ਆਕੇ ਸੱਜਾਦਾ ਨਸ਼ੀਂ ਕੈਸ ਹੁਆ ਮੇਰੇ ਬਾਦ
ਨ ਰਹੀ ਦਸ਼ਤ ਮੇਂ ਖ਼ਾਲੀ ਕੋਈ ਜਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

ਚਾਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਸੀ ਗ਼ਮ ਸੇ ਗਿਰੇਬਾਨ-ਏ-ਕਫ਼ਨ
ਕੌਨ ਖੋਲੇਗਾ ਤੇਰੇ ਬੰਦ-ਏ-ਕਬਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

ਵੋ ਹਵਾਖ਼ਵਾਹ-ਏ-ਚਮਨ ਹੂੰ ਕਿ ਚਮਨ ਮੇਂ ਹਰ ਸੁਬਹ
ਪਹਲੇ ਮੈਂ ਜਾਤਾ ਥਾ ਔਰ ਬਾਦ-ਏ-ਸਬਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

ਤੇਜ਼ ਰਖਨਾ ਸਰ-ਏ-ਹਰ ਖ਼ਾਰ ਕੋ ਐ ਦਸ਼ਤ-ਏ-ਜੁਨੂੰ
ਸ਼ਾਯਦ ਕੋਈ ਆ ਜਾਏ ਆਬਲਾ-ਪਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

ਮੂੰਹ ਪੇ ਰਖ ਦਾਮਨ-ਏ-ਗੁਲ ਰੋਏਂਗੇ ਮੁਰਗ਼ਾਨ-ਏ-ਚਮਨ
ਹਰ ਰਵਿਸ਼ ਖ਼ਾਕ ਉੜਾਏਗੀ ਸਬਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

ਬਾਦ ਮਰਨੇ ਕੇ ਮੇਰੀ ਕਬਰ ਪੇ ਆਯਾ ਵੋ 'ਮੀਰ'
ਯਾਦ ਆਈ ਮੇਰੇ ਈਸਾ ਕੋ ਦਵਾ ਮੇਰੇ ਬਾਦ

(ਸੱਜਾਦਾ ਨਸ਼ੀਂ=ਮਸਜਿਦ ਜਾਂ ਮਜ਼ਾਰ ਦਾ ਗੱਦੀਦਾਰ,
ਕੈਸ=ਮਜਨੂੰ, ਦਸ਼ਤ=ਜੰਗਲ,ਉਜਾੜ, ਬੰਦ-ਏ-ਕਬਾ=
ਕੱਪੜਿਆਂ 'ਚ ਲਾਈਆਂ ਗੰਢਾਂ, ਬਾਦ-ਏ-ਸਬਾ=ਸਵੇਰ
ਦੀ ਹਵਾ, ਆਬਲਾ=ਛਾਲੇ, ਮੁਰਗ਼ਾਨ=ਪੰਛੀ)

ਅਸ਼ਕ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਕਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ
ਲਹੂ ਆਤਾ ਹੈ ਜਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ

ਹੋਸ਼ ਜਾਤਾ ਨਹੀਂ ਰਹਾ ਲੇਕਿਨ
ਜਬ ਵੋ ਆਤਾ ਹੈ ਤਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ

ਦਿਲ ਸੇ ਰੁਖਸਤ ਹੁਈ ਕੋਈ ਖਵਾਹਿਸ਼
ਗਿਰੀਯਾ ਕੁਛ ਬੇ-ਸਬਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ

ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਹੌਸਲਾ ਹੈ ਸ਼ਰਤ ਵਰਨਾ
ਬਾਤ ਕਾ ਕਿਸ ਕੋ ਢਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ

ਜੀ ਮੇਂ ਕਯਾ-ਕਯਾ ਹੈ ਅਪਨੇ ਐ ਹਮਦਮ
ਹਰ ਸੁਖਨ ਤਾ ਬਾ-ਲਬ ਨਹੀਂ ਆਤਾ

ਬਾਰਹਾ ਗੋਰ ਦਿਲ ਝੁਕਾ ਲਾਯਾ
ਅਬਕੇ ਸ਼ਰਤ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਬਜਾ ਲਾਯਾ

ਕਦਰ ਰਖਤੀ ਨ ਥੀ ਮਤਾ-ਏ-ਦਿਲ
ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਕੋ ਮੈਂ ਦਿਖਾ ਲਾਯਾ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਇਕ ਕਤਰਾ-ਏ-ਖ਼ੂੰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬੇਸ਼
ਏਕ ਆਲਮ ਕੇ ਸਰ ਬਲਾ ਲਾਯਾ

ਸਬ ਪੇ ਜਿਸ ਬਾਰ ਨੇ ਗਿਰਾਨੀ ਕੀ
ਉਸ ਕੋ ਯੇ ਨਾਤਵਾਂ ਉਠਾ ਲਾਯਾ

ਦਿਲ ਮੁਝੇ ਉਸ ਗਲੀ ਮੇਂ ਲੇ ਜਾਕਰ
ਔਰ ਭੀ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਮਿਲਾ ਲਾਯਾ

ਇਬਤਿਦਾ ਹੀ ਮੇਂ ਮਰ ਗਏ ਸਬ ਯਾਰ
ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਕੌਨ ਇੰਤਹਾ ਲਾਯਾ

ਅਬ ਤੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਬੁਤਕਦੇ ਸੇ 'ਮੀਰ' !
ਫਿਰ ਮਿਲੇਂਗੇ ਅਗਰ ਖ਼ੁਦਾ ਲਾਯਾ

(ਆਲਮ=ਸੰਸਾਰ, ਬੇਸ਼=ਵੱਧ, ਬਾਰ=ਭਾਰ,
ਗਿਰਾਨੀ=ਘਾਟ, ਨਾਤਵਾਂ=ਕਮਜ਼ੋਰ,
ਇਬਤਿਦਾ=ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਇੰਤਹਾ=ਅੰਤ)

ਚਲਤੇ ਹੋ ਤੋ ਚਮਨ ਕੋ ਚਲੀਏ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਬਹਾਰਾਂ ਹੈ
ਪਾਤ ਹਰੇ ਹੈਂ ਫੂਲ ਖਿਲੇ ਹੈਂ ਕਮ ਕਮ ਬਾਦ-ਓ-ਬਾਰਾਂ ਹੈ

ਰੰਗ ਹਵਾ ਸੇ ਯੂੰ ਟਪਕੇ ਹੈ ਜੈਸੇ ਸ਼ਰਾਬ ਚੁਆਤੇ ਹੈਂ
ਆਗੇ ਮੈਖ਼ਾਨੇ ਕੇ ਨਿਕਲੋ ਅਹਦੇ ਬਾਦਾ-ਗੁਸਾਰਾਂ ਹੈ

ਦਿਲ ਹੈ ਦਾਗ਼ ਜਿਗਰ ਹੈ ਟੁਕੜੇ ਆਸੂੰ ਥੇ ਸੋ ਖ਼ੂਨ ਹੂਏ
ਲੋਹੂ-ਪਾਨੀ ਏਕ ਕਰੇ ਯੇ ਇਸ਼ਕ-ਏ-ਲਾਲਾਅਜ਼ਾਰਾਂ ਹੈ

ਕੋਹਕਨ-ਓ-ਮਜਨੂੰ ਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਦਸ਼ਤ-ਓ-ਕੋਹ ਮੇਂ ਹਮ ਨ ਗਏ
ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਹਮਕੋ 'ਮੀਰ' ਨਿਹਾਯਤ ਪਾਸ-ਏ-ਇੱਜ਼ਤ ਦਾਰਾਂ ਹੈ

(ਬਾਦ-ਓ-ਬਾਰਾਂ=ਹਵਾ ਅਤੇ ਬਾਰਿਸ਼, ਬਾਦਾ-ਗੁਸਾਰਾਂ=
ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ, ਕੋਹਕਨ=ਫ਼ਰਹਾਦ, ਦਸ਼ਤ-ਓ-ਕੋਹ=
ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਪਹਾੜ)

ਦੇਖ ਤੋ ਦਿਲ ਕਿ ਜਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ
ਯੇ ਧੂਆਂ ਸਾ ਕਹਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਗੋਰ ਕਿਸ ਦਿਲ-ਜਲੇ ਕੀ ਹੈ ਯੇ ਫ਼ਲਕ
ਸ਼ੋਲਾ ਇਕ ਸੁਬਹ ਯਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਖ਼ਾਨਾ-ਏ-ਦਿਲ ਸੇ ਜ਼ਿਨਹਾਰ ਨ ਜਾ
ਕੋਈ ਐਸੇ ਮਕਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਨਾਲਾ ਸਰ ਖੇਂਚਤਾ ਹੈ ਜਬ ਮੇਰਾ
ਸ਼ੋਰ ਏਕ ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਲੜਤੀ ਹੈ ਉਸਕੀ ਚਸ਼ਮ-ਏ-ਸ਼ੋਖ ਜਹਾਂ
ਇਕ ਆਸ਼ੋਬ ਵਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਸੁਧ ਲੇ ਘਰ ਕੀ ਭੀ ਸ਼ੋਲਾ-ਏ-ਆਵਾਜ਼
ਦੂਦ ਕੁਛ ਆਸ਼ੀਯਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਬੈਠਨੇ ਕੌਨ ਦੇ ਹੈ ਫਿਰ ਉਸਕੋ
ਜੋ ਤੇਰੇ ਆਸਤਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਯੂੰ ਉਠੇ ਆਹ ਉਸ ਗਲੀ ਸੇ ਹਮ
ਜੈਸੇ ਕੋਈ ਜਹਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

ਇਸ਼ਕ ਇਕ 'ਮੀਰ' ਭਾਰੀ ਪੱਥਰ ਹੈ
ਬੋਝ ਕਬ ਨਾਤਵਾਂ ਸੇ ਉਠਤਾ ਹੈ

(ਜ਼ਿਨਹਾਰ=ਹਰਗਿਜ਼, ਆਸ਼ੋਬ=ਚੀਕਾਂ,
ਆਸਤਾਂ=ਦੇਹਲੀ, ਨਾਤਵਾਂ=ਕਮਜ਼ੋਰ)

ਫ਼ਕੀਰਾਨਾ ਆਏ ਸਦਾ ਕਰ ਚਲੇ
ਮੀਯਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹੋ ਹਮ ਦੁਆ ਕਰ ਚਲੇ

ਜੋ ਤੁਝ ਬਿਨ ਨ ਜੀਨੇ ਕੋ ਕਹਤੇ ਥੇ ਹਮ
ਸੋ ਇਸ ਅਹਦ ਕੋ ਅਬ ਵਫ਼ਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਕੋਈ ਨਾ-ਉੱਮੀਦਾਨਾ ਕਰਤੇ ਨਿਗਾਹ
ਸੋ ਤੁਮ ਹਮ ਸੇ ਮੂੰਹ ਭੀ ਛਿਪਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਬਹੁਤ ਆਰਜ਼ੂ ਥੀ ਗਲੀ ਕੀ ਤੇਰੀ
ਸੋ ਯਾਂ ਸੇ ਲਹੂ ਮੇਂ ਨਹਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਦਿਖਾਈ ਦੀਏ ਯੂੰ ਕਿ ਬੇਖ਼ੁਦ ਕੀਯਾ
ਹਮੇਂ ਆਪ ਸੇ ਭੀ ਜੁਦਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਜਬੀਂ ਸਜਦਾ ਕਰਤੇ ਹੀ ਕਰਤੇ ਗਈ
ਹਕ-ਏ-ਬੰਦਗੀ ਹਮ ਅਦਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਪਰਸਤਿਸ਼ ਕੀ ਯਾਂ ਤਈਂ ਕਿ ਐ ਬੁਤ ਤੁਝੇ
ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਸਬੋਂ ਕੀ ਖ਼ੁਦਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਗਈ ਉਮਰ ਦਰ ਬੰਦ-ਏ-ਫ਼ਿਕਰ-ਏ-ਗ਼ਜ਼ਲ
ਸੋ ਇਸ ਫ਼ਨ ਕੋ ਐਸਾ ਬੜਾ ਕਰ ਚਲੇ

ਕਹੇਂ ਕਯਾ ਜੋ ਪੂਛੇ ਕੋਈ ਹਮ ਸੇ 'ਮੀਰ'
ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਤੁਮ ਆਏ ਥੇ, ਕਯਾ ਕਰ ਚਲੇ

(ਜਬੀਂ=ਮੱਥਾ, ਪਰਸਤਿਸ਼=ਪੂਜਾ)

ਗ਼ਮ ਰਹਾ ਜਬ ਤਕ ਕਿ ਦਮ ਮੇਂ ਦਮ ਰਹਾ
ਦਿਲ ਕੇ ਜਾਨੇ ਕਾ ਨਿਹਾਯਤ ਗ਼ਮ ਰਹਾ

ਦਿਲ ਨ ਪਹੁੰਚਾ ਗੋਸ਼ਾ-ਏ-ਦਾਮਨ ਤਲਕ
ਕਤਰਾ-ਏ-ਖ਼ੂੰ ਥਾ ਮਿਜ਼ਹਾ ਪੇ ਜਮ ਰਹਾ

ਜਾਮਾ-ਏ-ਅਹਰਾਮ-ਏ-ਜਾਹਿਦ ਪਰ ਨ ਜਾ
ਥਾ ਹਰਮ ਮੇਂ ਲੇਕਿਨ ਨਾ-ਮਹਰਮ ਰਹਾ

ਜ਼ੁਲਫ਼ ਖੋਲੇ ਤੂ ਜੋ ਟੁਕ ਆਯਾ ਨਜ਼ਰ
ਉਮਰ ਭਰ ਯਾਂ ਕਾਮ-ਏ-ਦਿਲ ਬਰਹਮ ਰਹਾ

ਉਸਕੇ ਲਬ ਸੇ ਤਲਖ਼ ਹਮ ਸੁਨਤੇ ਰਹੇ
ਅਪਨੇ ਹਕ ਮੇਂ ਆਬ-ਏ-ਹੈਵਾਂ ਸਮ ਰਹਾ

ਹੁਸਨ ਥਾ ਤੇਰਾ ਬਹੁਤ ਆਲਮ ਫਰੇਬ
ਖਤ ਕੇ ਆਨੇ ਪਰ ਭੀ ਇਕ ਆਲਮ ਰਹਾ

ਮੇਰੇ ਰੋਨੇ ਕੀ ਹਕੀਕਤ ਜਿਸ ਮੇਂ ਥੀ
ਏਕ ਮੁੱਦਤ ਤਕ ਵੋ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਨਮ ਰਹਾ

ਸੁਬਹ ਪੀਰੀ ਸ਼ਾਮ ਹੋਨੇ ਆਈ 'ਮੀਰ'
ਤੂ ਨ ਜੀਤਾ, ਯਾਂ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਕਮ ਰਹਾ

(ਮਿਜ਼ਹਾ=ਭਵਾਂ, ਜਾਮਾ-ਏ-ਅਹਰਾਮ=
ਪਵਿਤਰ ਚੋਲਾ, ਹਰਮ=ਮਸਜਿਦ,
ਨਾ-ਮਹਰਮ=ਅਣਜਾਣ, ਬਰਹਮ=
ਪਰੇਸ਼ਾਨ, ਆਬ-ਏ-ਹੈਵਾਂ=ਅੰਮ੍ਰਿਤ-ਕੁੰਡ,
ਸਮ=ਜ਼ਹਿਰ)

