Shabad : Bhagat Namdev Ji

ਸ਼ਬਦ : ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ

ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਚੇਤੀ

1. ਦੇਵਾ ਪਾਹਨ ਤਾਰੀਅਲੇ

ਦੇਵਾ ਪਾਹਨ ਤਾਰੀਅਲੇ ॥
ਰਾਮ ਕਹਤ ਜਨ ਕਸ ਨ ਤਰੇ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਤਾਰੀਲੇ ਗਨਿਕਾ ਬਿਨੁ ਰੂਪ ਕੁਬਿਜਾ ਬਿਆਧਿ ਅਜਾਮਲੁ ਤਾਰੀਅਲੇ ॥
ਚਰਨ ਬਧਿਕ ਜਨ ਤੇਊ ਮੁਕਤਿ ਭਏ ॥
ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਿਨ ਰਾਮ ਕਹੇ ॥1॥
ਦਾਸੀ ਸੁਤ ਜਨੁ ਬਿਦਰੁ ਸੁਦਾਮਾ ਉਗ੍ਰਸੈਨ ਕਉ ਰਾਜ ਦੀਏ ॥
ਜਪ ਹੀਨ ਤਪ ਹੀਨ ਕੁਲ ਹੀਨ ਕ੍ਰਮ ਹੀਨ ਨਾਮੇ ਕੇ ਸੁਆਮੀ ਤੇਊ ਤਰੇ ॥2॥1॥345॥

(ਦੇਵਾ=ਹੇ ਦੇਵ, ਪਾਹਨ=ਪੱਥਰ, ਕਸ=ਕਿਉਂ, ਗਨਿਕਾ=ਵੇਸਵਾ,
ਕੁਬਿਜਾ=ਕੰਸ ਦੀ ਗੋਲੀ, ਬਿਆਧਿ=ਰੋਗੀ,ਵਿਕਾਰੀ ਪੁਰਸ਼,
ਬਧਿਕ=ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਜਿਸਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਪੈਰ ਵਿਚ ਤੀਰ
ਮਾਰਿਆ ਸੀ, ਸੁਤ=ਪੁੱਤਰ, ਉਗ੍ਰਸੈਨ=ਕੰਸ ਦਾ ਪਿਤਾ, ਤੇਊ=
ਉਹ ਸਾਰੇ)

ਰਾਗੁ ਆਸਾ

2. ਏਕ ਅਨੇਕ ਬਿਆਪਕ ਪੂਰਕ ਜਤ ਦੇਖਉ ਤਤ ਸੋਈ

ਏਕ ਅਨੇਕ ਬਿਆਪਕ ਪੂਰਕ ਜਤ ਦੇਖਉ ਤਤ ਸੋਈ ॥
ਮਾਇਆ ਚਿਤ੍ਰ ਬਚਿਤ੍ਰ ਬਿਮੋਹਿਤ ਬਿਰਲਾ ਬੂਝੈ ਕੋਈ ॥1॥
ਸਭ ਗੋਬਿੰਦੁ ਹੈ ਸਭ ਗੋਬਿੰਦੁ ਗੋਬਿੰਦ ਬਿਨੁ ਨਹੀ ਕੋਈ ॥
ਸੂਤੁ ਏਕੁ ਮਣਿ ਸਤ ਸਹੰਸ ਜੈਸੇ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਈ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਲ ਤਰੰਗ ਅਰੁ ਫੇਨ ਬੁਦਬੁਦਾ ਜਲ ਤੇ ਭਿੰਨ ਨ ਹੋਈ ॥
ਇਹੁ ਪਰਪੰਚੁ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕੀ ਲੀਲਾ ਬਿਚਰਤ ਆਨ ਨ ਹੋਈ ॥2॥
ਮਿਥਿਆ ਭਰਮੁ ਅਰੁ ਸੁਪਨ ਮਨੋਰਥ ਸਤਿ ਪਦਾਰਥੁ ਜਾਨਿਆ ॥
ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਮਨਸਾ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸੀ ਜਾਗਤ ਹੀ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥3॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਹਰਿ ਕੀ ਰਚਨਾ ਦੇਖਹੁ ਰਿਦੈ ਬੀਚਾਰੀ ॥
ਘਟ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਕੇਵਲ ਏਕ ਮੁਰਾਰੀ ॥4॥1॥485॥

(ਪੂਰਕ=ਭਰਪੂਰ, ਜਤ=ਜਿੱਧਰ, ਤਤ=ਉੱਧਰ, ਬਚਿਤ੍ਰ=ਰੰਗਾ
ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਮਣਿ=ਮਣਕੇ, ਸਤ=ਸੈਂਕੜੇ, ਸਹੰਸ=ਹਜ਼ਾਰਾਂ,
ਤਰੰਗ=ਲਹਿਰ, ਫੇਨ=ਝੱਗ, ਪਰਪੰਚੁ=ਦਿਸਦਾ ਜਗਤ ਤਮਾਸ਼ਾ,
ਬਿਚਰਤ=ਵਿਚਾਰਿਆਂ, ਆਨ=ਓਪਰਾ, ਸਤਿ=ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ,
ਸੁਕ੍ਰਿਤ=ਨੇਕੀ, ਮਨਸਾ=ਸਮਝ)

3. ਆਨੀਲੇ ਕੁੰਭ ਭਰਾਈਲੇ ਊਦਕ ਠਾਕੁਰ ਕਉ ਇਸਨਾਨ ਕਰਉ

ਆਨੀਲੇ ਕੁੰਭ ਭਰਾਈਲੇ ਊਦਕ ਠਾਕੁਰ ਕਉ ਇਸਨਾਨ ਕਰਉ ॥
ਬਇਆਲੀਸੁ ਲਖ ਜੀ ਜਲ ਮੇਂ ਹੋਤੇ ਬੀਠਲੁ ਭੈਲਾ ਕਾਇ ਕਰਉ ॥1॥
ਜਤ੍ਰ ਜਾਉ ਤਤ ਬੀਠਲੁ ਭੈਲਾ ॥
ਮਹਾ ਆਨੰਦ ਕਰੇ ਸਦ ਕੇਲਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਆਨੀਲੇ ਫੂਲ ਪਰੋਈਲੇ ਮਾਲਾ ਠਾਕੁਰ ਕੀ ਹਉ ਪੂਜ ਕਰਉ ॥
ਪਹਿਲੇ ਬਾਸੁ ਲਈ ਹੈ ਭਵਰਹ ਬੀਠਲ ਭੈਲਾ ਕਾਇ ਕਰਉ ॥2॥
ਆਨੀਲੇ ਦੂਧੁ ਰੀਧਾਈਲੇ ਖੀਰੰ ਠਾਕੁਰ ਕਉ ਨੈਵੇਦੁ ਕਰਉ ॥
ਪਹਿਲੇ ਦੂਧੁ ਬਿਟਾਰਿਓ ਬਛਰੈ ਬੀਠਲੁ ਭੈਲਾ ਕਾਇ ਕਰਉ ॥3॥
ਈਭੈ ਬੀਠਲੁ ਊਭੈ ਬੀਠਲੁ ਬੀਠਲ ਬਿਨੁ ਸੰਸਾਰ ਨਹੀਂ ॥
ਥਾਨ ਥਨੰਤਰਿ ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਣਵੈ ਪੂਰਿ ਰਹਿਓ ਤੂ ਸਰਬ ਮਹੀ ॥4॥2॥485॥

(ਆਨੀਲੇ=ਲਿਆਂਦਾ, ਕੁੰਭ=ਘੜਾ, ਭਰਾਈਲੇ=ਭਰਾਇਆ, ਊਦਕ=
ਪਾਣੀ, ਠਾਕੁਰ=ਮੂਰਤੀ, ਬੀਠਲੁ=ਹਰੀ, ਭੈਲਾ=ਵੱਸਦਾ ਸੀ, ਜਤ੍ਰ=ਜਿੱਥੇ,
ਕੇਲਾ=ਅਨੰਦ, ਹਉ=ਮੈਂ, ਬਾਸੁ=ਸੁਗੰਧ, ਨੈਵੇਦੁ=ਭੇਟ, ਬਿਟਾਰਿਓ=
ਜੂਠਾ ਕੀਤਾ, ਈਭੈ=ਹੇਠਾਂ, ਊਭੈ=ਉਤਾਂਹ, ਪ੍ਰਣਵੈ=ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ,
ਮਹੀ=ਧਰਤੀ)

4. ਮਨੁ ਮੇਰੋ ਗਜੁ ਜਿਹਬਾ ਮੇਰੀ ਕਾਤੀ

ਮਨੁ ਮੇਰੋ ਗਜੁ ਜਿਹਬਾ ਮੇਰੀ ਕਾਤੀ ॥
ਮਪਿ ਮਪਿ ਕਾਟਉ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸੀ ॥1॥
ਕਹਾ ਕਰਉ ਜਾਤੀ ਕਹ ਕਰਉ ਪਾਤੀ ॥
ਰਾਮ ਕੋ ਨਾਮੁ ਜਪਉ ਦਿਨ ਰਾਤੀ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਰਾਂਗਨਿ ਰਾਂਗਉ ਸੀਵਨਿ ਸੀਵਉ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਬਿਨ ਘਰੀਅ ਨ ਜੀਵਉ ॥2॥
ਭਗਤਿ ਕਰਉ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਨ ਗਾਵਉ ॥
ਆਠ ਪਹਰ ਅਪਨਾ ਖਸਮੁ ਧਿਆਵਉ ॥3॥
ਸੁਇਨੇ ਕੀ ਸੂਈ ਰੁਪੇ ਕਾ ਧਾਗਾ ॥
ਨਾਮੇ ਕਾ ਚਿਤੁ ਹਰਿ ਸਿਉ ਲਾਗਾ ॥4॥3॥485॥

(ਕਾਤੀ=ਕੈਂਚੀ, ਮਪਿ ਮਪਿ=ਮਿਣ ਮਿਣ ਕੇ, ਪਾਤੀ=
ਗੋਤ, ਰਾਂਗਨਿ=ਮੱਟੀ, ਰੁਪੇ=ਚਾਂਦੀ)

5. ਸਾਪੁ ਕੁੰਚ ਛੋਡੈ ਬਿਖੁ ਨਹੀ ਛਾਡੈ

ਸਾਪੁ ਕੁੰਚ ਛੋਡੈ ਬਿਖੁ ਨਹੀ ਛਾਡੈ ॥
ਉਦਕ ਮਾਹਿ ਜੈਸੇ ਬਗੁ ਧਿਆਨੁ ਮਾਡੈ ॥1॥
ਕਾਹੇ ਕਉ ਕੀਜੈ ਧਿਆਨੁ ਜਪੰਨਾ ॥
ਜਬ ਤੇ ਸੁਧੁ ਨਾਹੀ ਮਨੁ ਅਪਨਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਸਿੰਘਚੁ ਭੋਜਨੁ ਜੋ ਨਰੁ ਜਾਨੈ ॥
ਐਸੇ ਹੀ ਠਗਦੇਉ ਬਖਾਨੈ ॥2॥
ਨਾਮੇ ਕੇ ਸੁਆਮੀ ਲਾਹਿ ਲੇ ਝਗਰਾ ॥
ਰਾਮ ਰਸਾਇਨ ਪੀਓ ਰੇ ਦਗਰਾ ॥3॥4॥485॥

(ਕੁੰਚ=ਕੁੰਜ, ਉਦਕ=ਪਾਣੀ, ਬਗੁ=ਬਗੁਲਾ,
ਮਾਡੈ=ਜੋੜਦਾ ਹੈ, ਸਿੰਘਚੁ=ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਭਾਵ
ਬੇਰਹਿਮੀ ਵਾਲਾ, ਠਗਦੇਉ=ਵੱਡਾ ਠੱਗ,
ਦਗਰਾ=ਪੱਥਰ)

6. ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਜਿ ਚੀਨ੍ਹਸੀ ਆਸਾ ਤੇ ਨ ਭਾਵਸੀ

ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਜਿ ਚੀਨ੍ਹਸੀ ਆਸਾ ਤੇ ਨ ਭਾਵਸੀ ॥
ਰਾਮਾ ਭਗਤਹ ਚੇਤੀਅਲੇ ਅਚਿੰਤ ਮਨੁ ਰਾਖਸੀ ॥1॥
ਕੈਸੇ ਮਨ ਤਰਹਿਗਾ ਰੇ ਸੰਸਾਰੁ ਸਾਗਰੁ ਬਿਖੈ ਕੋ ਬਨਾ ॥
ਝੂਠੀ ਮਾਇਆ ਦੇਖਿ ਕੈ ਭੂਲਾ ਰੇ ਮਨਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਛੀਪੇ ਕੇ ਘਰਿ ਜਨਮੁ ਦੈਲਾ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸੁ ਭੈਲਾ ॥
ਸੰਤਹ ਕੈ ਪਰਸਾਦਿ ਨਾਮਾ ਹਰਿ ਭੇਟੁਲਾ ॥2॥5॥486॥

(ਜਿ=ਜੋ ਮਨੁੱਖ, ਚੀਨ੍ਹਸੀ=ਪਛਾਣਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਨ ਭਾਵਸੀ=
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ, ਦੈਲਾ=ਦਿੱਤਾ, ਭੈਲਾ=
ਮਿਲ ਗਿਆ)

ਰਾਗੁ ਗੁਜਰੀ

7. ਜੌ ਰਾਜੁ ਦੇਹਿ ਤ ਕਵਨ ਬਡਾਈ

ਜੌ ਰਾਜੁ ਦੇਹਿ ਤ ਕਵਨ ਬਡਾਈ ॥
ਜੌ ਭੀਖ ਮੰਗਾਵਹਿ ਤ ਕਿਆ ਘਟਿ ਜਾਈ ॥1॥
ਤੂੰ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨ ਮੇਰੇ ਪਦੁ ਨਿਰਬਾਨੁ ॥
ਬਹੁਰਿ ਨ ਹੋਇ ਤੇਰਾ ਆਵਨ ਜਾਨੁ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਸਭ ਤੈ ਉਪਾਈ ਭਰਮ ਭੁਲਾਈ ॥
ਜਿਸ ਤੂੰ ਦੇਵਹਿ ਤਿਸਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥2॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤ ਸਹਸਾ ਜਾਈ ॥
ਕਿਸੁ ਹਉ ਪੂਜਉ ਦੂਜਾ ਨਦਰਿ ਨ ਆਈ ॥3॥
ਏਕੈ ਪਾਥਰ ਕੀਜੈ ਭਾਉ ॥
ਦੂਜੈ ਪਾਥਰ ਧਰੀਐ ਪਾਉ ॥
ਜੇ ਓਹੁ ਦੇਉ ਤ ਓਹੁ ਭੀ ਦੇਵਾ ॥
ਕਹਿ ਨਾਮਦੇਉ ਹਮ ਹਰਿ ਕੀ ਸੇਵਾ ॥4॥1॥525॥

(ਪਦੁ=ਦਰਜਾ, ਨਿਰਬਾਨੁ=ਵਾਸ਼ਨਾ ਰਹਿਤ,
ਤੈ=ਤੂੰ,ਰੱਬ, ਸਹਸਾ=ਮਨ ਦੀ ਘਬਰਾਹਟ,
ਭਾਉ=ਪਿਆਰ)

8. ਮਲੈ ਨ ਲਾਛੈ ਪਾਰ ਮਲੋ ਪਰਮਲੀਓ ਬੈਠੋ ਰੀ ਆਈ

ਮਲੈ ਨ ਲਾਛੈ ਪਾਰ ਮਲੋ ਪਰਮਲੀਓ ਬੈਠੋ ਰੀ ਆਈ ॥
ਆਵਤ ਕਿਨੈ ਨ ਪੇਖਿਓ ਕਵਨੈ ਜਾਣੈ ਰੀ ਬਾਈ ॥1॥
ਕਉਣੁ ਕਹੈ ਕਿਣਿ ਬੂਝੀਐ ਰਮਈਆ ਆਕੁਲੁ ਰੀ ਬਾਈ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਿਉ ਆਕਾਸੈ ਪੰਖੀਅਲੋ ਖੋਜੁ ਨਿਰਖਿਓ ਨ ਜਾਈ ॥
ਜਿਉ ਜਲ ਮਾਝੈ ਮਾਛਲੋ ਮਾਰਗੁ ਪੇਖਣੋ ਨ ਜਾਈ ॥2॥
ਜਿਉ ਆਕਾਸੈ ਘੜੂਅਲੋ ਮ੍ਰਿਗ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਭਰਿਆ ॥
ਨਾਮੇ ਚੇ ਸੁਆਮੀ ਬੀਠਲੋ ਜਿਨਿ ਤੀਨੈ ਜਰਿਆ ॥3॥2॥525॥

(ਮਲੈ=ਮੈਲ ਦਾ, ਲਾਛੈ=ਲਾਂਛਣ,ਦਾਗ,ਦੋਸ਼, ਪਾਰ ਮਲੋ=ਮਲ-ਰਹਿਤ,
ਪਰਮਲੀਓ=ਸੁਗੰਧੀ, ਰੀ ਆਈ=ਹੇ ਮਾਂ !, ਰੀ ਬਾਈ=ਹੇ ਭੈਣ !,
ਆਕੁਲੁ=ਸਰਬ-ਬਿਆਪਕ, ਖੋਜੁ=ਰਾਹ, ਨਿਰਖਿਓ=ਵੇਖਿਆ,
ਮਾਝੈ=ਵਿਚ, ਮਾਰਗੁ=ਰਾਹ, ਘੜੂਅਲੋ=ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੜਾ, ਮ੍ਰਿਗ ਤ੍ਰਿਸਨਾ=
ਠਗ-ਨੀਰਾ,ਰੇਤ ਉਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਵਹਿਮ, ਚੇ=ਦੇ, ਤੀਨੈ ਜਰਿਆ=ਤਿੰਨੇ
ਤਾਪ ਸਾੜ ਦਿੱਤੇ ਹਨ)

ਰਾਗੁ ਸੋਰਠਿ

9. ਜਬ ਦੇਖਾ ਤਬ ਗਾਵਾ

ਜਬ ਦੇਖਾ ਤਬ ਗਾਵਾ ॥
ਤਉ ਜਨ ਧੀਰਜੁ ਪਾਵਾ ॥1॥

ਨਾਦਿ ਸਮਾਇਲੋ ਰੇ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟਿਲੇ ਦੇਵਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜਹ ਝਿਲਿ ਮਿਲਿ ਕਾਰੁ ਦਿਸੰਤਾ ॥
ਤਹ ਅਨਹਦ ਸਬਦ ਬਜੰਤਾ ॥
ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਸਮਾਨੀ ॥
ਮੈ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਾਨੀ ॥2॥

ਰਤਨ ਕਮਲ ਕੋਠਰੀ ॥
ਚਮਕਾਰ ਬੀਜੁਲ ਤਹੀ ॥
ਨੇਰੈ ਨਾਹੀ ਦੂਰਿ ॥
ਨਿਜ ਆਤਮੈ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥3॥

ਜਹ ਅਨਹਤ ਸੂਰ ਉਜਯਾਰਾ ॥
ਤਹ ਦੀਪਕ ਜਲੈ ਛੰਛਾਰਾ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਜਾਨਿਆ ॥
ਜਨੁ ਨਾਮਾ ਸਹਜ ਸਮਾਨਿਆ ॥4॥1॥656॥

(ਦੇਖਾ=ਦੇਖਾਂ, ਤਉ=ਤਦੋਂ, ਜਨ=ਹੇ ਭਾਈ,
ਪਾਵਾ=ਮੈਂ ਹਾਸਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਧੀਰਜੁ=ਸ਼ਾਂਤੀ,
ਨਾਦਿ= ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ, ਸਮਾਇਲੋ=ਸਮਾ ਗਿਆ ਹੈ,
ਰੇ=ਹੇ ਭਾਈ, ਭੇਟਿਲੇ=ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਦੇਵਾ=ਹਰੀ ਨੇ,
ਝਿਲਿ ਮਿਲਿ ਕਾਰੁ=ਸਦਾ ਚੰਚਲਤਾ ਹੀ ਚੰਚਲਤਾ, ਦਿਸੰਤਾ=
ਦਿੱਸਦੀ ਸੀ, ਕਮਲ ਕੋਠਰੀ=ਦਿਲ ਵਿਚ, ਰਤਨ=ਰੱਬੀ ਗੁਣ,
ਤਹੀ=ਉਸੇ ਦਿਲ ਵਿਚ, ਛੰਛਾਰਾ=ਮੱਧਮ, ਅਨਹਤ=ਇੱਕ-ਰਸ,
ਲਗਾਤਾਰ)

10. ਪਾੜ ਪੜੋਸਣਿ ਪੂਛਿ ਲੇ ਨਾਮਾ ਕਾ ਪਹਿ ਛਾਨਿ ਛਵਾਈ ਹੋ

ਪਾੜ ਪੜੋਸਣਿ ਪੂਛਿ ਲੇ ਨਾਮਾ ਕਾ ਪਹਿ ਛਾਨਿ ਛਵਾਈ ਹੋ ॥
ਤੋ ਪਹਿ ਦੁਗਣੀ ਮਜੂਰੀ ਦੈਹਉ ਮੋ ਕਉ ਬੇਢੀ ਦੇਹੁ ਬਤਾਈ ਹੋ ॥1॥
ਰੀ ਬਾਈ ਬੇਢੀ ਦੇਨੁ ਨ ਜਾਈ ॥
ਦੇਖੁ ਬੇਢੀ ਰਹਿਓ ਸਮਾਈ ॥
ਹਮਾਰੈ ਬੇਢੀ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਬੇਢੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਜੂਰੀ ਮਾਂਗੈ ਜਉ ਕੋਊ ਛਾਨਿ ਛਵਾਵੈ ਹੋ ॥
ਲੋਗ ਕੁਟੰਬ ਸਭਹੁ ਤੇ ਤੋਰੈ ਤਉ ਆਪਨ ਬੇਢੀ ਆਵੈ ਹੋ ॥2॥
ਐਸੋ ਬੇਢੀ ਬਰਨਿ ਨ ਸਾਕਉ ਸਭ ਅੰਤਰ ਸਭ ਠਾਂਈ ਹੋ ॥
ਗੂੰਗੈ ਮਹਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਸੁ ਚਾਖਿਆ ਪੂਛੇ ਕਹਨੁ ਨ ਜਾਈ ਹੋ ॥3॥
ਬੇਢੀ ਕੇ ਗੁਣ ਸੁਨਿ ਰੀ ਬਾਈ ਜਲਧਿ ਬਾਂਧਿ ਧਰੂ ਥਾਪਿਓ ਹੋ ॥
ਨਾਮੇ ਕੇ ਸੁਆਮੀ ਸੀਅ ਬਹੋਰੀ ਲੰਕ ਭਭੀਖਣ ਆਪਿਓ ਹੋ ॥4॥2॥657॥

(ਪਾੜ=ਨਾਲ ਦੀ, ਕਾ ਪਹਿ=ਕਿਸ ਤੋਂ, ਛਾਨਿ=ਛਪਰੀ,
ਛਵਾਈ=ਬਣਵਾਈ, ਬਾਈ=ਭੈਣ, ਬੇਢੀ=ਤਰਖਾਣ, ਆਪਨ=
ਆਪਣੇ ਆਪ, ਠਾਂਈ= ਥਾਈ, ਜਲਧਿ=ਸਾਗਰ, ਬਾਂਧਿ=
ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ, ਸੀਅ=ਸੀਤਾ, ਬਹੋਰੀ=ਮੋੜ ਲਿਆਂਦੀ, ਆਪਿਓ=
ਮਾਲਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ)

11. ਅਣਮੜਿਆ ਮੰਦਲੁ ਬਾਜੈ

ਅਣਮੜਿਆ ਮੰਦਲੁ ਬਾਜੈ ॥
ਬਿਨੁ ਸਾਵਣ ਘਨਹਰੁ ਗਾਜੈ ॥
ਬਾਦਲ ਬਿਨੁ ਬਰਖਾ ਹੋਈ ॥
ਜਉ ਤਤੁ ਬਿਚਾਰੈ ਕੋਈ ॥1॥
ਮੋ ਕਉ ਮਿਲਿਓ ਰਾਮੁ ਸਨੇਹੀ ॥
ਜਿਹ ਮਿਲਿਐ ਦੇਹ ਸੁਦੇਹੀ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਮਿਲਿ ਪਾਰਸ ਕੰਚਨੁ ਹੋਇਆ ॥
ਮੁਖ ਮਨਸਾ ਰਤਨੁ ਪਰੋਇਆ ॥
ਨਿਜ ਭਾਉ ਭਇਆ ਭ੍ਰਮੁ ਭਾਗਾ ॥
ਗੁਰ ਪੂਛੇ ਮਨੁ ਪਤੀਆਗਾ ॥2॥
ਜਲ ਭੀਤਰਿ ਕੁੰਭ ਸਮਾਨਿਆ ॥
ਸਭ ਰਾਮੁ ਏਕੁ ਕਰਿ ਜਾਨਿਆ ॥
ਗੁਰ ਚੇਲੇ ਹੈ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥
ਜਨ ਨਾਮੈ ਤਤੁ ਪਛਾਨਿਆ ॥3॥3॥657॥

(ਅਣਮੜਿਆ=ਬਿਨਾ ਮੜ੍ਹੇ ਤੋਂ, ਮੰਦਲੁ=
ਢੋਲ, ਘਨਹਰੁ=ਬੱਦਲ, ਕੰਚਨੁ=ਸੋਨਾ,
ਮੁਖ ਮਨਸਾ=ਕਹਿਣ ਤੇ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿਚ,
ਪਤੀਆਗਾ =ਪਤੀਜ ਗਿਆ, ਤਸੱਲੀ ਹੋ
ਗਈ ਹੈ, ਕੁੰਭ=ਪਾਣੀ ਦਾ ਘੜਾ,ਆਤਮਾ)

ਰਾਗੁ ਧਨਾਸਰੀ

12. ਗਹਰੀ ਕਰਿ ਕੈ ਨੀਵ ਖੁਦਾਈ ਊਪਰ ਮੰਡਪ ਛਾਏ

ਗਹਰੀ ਕਰਿ ਕੈ ਨੀਵ ਖੁਦਾਈ ਊਪਰ ਮੰਡਪ ਛਾਏ ॥
ਮਾਰਕੰਡੇ ਤੇ ਕੋ ਅਧਿਕਾਈ ਜਿਨਿ ਤ੍ਰਿਣ ਧਰਿ ਮੂੰਡ ਬਲਾਏ ॥1॥
ਹਮਰੋ ਕਰਤਾ ਰਾਮੁ ਸਨੇਹੀ ॥
ਕਾਹੇ ਰੇ ਨਰ ਗਰਬੁ ਕਰਤ ਹਹੁ ਬਿਨਸਿ ਜਾਇ ਝੂਠੀ ਦੇਹੀ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਮੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕੈਰਉ ਕਰਤੇ ਦੁਰਜੋਧਨ ਸੇ ਭਾਈ ॥
ਬਾਰਹ ਜੋਜਨ ਛਤਰੁ ਚਲੈ ਥਾ ਦੇਹੀ ਗਿਰਝਨ ਖਾਈ ॥2॥
ਸਰਬ ਸੁਇਨ ਕੀ ਲੰਕਾ ਹੋਤੀ ਰਾਵਨ ਸੇ ਅਧਿਕਾਈ ॥
ਕਹਾ ਭਇਓ ਦਰ ਬਾਂਧੇ ਹਾਥੀ ਖਿਨ ਮਹਿ ਭਈ ਪਰਾਈ ॥3॥
ਦੁਰਬਾਸਾ ਸਿਉ ਕਰਤ ਠਗਉਰੀ ਜਾਦਵ ਏ ਫਲ ਪਾਏ ॥
ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰੀ ਜਨ ਅਪੁਨੇ ਊਪਰ ਨਾਮਦੇਉ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਏ ॥4॥1॥692॥

(ਮੰਡਪ=ਮਹਿਲ-ਮਾੜੀਆਂ, ਛਾਏ=ਬਣਵਾਏ, ਤ੍ਰਿਣ ਧਰਿ ਮੂੰਡ=
ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਕੱਖ ਰੱਖ ਕੇ, ਕੱਖਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲੀ ਪਾ ਕੇ, ਬਲਾਏ=ਸਮਾਂ
ਲੰਘਾਇਆ, ਜੋਜਨ=ਚਾਰ ਕੋਹ, ਛਤਰੁ ਚਲੈ ਥਾ=ਫੌਜਾਂ ਦਾ
ਖਿੰਡਾ ਸੀ, ਕਹਾ ਭਇਓ=ਕੀਹ ਬਣਿਆਂ ?, ਦੁਰਬਾਸਾ=ਕ੍ਰੋਧੀ
ਸੁਭਾਅ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ੀ, ਠਗਉਰੀ=ਮਖੌਲ,ਜਾਦਵ=ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੀ ਕੁਲ)

13. ਦਸ ਬੈਰਾਗਨਿ ਮੋਹਿ ਬਸਿ ਕੀਨ੍ਹ੍ਹੀ ਪੰਚਹੁ ਕਾ ਮਿਟ ਨਾਵਉ

ਦਸ ਬੈਰਾਗਨਿ ਮੋਹਿ ਬਸਿ ਕੀਨ੍ਹ੍ਹੀ ਪੰਚਹੁ ਕਾ ਮਿਟ ਨਾਵਉ ॥
ਸਤਰਿ ਦੋਇ ਭਰੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰਿ ਬਿਖੁ ਕਉ ਮਾਰਿ ਕਢਾਵਉ ॥1॥

ਪਾਛੈ ਬਹੁਰਿ ਨ ਆਵਨੁ ਪਾਵਉ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਣੀ ਘਟ ਤੇ ਉਚਰਉ ਆਤਮ ਕਉ ਸਮਝਾਵਉ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਬਜਰ ਕੁਠਾਰੁ ਮੋਹਿ ਹੈ ਛੀਨਾਂ ਕਰਿ ਮਿੰਨਤਿ ਲਗਿ ਪਾਵਉ ॥
ਸੰਤਨ ਕੇ ਹਮ ਉਲਟੇ ਸੇਵਕ ਭਗਤਨ ਤੇ ਡਰਪਾਵਉ ॥2॥

ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਤੇ ਤਬ ਹੀ ਛੂਟਉ ਜਉ ਮਾਇਆ ਨਹ ਲਪਟਾਵਉ ॥
ਮਾਇਆ ਨਾਮੁ ਗਰਭ ਜੋਨਿ ਕਾ ਤਿਹ ਤਜਿ ਦਰਸਨੁ ਪਾਵਉ ॥3॥

ਇਤੁ ਕਰਿ ਭਗਤਿ ਕਰਹਿ ਜੋ ਜਨ ਤਿਨ ਭਉ ਸਗਲ ਚੁਕਾਈਐ ॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਬਾਹਰਿ ਕਿਆ ਭਰਮਹੁ ਇਹ ਸੰਜਮ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ॥4॥2॥693॥

(ਬੈਰਾਗਨਿ=ਵੈਰਾਗਿਨੀ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਇੰਦਰੇ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਸਨ,
ਮੋਹਿ=ਮੈਂ, ਪੰਚਹੁ ਕਾ=ਪੰਜ ਕਾਮਾਦਿਕਾਂ ਦਾ। ਨਾਵਉ=ਨਾਮ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੀ,
ਸਤਰਿ ਦੋਇ=ਬਹੱਤਰ ਹਜ਼ਾਰ ਨਾੜੀਆਂ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਰਿ=ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ
ਵਾਲੇ ਨਾਮ-ਜਲ ਦੇ ਸਰੋਵਰ ਨਾਲ, ਬਿਖੁ=ਜ਼ਹਿਰ, ਪਾਛੈ=ਮੁੜ, ਬਹੁਰਿ=ਫਿਰ,
ਘਟ ਤੇ= ਦਿਲੋਂ, ਉਚਰਉ=ਮੈਂ ਉਚਾਰਦਾ ਹਾਂ, ਆਤਮ ਕਉ=ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ,
ਬਜਰ=ਵੱਜਰ,ਕਰੜਾ, ਕੁਠਾਰੁ=ਕੁਹਾੜਾ, ਲਗਿ=ਲੱਗ ਕੇ। ਪਾਵਉ=ਚਰਨੀਂ, ਡਰਪਾਵਉ=
ਡਰਦਾ ਹਾਂ, ਛੂਟਉ=ਬਚਦਾ ਹਾਂ, ਤਿਹ=ਇਸ ਮਾਇਆ ਨੂੰ, ਇਤੁ ਕਰਿ=ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਰਹਿ=
ਕਰਦੇ ਹਨ, ਚੁਕਾਈਐ=ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)

14. ਮਾਰਵਾੜਿ ਜੈਸੇ ਨੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਬੇਲਿ ਬਾਲਹਾ ਕਰਹਲਾ

ਮਾਰਵਾੜਿ ਜੈਸੇ ਨੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਬੇਲਿ ਬਾਲਹਾ ਕਰਹਲਾ ॥
ਜਿਉ ਕੁਰੰਕ ਨਿਸਿ ਨਾਦੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥1॥
ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਰੂੜੋ ਰੂਪੁ ਰੂੜੋ ਅਤਿ ਰੰਗ ਰੂੜੋ ਮੇਰੋ ਰਾਮਈਆ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਿਉ ਧਰਣੀ ਕਉ ਇੰਦਰੁ ਬਾਲਹਾ ਕੁਸਮ ਬਾਸ ਜੈਸੇ ਭਵਰਲਾ ॥
ਜਿਉ ਕੋਕਿਲ ਕਉ ਅੰਬੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥2॥
ਚਕਵੀ ਕਉ ਜੈਸੇ ਸੂਰੁ ਬਾਲਹਾ ਮਾਨ ਸਰੋਵਰ ਹੰਸੁਲਾ ॥
ਜਿਉ ਤਰੁਣੀ ਕਉ ਕੰਤੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥3॥
ਬਾਰਿਕ ਕਉ ਜੈਸੇ ਖੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਮੁਖ ਜੈਸੇ ਜਲਧਰਾ ॥
ਮਛੁਲੀ ਕਉ ਜੈਸੇ ਨੀਰੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਰਾਮਈਆ ॥4॥
ਸਾਧਿਕ ਸਿਧ ਸਗਲ ਮੁਨਿ ਚਾਹਹਿ ਬਿਰਲੇ ਕਾਹੂ ਡੀਠੁਲਾ ॥
ਸਗਲ ਭਵਣ ਤੇਰੋ ਨਾਮੁ ਬਾਲਹਾ ਤਿਉ ਨਾਮੇ ਮਨਿ ਬੀਠੁਲਾ ॥5॥3॥693॥

(ਮਾਰਵਾੜਿ=ਮਾਰਵਾੜ ਵਰਗੀ ਰੇਤਲੀ ਥਾਂ ਵਿਚ, ਬਾਲਹਾ=ਪਿਆਰਾ,
ਕਰਹਲਾ=ਉਠ ਨੂੰ, ਕੁਰੰਕ=ਹਿਰਨ, ਨਿਸਿ=ਰਾਤ, ਨਾਦੁ=ਘੰਡੇਹੇੜੇ ਦੀ
ਆਵਾਜ਼, ਰੂੜੋ=ਸੋਹਣਾ,ਇੰਦਰੁ=ਮੀਂਹ, ਕੁਸਮ ਬਾਸ=ਫੁੱਲ ਦੀ ਸੁਗੰਧੀ,
ਭਵਰਲਾ=ਭੌਰੇ ਨੂੰ, ਸੂਰੁ=ਸੂਰਜ, ਤਰੁਣੀ=ਜੁਆਨ ਇਸਤ੍ਰੀ, ਖੀਰੁ=ਦੁੱਧ,
ਜਲਧਰਾ=ਬੱਦਲ, ਬੀਠੁਲਾ=ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਪਰੇ,ਪਰਮਾਤਮਾ)

15. ਪਹਿਲ ਪੁਰੀਏ ਪੁੰਡਰਕ ਵਨਾ

ਪਹਿਲ ਪੁਰੀਏ ਪੁੰਡਰਕ ਵਨਾ ॥
ਤਾ ਚੇ ਹੰਸਾ ਸਗਲੇ ਜਨਾਂ ॥
ਕ੍ਰਿਸਨਾ ਤੇ ਜਾਨਊ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਚੰਤੀ ਨਾਚਨਾ ॥1॥

ਪਹਿਲ ਪੁਰਸਾਬਿਰਾ ॥
ਅਥੋਨ ਪੁਰਸਾਦਮਰਾ ॥
ਅਸਗਾ ਅਸ ਉਸਗਾ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਬਾਗਰਾ ਨਾਚੈ ਪਿੰਧੀ ਮਹਿ ਸਾਗਰਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਨਾਚੰਤੀ ਗੋਪੀ ਜੰਨਾ ॥
ਨਈਆ ਤੇ ਬੈਰੇ ਕੰਨਾ ॥
ਤਰਕੁ ਨ ਚਾ ॥
ਭ੍ਰਮੀਆ ਚਾ ॥
ਕੇਸਵਾ ਬਚਉਨੀ ਅਈਏ ਮਈਏ ਏਕ ਆਨ ਜੀਉ ॥2॥

ਪਿੰਧੀ ਉਭਕਲੇ ਸੰਸਾਰਾ ॥
ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ ਆਏ ਤੁਮ ਚੇ ਦੁਆਰਾ ॥
ਤੂ ਕੁਨੁ ਰੇ ॥
ਮੈ ਜੀ ॥
ਨਾਮਾ ॥
ਹੋ ਜੀ ॥
ਆਲਾ ਤੇ ਨਿਵਾਰਣਾ ਜਮ ਕਾਰਣਾ ॥3॥4॥693॥

(ਪਹਿਲ ਪੁਰੀਏ=ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ, ਪੁੰਡਰਕ ਵਨਾ=ਕੰਵਲਾਂ
ਦਾ ਬਨ ਜਾਂ ਖੇਤ, ਪੁੰਡਰਕ= ਚਿੱਟਾ ਕੰਵਲ ਫੁੱਲ, ਤਾ ਚੇ=
ਉਸ ਦੇ, ਸਗਲੇ ਜਨਾਂ=ਸਾਰੇ ਜੀਅ ਜੰਤ, ਕ੍ਰਿਸਨਾ=ਮਾਇਆ,
ਤੇ=ਤੋਂ, ਜਾਨਊ=ਜਾਣੋ, ਸਮਝੋ, ਹਰਿ ਕ੍ਰਿਸਨਾ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਾਇਆ,
ਹਰਿ ਨਾਚਨਾ=ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਨੱਚਣ ਵਾਲੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਨਾਚੰਤੀ=ਨੱਚ ਰਹੀ ਹੈ,
ਪੁਰਸਾਬਿਰਾ=(ਪੁਰਸ+ਆਬਿਰਾ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਪਰਗਟ ਹੋਇਆ, ਅਥੋਨ=
ਉਸ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ, ਪੁਰਸਾਦਮਰਾ=(ਪੁਰਸ਼ਾਤ+ਅਮਰਾ)ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਮਾਇਆ,
ਅਸ ਗਾ=ਇਸ ਦਾ, ਅਸ=ਅਤੇ, ਉਸ ਗਾ=ਉਸ ਦਾ, ਬਾਗਰਾ=ਸੋਹਣਾ ਜਿਹਾ
ਬਾਗ਼, ਪਿੰਧੀ=ਟਿੰਡਾਂ, ਸਾਗਰਾ=ਸਮੁੰਦਰ,ਪਾਣੀ, ਗੋਪੀ ਜੰਨਾ=ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਤੇ
ਮਰਦ, ਨਈਆ=ਨਾਇਕ,ਪਰਮਾਤਮਾ, ਤੇ=ਤੋਂ, ਬੈਰੇ=ਵੱਖਰੇ, ਕੰਨਾ=ਕੋਈ ਨਹੀਂ,
ਕੇਸਵਾ ਬਚਉਨੀ=ਕੇਸ਼ਵ ਦੇ ਬਚਨ ਹੀ, ਅਈਏ ਮਈਏ=ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਰਦ ਵਿਚ,
ਏਕ ਆਨ=ਇਕ ਅਯਨ,ਇੱਕੋ ਰਾਹੇ,ਇੱਕ-ਰਸ, ਉਭਕਲੇ=ਡੁਬਕੀਆਂ, ਸੰਸਾਰਾ=
ਸੰਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ, ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ=ਭਟਕ ਭਟਕ ਕੇ, ਤੁਮ ਚੇ=ਤੇਰੇ, ਕੁਨੁ=ਕੌਣ?
ਜੀ=ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਜੀ! ਆਲਾ=ਆਲਯ,ਘਰ,ਜਗਤ, ਤੇ=ਤੋਂ। ਨਿਵਾਰਣਾ=ਬਚਾ ਲੈ, ਜਮ
ਕਾਰਣਾ=ਜਮਾਂ ਦੇ ਡਰ ਦਾ ਕਾਰਨ)

16. ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਮਾਧਉ ਬਿਰਦੁ ਤੇਰਾ

ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਮਾਧਉ ਬਿਰਦੁ ਤੇਰਾ ॥
ਧੰਨਿ ਤੇ ਵੈ ਮੁਨਿ ਜਨ ਜਿਨ ਧਿਆਇਓ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ॥1॥

ਮੇਰੈ ਮਾਥੈ ਲਾਗੀ ਲੇ ਧੂਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਚਰਨਨ ਕੀ ॥
ਸੁਰਿ ਨਰ ਮੁਨਿ ਜਨ ਤਿਨਹੂ ਤੇ ਦੂਰਿ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਦੀਨ ਕਾ ਦਇਆਲੁ ਮਾਧੌ ਗਰਬ ਪਰਹਾਰੀ ॥
ਚਰਨ ਸਰਨ ਨਾਮਾ ਬਲਿ ਤਿਹਾਰੀ ॥2॥5॥694॥

(ਪਤਿਤ=ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ, ਪਾਵਨ=ਪਵਿਤਰ, ਬਿਰਦੁ=ਮੁੱਢ-
ਕਦੀਮ ਦਾ ਸੁਭਾਉ, ਧੰਨਿ=ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੇ, ਤੇ ਵੈ=ਉਹ,
ਮੁਨਿ ਜਨ=ਰਿਸ਼ੀ ਲੋਕ, ਲਾਗੀ ਲੇ=ਲੱਗੀ ਹੈ, ਧੂਰਿ=ਧੂੜ,
ਸੁਰਿ=ਦੇਵਤੇ, ਦੂਰਿ=ਪਰੇ, ਤੇ=ਤੋਂ, ਗਰਬ=ਅਹੰਕਾਰ,
ਪਰਹਾਰੀ=ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਬਲਿ=ਸਦਕੇ)

ਰਾਗੁ ਟੋਡੀ

17. ਕੋਈ ਬੋਲੈ ਨਿਰਵਾ ਕੋਈ ਬੋਲੈ ਦੂਰਿ

ਕੋਈ ਬੋਲੈ ਨਿਰਵਾ ਕੋਈ ਬੋਲੈ ਦੂਰਿ ॥
ਜਲ ਕੀ ਮਾਛੁਲੀ ਚਰੈ ਖਜੂਰਿ ॥1॥

ਕਾਂਇ ਰੇ ਬਕਬਾਦੁ ਲਾਇਓ ॥
ਜਿਨਿ ਹਰਿ ਪਾਇਓ ਤਿਨਹਿ ਛਪਾਇਓ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਪੰਡਿਤੁ ਹੋਇ ਕੈ ਬੇਦੁ ਬਖਾਨੈ ॥
ਮੂਰਖੁ ਨਾਮਦੇਉ ਰਾਮਹਿ ਜਾਨੈ ॥2॥1॥718॥

(ਬੋਲੈ=ਆਖਦਾ ਹੈ, ਨਿਰਵਾ=ਨੇੜੇ, ਚਰੈ=ਚੜ੍ਹਦੀ ਹੈ,
ਕਾਂਇ=ਕਾਹਦੇ ਲਈ? ਬਕ ਬਾਦੁ=ਵਿਅਰਥ ਝਗੜਾ,
ਜਿਨਿ=ਜਿਸ ਨੇ, ਪਾਇਓ=ਲੱਭਾ ਹੈ, ਤਿਨਹਿ=ਉਸੇ ਨੇ ਹੀ,
ਪੰਡਿਤ=ਵਿਦਵਾਨ, ਹੋਇ ਕੈ=ਬਣ ਕੇ, ਬਖਾਨੈ=ਵਿਚਾਰ ਕੇ
ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਰਾਮਹਿ=ਰਾਮ ਨੂੰ ਹੀ)

18. ਕਉਨ ਕੋ ਕਲੰਕੁ ਰਹਿਓ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਲੇਤ ਹੀ

ਕਉਨ ਕੋ ਕਲੰਕੁ ਰਹਿਓ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਲੇਤ ਹੀ ॥
ਪਤਿਤ ਪਵਿਤ ਭਏ ਰਾਮੁ ਕਹਤ ਹੀ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਰਾਮ ਸੰਗਿ ਨਾਮਦੇਵ ਜਨ ਕਉ ਪ੍ਰਤਗਿਆ ਆਈ ॥
ਏਕਾਦਸੀ ਬ੍ਰਤੁ ਰਹੈ ਕਾਹੇ ਕਉ ਤੀਰਥ ਜਾਈ॥1॥

ਭਨਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਸੁਕ੍ਰਿਤ ਸੁਮਤਿ ਭਏ ॥
ਗੁਰਮਤਿ ਰਾਮੁ ਕਹਿ ਕੋ ਕੋ ਨ ਬੈਕੁੰਠਿ ਗਏ ॥2॥2॥718॥

(ਕਉਨ ਕੋ=ਕਿਸ ਦਾ, ਕਲੰਕੁ=ਪਾਪ, ਭਏ=ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,
ਰਾਮ ਸੰਗਿ=ਨਾਮ ਦੀ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ, ਜਨ ਕਉ=ਦਾਸ ਨੂੰ,
ਪ੍ਰਤਗਿਆ=ਨਿਸ਼ਚਾ, ਰਹੈ=ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਾਹੇ ਕਉ=
ਕਾਹਦੇ ਵਾਸਤੇ? ਭਨਤਿ=ਆਖਦਾ ਹੈ, ਸੁਕ੍ਰਿਤ=ਚੰਗੀ ਕਰਣੀ
ਵਾਲੇ, ਸੁਮਤਿ=ਚੰਗੀ ਮਤ ਵਾਲੇ, ਕੋ ਕੋ ਨ=ਕੌਣ ਕੋਣ ਨਹੀਂ?)

