ਮੋਤੀ ਮਿਲੇਗਾ ਕੋਈ ਅਣਮੋਲ ਤੈਨੂੰ, ਤੋੜ ਤੋੜ ਕੇ ਸਿੱਪੀਆਂ ਫੋਲਦਾ ਜਾਹ । ਕੋਈ ਮਿਲੇਗਾ ਰੱਬ ਦੀ ੫ਹੁੰਚ ਵਾਲਾ, ਸਭ ਨੂੰ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਤੋਲਦਾ ਜਾਹ। ਤੇਰੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਦੀ ਮੁਰਾਦ ਪੂਰੀ, ਨਾਲ ਸਿਦਕ ਦੇ ਬੀਬਿਆ! ਟੋਲਦਾ ਜਾਹ । "ਵਿਰਦੀ" ਕਦੀ ਤੇ ਮਿਲੇਗਾ ਵੈਦ ਪੂਰਾ, ਪੀੜ ਪੀੜ ਕਰਕੇ ਉੱਚੀ ਬੋਲਦਾ ਜਾਹ ।

ਚੱਲ ਦਿਲਾ ਕੁਝ ਬੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਖੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਇਸ ਤਨ ਨੂੰ ਸਮਜਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਮੱਥੇ ਤਿਲਕ ਲਗਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਆਪਣਾ ਆਪ ਫਰੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਖੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਤੀਰਥ ਜਾ ਜਾ ਥੱਕ ਗਏ ਆ ਪੋਥੀਆ ਪੜ ਪੜ ਅੱਕ ਗਏ ਆ ਕੋਈ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਬਾਣੀ ਬੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਖੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਪਾਪ ਧੋਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਮਰ ਕੇ ਜਿਉਣ ਨੂੰ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਤਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਟੋਹਲ ਤੇ ਸਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਖੋਲ ਤੇ ਸਹੀ "ਵਿਰਦੀ" ਮੈ ਮੈ ਕਰਦਾ ਰਹਿਣਾ ਐਵੇਂ ਜੈ ਜੈ ਕਰਦਾ ਰਹਿਣਾ ਕਦੀ ਤਾਂ ਤੂੰ ਤੂੰ ਬੋਲ ਤੇ ਸਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਕੁੰਡੀ ਖੋਲ ਤੇ ਸਹੀ !!

ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਮਨ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਇਸ ਨੂੰ ਆਕੇ ਸਮਝਾਵੋ ਲੈ ਆਵੋ ਚਾਰੇ ਪੋਥੀਆਂ -ਓ-ਅ- ਤੋਂ ਪੜ੍ਹਾਵੋ, ਕਿਹੜਾ ਸਾਥ ਨਿਭਾਊ -ਵਿਰਦੀ- ਕਿਸ ਨੂੰ ਫੜਾਵੇ ਪੱਲਾ, ਲੱਖਾਂ ਯਾਰ ਬਣਾ ਲੈ ਭਾਵੇਂ ਜਾਣਾਂ ਪੈਣਾਂ ਕੱਲਾ,

ਰਾਹਾਂ ਉਤੇ ਧੂੜ ਪਈ ਉੱਡੇ ਵਿੱਚ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਮੈਂ ਖੜ੍ਹੀ ਹਾਂ ਰੀਝ ਲਾਕੇ ਦੇਖ ਰਹੀਂ ਹਾਂ ਖਾਬਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡ ਰਹੀਂ ਹਾਂ । ਪਿੱਛੇ ਮੁੜਕੇ ਵਿਹੜਾ ਤੱਕਾਂ ਚੁੱਪ ਦੇ ਰੁਖ ਦੀ ਛਾਂ ਹੈ ਗੂੜ੍ਹੀ ਟੁੱਟੇ ਵਾਣ ਦੀ ਮੰਜੀ ਡਾਹ ਕੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸੁੱਤਾ ਦੇਖ ਰਹੀਂ ਹਾਂ !