ਗੁਲ ਕੋ ਮਹਬੂਬ ਮੇਂ ਕਯਾਸ ਕੀਯਾ
ਫ਼ਰਕ ਨਿਕਲਾ ਬਹੁਤ ਜੋ ਬਾਸ ਕੀਯਾ

ਦਿਲ ਨੇ ਹਮ ਕੋ ਮਿਸਾਲ-ਏ-ਆਈਨਾ
ਏਕ ਆਲਮ ਸੇ ਰੂ-ਸ਼ਿਨਾਸ ਕੀਯਾ

ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਸੂਝਤਾ ਹਮੇਂ ਉਸ ਬਿਨ
ਸ਼ੌਕ ਨੇ ਹਮ ਕੋ ਬੇ-ਹਵਾਸ ਕੀਯਾ

ਸੁਬਹ ਤਕ ਸ਼ਮਾ ਸਰ ਕੋ ਧੁਨਤੀ ਰਹੀ
ਕਯਾ ਪਤੰਗੇ ਨੇ ਇਲਤਮਾਸ ਕੀਯਾ

ਐਸੇ ਵਹਸ਼ੀ ਕਹਾਂ ਹੈਂ ਐ ਖ਼ੂਬਾਂ
'ਮੀਰ' ਕੋ ਤੁਮ ਨੇ ਅਬਸ ਉਦਾਸ ਕੀਯਾ

(ਕਯਾਸ=ਕਲਪਨਾ, ਆਲਮ=ਸੰਸਾਰ,
ਰੂ-ਸ਼ਿਨਾਸ=ਜਾਣਕਾਰ, ਇਲਤਮਾਸ=
ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ, ਅਬਸ=ਐਵੇਂ ਹੀ)

ਇਬਤਦਾ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਰੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ
ਆਗੇ-ਆਗੇ ਦੇਖੀਏ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ

ਰਾਹੇ-ਦੂਰੇ-ਇਸ਼ਕ ਸੇ ਰੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ
ਆਗੇ-ਆਗੇ ਦੇਖੀਏ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ

ਸਬਜ਼ ਹੋਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਯੇ ਸਰਜ਼ਮੀਂ
ਤੁਖ਼ਮ-ਏ-ਖ਼ਵਾਹਿਸ਼ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੂ ਬੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ

ਕਾਫ਼ਲੇ ਮੇਂ ਸੁਬਹਾ ਕੇ ਇਕ ਸ਼ੋਰ ਹੈ
ਯਾਨੀ ਗ਼ਾਫ਼ਿਲ ਹਮ ਚਲੇ ਸੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ

ਯੇ ਨਿਸ਼ਾਨ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਹੈਂ ਜਾਤੇ ਨਹੀਂ
ਦਾਗ਼ ਛਾਤੀ ਕੇ ਅਬਸ ਧੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ

ਗ਼ੈਰਤ-ਏ-ਯੂਸੁਫ਼ ਹੈ ਯੇ ਵਕਤ-ਏ-ਅਜ਼ੀਜ਼
'ਮੀਰ' ਇਸ ਕੋ ਰਾਯਗਾਂ ਖੋਤਾ ਹੈ ਕਯਾ ।

(ਇਬਤਦਾ=ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਤੁਖ਼ਮ=ਬੀਜ, ਅਬਸ=
ਬਿਨਾਂ ਮਤਲਬ, ਰਾਯਗਾਂ=ਵਿਅਰਥ)

ਕਾਬੇ ਮੇਂ ਜਾਂ-ਬ-ਲਬ ਥੇ ਹਮ ਦੂਰੀ-ਏ-ਬੁਤਾਂ ਸੇ
ਆਯੇ ਹੈਂ ਫਿਰ ਕੇ ਯਾਰੋ ਅਬ ਕੇ ਖ਼ੁਦਾ ਕੇ ਹਾਂ ਸੇ

ਤਸਵੀਰ ਕੇ-ਸੇ ਤਾਯਰ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਹਮ
ਜੀ ਕੁਛ ਉਚਟ ਗਯਾ ਹੈ ਅਬ ਨਾਲਾ-ਓ-ਫ਼ੁਗ਼ਾਂ ਸੇ

ਜਬ ਕੌਂਧਤੀ ਹੈ ਬਿਜਲੀ ਤਬ ਜਾਨਿਬ-ਏ-ਗੁਲਸਿਤਾਂ
ਰਖਤੀ ਹੈ ਛੇੜ ਮੇਰੀ ਖ਼ਾਸ਼ਾਕੇ-ਆਸ਼ੀਯਾਂ ਸੇ

ਕਯਾ ਖ਼ੂਬੀ ਉਸਕੇ ਮੂੰਹ ਕੀ ਐ ਗੁੰਚਾ ਨਕਲ ਕਰੀਯੇ
ਤੂ ਤੋ ਨ ਬੋਲ ਜ਼ਾਲਿਮ ਬੂ ਆਤੀ ਹੈ ਦਹਾਂ ਸੇ

ਆਂਖੋਂ ਹੀ ਮੇਂ ਰਹੇ ਹੋ ਦਿਲ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਗਏ ਹੋ
ਹੈਰਾਨ ਹੂੰ ਯੇ ਸ਼ੋਖ਼ੀ ਆਈ ਤੁਮਹੇਂ ਕਹਾਂ ਸੇ

ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਮੇਂ ਹੀ ਹਮ ਨੇ ਦੇਖੀ ਹੈ ਮਸਲਹਤ ਅਬ
ਹਰ ਇਕ ਸੇ ਹਾਲ ਦਿਲ ਕਾ ਮੁੱਦਤ ਕਹਾ ਜ਼ਬਾਂ ਸੇ

ਇਤਨੀ ਭੀ ਬਦ ਮਿਜ਼ਾਜੀ ਹਰ ਲਹਜ਼ਾ 'ਮੀਰ' ਤੁਮਕੋ
ਉਲਝਾਵ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ ਸੇ, ਝਗੜਾ ਹੈ ਆਸਮਾਂ ਸੇ

(ਤਾਯਰ=ਪੰਛੀ, ਨਾਲਾ-ਓ-ਫ਼ੁਗ਼ਾਂ=ਵਿਰਲਾਪ,
ਖ਼ਾਸ਼ਾਕੇ-ਆਸ਼ੀਯਾਂ=ਆਲ੍ਹਣੇ ਦੇ ਤੀਲੇ, ਗੁੰਚਾ=ਕਲੀ,
ਦਹਾਂ=ਮੂੰਹ)

ਕੁਛ ਕਰੋ ਫ਼ਿਕਰ ਮੁਝ ਦੀਵਾਨੇ ਕੀ
ਧੂਮ ਹੈ ਫਿਰ ਬਹਾਰ ਆਨੇ ਕੀ

ਵੋ ਜੋ ਫਿਰਤਾ ਹੈ ਮੁਝਸੇ ਦੂਰ ਹੀ ਦੂਰ
ਹੈ ਯੇ ਤਰਕੀਬ ਜੀ ਕੇ ਜਾਨੇ ਕੀ

ਤੇਜ਼ ਯੂੰ ਹੀ ਨ ਥੀ ਸ਼ਬ-ਏ-ਆਤਿਸ਼-ਏ-ਸ਼ੌਕ
ਥੀ ਖਬਰ ਗਰਮ ਉਸ ਕੇ ਆਨੇ ਕੀ

ਜੋ ਹੈ ਸੋ ਪਾਇਮਾਲ-ਏ-ਗ਼ਮ ਹੈ 'ਮੀਰ'
ਚਾਲ ਬੇਡੌਲ ਹੈ ਜ਼ਮਾਨੇ ਕੀ

(ਪਾਇਮਾਲ-ਏ-ਗ਼ਮ=ਗ਼ਮ ਦਾ ਮਾਰਿਆ)

ਕਯਾ ਕਹੂੰ ਤੁਮ ਸੇ ਮੈਂ ਕਿ ਕਯਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ
ਜਾਨ ਕਾ ਰੋਗ ਹੈ, ਬਲਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਇਸ਼ਕ ਹੀ ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਜਹਾਂ ਦੇਖੋ
ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਮੇਂ ਭਰ ਰਹਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਇਸ਼ਕ ਮਾਸ਼ੂਕ ਇਸ਼ਕ ਆਸ਼ਿਕ ਹੈ
ਯਾਨੀ ਅਪਨਾ ਹੀ ਮੁਬਤਲਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਦਿਲਕਸ਼ ਐਸਾ ਕਹਾਂ ਹੈ ਦੁਸ਼ਮਨੇ-ਜਾਂ
ਮੁੱਦਈ ਹੈ ਪਰ ਮੁੱਦਆ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਤਰਜ਼-ਓ-ਤੌਰ ਇਸ਼ਕ ਕੇ ਤਈਂ
ਕਹੀਂ ਬੰਦਾ ਕਹੀਂ ਖ਼ੁਦਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਕੌਨ ਮਕਸਦ ਕੋ ਇਸ਼ਕ ਬਿਨ ਪਹੁੰਚਾ
ਆਰਜ਼ੂ ਇਸ਼ਕ ਵਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਕੋਈ ਖ਼ਵਾਹਾਂ ਨਹੀਂ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ
ਤੂ ਕਹੇ ਜਿਨਸ-ਏ-ਨਾਰਵਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ

ਮੀਰ ਜੀ ਜ਼ਰਦ ਹੋਤੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਕਯਾ ਕਹੀਂ ਤੁਮ ਨੇ ਭੀ ਕੀਯਾ ਹੈ ਇਸ਼ਕ ?

ਪੱਤਾ ਪੱਤਾ ਬੂਟਾ ਬੂਟਾ ਹਾਲ ਹਮਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ
ਜਾਨੇ ਨ ਜਾਨੇ ਗੁਲ ਹੀ ਨ ਜਾਨੇ, ਬਾਗ਼ ਤੋ ਸਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਲਗਨੇ ਨ ਦੇ ਬਸ ਹੋ ਤੋ ਉਸ ਕੇ ਗੌਹਰ-ਏ-ਗੋਸ਼ ਕੇ ਬਾਲੇ ਤਕ
ਉਸ ਕੋ ਫ਼ਲਕ ਚਸ਼ਮ-ਏ-ਮੈ-ਓ-ਖ਼ੋਰ ਕੀ ਤਿਤਲੀ ਕਾ ਤਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਆਗੇ ਉਸ ਮੁਤਕੱਬਰ ਕੇ ਹਮ ਖ਼ੁਦਾ ਖ਼ੁਦਾ ਕੀਯਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
ਕਬ ਮੌਜੂਦ ਖ਼ੁਦਾ ਕੋ ਵੋ ਮਗ਼ਰੂਰ ਖ਼ੁਦਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਆਸ਼ਿਕ ਸਾ ਤੋ ਸਾਦਾ ਕੋਈ ਔਰ ਨ ਹੋਗਾ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ
ਜੀ ਕੇ ਜ਼ਿਯਾਂ ਕੋ ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਉਸ ਕੇ ਅਪਨਾ ਵਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਚਾਰਾਗਰੀ ਬੀਮਾਰੀ-ਏ-ਦਿਲ ਕੀ ਰਸਮ-ਏ-ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਹੁਸਨ ਨਹੀਂ
ਵਰਨਾ ਦਿਲਬਰ-ਏ-ਨਾਦਾਂ ਭੀ ਇਸ ਦਰਦ ਕਾ ਚਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਕਯਾ ਹੀ ਸ਼ਿਕਾਰ-ਫ਼ਰੇਬੀ ਪਰ ਮਗ਼ਰੂਰ ਹੈ ਵੋ ਸੱਯਾਦ ਬੱਚਾ
ਤਏਰ ਉੜਤੇ ਹਵਾ ਮੇਂ ਸਾਰੇ ਅਪਨੀ ਉਸਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਮੇਹਰ-ਓ-ਵਫ਼ਾ-ਓ-ਲੁਤਫ਼-ਓ-ਇਨਾਯਤ ਏਕ ਸੇ ਵਾਕਿਫ਼ ਇਨ ਮੇਂ ਨਹੀਂ
ਔਰ ਤੋ ਸਬ ਕੁਛ ਤਨਜ਼-ਓ-ਕਨਾਯਾ ਰਮਜ਼-ਓ-ਇਸ਼ਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਕਯਾ ਕਯਾ ਫ਼ਿਤਨੇ ਸਰ ਪਰ ਉਸਕੇ ਲਾਤਾ ਹੈ ਮਾਸ਼ੂਕ ਅਪਨਾ
ਜਿਸ ਬੇਦਿਲ ਬੇਤਾਬ-ਓ-ਤਵਾਂ ਕੋ ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਮਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਆਸ਼ਿਕ ਤੋ ਮੁਰਦਾ ਹੈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੀ ਉਠਤਾ ਹੈ ਦੇਖੇ ਉਸੇ
ਯਾਰ ਕੇ ਆ ਜਾਨੇ ਕੋ ਯਕਾਯਕ ਉਮਰ ਦੋ ਬਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਰਖ਼ਨੋਂ ਸੇ ਦੀਵਾਰ-ਏ-ਚਮਨ ਕੇ ਮੂੰਹ ਕੋ ਲੇ ਹੈ ਛਿਪਾ ਯਾਨੀ
ਉਨ ਸੁਰਾਖ਼ੋਂ ਕੇ ਟੁਕ ਰਹਨੇ ਕੋ ਸੌ ਕਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

ਤਸ਼ਨਾ-ਏ-ਖ਼ੂੰ ਹੈ ਅਪਨਾ ਕਿਤਨਾ 'ਮੀਰ' ਭੀ ਨਾਦਾਂ ਤਲਖ਼ੀਕਸ਼
ਦਮਦਾਰ ਆਬ-ਏ-ਤੇਗ਼ ਕੋ ਉਸਕੇ ਆਬ-ਏ-ਗਵਾਰਾ ਜਾਨੇ ਹੈ

(ਚਾਰਾ=ਇਲਾਜ, ਤਨਜ਼-ਓ-ਕਨਾਯਾ=ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਇਸ਼ਾਰਾ)

ਉਲਟੀ ਹੋ ਗਈ ਸਬ ਤਦਬੀਰੇਂ, ਕੁਛ ਨ ਦਵਾ ਨੇ ਕਾਮ ਕੀਯਾ
ਦੇਖਾ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ-ਏ-ਦਿਲ ਨੇ, ਆਖ਼ਿਰ ਕਾਮ ਤਮਾਮ ਕੀਯਾ

ਅਹਦ-ਏ-ਜਵਾਨੀ ਰੋ-ਰੋ ਕਾਟਾ, ਪੀਰੀ ਮੇਂ ਲੀਂ ਆਂਖੇਂ ਮੂੰਦ
ਯਾਨੀ ਰਾਤ ਬਹੁਤ ਥੇ ਜਾਗੇ ਸੁਬਹ ਹੁਈ ਆਰਾਮ ਕੀਯਾ

ਨਾਹਕ ਹਮ ਮਜ਼ਬੂਰੋਂ ਪਰ ਯੇ ਤੋਹਮਤ ਹੈ ਮੁਖ਼ਤਾਰੀ ਕੀ
ਚਾਹਤੇ ਹੈਂ ਸੋ ਆਪ ਕਰੇ ਹੈਂ, ਹਮਕੋ ਅਬਸ ਬਦਨਾਮ ਕੀਯਾ

ਸਾਰੇ ਰਿੰਦ-ਓ-ਬਾਸ਼ ਜਹਾਂ ਕੇ ਤੁਝਸੇ ਸਜੁਦ ਮੇਂ ਰਹਤੇ ਹੈਂ
ਬਾਂਕੇ ਟੇੜ੍ਹੇ ਤਿਰਛੇ ਤੀਖੇ ਸਬ ਕਾ ਤੁਝਕੋ ਇਮਾਮ ਕੀਯਾ