19. ਤੀਨਿ ਛੰਦੇ ਖੇਲੁ ਆਛੈ

ਤੀਨਿ ਛੰਦੇ ਖੇਲੁ ਆਛੈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਕੁੰਭਾਰ ਕੇ ਘਰ ਹਾਂਡੀ ਆਛੈ ਰਾਜਾ ਕੇ ਘਰ ਸਾਂਡੀ ਗੋ ॥
ਬਾਮਨ ਕੇ ਘਰ ਰਾਂਡੀ ਆਛੈ ਰਾਂਡੀ ਸਾਂਡੀ ਹਾਂਡੀ ਗੋ ॥1॥

ਬਾਣੀਏ ਕੇ ਘਰ ਹੀਂਗੁ ਆਛੈ ਭੈਸਰ ਮਾਥੈ ਸੀਂਗੁ ਗੋ ॥
ਦੇਵਲ ਮਧੇ ਲੀਗੁ ਆਛੈ ਲੀਗੁ ਸੀਗੁ ਹੀਗੁ ਗੋ ॥2॥

ਤੇਲੀ ਕੈ ਘਰ ਤੇਲੁ ਆਛੈ ਜੰਗਲ ਮਧੇ ਬੇਲ ਗੋ ॥
ਮਾਲੀ ਕੇ ਘਰ ਕੇਲ ਆਛੈ ਕੇਲ ਬੇਲ ਤੇਲ ਗੋ ॥3॥

ਸੰਤਾਂ ਮਧੇ ਗੋਬਿੰਦੁ ਆਛੈ ਗੋਕਲ ਮਧੇ ਸਿਆਮ ਗੋ ॥
ਨਾਮੇ ਮਧੇ ਰਾਮੁ ਆਛੈ ਰਾਮ ਸਿਆਮ ਗੋਬਿੰਦ ਗੋ ॥4॥3॥718॥

(ਤੀਨਿ ਛੰਦੇ ਖੇਲੁ ਆਛੈ=ਤ੍ਰਿਗੁਣੀ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਤਮਾਸ਼ਾ ਹੈ,
ਰਾਂਡੀ=ਪੱਤ੍ਰੀ,ਵਿਧਵਾ, ਦੇਵਲ=ਮੰਦਿਰ, ਮਧੇ=ਅੰਦਰ, ਲੀਗੁ=ਲਿੰਗ)

ਰਾਗੁ ਤਿਲੰਗ

20. ਮੈ ਅੰਧੁਲੇ ਕੀ ਟੇਕ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਖੁੰਦਕਾਰਾ

ਮੈ ਅੰਧੁਲੇ ਕੀ ਟੇਕ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਖੁੰਦਕਾਰਾ ॥
ਮੈ ਗਰੀਬ ਮੈ ਮਸਕੀਨ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਹੈ ਅਧਾਰਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਕਰੀਮਾਂ ਰਹੀਮਾਂ ਅਲਾਹ ਤੂ ਗਨੀਂ ॥
ਹਾਜਰਾ ਹਜੂਰਿ ਦਰਿ ਪੇਸਿ ਤੂੰ ਮਨੀਂ ॥1॥
ਦਰੀਆਉ ਤੂ ਦਹਿੰਦ ਤੂ ਬਿਸੀਆਰ ਤੂ ਧਨੀ ॥
ਦੇਹਿ ਲੇਹਿ ਏਕੁ ਤੂੰ ਦਿਗਰ ਕੋ ਨਹੀ ॥2॥
ਤੂੰ ਦਾਨਾਂ ਤੂੰ ਬੀਨਾਂ ਮੈ ਬੀਚਾਰੁ ਕਿਆ ਕਰੀ ॥
ਨਾਮੇ ਚੇ ਸੁਆਮੀ ਬਖਸੰਦ ਤੂੰ ਹਰੀ ॥3॥1॥2॥727॥

(ਖੁੰਦਕਾਰਾ=ਸਹਾਰਾ, ਮਸਕੀਨ=ਆਜਿਜ਼, ਕਰੀਮਾਂ=
ਹੇ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਗਨੀਂ=ਅਮੀਰ, ਦਰਿ ਪੇਸਿ ਤੂੰ
ਮਨੀਂ=ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਦਹਿੰਦ=ਦਾਤਾ, ਬਿਸੀਆਰ=
ਬਹੁਤ, ਦੇਹਿ ਲੇਹਿ=ਦੇਣ ਲੈਣ ਵਾਲਾ, ਦਿਗਰ=ਦੂਸਰਾ,
ਦਾਨਾਂ-ਬੀਨਾਂ=ਜਾਣਨ ਤੇ ਵੇਖਣ ਵਾਲਾ, ਚੇ=ਦੇ)

21. ਹਲੇ ਯਾਰਾਂ ਹਲੇ ਯਾਰਾਂ ਖੁਸਿਖਬਰੀ

ਹਲੇ ਯਾਰਾਂ ਹਲੇ ਯਾਰਾਂ ਖੁਸਿਖਬਰੀ ॥
ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਂਉ ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਂਉ ॥
ਨੀਕੀ ਤੇਰੀ ਬਿਗਾਰੀ ਆਲੇ ਤੇਰਾ ਨਾਉ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਕੁਜਾ ਆਮਦ ਕੁਜਾ ਰਫਤੀ ਕੁਜਾ ਮੇ ਰਵੀ ॥
ਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਨਗਰੀ ਰਾਸਿ ਬੁਗੋਈ ॥1॥

ਖੂਬੁ ਤੇਰੀ ਪਗਰੀ ਮੀਠੇ ਤੇਰੇ ਬੋਲ ॥
ਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਨਗਰੀ ਕਾਹੇ ਕੇ ਮਗੋਲ ॥2॥

ਚੰਦੀ ਹਜਾਰ ਆਲਮ ਏਕਲ ਖਾਨਾਂ ॥
ਹਮ ਚਿਨੀ ਪਾਤਿਸਾਹ ਸਾਂਵਲੇ ਬਰਨਾਂ ॥3॥

ਅਸਪਤਿ ਗਜਪਤਿ ਨਰਹ ਨਰਿੰਦ ॥
ਨਾਮੇ ਕੇ ਸ੍ਵਾਮੀ ਮੀਰ ਮੁਕੰਦ ॥4॥2॥3॥727॥

(ਹਲੇ ਯਾਰਾਂ=ਹੇ ਮਿੱਤਰ, ਖੁਸਿਖਬਰੀ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀ,
ਨੀਕੀ=ਸੋਹਣੀ, ਬਿਗਾਰੀ=ਵਗਾਰ,ਕਿਸੇ ਵਾਸਤੇ ਕੀਤਾ ਕੰਮ,
ਆਲੇ=ਆਹਲਾ,ਉੱਚਾ, ਕੁਜਾ=ਕਿੱਥੋਂ, ਆਮਦ=ਤੂੰ ਆਇਆ,
ਕੁਜਾ=ਕਿੱਥੇ, ਰਫਤੀ=ਤੂੰ ਗਿਆ ਸੈਂ, ਮੇ ਰਵੀ=ਤੂੰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ,
ਰਾਸਿ=ਰਾਸ(ਨਾਚ), ਬੁਗੋਈ=ਤੂੰ ਆਖਦਾ ਹੈਂ, ਖੂਬੁ=ਸੋਹਣੀ,
ਚੰਦੀ=ਕਈ, ਆਲਮ=ਦੁਨੀਆਂ, ਏਕਲ=ਇਕੱਲਾ,
ਖਾਨਾਂ=ਖਾਨ,ਮਾਲਕ, ਹਮ ਚਿਨੀ=ਇਸੇ ਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ,
ਸਾਂਵਲੇ ਬਰਨਾਂ=ਸਾਂਵਲੇ ਰੰਗ ਵਾਲਾ,ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਅਸਪਤਿ=
ਅਸ਼ਵਪਤੀ,ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ, ਗਜਪਤਿ=ਇੰਦ੍ਰ ਦੇਵਤਾ,
ਨਰਹ ਨਰਿੰਦ—ਨਰਾਂ ਦਾ ਰਾਜਾ,ਬ੍ਰਹਮਾ, ਮੁਕੰਦ=ਮੁਕਤੀ
ਦੇਣ ਵਾਲਾ,ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦਾ ਨਾਂ)

ਰਾਗੁ ਬਿਲਾਵਲੁ

22. ਸਫਲ ਜਨਮੁ ਮੋ ਕਉ ਗੁਰ ਕੀਨਾ

ਸਫਲ ਜਨਮੁ ਮੋ ਕਉ ਗੁਰ ਕੀਨਾ ॥
ਦੁਖ ਬਿਸਾਰਿ ਸੁਖ ਅੰਤਰਿ ਲੀਨਾ ॥1॥

ਗਿਆਨ ਅੰਜਨੁ ਮੋ ਕਉ ਗੁਰਿ ਦੀਨਾ ॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਜੀਵਨੁ ਮਨ ਹੀਨਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਨਾਮਦੇਇ ਸਿਮਰਨੁ ਕਰਿ ਜਾਨਾਂ ॥
ਜਗਜੀਵਨ ਸਿਉ ਜੀਉ ਸਮਾਨਾਂ ॥2॥1॥857॥

(ਮੋ ਕਉ=ਮੈਨੂੰ, ਸੁਖ ਅੰਤਰਿ=ਸੁਖ ਵਿਚ, ਬਿਸਾਰਿ=ਭੁਲਾ ਕੇ,
ਅੰਜਨੁ=ਸੁਰਮਾ, ਹੀਨਾ=ਤੁੱਛ, ਨਾਮਦੇਇ=ਨਾਮਦੇਵ ਨੇ, ਸਿਉ=ਨਾਲ,
ਜੀਉ=ਜਿੰਦ, ਸਮਾਨਾਂ=ਲੀਨ ਹੋ ਗਈ ਹੈ)

ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ

23. ਅਸੁਮੇਧ ਜਗਨੇ

ਅਸੁਮੇਧ ਜਗਨੇ ॥
ਤੁਲਾ ਪੁਰਖ ਦਾਨੇ ॥
ਪ੍ਰਾਗ ਇਸਨਾਨੇ ॥1॥

ਤਉ ਨ ਪੁਜਹਿ ਹਰਿ ਕੀਰਤਿ ਨਾਮਾ ॥
ਅਪੁਨੇ ਰਾਮਹਿ ਭਜੁ ਰੇ ਮਨ ਆਲਸੀਆ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਗਇਆ ਪਿੰਡੁ ਭਰਤਾ ॥
ਬਨਾਰਸਿ ਅਸਿ ਬਸਤਾ ॥
ਮੁਖਿ ਬੇਦ ਚਤੁਰ ਪੜਤਾ ॥2॥

ਸਗਲ ਧਰਮ ਅਛਿਤਾ ॥
ਗੁਰ ਗਿਆਨ ਇੰਦ੍ਰੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ॥
ਖਟੁ ਕਰਮ ਸਹਿਤ ਰਹਤਾ ॥3॥

ਸਿਵਾ ਸਕਤਿ ਸੰਬਾਦੰ ॥
ਮਨ ਛੋਡਿ ਛੋਡਿ ਸਗਲ ਭੇਦੰ ॥
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਗੋਬਿੰਦੰ ॥
ਭਜੁ ਨਾਮਾ ਤਰਸਿ ਭਵ ਸਿੰਧੰ ॥4॥1॥873॥

(ਅਸੁਮੇਧ= ਵੈਦਿਕ-ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜੱਗ,
ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਕ ਘੋੜਾ ਸਜਾ ਕੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ;
ਜਿਸ ਓਪਰੇ ਰਜਵਾੜੇ ਵਿਚੋਂ ਘੋੜਾ ਲੰਘੇ, ਉਹ ਰਾਜਾ ਜਾਂ
ਲੜੇ ਜਾਂ ਈਨ ਮੰਨੇ, ਤੁਲਾ=ਤੁਲ ਕੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ, ਸਾਵਾਂ,
ਪ੍ਰਾਗ=ਹਿੰਦੂ-ਤੀਰਥ( ਅਲਾਹਬਾਦ), ਗਇਆ=ਤੀਰਥ,
ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਦੀਵੇ-ਵੱਟੀ ਖੁਣੋਂ ਮਰ ਜਾਵੇ ਉਸਦੀ ਕਿਰਿਆ ਗਇਆ
ਜਾ ਕੇ ਕਰਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਿੰਡੁ=ਚਉਲਾਂ ਜਾਂ ਜੌਂ ਦੇ ਆਟੇ ਦੇ
ਪੇੜੇ ਜੋ ਪਿਤਰਾਂ ਨਿਮਿਤ ਮਣਸੀਂਦੇ ਹਨ, ਅਸਿ=ਬਨਾਰਸ ਦੇ
ਨਾਲ ਵਗਦੀ ਨਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ, ਮੁਖਿ=ਮੂੰਹੋਂ, ਚਤੁਰ=ਚਾਰ,
ਅਛਿਤਾ=ਸੰਯੁਕਤ, ਦ੍ਰਿੜਤਾ=ਵੱਸ ਵਿਚ ਰੱਖੇ, ਖਟੁ ਕਰਮ=
ਛੇ ਕਰਮ (ਵਿੱਦਿਆ ਪੜ੍ਹਨਾ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ, ਜੱਗ ਕਰਨਾ ਤੇ
ਕਰਾਉਣਾ, ਦਾਨ ਦੇਣਾ ਤੇ ਲੈਣਾ), ਸਿਵਾ ਸਕਤਿ ਸੰਬਾਦ=
ਸ਼ਿਵ ਤੇ ਪਾਰਬਤੀ ਦੀ ਪਰਸਪਰ ਗੱਲ=ਬਾਤ,ਰਾਮਾਇਣ,
ਭੇਦ=ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਕੰਮ, ਤਰਸਿ=ਤਰੇਂਗਾ,
ਭਵ ਸਿੰਧ=ਭਵ ਸਾਗਰ, ਸੰਸਾਰ=ਸਮੁੰਦਰ)

