ ਪੇ ਚਲੇ ਆਓ ਤੋ ਦਿਲ ਬਹਲੇਗਾ,
ਚੰਦ ਗ਼ਜ਼ਲੋਂ ਸੇ ਤਨਹਾਈ ਨਹੀਂ ਜਾਨੇ ਵਾਲੀ ।
6. ਖੰਡਹਰ ਬਚੇ ਹੁਏ ਹੈਂ, ਇਮਾਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ
ਖੰਡਹਰ ਬਚੇ ਹੁਏ ਹੈਂ, ਇਮਾਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ,
ਅੱਛਾ ਹੁਆ ਕਿ ਸਰ ਪੇ ਕੋਈ ਛਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਕੈਸੀ ਮਸ਼ਾਲੇਂ ਲੇਕੇ ਚਲੇ ਤੀਰਗੀ ਮੇਂ ਆਪ,
ਜੋ ਰੋਸ਼ਨੀ ਥੀ ਵੋ ਭੀ ਸਲਾਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਹਮਨੇ ਤਮਾਮ ਉਮਰ ਅਕੇਲੇ ਸਫ਼ਰ ਕਿਯਾ,
ਹਮ ਪਰ ਕਿਸੀ ਖੁਦਾ ਕੀ ਇਨਾਯਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਮੇਰੇ ਚਮਨ ਮੇਂ ਕੋਈ ਨਸ਼ੇਮਨ ਨਹੀਂ ਰਹਾ,
ਯਾ ਯੂੰ ਕਹੋ ਕਿ ਬਰਕ ਕੀ ਦਹਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਹਮਕੋ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਥਾ ਹਮੇਂ ਅਬ ਪਤਾ ਚਲਾ,
ਇਸ ਮੁਲਕ ਮੇਂ ਹਮਾਰੀ ਹੁਕੂਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਕੁਛ ਦੋਸਤੋਂ ਸੇ ਵੈਸੇ ਮਰਾਸਿਮ ਨਹੀਂ ਰਹੇ,
ਕੁਛ ਦੁਸ਼ਮਨੋਂ ਸੇ ਵੈਸੀ ਅਦਾਵਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਹਿੰਮਤ ਸੇ ਸਚ ਕਹੋ ਤੋ ਬੁਰਾ ਮਾਨਤੇ ਹੈਂ ਲੋਗ,
ਰੋ-ਰੋ ਕੇ ਬਾਤ ਕਹਨੇ ਕੀ ਆਦਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੇ ਅਲਾਮਾਤ ਹੈਂ ਅਭੀ,
ਗੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ।
(ਤੀਰਗੀ=ਹਨੇਰਾ, ਇਨਾਯਤ=ਮੇਹਰਬਾਨੀ, ਨਸ਼ੇਮਨ=ਆਲ੍ਹਣਾ, ਬਰਕ=ਬਿਜਲੀ,
ਮਰਾਸਿਮ=ਸੰਬੰਧ, ਅਦਾਵਤ=ਦੁਸ਼ਮਨੀ, ਅਲਾਮਾਤ=ਲੱਛਣ, ਗੋ=ਭਾਵੇਂ)
7. ਪਰਿੰਦੇ ਅਬ ਭੀ ਪਰ ਤੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ
ਪਰਿੰਦੇ ਅਬ ਭੀ ਪਰ ਤੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ,
ਹਵਾ ਮੇਂ ਸਨਸਨੀ ਘੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਤੁਮਹੀਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੜਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ,
ਤੁਮਹਾਰੇ ਖ਼ਵਾਬ ਤੋ ਸ਼ੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਗ਼ਜ਼ਬ ਹੈ ਸਚ ਕੋ ਸਚ ਕਹਤੇ ਨਹੀਂ ਵੋ,
ਕੁਰਾਨੋ-ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਖੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਮਜ਼ਾਰੋਂ ਸੇ ਦੁਆਏਂ ਮਾਂਗਤੇ ਹੋ,
ਅਕੀਦੇ ਕਿਸ ਕਦਰ ਪੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਹਮਾਰੇ ਹਾਥ ਤੋ ਕਾਟੇ ਗਏ ਥੇ,
ਹਮਾਰੇ ਪਾਂਵ ਭੀ ਛੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਕਭੀ ਕਸ਼ਤੀ, ਕਭੀ ਬਤਖ਼, ਕਭੀ ਜਲ,
ਸਿਯਾਸਤ ਕੇ ਕਈ ਚੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਹਮਾਰਾ ਕਦ ਸਿਮਟ ਕਰ ਘਿੰਟ (ਘਟ) ਗਯਾ ਹੈ,
ਹਮਾਰੇ ਪੈਰਹਨ ਝੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
ਚੜ੍ਹਾਤਾ ਫਿਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ਜੋ ਚੜ੍ਹਾਵੇ,
ਤੁਮਹਾਰੇ ਨਾਮ ਪਰ ਬੋਲੇ ਹੁਏ ਹੈਂ ।
(ਪੈਰਹਨ=ਕੱਪੜੇ)
8. ਅਪਾਹਿਜ ਵਯਥਾ ਕੋ ਵਹਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ
ਅਪਾਹਿਜ ਵਯਥਾ ਕੋ ਵਹਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ,
ਤੁਮਹਾਰੀ ਕਹਨ ਥੀ, ਕਹਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਯੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲੋ ਤੋ ਖੁਲਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਇਸੇ ਤੋੜਨੇ ਕਾ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਅੰਧੇਰੇ ਮੇਂ ਕੁਛ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੋਮ ਕਰ ਦੀ,
ਉਜਾਲੇ ਮੇਂ ਅਬ ਯੇ ਹਵਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਵੇ ਸੰਬੰਧ ਅਬ ਤਕ ਬਹਸ ਮੇਂ ਟੰਗੇ ਹੈਂ,
ਜਿਨਹੇਂ ਰਾਤ-ਦਿਨ ਸਮਰਣ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਤੁਮਹਾਰੀ ਥਕਨ ਨੇ ਮੁਝੇ ਤੋੜ ਡਾਲਾ,
ਤੁਮਹੇਂ ਕਯਾ ਪਤਾ ਕਯਾ ਸਹਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਮੈਂ ਅਹਸਾਸ ਤਕ ਭਰ ਗਯਾ ਹੂੰ ਲਬਾਲਬ,
ਤੇਰੇ ਆਂਸੂਓਂ ਕੋ ਨਮਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਸਮਾਲੋਚਕੋਂ ਕੀ ਦੁਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਫਿਰ,
ਸਹੀ ਸ਼ਾਮ ਸੇ ਆਚਮਨ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
9. ਭੂਖ ਹੈ ਤੋ ਸਬਰ ਕਰ, ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕਯਾ ਹੁਆ
ਭੂਖ ਹੈ ਤੋ ਸਬਰ ਕਰ, ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕਯਾ ਹੁਆ,
ਆਜਕਲ ਦਿੱਲੀ ਮੇਂ ਹੈ ਜ਼ੇਰੇ ਬਹਸ ਯੇ ਮੁੱਦਆ ।
ਮੌਤ ਨੇ ਤੋ ਧਰ ਦਬੋਚਾ ਏਕ ਚੀਤੇ ਕੀ ਤਰਹ,
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੇ ਜਬ ਛੁਆ ਫ਼ਾਸਲਾ ਰਖਕਰ ਛੁਆ ।
ਗਿੜਗਿੜਾਨੇ ਕਾ ਯਹਾਂ ਕੋਈ ਅਸਰ ਹੋਤਾ ਨਹੀਂ,
ਪੇਟ ਭਰਕਰ ਗਾਲਿਯਾਂ ਦੋ, ਆਹ ਭਰਕਰ ਬਦਦੁਆ ।
ਕਯਾ ਵਜਹ ਹੈ ਪਯਾਸ ਜ਼ਯਾਦਾ ਤੇਜ਼ ਲਗਤੀ ਹੈ ਯਹਾਂ,
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਪਹਲੇ ਇਸ ਜਗਹ ਪਰ ਥਾ ਕੁਆਂ ।
ਆਪ ਦਸਤਾਨੇ ਪਹਨ ਕਰ ਛੂ ਰਹੇ ਹੈਂ ਆਗ ਕੋ,
ਆਪਕੇ ਭੀ ਖ਼ੂਨ ਕਾ ਰੰਗ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ ਸਾਂਵਲਾ ।
ਇਸ ਅੰਗੀਠੀ ਤਕ ਗਲੀ ਸੇ ਕੁਛ ਹਵਾ ਆਨੇ ਤੋ ਦੋ,
ਜਬ ਤਲਕ ਖਿਲਤੇ(ਜਲਤੇ) ਨਹੀਂ, ਯੇ ਕੋਯਲੇ ਦੇਂਗੇ ਧੁਆਂ ।
ਦੋਸਤ, ਅਪਨੇ ਮੁਲਕ ਕੀ ਕਿਸਮਤ ਪੇ ਰੰਜੀਦਾ ਨ ਹੋ,
ਉਨਕੇ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਹੈ ਪਿੰਜਰਾ, ਉਨਕੇ ਪਿੰਜਰੇ ਮੇਂ ਸੁਆ ।
ਇਸ ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ ਹੋ ਕੋਈ ਬਾਰਾਤ ਹੋ ਯਾ ਵਾਰਦਾਤ,
ਅਬ ਕਿਸੀ ਭੀ ਬਾਤ ਪਰ ਖੁਲਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈਂ ਖਿੜਕਿਯਾਂ ।
(ਰੰਜੀਦਾ=ਦੁਖੀ, ਸੁਆ=ਤੋਤਾ)
10. ਫਿਰ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਯਹਾਂ ਕਾ ਮੌਸਮ ਬਦਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ
ਫਿਰ ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਯਹਾਂ ਕਾ ਮੌਸਮ ਬਦਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ,
ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੋ ਰਹਾ ਥਾ ਅਬ ਆਂਖ ਮਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
ਪਿਛਲੇ ਸਫਰ ਕੀ ਨ ਪੂਛੋ, ਟੂਟਾ ਹੁਆ ਏਕ ਰਥ ਹੈ,
ਜੋ ਰੁਕ ਗਯਾ ਥਾ ਕਹੀਂ ਪਰ, ਫਿਰ ਸਾਥ ਚਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
ਹਮਕੋ ਪਤਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਥਾ, ਵੋ ਆਗ ਠੰਡੀ ਪੜੀ ਥੀ,
ਜਿਸ ਆਗ ਪਰ ਆਜ ਪਾਨੀ ਸਹਸਾ ਉਬਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
ਜੋ ਆਦਮੀ ਮਰ ਚੁਕੇ ਥੇ, ਮੌਜੂਦ ਹੈਂ ਇਸ ਸਭਾ ਮੇਂ,
ਹਰ ਏਕ ਸਚ ਕਲਪਨਾ ਸੇ ਆਗੇ ਨਿਕਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
ਯੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਮੇਲਾ ਲਗੇਗਾ ਯਹਾਂ ਪਰ,
ਹਰ ਆਦਮੀ ਘਰ ਪਹੁੰਚਕਰ, ਕਪੜੇ ਬਦਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
ਬਾਤੇਂ ਬਹੁਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈਂ, ਮੇਰੇ-ਤੁਮਹਾਰੇ ਵਿਸ਼ਯ ਮੇਂ,
ਜੋ ਰਾਸਤੇ ਮੇਂ ਖੜਾ ਥਾ ਪਰਵਤ ਪਿਘਲਨੇ ਲਗਾ ਹੈ ।
11. ਕਹੀਂ ਪੇ ਧੂਪ ਕੀ ਚਾਦਰ ਬਿਛਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ
ਕਹੀਂ ਪੇ ਧੂਪ ਕੀ ਚਾਦਰ ਬਿਛਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ,
ਕਹੀਂ ਪੇ ਸ਼ਾਮ ਸਿਰਹਾਨੇ ਲਗਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
ਜਲੇ ਜੋ ਰੇਤ ਮੇਂ ਤਲੁਵੇ ਤੋ ਹਮਨੇ ਯੇ ਦੇਖਾ,
ਬਹੁਤ-ਸੇ ਲੋਗ ਵਹੀਂ ਛਟਪਟਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
ਖੜੇ ਹੁਏ ਥੇ ਅਲਾਵੋਂ ਕੀ ਆਂਚ ਲੇਨੇ ਕੋ,
ਸਬ ਅਪਨੀ ਅਪਨੀ ਹਥੇਲੀ ਜਲਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਤੋ ਮੇਲੇ ਮੇਂ ਲੁਟ ਗਏ ਯਾਰੋ !