ਸਰਜ਼ਦ ਹਮ ਸੇ ਬੇ-ਅਦਬੀ ਤੋ ਵਹਸ਼ਤ ਮੇਂ ਭੀ ਕਮ ਹੀ ਹੁਈ
ਕੋਸੋਂ ਉਸਕੀ ਓਰ ਗਏ ਪਰ ਸਜਦਾ ਹਰ ਹਰ ਗਾਮ ਕੀਯਾ

ਕਿਸਕਾ ਕਿਬਲਾ ਕੈਸਾ ਕਾਬਾ ਕੌਨ ਹਰਮ ਹੈ ਕਯਾ ਅਹਰਾਮ
ਕੂਚੇ ਕੇ ਉਸਕੇ ਬਾਸ਼ਿੰਦੋਂ ਨੇ ਸਬਕੋ ਯਹੀਂ ਸੇ ਸਲਾਮ ਕੀਯਾ

ਐਸੇ ਆਹੂ-ਏ-ਰਮਖ਼ੁਰਦਾ ਕੀ ਵਹਸ਼ਤ ਖੋਨੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ
ਸਿਹਰ ਕੀਯਾ, ਐਜਾਜ਼ ਕੀਯਾ, ਜਿਨ ਲੋਗੋਂ ਨੇ ਤੁਝਕੋ ਰਾਮ ਕੀਯਾ

ਯਾਂ ਕੇ ਸਪੇਦ-ਓ-ਸਯਾਹ ਮੇਂ ਹਮਕੋ ਦਖ਼ਲ ਜੋ ਹੈ ਸੋ ਇਤਨਾ ਹੈ
ਰਾਤ ਕੋ ਰੋ-ਰੋ ਸੁਬਹ ਕੀਯਾ, ਯਾ ਦਿਨ ਕੋ ਜਯੋਂ-ਤਯੋਂ ਸ਼ਾਮ ਕੀਯਾ

ਸੁਬਹ ਚਮਨ ਮੇਂ ਉਸਕੋ ਕਹੀਂ ਤਕਲੀਫ਼ੇ-ਹਵਾ ਲੇ ਆਈ ਥੀ
ਰੁਖ਼ ਸੇ ਗੁਲ ਕੋ ਮੋਲ ਲੀਯਾ ਕਾਮਤ ਨੇ ਸਰਵ ਗੁਲਾਮ ਕੀਯਾ

ਸਾਈਬੇ-ਸੀਮੀ ਦੋਨੋਂ ਉਸਕੇ ਹਾਥ ਮੇਂ ਲੇਕਰ ਛੋੜ ਦੀਏ
ਭੂਲੇ ਉਸਕੇ ਕੌਲ-ਓ-ਕਸਮ ਪਰ ਹਾਯ ਖ਼ਯਾਲੇ-ਖ਼ਾਮ ਕੀਯਾ

ਕਾਮ ਹੂਏ ਹੈਂ ਸਾਰੇ ਜ਼ਾਯਾ ਹਰ ਸਾਇਤ ਕੀ ਸਮਾਜਤ ਸੇ
ਇਸਤਗ਼ਨਾ ਕੀ ਚੌਗੁਨੀ ਉਸਨੇ ਜਯੂੰ-ਜਯੂੰ ਮੈਂ ਇਬਰਾਮ ਕੀਯਾ

'ਮੀਰ' ਕੇ ਦੀਨ-ਓ-ਮਜ਼ਹਬ ਕਾ ਅਬ ਪੂਛਤੇ ਕਯਾ ਹੋ ਉਸਨੇ ਤੋ
ਕਸ਼ਕਾ ਖੀਂਚਾ ਦੈਰ ਮੇਂ ਬੈਠਾ, ਕਬ ਕਾ ਤਰਕ ਇਸਲਾਮ ਕੀਯਾ

(ਅਹਦ=ਸਮਾਂ, ਪੀਰੀ=ਬੁਢਾਪਾ, ਮੁਖ਼ਤਾਰੀ=ਆਜ਼ਾਦੀ, ਅਬਸ=
ਐਵੇਂ, ਰਿੰਦ-ਓ-ਬਾਸ਼=ਸ਼ਰਾਬੀ-ਬਦਮਾਸ਼, ਸਜੁਦ=ਇੱਜ਼ਤ,
ਆਹੂ-ਏ-ਰਮਖ਼ੁਰਦਾ=ਘਾਇਲ ਹਿਰਨ, ਰਾਮ=ਸ਼ਾਂਤ, ਸਾਈਬੇ-ਸੀਮੀ=
ਚਾਂਦੀ ਵਰਗੀਆਂ ਬਾਹਾਂ, ਕਸ਼ਕਾ=ਤਿਲਕ, ਦੈਰ=ਮੰਦਿਰ, ਤਰਕ=ਛੱਡਣਾ)

ਜ਼ਖਮ ਝੇਲੇ ਦਾਗ਼ ਭੀ ਖਾਏ ਬਹੁਤ
ਦਿਲ ਲਗਾ ਕਰ ਹਮ ਤੋ ਪਛਤਾਏ ਬਹੁਤ

ਦੈਰ ਸੇ ਸੂ-ਏ-ਹਰਮ ਆਯਾ ਨ ਟੁਕ
ਹਮ ਮਿਜਾਜ ਅਪਨਾ ਇਧਰ ਲਾਯੇ ਬਹੁਤ

ਫੂਲ, ਗੁਲ, ਸ਼ਮਸ-ਓ-ਕਮਰ ਸਾਰੇ ਹੀ ਥੇ
ਪਰ ਹਮੇਂ ਉਨ ਮੇਂ ਤੁਮ ਹੀ ਭਾਯੇ ਬਹੁਤ

ਗਰ ਬੁਕਾ ਇਸ ਸ਼ੋਰ ਸੇ ਸ਼ਬ ਕੋ ਹੈ ਤੋ
ਰੋਵੇਂਗੇ ਸੋਨੇ ਕੋ ਹਮਸਾਯੇ ਬਹੁਤ

ਮੀਰ ਸੇ ਪੂਛਾ ਜੋ ਮੈਂ ਆਸ਼ਿਕ ਹੋ ਤੁਮ
ਹੋ ਕੇ ਕੁਛ ਚੁਪਕੇ ਸੇ ਸ਼ਰਮਾਯੇ ਬਹੁਤ

ਅਬ ਜੋ ਇਕ ਹਸਰਤ-ਏ-ਜਵਾਨੀ ਹੈ
ਉਮਰ-ਏ-ਰਫ਼ਤਾ ਕੀ ਯੇ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ

ਖ਼ਾਕ ਥੀ ਮੌਜਜ਼ਨ ਜਹਾਂ ਮੇਂ, ਔਰ
ਹਮ ਕੋ ਧੋਖਾ ਯੇ ਥਾ ਕਿ ਪਾਨੀ ਹੈ

ਗਿਰੀਯਾ ਹਰ ਵਕਤ ਕਾ ਨਹੀਂ ਬੇਹੇਚ
ਦਿਲ ਮੇਂ ਕੋਈ ਗ਼ਮ-ਏ-ਨਿਹਾਨੀ ਹੈ

ਹਮ ਕਫ਼ਸ ਜ਼ਾਦ ਕੈਦੀ ਹੈਂ ਵਰਨਾ
ਤਾ ਚਮਨ ਪਰਫ਼ਸ਼ਾਨੀ ਹੈ

ਯਾਂ ਹੁਯੇ 'ਮੀਰ' ਹਮ ਬਰਾਬਰ-ਏ-ਖ਼ਾਕ
ਵਾਂ ਵਹੀ ਨਾਜ਼-ਓ-ਸਰਗਿਰਾਨੀ ਹੈ

(ਹਸਰਤ=ਚਾਹ, ਰਫ਼ਤਾ=ਲੰਘੀ, ਗਿਰੀਯਾ=
ਵਿਰਲਾਪ, ਕਫ਼ਸ=ਪਿੰਜਰਾ)

ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਜੀ ਮੇਰਾ ਹੈ ਇਧਰ ਯਾਰ ਦੇਖਨਾ
ਆਸ਼ਿਕ ਕਾ ਅਪਨੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦੀਦਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਕੈਸਾ ਚਮਨ ਕੇ ਹਮ ਸੇ ਅਸੀਰੋਂ ਕੋ ਮਨਾ ਹੈ
ਚਾਕ-ਏ-ਕਫ਼ਸ ਸੇ ਬਾਗ਼ ਕੀ ਦੀਵਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਆਂਖੇਂ ਚੁਰਾਈਓ ਨ ਟੁਕ ਅਬਰ-ਏ-ਬਹਾਰ ਸੇ
ਮੇਰੀ ਤਰਫ਼ ਭੀ ਦੀਦਾ-ਏ-ਖ਼ੂੰਬਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਐ ਹਮ-ਸਫ਼ਰ ਨ ਆਬਲੇ ਕੋ ਪਹੁੰਚੇ ਚਸ਼ਮ-ਏ-ਤਰ
ਲਗਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਪਾਓਂ ਮੇਂ ਆ ਖ਼ਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਹੋਨਾ ਨ ਚਾਰ ਚਸ਼ਮ ਦਿਕ ਉਸ ਜ਼ੁਲਮ-ਪੈਸ਼ਾਹ ਸੇ
ਹੋਸ਼ਿਯਾਰ ਜ਼ਿਨਹਾਰ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਸੈਯਾਦ ਦਿਲ ਹੈ ਦਾਗ਼-ਏ-ਜੁਦਾਈ ਸੇ ਰਸ਼ਕ-ਏ-ਬਾਗ਼
ਤੁਝਕੋ ਭੀ ਹੋ ਨਸੀਬ ਯੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਗਰ ਜ਼ਮਜ਼ਮਾ ਯਹੀ ਹੈ ਕੋਈ ਦਿਨ ਤੋ ਹਮ-ਸਫ਼ੀਰ
ਇਸ ਫ਼ਸਲ ਹੀ ਮੇਂ ਹਮਕੋ ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਬੁਲਬੁਲ ਹਮਾਰੇ ਗੁਲ ਪੇ ਨ ਗੁਸਤਾਖ਼ ਕਰ ਨਜ਼ਰ
ਹੋ ਜਾਯੇਗਾ ਗਲੇ ਕਾ ਕਹੀਂ ਹਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਸ਼ਾਯਦ ਹਮਾਰੀ ਖ਼ਾਕ ਸੇ ਕੁਛ ਹੋ ਭੀ ਐ ਨਸੀਮ
ਗ਼ਿਰਬਾਲ ਕਰ ਕੇ ਕੂਚਾ-ਏ-ਦੀਦਾਰ ਦੇਖਨਾ

ਉਸ ਖ਼ੁਸ਼-ਨਿਗਾਹ ਕੇ ਇਸ਼ਕ ਸੇ ਪਰਹੇਜ਼ ਕੀਜੀਓ 'ਮੀਰ;
ਜਾਤਾ ਹੈ ਲੇਕੇ ਜੀ ਹੀ ਯੇ ਆਜ਼ਾਰ ਦੇਖਨਾ

(ਚਾਕ-ਏ-ਕਫ਼ਸ=ਪਿੰਜਰੇ ਦੀਆਂ ਸੀਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਅਸੀਰ=
ਕੈਦੀ, ਦੀਦਾ-ਏ-ਖ਼ੂੰਬਾਰ=ਖ਼ੂਨੀ ਅੱਖਾਂ, ਜ਼ਮਜ਼ਮਾ=ਰਾਗ,
ਨਸੀਮ=ਠੰਡੀ ਹਵਾ, ਗ਼ਿਰਬਾਲ=ਛਲਨੀ)

ਆਰਜ਼ੂਏਂ ਹਜ਼ਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ
ਤੋ ਭੀ ਹਮ ਦਿਲ ਕੋ ਮਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਬਰਕ ਕਮ ਹੌਸਲਾ ਹੈ ਹਮ ਭੀ ਤੋ
ਦਿਲ ਏਕ ਬੇਕਰਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਗ਼ੈਰ ਹੈ ਮੁਰਾਦ-ਏ-ਇਨਾਯਤ ਹਾਏ
ਹਮ ਭੀ ਤੋ ਤੁਮ ਸੇ ਪਯਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਨ ਨਿਗਾਹ ਨ ਪਯਾਮ ਨ ਵਾਯਦਾ
ਨਾਮ ਕੋ ਹਮ ਭੀ ਯਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਹਮ ਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਜ਼ਮ-ਜ਼ਮਾ ਕਹਾਂ ਯੂੰ ਤੋ
ਲਬ-ਓ-ਲਹਜਾ ਹਜ਼ਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਛੋਟੇ ਦਿਲ ਕੇ ਹੈਂ ਬੁਤਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ
ਬਸ ਯਹੀ ਐਤਬਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਫਿਰ ਭੀ 'ਮੀਰ' ਸਾਹਿਬ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਇਸ਼ਕ
ਹੈਂ ਜਵਾਂ ਇਖ਼ਤਿਯਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

(ਬਰਕ=ਬਿਜਲੀ)

ਇਧਰ ਸੇ ਅਬਰ ਉਠਕਰ ਜੋ ਗਯਾ ਹੈ
ਹਮਾਰੀ ਖ਼ਾਕ ਪਰ ਭੀ ਰੋ ਗਯਾ ਹੈ

ਮਸਾਇਬ ਔਰ ਥੇ ਪਰ ਦਿਲ ਕਾ ਜਾਨਾ
ਅਜਬ ਇਕ ਸਾਨਿਹਾ-ਸਾ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ

ਮੁਕਾਮਿਰ-ਖ਼ਾਨਾ-ਏ-ਆਫ਼ਾਕ ਵੋ ਹੈ
ਕਿ ਜੋ ਆਯਾ ਹੈ ਯਾਂ ਕੁਛ ਖੋ ਗਯਾ ਹੈ

ਸਰਹਾਨੇ 'ਮੀਰ' ਕੇ ਆਹਿਸਤਾ ਬੋਲੋ
ਅਭੀ ਟੁਕ ਰੋਤੇ ਰੋਤੇ ਸੋ ਗਯਾ ਹੈ

(ਅਬਰ=ਬੱਦਲ, ਮਸਾਇਬ=ਮੁਸੀਬਤਾਂ,
ਸਾਨਿਹਾ=ਦੁਰਘਟਨਾ, ਮੁਕਾਮਿਰ-ਖ਼ਾਨਾ
-ਏ-ਆਫ਼ਾਕ=ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਜੂਆ ਘਰ)

ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਜੀ ਕੋ ਸਬਰ-ਓ-ਤਾਬ ਕਹਾਂ
ਉਸ ਸੇ ਆਂਖੇਂ ਲਗੀਂ ਤੋ ਖ਼ਵਾਬ ਕਹਾਂ

ਬੇਕਲੀ ਦਿਲ ਹੀ ਕੀ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ
ਬਰਕ ਮੇਂ ਐਸੇ ਇਜ਼ਤੇਰਾਬ ਕਹਾਂ

ਹਸਤੀ ਅਪਨੀ ਹੈ ਬੀਚ ਮੇਂ ਪਰਦਾ
ਹਮ ਨ ਹੋਵੇਂ ਤੋ ਫਿਰ ਹਿਜਾਬ ਕਹਾਂ

ਗਿਰੀਯਾ-ਏ-ਸ਼ਬ ਸੇ ਸੁਰਖ਼ ਹੈਂ ਆਖੇਂ
ਮੁਝ ਬਲਾਨੋਸ਼ ਕੋ ਸ਼ਰਾਬ ਕਹਾਂ

ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੋਂ ਕੇ ਜਲਨੇ ਕੋ
ਯੇ ਜਹੰਨੁਮ ਮੇਂ ਹੈ ਆਜ਼ਾਬ ਕਹਾਂ