24. ਨਾਦ ਭ੍ਰਮੇ ਜੈਸੇ ਮਿਰਗਾਏ

ਨਾਦ ਭ੍ਰਮੇ ਜੈਸੇ ਮਿਰਗਾਏ ॥
ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇ ਵਾ ਕੋ ਧਿਆਨੁ ਨ ਜਾਏ ॥1॥
ਐਸੇ ਰਾਮਾ ਐਸੇ ਹੇਰਉ ॥
ਰਾਮੁ ਛੋਡਿ ਚਿਤੁ ਅਨਤ ਨ ਫੇਰੋ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਿਉ ਮੀਨਾ ਹੇਰੈ ਪਸੂਆਰਾ ॥
ਸੋਨਾ ਗਢਤੇ ਹਿਰੈ ਸੁਨਾਰਾ ॥2॥
ਜਿਉ ਬਿਖਈ ਹੇਰੈ ਪਰ ਨਾਰੀ ॥
ਕਉਡਾ ਡਾਰਤ ਹਿਰੈ ਜੁਆਰੀ ॥3॥
ਜਹ ਜਹ ਦੇਖਉ ਤਹ ਤਹ ਰਾਮਾ ॥
ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ਨਿਤ ਧਿਆਵੈ ਨਾਮਾ ॥4॥2॥873॥

(ਨਾਦ=ਆਵਾਜ਼,ਘੜੇ ਉੱਤੇ ਖੱਲ ਮੜ੍ਹ ਕੇ
ਬਣਾਇਆ ਸਾਜ਼, ਵਾ ਕੋ=ਉਸ ਦਾ,
ਹੇਰਉ=ਵੇਖਣਾ, ਅਨਤ=ਹੋਰ ਪਾਸੇ,
ਮੀਨਾ=ਮੱਛੀਆਂ, ਪਸੂਆਰਾ=ਝਿਉਰ,
ਗਢਤੇ=ਘੜਦਿਆਂ, ਬਿਖਈ=ਕਾਮੀ ਮਨੁੱਖ)

25. ਮੋ ਕਉ ਤਾਰਿ ਲੇ ਰਾਮਾ ਤਾਰਿ ਲੇ

ਮੋ ਕਉ ਤਾਰਿ ਲੇ ਰਾਮਾ ਤਾਰਿ ਲੇ ॥
ਮੈ ਅਜਾਨੁ ਜਨੁ ਤਰਿਬੇ ਨ ਜਾਨਉ ਬਾਪ ਬੀਠੁਲਾ ਬਾਹ ਦੇ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਨਰ ਤੇ ਸੁਰ ਹੋਇ ਜਾਤ ਨਿਮਖ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਬੁਧਿ ਸਿਖਲਾਈ ॥
ਨਰ ਤੇ ਉਪਜਿ ਸੁਰਗ ਕਉ ਜੀਤਿਓ ਸੋ ਅਵਖਧ ਮੈ ਪਾਈ ॥1॥

ਜਹਾ ਜਹਾ ਧੂਅ ਨਾਰਦੁ ਟੇਕੇ ਨੈਕੁ ਟਿਕਾਵਹੁ ਮੋਹਿ ॥
ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਅਵਿਲੰਬਿ ਬਹੁਤੁ ਜਨ ਉਧਰੇ ਨਾਮੇ ਕੀ ਨਿਜ ਮਤਿ ਏਹ ॥2॥3॥873॥

(ਮੋ ਕਉ=ਮੈਨੂੰ, ਤਰਿਬੇ ਨ ਜਾਨਉ=ਮੈਂ ਤਰਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ, ਤੇ=ਤੋਂ
ਸੁਰ=ਦੇਵਤੇ, ਨਿਮਖ ਮੈ=ਅੱਖ ਫਰਕਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ। ਮੈ=ਵਿਚ,
ਅਵਖਧ=ਦਵਾਈ, ਜਹਾ ਜਹਾ=ਜਿਸ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ। ਟੇਕੇ=
ਟਿਕਾਏ ਹਨ, ਨੈਕੁ=ਸਦਾ, ਮੋਹਿ=ਮੈਨੂੰ, ਅਵਿਲੰਬ=ਆਸਰਾ, ਉਧਰੇ=
ਬਚ ਗਏ, ਨਿਜ ਮਤਿ=ਆਪਣੀ ਮੱਤ)

26. ਮੋਹਿ ਲਾਗਤੀ ਤਾਲਾਬੇਲੀ

ਮੋਹਿ ਲਾਗਤੀ ਤਾਲਾਬੇਲੀ ॥
ਬਛਰੇ ਬਿਨੁ ਗਾਇ ਅਕੇਲੀ ॥1॥
ਪਾਨੀਆ ਬਿਨੁ ਮੀਨੁ ਤਲਫੈ ॥
ਐਸੇ ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਬਿਨੁ ਬਾਪੁਰੋ ਨਾਮਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜੈਸੇ ਗਾਇ ਕਾ ਬਾਛਾ ਛੂਟਲਾ ॥
ਥਨ ਚੋਖਤਾ ਮਾਖਨੁ ਘੂਟਲਾ ॥2॥
ਨਾਮਦੇਉ ਨਾਰਾਇਨੁ ਪਾਇਆ ॥
ਗੁਰੁ ਭੇਟਤ ਅਲਖੁ ਲਖਾਇਆ ॥3॥
ਜੈਸੇ ਬਿਖੈ ਹੇਤ ਪਰ ਨਾਰੀ ॥
ਐਸੇ ਨਾਮੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮੁਰਾਰੀ ॥4॥
ਜੈਸੇ ਤਾਪਤੇ ਨਿਰਮਲ ਘਾਮਾ ॥
ਤੈਸੇ ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਬਿਨੁ ਬਾਪੁਰੋ ਨਾਮਾ ॥5॥4॥874॥

(ਤਾਲਾਬੇਲੀ=ਤਿਲਮਿਲਾਹਟ, ਮੀਨੁ=
ਮੱਛੀ, ਤਲਫੈ=ਤੜਫਦੀ ਹੈ, ਬਾਪੁਰੋ=
ਵਿਚਾਰਾ, ਚੋਖਤਾ=ਚੁੰਘਦਾ ਹੈ, ਬਿਖੈ ਹੇਤ=
ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਤਾਪਤੇ=(ਜੀਵ) ਤਪਦੇ ਨੇ,
ਘਾਮਾ=ਗਰਮੀ,ਧੁੱਪ)

27. ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ ਮਿਟੇ ਸਭਿ ਭਰਮਾ

ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ ਮਿਟੇ ਸਭਿ ਭਰਮਾ ॥
ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ਲੈ ਊਤਮ ਧਰਮਾ ॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ ਜਾਤਿ ਕੁਲ ਹਰੀ ॥
ਸੋ ਹਰਿ ਅੰਧੁਲੇ ਕੀ ਲਾਕਰੀ ॥1॥

ਹਰਏ ਨਮਸਤੇ ਹਰਏ ਨਮਹ ॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ ਨਹੀ ਦੁਖੁ ਜਮਹ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਹਰਿ ਹਰਨਾਕਸ ਹਰੇ ਪਰਾਨ ॥
ਅਜੈਮਲ ਕੀਓ ਬੈਕੁੰਠਹਿ ਥਾਨ ॥
ਸੂਆ ਪੜਾਵਤ ਗਨਿਕਾ ਤਰੀ ॥
ਸੋ ਹਰਿ ਨੈਨਹੁ ਕੀ ਪੂਤਰੀ ॥2॥

ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ ਪੂਤਨਾ ਤਰੀ ॥
ਬਾਲ ਘਾਤਨੀ ਕਪਟਹਿ ਭਰੀ ॥
ਸਿਮਰਨ ਦ੍ਰੋਪਦ ਸੁਤ ਉਧਰੀ ॥
ਗਊਤਮ ਸਤੀ ਸਿਲਾ ਨਿਸਤਰੀ ॥3॥

ਕੇਸੀ ਕੰਸ ਮਥਨੁ ਜਿਨਿ ਕੀਆ ॥
ਜੀਅ ਦਾਨੁ ਕਾਲੀ ਕਉ ਦੀਆ ॥
ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਾ ਐਸੋ ਹਰੀ ॥
ਜਾਸੁ ਜਪਤ ਭੈ ਅਪਦਾ ਟਰੀ ॥4॥1॥5॥874॥

(ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤ=ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਿਆਂ, ਭਰਮਾ=
ਭਟਕਣਾ, ਹਰੀ=ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲਾਕਰੀ=ਲੱਕੜੀ,
ਡੰਗੋਰੀ, ਹਰਏ=ਹਰੀ ਨੂੰ, ਹਰੇ ਪਰਾਨ=ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ,
ਸੂਆ=ਤੋਤਾ, ਗਨਿਕਾ=ਵੇਸਵਾ, ਪੂਤਰੀ=ਪੁਤਲੀ, ਪੂਤਨਾ=
ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੰਸ ਨੇ ਗੋਕਲ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਮਾਰਨ ਵਾਸਤੇ
ਘੱਲਿਆ ਸੀ, ਘਾਤਨੀ=ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ, ਕਪਟ=ਧੋਖਾ, ਦ੍ਰੋਪਦ
ਸੁਤ=ਦ੍ਰੋਪਦ ਸੁਤਾ, ਦ੍ਰੋਪਦ ਦੀ ਧੀ, ਦ੍ਰੋਪਤੀ, ਸਤੀ=ਨੇਕ ਇਸਤ੍ਰੀ,
ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਸ੍ਰਾਪ ਨਾਲ ਸਿਲਾ ਬਣ ਗਈ ਸੀ, ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ
ਚੰਦਰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਕੇਸੀ=ਇੱਕ ਦੈਂਤ ਜਿਸ
ਨੂੰ ਕੰਸ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਮਾਰਨ ਲਈ ਗੋਕਲ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਮਥਨੁ=
ਨਾਸ, ਜਿਨਿ=ਜਿਸ ਨੇ, ਕਾਲੀ=ਇਕ ਨਾਗ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ
ਨੇ ਜਮਨਾ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਸੀ, ਜੀਅ ਦਾਨ=ਜਿੰਦ-ਬਖ਼ਸ਼ੀ, ਪ੍ਰਣਵੈ=
ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਾਸੁ=ਜਿਸ ਨੂੰ, ਅਪਦਾ=ਮੁਸੀਬਤ, ਟਰੀ=ਟਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ)

28. ਭੈਰਉ ਭੂਤ ਸੀਤਲਾ ਧਾਵੈ

ਭੈਰਉ ਭੂਤ ਸੀਤਲਾ ਧਾਵੈ ॥
ਖਰ ਬਾਹਨੁ ਉਹੁ ਛਾਰੁ ਉਡਾਵੈ ॥1॥

ਹਉ ਤਉ ਏਕੁ ਰਮਈਆ ਲੈਹਉ ॥
ਆਨ ਦੇਵ ਬਦਲਾਵਨਿ ਦੈਹਉ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਸਿਵ ਸਿਵ ਕਰਤੇ ਜੋ ਨਰੁ ਧਿਆਵੈ ॥
ਬਰਦ ਚਢੇ ਡਉਰੂ ਢਮਕਾਵੈ ॥2॥

ਮਹਾ ਮਾਈ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰੈ ॥
ਨਰ ਸੈ ਨਾਰਿ ਹੋਇ ਅਉਤਰੈ ॥3॥

ਤੂ ਕਹੀਅਤ ਹੀ ਆਦਿ ਭਵਾਨੀ ॥
ਮੁਕਤਿ ਕੀ ਬਰੀਆ ਕਹਾ ਛਪਾਨੀ ॥4॥

ਗੁਰਮਤਿ ਰਾਮ ਨਾਮ ਗਹੁ ਮੀਤਾ ॥

ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਾ ਇਉ ਕਹੈ ਗੀਤਾ ॥5॥2॥6॥874॥

(ਭੈਰਉ=ਇਕ ਜਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ, ਸੀਤਲਾ=ਚੇਚਕ ਦੀ
ਦੇਵੀ, ਖਰ=ਖੋਤਾ, ਖਰ ਬਾਹਨੁ=ਖੋਤੇ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ
ਵਾਲਾ, ਛਾਰ=ਸੁਆਹ, ਤਉ=ਤਾਂ, ਰਮਈਆ=ਸੋਹਣਾ ਰਾਮ,
ਲੈਹਉ=ਲਵਾਂਗਾ, ਆਨ=ਹੋਰ, ਬਦਲਾਵਨਿ=ਬਦਲੇ ਵਿਚ, ਵੱਟੇ,
ਦੈਹਉ=ਦੇ ਦਿਆਂਗਾ, ਬਰਦ=ਬਲਦ, ਡਉਰੂ=ਡਮਰੂ, ਮਹਾ ਮਾਈ=
ਵੱਡੀ ਮਾਂ, ਪਾਰਵਤੀ, ਸੈ=ਤੋਂ, ਹੋਇ=ਬਣ ਕੇ, ਅਉਤਰੈ=ਜੰਮਦਾ ਹੈ,
ਕਹੀਅਤ=ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਭਵਾਨੀ=ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ, ਬਰੀਆ=ਵਾਰੀ,
ਛਪਾਨੀ=ਲੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਗਹੁ=ਫੜ, ਮੀਤਾ=ਹੇ ਮਿੱਤਰ)

29. ਆਜੁ ਨਾਮੇ ਬੀਠਲੁ ਦੇਖਿਆ ਮੂਰਖ ਕੋ ਸਮਝਾਊ ਰੇ

ਆਜੁ ਨਾਮੇ ਬੀਠਲੁ ਦੇਖਿਆ ਮੂਰਖ ਕੋ ਸਮਝਾਊ ਰੇ ॥ ਰਹਾਉ ॥

ਪਾਂਡੇ ਤੁਮਰੀ ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਲੋਧੇ ਕਾ ਖੇਤੁ ਖਾਤੀ ਥੀ ॥
ਲੈ ਕਰਿ ਠੇਗਾ ਟਗਰੀ ਤੋਰੀ ਲਾਂਗਤ ਲਾਂਗਤ ਜਾਤੀ ਥੀ ॥1॥

ਪਾਂਡੇ ਤੁਮਰਾ ਮਹਾਦੇਉ ਧਉਲੇ ਬਲਦ ਚੜਿਆ ਆਵਤੁ ਦੇਖਿਆ ਥਾ ॥
ਮੋਦੀ ਕੇ ਘਰ ਖਾਣਾ ਪਾਕਾ ਵਾ ਕਾ ਲੜਕਾ ਮਾਰਿਆ ਥਾ ॥2॥

ਪਾਂਡੇ ਤੁਮਰਾ ਰਾਮਚੰਦੁ ਸੋ ਭੀ ਆਵਤੁ ਦੇਖਿਆ ਥਾ ॥
ਰਾਵਨ ਸੇਤੀ ਸਰਬਰ ਹੋਈ ਘਰ ਕੀ ਜੋਇ ਗਵਾਈ ਥੀ ॥3॥

ਹਿੰਦੂ ਅੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਤੁਰਕੂ ਕਾਣਾ ॥
ਦੁਹਾਂ ਤੇ ਗਿਆਨੀ ਸਿਆਣਾ ॥
ਹਿੰਦੂ ਪੂਜੈ ਦੇਹੁਰਾ ਮੁਸਲਮਾਣੁ ਮਸੀਤਿ ॥
ਨਾਮੇ ਸੋਈ ਸੇਵਿਆ ਜਹ ਦੇਹੁਰਾ ਨ ਮਸੀਤਿ ॥4॥3॥7॥874॥