ਕੌਣ ਹੈ ਜੋ ਅੰਦਰ ਬੈਠਾ ਜਿਹੜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਮੇਰਾ ! ਪਹਿਚਾਣ ਆਪਣੀ ਗੁਪਤ ਹੈ ਰੱਖਦਾ ਅੰਦਰ ਬੈਠਾ ਜਿਹੜਾ ! ਸੋਹਣੀਆ ਅੱਖਾਂ ਸੋਹਣਾ ਮੁੱਖ ਹੈ ਸੋਹਣਾ ਤਨ ਹੈ ਮੇਰਾ ! ਜੱਦ ਮੈ ਪੂਛਾ ਕੋਣ ਹੈ ਭਾਈ ਤੂੰ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਜਿਹੜਾ ! ਮੇਰਾ ਮੇਰਾ ਜਿਹੜਾ ਕਰਦਾ ਜਿਹੜਾ ਬੈਠਾ ਅੰਦਰ ਹੈ ! ਉਸਨੇ ਤੈਨੂੰ ਸਿਰਜਿਆ ਵਿਰਦੀ ਤਨ ਓਸ ਦਾ ਹੀ ਮੰਦਰ ਹੈ!!

ਵਾਜੇ ਵੱਜਦੇ ਬੂਹੇ ਤੇ ਹੋਣ ਖੁਸ਼ੀਆਂ, ਗਾਵਣ ਮੰਗਲਾਚਾਰ ਦੇ ਗੀਤ ਸਾਰੇ। ਕੱਠਾ ਹੋ ਗਿਆ ਏ ਮੇਲ ਗੇਲ ਆਕੇ, ਖੁਸ਼ੀ ਮਾਣਦੇ ਨੇ ਭਾਈ ਮੀਤ ਸਾਰੇ। ਮੈਂ ਵੀ ਹੱਸਦੀ ਹੱਸਦੀ ਕਰੀ ਜਾਵਾਂ, ਚਾਂਈ ਚਾਂਈਂ ਪੂਰੇ ਰਸਮ ਰੀਤ ਸਾਰੇ। ਪਰ ਕੌਣ ਜਾਣੇ ਕੀ ਖਿਆਲ ਆਕੇ, ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਰਹੇ ਬੀਤ ਸਾਰੇ। ਜਿਸਮ ਜਾਨ ਤੇ ਜਿਗਰ ਦਾ ਜੋ ਟੁਕੜਾ, ਕੁਖੋਂ ਜੰਮਿਆ ਸ਼ੀਰ ਪਿਆਇਆ ਜਿਸਨੂੰ। ਵਾਂਗ ਪੁਤਰਾਂ ਲਾਡ ਲਡਾਇਆ ਜਿਸਨੂੰ, ਚਾਂਈਂ ਚਾਂਈਂ ਸਕੂਲ ਪੜਾਇਆ ਜਿਸਨੂੰ। ਉਸ ਤੋਂ ਵਿਛੜਨੇ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਏ, ਸਦਾ ਵੇਖਕੇ ਦਿਲ ਪਰਚਾਇਆ ਜਿਸਨੂੰ। ਕਿਵੇਂ ਰਹਾਂਗੀ ਹੁਣ ਡਿੱਠੇ ਬਾਝ ਉਸਦੇ, ਅਖੋ ਪਰੇ ਨਾ ਕੱਦੀ ਹਟਾਇਆ ਜਿਸਨੂੰ। ਲਾਡਾਂ ਪਾਲੀਏ, ਮੇਰੀਏ ਲਾਡਲੀਏ ਨੀ, ਜਾਣਾ ਤੂੰ ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਸੰਸਾਰ ਅੰਦਰ। ਓਥੇ ਕੰਮ ਆਉਣੀ ਖੂਬ ਸੁਣਦੀ ਜਾਵੀਂ, ਮੇਰੀ ਸਿਖਿਆ ਲਫਜ਼ ਦੋ ਚਾਰ ਅੰਦਰ। ਤੁਰੀਂ ਸੌਰਿਆਂ ਦੀ ਸਦਾ ਤਾਰ ਅੰਦਰ, ਆਪਣੀ ਜਿਤ ਸਮਝੀਂ ਸਦਾ ਹਾਰ ਅੰਦਰ। ਸੱਜੀ ਰਹੀਂ ਸੇਵਾ ਦੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਅੰਦਰ, ਸਮਝੀਂ ਫਰਕ ਨਾ ਪਤੀ ਤੇ ਕਰਤਾਰ ਅੰਦਰ। ਜਤ ਸਤ ਦੇ ਗਹਿਣੇਂ ਹੰਡਾਈ ਬੇਟੀ, ਸ਼ਰਮ ਧਰਮ ਦੀ ਸਦਾ ਪੁਸ਼ਾਕ ਪਾਂਵੀਂ। ਮੂੰਹ ਤੇ ਰਹੀਂ ਮਲਦੀ ਖਿਮਾਂ ਦਾ ਪੋਡਰ, ਬਿੰਦੀ ਨਿਮਰਤਾ ਵਾਲੀ ਮੱਥੇ ਤੇ ਲਾਵੀਂ। ਦਯਾ ਦੀ ਸੁਰਖੀ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਸੁਰਮਾਂ, ਕੰਘੀ ਕੰਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਾਲੀ ਰੋਜ਼ ਵਾਹਵੀਂ। ਮਹਿੰਦੀ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਲਾਵੀਂ ਉਪਕਾਰ ਵਾਲੀ, ਸਦਾ ਪਤੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਵੀਂ। ਰੱਬ ਸੁਖਾਂ ਵਾਲੇ ਬੂਹੇ ਖੋਲ ਦੇਵੇ, ਵਸੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਦਾ ਮਹੱਲ ਤੇਰਾ। ਆਉਂਦੀ ਰਹੇ ਹਵਾ ਸਦਾ ਬਰਕਤ ਵਾਲੀ, ਮੂੰਹ ਸਦਾ ਰਹੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਵੱਲ ਤੇਰਾ। ਦੁੱਖ ਵੇਖਣਾ ਕਦੀ ਨਾ ਨਸੀਬ ਹੋਵੇ, ਭਾਗ ਰਹਿਣ ਬੈਠੇ ਬੂਹਾ ਮੱਲ ਤੇਰਾ। ਅੰਗ ਸੰਗ ਤੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਰਹਿਣ ਧੀਏ, ਰਹੇ ਸਦਾ ਸੁਹਾਗ ਅੱਟਲ ਤੇਰਾ !!