ਤਮਾਸ਼ਬੀਨ ਦੁਕਾਨੇਂ ਲਗਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
ਲਹੂ-ਲੁਹਾਨ ਨਜ਼ਰੋਂ ਕਾ ਜਿਕਰ ਆਯਾ ਤੋ,
ਸ਼ਰੀਫ਼ ਲੋਗ ਉਠੇ ਦੂਰ ਜਾਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
ਯੇ ਸੋਚਕਰ ਕਿ ਦਰਖ਼ਤੋਂ ਮੇਂ ਛਾਂਵ ਹੋਤੀ ਹੈ,
ਯਹਾਂ ਬਬੂਲ ਕੇ ਸਾਯੇ ਮੇਂ ਆਕੇ ਬੈਠ ਗਏ ।
12. ਘੰਟੀਯੋਂ ਕੀ ਗੂੰਜ ਕਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ
ਘੰਟੀਯੋਂ ਕੀ ਗੂੰਜ ਕਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ,
ਏਕ ਨਦੀ ਜੈਸੇ ਦਹਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਅਬ ਇਸੇ ਕਯਾ ਨਾਮ ਦੇਂ, ਯੇ ਬੇਲ ਦੇਖੋ ਤੋ,
ਕਲ ਉਗੀ ਥੀ ਆਜ ਸ਼ਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਖਿੜਕੀਯਾਂ, ਨਾਚੀਜ਼ ਗਲੀਯੋਂ ਸੇ ਮੁਖ਼ਾਤਿਬ ਹੈਂ,
ਅਬ ਲਪਟ ਸ਼ਾਯਦ ਮਕਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਆਸ਼ੀਯਾਨੇ ਕੋ ਸਜਾਓ ਤੋ ਸਮਝ ਲੇਨਾ,
ਬਰਕ ਕੈਸੇ ਆਸ਼ੀਯਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਤੁਮ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬਦਹਵਾਸੀ ਮੇਂ ਗੁਜ਼ਰਤੇ ਹੋ,
ਬਾਤ ਅਪਨੋਂ ਸੇ ਬਿਗਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਸਿਰਫ਼ ਆਂਖੇਂ ਹੀ ਬਚੀ ਹੈਂ ਚੰਦ ਚੇਹਰੋਂ ਮੇਂ,
ਬੇਜ਼ੁਬਾਂ ਸੂਰਤ, ਜੁਬਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
ਅਬ ਮੁਅੱਜ਼ਨ ਕੀ ਸਦਾਏਂ ਕੌਨ ਸੁਨਤਾ ਹੈ,
ਚੀਖ਼-ਚਿੱਲਾਹਟ ਅਜ਼ਾਨੋਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਤੀ ਹੈ ।
13. ਨਜ਼ਰ-ਨਵਾਜ਼ ਨਜ਼ਾਰਾ ਬਦਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ
ਨਜ਼ਰ-ਨਵਾਜ਼ ਨਜ਼ਾਰਾ ਬਦਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ,
ਜ਼ਰਾ-ਸੀ ਬਾਤ ਹੈ ਮੂੰਹ ਸੇ ਨਿਕਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਵੋ ਦੇਖਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਲਗਤਾ ਹੈ ਨੀਂਵ ਹਿਲਤੀ ਹੈ,
ਮੇਰੇ ਬਯਾਨ ਕੋ ਬੰਦਿਸ਼ ਨਿਗਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਯੋਂ ਮੁਝਕੋ ਖ਼ੁਦ ਪੇ ਬਹੁਤ ਐਤਬਾਰ ਹੈ ਲੇਕਿਨ,
ਯੇ ਬਰਫ਼ ਆਂਚ ਕੇ ਆਗੇ ਪਿਘਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਚਲੇ ਹਵਾ ਤੋ ਕਿਵਾੜੋਂ ਕੋ ਬੰਦ ਕਰ ਲੇਨਾ,
ਯੇ ਗਰਮ ਰਾਖ ਸ਼ਰਾਰੋਂ ਮੇਂ ਢਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਤਮਾਮ ਰਾਤ ਤੇਰੇ ਮੈਕਦੇ ਮੇਂ ਮਯ ਪੀ ਹੈ,
ਤਮਾਮ ਉਮਰ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਨਿਕਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਕਭੀ ਮਚਾਨ ਪੇ ਚੜ੍ਹਨੇ ਕੀ ਆਰਜੂ ਉਭਰੀ,
ਕਭੀ ਯੇ ਡਰ ਕਿ ਯੇ ਸੀੜ੍ਹੀ ਫਿਸਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
ਯੇ ਲੋਗ ਹੋਮੋ-ਹਵਨ ਮੇਂ ਯਕੀਨ ਰਖਤੇ ਹੈਂ,
ਚਲੋ ਯਹਾਂ ਸੇ ਚਲੇਂ, ਹਾਥ ਜਲ ਨ ਜਾਏ ਕਹੀਂ ।
14. ਤੂਨੇ ਯੇ ਹਰਸਿੰਗਾਰ ਹਿਲਾਕਰ ਬੁਰਾ ਕੀਯਾ
ਤੂਨੇ ਯੇ ਹਰਸਿੰਗਾਰ ਹਿਲਾਕਰ ਬੁਰਾ ਕੀਯਾ,
ਪਾਂਵੋਂ ਕੀ ਸਬ ਜ਼ਮੀਨ ਕੋ ਫੁਲੋਂ ਸੇ ਢੰਕ ਲੀਯਾ ।
ਕਿਸਸੇ ਕਹੇਂ ਕਿ ਛਤ ਕੀ ਮੁੰਡੇਰੋਂ ਸੇ ਗਿਰ ਪੜੇ,
ਹਮਨੇ ਹੀ ਖ਼ੁਦ ਪਤੰਗ ਉੜਾਈ ਥੀ ਸ਼ੌਕੀਯਾ ।
ਅਬ ਸਬ ਸੇ ਪੂਛਤਾ ਹੂੰ ਬਤਾਓ ਤੋ ਕੌਨ ਥਾ,
ਵੋ ਬਦਨਸੀਬ ਸ਼ਖ਼ਸ ਜੋ ਮੇਰੀ ਜਗਹ ਜੀਯਾ ।
ਮੂੰਹ ਕੋ ਹਥੇਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਛਿਪਾਨੇ ਕੀ ਬਾਤ ਹੈ,
ਹਮਨੇ ਕਿਸੀ ਅੰਗਾਰ ਕੋ ਹੋਂਠੋਂ ਸੇ ਛੂ ਲੀਯਾ ।
ਘਰ ਸੇ ਚਲੇ ਤੋ ਰਾਹ ਮੇਂ ਆਕਰ ਠਿਠਕ ਗਏ,
ਪੂਰੀ ਹੂਈ ਰਦੀਫ਼ ਅਧੂਰਾ ਹੈ ਕਾਫ਼ੀਯਾ ।
ਮੈਂ ਭੀ ਤੋ ਅਪਨੀ ਬਾਤ ਲਿਖੂੰ ਅਪਨੇ ਹਾਥ ਸੇ,
ਮੇਰੇ ਸਫ਼ੇ ਪੇ ਛੋੜ ਦੇ ਥੋੜਾ ਸਾ ਹਾਸ਼ੀਯਾ ।
ਇਸ ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰ ਤੋ ਸਭੀ ਦਰਦ ਮਤ ਉਂਡੇਲ,
ਅਬ ਲੋਗ ਟੋਕਤੇ ਹੈਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਹੈ ਕਿ ਮਰਸੀਯਾ ।
15. ਮਤ ਕਹੋ, ਅਕਾਸ਼ ਮੇਂ ਕੋਹਰਾ ਘਨਾ ਹੈ
ਮਤ ਕਹੋ, ਅਕਾਸ਼ ਮੇਂ ਕੋਹਰਾ ਘਨਾ ਹੈ,
ਯਹ ਕਿਸੀ ਕੀ ਵਯਕਤੀਗਤ ਆਲੋਚਨਾ ਹੈ ।
ਸੂਰਯ ਹਮਨੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਦੇਖਾ ਸੁਬਹ ਸੇ,
ਕਯਾ ਕਰੋਗੇ, ਸੂਰਯ ਕਾ ਕਯਾ ਦੇਖਨਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਸੜਕ ਪਰ ਇਸ ਕਦਰ ਕੀਚੜ ਬਿਛੀ ਹੈ,
ਹਰ ਕਿਸੀ ਕਾ ਪਾਂਵ ਘੁਟਨੋਂ ਤਕ ਸਨਾ ਹੈ ।
ਪਕਸ਼ ਔ' ਪ੍ਰਤੀਪਕਸ਼ ਸੰਸਦ ਮੇਂ ਮੁਖਰ ਹੈਂ,
ਬਾਤ ਇਤਨੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਪੁਲ ਬਨਾ ਹੈ ।
ਰਕਤ ਵਰਸ਼ੋਂ ਸੇ ਨਸੋਂ ਮੇਂ ਖੌਲਤਾ ਹੈ,
ਆਪ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਸ਼ਣਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਹੈ ।
ਹੋ ਗਈ ਹਰ ਘਾਟ ਪਰ ਪੂਰੀ ਵਯਵਸਥਾ,
ਸ਼ੌਕ ਸੇ ਡੂਬੇ ਜਿਸੇ ਭੀ ਡੂਬਨਾ ਹੈ ।
ਦੋਸਤੋ ! ਅਬ ਮੰਚ ਪਰ ਸੁਵਿਧਾ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਆਜਕਲ ਨੇਪਥਯ ਮੇਂ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ।
16. ਚਾਂਦਨੀ ਛਤ ਪੇ ਚਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ
ਚਾਂਦਨੀ ਛਤ ਪੇ ਚਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ,
ਅਬ ਅਕੇਲੀ ਟਹਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਫਿਰ ਮੇਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆ ਗਯਾ ਹੋਗਾ,
ਵੋ ਬਰਫ਼-ਸੀ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਕਲ ਕਾ ਸਪਨਾ ਬਹੁਤ ਸੁਹਾਨਾ ਥਾ,
ਯੇ ਉਦਾਸੀ ਨਾ ਕਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਸੋਚਤਾ ਹੂੰ ਕਿ ਬੰਦ ਕਮਰੇ ਮੇਂ,
ਏਕ ਸ਼ਮਆ-ਸੀ ਜਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਸ਼ਹਰ ਕੀ ਭੀੜ-ਭਾੜ ਸੇ ਬਚਕਰ,
ਤੂ ਗਲੀ ਸੇ ਨਿਕਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਆਜ ਬੁਨਿਯਾਦ ਥਰਥਰਾਤੀ ਹੈ,
ਵੋ ਦੁਆ ਫੂਲ-ਫਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਤੇਰੇ ਗਹਨੋਂ-ਸੀ ਖਨਖਨਾਤੀ ਥੀ,
ਬਾਜ਼ਰੇ ਕੀ ਫ਼ਸਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
ਜਿਨ ਹਵਾਓਂ ਨੇ ਤੁਝਕੋ ਦੁਲਰਾਯਾ,
ਉਨਮੇਂ ਮੇਰੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਰਹੀ ਹੋਗੀ ।
17. ਯੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੈ ਹਕੀਕਤ ਮੇਂ ਏਕ ਛਲ ਲੋਗੋ
ਯੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੈ ਹਕੀਕਤ ਮੇਂ ਏਕ ਛਲ ਲੋਗੋ,
ਕਿ ਜੈਸੇ ਜਲ ਮੇਂ ਝਲਕਤਾ ਹੁਆ ਮਹਲ ਲੋਗੋ
ਦਰਖ਼ਤ ਹੈਂ ਤੋ ਪਰਿੰਦੇ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਤੇ,
ਜੋ ਮੁਸਤਹਕ ਹੈਂ ਵਹੀ ਹਕ ਸੇ ਬੇਦਖ਼ਲ ਲੋਗੋ ।
ਵੋ ਘਰ ਮੇਂ ਮੇਜ਼ ਪੇ ਕੋਹਨੀ ਟਿਕਾਯੇ ਬੈਠੀ ਹੈ,
ਥਮੀ ਹੁਈ ਹੈ ਵਹੀਂ ਉਮਰ ਆਜਕਲ ਲੋਗੋ ।
ਕਿਸੀ ਭੀ ਕੌਮ ਕੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਕੇ ਉਜਾਲੇ ਮੇਂ,
ਤੁਮਹਾਰੇ ਦਿਨ ਹੈਂ ਕਿਸੀ ਰਾਤ ਕੀ ਨਕਲ ਲੋਗੋ ।
ਤਮਾਮ ਰਾਤ ਰਹਾ ਮਹਵੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਦੀਵਾਨਾ,
ਕਿਸੀ ਕੀ ਨੀਂਦ ਮੇਂ ਪੜਤਾ ਰਹਾ ਖ਼ਲਲ, ਲੋਗੋ ।
ਜ਼ਰੂਰ ਵੋ ਭੀ ਇਸੀ ਰਾਸਤੇ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰੇ ਹੈਂ,
ਹਰ ਆਦਮੀ ਮੁਝੇ ਲਗਤਾ ਹੈ ਹਮ-ਸ਼ਕਲ ਲੋਗੋ ।
ਦਿਖੇ ਜੋ ਪਾਂਵ ਕੇ ਤਾਜ਼ਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਹਰਾ ਮੇਂ,
ਤੋ ਯਾਦ ਆਏ ਹੈਂ ਤਾਲਾਬ ਕੇ ਕੰਵਲ ਲੋਗੋ ।
ਵੇ ਕਹ ਰਹੇ ਹੈਂ ਗ਼ਜ਼ਲਗੋ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਸ਼ਾਯਰ,
ਮੈਂ ਸੁਨ ਰਹਾ ਹੂੰ ਹਰੇਕ ਸਿਮਤ ਸੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਲੋਗੋ ।
18. ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਪੀਰ ਪਰਵਤ-ਸੀ ਪਿਘਲਨੀ ਚਾਹੀਏ
ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਪੀਰ ਪਰਵਤ-ਸੀ ਪਿਘਲਨੀ ਚਾਹੀਏ,
ਇਸ ਹਿਮਾਲਯ ਸੇ ਕੋਈ ਗੰਗਾ ਨਿਕਲਨੀ ਚਾਹੀਏ ।
ਆਜ ਯਹ ਦੀਵਾਰ, ਪਰਦੋਂ ਕੀ ਤਰਹ ਹਿਲਨੇ ਲਗੀ,
ਸ਼ਰਤ ਲੇਕਿਨ ਥੀ ਕਿ ਬੁਨਿਯਾਦ ਹਿਲਨੀ ਚਾਹੀਏ ।
ਹਰ ਸੜਕ ਪਰ, ਹਰ ਗਲੀ ਮੇਂ, ਹਰ ਨਗਰ, ਹਰ ਗਾਂਵ ਮੇਂ,
ਹਾਥ ਲਹਰਾਤੇ ਹੁਏ ਹਰ ਲਾਸ਼ ਚਲਨੀ ਚਾਹੀਏ ।
ਸਿਰਫ਼ ਹੰਗਾਮਾ ਖੜਾ ਕਰਨਾ ਮੇਰਾ ਮਕਸਦ ਨਹੀਂ,
ਮੇਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਯੇ ਸੂਰਤ ਬਦਲਨੀ ਚਾਹੀਏ ।
ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਤੋ ਤੇਰੇ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਸਹੀ,
ਹੋ ਕਹੀਂ ਭੀ ਆਗ, ਲੇਕਿਨ ਆਗ ਜਲਨੀ ਚਾਹੀਏ ।
19. ਆਜ ਸੜਕੋਂ ਪਰ ਲਿਖੇ ਹੈਂ ਸੈਂਕੜੋਂ ਨਾਰੇ ਨ ਦੇਖ
ਆਜ ਸੜਕੋਂ ਪਰ ਲਿਖੇ ਹੈਂ ਸੈਂਕੜੋਂ ਨਾਰੇ ਨ ਦੇਖ,
ਘਰ ਅੰਧੇਰਾ ਦੇਖ ਤੂ, ਆਕਾਸ਼ ਕੇ ਤਾਰੇ ਨ ਦੇਖ ।
ਏਕ ਦਰੀਯਾ ਹੈ ਯਹਾਂ ਪਰ ਦੂਰ ਤਕ ਫੈਲਾ ਹੁਆ,
ਆਜ ਅਪਨੇ ਬਾਜੁਓਂ ਕੋ ਦੇਖ, ਪਤਵਾਰੇਂ ਨ ਦੇਖ ।
ਅਬ ਯਕੀਕਨ ਠੋਸ ਹੈ ਧਰਤੀ ਹਕੀਕਤ ਕੀ ਤਰਹ,
ਯਹ ਹਕੀਕਤ ਦੇਖ ਲੇਕਿਨ ਖ਼ੌਫ਼ ਕੇ ਮਾਰੇ ਨ ਦੇਖ ।
ਵੇ ਸਹਾਰੇ ਭੀ ਨਹੀਂ ਅਬ, ਜੰਗ ਲੜਨੀ ਹੈ ਤੁਝੇ,
ਕਟ ਚੁਕੇ ਜੋ ਹਾਥ, ਉਨ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਤਲਵਾਰੇਂ ਨ ਦੇਖ ।
ਦਿਲ ਕੋ ਬਹਲਾ ਲੇ, ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ, ਮਗਰ ਇਤਨਾ ਨ ਉੜ,
ਰੋਜ਼ ਸਪਨੇ ਦੇਖ, ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਕਦਰ ਪਯਾਰੇ ਨ ਦੇਖ ।
ਯੇ ਧੁੰਧਲਕਾ ਹੈ ਨਜ਼ਰ ਕਾ, ਤੂ ਮਹਜ਼ ਮਾਯੂਸ ਹੈ,
ਰੋਜਨੋਂ ਕੋ ਦੇਖ, ਦੀਵਾਰੋਂ ਮੇਂ ਦੀਵਾਰੇਂ ਨ ਦੇਖ ।
ਰਾਖ, ਕਿਤਨੀ ਰਾਖ ਹੈ, ਚਾਰੋਂ ਤਰਫ਼ ਬਿਖਰੀ ਹੁਈ,
ਰਾਖ ਮੇਂ ਚਿੰਗਾਰੀਯਾਂ ਹੀ ਦੇਖ, ਅੰਗਾਰੇ ਨ ਦੇਖ ।
20. ਮਰਨਾ ਲਗਾ ਰਹੇਗਾ ਯਹਾਂ ਜੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ
ਮਰਨਾ ਲਗਾ ਰਹੇਗਾ ਯਹਾਂ ਜੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ,
ਐਸਾ ਭੀ ਕਯਾ ਪਰਹੇਜ਼, ਜ਼ਰਾ-ਸੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ।
ਅਬ ਰਿੰਦ ਬਚ ਰਹੇ ਹੈਂ ਜ਼ਰਾ ਤੇਜ਼ ਰਕਸ ਹੋ,
ਮਹਫ਼ਿਲ ਸੇ ਉਠ ਲਿਯੇ ਹੈਂ ਨਮਾਜ਼ੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ।
ਪੱਤੋਂ ਸੇ ਚਾਹਤੇ ਹੋ ਬਜੇਂ ਸਾਜ਼ ਕੀ ਤਰਹ,
ਪੇੜੋਂ ਸੇ ਪਹਲੇ ਆਪ ਉਦਾਸੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ ।
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਹ ਕੇ ਤੁਮਨੇ ਹਮਾਰੇ ਸਵਾਲ ਪਰ,
ਕਰ ਦੀ ਹੈ ਸ਼ਹਰ ਭਰ ਮੇਂ ਮਨਾਦੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ।
ਯੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾ ਦਰਦ ਯੇ ਸਿਹਰਨ, ਯੇ ਆਰਜੂ,
ਯੇ ਚੀਜ਼ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਥੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ।
ਫਿਰਤਾ ਹੈ ਕੈਸੇ ਕੈਸੇ ਖ਼ਯਾਲੋਂ ਕੇ ਸਾਥ ਵੋ,
ਉਸ ਆਦਮੀ ਕੀ ਜਾਮਾਤਲਾਸ਼ੀ ਤੋ ਲੀਜੀਏ।
21. ਪੁਰਾਨੇ ਪੜ ਗਏ ਡਰ, ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ
ਪੁਰਾਨੇ ਪੜ ਗਏ ਡਰ, ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ,
ਯੇ ਕਚਰਾ ਆਜ ਬਾਹਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
ਲਪਟ ਆਨੇ ਲਗੀ ਹੈ ਅਬ ਹਵਾਓਂ ਮੇਂ,
ਓਸਾਰੇ ਔਰ ਛੱਪਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
ਯਹਾਂ ਮਾਸੂਮ ਸਪਨੇ ਜੀ ਨਹੀਂ ਪਾਤੇ,
ਇਨ੍ਹੇਂ ਕੁੰਕੁਮ ਲਗਾ ਕਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
ਤੁਮਹੇਂ ਭੀ ਇਸ ਬਹਾਨੇ ਯਾਦ ਕਰ ਲੇਂਗੇ,
ਇਧਰ ਦੋ-ਚਾਰ ਪੱਥਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
ਯੇ ਮੂਰਤ ਬੋਲ ਸਕਤੀ ਹੈ ਅਗਰ ਚਾਹੋ,
ਅਗਰ ਕੁਛ ਸ਼ਬਦ ਕੁਛ ਸਵਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
ਕਿਸੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਕੇ ਕਾਮ ਆਏਂਗੇ,
ਯਹਾਂ ਟੂਟੇ ਹੁਏ ਪਰ ਫੇਂਕ ਦੋ ਤੁਮ ਭੀ ।
22. ਇਸ ਰਾਸਤੇ ਕੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ਏਕ ਸ਼ਾਮ ਔਰ
ਇਸ ਰਾਸਤੇ ਕੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ਏਕ ਸ਼ਾਮ ਔਰ,
ਯਾ ਇਸਮੇਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾ ਕਰੋ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਔਰ ।
ਆਂਧੀ ਮੇਂ ਸਿਰਫ਼ ਹਮ ਹੀ ਉਖੜਕਰ ਨਹੀਂ ਗਿਰੇ,
ਹਮਸੇ ਜੁੜਾ ਹੁਆ ਥਾ ਕੋਈ ਏਕ ਨਾਮ ਔਰ ।
ਮਰਘਟ ਪੇ ਭੀੜ ਹੈ ਯਾ ਮਜ਼ਾਰੋਂ ਪੇ ਭੀੜ ਹੈ,
ਅਬ ਗੁਲ ਖਿਲਾ ਰਹਾ ਹੈ ਤੁਮਹਾਰਾ ਨਿਜ਼ਾਮ ਔਰ ।
ਘੁਟਨੋਂ ਪੇ ਰਖ ਕੇ ਹਾਥ ਖੜੇ ਥੇ ਨਮਾਜ਼ ਮੇਂ,