ਮਹਵ ਹੈਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬੀ ਚੇਹਰੇ ਕੇ
ਆਸ਼ਿਕੋਂ ਕੋ ਸਰ-ਏ-ਕਿਤਾਬ ਕਹਾਂ

ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਘਰ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਸੇ ਆਬਾਦ
ਐਸੇ ਫਿਰ ਖ਼ਾਨਮਾਂਖ਼ਰਾਬ ਕਹਾਂ

(ਬਰਕ=ਬਿਜਲੀ, ਇਜ਼ਤੇਰਾਬ=ਤੜਪ,
ਹਿਜਾਬ=ਪਰਦਾ, ਬਲਾਨੋਸ਼=ਬਹੁਤੀ ਪੀਣ ਵਾਲਾ,
ਖ਼ਾਨਮਾਂਖ਼ਰਾਬ=ਬਰਬਾਦ)

ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਤ ਕਹੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ, ਚੁਪਕੇ ਰਹਨਾ ਠਾਨਾ ਹੈ
ਹਾਲ ਅਗਰ ਹੈ ਐਸਾ ਹੀ ਤੋ ਜੀ ਸੇ ਜਾਨਾ ਜਾਨਾ ਹੈ

ਸੁਰਖ਼ ਕਭੂ ਹੈ ਆਂਸੂ ਹੋਕੇ ਜ਼ਰਦ ਕਭੂ ਹੈ ਮੂੰਹ ਮੇਰਾ
ਕਯਾ ਕਯਾ ਰੰਗ ਮੋਹੱਬਤ ਕੇ ਹੈਂ, ਯੇ ਭੀ ਏਕ ਜ਼ਮਾਨਾ ਹੈ

ਫੁਰਸਤ ਹੈ ਯਾਂ ਕਮ ਰਹਨੇ ਕੀ, ਬਾਤ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਕਹਨੇ ਕੀ
ਆਂਖੇਂ ਖੋਲ ਕੇ ਕਾਨ ਜੋ ਖੋਲੇ ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਜਹਾਂ ਅਫ਼ਸਾਨਾ ਹੈ

ਤੇਗ਼ ਤਲੇ ਹੀ ਉਸ ਕੇ ਕਯੋਂ ਨਾ ਗਰਦਨ ਡਾਲ ਕੇ ਜਾ ਬੈਠਂੇ
ਸਰ ਤੋ ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ਹਮੇਂ ਭੀ ਹਾਥ ਕੀ ਓਰ ਝੁਕਾਨਾ ਹੈ

ਜਿਸ ਸਰ ਕੋ ਗ਼ਰੂਰ ਆਜ ਹੈ ਯਾਂ ਤਾਜਵਰੀ ਕਾ
ਕਲ ਉਸ ਪੇ ਯਹੀਂ ਸ਼ੋਰ ਹੈ ਫਿਰ ਨੌਹਾਗਰੀ ਕਾ

ਆਫ਼ਾਕ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਸੇ ਗਯਾ ਕੌਨ ਸਲਾਮਤ
ਅਸਬਾਬ ਲੁਟਾ ਰਾਹ ਮੇਂ ਯਾਂ ਹਰ ਸਫ਼ਰੀ ਕਾ

ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਮੇਂ ਭੀ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ ਨ ਗਈ ਅਪਨੇ ਜੁਨੂੰ ਕੀ
ਅਬ ਸੰਗ ਮਦਾਵਾ ਹੈ ਇਸ ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰੀ ਕਾ

ਹਰ ਜ਼ਖ਼ਮ-ਏ-ਜਿਗਰ ਦਾਵਰ-ਏ-ਮਹਸ਼ਰ ਸੇ ਹਮਾਰਾ
ਇਨਸਾਫ਼ ਤਲਬ ਹੈ ਤੇਰੀ ਬੇਦਾਦਗਰੀ ਕਾ

ਇਸ ਰੰਗ ਸੇ ਝਮਕੇ ਹੈ ਪਲਕ ਪਰ ਕਿ ਕਹੇ ਤੂ
ਟੁਕੜਾ ਹੈ ਮੇਰਾ ਅਸ਼ਕ ਅਕੀਕੇ-ਜਿਗਰੀ ਕਾ

ਅਪਨੀ ਤੋ ਜਹਾਂ ਆਂਖ ਲੜੀ ਫਿਰ ਵਹੀਂ ਦੇਖੋ
ਆਈਨੇ ਕੋ ਲਪਕਾ ਹੈ ਪਰੀਸ਼ਾਂ-ਨਜ਼ਰੀ ਕਾ

ਲੇ ਸਾਂਸ ਭੀ ਆਹਿਸਤਾ ਕਿ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੈ ਬਹੁਤ ਕਾਮ
ਆਫ਼ਾਕ ਕੀ ਇਸ ਕਾਰਗਹੇ-ਸ਼ੀਸ਼ਾਗਰੀ ਕਾ

ਟੁਕ ਮੀਰੇ-ਜਿਗਰ-ਸੋਖ਼ਤਾ ਕੀ ਜਲਦ ਖ਼ਬਰ ਲੋ
ਕਯਾ ਯਾਰ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਚਿਰਾਗ਼-ਏ-ਸਹਰੀ ਕਾ

(ਤਾਜਵਰੀ=ਮੁਕਟ ਪਹਿਨਣ ਦਾ, ਨੌਹਾਗਰੀ=
ਮਰਣ ਤੇ ਵਿਰਲਾਪ, ਆਫ਼ਾਕ=ਜੀਵਨ, ਜ਼ਿੰਦਾਂ=
ਜੇਲ੍ਹ, ਸੰਗ=ਪੱਥਰ, ਮਦਾਵਾ=ਇਲਾਜ, ਆਸ਼ੁਫ਼ਤਾਸਰੀ=
ਵਹਿਸ਼ੀਪਣ, ਅਕੀਕੇ-ਜਿਗਰੀ=ਦਿਲ ਦੇ ਹੀਰੇ,
ਕਾਰਗਹੇ-ਸ਼ੀਸ਼ਾਗਰੀ=ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਕਾਰਖਾਨਾ,
ਚਿਰਾਗ਼-ਏ-ਸਹਰੀ=ਸੁਬਹ ਦਾ ਦੀਵਾ)

ਜੀਤੇ ਜੀ ਕੂਚਾ-ਏ-ਦਿਲਦਾਰ ਸੇ ਜਾਯਾ ਨ ਗਯਾ
ਉਸ ਕੀ ਦੀਵਾਰ ਕਾ ਸਰ ਸੇ ਮੇਰੇ ਸਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਦਿਲ ਕੇ ਤਈਂ ਆਤਿਸ਼-ਏ-ਹਿਜਰਾਂ ਸੇ ਬਚਾਯਾ ਨ ਗਯਾ
ਘਰ ਜਲਾ ਸਾਮਨੇ ਪਰ ਹਮ ਸੇ ਬੁਝਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਗੁਲ ਮੇਂ ਉਸਕੀ ਜੋ ਬੂ ਆਈ ਤੋ ਆਯਾ ਨ ਗਯਾ
ਹਮਕੋ ਬਿਨ ਦੋਸ਼ੇ-ਸਬਾ ਬਾਗ਼ ਸੇ ਲਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਰਹ ਦਿਲ ਮੇਂ ਕਿ ਮੇਮਾਰੇ-ਕਜ਼ਾ ਸੇ ਅਬ ਤਕ
ਐਸਾ ਮਤਬੂਆ ਮਕਾਂ ਕੋਈ ਬਨਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਕਯਾ ਤੁਨਕ ਹੌਸਲਾ ਥੇ ਦੀਦਾ-ਓ-ਦਿਲ ਅਪਨੇ ਆਹ
ਇਕ ਦਮ ਰਾਜ਼ ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਛੁਪਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਮਹ ਨੇ ਆ ਸਾਮਨੇ ਸ਼ਬ ਯਾਦ ਦਿਲਾਯਾ ਥਾ ਉਸੇ
ਫਿਰ ਵੋ ਤਾ-ਸੁਬਹ ਮੇਰੇ ਜੀ ਸੇ ਭੁਲਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਗੁਲ ਨੇ ਹਰਚੰਦ ਕਹਾ ਬਾਗ਼ ਮੇਂ ਰਹ ਪਰ ਉਸ ਬਿਨ
ਜੀ ਜੋ ਉਲਟਾ ਤੋ ਕਿਸੀ ਤਰਹ ਲਗਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਸਰ-ਨਸ਼ੀਨੇ-ਰਹੇ-ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ਕਯਾ ਜਾਨੂੰ
ਰਸਮੇ-ਮਸਜਿਦ ਕੇ ਤਈਂ ਸ਼ੇਖ਼ ਕਿ ਆਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਖ਼ੌਫ਼ੇ-ਆਸ਼ੋਬ ਸੇ ਗ਼ੋਗ਼ਾ-ਏ-ਕਯਾਮਤ ਕੇ ਲੀਏ
ਖ਼ੂਨੇ-ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ-ਏ-ਉਸ਼ਾਕ ਜਗਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਦਿਲ ਜੋ ਦੀਦਾਰ ਕਾ ਕਾਯਲ ਕਿ ਬਹੁਤ ਭੂਕਾ ਥਾ
ਇਸ ਸਿਤਮ-ਕੁਸ਼ਤਾ ਸੇ ਯਕ ਜ਼ਖ਼ਮ ਭੀ ਖਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਸ਼ਹਰ-ਏ-ਦਿਲ ਆਹ ਅਜਬ ਜਾਯ ਥੀ ਪਰ ਉਸਕੇ ਗਏ
ਐਸਾ aੁਜੜਾ ਕਿ ਕਿਸੀ ਤਰਹ ਬਸਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

ਜ਼ੇਰੇ-ਸ਼ਮਸ਼ੀਰੇ-ਸਿਤਮ 'ਮੀਰ' ਤੜਪਨਾ ਕੈਸਾ
ਸਰ ਭੀ ਤਸਲੀਮੇ-ਮੁਹੱਬਤ ਮੇਂ ਹਿਲਾਯਾ ਨ ਗਯਾ

(ਦੋਸ਼ੇ-ਸਬਾ=ਹਵਾ ਦੇ ਮੋਢੇ, ਮੇਮਾਰੇ-ਕਜ਼ਾ=ਸੰਸਾਰ
ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਤੁਨਕ=ਘੱਟ, ਮਹ=ਚੰਦ, ਸ਼ਬ=ਰਾਤ,
ਖ਼ੌਫ਼ੇ-ਆਸ਼ੋਬ=ਦੰਗੇ ਦਾ ਡਰ, ਗ਼ੋਗ਼ਾ=ਰੌਲਾ, ਉਸ਼ਾਕ=
ਪ੍ਰੇਮੀ, ਜਾਯ=ਜਗ੍ਹਾ)

ਕਾਰੇ-ਦਿਲ ਉਸ ਮਹੇ-ਤਮਾਮ ਸੇ ਹੈ
ਕਾਹਿਸ਼ ਇਕ ਰੋਜ਼ ਮੁਝਕੋ ਸ਼ਾਮ ਸੇ ਹੈ

ਤੁਮ ਨਹੀਂ ਫ਼ਿਤਨਾਸਾਜ਼ ਸਚ ਸਾਹਿਬ
ਸ਼ਹਰ ਪੁਰ-ਸ਼ੋਰ ਇਸ ਗ਼ੁਲਾਮ ਸੇ ਹੈ

ਕੋਈ ਤੁਝਸਾ ਭੀ ਕਾਸ਼ ਤੁਝ ਕੋ ਮਿਲੇ
ਮੁੱਦਆ ਹਮਕੋ ਇੰਤਕਾਮ ਸੇ ਹੈ

ਸ਼ੇਅਰ ਮੇਰੇ ਹੈਂ ਸਬ ਖ਼ਵਾਸ-ਪਸੰਦ
ਪਰ ਮੁਝੇ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਆਵਾਮ ਸੇ ਹੈ

ਸਹਲ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਕਾ ਸਮਝਨਾ ਕਯਾ
ਹਰ ਸੁਖ਼ਨ ਉਸਕਾ ਇਕ ਮਕਾਮ ਸੇ ਹੈ

(ਕਾਰੇ-ਦਿਲ=ਦਿਲ ਦਾ ਕੰਮ, ਮਹੇ-ਤਮਾਮ=
ਪੂਰਣ ਚੰਦ, ਕਾਹਿਸ਼=ਦੁੱਖ, ਫ਼ਿਤਨਾਸਾਜ਼=
ਝਗੜਾ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਇੰਤਕਾਮ=ਬਦਲਾ,
ਆਵਾਮ=ਆਮ ਲੋਕ)

ਥਾ ਮੁਸਤੇਆਰ ਹੁਸਨ ਸੇ ਉਸਕੇ ਜੋ ਨੂਰ ਥਾ
ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ ਮੇਂ ਭੀ ਉਸ ਹੀ ਕਾ ਜ਼ਰਰਾ ਜ਼ਹੂਰ ਥਾ

ਹੰਗਾਮਾ ਗਰਮ ਕੁਨ ਜੋ ਦਿਲੇ-ਨਾਸੁਬੂਰ ਥਾ
ਪੈਦਾ ਹਰ ਏਕ ਨਾਲਾ-ਏ-ਸ਼ੋਰੇ-ਨਸ਼ੂਰ ਥਾ

ਪਹੁੰਚਾ ਜੋ ਆਪ ਕੋ ਤੋ ਪਹੁੰਚਾ ਖੁਦਾ ਕੇ ਤਈਂ
ਮਾਲੂਮ ਅਬ ਹੁਆ ਕਿ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਭੀ ਦੂਰ ਥਾ

ਆਤਿਸ਼ ਬੁਲੰਦ ਦਿਲ ਕੀ ਨ ਥੀ ਵਰਨਾ ਐ ਕਲੀਮ
ਯਕ ਸ਼ੋਲਾ ਬਰਕੇ-ਖ਼ਿਰਮਨੇ-ਸਦ ਕੋਹੇ-ਤੂਰ ਥਾ

ਹਮ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਮਿਲੇ ਤੋ ਮਿਲੇ ਲੇਕਿਨ ਐ ਸਿਪਹਰ
ਉਸ ਸ਼ੋਖ਼ ਕੋ ਭੀ ਰਾਹ ਪੇ ਲਾਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਥਾ

ਮਜਲਿਸ ਮੇਂ ਰਾਤ ਏਕ ਤੇਰੇ ਪਰਤਵੇ ਬਗ਼ੈਰ
ਕਯਾ ਸ਼ਮਅ ਕਯਾ ਪਤੰਗ ਹਰ ਏਕ ਬੇ-ਹਜ਼ੂਰ ਥਾ

ਮੁਨਿਮ ਕੇ ਪਾਸ ਕਾਕਿਮ-ਓ-ਸਿੰਜਾਬ ਥਾ ਤੋ ਕਯਾ
ਉਸ ਰਿੰਦ ਕੀ ਭੀ ਰਾਤ ਕਟੀ ਜੋ ਕਿ ਊਰ ਥਾ

ਕਲ ਪਾਂਵ ਏਕ ਕਾਸਾ-ਏ-ਸਰ ਪਰ ਜੋ ਆ ਗਯਾ
ਯਕ-ਸਰ ਵੋ ਇਸਤਖ਼ਵਾਨ ਸ਼ਿਕਸਤੋਂ ਸੇ ਚੂਰ ਥਾ

ਕਹਨੇ ਲਗਾ ਕਿ ਦੇਖ ਕੇ ਚਲ ਰਾਹ ਬੇ-ਖ਼ਬਰ
ਮੈਂ ਭੀ ਕਭੂ ਕਿਸੀ ਕਾ ਸਰ-ਏ-ਪੁਰ-ਗ਼ੁਰੂਰ ਥਾ

ਥਾ ਵੋ ਤੋ ਰਸ਼ਕ-ਏ-ਹੂਰ-ਏ-ਬਹਿਸ਼ਤੀ ਹਮੀਂ ਮੇਂ ਮੀਰ
ਸਮਝੇ ਨ ਹਮ ਤੋ ਫ਼ਹਮ ਕਾ ਅਪਨੇ ਕਸੂਰ ਥਾ

(ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ=ਸੂਰਜ, ਜ਼ਹੂਰ=ਨੂਰ, ਦਿਲੇ-ਨਾਸੁਬੂਰ=
ਬੇਚੈਨ ਦਿਲ, ਨਾਲਾ-ਏ-ਸ਼ੋਰੇ-ਨਸ਼ੂਰ=ਕਿਆਮਤ
ਦੇ ਦਿਨ ਵਾਲੀ ਕੁਰਲਾਹਟ, ਕਲੀਮ=ਦੋਸਤ,
ਬਰਕੇ-ਖ਼ਿਰਮਨੇ-ਸਦ=ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬਿਜਲੀਆਂ,
ਕੋਹੇ-ਤੂਰ=ਸਿਨਾਈ ਪਹਾੜ ਜਿੱਥੇ ਮੂਸਾ ਨੂੰ
ਦਰਸ਼ਨ ਹੋਏ ਸਨ, ਸਿਪਹਰ=ਆਕਾਸ਼, ਪਰਤਵੇ=
ਚਮਕਦੀ ਹੋਂਦ, ਬੇ-ਹਜ਼ੂਰ=ਅਨਾਥ, ਮੁਨਿਮ=ਅਮੀਰ,
ਕਾਕਿਮ-ਓ-ਸਿੰਜਾਬ=ਮਖ਼ਮਲ ਤੇ ਜ਼ਰੀ, ਊਰ=ਫਟੇਹਾਲ,
ਇਸਤਖ਼ਵਾਨ=ਹਜ਼ਾਰਾਂ, ਫ਼ਹਮ=ਸਮਝ)

ਯਾਰੋ ਮੁਝੇ ਮੁਆਫ਼ ਰਖੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ
ਅਬ ਦੋ ਤੋ ਜਾਮ ਖ਼ਾਲੀ ਹੀ ਦੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

ਮਸਤੀ ਸੇ ਦਰਹਮੀ ਹੈ ਮੇਰੀ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕੇ ਬੀਚ
ਜੋ ਚਾਹੋ ਤੁਮ ਭੀ ਮੁਝਕੋ ਕਹੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

ਯਾ ਹਾਥੋਂ-ਹਾਥ ਲੋ ਮੁਝੇ ਮਾਨਿੰਦੇ-ਜਾਮੇ-ਮਯ
ਯਾ ਥੋੜੀ ਦੂਰ ਸਾਥ ਚਲੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

ਮਾਜ਼ੂਰ ਹੂੰ ਜੋ ਪਾਂਵ ਮੇਰਾ ਬੇਤਰਹ ਪੜੇ
ਤੁਮ ਸਰਗਿਰਾਂ ਤੋ ਮੁਝਸੇ ਨ ਹੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

ਭਾਗੀ ਨਮਾਜ਼ੇ-ਜੁਮਅ ਤੋ ਜਾਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕੁਛ
ਚਲਤਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ਭੀ ਟੁਕ ਤੋ ਰਹੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

ਨਾਜ਼ੁਕ-ਮਿਜ਼ਾਜ ਆਪ ਕਯਾਮਤ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਜੀ
ਜੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਨ ਲਗੋ ਮੈਂ ਨਸ਼ੇ ਮੇਂ ਹੂੰ

(ਦਰਹਮੀ=ਖਿੰਡਾਰ, ਮਾਨਿੰਦੇ-ਜਾਮੇ-ਮਯ=
ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਭਾਡੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਮਾਜ਼ੂਰ=ਮਜ਼ਬੂਰ,
ਬੇਤਰਹ=ਟੇਢਾ, ਸਰਗਿਰਾਂ=ਗੁੱਸੇ, ਜੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ਾ=
ਬੋਤਲ ਵਾਂਗ)

ਆ ਜਾਏਂ ਹਮ ਨਜ਼ਰ ਜੋ ਕੋਈ ਦਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ
ਮੁਹਲਤ ਹਮੇਂ ਬਸਾਂ-ਏ-ਸ਼ਰਰ ਕਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਯਕ ਲਹਜ਼ਾ ਸੀਨਾ ਕੋਬੀ ਸੇ ਫੁਰਸਤ ਹਮੇਂ ਨਹੀਂ
ਯਾਨੀ ਕਿ ਦਿਲ ਕੇ ਜਾਨੇ ਕਾ ਮਾਤਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਹਮ ਹਮਰਵਾਂ-ਏ-ਰਾਹ-ਏ-ਫ਼ਨਾ ਦੇਰ ਰਹ ਚੁਕੇ
ਵਕਫ਼ਾ ਬਸਾਂ-ਏ-ਸੁਬਹ ਕੋਈ ਦਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਹਾਸਿਲ ਹੈ ਕਯਾ ਸਿਵਾਏ ਤਰਾਈ ਕੇ ਦਹਰ ਮੇਂ
ਉਠ ਆਸਮਾਂ ਤਲੇ ਸੇ ਕਿ ਸ਼ਬਨਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਇਸ ਬੁਤਕਦੇ ਮੇਂ ਮਾਨੀ ਕਾ ਕਿਸਸੇ ਕਰੇਂ ਸਵਾਲ
ਆਦਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸੂਰਤੇ-ਆਦਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਆਲਮ ਮੇਂ ਲੋਗ ਮਿਲਨੇ ਕੋ ਗੋ ਅਬ ਨਹੀਂ ਰਹੇ
ਹਰਚੰਦ ਐਸਾ-ਵੈਸਾ ਤੋ ਆਲਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਅਜਾਜ਼-ਏ-ਇਸਵੀ ਸੇ ਨਹੀਂ ਬਹਸ ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ
ਤੇਰੀ ਹੀ ਬਾਤ ਜਾਨ-ਏ-ਮੁਜੱਸਿਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਮੇਰੇ ਹਲਾਕ ਕਰਨੇ ਕਾ ਗ਼ਮ ਹੈ ਅਬਸ ਤੁਮਹੇਂ
ਤੁਮ ਸ਼ਾਦ ਜ਼ਿੰਦਗਾਨੀ ਕਰੋ ਗ਼ਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

ਸ਼ਾਯਦ ਕਿ ਕਾਮ ਸੁਬਹ ਤਕ ਅਪਨਾ ਖਿੰਚੇ ਨ 'ਮੀਰ'
ਅਹਵਾਲ ਆਜ ਸ਼ਾਮ ਸੇ ਦਰਹਮ ਬਹੁਤ ਹੈ ਯਾਂ

(ਬਸਾਂ-ਏ-ਸ਼ਰਰ=ਚੰਗਿਆੜੀ ਵਾਂਗ, ਦਹਰ=ਦੁਨੀਆਂ,
ਸ਼ਬਨਮ=ਤ੍ਰੇਲ, ਮਾਨੀ=ਅਸਲ ਅਰਥ, ਹਰਚੰਦ=ਭਾਵੇਂ,
ਅਬਸ=ਫਜੂਲ,ਦਰਹਮ=ਖਿੰਡਿਆ-ਪੁੰਡਿਆ)

ਸੁਨਾ ਹੈ ਹਾਲ ਤੇਰੇ ਕੁਸ਼ਤਗਾਂ ਬਿਚਾਰੋਂ ਕਾ
ਹੂਆ ਨ ਗੋਰ ਗੜਾ ਉਨ ਸਿਤਮ ਕੇ ਮਾਰੋਂ ਕਾ

ਹਜ਼ਾਰ ਰੰਗ ਖਿਲੇ ਗੁਲ ਚਮਨ ਕੇ ਹੈਂ ਸ਼ਾਹਿਦ
ਕਿ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਕੇ ਸਰ ਖ਼ੂਨ ਹੈ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਕਾ

ਮਿਲਾ ਹੈ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਕਿਸ ਕਿਸ ਤਰਹ ਕਾ ਆਲਮ ਯਾਂ
ਨਿਕਲ ਕੇ ਸ਼ਹਰ ਸੇ ਟੁਕ ਸੈਰ ਕਰ ਮਜ਼ਾਰੋਂ ਕਾ

ਨਿਗਾਹੇ-ਮਸਤ ਕੇ ਮਾਰੇ ਤੇਰੇ ਖ਼ਰਾਬ ਹੈਂ ਸ਼ੋਖ਼
ਨ ਠੋਰ ਹੈ ਨ ਠਿਕਾਨਾ ਹੈ ਹੋਸ਼ਿਆਰੋਂ ਕਾ

ਕਰੇ ਹੈਂ ਦਾਵਾ-ਏ-ਖ਼ੁਸ਼ਚਸ਼ਮੀ ਆਹੁਵਾਨ-ਏ-ਦਸ਼ਤ
ਟੁਕ ਏਕ ਦੇਖਨੇ ਚਲ ਮੁਲਕ ਉਨ ਗੰਵਾਰੋਂ ਕਾ

ਤੜਪ ਕੇ ਮਰਨੇ ਸੇ ਦਿਲ ਕੇ ਕਿ ਮਗ਼ਫ਼ਿਰਤ ਹੈ ਉਸੇ
ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਕੁਛ ਤੋ ਰਹਾ ਨਾਮ ਬੇਕਰਾਰੋਂ ਕਾ

ਤੜਪ ਕੇ ਖ਼ਿਰਮਨੇ-ਗੁਲ ਪੇ ਕਭੀ ਗਿਰ ਐ ਬਿਜਲੀ
ਜਲਾਨਾ ਕਯਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਆਸ਼ੀਯਾਂ ਕੇ ਖ਼ਾਰੋਂ ਕਾ

(ਕੁਸ਼ਤਗਾਂ=ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਹੋਏ, ਗੋਰ ਗੜਾ=ਅੰਤਮ
ਸੰਸਕਾਰ, ਸ਼ਾਹਿਦ=ਗਵਾਹ, ਆਲਮ=ਦੁਨੀਆਂ,
ਖ਼ੁਸ਼ਚਸ਼ਮੀ=ਨੈਣਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਆਹੁਵਾਨ-ਏ-
ਦਸ਼ਤ=ਜੰਗਲੀ ਹਿਰਨ, ਮਗ਼ਫ਼ਿਰਤ=ਮੁਕਤੀ,
ਖ਼ਿਰਮਨੇ-ਗੁਲ=ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਢੇਰੀ)

ਚਮਨ ਯਾਰ ਤੇਰਾ ਹਵਾ-ਖ਼ਵਾਹ ਹੈ
ਗੁਲ ਇਕ ਦਿਲ ਹੈ ਜਿਸ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਰਾਹ ਹੈ

ਸਰਾਪਾ ਮੇਂ ਉਸਕੇ ਨਜ਼ਰ ਕਰਕੇ ਤੁਮ
ਜਹਾਂ ਦੇਖੋ ਅੱਲ੍ਹਾਹ-ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਹੈ

ਤੇਰੀ ਆਹ ਕਿਸਸੇ ਖ਼ਬਰ ਪਾਈਏ
ਵਹੀ ਬੇਖ਼ਬਰ ਹੈ ਜੋ ਆਗਾਹ ਹੈ

ਚਿਰਾਗ਼ਾਨੇ-ਗੁਲ ਸੇ ਹੈ ਕਯਾ ਰੋਸ਼ਨੀ
ਗੁਲਸਿਤਾਂ ਕਿਸੂ ਕੀ ਕਦਮਗਾਹ ਹੈ

ਯੇ ਵੋ ਕਾਰਵਾਂ-ਗਾਹੇ-ਦਿਲਕਸ਼ ਹੈ 'ਮੀਰ'
ਕਿ ਫਿਰ ਯਾਂ ਸੇ ਹਸਰਤ ਕੀ ਹਮਰਾਹ ਹੈ

(ਹਵਾ-ਖ਼ਵਾਹ=ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ,ਸਰਾਪਾ=ਸਿਰ
ਤੋਂ ਪੈਰਾਂ ਤੱਕ, ਆਗਾਹ=ਜਾਣਕਾਰ, ਕਦਮਗਾਹ=
ਕਦਮ ਰੱਖਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ)

ਰਹੀ ਨਗ਼ੁਫ਼ਤਾ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਮੇਂ ਦਾਸਤਾਂ ਮੇਰੀ
ਨ ਇਸ ਦਯਾਰ ਮੇਂ ਸਮਝਾ ਕੋਈ ਜ਼ਬਾਂ ਮੇਰੀ

ਬਰੰਗੇ-ਸੌਤੇ-ਜਰਸ ਤੁਝਸੇ ਦੂਰ ਹੂੰ ਤਨਹਾ
ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੁਝੇ ਆਹ ਆਰਵਾਂ ਮੇਰੀ

ਉਸੀ ਸੇ ਦੂਰ ਰਹਾ ਅਸਲੇ-ਮੁੱਦਆ ਜੋ ਥਾ
ਗਈ ਜੋ ਉਮਰੇ-ਅਜ਼ੀਜ਼ ਆਹ ਰਾਯਗਾਂ ਮੇਰੀ

ਤੇਰੇ ਫ਼ਿਰਾਕ ਮੇਂ ਜੈਸੇ ਖ਼ਯਾਲ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕਾ
ਗਈ ਹੈ ਫ਼ਿਕਰੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਕਹਾਂ ਕਹਾਂ ਮੇਰੀ

ਦੀਆ ਦਿਖਾਈ ਮੁਝੇ ਤੋ ਉਸੀ ਕਾ ਜਲਵਾ ਮੀਰ
ਪੜੀ ਜਹਾਨ ਮੇਂ ਜਾਕਰ ਨਜ਼ਰ ਜਹਾਂ ਮੇਰੀ

(ਨਗ਼ੁਫ਼ਤਾ=ਨਾ ਕਹਿਣ ਯੋਗ, ਦਯਾਰ=ਸੰਸਾਰ,
ਬਰੰਗੇ-ਸੌਤੇ-ਜਰਸ=ਕਾਫ਼ਲੇ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵਾਂਗ,
ਰਾਯਗਾਂ=ਵਿਅਰਥ, ਫ਼ਿਰਾਕ=ਵਿਛੋੜਾ, ਮੁਫ਼ਲਿਸ=
ਗ਼ਰੀਬ, ਫ਼ਿਕਰੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ=ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਲਪਨਾ)

ਮਜ਼ਹਬ ਸੇ ਮੇਰੇ ਕਯਾ ਤੁਝੇ ਤੇਰਾ ਦਯਾਰ ਔਰ
ਮੈਂ ਔਰ, ਯਾਰ ਔਰ, ਮੇਰਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਔਰ

ਚਲਤਾ ਹੈ ਕਾਮ ਮਰਗ ਕਾ ਖ਼ੂਬ ਉਸਕੇ ਦੌਰ ਮੇਂ
ਹੋਤੀ ਹੈ ਗਿਰਦ ਸ਼ਹਰ ਕੇ ਰੋਜ਼ ਏਕ ਮਜ਼ਾਰ ਔਰ

ਬੰਦੇ ਕੋ ਉਨ ਫ਼ਕੀਰੋਂ ਮੇਂ ਗਿਨੀਏਂ ਨ ਸ਼ਹਰ ਕੇ
ਸਾਹਬ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮੁਝਕੋ ਦੀਯਾ ਏਤਬਾਰ ਔਰ