ਚਾਹੇ ਲੋਕੀ ਮਾਰਨ ਪੱਥਰ ਮੈਂ ਸਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ । ਮੰਦਰ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਇਹ ਝਗੜੇ ਕੌਣ ਮੁਕਾਉਗਾ ਅੰਦਰ ਬੈਠੇ ਕਰਤਾਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕੌਣ ਬੁਲਾਉਗਾ । ਲੋਕਾ ਦੇ ਮਨ ਤੇ ਰਖਿਆ ਭਾਰ ਮੈਂ ਲਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ । ਤਨ ਦੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੈਲਾ ਕਰੀਏ ਪ੍ਰੇਮ ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਧਰੀਏ । ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਪਾਠ ਪੂਜਾ ਕੀਰਤਨ ਅਸੀਂ ਰੋਜ ਕਰਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਵਾਲਾ ਪਾਠ ਅਸੀਂ ਕਿਉ ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਦੇ । ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜਵਾਬ 'ਵਿਰਦੀ' ਮੈਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ।।

ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਨਰਮ ਹਵਾ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਬੈਠਾ ਸੀ ਨਿਗਾਹ ਅੰਦਰ, ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਗਿਣਦਿਆਂ, ਮਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਿਸ਼ਚਲ। ਪੰਛੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਸੋਰ, ਮਾਨੋ ਜਗਤ ਦੀ ਗੂੰਜ ਹੋਵੇ, ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਧਿਆਨ ਵਧਿਆ, ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਬਣੇ—ਰੱਬੀ ਰਾਗ। ਉਹ ਪੰਛੀ ਨਹੀਂ, ਗਾਇਕ ਸਨ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ, ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੇ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਰਲਕੇ, ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਰ ਬਣਾਉਂਦੇ। ਮਨ, ਸਾਹ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਝਲਕ, ਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੋਦ ‘ਚ ਵੱਸਦਾ ਰੱਬ, ਇੱਕ ਪਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋ ਗਿਆ, ਵਿਰਦੀ, ਤੂੰ, ਤੇ ਉਹ—ਸਾਰੇ ਇੱਕ।

ਧੁਨੀ ਇਕ ਰੇਖਾ, ਨਾਦਕ ਰੂਪ, ਚੀਰਦੀ ਜਾਦੂ, ਚੀਰਦੀ ਧੂਪ। ਅਕਾਸ਼ ਦੀ ਗੂੰਜ, ਮਨ ਵਿੱਚ ਵੱਸੇ, ਜਿਵੇਂ ਰੱਬ ਦੇ ਪੈਗਾਮ ਰਾਹਾਂ 'ਚ ਹੱਸੇ। ਮਨ ਤਾਨਪੂਰਿਆ, ਰੂਹ ਰਾਗ ਬਣੀ, ਚੁੱਪ ਵਿਚੋਂ ਉਠੀ ਇਕ ਚਮਕ ਪੁਰਾਣੀ। ਸੋਚਾਂ ਦੇ ਤਟ 'ਤੇ ਮਹਲ ਬਣਾਇਆ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਰੰਗਾਂ ਚ ਰੂਪ ਲਿਆਂਇਆ। ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਰਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਗੇ ਚਾਨਣ, ਹਰ ਸਾਹ ਜਾਪੇ ਰੱਬੀ ਬਾਣੀ ਦਾ ਚਾਨਣ। ਮੇਰਾ ਅੰਦਰ ਨਾ ਮੇਰਾ ਰਹਿਣ ਲਗਾ, ਓਹ ਸੁਰ ਵਿਚ ਗੋਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਹਉਮੈ ਲੱਥਾ। ਧੁਨੀ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਨ ਸੀ, ਇੱਕ ਰੂਹ ਦੀ ਰਸਨਾ, ਇੱਕ ਰੱਬੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਵਾਜਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਉਸ ਦੀ ਸੁਰ-ਧਾਰਾ ਵਿਚੋਂ ਵਿਰਦੀ ਤੂੰ ਜਨਮ ਲਿਆ

ਮੈ ਹਜ਼ਾਰ ਵੀ ਜੋੜੇ ਲੱਖ ਵੀ ਜੋੜੇ, ਜੋੜ ਤਾਂ ਕਈ ਕਰੋੜ ਲਾਏ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕਈ ਥਾਂ ਜੁੜ ਗਿਆ, ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਨਾਤੇ ਤੋੜ ਲਏ। ਚਿਹਰੇ ਉਤੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਨਕਾਬਾਂ ਪਾਈਆਂ, ਦਿਲ ਦੇ ਦਰਦ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਾਂ ਦੱਸੇ। ਸਿਰਫ਼ ਰਸਮਾਂ ਲਈ ਨੀਹਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਅਸਲੀਅਤ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਵੀ ਰੁੱਸੇ। ਜਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਲੱਗਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਰੂਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਰੋ ਲਿਆ। ਬਾਹਰੋ ਜਿੱਤ ਦੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡੇ, ਅੰਦਰੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੀ ਖੋ ਲਿਆ। ਸੱਚ ਦੇ ਰਾਹ ਤਕਦੀਆ ਰਹੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਝੂਠ ਦੀ ਧੁੰਦ ਚ ਰਾਹ ਭੁੱਲ ਗਏ। ਆਪਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਹੇਠ, ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਰੁੱਲ ਗਏ। ਕਦੇ ਦਿਲ ਨੇ ਚਾਹਤਾਂ ਦੀ ਰਸਮ ਲਿਖੀ, ਕਦੇ ਹੌਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਾਰ ਮੰਨਣੀ ਪਈ। ਬਾਹਰੋਂ ਕਸਮਾਂ ਤੇ ਵਾਅਦੇ ਬੁਣਦੇ ਰਹੇ, ਅੰਦਰੋਂ ਸੱਚਾਈ ਨੂੰ ਹਾਰ ਸਹਿਣੀ ਪਈ। ਹੁਣ ਨਾਤਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਂ ਕਰੀਂ, ਨਾ ਹੀ ਮੇਲ ਦੀ ਆਸ ਵਿਖਾਈਂ ਵਿਰਦੀ। ਜਿੱਥੇ ਦਿਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਾਂ ਮਿਲੇ, ਉਥੇ "ਚੁੱਪ ਹੀ ਵਫ਼ਾ" ਬਣਾਈਂ ਵਿਰਦੀ।