(ਆਜੁ=ਅੱਜ, ਰੇ=ਹੇ ਪਾਂਡੇ! ਸਮਝਾਊ=ਮੈਂ ਸਮਝਾਵਾ, ਗਾਇਤ੍ਰੀ=
ਗਾਇਤ੍ਰੀ ਮੰਤਰ, ਲੋਧਾ=ਜੱਟਾਂ ਦੀ ਇਕ ਜਾਤ ਦਾ ਨਾਉਂ ਹੈ, ਠੇਗਾ=
ਸੋਟਾ, ਲਾਂਗਤ=ਲੰਗੜਾ ਕੇ, ਧਉਲੇ=ਚਿੱਟੇ, ਮੋਦੀ=ਭੰਡਾਰੀ, ਵਾ ਕਾ=
ਉਸ ਦਾ, ਸਰਬਰ=ਲੜਾਈ, ਜੋਇ=ਇਸਤ੍ਰੀ, ਤੁਰਕੂ=ਮੁਸਲਮਾਨ,
ਜਹ=ਜਿਸ ਦਾ, ਦੇਹੁਰਾ=ਮੰਦਰ)

ਰਾਗੁ ਰਾਮਕਲੀ

30. ਆਨੀਲੇ ਕਾਗਦੁ ਕਾਟੀਲੇ ਗੂਡੀ ਆਕਾਸ ਮਧੇ ਭਰਮੀਅਲੇ

ਆਨੀਲੇ ਕਾਗਦੁ ਕਾਟੀਲੇ ਗੂਡੀ ਆਕਾਸ ਮਧੇ ਭਰਮੀਅਲੇ ॥
ਪੰਚ ਜਨਾ ਸਿਉ ਬਾਤ ਬਤਊਆ ਚੀਤੁ ਸੁ ਡੋਰੀ ਰਾਖੀਅਲੇ ॥1॥
ਮਨੁ ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਬੇਧੀਅਲੇ ॥
ਜੈਸੇ ਕਨਿਕ ਕਲਾ ਚਿਤੁ ਮਾਂਡੀਅਲੇ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਆਨੀਲੇ ਕੁੰਭੁ ਭਰਾਈਲੇ ਊਦਕ ਰਾਜ ਕੁਆਰਿ ਪੁਰੰਦਰੀਏ ॥
ਹਸਤ ਬਿਨੋਦ ਬੀਚਾਰ ਕਰਤੀ ਹੈ ਚੀਤੁ ਸੁ ਗਾਗਰਿ ਰਾਖੀਅਲੇ ॥2॥
ਮੰਦਰੁ ਏਕੁ ਦੁਆਰ ਦਸ ਜਾ ਕੇ ਗਊ ਚਰਾਵਨ ਛਾਡੀਅਲੇ ॥
ਪਾਂਚ ਕੋਸ ਪਰ ਗਊ ਚਰਾਵਤ ਚੀਤੁ ਸੁ ਬਛਰਾ ਰਾਖੀਅਲੇ ॥3॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਸੁਨਹੁ ਤਿਲੋਚਨ ਬਾਲਕੁ ਪਾਲਨ ਪਉਢੀਅਲੇ ॥
ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਕਾਜ ਬਿਰੂਧੀ ਚੀਤੁ ਸੁ ਬਾਲਕੁ ਰਾਖੀਅਲੇ ॥4॥1॥972॥

(ਆਨੀਲੇ=ਲਿਆਂਦਾ, ਗੂਡੀ=ਪਤੰਗ, ਮਧੇ=ਵਿਚ, ਬਾਤ
ਬਤਊਆ=ਗੱਲ ਬਾਤ, ਬੇਧੀਅਲੇ=ਟਿਕਣਾ,ਵਿੱਝਣਾ, ਕਨਿਕ
ਕਲਾ=ਸੋਨੇ ਦਾ ਕਾਰੀਗਰ ਭਾਵ ਸੁਨਿਆਰਾ, ਮਾਂਡੀਅਲੇ=
ਜੁੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕੁੰਭੁ=ਘੜਾ, ਊਦਕ=ਪਾਣੀ, ਰਾਜ ਕੁਆਰਿ=
ਜੁਆਨ ਕੁੜੀਆਂ, ਪੁਰੰਦਰੀਏ=ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚੋਂ, ਪਾਲਨ=ਪੰਘੂੜਾ,
ਪਉਢੀਅਲੇ=ਪਾਈਂ ਰਖਦੀ ਹੈ, ਬਿਰੂਧੀ=ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ)

31. ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਾਸਤ੍ਰ ਆਨੰਤਾ ਗੀਤ ਕਬਿਤ ਨ ਗਾਵਉਗੋ

ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਸਾਸਤ੍ਰ ਆਨੰਤਾ ਗੀਤ ਕਬਿਤ ਨ ਗਾਵਉਗੋ ॥
ਅਖੰਡ ਮੰਡਲ ਨਿਰੰਕਾਰ ਮਹਿ ਅਨਹਦ ਬੇਨੁ ਬਜਾਵਉਗੋ ॥1॥

ਬੈਰਾਗੀ ਰਾਮਹਿ ਗਾਵਉਗੋ ॥
ਸਬਦਿ ਅਤੀਤ ਅਨਾਹਦਿ ਰਾਤਾ ਆਕੁਲ ਕੈ ਘਰਿ ਜਾਉਗੋ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਇੜਾ ਪਿੰਗੁਲਾ ਅਉਰੁ ਸੁਖਮਨਾ ਪਉਨੈ ਬੰਧਿ ਰਹਾਉਗੋ ॥
ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੁਇ ਸਮ ਕਰਿ ਰਾਖਉ ਬ੍ਰਹਮ ਜੋਤਿ ਮਿਲਿ ਜਾਉਗੋ ॥2॥

ਤੀਰਥ ਦੇਖਿ ਨ ਜਲ ਮਹਿ ਪੈਸਉ ਜੀਅ ਜੰਤ ਨ ਸਤਾਵਉਗੋ ॥
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਗੁਰੂ ਦਿਖਾਏ ਘਟ ਹੀ ਭੀਤਰਿ ਨ੍ਹ੍ਹਾਉਗੋ ॥3॥

ਪੰਚ ਸਹਾਈ ਜਨ ਕੀ ਸੋਭਾ ਭਲੋ ਭਲੋ ਨ ਕਹਾਵਉਗੋ ॥
ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਚਿਤੁ ਹਰਿ ਸਿਉ ਰਾਤਾ ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ ਸਮਾਉਗੋ ॥4॥2॥972॥

(ਆਨੰਤਾ=ਬੇਅੰਤ, ਨ ਗਾਵਉਗੋ=ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਗਾਉਂਦਾ, ਅਖੰਡ ਮੰਡਲ=
ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਟਿਕਾਣੇ ਵਾਲਾ, ਅਨਹਦ ਬੇਨੁ=ਇਕ-ਰਸ ਵੱਜਦੀ ਰਹਿਣ
ਵਾਲੀ ਬੰਸਰੀ, ਬਜਾਵਉਗੋ=ਮੈਂ ਵਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਬੈਰਾਗੀ=ਵੈਰਾਗਵਾਨ ਹੋ ਕੇ,
ਅਤੀਤ=ਵਿਰਕਤ,ਉਦਾਸ, ਅਨਾਹਦਿ=ਅਨਾਹਦ ਵਿਚ, ਇੱਕ-ਰਸ ਵਿਚ,
ਆਕੁਲ ਕੈ ਘਰਿ=ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ, ਜਾਉਗੋ=ਮੈਂ
ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਟਿਕਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਪਉਨੈ ਬੰਧਿ=ਪਵਨ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ,
ਚੰਦੁ=ਖੱਬੀ ਸੁਰ ਇੜਾ, ਸੂਰਜੁ=ਸੱਜੀ ਸੁਰ ਪਿੰਗਲਾ, ਸਮ=ਬਰਾਬਰ,
ਨ ਪੈਸਉ=ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਭੀਤਰਿ=ਅੰਦਰ, ਪੰਚ ਸਹਾਈ=ਸੱਜਣ ਮਿੱਤਰ,
ਰਾਤਾ=ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ, ਸੁੰਨ ਸਮਾਧਿ=ਮਨ ਦੀ ਫੁਰਨਾ ਰਹਿਤ ਇਕਾਗ੍ਰਤਾ)

32. ਮਾਇ ਨ ਹੋਤੀ ਬਾਪੁ ਨ ਹੋਤਾ ਕਰਮੁ ਨ ਹੋਤੀ ਕਾਇਆ

ਮਾਇ ਨ ਹੋਤੀ ਬਾਪੁ ਨ ਹੋਤਾ ਕਰਮੁ ਨ ਹੋਤੀ ਕਾਇਆ ॥
ਹਮ ਨਹੀ ਹੋਤੇ ਤੁਮ ਨਹੀ ਹੋਤੇ ਕਵਨੁ ਕਹਾਂ ਤੇ ਆਇਆ ॥1॥

ਰਾਮ ਕੋਇ ਨ ਕਿਸ ਹੀ ਕੇਰਾ ॥
ਜੈਸੇ ਤਰਵਰਿ ਪੰਖਿ ਬਸੇਰਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਚੰਦੁ ਨ ਹੋਤਾ ਸੂਰੁ ਨ ਹੋਤਾ ਪਾਨੀ ਪਵਨੁ ਮਿਲਾਇਆ ॥
ਸਾਸਤੁ ਨ ਹੋਤਾ ਬੇਦੁ ਨ ਹੋਤਾ ਕਰਮੁ ਕਹਾਂ ਤੇ ਆਇਆ ॥2॥

ਖੇਚਰ ਭੂਚਰ ਤੁਲਸੀ ਮਾਲਾ ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਪਾਇਆ ॥
ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਣਵੈ ਪਰਮ ਤਤੁ ਹੈ ਸਤਿਗੁਰ ਹੋਇ ਲਖਾਇਆ ॥3॥3॥973॥

(ਮਾਇ=ਮਾਂ, ਕਾਇਆ=ਮਨੁੱਖਾ ਸਰੀਰ, ਹਮ ਤੁਮ=ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜੀਵ, ਹੋਤੇ=ਹੁੰਦੇ ਸਾਂ,
ਕੇਰਾ=ਦਾ, ਤਰਵਰ=ਰੁੱਖਾਂ ਉੱਤੇ, ਪੰਖਿ=ਪੰਛੀ, ਸੂਰ=ਸੂਰਜ, ਕਰਮੁ ਕਹਾਂ ਤੇ ਆਇਆ=
ਜੀਵ ਦੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਅਜੇ ਹਸਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਖੇਚਰ=(ਖੇ=ਅਕਾਸ਼, ਚਰ=ਚੱਲਣਾ)
ਪ੍ਰਾਣ ਉਤਾਂਹ ਚਾੜ੍ਹਨੇ, ਭੂਚਰ=(ਭੂ=ਧਰਤੀ) ਪ੍ਰਾਣ ਹੇਠ ਉਤਾਰਨੇ, ਖੇਚਰ ਭੂਚਰ=ਪ੍ਰਾਣ ਚਾੜ੍ਹਨੇ
ਉਤਾਰਨੇ, ਪ੍ਰਾਣਾਯਾਮ, ਤਤੁ=ਮੂਲ, ਪਰਮ ਤਤੁ=ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੋ ਜਗਤ ਦਾ ਮੂਲ ਹੈ, ਹੋਇ=
ਪਰਗਟ ਹੋ ਕੇ)

33. ਬਾਨਾਰਸੀ ਤਪੁ ਕਰੈ ਉਲਟਿ ਤੀਰਥ ਮਰੈ ਅਗਨਿ ਦਹੈ ਕਾਇਆ ਕਲਪੁ ਕੀਜੈ

ਬਾਨਾਰਸੀ ਤਪੁ ਕਰੈ ਉਲਟਿ ਤੀਰਥ ਮਰੈ ਅਗਨਿ ਦਹੈ ਕਾਇਆ ਕਲਪੁ ਕੀਜੈ ॥
ਅਸੁਮੇਧ ਜਗੁ ਕੀਜੈ ਸੋਨਾ ਗਰਭ ਦਾਨੁ ਦੀਜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥1॥

ਛੋਡਿ ਛੋਡਿ ਰੇ ਪਾਖੰਡੀ ਮਨ ਕਪਟੁ ਨ ਕੀਜੈ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਨਿਤ ਨਿਤਹਿ ਲੀਜੈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਗੰਗਾ ਜਉ ਗੋਦਾਵਰਿ ਜਾਈਐ ਕੁੰਭਿ ਜਉ ਕੇਦਾਰ ਨ੍ਹ੍ਹਾਈਐ ਗੋਮਤੀ ਸਹਸ ਗਊ ਦਾਨੁ ਕੀਜੈ ॥
ਕੋਟਿ ਜਉ ਤੀਰਥ ਕਰੈ ਤਨੁ ਜਉ ਹਿਵਾਲੇ ਗਾਰੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥2॥

ਅਸੁ ਦਾਨ ਗਜ ਦਾਨ ਸਿਹਜਾ ਨਾਰੀ ਭੂਮਿ ਦਾਨ ਐਸੋ ਦਾਨੁ ਨਿਤ ਨਿਤਹਿ ਕੀਜੈ ॥
ਆਤਮ ਜਉ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਕੀਜੈ ਆਪ ਬਰਾਬਰਿ ਕੰਚਨੁ ਦੀਜੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਸਰਿ ਤਊ ਨ ਪੂਜੈ ॥3॥

ਮਨਹਿ ਨ ਕੀਜੈ ਰੋਸੁ ਜਮਹਿ ਨ ਦੀਜੈ ਦੋਸੁ ਨਿਰਮਲ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ ਚੀਨ੍ਹਿ੍ਹ ਲੀਜੈ ॥
ਜਸਰਥ ਰਾਇ ਨੰਦੁ ਰਾਜਾ ਮੇਰਾ ਰਾਮ ਚੰਦੁ ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਾ ਤਤੁ ਰਸੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਜੈ ॥4॥4॥973॥