ਆ-ਜਾ ਰਹੇ ਥੇ ਲੋਗ ਜ਼ੇਹਨ ਮੇਂ ਤਮਾਮ ਔਰ ।
ਹਮਨੇ ਭੀ ਪਹਲੀ ਬਾਰ ਚਖੀ ਤੋ ਬੁਰੀ ਲਗੀ,
ਕੜਵੀ ਤੁਮਹੇਂ ਲਗੇਗੀ ਮਗਰ ਏਕ ਜਾਮ ਔਰ ।
ਹੈਰਾਂ ਥੇ ਅਪਨੇ ਅਕਸ ਪੇ ਘਰ ਕੇ ਤਮਾਮ ਲੋਗ,
ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਚਟਖ ਗਯਾ ਤੋ ਹੁਆ ਏਕ ਕਾਮ ਔਰ ।
ਉਨਕਾ ਕਹੀਂ ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਠਿਕਾਨਾ ਨਹੀਂ ਰਹਾ,
ਹਮਕੋ ਤੋ ਮਿਲ ਗਯਾ ਹੈ ਅਦਬ ਮੇਂ ਮੁਕਾਮ ਔਰ ।
23. ਮੇਰੇ ਗੀਤ ਤੁਮਹਾਰੇ ਪਾਸ ਸਹਾਰਾ ਪਾਨੇ ਆਏਂਗੇ
ਮੇਰੇ ਗੀਤ ਤੁਮਹਾਰੇ ਪਾਸ ਸਹਾਰਾ ਪਾਨੇ ਆਏਂਗੇ,
ਮੇਰੇ ਬਾਦ ਤੁਮਹੇਂ ਯੇ ਮੇਰੀ ਯਾਦ ਦਿਲਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਹੌਲੇ-ਹੌਲੇ ਪਾਂਵ ਹਿਲਾਓ, ਜਲ ਸੋਯਾ ਹੈ ਛੇੜੋ ਮਤ,
ਹਮ ਸਬ ਅਪਨੇ-ਅਪਨੇ ਦੀਪਕ ਯਹੀਂ ਸਿਰਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਥੋੜੀ ਆਂਚ ਬਨੀ ਰਹਨੇ ਦੋ, ਥੋੜਾ ਧੁਆਂ ਨਿਕਲਨੇ ਦੋ,
ਕਲ ਦੇਖੋਗੀ ਕਈ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਇਸੀ ਬਹਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਉਨਕੋ ਕਯਾ ਮਾਲੂਮ ਵਿਰੂਪਿਤ ਇਸ ਸਿਕਤਾ ਪਰ ਕਯਾ ਬੀਤੀ,
ਵੇ ਆਏ ਤੋ ਯਹਾਂ ਸ਼ੰਖ ਸੀਪੀਯਾਂ ਉਠਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਰਹ-ਰਹ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਚੁਭਤੀ ਹੈ ਪਥ ਕੀ ਨਿਰਜਨ ਦੋਪਹਰੀ,
ਆਗੇ ਔਰ ਬੜ੍ਹੇਂ ਤੋ ਸ਼ਾਯਦ ਦਰਿਸ਼ਯ ਸੁਹਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਮੇਲੇ ਮੇਂ ਭਟਕੇ ਹੋਤੇ ਤੋ ਕੋਈ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾ ਜਾਤਾ,
ਹਮ ਘਰ ਮੇਂ ਭਟਕੇ ਹੈਂ, ਕੈਸੇ ਠੋਰ-ਠਿਕਾਨੇ ਆਏਂਗੇ ।
ਹਮ ਕਯਾ ਬੋਲੇਂ ਇਸ ਆਂਧੀ ਮੇਂ ਕਈ ਘਰੌਂਦੇ ਟੂਟ ਗਏ,
ਇਨ ਅਸਫਲ ਨਿਰਮਿਤੀਯੋਂ ਕੇ ਸ਼ਵ ਕਲ ਪਹਚਾਨੇ ਜਾਏਂਗੇ ।
24. ਆਜ ਵੀਰਾਨ ਅਪਨਾ ਘਰ ਦੇਖਾ
ਆਜ ਵੀਰਾਨ ਅਪਨਾ ਘਰ ਦੇਖਾ,
ਤੋ ਕਈ ਬਾਰ ਝਾਂਕ ਕਰ ਦੇਖਾ ।
ਪਾਂਵ ਟੂਟੇ ਹੁਏ ਨਜ਼ਰ ਆਏ,
ਏਕ ਠਹਰਾ ਹੁਆ ਸਫ਼ਰ ਦੇਖਾ ।
ਹੋਸ਼ ਮੇਂ ਆ ਗਏ ਕਈ ਸਪਨੇ,
ਆਜ ਹਮਨੇ ਵੋ ਖੰਡਹਰ ਦੇਖਾ ।
ਰਾਸਤਾ ਕਾਟਕਰ ਗਈ ਬਿੱਲੀ,
ਪਯਾਰ ਸੇ ਰਾਸਤਾ ਅਗਰ ਦੇਖਾ ।
ਨਾਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਹਯਾਤ ਦੇਖੀ ਹੈ,
ਗਾਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਬੜਾ ਅਸਰ ਦੇਖਾ ।
ਉਸ ਪਰਿੰਦੇ ਕੋ ਚੋਟ ਆਈ ਤੋ,
ਆਪਨੇ ਏਕ-ਏਕ ਪਰ ਦੇਖਾ ।
ਹਮ ਖੜੇ ਥੇ ਕਿ ਯੇ ਜਮੀਂ ਹੋਗੀ,
ਚਲ ਪੜੀ ਤੋ ਇਧਰ ਉਧਰ ਦੇਖਾ ।
25. ਵੋ ਨਿਗਾਹੇਂ ਸਲੀਬ ਹੈਂ
ਵੋ ਨਿਗਾਹੇਂ ਸਲੀਬ ਹੈਂ,
ਹਮ ਬਹੁਤ ਬਦਨਸੀਬ ਹੈਂ ।
ਆਈਏ ਆਂਖ ਮੂੰਦ ਲੇਂ,
ਯੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਅਜੀਬ ਹੈਂ ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਏਕ ਖੇਤ ਹੈ,
ਔਰ ਸਾਂਸੇਂ ਜਰੀਬ ਹੈਂ ।
ਸਿਲਸਿਲੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਏ,
ਯਾਰ ਅਬ ਭੀ ਰਕੀਬ ਹੈਂ ।
ਹਮ ਕਹੀਂ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰਹੇ,
ਘਾਟ ਔ' ਘਰ ਕਰੀਬ ਹੈਂ ।
ਆਪਨੇ ਲੌ ਛੁਈ ਨਹੀਂ,
ਆਪ ਕੈਸੇ ਅਦੀਬ ਹੈਂ ।
ਉਫ਼ ਨਹੀਂ ਕੀ ਉਜੜ ਗਏ,
ਲੋਗ ਸਚਮੁਚ ਗ਼ਰੀਬ ਹੈਂ ।
26. ਬਾਯੇਂ ਸੇ ਉੜਕੇ ਦਾਈਂ ਦਿਸ਼ਾ ਕੋ ਗਰੁੜ ਗਯਾ
ਬਾਯੇਂ ਸੇ ਉੜਕੇ ਦਾਈਂ ਦਿਸ਼ਾ ਕੋ ਗਰੁੜ ਗਯਾ,
ਕੈਸਾ ਸ਼ਕੁਨ ਹੁਆ ਕਿ ਬਰਗਦ ਉਖੜ ਗਯਾ ।
ਇਨ ਖੰਡਹਰੋਂ ਮੇਂ ਹੋਂਗੀ ਤੇਰੀ ਸਿਸਕੀਯਾਂ ਜ਼ਰੂਰ,
ਇਨ ਖੰਡਹਰੋਂ ਕੀ ਓਰ ਸਫ਼ਰ ਆਪ ਮੁੜ ਗਯਾ ।
ਬੱਚੇ ਛਲਾਂਗ ਮਾਰਕੇ ਆਗੇ ਨਿਕਲ ਗਏ,
ਰੇਲੇ ਮੇਂ ਫੰਸਕੇ ਬਾਪ ਬਿਚਾਰਾ ਬਿਛੁੜ ਗਯਾ ।
ਦੁੱਖ ਕੋ ਬਹੁਤ ਸਹੇਜ ਕੇ ਰਖਨਾ ਪੜਾ ਹਮੇਂ,
ਸੁਖ ਤੋ ਕਿਸੀ ਕਪੂਰ ਕੀ ਟਿੱਕੀਯਾ-ਸਾ ਉੜ ਗਯਾ ।
ਲੇਕਰ ਉਮੰਗ ਸੰਗ ਚਲੇ ਥੇ ਹੰਸੀ-ਖੁਸ਼ੀ,
ਪਹੁੰਚੇ ਨਦੀ ਕੇ ਘਾਟ ਤੋ ਮੇਲਾ ਉਜੜ ਗਯਾ ।
ਜਿਨ ਆਂਸੂਓਂ ਕਾ ਸੀਧਾ ਤਆਲੁੱਕ ਥਾ ਪੇਟ ਸੇ,
ਉਨ ਆਂਸੂਓਂ ਕੇ ਸਾਥ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਜੁੜ ਗਯਾ ।
27. ਅਫ਼ਵਾਹ ਹੈ ਯਾ ਸਚ ਹੈ ਯੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬੋਲਾ
ਅਫ਼ਵਾਹ ਹੈ ਯਾ ਸਚ ਹੈ ਯੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬੋਲਾ,
ਮੈਂਨੇ ਭੀ ਸੁਨਾ ਹੈ ਅਬ ਜਾਏਗਾ ਤੇਰਾ ਡੋਲਾ ।
ਇਨ ਰਾਸਤੋਂ ਕੇ ਪੱਥਰ ਭੀ ਮਾਨੂਸ ਥੇ ਪਾਂਵੋਂ ਸੇ,
ਪਰ ਮੈਂਨੇ ਪੁਕਾਰਾ ਤੋ ਕੋਈ ਭੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲਾ ।
ਲਗਤਾ ਹੈ, ਖੁਦਾਈ ਮੇਂ ਕੁਛ ਤੇਰਾ ਦਖ਼ਲ ਭੀ ਹੈ,
ਇਸ ਸ਼ਾਮ ਫ਼ਿਜ਼ਾਓਂ ਨੇ ਵੋ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਘੋਲਾ ।
ਆਖ਼ਿਰ ਤੋ ਅੰਧੇਰੇ ਕੀ ਜਾਗੀਰ ਨਹੀਂ ਹੂੰ ਮੈਂ,
ਇਸ ਰਾਖ ਮੇਂ ਪਿਨਹਾ ਹੈ ਅਬ ਤਕ ਭੀ ਵਹੀ ਸ਼ੋਲਾ ।
ਸੋਚਾ ਕਿ ਤੂ ਸੋਚੇਗੀ, ਤੂਨੇ ਕਿਸੀ ਸ਼ਾਯਰ ਕੀ,
ਦਸਤਕ ਤੋ ਸੁਨੀ ਥੀ ਪਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਖੋਲਾ ।
28. ਅਗਰ ਖ਼ੁਦਾ ਨ ਕਰੇ ਸਚ ਯੇ ਖ਼ਵਾਬ ਹੋ ਜਾਏ
ਅਗਰ ਖ਼ੁਦਾ ਨ ਕਰੇ ਸਚ ਯੇ ਖ਼ਵਾਬ ਹੋ ਜਾਏ,
ਤੇਰੀ ਸਹਰ ਹੋ ਮੇਰਾ ਆਫ਼ਤਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
ਹੁਜ਼ੂਰ ਆਰਿਜ਼ੋ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਕਯਾ ਤਮਾਮ ਬਦਨ,
ਮੇਰੀ ਸੁਨੋ ਤੋ ਮੁਜੱਸਿਮ ਗੁਲਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
ਉਠਾਕੇ ਫੇਂਕ ਦੋ ਖਿੜਕੀ ਸੇ ਸਾਗ਼ਰੋ-ਮੀਨਾ,
ਯੇ ਤਿਸ਼ਨਗੀ ਜੋ ਤੁਮਹੇਂ ਦਸਤਯਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
ਵੋ ਬਾਤ ਕਿਤਨੀ ਭਲੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪ ਕਰਤੇ ਹੈਂ,
ਸੁਨੀ ਤੋ ਸੀਨੇ ਕੀ ਧੜਕਨ ਰਬਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
ਬਹੁਤ ਕਰੀਬ ਨ ਆਓ ਯਕੀਂ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ,
ਯੇ ਆਰਜ਼ੂ ਭੀ ਅਗਰ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
ਗ਼ਲਤ ਕਹੂੰ ਤੋ ਮੇਰੀ ਆਕਬਤ ਬਿਗੜਤੀ ਹੈ,
ਜੋ ਸਚ ਕਹੂੰ ਤੋ ਖੁਦੀ ਬੇਨਕਾਬ ਹੋ ਜਾਏ ।
29. ਜ਼ਿੰਦਗਾਨੀ ਕਾ ਕੋਈ ਮਕਸਦ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਜ਼ਿੰਦਗਾਨੀ ਕਾ ਕੋਈ ਮਕਸਦ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਏਕ ਭੀ ਕਦ ਆਜ ਆਦਮਕਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਰਾਮ ਜਾਨੇ ਕਿਸ ਜਗਹ ਹੋਂਗੇ ਕਬੂਤਰ,
ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਮੇਂ ਕੋਈ ਗੁੰਬਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਅਪਸੇ ਮਿਲਕਰ ਹਮੇਂ ਅਕਸਰ ਲਗਾ ਹੈ,
ਹੁਸਨ ਮੇਂ ਅਬ ਜਜਬਾ-ਏ-ਅਮਜ਼ਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਪੇੜ-ਪੌਧੇ ਹੈਂ ਬਹੁਤ ਬੌਨੇ ਤੁਮਹਾਰੇ,
ਰਾਸਤੋਂ ਮੇਂ ਏਕ ਭੀ ਬਰਗਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਮੈਕਦੇ ਕਾ ਰਾਸਤਾ ਅਬ ਭੀ ਖੁਲਾ ਹੈ,
ਸਿਰਫ਼ ਆਮਦਰਫ਼ਤ ਹੀ ਜਾਯਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
ਇਸ ਚਮਨ ਕੋ ਦੇਖਕਰ ਕਿਸਨੇ ਕਹਾ ਥਾ,
ਏਕ ਪੰਛੀ ਭੀ ਯਹਾਂ ਸ਼ਾਯਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ।
30. ਯੇ ਸਚ ਹੈ ਪਾਂਵੋਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕਸ਼ਟ ਉਠਾਏ
ਯੇ ਸਚ ਹੈ ਪਾਂਵੋਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕਸ਼ਟ ਉਠਾਏ,
ਪਰ ਪਾਂਵ ਕਿਸੀ ਤਰਹ ਸੇ ਰਾਹੋਂ ਪੇ ਤੋ ਆਏ,
ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਅੰਗਾਰੋਂ ਕੋ ਲਿਯੇ ਸੋਚ ਰਹਾ ਥਾ,
ਕੋਈ ਮੁਝੇ ਅੰਗਾਰੋਂ ਕੀ ਤਾਸੀਰ ਬਤਾਏ ।
ਜੈਸੇ ਕਿਸੀ ਬੱਚੇ ਕੋ ਖਿਲੌਨੇ ਨਾ ਮਿਲੇ ਹੋਂ,
ਫਿਰਤਾ ਹੂੰ ਕਈ ਯਾਦੋਂ ਕੋ ਸੀਨੇ ਸੇ ਲਗਾਏ ।
ਚੱਟਾਨੋਂ ਸੇ ਪਾਂਵ ਕੋ ਬਚਾਕਰ ਨਹੀਂ ਚਲਤੇ,
ਸਹਮੇ ਹੁਏ ਪਾਂਵੋਂ ਸੇ ਲਿਪਟ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਸਾਏ ।
ਯੋਂ ਪਹਲੇ ਭੀ ਅਪਨਾ-ਸਾ ਯਹਾਂ ਕੁਛ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ,
ਅਬ ਔਰ ਨਜ਼ਾਰੇ ਹਮੇਂ ਲਗਤੇ ਹੈਂ ਪਰਾਏ ।
31. ਬਾੜ੍ਹ ਕੀ ਸੰਭਾਵਨਾਏਂ ਸਾਮਨੇ ਹੈਂ
ਬਾੜ੍ਹ ਕੀ ਸੰਭਾਵਨਾਏਂ ਸਾਮਨੇ ਹੈਂ,
ਔਰ ਨਦੀਯੋਂ ਕੇ ਕਿਨਾਰੇ ਘਰ ਬਨੇ ਹੈਂ ।
ਚੀੜ-ਵਨ ਮੇਂ ਆਂਧੀਯੋਂ ਕੀ ਬਾਤ ਮਤ ਕਰ,
ਇਨ ਦਰਖ਼ਤੋਂ ਕੇ ਬਹੁਤ ਨਾਜੁਕ ਤਨੇ ਹੈਂ ।
ਇਸ ਤਰਹ ਟੂਟੇ ਹੁਏ ਚੇਹਰੇ ਨਹੀਂ ਹੈਂ,
ਜਿਸ ਤਰਹ ਟੂਟੇ ਹੁਏ ਯੇ ਆਈਨੇ ਹੈਂ ।
ਆਪਕੇ ਕਾਲੀਨ ਦੇਖੇਂਗੇ ਕਿਸੀ ਦਿਨ,
ਇਸ ਸਮਯ ਤੋ ਪਾਂਵ ਕੀਚੜ ਮੇਂ ਸਨੇ ਹੈਂ ।
ਜਿਸ ਤਰਹ ਚਾਹੇ ਬਜਾਓ ਇਸ ਸਭਾ ਮੇਂ,
ਹਮ ਨਹੀਂ ਹੈਂ ਆਦਮੀ, ਹਮ ਝੁਨਝੁਨੇ ਹੈਂ ।
ਅਬ ਤੜਪਤੀ-ਸੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਕੋਈ ਸੁਨਾਏ,
ਹਮਸਫ਼ਰ ਊਂਘੇ ਹੁਏ ਹੈਂ, ਅਨਮਨੇ ਹੈਂ ।
32. ਜਾਨੇ ਕਿਸ-ਕਿਸਕਾ ਖ਼ਯਾਲ ਆਯਾ ਹੈ
ਜਾਨੇ ਕਿਸ-ਕਿਸਕਾ ਖ਼ਯਾਲ ਆਯਾ ਹੈ,
ਇਸ ਸਮੰਦਰ ਮੇਂ ਉਬਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਏਕ ਬੱਚਾ ਥਾ ਹਵਾ ਕਾ ਝੋਂਕਾ,
ਸਾਫ਼ ਪਾਨੀ ਕੋ ਖੰਗਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਏਕ ਢੇਲਾ ਤੋ ਵਹੀਂ ਅਟਕਾ ਥਾ,
ਏਕ ਤੂ ਔਰ ਉਛਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਕਲ ਤੋ ਨਿਕਲਾ ਥਾ ਬਹੁਤ ਸਜਧਜ ਕੇ,
ਆਜ ਲੌਟਾ ਤੋ ਨਿਢਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਯੇ ਨਜ਼ਰ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਮੌਸਮ ਹੈ,
ਯੇ ਸਬਾ ਹੈ ਕਿ ਵਬਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਇਸ ਅੰਧੇਰੇ ਮੇਂ ਦੀਯਾ ਰਖਨਾ ਥਾ,
ਤੂ ਉਜਾਲੇ ਮੇਂ ਹੀ ਬਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
ਹਮਨੇ ਸੋਚਾ ਥਾ ਜਵਾਬ ਆਏਗਾ,
ਏਕ ਬੇਹੂਦਾ ਸਵਾਲ ਆਯਾ ਹੈ ।
33. ਯੇ ਜੁਬਾਂ ਹਮਸੇ ਸੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਯੇ ਜੁਬਾਂ ਹਮਸੇ ਸੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ,
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ ਕਿ ਜੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਇਨ ਸਫ਼ੀਲੋਂ ਮੇਂ ਵੋ ਦਰਾਰੇਂ ਹੈਂ,
ਜਿਨਮੇਂ ਬਸਕਰ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਦੇਖਿਏ ਉਸ ਤਰਫ਼ ਉਜਾਲਾ ਹੈ,
ਜਿਸ ਤਰਫ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਸ਼ਾਮ ਕੁਛ ਪੇੜ ਗਿਰ ਗਏ ਵਰਨਾ,
ਬਾਮ ਤਕ ਚਾਂਦਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਏਕ ਆਦਤ-ਸੀ ਬਨ ਗਈ ਹੈ ਤੂ,
ਔਰ ਆਦਤ ਕਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਮੈਕਸ਼ੋ ਮਯ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ ਲੇਕਿਨ,
ਇਤਨੀ ਕੜਵੀ ਕਿ ਪੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
ਮੁਝਕੋ ਈਸਾ ਬਨਾ ਦਿਯਾ ਤੁਮਨੇ,
ਅਬ ਸ਼ਿਕਾਯਤ ਭੀ ਕੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ।
34. ਤੁਮਕੋ ਨਿਹਾਰਤਾ ਹੂੰ ਸੁਬਹ ਸੇ ਰਿਤੰਬਰਾ
ਤੁਮਕੋ ਨਿਹਾਰਤਾ ਹੂੰ ਸੁਬਹ ਸੇ ਰਿਤੰਬਰਾ,
ਅਬ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਮਗਰ ਮਨ ਨਹੀਂ ਭਰਾ ।
ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਬਨ ਕੇ ਦੌੜ ਰਹੇ ਹੈਂ ਤਮਾਮ ਖ਼ਵਾਬ,
ਫਿਰਤਾ ਹੈ ਚਾਂਦਨੀ ਮੇਂ ਕੋਈ ਸਚ ਡਰਾ-ਡਰਾ ।
ਪੌਧੇ ਝੁਲਸ ਗਏ ਹੈਂ ਮਗਰ ਏਕ ਬਾਤ ਹੈ,
ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਅਬ ਭੀ ਚਮਨ ਹੈ ਹਰਾ-ਹਰਾ ।
ਲੰਬੀ ਸੁਰੰਗ-ਸੀ ਹੈ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੋ ਬੋਲ,
ਮੈਂ ਜਿਸ ਜਗਹ ਖੜਾ ਹੂੰ ਵਹਾਂ ਹੈ ਕੋਈ ਸਿਰਾ ।
ਮਾਥੇ ਪੇ ਰਖਕੇ ਹਾਥ ਬਹੁਤ ਸੋਚਤੇ ਹੋ ਤੁਮ,
ਗੰਗਾ ਕਸਮ ਬਤਾਓ ਹਮੇਂ ਕਯਾ ਹੈ ਮਾਜਰਾ ।
35. ਰੋਜ਼ ਜਬ ਰਾਤ ਕੋ ਬਾਰਹ ਕਾ ਗਜਰ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਰੋਜ਼ ਜਬ ਰਾਤ ਕੋ ਬਾਰਹ ਕਾ ਗਜਰ ਹੋਤਾ ਹੈ,
ਯਾਤਨਾਓਂ ਕੇ ਅੰਧੇਰੇ ਮੇਂ ਸਫ਼ਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ।
ਕੋਈ ਰਹਨੇ ਕੀ ਜਗਹ ਹੈ ਮੇਰੇ ਸਪਨੋਂ ਕੇ ਲੀਏ,
ਵੋ ਘਰੌਂਦਾ ਸਹੀ, ਮਿੱਟੀ ਕਾ ਭੀ ਘਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ।
ਸਿਰ ਸੇ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਕਭੀ, ਪੇਟ ਸੇ ਪਾਂਵ ਮੇਂ ਕਭੀ,
ਏਕ ਜਗਹ ਹੋ ਤੋ ਕਹੇਂ ਦਰਦ ਇਧਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ।
ਐਸਾ ਲਗਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉੜਕਰ ਭੀ ਕਹਾਂ ਪਹੁੰਚੇਂਗੇ,
ਹਾਥ ਮੇਂ ਜਬ ਕੋਈ ਟੂਟਾ ਹੁਆ ਪਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ।
ਸੈਰ ਕੇ ਵਾਸਤੇ ਸੜਕੋਂ ਪੇ ਨਿਕਲ ਆਤੇ ਥੇ,
ਅਬ ਤੋ ਆਕਾਸ਼ ਸੇ ਪਥਰਾਵ ਕਾ ਡਰ ਹੋਤਾ ਹੈ ।
36. ਹਾਲਾਤੇ ਜਿਸਮ ਸੂਰਤੇ ਜਾਂ, ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ
ਹਾਲਾਤੇ ਜਿਸਮ ਸੂਰਤੇ ਜਾਂ, ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ,
ਚਾਰੋਂ ਤਰਫ਼ ਖ਼ਰਾਬ, ਯਹਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਨਜ਼ਰੋਂ ਮੇਂ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ ਨਜ਼ਾਰੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰੇ,
ਹੋਂਠੋਂ ਮੇਂ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜੁਬਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਪਾਬੰਦ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਰਵਾਯਤ ਸੇ ਰੋਸ਼ਨੀ,
ਚਿਮਨੀ ਮੇਂ ਘੁਟ ਰਹਾ ਹੈ ਧੂਆਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਮੂਰਤ ਸੰਵਾਰਨੇ ਮੇਂ ਬਿਗੜਤੀ ਚਲੀ ਗਈ,
ਪਹਲੇ ਸੇ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ ਜਹਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਰੌਸ਼ਨ ਹੁਏ ਚਿਰਾਗ਼ ਤੋ ਆਂਖੇਂ ਨਹੀਂ ਰਹੀਂ,
ਅੰਧੋਂ ਕੋ ਰੋਸ਼ਨੀ ਕਾ ਗੁਮਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਆਗੇ ਨਿਕਲ ਗਏ ਹੈਂ ਘਿਸਟਤੇ ਹੁਏ ਕਦਮ,
ਰਾਹੋਂ ਮੇਂ ਰਹ ਗਏ ਹੈਂ ਨਿਸ਼ਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
ਸੋਚਾ ਥਾ ਉਨਕੇ ਦੇਸ਼ ਮੇਂ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ,
ਪਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾ ਭਾਵ ਵਹਾਂ ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਰਾਬ ।
37. ਯੇ ਜੋ ਸ਼ਹਤੀਰ ਹੈ ਪਲਕੋਂ ਪੇ ਉਠਾ ਲੋ ਯਾਰੋ
ਯੇ ਜੋ ਸ਼ਹਤੀਰ ਹੈ ਪਲਕੋਂ ਪੇ ਉਠਾ ਲੋ ਯਾਰੋ,
ਅਬ ਕੋਈ ਐਸਾ ਤਰੀਕਾ ਭੀ ਨਿਕਾਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਦਰਦੇ ਦਿਲ ਵਕਤ ਕੋ ਪੈਗ਼ਾਮ ਭੀ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ,
ਇਸ ਕਬੂਤਰ ਕੋ ਜ਼ਰਾ ਪਯਾਰ ਸੇ ਪਾਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਲੋਗ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਲਿਯੇ ਬੈਠੇ ਹੈਂ ਅਪਨੇ ਪਿੰਜਰੇ,
ਆਜ ਸੱਯਾਦ ਕੋ ਮਹਫ਼ਿਲ ਮੇਂ ਬੁਲਾ ਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਆਜ ਸੀਵਨ ਕੋ ਉਧੇੜੋ ਤੋ ਜ਼ਰਾ ਦੇਖੇਂਗੇ,
ਆਜ ਸੰਦੂਕ ਸੇ ਵੇ ਖ਼ਤ ਤੋ ਨਿਕਾਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਰਹਨੁਮਾਓਂ ਕੀ ਅਦਾ ਪੇ ਫ਼ਿਦਾ ਹੈ ਦੁਨੀਯਾ,
ਇਸ ਬਹਕਤੀ ਹੁਈ ਦੁਨੀਯਾ ਕੋ ਸੰਭਾਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਕੈਸੇ ਆਕਾਸ਼ ਮੇਂ ਸੁਰਾਖ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਤਾ,
ਏਕ ਪੱਥਰ ਤੋ ਤਬੀਯਤ ਸੇ ਉਛਾਲੋ ਯਾਰੋ ।
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਥੇ ਕਿ ਯੇ ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਕਹਨੇ ਕੀ,
ਤੁਮਨੇ ਕਹ ਦੀ ਹੈ ਤੋ ਕਹਨੇ ਕੀ ਸਜ਼ਾ ਲੋ ਯਾਰੋ ।
38. ਧੂਪ ਯੇ ਅਠਖੇਲੀਯਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਧੂਪ ਯੇ ਅਠਖੇਲੀਯਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਰਤੀ ਹੈ,
ਏਕ ਛਾਯਾ ਸੀੜ੍ਹੀਯਾਂ ਚੜ੍ਹਤੀ-ਉਤਰਤੀ ਹੈ ।
ਯੇ ਦੀਯਾ ਚੌਰਾਸਤੇ ਕਾ ਓਟ ਮੇਂ ਲੇ ਲੋ,
ਆਜ ਆਂਧੀ ਗਾਂਵ ਸੇ ਹੋਕਰ ਗੁਜ਼ਰਤੀ ਹੈ ।
ਕੁਛ ਬਹੁਤ ਗਹਰੀ ਦਰਾਰੇਂ ਪੜ ਗਯੀਂ ਮਨ ਮੇਂ,
ਮੀਤ ਅਬ ਯੇ ਮਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਏਕ ਧਰਤੀ ਹੈ ।
ਕੌਨ ਸ਼ਾਸਨ ਸੇ ਕਹੇਗਾ, ਕੌਨ ਸਮਝੇਗਾ,
ਏਕ ਚਿੜੀਯਾ ਇਨ ਧਮਾਕੋਂ ਸੇ ਸਿਹਰਤੀ ਹੈ ।
ਮੈਂ ਤੁਮਹੇਂ ਛੂਕਰ ਜ਼ਰਾ-ਸਾ ਛੇੜ ਦੇਤਾ ਹੂੰ,
ਔਰ ਗੀਲੀ ਪਾਂਖੁਰੀ ਸੇ ਓਸ ਝਰਤੀ ਹੈ ।
ਤੁਮ ਕਹੀਂ ਪਰ ਝੀਲ ਹੋ, ਮੈਂ ਏਕ ਨੌਕਾ ਹੂੰ,
ਇਸ ਤਰਹ ਕੀ ਕਲਪਨਾ ਮਨ ਮੇਂ ਉਭਰਤੀ ਹੈ ।
39. ਪਕ ਗਈ ਹੈਂ ਆਦਤੇਂ, ਬਾਤੋਂ ਸੇ ਸਰ ਹੋਂਗੀ ਨਹੀਂ
ਪਕ ਗਈ ਹੈਂ ਆਦਤੇਂ, ਬਾਤੋਂ ਸੇ ਸਰ ਹੋਂਗੀ ਨਹੀਂ,
ਕੋਈ ਹੰਗਾਮਾ ਕਰੋ, ਐਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
ਇਨ ਠਿਠੁਰਤੀ ਉਂਗਲੀਯੋਂ ਕੋ ਇਸ ਲਪਟ ਪਰ ਸੇਂਕ ਲੋ,
ਧੂਪ ਅਬ ਘਰ ਕੀ ਕਿਸੀ ਦੀਵਾਰ ਪਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
ਬੂੰਦ ਟਪਕੀ ਥੀ ਮਗਰ ਵੋ ਬੂੰਦੋ-ਬਾਰਿਸ਼ ਔਰ ਹੈ,
ਐਸੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਕੀ ਕਭੀ ਉਨਕੋ ਖ਼ਬਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
ਆਜ ਮੇਰਾ ਸਾਥ ਦੋ, ਵੈਸੇ ਮੁਝੇ ਮਾਲੂਮ ਹੈ,
ਪੱਥਰੋਂ ਮੇਂ ਚੀਖ਼ ਹਰਗਿਜ ਕਾਰਗਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
ਆਪਕੇ ਟੁਕੜੋਂ ਕੇ ਟੁਕੜੇ ਕਰ ਦਿਏ ਜਾਏਂਗੇ ਪਰ,
ਆਪਕੀ ਤਾਜ਼ੀਮ ਮੇਂ ਕੋਈ ਕਸਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
ਸਿਰਫ਼ ਸ਼ਾਯਰ ਦੇਖਤਾ ਹੈ ਕਹਕਹੋਂ ਕੀ ਅਸਲੀਯਤ,
ਹਰ ਕਿਸੀ ਕੇ ਪਾਸ ਤੋ ਐਸੀ ਨਜ਼ਰ ਹੋਗੀ ਨਹੀਂ ।
40. ਏਕ ਕਬੂਤਰ, ਚਿੱਠੀ ਲੇਕਰ, ਪਹਲੀ-ਪਹਲੀ ਬਾਰ ਉੜਾ
ਏਕ ਕਬੂਤਰ, ਚਿੱਠੀ ਲੇਕਰ, ਪਹਲੀ-ਪਹਲੀ ਬਾਰ ਉੜਾ,
ਮੌਸਮ ਏਕ ਗੁਲੇਲ ਲਿਯੇ ਥਾ ਪਟ ਸੇ ਨੀਚੇ ਆਨ ਗਿਰਾ ।
ਬੰਜਰ ਧਰਤੀ, ਝੁਲਸੇ ਪੌਧੇ, ਬਿਖਰੇ ਕਾਂਟੇ, ਤੇਜ਼ ਹਵਾ,
ਹਮਨੇ ਘਰ ਬੈਠੇ-ਬੈਠੇ ਹੀ ਸਾਰਾ ਮੰਜ਼ਰ ਦੇਖ ਲੀਯਾ ।
ਚੱਟਾਨੋਂ ਪਰ ਖੜਾ ਹੁਆ ਤੋ ਛਾਪ ਰਹ ਗਈ ਪਾਂਵੋਂ ਕੀ,
ਸੋਚੋ ਕਿਤਨਾ ਬੋਝ ਉਠਾਕਰ ਮੈਂ ਇਨ ਰਾਹੋਂ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰਾ ।
ਸਹਨੇ ਕੋ ਹੋ ਗਯਾ ਇਕੱਠਾ ਇਤਨਾ ਸਾਰਾ ਦੁਖ ਮਨ ਮੇਂ,
ਕਹਨੇ ਕੋ ਹੋ ਗਯਾ ਕਿ ਦੇਖੋ ਅਬ ਮੈਂ ਤੁਮਕੋ ਭੂਲ ਗਯਾ ।
ਧੀਰੇ-ਧੀਰੇ ਭੀਗ ਰਹੀ ਹੈਂ ਸਾਰੀ ਈਂਟੇਂ ਪਾਨੀ ਮੇਂ,
ਇਨਕੋ ਕਯਾ ਮਾਲੂਮ ਕਿ ਆਗੇ ਚਲਕਰ ਇਨਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ ।
41. ਯੇ ਧੁਏਂ ਕਾ ਏਕ ਘੇਰਾ ਕਿ ਮੈਂ ਜਿਸਮੇਂ ਰਹ ਰਹਾ ਹੂੰ
ਯੇ ਧੁਏਂ ਕਾ ਏਕ ਘੇਰਾ ਕਿ ਮੈਂ ਜਿਸਮੇਂ ਰਹ ਰਹਾ ਹੂੰ,
ਮੁਝੇ ਕਿਸ ਕਦਰ ਨਯਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਜੋ ਦਰਦ ਸਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਯੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤਪ ਰਹੀ ਥੀ, ਯੇ ਮਕਾਨ ਤਪ ਰਹੇ ਥੇ,
ਤੇਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਥਾ ਜੋ ਮੈਂ ਇਸੀ ਜਗਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਮੈਂ ਠਿਠਕ ਗਯਾ ਥਾ ਲੇਕਿਨ ਤੇਰੇ ਸਾਥ-ਸਾਥ ਥਾ ਮੈਂ,