ਚੱਲਦਾ ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ, ਚੁੱਪ ਚਾਪ, ਖਾਮੋਸ਼ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਕੋਈ ਪੁਕਾਰਦਾ, ਕੋਈ ਚੁੱਪ ਕਰਾਂਦਾ, ਕੋਈ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਖੁਆਬਾਂ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ। ਵਿਰਦੀ ਤੈਨੂੰ, ਜਿਸਨੇ ਰਚਿਆ ਓਹ ਅੰਦਰ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਬਣਿਆ। ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਵਿੱਚ ਵੱਜਦਾ ਹੈ, ਓਹ ਤਾਰ ਜੋ ਤੇਰੇ ਅੰਦਰ ਤਣਿਆ। ਸਵਾਲ ਹੀ ਸਵਾਲ ਹਨ ਬਹੁਤ ਭਾਵੇਂ, ਉੱਤਰ ਵੀ ਅੰਦਰ ਹੀ ਵੱਸਦੇ ਨੇ। ਦਿਲ ਦੇ ਮੰਦਰ ਚ ਬੈਠਾ ਹੈ ਕੋਈ, ਜਿਸਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿਰਫ਼ ਚੁੱਪੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇ ਹਰ ਕਦਮ ਚੋ ਉਠਦਾ ਹੈ ਮੈਂ, ਉਸਦਾ ਹੰਕਾਰਾ ਵੀ ਤੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਦਾ ਹੁੰਦਾ। ਲਾਜ ਰੱਖਦਾ ਹੈ "ਵਿਰਦੀ" ਤੇਰੀ, ਜੋ ਕਦੇ ਨਾ ਛੁੱਟੇ, ਦਿਲ ਦੀ ਯਾਤਰਾ 'ਚ ਹੁੰਦਾ। ਚੱਲਦਾ ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ, ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨਵੀਆਂ ਰਾਹਾਂ ਤੋਂ ਲੈਕੇ। ਸੁਫ਼ਨਿਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਰੰਗ ਭਰਨੇ ਉਮੀਦਾਂ ਦੀ ਇਕ ਮੀਠੀ ਚਾਨਣੀ ਲੈਕੇ।

ਚੁੱਪ ਦੇ ਚਾਨਣ ਵਿੱਚੋ ਇਕ ਕਹਾਣੀ ਲੱਭੀ, ਹਵਾ ਦੀ ਠੰਡੀ ਛੋਹ ਵਿੱਚੋ ਰਵਾਨੀ ਲੱਭੀ। ਕਿਸੇ ਰਾਹੀ ਦੇ ਖਾਲੀ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਜੌ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਲਾਸਾਨੀ ਲੱਭੀ। ਨਹੀਂ ਲੱਭੀ ਸੋਨੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਥਾਲ ਵਿੱਚੋ ਨਹੀਂ ਲੱਭੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਵਿੱਚੋ। ਉਹ ਤਾਂ ਸੀ ਇੱਕ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅੰਦਰ, ਲੱਭੀ ਅੰਦਰ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਤਾਲ ਵਿੱਚੋ। ਨਾਂ ਰੰਜਿਸ਼ ਰਹੀ, ਨਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਧੇਲੇ, ਨਾਂ ਕੋਈ ਸ਼ਿਕਵਾ, ਨਾਂ ਵਾਅਦੇ ਉਧੇੜੇ। ਜਿਥੇ ਦਿਲ ਰੁੱਕ ਜਾਏ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਹ ਸੁਕ ਜਾਏ, ਉਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਵਿਰਦੀ, ਜਿੱਥੇ ਸੁਕੂਨ ਵੱਸ ਜਾਏ।

ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਪਰ ਛਾਇਆ ਅੰਧੇਰਾ, ਹੱਦਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਗਿਆ ਲਹੂ ਬਥੇਰਾ। ਮਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਸੀ ਪੁੱਤ ਦੀ ਤਸਵੀਰ, ਉਹ ਰੋਂਦੀ ਆਖੇ, "ਮੇਰਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਸੀ ਵੀਰ?" ਮਾ ਉਡੀਕਦੀ ਰਹੀ ਪੁੱਤ ਨੂੰ ਜੌ ਸੀ ਲੜਨ ਗਿਆ, ਸਿਪਾਹੀ ਗਿਰ ਸੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਲਹੂ ਲੁਹਾਣ ਪਿਆ। ਭਾਰਤ ਵੀ ਰੋਇਆ, ਪਾਕ ਵੀ ਰੋਇਆ, ਇਕ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਨੇ ਸੀ ਪੁੱਤ ਖੋਇਆ। ਜੰਗ ਜਿੱਤ ਕੇ ਵੀ ਕੀ ਮਿਲਿਆ ਅਖੀਰ, ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਜਿੰਦਾ, ਸਿਰਫ ਰਿਹ ਗਈ ਤਸਵੀਰ। ਕਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਜ਼ੂਆਂ ਸੀ ਸੌ ਗਈਆਂ, ਸਿਰਫ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ। ਵਿਰਦੀ ਆਖੇ ਬਣੀਏ ਅਸੀਂ ਅਮਨ ਦੇ ਰਾਹੀ, ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੀ ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੋਈ ਲੜਾਈ। ਜਿਹੜੀ ਵੀ ਸੀ ਰੰਜਿਸ਼, ਮੁਕਾ ਦੇਈਏ, ਮਾਂਵਾਂ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਸੁਕਾ ਦੇਈਏ।

ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਤਾਂ ਜੁੜਨ ਵੀ ਦੇਈ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀਂ ਥੁੜਨ ਨਾਂ ਦੇਈ। ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਾ ਦੇਈ ਅੱਧ ਵਿਚਾਲੇ ਰੁੜਨ ਨਾ ਦੇਈ। ਜਾ ਤੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਗਰਕ ਕਰਦੀਂ ਅੱਧੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਮੁੜਨ ਨਾ ਦੇਈ। ਵਿਰਦੀ ਜਦ ਵੀ ਸਜਦਾ ਕਰੀ ਸਿਰ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਖੜਨ ਨਾ ਦੇਈ।।

ਕੋਈ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ .. ਫੁੱਲਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਚਹਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਟਾਹਣੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਟਹਿਕ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਕੋਈ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ ... ਸੂਰਜ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਇਸ ਢੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਚੰਨ ਚਾਨਣੀ ਦੇ ਸੰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੋਈ ਤਾਂ ਹੈ ਜੋ .. ਬੰਦੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭੇਦ ਨਾ ਆਪਣਾ ਖੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਹਰ ਥਾਂ ਰੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। "ਵਿਰਦੀ" ਤੂੰ ਰੱਜ ਕੇ ਵੇਖ .... ਘਾਹ ਤੇ ਡੁੱਲੀ ਤਰੇਲ ਨੂੰ, ਕੁਰਦਰਤ ਦੇ ਇਸ ਖੇਲ ਨੂੰ, ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਚਲਦੇ ਇਸ ..ਸ਼ਿਵ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮੇਲ ਨੂੰ .. ।।