(ਉਲਟਿ=ਪੁੱਠਾ ਲਟਕ ਕੇ, ਦਹੈ=ਸੜੇ, ਕਾਇਆ=ਸਰੀਰ, ਕਾਇਆ ਕਲਪੁ=ਸਰੀਰ ਦਾ ਇਲਾਜ,
ਅਸਮੇਧ ਜਗੁ=ਉਹ ਜੱਗ ਜਿਸ ਵਿਚ ਘੋੜੇ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਗਰਭ ਦਾਨੁ=ਲੁਕਾ ਕੇ
ਦਾਨ, ਸਰਿ=ਬਰਾਬਰ, ਕੁੰਭਿ=ਕੁੰਭ ਤੇ, ਕੇਦਾਰ=ਇਕ ਹਿੰਦੂ ਤੀਰਥ, ਗੋਮਤੀ=ਇਕ ਨਦੀ, ਗੋਦਾਵਰਿ=
ਗੋ (ਸੁਰਗ) ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਦੱਖਣ ਦੀ ਇਕ ਨਦੀ, ਸਹਸ=ਹਜ਼ਾਰ, ਕੋਟਿ=ਕ੍ਰੋੜਾਂ, ਹਿਵਾਲੇ=ਹਿਮਾਲੈ ਪਰਬਤ
ਉੱਤੇ, ਅਸੁ=ਘੋੜੇ, ਸਿਹਜਾ=ਸੇਜ, ਭੂਮਿ=ਜ਼ਮੀਨ, ਆਤਮੁ=ਆਪਣਾ ਆਪ, ਨਿਰਮਾਇਲੁ=ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਭੇਟ,
ਕੰਚਨੁ=ਸੋਨਾ, ਮਨਹਿ=ਮਨ ਵਿਚ, ਰੋਸੁ=ਗਿਲਾ,ਗੁੱਸਾ, ਜਮਹਿ=ਜਮ ਨੂੰ, ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ=ਉਹ ਅਵਸਥਾ ਜੋ
ਵਾਸ਼ਨਾ-ਰਹਿਤ ਹੈ, ਚੀਨ੍ਹਿ ਲੀਜੈ=ਪਛਾਣ ਲਈਏ, ਜਸਰਥ ਰਾਇ ਨੰਦੁ=ਰਾਜਾ ਜਸਰਥ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਮੇਰਾ=
ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ, ਤਤੁ ਰਸ=ਨਾਮ-ਰੂਪ ਰਸ, ਪੀਜੈ=ਪੀਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ)

ਰਾਗੁ ਮਾਲੀ ਗਉੜਾ

34. ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਓ ਰਾਮ ਬੇਨੁ ਬਾਜੈ

ਧਨਿ ਧੰਨਿ ਓ ਰਾਮ ਬੇਨੁ ਬਾਜੈ ॥
ਮਧੁਰ ਮਧੁਰ ਧੁਨਿ ਅਨਹਤ ਗਾਜੈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਧਨਿ ਧਨਿ ਮੇਘਾ ਰੋਮਾਵਲੀ ॥
ਧਨਿ ਧਨਿ ਕ੍ਰਿਸਨ ਓਢੈ ਕਾਂਬਲੀ ॥1॥
ਧਨਿ ਧਨਿ ਤੂ ਮਾਤਾ ਦੇਵਕੀ ॥
ਜਿਹ ਗ੍ਰਿਹ ਰਮਈਆ ਕਵਲਾਪਤੀ ॥2॥

ਧਨਿ ਧਨਿ ਬਨ ਖੰਡ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨਾ ॥
ਜਹ ਖੇਲੈ ਸ੍ਰੀ ਨਾਰਾਇਨਾ ॥3॥

ਬੇਨੁ ਬਜਾਵੈ ਗੋਧਨੁ ਚਰੈ ॥
ਨਾਮੇ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ਆਨਦ ਕਰੈ ॥4॥1॥988॥

(ਧੰਨਿ=ਸਦਕੇ ਹੋਣ-ਜੋਗ, ਰਾਮ ਬੇਨੁ=ਰਾਮ ਦੀ
ਬੰਸਰੀ, ਬਾਜੈ=ਵੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਧੁਨਿ=ਸੁਰ, ਅਨਹਤ=
ਇੱਕ-ਰਸ, ਗਾਜੈ=ਗੱਜ ਰਹੀ ਹੈ, ਮੇਘਾ=ਮੇਂਢਾ,
ਰੋਮਾਵਲੀ=(ਰੋਮ+ਆਵਲੀ) ਰੋਮਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ, ਉੱਨ,
ਓਢੈ=ਪਹਿਨਦਾ ਹੈ, ਜਿਹ ਗ੍ਰਿਹਿ=ਜਿਸਦੇ ਘਰ ਵਿਚ,
ਰਮਈਆ=ਸੋਹਣੇ ਰਾਮ ਜੀ, ਕਵਲਾਪਤੀ=ਕਮਲਾ ਦੇ
ਪਤੀ, ਬਨਖੰਡ=ਜੰਗਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨ=ਤੁਲਸੀ
ਦਾ ਜੰਗਲ, ਗੋਧਨੁ=ਗਾਈਆਂ,ਆਨਦੁ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ,ਕੌਤਕ)

35. ਮੇਰੋ ਬਾਪੁ ਮਾਧਉ ਤੂ ਧਨੁ ਕੇਸੌ ਸਾਂਵਲੀਓ ਬੀਠੁਲਾਇ

ਮੇਰੋ ਬਾਪੁ ਮਾਧਉ ਤੂ ਧਨੁ ਕੇਸੌ ਸਾਂਵਲੀਓ ਬੀਠੁਲਾਇ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਕਰ ਧਰੇ ਚਕ੍ਰ ਬੈਕੁੰਠ ਤੇ ਆਏ ਗਜ ਹਸਤੀ ਕੇ ਪ੍ਰਾਨ ਉਧਾਰੀਅਲੇ ॥
ਦੁਹਸਾਸਨ ਕੀ ਸਭਾ ਦ੍ਰੋਪਤੀ ਅੰਬਰ ਲੇਤ ਉਬਾਰੀਅਲੇ ॥1॥

ਗੋਤਮ ਨਾਰਿ ਅਹਲਿਆ ਤਾਰੀ ਪਾਵਨ ਕੇਤਕ ਤਾਰੀਅਲੇ ॥
ਐਸਾ ਅਧਮੁ ਅਜਾਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਤਉ ਸਰਨਾਗਤਿ ਆਈਅਲੇ ॥2॥2॥988॥

(ਮਾਧਉ=ਹੇ ਮਾਧੋ, ਧਨੁ=ਧੰਨੁ,ਸਲਾਹੁਣ-ਜੋਗ, ਕੇਸੌ= ਲੰਮੇ ਕੇਸਾਂ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ,
ਕਰ=ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ, ਧਰੇ=ਧਰ ਕੇ, ਹਸਤੀ=ਹਾਥੀ, ਅੰਬਰ ਲੇਤ=ਕੱਪੜੇ ਲਾਂਹਦਿਆਂ,
ਉਬਾਰੀਅਲੇ= ਬਚਾਈ, ਗੋਤਮ ਨਾਰਿ=ਗੋਤਮ ਰਿਸ਼ੀ ਦੀ ਵਹੁਟੀ, ਪਾਵਨ=ਪਵਿੱਤਰ,
ਕੇਤਕ=ਕਈ ਜੀਵ, ਅਧਮੁ=ਨੀਚ, ਅਜਾਤਿ=ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਵਾਲਾ, ਤਉ=ਤੇਰੀ)

36. ਸਭੈ ਘਟ ਰਾਮੁ ਬੋਲੈ ਰਾਮਾ ਬੋਲੈ

ਸਭੈ ਘਟ ਰਾਮੁ ਬੋਲੈ ਰਾਮਾ ਬੋਲੈ ॥
ਰਾਮੁ ਬਿਨਾ ਕੋ ਬੋਲੈ ਰੇ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਏਕਲ ਮਾਟੀ ਕੁੰਜਰ ਚੀਟੀ ਭਾਜਨ ਹਂੈ ਬਹੁ ਨਾਨਾ ਰੇ ॥
ਅਸਥਾਵਰ ਜੰਗਮ ਕੀਟ ਪਤੰਗਮ ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਾਮੁ ਸਮਾਨਾ ਰੇ ॥1॥
ਏਕਲ ਚਿੰਤਾ ਰਾਖੁ ਅਨੰਤਾ ਅਉਰ ਤਜਹੁ ਸਭ ਆਸਾ ਰੇ ॥
ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਾ ਭਏ ਨਿਹਕਾਮਾ ਕੋ ਠਾਕੁਰੁ ਕੋ ਦਾਸਾ ਰੇ ॥2॥3॥988॥

(ਘਟ=ਸ਼ਰੀਰ, ਕੋ=ਕੌਣ ?, ਏਕਲ=ਇਕ ਹੀ, ਕੁੰਜਰ=ਹਾਥੀ,
ਚੀਟੀ=ਕੀੜੀ, ਭਾਜਨ=ਭਾਂਡੇ, ਨਾਨਾ=ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ, ਅਸਥਾਵਰ=
ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਟਿਕਣ ਵਾਲੇ,ਰੁੱਖ, ਜੰਗਮ=ਚਲਣ-ਫਿਰਨ ਵਾਲੇ, ਕੀਟ=
ਕੀੜੇ, ਅਨੰਤਾ=ਬੇਅੰਤ ਪ੍ਰਭੂ, ਨਿਹਕਾਮਾ=ਵਾਸ਼ਨਾ ਰਹਿਤ)

ਰਾਗੁ ਮਾਰੂ

37. ਚਾਰਿ ਮੁਕਤਿ ਚਾਰੈ ਸਿਧਿ ਮਿਲਿ ਕੈ ਦੂਲਹ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਰਨਿ ਪਰਿਓ

ਚਾਰਿ ਮੁਕਤਿ ਚਾਰੈ ਸਿਧਿ ਮਿਲਿ ਕੈ ਦੂਲਹ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਸਰਨਿ ਪਰਿਓ ॥
ਮੁਕਤਿ ਭਇਓ ਚਉਹੂੰ ਜੁਗ ਜਾਨਿਓ ਜਸੁ ਕੀਰਤਿ ਮਾਥੈ ਛਤ੍ਰੁ ਧਰਿਓ ॥1॥

ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਜਪਤ ਕੋ ਕੋ ਨ ਤਰਿਓ ॥
ਗੁਰ ਉਪਦੇਸਿ ਸਾਧ ਕੀ ਸੰਗਤਿ ਭਗਤੁ ਭਗਤੁ ਤਾ ਕੋ ਨਾਮੁ ਪਰਿਓ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਸੰਖ ਚਕ੍ਰ ਮਾਲਾ ਤਿਲਕੁ ਬਿਰਾਜਿਤ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰਤਾਪੁ ਜਮੁ ਡਰਿਓ ॥
ਨਿਰਭਉ ਭਏ ਰਾਮ ਬਲ ਗਰਜਿਤ ਜਨਮ ਮਰਨ ਸੰਤਾਪ ਹਿਰਿਓ ॥2॥

ਅੰਬਰੀਕ ਕਉ ਦੀਓ ਅਭੈ ਪਦੁ ਰਾਜੁ ਭਭੀਖਨ ਅਧਿਕ ਕਰਿਓ ॥
ਨਉ ਨਿਧਿ ਠਾਕੁਰਿ ਦਈ ਸੁਦਾਮੈ ਧ੍ਰੂਅ ਅਟਲੁ ਅਜਹੂ ਨ ਟਰਿਓ ॥3॥

ਭਗਤ ਹੇਤਿ ਮਾਰਿਓ ਹਰਨਾਖਸੁ ਨਰਸਿੰਘ ਰੂਪ ਹੋਇ ਦੇਹ ਧਰਿਓ ॥
ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਭਗਤਿ ਬਸਿ ਕੇਸਵ ਅਜਹੂੰ ਬਲਿ ਕੇ ਦੁਆਰ ਖਰੋ ॥4॥1॥1105॥

(ਚਾਰਿ ਮੁਕਤਿ=ਚਾਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੁਕਤੀਆਂ, ਸਿਧਿ ਮਿਲ ਕੈ=ਚਾਰ ਮੁਕਤੀਆਂ
ਅਠਾਰਾਂ ਸਿੱਧੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਦੂਲਹ ਕੀ=ਖਸਮ ਦੀ, ਜਾਨਿਓ=ਉੱਘਾ ਹੋ ਗਿਆ,
ਜਸੁ=ਸੋਭਾ, ਕੋ ਕੋ ਨ=ਕੌਣ ਨਹੀਂ, ਹਿਰਿਓ=ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਮਬਰੀਕ=ਸੂਰਜ ਬੰਸੀ
ਇਕ ਰਾਜਾ, ਭਗਤ ਹੇਤਿ=ਭਗਤ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਦੇਹ ਧਰਿਓ=ਸਰੀਰ ਧਾਰਿਆ, ਬਸਿ=
ਵੱਸ ਵਿਚ, ਕੇਸਵ=ਲੰਮੇ ਕੇਸਾਂ ਵਾਲਾ, ਬਲਿ=ਇਕ ਭਗਤ ਰਾਜਾ ਸੀ)

ਰਾਗੁ ਭੈਰਉ

38. ਰੇ ਜਿਹਬਾ ਕਰਉ ਸਤਖੰਡ

ਰੇ ਜਿਹਬਾ ਕਰਉ ਸਤਖੰਡ ॥
ਜਾਮਿ ਨ ਉਚਰਸਿ ਸ੍ਰੀ ਗੋਬਿੰਦ ॥1॥

ਰੰਗੀ ਲੇ ਜਿਹਬਾ ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਇ ॥
ਸੁਰੰਗ ਰੰਗੀਲੇ ਹਰਿ ਹਰਿ ਧਿਆਏ ॥1॥ਰਹਾਉ॥

ਮਿਥਿਆ ਜਿਹਬਾ ਅਵਰੇਂ ਕਾਮ ॥
ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ ਇਕੁ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ॥2॥

ਅਸੰਖ ਕੋਟਿ ਅਨ ਪੂਜਾ ਕਰੀ ॥
ਏਕ ਨ ਪੂਜਸਿ ਨਾਮੈ ਹਰੀ ॥3॥

ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਦੇਉ ਇਹੁ ਕਰਣਾ ॥
ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਤੇਰੇ ਨਾਰਾਇਣਾ ॥4॥1॥1163॥

(ਸਤਖੰਡ=ਸੌ ਟੁਕੜੇ, ਜਾਮਿ=ਜਦੋਂ, ਸੁਰੰਗ=
ਸੋਹਣੇ ਰੰਗ, ਮਿਥਿਆ=ਝੂਠ,ਵਿਅਰਥ, ਅਨ=
ਹੋਰਾਂ ਦੀ)

39. ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰਹਰੀ

ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰਹਰੀ ॥
ਤਾ ਕੈ ਨਿਕਟਿ ਬਸੈ ਨਰਹਰੀ ॥1॥
ਜੋ ਨ ਭਜੰਤੇ ਨਾਰਾਇਣਾ ॥
ਤਿਨ ਕਾ ਮੈ ਨ ਕਰਉ ਦਰਸਨਾ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਿਨ ਕੈ ਭੀਤਰਿ ਹੈ ਅੰਤਰਾ ॥
ਜੈਸੇ ਪਸੁ ਤੈਸੇ ਉਇ ਨਰਾ ॥2॥
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਨਾਕਹਿ ਬਿਨਾ ॥
ਨਾ ਸੋਹੈ ਬਤੀਸ ਲਖਨਾ ॥3॥2॥1163॥

(ਦਾਰਾ=ਇਸਤ੍ਰੀ, ਪਰਹਰੀ=ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੀ,
ਅੰਤਰਾ=ਫ਼ਰਕ,ਵਿੱਥ, ਨਾਕਹਿ=ਨੱਕ ਤੋਂ,
ਬਤੀਸ ਲਖਨਾ=ਬੱਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਵਾਲਾ ਸੁੰਦਰ
ਮਨੁੱਖ)