ਅਬ ਦਰਦੇ ਸਰ ਜੋ ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਹੈ ਗੋਰ ਤਕ ਹੈ ਸਾਥ
ਕੁਛ ਯੇ ਨਸ਼ਾ ਹੀ ਔਰ ਹੈ, ਇਸਕਾ ਖ਼ੁਮਾਰ ਔਰ

ਕਾਹੇ ਕੋ ਇਸ ਕਰਾਰ ਸੇ ਥਾ ਇਜ਼ਤਰਾਬ-ਏ-ਦਿਲ
ਹੋਤਾ ਹੈ ਹਾਥ ਰਖਨੇ ਸੇ ਦਿਲ ਬੇਕਰਾਰ ਔਰ

ਕਿਸਕੋ ਫ਼ਕੀਰੀ ਮੇਂ ਸਰੋ-ਦਿਲ ਹਰਫ਼ ਕਾ ਹੈ 'ਮੀਰ'
ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਇਸ ਦਿਮਾਗ਼ ਪੇ ਹਮ ਇੰਕਸਾਰ ਔਰ

(ਮਰਗ=ਮੌਤ,ਦੌਰ=ਜ਼ਮਾਨਾ,ਸਮਾਂ, ਗੋਰ=ਕਬਰ,
ਕਰਾਰ=ਚੈਨ, ਇਜ਼ਤਰਾਬ=ਵਿਆਕੁਲਤਾ, ਸਰੋ-ਦਿਲ=
ਹੌਸਲਾ, ਹਰਫ਼=ਗੱਲਬਾਤ, ਇੰਕਸਾਰ=ਬਣਤ ਬਣਾਉਣੀ)

ਮੌਸਮ ਹੈ ਨਿਕਲੇ ਸ਼ਾਖ਼ੋਂ ਸੇ ਪੱਤੇ ਹਰੇ ਹਰੇ
ਪੌਦੇ ਚਮਨ ਮੇਂ ਫੂਲੋਂ ਸੇ ਦੇਖੇ ਭਰੇ ਭਰੇ

ਆਗੇ ਕਿਸੂ ਕੇ ਕਯਾ ਕਰੇਂ ਦਸਤੇ-ਤਮਅ ਦਰਾਜ਼
ਵਹ ਹਾਥ ਸੋ ਗਯਾ ਹੈ ਸਰਹਾਨੇ ਧਰੇ ਧਰੇ

ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਆਗ ਲਗ ਰਹੀ ਥੀ ਰੰਗੇ-ਗੁਲ ਸੇ 'ਮੀਰ'
ਬੁਲਬੁਲ ਪੁਕਾਰੀ ਦੇਖ ਕੇ ਸਾਹਬ ਪਰੇ ਪਰੇ

(ਦਸਤੇ-ਤਮਅ=ਇੱਛਾ ਦਾ ਹੱਥ, ਦਰਾਜ਼=ਲੰਬਾ)

ਮੁਝ ਸੋਜ਼ੇ-ਬਾਦੇ-ਮਰਗ ਸੇ ਆਗਾਹ ਕੌਨ ਹੈ
ਸ਼ਮਅ-ਮਜ਼ਾਰੇ-'ਮੀਰ' ਬਜੁਜ਼ ਆਹ ਕੌਨ ਹੈ

ਬੇਕਸ ਹੂੰ ਮੁਜ਼ਤਰਬ ਹੂੰ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਹੂੰ ਬੇਵਤਨ
ਦੂਰੀ-ਏ-ਰਾਹ ਬਿਨ ਮੇਰੇ ਹਮਰਾਹ ਕੌਨ ਹੈ

ਲਬਰੇਜ਼ ਜਿਸਕੇ ਹੁਸਨ ਸੇ ਮਸਜਿਦ ਹੈ ਔਰ ਦੈਰ
ਐਸਾ ਬੁਤੋਂ ਕੇ ਬੀਚ ਵੋ ਅੱਲ੍ਹਾਹ ਕੌਨ ਹੈ

ਰਖੀਓ ਕਦਮ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਕਿ ਤੂ ਜਾਨਤਾ ਨਹੀਂ
ਮਾਨਿੰਦੇ-ਨਕਸ਼ੇ-ਪਾ ਯੇ ਸਰੇ-ਰਾਹ ਕੌਨ ਹੈ

(ਸੋਜ਼ੇ-ਬਾਦੇ-ਮਰਗ=ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦੀ ਜਲਣ,
ਬਜੁਜ਼=ਬਿਨਾਂ, ਬੇਕਸ=ਕਮਜ਼ੋਰ, ਮੁਜ਼ਤਰਬ=
ਬੇਚੈਨ, ਲਬਰੇਜ਼=ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਦੈਰ=
ਮੰਦਿਰ, ਮਾਨਿੰਦੇ-ਨਕਸ਼ੇ-ਪਾ=ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ
ਵਾਂਗ, ਸਰੇ-ਰਾਹ=ਰਸਤੇ ਵਿਚ)

ਐ ਹੁਬੇ-ਜਾਹ ਵਾਲੋ ਜੋ ਆਜ ਤਾਜਵਰ ਹੈ
ਕਲ ਉਸਕੋ ਦੇਖੀਓ ਤੁਮ ਨ ਤਾਜ ਹੈ ਨ ਸਰ ਹੈ

ਅਬ ਕੇ ਹਵਾ-ਏ-ਗੁਲ ਮੇਂ ਸੇਰਾਬੀ ਹੈ ਨਿਹਾਯਤ
ਜੂ-ਏ-ਚਮਨ ਪੇ ਸਬਜ਼ਾ ਮਿਜ਼ਗਾਨੇ-ਚਸ਼ਮੇਤਰ ਹੈ

ਸ਼ਮਏ-ਅਖ਼ੀਰੇ-ਸ਼ਬ ਹੂੰ ਸੁਨ ਸਰਗੁਜ਼ਸ਼ਤ ਮੇਰੀ
ਫਿਰ ਸੁਬਹ ਹੋਨੇ ਤਕ ਤੋ ਕਿੱਸਾ ਹੀ ਮੁਖ਼ਤਸਰ ਹੈ

ਅਬ ਫਿਰ ਹਮਾਰਾ ਉਸਕਾ ਮਹਸ਼ਰ ਮੇਂ ਮਾਜਿਰਾ ਹੈ
ਦੇਖੇਂ ਤੋ ਉਸ ਜਗਹ ਕਯਾ ਇਨਸਾਫ਼ੇ-ਦਾਦਗਰ ਹੈ

ਆਫ਼ਤ-ਰਸੀਦ ਹਮ ਕਯਾ ਸਰ ਖੇਂਚੇਂ ਇਸ ਚਮਨ ਮੇਂ
ਜੂੰ-ਨਖ਼ਲੇ-ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਹਮਕੋ ਨ ਸਾਯਾ ਨ ਸਮਰ ਹੈ

(ਹੁਬੇ-ਜਾਹ=ਧਨ ਮਾਨ, ਤਾਜਵਰ=ਤਾਜ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ,
ਸੇਰਾਬੀ=ਨਮੀਂ, ਨਿਹਾਯਤ=ਬਹੁਤ, ਜੂ-ਏ-ਚਮਨ=
ਬਾਗ਼ ਵਾਲੀ ਨਹਿਰ, ਮਿਜ਼ਗਾਨੇ-ਚਸ਼ਮੇਤਰ=ਗਿੱਲੀਆਂ
ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਪਲਕਾਂ, ਸਰਗੁਜ਼ਸ਼ਤ=ਕਹਾਣੀ, ਮਹਸ਼ਰ=
ਕਿਆਮਤ, ਮਾਜਿਰਾ=ਮੁਆਮਲਾ, ਇਨਸਾਫ਼ੇ-ਦਾਦਗਰ=
ਜੱਜ ਦਾ ਨਿਆਂ, ਆਫ਼ਤ-ਰਸੀਦ=ਮੁਸੀਬਤ ਵਿਚ, ਸਰ
ਖੇਂਚੇ=ਸਿਰ ਚੁੱਕੀਏ, ਜੂੰ-ਨਖ਼ਲੇ-ਖ਼ੁਸ਼ਕ=ਸੁੱਕੇ ਰੁੱਖ ਵਾਂਗ,
ਸਮਰ=ਫਲ)

ਕਸਦ ਗਰ ਇਮਤਿਹਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ
ਅਬ ਤਲਕ ਨੀਮ-ਜਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ

ਸਿਜਦਾ ਕਰਨੇ ਮੇਂ ਸਰ ਕਟੇ ਹੈਂ ਜਹਾਂ
ਸੋ ਤੇਰਾ ਆਸਤਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ

ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਰੇਖ਼ਤੇ ਮੇਂ ਹਮਸੇ ਨ ਕਰ
ਯਹ ਹਮਾਰੀ ਜ਼ਬਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ

ਛੋੜ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਦਿਲ ਕੋ ਤੇਰੇ ਪਾਸ
ਯਹ ਹਮਾਰਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ

'ਮੀਰ' ਅਮਦਨ ਭੀ ਕੋਈ ਮਰਤਾ ਹੈ
ਜਾਨ ਹੈ ਤੋ ਜਹਾਨ ਹੈ ਪਯਾਰੇ

(ਕਸਦ=ਇਰਾਦਾ, ਨੀਮ-ਜਾਨ=
ਅੱਧਾ ਜਿਉਂਦਾ, ਆਸਤਨ=ਦੇਹਲੀ,
ਰੇਖ਼ਤੇ=ਉਰਦੂ, ਅਮਦਨ=ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ)

ਕਯਾ ਕਹੇਂ ਹਾਲ ਕਹੀਂ ਦਿਲਜ਼ਦਾ ਜਾਕਰ ਅਪਨਾ
ਦਿਲ ਨ ਅਪਨਾ ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ ਮੇਂ ਨ ਦਿਲਬਰ ਅਪਨਾ

ਯਕ ਘੜੀ ਸਾਫ਼ ਨਹੀਂ ਹਮਸੇ ਹੂਆ ਯਾਰ ਕਭੂ
ਦਿਲ ਭੀ ਜੂੰ-ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਸਾਯਤ ਹੈ ਮੁਕੱਦਰ ਅਪਨਾ

ਉਸ ਗੁਲੇ-ਤਰ ਕੀ ਕਬਾ ਕੇ ਕਹੀਂ ਖੋਲੇ ਥੇ ਬੰਦ
ਬਰੰਗੇ-ਗੁਲਬਰਗ ਕੇ ਨਾਖ਼ੂਨ ਹੈ ਮੁਅੱਤਰ ਅਪਨਾ

ਪੇਸ਼ ਕੁਛ ਆਓ ਯਹੀਂ ਹਮ ਤੋ ਹੈਂ ਹਰ ਸੂਰਤ ਸੇ
ਮਿਸਲੇ-ਆਈਨਾ ਨਹੀਂ ਛੋੜਤੇ ਹਮ ਘਰ ਅਪਨਾ

ਦਿਲ ਬਹੁਤ ਖੇਂਚਤੀ ਹੈ ਯਾਰ ਕੇ ਕੂਚੇ ਕੀ ਜ਼ਮੀਂ
ਲੋਹੂ ਉਸ ਖ਼ਾਕ ਪੇ ਗਿਰਨਾ ਹੈ ਮੁਕਰਰ ਅਪਨਾ

(ਦਿਲਜ਼ਦਾ=ਟੁੱਟੇ ਦਿਲ ਵਾਲਾ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਸਾਯਤ=
ਸਮਾਂ ਨਾਪਣ ਵਾਲਾ ਪੈਮਾਨਾ, ਕਬਾ=ਬੰਦ ਗਲੇ ਵਾਲਾ
ਕੁੜਤਾ, ਬਰੰਗੇ-ਗੁਲਬਰਗ=ਫੁੱਲ ਦੀ ਪੱਤੀ ਵਾਂਗ,
ਮੁਅੱਤਰ=ਸੁਗੰਧਿਤ, ਮਿਸਲੇ-ਆਈਨਾ=ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਾਂਗ)

ਹਮ ਆਪ ਹੀ ਕੋ ਅਪਨਾ ਮਕਸੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ
ਅਪਨੇ ਸਿਵਾਏ ਕਿਸਕੋ ਮੌਜੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

ਇਜ਼ੋ-ਨਿਆਜ਼ ਅਪਨਾ ਅਪਨੀ ਤਰਫ਼ ਹੈ ਸਾਰਾ
ਉਸ ਮੁਸ਼ਤੇ-ਖ਼ਾਕ ਕੋ ਹਮ ਮਸਜੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

ਸੂਰਤ-ਪਜ਼ੀਰ ਹਮ ਬਿਨ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਵੋ ਮਾਅਨਾ
ਅਹਲੇ-ਨਜ਼ਰ ਹਮੀਂ ਕੋ ਮਾਬੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

ਇਸ਼ਕ ਉਨਕੀ ਅਕਲ ਕੋ ਹੈ ਮਾਸਿਵਾ ਹਮਾਰੇ
ਨਾਚੀਜ਼ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ ਨਾਬੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

ਅਪਨੀ ਹੀ ਸੈਰ ਕਰਨੇ ਹਮ ਜਲਵਾਗਰ ਹੂਏ ਥੇ
ਇਸ ਰਮਜ਼ ਕੋ ਵਲੇਕਿਨ ਮਾਦੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

ਮਰ ਕਰ ਭੀ ਹਾਥ ਆਏ ਤੋ 'ਮੀਰ' ਮੁਫ਼ਤ ਹੈ ਵੋ
ਜੀ ਕੇ ਜ਼ਿਯਾਨ ਕੋ ਭੀ ਹਮ ਸੂਦ ਜਾਨਤੇ ਹੈਂ

(ਮਕਸੂਦ=ਟੀਚਾ, ਇਜ਼ੋ-ਨਿਆਜ਼=ਦੀਨਤਾ,
ਮੁਸ਼ਤੇ-ਖ਼ਾਕ=ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਘੱਟਾ, ਮਸਜੂਦ=ਜਿਸ
ਨੂੰ ਸਿਜਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਸੂਰਤ-ਪਜ਼ੀਰ=ਰੂਪ
ਧਾਰਣਾ, ਅਹਲੇ-ਨਜ਼ਰ=ਪਾਰਖੂ, ਮਾਬੂਦ=ਖ਼ੁਦਾ,
ਮਾਸਿਵਾ=ਇਲਾਵਾ, ਨਾਬੂਦ=ਹੋਂਦ-ਰਹਿਤ, ਮਾਦੂਦ=
ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਲੋਕ, ਜ਼ਿਯਾਨ=ਨੁਕਸਾਨ, ਸੂਦ=ਲਾਭ)

ਇਸ ਅਹਦ ਮੇਂ ਇਲਾਹੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕੋ ਕਯਾ ਹੂਆ
ਛੋੜਾ ਵਫ਼ਾ ਕੋ ਉਸਨੇ ਮੁਰੱਵਤ ਕੋ ਕਯਾ ਹੂਆ

ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਦਾ-ਏ-ਦੀਦਾਰ ਮਰ ਚਲੇ
ਆਤੇ ਹੀ ਆਤੇ ਯਾਰੋ ਕਯਾਮਤ ਕੋ ਕਯਾ ਹੂਆ