ਤੂ ਅਗਰ ਨਦੀ ਹੁਈ ਤੋ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਸਤਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਸਰ ਪੇ ਧੁਪ ਆਈ ਤੋ ਦਰਖ਼ਤ ਬਨ ਗਯਾ ਮੈਂ,
ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਅਕਸਰ ਮੈਂ ਕੋਈ ਵਜਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਕਭੀ ਦਿਲ ਮੇਂ ਆਰਜ਼ੂ-ਸਾ, ਕਭੀ ਮੂੰਹ ਮੇਂ ਬਦਦੁਆ-ਸਾ,
ਮੁਝੇ ਜਿਸ ਤਰਹ ਭੀ ਚਾਹਾ, ਮੈਂ ਉਸੀ ਤਰਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਪੇ ਹਾਥ ਰੱਖੋ, ਮੇਰੀ ਬੇਬਸੀ ਕੋ ਸਮਝੋ,
ਮੈਂ ਇਧਰ ਸੇ ਬਨ ਰਹਾ ਹੂੰ, ਮੈਂ ਇਧਰ ਸੇ ਢਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
ਯਹਾਂ ਕੌਨ ਦੇਖਤਾ ਹੈ, ਯਹਾਂ ਕੌਨ ਸੋਚਤਾ ਹੈ,
ਕਿ ਯੇ ਬਾਤ ਕਯਾ ਹੁਈ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਸ਼ੇ'ਰ ਕਹ ਰਹਾ ਹੂੰ ।
42. ਤੁਮਨੇ ਇਸ ਤਾਲਾਬ ਮੇਂ ਰੋਹੂ ਪਕੜਨੇ ਕੇ ਲੀਏ
ਤੁਮਨੇ ਇਸ ਤਾਲਾਬ ਮੇਂ ਰੋਹੂ ਪਕੜਨੇ ਕੇ ਲੀਏ,
ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਮਛਲੀਯਾਂ ਚਾਰਾ ਬਨਾਕਰ ਫੇਂਕ ਦੀਂ ।
ਹਮ ਹੀ ਖਾ ਲੇਤੇ ਸੁਬਹ ਕੋ ਭੂਖ ਲਗਤੀ ਹੈ ਬਹੁਤ,
ਤੁਮਨੇ ਬਾਸੀ ਰੋਟੀਯਾਂ ਉਠਾਕਰ ਫੇਂਕ ਦੀਂ ।
ਜਾਨੇ ਕੈਸੀ ਉਂਗਲੀਯਾਂ ਹੈਂ ਜਾਨੇ ਕਯਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈਂ,
ਤੁਮਨੇ ਪੱਤੋਂ ਕੋ ਛੁਆ ਥਾ ਜੜ ਹਿਲਾਕਰ ਫੇਂਕ ਦੀ ।
ਇਸ ਅਹਾਤੇ ਕੇ ਅੰਧੇਰੇ ਮੇਂ ਧੁਆਂ-ਸਾ ਭਰ ਗਯਾ,
ਤੁਮਨੇ ਜਲਤੀ ਲਕੜੀਯਾਂ ਸ਼ਾਯਦ ਬੁਝਾਕਰ ਫੇਂਕ ਦੀਂ ।
43. ਲਫ਼ਜ ਏਹਸਾਸ-ਸੇ ਛਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ
ਲਫ਼ਜ ਏਹਸਾਸ-ਸੇ ਛਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ,
ਲਫ਼ਜ ਮਾਨੇ ਭੀ ਛੁਪਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
ਆਪ ਦੀਵਾਰ ਗਿਰਾਨੇ ਕੇ ਲੀਏ ਆਏ ਥੇ,
ਆਪ ਦੀਵਾਰ ਉਠਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਸ਼ੋਰ ਸੇ ਸੁਨਤੇ ਥੇ ਕਿ ਘਬਰਾਤੀ ਹੈ,
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
ਆਦਮੀ ਹੋਂਠ ਚਬਾਏ ਤੋ ਸਮਝ ਆਤਾ ਹੈ,
ਆਦਮੀ ਛਾਲ ਚਬਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
ਜਿਸਮ ਪਹਰਾਵੋਂ ਮੇਂ ਛਪ ਜਾਤੇ ਥੇ, ਪਹਰਾਵੋਂ ਮੇਂ-
ਜਿਸਮ ਨੰਗੇ ਨਜ਼ਰ ਆਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
ਲੋਗ ਤਹਜ਼ੀਬੋ-ਤਮੱਦੁਨ ਕੇ ਸਲੀਕੇ ਸੀਖੇਂ,
ਲੋਗ ਰੋਤੇ ਹੁਏ ਗਾਨੇ ਲਗੇ, ਯੇ ਤੋ ਹਦ ਹੈ ।
44. ਯੇ ਸ਼ਫ਼ਕ, ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ
ਯੇ ਸ਼ਫ਼ਕ, ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ,
ਔਰ ਹਰ ਗਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
ਜਿਸ ਤਬਾਹੀ ਸੇ ਲੋਗ ਬਚਤੇ ਥੇ,
ਵੋ ਸਰੇ ਆਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
ਅਜ਼ਮਤੇ ਮੁਲਕ ਇਸ ਸਿਯਾਸਤ ਕੇ,
ਹਾਥ ਨੀਲਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
ਸ਼ਬ ਗਨੀਮਤ ਥੀ, ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ,
ਸੁਬਹ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
ਜੋ ਕਿਰਨ ਥੀ ਕਿਸੀ ਦਰੀਚੇ ਕੀ,
ਮਰਕਜ਼ੇ ਬਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
ਤਿਸ਼ਨਾ-ਲਬ ਤੇਰੀ ਫੁਸਫੁਸਾਹਟ ਭੀ,
ਏਕ ਪੈਗ਼ਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਬ ।
45. ਏਕ ਗੁੜੀਯਾ ਕੀ ਕਈ ਕਠਪੁਤਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਜਾਨ ਹੈ
ਏਕ ਗੁੜੀਯਾ ਕੀ ਕਈ ਕਠਪੁਤਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਜਾਨ ਹੈ,
ਆਜ ਸ਼ਾਯਰ, ਯੇ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਕਰ ਹੈਰਾਨ ਹੈ ।
ਖ਼ਾਸ ਸੜਕੇਂ ਬੰਦ ਹੈਂ ਤਬ ਸੇ ਮਰੰਮਤ ਕੇ ਲੀਏ,
ਯੇ ਹਮਾਰੇ ਵਕਤ ਕੀ ਸਬ ਸੇ ਸਹੀ ਪਹਚਾਨ ਹੈ ।
ਏਕ ਬੂੜ੍ਹਾ ਆਦਮੀ ਹੈ ਮੁਲਕ ਮੇਂ ਯਾ ਯੋਂ ਕਹੋ,
ਇਸ ਅੰਧੇਰੀ ਕੋਠਰੀ ਮੇਂ ਏਕ ਰੌਸ਼ਨਦਾਨ ਹੈ ।
ਮਸਲਹਤ ਆਮੇਜ਼ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਸਿਯਾਸਤ ਕੇ ਕਦਮ,
ਤੂ ਨ ਸਮਝੇਗਾ ਸਿਯਾਸਤ ਤੂ ਅਭੀ ਇਨਸਾਨ ਹੈ ।
ਇਸ ਕਦਰ ਪਾਬੰਦੀ-ਏ-ਮਜ਼ਹਬ ਕੇ ਸਦਕੇ ਆਪਕੇ,
ਜਬ ਸੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਹੈ ਮੁਲਕ ਮੇਂ ਰਮਜ਼ਾਨ ਹੈ ।
ਕਲ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਮੇਂ ਮਿਲਾ ਵੋ ਚੀਥੜੇ ਪਹਨੇ ਹੁਏ,
ਮੈਂਨੇ ਪੂਛਾ ਨਾਮ ਤੋ ਬੋਲਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਹੈ ।
ਮੁਝਮੇਂ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਕਰੋੜੋਂ ਲੋਗ ਚੁਪ ਕੈਸੇ ਰਹੂੰ,
ਹਰ ਗ਼ਜ਼ਲ ਅਬ ਸਲਤਨਤ ਕੇ ਨਾਮ ਏਕ ਬਯਾਨ ਹੈ ।
46. ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੀ ਤੋ ਪਾਏਮਾਲ ਹੁਈ
ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖੀ ਤੋ ਪਾਏਮਾਲ ਹੁਈ,
ਸੜਕ ਪੇ ਫੇਂਕ ਦੀ ਤੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਿਹਾਲ ਹੁਈ ।
ਬੜਾ ਲਗਾਵ ਹੈ ਇਸ ਮੋੜ ਸੇ ਨਿਗਾਹੋਂ ਕੋ,
ਕਿ ਸਬਸੇ ਪਹਲੇ ਯਹੀਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹਲਾਲ ਹੁਈ ।
ਕੋਈ ਨਿਜ਼ਾਤ ਕੀ ਸੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਨ ਸਹੀ,
ਮਗਰ ਨਿਜ਼ਾਤ ਕੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤੋ ਏਕ ਮਿਸਾਲ ਹੁਈ ।
ਮੇਰੇ ਜ਼ੇਹਨ ਪੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਕਾ ਵੋ ਦਬਾਵ ਪੜਾ,
ਜੋ ਏਕ ਸਲੇਟ ਥੀ ਵੋ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਸਵਾਲ ਹੁਈ ।
ਸਮੁਦਰ ਔਰ ਉਠਾ, ਔਰ ਉਠਾ, ਔਰ ਉਠਾ,
ਕਿਸੀ ਕੇ ਵਾਸਤੇ ਯੇ ਚਾਂਦਨੀ ਬਬਾਲ ਹੁਈ ।
ਉਨਹੇਂ ਪਤਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਉਨਕੇ ਪਾਂਵੋਂ ਸੇ,
ਵੋ ਖ਼ੂੰ ਬਹਾ ਹੈ ਕਿ ਯੇ ਗਰਦ ਭੀ ਗੁਲਾਲ ਹੁਈ ।
ਮੇਰੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਸੇ ਨਿਕਲੀ ਤੋ ਸਿਰਫ਼ ਨਜ਼ਮ ਬਨੀ,
ਤੁਮਹਾਰੇ ਹਾਥ ਮੇਂ ਆਈ ਤੋ ਏਕ ਮਸ਼ਾਲ ਹੁਈ ।
47. ਵੋ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਮੁਕੰਮਲ ਬਯਾਨ ਹੈ
ਵੋ ਆਦਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਮੁਕੰਮਲ ਬਯਾਨ ਹੈ,