ਅਸੀਂ ਬਾਗ਼ੀ ਤੇਰੀ ਬਾਣੀ ਤੋਂ, ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਨਾ ਖ਼ਾਨੇ ਪਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਅਸੀਂ ਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਆਂ, ਅਸੀਂ ਸਾਧਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਆਂ। ਅਸੀਂ ਟੇਕੀਏ ਮੱਥਾ ਮੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ, ਤੇ ਸ਼ਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਆਂ॥ ਅਸੀਂ ਘਰ ਦੀ ਸੁੱਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ, ਅੱਜ ਤੜਕੇ ਹਵਨ ਕਰਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਤੈਨੂੰ ਕੌਤਕੀ ਅਸਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਮੱਕਾ ਘੁਮਾ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਚ ਵੇਈਂ ਅਲੋਪ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਤੇਰਾ ਅਸਲੋਂ ਰੂਪ ਵਟਾ ਦਿੱਤਾ॥ ਤੇਰੀ ਫ਼ੋਟੋ ਪੂਜੀ ਜਾਂਦੇ ਆਂ, ਤੇਰੇ ਕਹੇ ਨੂੰ ਫਾਹੇ ਲਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਅਸੀਂ ਪੱਕੇ ਹਮਾਇਤੀ ਜਾਤਾਂ ਦੇ, ਅਸੀਂ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ‘ਸਿੰਘ’ ਕਹਾਉਂਦੇ ਆਂ। ਅਸੀਂ ਪਾਠ ਰਖਾਈਏ ਡੇਰਿਆਂ ’ਤੇ, ਬੜਾ ਭਾਰੀ ਲੰਗਰ ਲਾਉਂਦੇ ਆਂ॥ ਲੈ ਨਿਸ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਗੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਗੁਰਦਵਾਰਾ ਦਲਿਤਾਂ ਬਣਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਅਸੀਂ ਸ਼ੌਂਕੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਜਾਵਣ ਦੇ, ਨਾਲੇ ਠੱਗੀਆਂ-ਠੋਰੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਆਂ। ਅਸੀਂ ਲੜੀ ਚਲਾਈਏ ਪਾਠਾਂ ਦੀ, ਬਸ ਪੜ੍ਹ-ਪੜ੍ਹ ਬੁੱਤਾ ਸਾਰਦੇ ਆਂ॥ ਕੋਈ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਰਹਿ ਸਕਦੈ, ਕੰਨ-ਪਾੜੂ ਸਪੀਕਰ ਲਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਅਸੀਂ ਮੁੱਲ ਦੇ ਪਾਠ ਚਲਾ ਛੱਡੇ, ਬੜੇ ਸੁੰਦਰ ਰੁਮਾਲੇ ਪਾ ਛੱਡੇ। ਦਰਬਾਰ ਵੀ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਧੋ ਛੱਡੇ, ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਲਈ ਏ. ਸੀ. ਲਾ ਛੱਡੇ॥ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਵੇਖ ਜ਼ਰਾ, ਕਿੱਡਾ ਨਗਰ-ਕੀਰਤਨ ਸਜਾਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥ ਅਸੀਂ ‘ਸੇਵਾ’ ਲਈ ਲੜ ਮਰਦੇ ਆਂ, ਚੋਰੀ ਗੋਲਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਰਦੇ ਆਂ। ਸੰਗਤ ਦਾ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਛਕ ਜਾਈਏ, ਤਾਹੀਉਂ ਤਾਂ ਚੋਣਾਂ ਲੜਦੇ ਆਂ॥ ਸਿੱਖੀ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਖ਼ਾਤਰ ਜੀ, ਚਿੱਠੀ ’ਚੋਂ ਜਥੇਦਾਰ ਆਇਆ ਏ। ਨਾਨਕ ਜੀ ! ਤੇਰੇ "ਵਿਰਦੀ" ਨੇ, ਸਿੱਖੀ ਨਾਲ ਦਗ਼ਾ ਕਮਾਇਆ ਏ॥