ਬਖਸ਼ਿਸ਼ ਨੇ ਮੁਝਕੋ ਅਬਰੇ-ਕਰਮ ਕੀ ਕੀਯਾ ਖ਼ਜ਼ਿਲ
ਐ ਚਸ਼ਮ ਜੋਸ਼ੋ-ਅਸ਼ਕੇ-ਨਦਾਮਤ ਕੋ ਕਯਾ ਹੂਆ

ਜਾਤਾ ਹੈ ਯਾਰ ਤੇਗ਼-ਬਕਫ਼ ਗ਼ੈਰ ਕੀ ਤਰਫ਼
ਐ ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਸਿਤਮ ਤੇਰੀ ਗ਼ੈਰਤ ਕੋ ਕਯਾ ਹੂਆ

(ਅਹਦ=ਜ਼ਮਾਨਾ, ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਦਾ-ਏ-ਦੀਦਾਰ=
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਵਚਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,
ਅਬਰੇ-ਕਰਮ=ਮਿਹਰ ਦੇ ਬੱਦਲ, ਖ਼ਜ਼ਿਲ=
ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ, ਚਸ਼ਮ=ਅੱਖ, ਜੋਸ਼ੋ-ਅਸ਼ਕੇ-ਨਦਾਮਤ=
ਪਛਤਾਵੇ ਦੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਜੋਸ਼, ਬਕਫ਼=ਹੱਥ ਵਿਚ
ਲੈ ਕੇ, ਕੁਸ਼ਤਾ-ਏ-ਸਿਤਮ=ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਮਾਰਿਆ)

ਹਰ ਜੀ ਹਯਾਤ ਕਾ ਹੈ ਸਬਬ ਜੋ ਹਯਾਤ ਕਾ
ਨਿਕਲੇ ਹੈ ਜੀ ਉਸੀ ਕੇ ਲੀਏ ਕਾਯਨਾਤ ਕਾ

ਬਿਖਰੇ ਹੈ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਉਸ ਰੁਖ਼ੇ-ਆਲਮਫ਼ਰੋਜ਼ ਪਰ
ਵਰਨਾ ਬਨਾਵ ਹੋਏ ਨ ਦਿਨ ਔਰ ਰਾਤ ਕਾ

ਉਸਕੇ ਫ਼ਰੋਗੇ-ਹੁਸਨ ਸੇ ਝਮਕੇ ਹੈ ਸਬ ਮੇਂ ਨੂਰ
ਸ਼ਮ੍ਹੇ-ਹਰਮ ਹੋ ਯਾ ਕਿ ਦੀਯਾ ਸੋਮਨਾਥ ਕਾ

ਕਯਾ 'ਮੀਰ' ਤੁਝਕੋ ਨਾਮਾ-ਸਿਯਾਹੀ ਕੀ ਫ਼ਿਕਰ ਹੈ
ਖ਼ਤਮੇ-ਰਸੂਲ ਸਾ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹੈ ਜ਼ਾਮਿਨ ਨਜਾਤ ਕਾ

(ਜੀ ਹਯਾਤ=ਜੀਵ, ਕਾਯਨਾਤ=ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ,
ਰੁਖ਼ੇ-ਆਲਮਫ਼ਰੋਜ਼=ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਨ
ਵਾਲਾ ਮੁੱਖੜਾ, ਫ਼ਰੋਗੇ-ਹੁਸਨ=ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਉਜਾਲਾ,
ਸ਼ਮ੍ਹੇ-ਹਰਮ=ਕਾਅਬੇ ਦਾ ਦੀਵਾ, ਨਾਮਾ-ਸਿਯਾਹੀ=
ਲਿਖੀ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਸਿਆਹੀ ਦੀ ਕਾਲਖ਼,
ਖ਼ਤਮੇ-ਰਸੂਲ=ਹਜ਼ਰਤ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ, ਨਜਾਤ=
ਮੁਕਤੀ)

ਰਫ਼ਤਗਾਂ ਮੇਂ ਜਹਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ
ਸਾਥ ਉਸ ਕਾਰਵਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

ਸ਼ਮਅ ਹੀ ਸਰ ਨ ਦੇ ਗਈ ਬਰਬਾਦ
ਕੁਸ਼ਤ ਅਪਨੀ ਜ਼ਬਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

ਜਿਸ ਚਮਨਜ਼ਾਰ ਕਾ ਹੈ ਤੂ ਗੁਲੇਤਰ
ਬੁਲਬੁਲ ਉਸ ਗੁਲਿਸਤਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

ਬੋਸਾ ਮਤ ਦੇ ਕਿਸੂ ਕੇ ਦਰ ਪੇ ਨਸੀਮ
ਖ਼ਾਕ ਉਸ ਆਸਤਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

ਵਜਹੇ-ਬੇਗਾਨਗੀ ਨਹੀਂ ਮਾਲੂਮ
ਤੁਮ ਜਹਾਂ ਕੇ ਹੋ, ਵਾਂ ਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

ਅਪਨਾ ਸ਼ੇਵਾ ਨਹੀਂ ਕਜੀ ਯੂੰ ਤੋ
ਯਾਰ ਜੀ ਟੇਢੇ-ਬਾਂਕੇ ਹਮ ਭੀ ਹੈਂ

(ਰਫ਼ਤਗਾਂ=ਲੰਘੇ ਲੋਕ, ਕੁਸ਼ਤ=ਕਤਲ
ਕੀਤੇ ਹੋਏ, ਚਮਨਜ਼ਾਰ=ਬਾਗ਼, ਗੁਲੇਤਰ=
ਤਾਜ਼ਾ ਫੁੱਲ, ਬੋਸਾ=ਚੁੰਮਣ, ਨਸੀਮ=
ਸਵੇਰ ਦੀ ਹਵਾ, ਆਸਤਾਂ=ਦਹਿਲੀਜ਼,
ਸ਼ੇਵਾ=ਆਦਤ, ਕਜੀ=ਚਲਾਕੀ)

ਬਗ਼ੈਰ ਦਿਲ ਕੇ ਯੇ ਕੀਮਤ ਹੈ ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਕੀ
ਕਿਸੂ ਸੇ ਕਾਮ ਨਹੀਂ ਰਖਤੀ ਜਿਨਸ ਆਦਮ ਕੀ

ਕੋਈ ਹੋ ਮਹਰਮੇ-ਸ਼ੋਖ਼ੀ ਤੇਰਾ ਤੋ ਮੈਂ ਪੂਛੂੰ
ਕਿ ਬਜ਼ਮੇ-ਐਸ਼ੇ-ਜਹਾਂ ਕਯਾ ਸਮਝ ਕੇ ਬਰਹਮ ਕੀ

ਹਮੇਂ ਤੋ ਬਾਗ਼ ਕੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਸੇ ਮੁਆਫ਼ ਰਖੋ
ਕਿ ਸੈਰੋ-ਗਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਰਸਮ ਅਹਲੇ-ਮਾਤਮ ਕੀ

ਕਫ਼ਸ ਮੇਂ 'ਮੀਰ' ਨਹੀਂ ਜੋਸ਼ੇ-ਦਾਗ਼ ਸੀਨੇ ਮੇਂ
ਹਵਸ ਨਿਕਾਲੀ ਹੈ ਹਮਨੇ ਭੀ ਗੁਲ ਦੇ ਮੌਸਮ ਕੀ

(ਜਿਨਸ=ਚੀਜ਼, ਮਹਰਮੇ-ਸ਼ੋਖ਼ੀ=ਚੰਚਲਤਾ ਨੂੰ
ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ, ਬਜ਼ਮੇ-ਐਸ਼ੇ-ਜਹਾਂ=ਸੰਸਾਰ ਦੀ
ਐਸ਼ ਦੀ ਸਭਾ, ਬਰਹਮ=ਬਰਬਾਦ, ਅਹਲੇ-ਮਾਤਮ=
ਸ਼ੋਕ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਕਫ਼ਸ=ਪਿੰਜਰਾ)

ਬ-ਰੰਗ-ਏ-ਬੂ-ਏ-ਗੁਲ ਇਸ ਬਾਗ਼ ਕੇ ਹਮ ਆਸ਼ਨਾ ਹੋਤੇ
ਕਿ ਹਮਰਾਹੇ-ਸਬਾ ਟੁਕ ਸੈਰ ਕਰਤੇ ਔਰ ਹਵਾ ਹੋਤੇ

ਸਰਾਪਾ ਆਰਜ਼ੂ ਹੋਨੇ ਨੇ ਬੰਦਾ ਕਰ ਦੀਯਾ ਹਮਕੋ
ਬਗਰਨਾ ਹਮ ਖ਼ੁਦਾ ਥੇ ਗਰ ਦਿਲੇ-ਬੇਮੁੱਦਯਾ ਹੋਤੇ

ਫ਼ਲਕ ਐ ਕਾਸ਼ ਹਮਕੋ ਖ਼ਾਕ ਹੀ ਰਖਤਾ ਕਿ ਉਸਮੇਂ ਹਮ
ਗ਼ੁਬਾਰੇ-ਰਾਹ ਹੋਤੇ ਯਾ ਕਿਸੂ ਕੀ ਖ਼ਾਕੇ-ਪਾ ਹੋਤੇ

ਇਲਾਹੀ ! ਕੈਸੇ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਜਿਨਹੇਂ ਹੈ ਬੰਦਗੀ ਖਵਾਹਿਸ਼
ਹਮੇਂ ਤੋ ਸ਼ਰਮ ਦਾਮਨਗੀਰ ਹੋਤੀ ਹੈ ਖ਼ੁਦਾ ਹੋਤੇ

ਅਬ ਐਸੇ ਹੈਂ ਕਿ ਸਾਨੇਅ ਕੇ ਮਿਜ਼ਾਜ ਊਪਰ ਬਹਮ ਪਹੁੰਚੇ
ਜੋ ਖ਼ਾਤਿਰ-ਖਵਾਹ ਅਪਨੇ ਹਮ ਹੂਏ ਹੋਤੇ ਤੋ ਕਯਾ ਹੋਤੇ

ਕਹੇਂ ਜੋ ਕੁਛ ਮਲਾਮਤਗਰ ਬਜਾ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਕਯਾ ਜਾਨੇ
ਉਨਹੇਂ ਮਾਲੂਮ ਤਬ ਹੋਤਾ ਕਿ ਵੈਸੇ ਸੇ ਜੁਦਾ ਹੋਤੇ

(ਬ-ਰੰਗ-ਏ-ਬੂ-ਏ-ਗੁਲ=ਫੁੱਲ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਵਾਂਗ, ਆਸ਼ਨਾ=
ਪ੍ਰੇਮੀ, ਹਮਰਾਹੇ-ਸਬਾ=ਹਵਾ ਨਾਲ, ਸਰਾਪਾ=ਸਿਰ ਤੋਂ
ਪੈਰਾਂ ਤਕ, ਦਿਲੇ-ਬੇਮੁੱਦਯਾ=ਉਦੇਸ਼ ਰਹਿਤ ਦਿਲ,
ਬੰਦਗੀ=ਗ਼ੁਲਾਮੀ, ਸਾਨੇਅ=ਖ਼ੁਦਾ, ਮਲਾਮਤਗਰ=
ਨਿੰਦਕ, ਬਜਾ=ਠੀਕ)

ਹੋਤੀ ਹੈ ਗਰਚੇ ਕਹਨੇ ਸੇ ਯਾਰੋ ਪਰਾਈ ਬਾਤ
ਪਰ ਹਮਸੇ ਤੋ ਥਮੀ ਨ ਕਭੂ ਮੂੰਹ ਪੇ ਆਈ ਬਾਤ

ਕਹਤੇ ਥੇ ਉਸ ਸੇ ਮਿਲਤੇ ਤੋ ਕਯਾ ਕਯਾ ਨ ਕਹਤੇ ਲੇਕ
ਵੋ ਆ ਗਯਾ ਤੋ ਸਾਮਨੇ ਉਸਕੇ ਨ ਆਈ ਬਾਤ

ਅਬ ਤੋ ਹੂਏ ਹੈਂ ਹਮ ਭੀ ਤੇਰੇ ਢਬ ਸੇ ਆਸ਼ਨਾ
ਵਾਂ ਤੂਨੇ ਕੁਛ ਕਹਾ ਕਿ ਇਧਰ ਹਮਨੇ ਪਾਈ ਬਾਤ

ਆਲਮ ਸਿਯਾਹਖ਼ਾਨਾ ਹੈ ਕਿਸਕਾ ਕੇ ਰੋਜ਼ੇ-ਸ਼ਬ
ਯੇ ਸ਼ੋਰ ਹੈ ਕਿ ਦੇਤੀ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਸੁਨਾਈ ਬਾਤ

ਬੁਲਬੁਲ ਕੇ ਬੋਲਨੇ ਮੇਂ ਸਬ ਅੰਦਾਜ਼ ਹੈਂ ਮੇਰੇ
ਪੋਸ਼ੀਦਾ ਕਯਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਸੂ ਕੀ ਉੜਾਈ ਬਾਤ

ਇਕ ਦਿਨ ਕਹਾ ਥਾ ਯੇ ਕਿ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਮੇਂ ਹੈ ਵਕਾਰ
ਸੋ ਮੁਝਸੇ ਹੀ ਸੁਖ਼ਨ ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਜੋ ਬਤਾਈ ਬਾਤ

ਅਬ ਮੁਝ ਜ਼ੈਫ਼-ਓ-ਜ਼ਾਰ ਕੋ ਮਤ ਕੁਛ ਕਹਾ ਕਰੋ
ਜਾਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਮੁਝ ਸੇ ਕਿਸੂ ਕੀ ਉਠਾਈ ਬਾਤ

ਖ਼ਤ ਲਿਖਤੇ ਲਿਖਤੇ 'ਮੀਰ' ਨੇ ਦਫ਼ਤਰ ਕੀਏ ਰਵਾਂ
ਇਫ਼ਰਾਤ-ਏ-ਇਸ਼ਤਯਾਕ ਨੇ ਆਖ਼ਿਰ ਬੜ੍ਹਾਈ ਬਾਤ

(ਆਸ਼ਨਾ=ਜਾਣਕਾਰ, ਆਲਮ=ਦੁਨੀਆਂ, ਸਿਯਾਹਖ਼ਾਨਾ=
ਕਾਲਾ ਘਰ, ਰੋਜ਼ੇ-ਸ਼ਬ=ਦਿਨ ਰਾਤ, ਪੋਸ਼ੀਦਾ=ਛੁਪੀ ਹੋਈ,
ਇਫ਼ਰਾਤ-ਏ-ਇਸ਼ਤਯਾਕ=ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਲਚ)

ਲੁਤਫ਼ ਗਰ ਯਹ ਹੈ ਬੁਤਾਂ ਸੰਦਲੇ-ਪੇਸ਼ਾਨੀ ਕਾ
ਹੁਸਨ ਕਯਾ ਸੁਬਹ ਕੇ ਫਿਰ ਚਿਹਰਾ-ਏ-ਨੂਰਾਨੀ ਕਾ

ਕੁਫ਼ਰ ਕੁਛ ਚਾਹੀਏ ਇਸਲਾਮ ਕੀ ਰੌਨਕ ਕੇ ਲੀਏ
ਹੁਸਨ ਜ਼ੁਨਾਰ ਹੈ ਤਸਬੀਹੇ-ਸੁਲੇਮਾਨੀ ਕਾ

ਦਰਹਮੀ ਹਾਲ ਕੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਮੇਰੇ ਦੀਵਾਂ ਮੇਂ
ਸੈਰ ਕਰ ਤੂ ਭੀ ਯੇ ਮਜਮੂਅ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਕਾ

ਜਾਨ ਘਬਰਾਤੀ ਹੈ ਅੰਦੋਹ ਸੇ ਤਨ ਮੇਂ ਕਯਾ ਕਯਾ
ਤੰਗ-ਅਹਵਾਲ ਹੈ ਇਸ ਯੂਸੁਫ਼-ਏ-ਸਾਨੀ ਕਾ

ਖੇਲ ਲੜਕੋਂ ਕਾ ਸਮਝਤੇ ਥੇ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਤਈਂ
ਹੈ ਬੜਾ ਹੈਫ਼ ਹਮੇਂ ਅਪਨੀ ਭੀ ਨਾਦਾਨੀ ਕਾ

ਉਸਕਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖ ਰਹਾ ਹੂੰ ਸੋ ਵਹੀ ਦੇਖੂੰ ਹੂੰ
ਨਕਸ਼ ਕਾ ਸਾ ਹੈ ਸਮਾਂ ਮੇਰੀ ਭੀ ਹੈਰਾਨੀ ਕਾ

ਬੁਤਪ੍ਰਸਤੀ ਕੋ ਤੋ ਇਸਲਾਮ ਨਹੀਂ ਕਹਤੇ ਹੈਂ
ਮੋਤਕਿਦ ਕੌਨ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਐਸੀ ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਕਾ

(ਸੰਦਲੇ-ਪੇਸ਼ਾਨੀ=ਮੱਥੇ ਤੇ ਚੰਦਨ ਲੱਗੇ ਹੋਏ,
ਕੁਫ਼ਰ=ਨਾਸਤਿਕਤਾ, ਜ਼ੁਨਾਰ=ਜੰਜੂ, ਤਸਬੀਹ=
ਮਾਲਾ, ਦਰਹਮੀ=ਖਿੰਡਰਾਪਨ, ਮਜਮੂਅ=
ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਅੰਦੋਹ=ਦੁੱਖ, ਹੈਫ਼=ਅਫ਼ਸੋਸ,
ਮੋਤਕਿਦ=ਮੁਰੀਦ)

ਖ਼ੁਸ਼-ਸਰਅੰਜਾਮ ਥੇ ਵੋ ਜਲਦ ਜੋ ਹੁਸ਼ਿਯਾਰ ਹੂਏ
ਹਮ ਤੋ ਐ ਹਮਨਫ਼ਸਾਂ ਦੇਰ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਹੂਏ

ਇਸ਼ਕ ਵੋ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਥੇ ਖ਼ਿਲਵਤੇ-ਮੰਜ਼ਿਲ-ਏ-ਕੁਦਸ
ਵੋ ਭੀ ਰੁਸਵਾ-ਏ-ਸਰ-ਏ-ਕੂਚਾ-ਓ-ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੂਏ

ਸੈਰ-ਏ-ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਮੁਬਾਰਕ ਹੋ, ਸਬਾ ਕੋ ਹਮ ਤੋ
ਏਕ ਪਰਵਾਜ਼ ਨ ਕੀ ਥੀ ਕਿ ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਹੂਏ

ਉਸ ਸਿਤਮਗਾਰ ਕੇ ਕੂਚੇ ਕੇ ਹਵਾਦਾਰੋਂ ਮੇਂ
ਨਾਮ ਫ਼ਿਰਦੌਸ ਕਾ ਹਮ ਲੇ ਕੇ ਗੁਨਹਗਾਰ ਹੂਏ

ਵਾਦਾ-ਏ-ਹਸ਼ਰ ਤੋ ਮੌਹੂਮ ਨ ਸਮਝੇ ਹਮ ਆਹ
ਕਿਸ ਤਵੱਕੋ ਸੇ ਤੇਰੇ ਤਾਲਿਬ-ਏ-ਦੀਦਾਰ ਹੂਏ

'ਮੀਰ' ਸਾਹਿਬ ਸੇ ਖ਼ੁਦਾ ਜਾਨੇ ਹੂਈ ਕਯਾ ਤਕਸੀਰ
ਜਿਸਸੇ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮੇ-ਨੁਮਾਯਾਂ ਕੇ ਸਜ਼ਾਵਾਰ ਹੂਏ

(ਖ਼ੁਸ਼-ਸਰਅੰਜਾਮ=ਚੰਗੇ ਅੰਤ ਵਾਲੇ, ਹਮਨਫ਼ਸਾਂ=
ਦੋਸਤੋ, ਖ਼ਿਲਵਤੇ-ਮੰਜ਼ਿਲ-ਏ-ਕੁਦਸ=ਪਵਿਤਰਤਾ
ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ, ਰੁਸਵਾ=ਬਦਨਾਮ,
ਸਬਾ=ਹਵਾ, ਪਰਵਾਜ਼=ਉਡਾਣ, ਫ਼ਿਰਦੌਸ=ਸੁਰਗ,
ਹਸ਼ਰ=ਕਿਆਮਤ, ਮੌਹੂਮ=ਧੁੰਧਲਾ, ਤਕਸੀਰ=ਭੁੱਲ)

ਜਬ ਨਾਮ ਤੇਰਾ ਲੀਜੀਏ ਤਬ ਚਸ਼ਮ ਭਰ ਆਵੇ
ਇਸ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਰਨੇ ਕੋ ਕਹਾਂ ਸੇ ਜਿਗਰ ਆਵੇ

ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਵੋ ਮੰਜ਼ਰ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਸੁਬਹ ਜਹਾਂ ਸ਼ੇਖ਼
ਦੀਵਾਰ ਪਰ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ ਕਾ ਮਸਤੀ ਸੇ ਸਰ ਆਵੇ

ਕਯਾ ਜਾਨੇਂ ਵੋ ਮੁਰਗਨੇ-ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਚਮਨ ਕੋ
ਜਿਨ ਤਕ ਕਿ ਬਸਦ-ਨਾਜ਼ ਨਸੀਮੇ-ਸਹਰ ਆਵੇ

ਸਨਾਅ ਹੈਂ ਸਬ ਖ਼ਵਾਰ ਅਜ਼ਆਂ-ਜੁਮਲਾ ਹੂੰ ਮੈਂ ਭੀ
ਹੈ ਐਬ ਬੜਾ ਉਸ ਮੇਂ ਜਿਸੇ ਕੁਛ ਹੁਨਰ ਆਵੇ

(ਚਸ਼ਮ=ਅੱਖ, ਮੰਜ਼ਰ=ਦ੍ਰਿਸ਼, ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ=ਸੂਰਜ,
ਮੁਰਗਨੇ-ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ=ਗ਼ੁਲਾਮ ਪੰਛੀ, ਬਸਦ-ਨਾਜ਼=
ਸੌ ਨਖ਼ਰਿਆਂ ਨਾਲ, ਨਸੀਮੇ-ਸਹਰ=ਸੁਬਹ ਦੀ ਹਵਾ,
ਸਨਾਅ=ਕਾਰੀਗਰ, ਅਜ਼ਆਂ-ਜੁਮਲਾ=ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ)

ਗੁਲ ਗਏ ਬੂਟੇ ਗਏ ਗੁਲਸ਼ਨ ਹੂਏ ਬਰਹਮ ਗਏ
ਕੈਸੇ ਕੈਸੇ ਹਾਏ ਅਪਨੇ ਦੇਖਤੇ ਮੌਸਮ ਗਏ

ਹੰਸਤੇ ਰਹਤੇ ਥੇ ਜੋ ਇਸ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ
ਦੀਦਾ-ਏ-ਤਰ ਸਾਥ ਲੇ ਵੋ ਲੋਗ ਜੂੰ ਸ਼ਬਨਮ ਗਏ

ਕਯਾ ਕਮ ਉਸ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ-ਰੂ ਕੀ ਜੁਸਤਜੂ ਯਾਰੋਂ ਨੇ ਕੀ
ਲੋਹੂ ਰੋਤੇ ਯੂੰ ਸ਼ਫ਼ਕ ਪੂਰਬ ਗਏ ਪੱਛਮ ਗਏ

ਸ਼ਾਯਦ ਅਬ ਟੁਕੜੋਂ ਨੇ ਦਿਲ ਕੇ ਕਸਦ ਆਂਖੋਂ ਕਾ ਕੀਯਾ
ਕੁਛ ਸਬਬ ਤੋ ਹੈ ਜੋ ਆਂਸੂ ਆਤੇ ਆਤੇ ਥਮ ਗਏ

(ਬਰਹਮ=ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ, ਸਹਰ=ਸਵੇਰ, ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ-ਰੂ=
ਸੂਰਜ ਵਰਗੇ ਚਿਹਰੇ ਵਾਲਾ, ਜੁਸਤਜੂ=ਤਲਾਸ਼,
ਸ਼ਫ਼ਕ=ਲਾਲੀ ਵਾਂਗ, ਕਸਦ=ਇਰਾਦਾ)

ਬਾਤ ਕਯਾ ਆਦਮੀ ਕੀ ਬਨ ਆਈ
ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਜ਼ਮੀਨ ਨਪਵਾਈ

ਚਰਖ਼ਜ਼ਨ ਉਸਕੇ ਵਾਸਤੇ ਹੈਂ ਮੁਦਾਮ
ਹੋ ਗਯਾ ਦਿਨ ਤਮਾਮ ਰਾਤ ਆਈ

ਮਾਹੋ-ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦੋ-ਅਬਰੋ-ਬਾਦੋ ਸਭੀ
ਉਸਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਹੂਏ ਹੈਂ ਸੌਦਾਈ

ਕੈਸੇ-ਕੈਸੇ ਕੀਏ ਤਰੱਦਦ ਜਬ
ਰੰਗ-ਰੰਗ ਉਸਕੋ ਚੀਜ਼ ਪਹੁੰਚਾਈ

ਉਸਕੋ ਤਰਜੀਹ ਸਬਕੇ ਉਪਰ ਦੇ
ਲੁਤਫ਼ੇ-ਹੱਕ ਨੇ ਕੀ ਇਜ਼ਤ-ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ

ਹੈਰਤ ਆਤੀ ਹੈ ਉਸਕੀ ਬਾਤੇਂ ਦੇਖ
ਖ਼ੁਦਸਰੀ ਖ਼ੁਦਸਿਤਾਈ ਖ਼ੁਦਰਾਈ

ਸ਼ੁਕਰ ਕਿ ਸਿਜਦੋਂ ਮੇਂ ਯੇ ਵਾਜਿਬ ਥਾ
ਯੇ ਭੀ ਕਰਤਾ ਸਦਾ ਜਬੀਂਸਾਈ

ਸੋ ਤੋ ਉਸਕੀ ਤਬੀਯਤ-ਏ-ਸਰਕਸ਼
ਸਰ ਨ ਲਾਈ ਫ਼ਰੋਕੇ ਟੁਕ ਲਾਈ

'ਮੀਰ' ਨਾਚੀਜ਼ ਮੁਸ਼ਤ-ਏ-ਖ਼ਾਕ ਅੱਲਾਹ
ਉਸ ਨੇ ਯੇ ਕਿਬਰੀਯਾ ਕਹਾਂ ਪਾਈ

(ਚਰਖ਼ਜ਼ਨ=ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ, ਮੁਦਾਮ=ਹਮੇਸ਼ਾ,
ਮਾਹੋ-ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦੋ-ਅਬਰੋ-ਬਾਦੋ=ਚਂ, ਸੂਰਜ,
ਬੱਦਲ ਤੇ ਹਵਾ, ਤਰੱਦਦ=ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ,
ਲੁਤਫ਼ੇ-ਹੱਕ=ਖ਼ੁਦਾ ਦੀ ਮਿਹਰ, ਖ਼ੁਦਸਰੀ=
ਬਗ਼ਾਵਤ, ਖ਼ੁਦਸਿਤਾਈ=ਆਪਣੀ ਵਡਿਆਈ,
ਖ਼ੁਦਰਾਈ=ਮਨਮਾਨੀ, ਜਬੀਂਸਾਈ=ਮੱਥਾ ਟੇਕਣਾ,
ਕਿਬਰੀਯਾ=ਸ਼ਾਨ)

ਹੈ ਤਹੇ-ਦਿਲ ਬੁਤੋਂ ਕਾ ਕਯਾ ਮਾਲੂਮ
ਨਿਕਲੇ ਪਰਦੇ ਸੇ ਕਯਾ ਖ਼ੁਦਾ ਮਾਲੂਮ

ਯਹੀ ਜਾਨਾ ਕਿ ਕੁਛ ਨ ਜਾਨਾ ਹਾਏ
ਸੋ ਭੀ ਇਕ ਉਮਰ ਮੇਂ ਹੂਆ ਮਾਲੂਮ

ਇਲਮ ਸਬਕੋ ਹੈ ਯੇ ਕਿ ਸਬ ਤੂ ਹੈ
ਫਿਰ ਹੈ ਅੱਲਾਹ ਕੈਸਾ ਨਾਮਾਲੂਮ

ਗਰਚੇ ਤੂ ਹੀ ਹੈ ਸਬ ਜਗਹ ਲੇਕਿਨ
ਹਮਕੋ ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾ ਮਾਲੂਮ

(ਤਹੇ-ਦਿਲ=ਦਿਲ ਵਿਚ, ਇਲਮ=
ਗਿਆਨ, ਜਾ=ਥਾਂ)

ਹਮ ਜਾਨਤੇ ਤੋ ਇਸ਼ਕ ਨ ਕਰਤੇ ਕਿਸੂ ਕੇ ਸਾਥ
ਲੇ ਜਾਤੇ ਦਿਲ ਕੋ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਇਸ ਆਰਜ਼ੂ ਕੇ ਸਾਥ

ਥਾ ਅਕਸ ਉਸਕੇ ਕਾਮਤੇ-ਦਿਲਕਸ਼ ਕਾ ਬਾਗ਼ ਮੇਂ
ਆਂਖੇਂ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈਂ ਲਗਾ ਆਬਜੂ ਕੇ ਸਾਥ

ਨਾਜ਼ਾਂ ਹੋ ਉਸਕੇ ਸਾਮਨੇ ਕਯਾ ਗੁਲ ਖਿਲਾ ਹੂਆ
ਰਖਤਾ ਹੈ ਲੁਤਫ਼ੇ-ਨਾਜ਼ ਭੀ ਰੂ-ਏ-ਨਿਕੂ ਕੇ ਸਾਥ

ਹਮ ਜ਼ਰਦ ਕਾਹੇ-ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਸੇ ਨਿਕਲੇ ਹੈਂ ਖ਼ਾਕ ਸੇ
ਬਾਲੀਦਗੀ ਨ ਖ਼ਲਕ ਹੂਈ ਇਸ ਨੁਮੂ ਕੇ ਸਾਥ

ਹੰਗਾਮੇ ਜੈਸੇ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਉਸ ਕੂਚੇ ਮੇਂ ਸਦਾ
ਜਾਹਿਰ ਹੈ ਹਸ਼ਰ ਹੋਗੀ ਐਸੀ ਗਲੂ ਕੇ ਸਾਥ

ਮਜਰੂਹ ਅਪਨੀ ਛਾਤੀ ਕੋ ਬਖੀਯਾ ਕੀਯਾ ਬਹੁਤ
ਸੀਨਾ ਗਠਾ ਹੈ 'ਮੀਰ' ਹਮਾਰਾ ਰਫੂ ਕੇ ਸਾਥ

(ਕਾਮਤ=ਕੱਦ, ਆਬਜੂ=ਵਹਿੰਦਾ ਪਾਣੀ,
ਨਾਜ਼ਾਂ=ਮਾਣ ਕਰਨਾ, ਲੁਤਫ਼ੇ-ਨਾਜ਼=ਸੁਹੱਪਣ
ਦਾ ਆਨੰਦ, ਰੂ-ਏ-ਨਿਕੂ=ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰਾ,
ਕਾਹੇ-ਖ਼ੁਸ਼ਕ=ਸੁੱਕੀ ਘਾਹ, ਬਾਲੀਦਗੀ=
ਉਪਜ, ਨੁਮੂ=ਜ਼ਾਹਿਰ, ਹਸ਼ਰ=ਹਾਲ,ਅੰਤ)