ਮਾਥੇ ਪੇ ਉਸਕੇ ਚੋਟ ਕਾ ਗਹਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੈ ।
ਵੇ ਕਰ ਰਹੇ ਹੈਂ ਇਸ਼ਕ ਪੇ ਸੰਜੀਦਾ ਗੁਫ਼ਤਗੂ,
ਮੈਂ ਕਯਾ ਬਤਾਊਂ ਮੇਰਾ ਕਹੀਂ ਔਰ ਧਯਾਨ ਹੈ ।
ਸਾਮਾਨ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੈ ਫਟੇਹਾਲ ਹੈ ਮਗਰ,
ਝੋਲੇ ਮੇਂ ਉਸਕੇ ਪਾਸ ਕੋਈ ਸੰਵਿਧਾਨ ਹੈ ।
ਉਸ ਸਿਰਫਿਰੇ ਕੋ ਯੋਂ ਨਹੀਂ ਬਹਲਾ ਸਕੇਂਗੇ ਆਪ,
ਵੋ ਆਦਮੀ ਨਯਾ ਹੈ ਮਗਰ ਸਾਵਧਾਨ ਹੈ ।
ਫਿਸਲੇ ਜੋ ਇਸ ਜਗਹ ਤੋ ਲੁੜ੍ਹਕਤੇ ਚਲੇ ਗਏ,
ਹਮਕੋ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਥਾ ਕਿ ਇਤਨਾ ਢਲਾਨ ਹੈ ।
ਦੇਖੇ ਹੈਂ ਹਮਨੇ ਦੌਰ ਕਈ ਅਬ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ,
ਪਾਂਵੋਂ ਤਲੇ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਯਾ ਆਸਮਾਨ ਹੈ ।
ਵੋ ਆਦਮੀ ਮਿਲਾ ਥਾ ਮੁਝੇ ਉਸਕੀ ਬਾਤ ਸੇ
ਐਸਾ ਲਗਾ ਕਿ ਵੋ ਭੀ ਬਹੁਤ ਬੇਜੁਬਾਨ ਹੈ ।
48. ਕਿਸੀ ਕੋ ਕਯਾ ਪਤਾ ਥਾ ਇਸ ਅਦਾ ਪਰ ਮਰ ਮਿਟੇਂਗੇ ਹਮ
ਕਿਸੀ ਕੋ ਕਯਾ ਪਤਾ ਥਾ ਇਸ ਅਦਾ ਪਰ ਮਰ ਮਿਟੇਂਗੇ ਹਮ,
ਕਿਸੀ ਕਾ ਹਾਥ ਉਠਾ ਔਰ ਅਲਕੋਂ ਤਕ ਚਲਾ ਆਯਾ ।
ਵੋ ਬਰਗਸ਼ਤਾ ਥੇ ਕੁਛ ਹਮਸੇ ਉਨਹੇਂ ਕਯੋਂਕਰ ਯਕੀਂ ਆਤਾ,
ਚਲੋ ਅੱਛਾ ਹੁਆ ਏਹਸਾਸ ਪਲਕੋਂ ਤਕ ਚਲਾ ਆਯਾ ।
ਜੋ ਹਮਕੋ ਢੂੰਢਨੇ ਨਿਕਲਾ ਤੋ ਫਿਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲੌਟਾ,
ਤਸੱਵੁਰ ਐਸੇ ਗ਼ੈਰ-ਆਬਾਦ ਹਲਕੋਂ ਤਕ ਚਲਾ ਆਯਾ ।
ਲਗਨ ਐਸੀ ਖਰੀ ਥੀ ਤੀਰਗੀ ਆੜੇ ਨਹੀਂ ਆਈ,
ਯੇ ਸਪਨਾ ਸੁਬਹ ਕੇ ਹਲਕੇ ਧੁੰਧਲਕੋਂ ਤਕ ਚਲਾ ਆਯਾ ।
49. ਹੋਨੇ ਲਗੀ ਹੈ ਜਿਸਮ ਮੇਂ ਜੁੰਬਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ
ਹੋਨੇ ਲਗੀ ਹੈ ਜਿਸਮ ਮੇਂ ਜੁੰਬਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ,
ਇਸ ਪਰਕਟੇ ਪਰਿੰਦੇ ਕੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ ।
ਗੂੰਗੇ ਨਿਕਲ ਪੜੇ ਹੈਂ, ਜੁਬਾਂ ਕੀ ਤਲਾਸ਼ ਮੇਂ,
ਸਰਕਾਰ ਕੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਯੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ ।
ਬਰਸਾਤ ਆ ਗਈ ਤੋ ਦਰਕਨੇ ਲਗੀ ਜ਼ਮੀਨ,
ਸੂਖਾ ਮਚਾ ਰਹੀ ਯੇ ਬਾਰਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ ।
ਉਨਕੀ ਅਪੀਲ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹੇਂ ਹਮ ਮਦਦ ਕਰੇਂ,
ਚਾਕੂ ਕੀ ਪਸਲਿਯੋਂ ਸੇ ਗੁਜ਼ਾਰਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ ।
ਜਿਸਨੇ ਨਜ਼ਰ ਉਠਾਈ ਵਹੀ ਸ਼ਖ਼ਸ ਗੁਮ ਹੁਆ,
ਇਸ ਜਿਸਮ ਕੇ ਤਿਲਿਸਮ ਕੀ ਬੰਦਿਸ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਏ ।
50. ਮੈਂ ਜਿਸੇ ਓੜ੍ਹਤਾ-ਬਿਛਾਤਾ ਹੂੰ
ਮੈਂ ਜਿਸੇ ਓੜ੍ਹਤਾ-ਬਿਛਾਤਾ ਹੂੰ,
ਵੋ ਗ਼ਜ਼ਲ ਆਪਕੋ ਸੁਨਾਤਾ ਹੂੰ ।
ਏਕ ਜੰਗਲ ਹੈ ਤੇਰੀ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ,
ਮੈਂ ਜਹਾਂ ਰਾਹ ਭੂਲ ਜਾਤਾ ਹੂੰ ।
ਤੂ ਕਿਸੀ ਰੇਲ-ਸੀ ਗੁਜ਼ਰਤੀ ਹੈ,
ਮੈਂ ਕਿਸੀ ਪੁਲ-ਸਾ ਥਰਥਰਾਤਾ ਹੂੰ ।
ਹਰ ਤਰਫ਼ ਏਤਰਾਜ਼ ਹੋਤਾ ਹੈ,
ਮੈਂ ਅਗਰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਮੇਂ ਆਤਾ ਹੂੰ ।
ਏਕ ਬਾਜੂ ਉਖੜ ਗਯਾ ਜਬ ਸੇ,
ਔਰ ਜ਼ਯਾਦਾ ਵਜ਼ਨ ਉਠਾਤਾ ਹੂੰ ।
ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਭੂਲਨੇ ਕੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਮੇਂ,
ਆਜ ਕਿਤਨੇ ਕਰੀਬ ਪਾਤਾ ਹੂੰ ।
ਕੌਨ ਯੇ ਫ਼ਾਸਲਾ ਨਿਭਾਏਗਾ,
ਮੈਂ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੂੰ ਸਚ ਬਤਾਤਾ ਹੂੰ ।
51. ਅਬ ਕਿਸੀ ਕੋ ਭੀ ਨਜ਼ਰ ਆਤੀ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਦਰਾਰ
ਅਬ ਕਿਸੀ ਕੋ ਭੀ ਨਜ਼ਰ ਆਤੀ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਦਰਾਰ,
ਘਰ ਕੀ ਹਰ ਦੀਵਾਰ ਪਰ ਚਿਪਕੇ ਹੈਂ ਇਤਨੇ ਇਸ਼ਤਹਾਰ ।
ਆਪ ਬਚਕਰ ਚਲ ਸਕੇਂ ਐਸੀ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਨਹੀਂ,
ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਘੇਰੇ ਹੁਏ ਮੁਰਦੇ ਖੜੇ ਹੈਂ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ।
ਰੋਜ਼ ਅਖ਼ਬਾਰੋਂ ਮੇਂ ਪੜ੍ਹਕਰ ਯੇ ਖ਼ਯਾਲ ਆਯਾ ਹਮੇਂ,
ਇਸ ਤਰਫ਼ ਆਤੀ ਤੋ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖਤੇ ਫ਼ਸਲੇ-ਬਹਾਰ ।
ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਕੁਛ ਸੋਚਤਾ ਰਹਿਤਾ ਹੂੰ ਮਗਰ ਕਹਤਾ ਨਹੀਂ,
ਬੋਲਨਾ ਭੀ ਹੈ ਮਨਾ, ਸਚ ਬੋਲਨਾ ਤੋ ਦਰਕਿਨਾਰ ।
ਇਸ ਸਿਰੇ ਸੇ ਉਸ ਸਿਰੇ ਤਕ ਸਬ ਸ਼ਰੀਕੇ ਜੁਰਮ ਹੈਂ,
ਆਦਮੀ ਯਾ ਤੋ ਜ਼ਮਾਨਤ ਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਯਾ ਫ਼ਰਾਰ ।
ਹਾਲਤੇ ਇਨਸਾਨ ਪਰ ਬਰਹਮ ਨ ਹੋਂ ਅਹਲੇ-ਵਤਨ,
ਵੋ ਕਹੀਂ ਸੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭੀ ਮਾਂਗ ਲਾਏਂਗੇ ਉਧਾਰ ।
ਰੌਨਕੇ ਜੰਨਤ ਜ਼ਰਾ ਭੀ ਮੁਝਕੋ ਰਾਸ ਆਈ ਨਹੀਂ,
ਮੈਂ ਜਹੰਨੁਮ ਮੇਂ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਥਾ ਮੇਰੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ।
ਦਸਤਕੋਂ ਕਾ ਅਬ ਕਿਵਾੜੋਂ ਪਰ ਅਸਰ ਹੋਗਾ ਜ਼ਰੂਰ,
ਹਰ ਹਥੇਲੀ ਖ਼ੂਨ ਸੇ ਤਰ ਔਰ ਜ਼ਯਾਦਾ ਬੇਕਰਾਰ ।
52. ਤੁਮਹਾਰੇ ਪਾਂਵੋਂ ਕੇ ਨੀਚੇ ਕੋਈ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ
ਤੁਮਹਾਰੇ ਪਾਂਵੋਂ ਕੇ ਨੀਚੇ ਕੋਈ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ,
ਕਮਾਲ ਯੇ ਹੈ ਕਿ ਫਿਰ ਭੀ ਤੁਮਹੇਂ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਮੈਂ ਬੇਪਨਾਹ ਅੰਧੇਰੋਂ ਕੋ ਸੁਬਹ ਕੈਸੇ ਕਹੂੰ,
ਮੈਂ ਇਨ ਨਜ਼ਾਰੋਂ ਕਾ ਅੰਧਾ ਤਮਾਸ਼ਬੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਤੇਰੀ ਜੁਬਾਨ ਹੈ ਝੂਠੀ ਜਮਹੂਰੀਯਤ ਕੀ ਤਰਹ,
ਤੂ ਏਕ ਜ਼ਲੀਲ ਸੀ ਗਾਲੀ ਸੇ ਬੇਹਤਰੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਤੁਮਹੀਂ ਸੇ ਪਯਾਰ ਜਤਾਏਂ ਤੁਮਹੀਂ ਕੋ ਖਾ ਜਾਯੇਂ,
ਅਦੀਬ ਯੋਂ ਤੋ ਸਿਯਾਸੀ ਹੈਂ ਪਰ ਕਮੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਤੁਝੇ ਕਸਮ ਹੈ ਖੁਦੀ ਕੋ ਬਹੁਤ ਹਲਾਕ ਨ ਕਰ,
ਤੂ ਇਸ ਮਸ਼ੀਨ ਕਾ ਪੁਰਜ਼ਾ ਹੈ, ਤੂ ਮਸ਼ੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਆਯੇਂ ਜ਼ਰੂਰ ਆਪ ਯਹਾਂ,
ਯੇ ਮੁਲਕ ਦੇਖਨੇ ਕੇ ਲਾਯਕ ਤੋ ਹੈ, ਹਸੀਨ ਨਹੀਂ ।
ਜ਼ਰਾ-ਸਾ ਤੌਰ-ਤਰੀਕੋਂ ਮੇਂ ਹੇਰ-ਫੇਰ ਕਰੋ,
ਤੁਮਹਾਰੇ ਹਾਥ ਮੇਂ ਕਾਲਰ ਹੋ, ਆਸਤੀਨ ਨਹੀਂ ।