40. ਦੂਧੁ ਕਟੋਰੈ ਗਡਵੈ ਪਾਨੀ

ਦੂਧੁ ਕਟੋਰੈ ਗਡਵੈ ਪਾਨੀ ॥
ਕਪਲ ਗਾਇ ਨਾਮੈ ਦੁਹਿ ਆਨੀ ॥1॥
ਦੂਧੁ ਪੀਉ ਗੋਬਿੰਦੇ ਰਾਇ ॥
ਦੂਧੁ ਪੀਉ ਮੇਰੋ ਮਨੁ ਪਤੀਆਇ ॥
ਨਾਹੀ ਤ ਘਰ ਕੋ ਬਾਪੁ ਰਿਸਾਇ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਸੁਇਨ ਕਟੋਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭਰੀ ॥
ਲੈ ਨਾਮੈ ਹਰਿ ਆਗੈ ਧਰੀ ॥2॥
ਏਕੁ ਭਗਤੁ ਮੇਰੇ ਹਿਰਦੇ ਬਸੈ ॥
ਨਾਮੇ ਦੇਖਿ ਨਰਾਇਨੁ ਹਸੈ ॥3॥
ਦੂਧੁ ਪੀਆਇ ਭਗਤੁ ਘਰਿ ਗਇਆ ॥
ਨਾਮੇ ਹਰਿ ਕਾ ਦਰਸਨੁ ਭਇਆ ॥4॥3॥1163॥

(ਕਪਲ ਗਾਇ=ਗੋਰੀ ਗਾਂ, ਪਤੀਆਇ=
ਧੀਰਜ ਆ ਜਾਵੇ, ਰਿਸਾਇ=ਦੁਖੀ ਹੋਵੇਗਾ,
ਸੁਇਨ=ਸੋਨੇ ਦੀ,ਪਵਿੱਤਰ)

41. ਮੈ ਬਉਰੀ ਮੇਰਾ ਰਾਮੁ ਭਤਾਰੁ

ਮੈ ਬਉਰੀ ਮੇਰਾ ਰਾਮੁ ਭਤਾਰੁ ॥
ਰਚਿ ਰਚਿ ਤਾ ਕਉ ਕਰਉ ਸਿੰਗਾਰੁ ॥1॥
ਭਲੇ ਨਿੰਦਉ ਭਲੇ ਨਿੰਦਉ ਭਲੇ ਨਿੰਦਉ ਲੋਗੁ ॥
ਤਨੁ ਮਨੁ ਰਾਮ ਪਿਆਰੇ ਜੋਗੁ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਬਾਦੁ ਬਿਬਾਦੁ ਕਾਹੂ ਸਿਉ ਨ ਕੀਜੈ ॥
ਰਸਨਾ ਰਾਮ ਰਸਾਇਨੁ ਪੀਜੈ ॥2॥
ਅਬ ਜੀਅ ਜਾਨਿ ਐਸੀ ਬਨਿ ਆਈ ॥
ਮਿਲਉ ਗੁਪਾਲ ਨੀਸਾਨੁ ਬਜਾਈ ॥3॥
ਉਸਤਤਿ ਨਿੰਦਾ ਕਰੈ ਨਰੁ ਕੋਈ ॥
ਨਾਮੇ ਸ੍ਰੀਰੰਗੁ ਭੇਟਲ ਸੋਈ ॥4॥4॥1164॥

(ਬਉਰੀ=ਕਮਲੀ, ਭਤਾਰ=ਖਸਮ, ਰਚਿ=
ਫਬ, ਤਾ ਕਉ=ਉਸ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਜੋਗੁ=ਜੋਗਾ,
ਰਸਾਇਨੁ=ਉਤਮ ਰਸ, ਨੀਸਾਨੁ ਬਜਾਈ=
ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ, ਸ੍ਰੀਰੰਗੁ=ਪਰਮਾਤਮਾ, ਭੇਟਲ=
ਮਿਲ ਪਿਆ ਹੈ)


42. ਕਬਹੂ ਖੀਰਿ ਖਾਡ ਘੀਉ ਨ ਭਾਵੈ

ਕਬਹੂ ਖੀਰਿ ਖਾਡ ਘੀਉ ਨ ਭਾਵੈ ॥
ਕਬਹੂ ਘਰ ਘਰ ਟੂਕ ਮਗਾਵੈ ॥
ਕਬਹੂ ਕੂਰਨੁ ਚਨੇ ਬਿਨਾਵੈ ॥1॥
ਜਿਉ ਰਾਮੁ ਰਾਖੈ ਤਿਉ ਰਹੀਐ ਰੇ ਭਾਈ ॥
ਹਰਿ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਕਿਛੁ ਕਥਨੁ ਨ ਜਾਈ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਕਬਹੂ ਤੁਰੇ ਤੁਰੰਗ ਨਚਾਵੈ ॥
ਕਬਹੂ ਪਾਇ ਪਨਹੀਓ ਨ ਪਾਵੈ ॥2॥
ਕਬਹੂ ਖਾਟ ਸੁਪੇਦੀ ਸੁਵਾਵੈ ॥
ਕਬਹੂ ਭੂਮਿ ਪੈਆਰੁ ਨ ਪਾਵੈ ॥3॥
ਭਨਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਇਕੁ ਨਾਮੁ ਨਿਸਤਾਰੈ ॥
ਜਿਹ ਗੁਰੁ ਮਿਲੈ ਤਿਹ ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੈ ॥4॥5॥1164॥

(ਖੀਰਿ=ਖੀਰ,ਤਸਮਈ, ਕੂਰਨੁ=ਕੂੜਾ,
ਚਨੇ=ਛੋਲੇ, ਬਿਨਾਵੈ=ਚੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ,
ਤੁਰੇ,ਤੁਰੰਗ=ਘੋੜੇ, ਪਾਇ=ਪੈਰੀਂ, ਪਨਹੀਓ=
ਜੁੱਤੀ, ਪੈਆਰੁ=ਪਰਾਲੀ)


43. ਹਸਤ ਖੇਲਤ ਤੇਰੇ ਦੇਹੁਰੇ ਆਇਆ

ਹਸਤ ਖੇਲਤ ਤੇਰੇ ਦੇਹੁਰੇ ਆਇਆ ॥
ਭਗਤਿ ਕਰਤ ਨਾਮਾ ਪਕਰਿ ਉਠਾਇਆ ॥1॥
ਹੀਨੜੀ ਜਾਤਿ ਮੇਰੀ ਜਾਦਿਮ ਰਾਇਆ ॥
ਛੀਪੇ ਕੇ ਜਨਮਿ ਕਾਹੇ ਕਉ ਆਇਆ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਲੈ ਕਮਲੀ ਚਲਿਓ ਪਲਟਾਇ ॥
ਦੇਹੁਰੈ ਪਾਛੈ ਬੈਠਾ ਜਾਇ ॥2॥
ਜਿਉ ਜਿਉ ਨਾਮਾ ਹਰਿ ਗੁਣ ਉਚਰੈ ॥
ਭਗਤ ਜਨਾਂ ਕਉ ਦੇਹੁਰਾ ਫਿਰੈ ॥3॥6॥1164॥

(ਦੇਹੁਰੇ=ਮੰਦਰ ਵਿਚ, ਜਾਦਿਮ ਰਾਇਆ=
ਹੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ! ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ !)


44. ਜੈਸੀ ਭੂਖੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਨਾਜ

ਜੈਸੀ ਭੂਖੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਅਨਾਜ ॥
ਤ੍ਰਿਖਾਵੰਤ ਜਲ ਸੇਤੀ ਕਾਜ ॥
ਜੈਸੀ ਮੂੜ ਕੁਟੰਬ ਪਰਾਇਣ ॥
ਐਸੀ ਨਾਮੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਰਾਇਣ ॥1॥

ਨਾਮੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਾਰਾਇਣ ਲਾਗੀ ॥
ਸਹਜ ਸੁਭਾਇ ਭਇਓ ਬੈਰਾਗੀ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜੈਸੀ ਪਰ ਪੁਰਖਾ ਰਤ ਨਾਰੀ ॥
ਲੋਭੀ ਨਰੁ ਧਨ ਕਾ ਹਿਤਕਾਰੀ ॥
ਕਾਮੀ ਪੁਰਖ ਕਾਮਨੀ ਪਿਆਰੀ ॥
ਐਸੀ ਨਾਮੇ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮੁਰਾਰੀ ॥2॥

ਸਾਈ ਪ੍ਰੀਤਿ ਜਿ ਆਪੇ ਲਾਏ ॥
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਦੁਬਿਧਾ ਜਾਏ ॥
ਕਬਹੁ ਨ ਤੂਟਸਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
ਨਾਮੇ ਚਿਤੁ ਲਾਇਆ ਸਚਿ ਨਾਇ ॥3॥

ਜੈਸੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਬਾਰਿਕ ਅਰੁ ਮਾਤਾ ॥
ਐਸਾ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ॥
ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਦੇਉ ਲਾਗੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥
ਗੋਬਿਦੁ ਬਸੈ ਹਮਾਰੈ ਚੀਤਿ ॥4॥1॥7॥1164॥

(ਤ੍ਰਿਖਾਵੰਤ=ਤਿਹਾਇਆ, ਸੇਤੀ=ਨਾਲ, ਕਾਜ=ਲੋੜ,
ਕੁਟੰਬ=ਪਰਵਾਰ, ਪਰਾਇਣ=ਆਸਰੇ, ਸਹਜ ਸੁਭਾਇ=
ਸੁਤੇ ਹੀ, ਬੈਰਾਗੀ=ਵਿਰਕਤ, ਰਤ=ਰੱਤੀ ਹੋਈ, ਹਿਤਕਾਰੀ=
ਹਿਤ (ਪ੍ਰੇਮ) ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਕਾਮੀ=ਵਿਸ਼ਈ, ਕਾਮਨੀ=ਇਸਤ੍ਰੀ,
ਸਾਈ=ਉਹੀ, ਜਿ=ਜਿਹੜੀ, ਦੁਬਿਧਾ=ਮੇਰ-ਤੇਰ, ਨ ਤੂਟਸਿ=
ਕਦੇ ਟੁੱਟਦੀ ਨਹੀਂ, ਨਾਇ=ਨਾਮ ਵਿਚ, ਰਾਤਾ=ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ,
ਚੀਤਿ=ਚਿੱਤ ਵਿਚ)

45. ਘਰ ਕੀ ਨਾਰਿ ਤਿਆਗੈ ਅੰਧਾ

ਘਰ ਕੀ ਨਾਰਿ ਤਿਆਗੈ ਅੰਧਾ ॥
ਪਰ ਨਾਰੀ ਸਿਉ ਘਾਲੈ ਧੰਧਾ ॥
ਜੈਸੇ ਸਿੰਬਲੁ ਦੇਖਿ ਸੂਆ ਬਿਗਸਾਨਾ ॥
ਅੰਤ ਕੀ ਬਾਰ ਮੂਆ ਲਪਟਾਨਾ ॥1॥

ਪਾਪੀ ਕਾ ਘਰੁ ਅਗਨੇ ਮਾਹਿ ॥
ਜਲਤ ਰਹੈ ਮਿਟਵੈ ਕਬ ਨਾਹਿ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਹਰਿ ਕੀ ਭਗਤਿ ਨ ਦੇਖੈ ਜਾਇ ॥
ਮਾਰਗੁ ਛੋਡਿ ਅਮਾਰਗਿ ਪਾਇ ॥
ਮੂਲਹੁ ਭੂਲਾ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਡਾਰਿ ਲਾਦਿ ਬਿਖੁ ਖਾਇ ॥2॥

ਜਿਉ ਬੇਸ੍ਵਾ ਕੇ ਪਰੈ ਅਖਾਰਾ ॥
ਕਾਪਰੁ ਪਹਿਰਿ ਕਰਹਿ ਸੀਗਾਰਾ ॥
ਪੂਰੇ ਤਾਲ ਨਿਹਾਲੇ ਸਾਸ ॥
ਵਾ ਕੇ ਗਲੇ ਜਮ ਕਾ ਹੈ ਫਾਸ ॥3॥

ਜਾ ਕੇ ਮਸਤਕਿ ਲਿਖਿਓ ਕਰਮਾ ॥
ਸੋ ਭਜਿ ਪਰਿ ਹੈ ਗੁਰ ਕੀ ਸਰਨਾ ॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਇਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥
ਇਨ ਬਿਧਿ ਸੰਤਹੁ ਉਤਰਹੁ ਪਾਰਿ ॥4॥2॥8॥1165॥

(ਘਾਲੈ ਧੰਧਾ=ਮੰਦ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸੂਆ=ਤੋਤਾ,
ਬਿਗਸਾਨਾ=ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਲਪਟਾਨਾ=ਫਸ ਕੇ,
ਅਗਨੇ ਮਾਹਿ=ਅੱਗ ਵਿਚ, ਅਮਾਰਗਿ=ਕੁਰਾਹੇ,
ਮੂਲਹੁ=ਜਗਤ ਦੇ ਮੂਲ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ, ਡਾਰਿ=ਡੋਲ੍ਹ ਕੇ,
ਲਾਦਿ=ਲੱਦ ਕੇ, ਅਖਾਰਾ=ਅਖਾੜਾ,ਤਮਾਸ਼ਾ, ਪੂਰੇ
ਤਾਲ=ਨੱਚਦੀ ਹੈ, ਨਿਹਾਲੇ=ਤੱਕਦੀ ਹੈ, ਕਰਮਾ=ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼
ਭਜਿ=ਦੌੜ ਕੇ, ਪਰਿ ਹੈ=ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਨ ਬਿਧਿ=ਇਸ
ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ)

46. ਸੰਡਾ ਮਰਕਾ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ

ਸੰਡਾ ਮਰਕਾ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰੇ ॥
ਪੜੈ ਨਹੀ ਹਮ ਹੀ ਪਚਿ ਹਾਰੇ ॥
ਰਾਮੁ ਕਹੈ ਕਰ ਤਾਲ ਬਜਾਵੈ ਚਟੀਆ ਸਭੈ ਬਿਗਾਰੇ ॥1॥

ਰਾਮ ਨਾਮਾ ਜਪਿਬੋ ਕਰੈ ॥
ਹਿਰਦੈ ਹਰਿ ਜੀ ਕੋ ਸਿਮਰਨੁ ਧਰੈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਬਸੁਧਾ ਬਸਿ ਕੀਨੀ ਸਭ ਰਾਜੇ ਬਿਨਤੀ ਕਰੈ ਪਟਰਾਨੀ ॥
ਪੂਤੁ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦੁ ਕਹਿਆ ਨਹੀ ਮਾਨੈ ਤਿਨਿ ਤਉ ਅਉਰੈ ਠਾਨੀ ॥2॥

ਦੁਸਟ ਸਭਾ ਮਿਲਿ ਮੰਤਰ ਉਪਾਇਆ ਕਰਸਹ ਅਉਧ ਘਨੇਰੀ ॥
ਗਿਰਿ ਤਰ ਜਲ ਜੁਆਲਾ ਭੈ ਰਾਖਿਓ ਰਾਜਾ ਰਾਮਿ ਮਾਇਆ ਫੇਰੀ ॥3॥

ਕਾਢਿ ਖੜਗੁ ਕਾਲੁ ਭੈ ਕੋਪਿਓ ਮੋਹਿ ਬਤਾਉ ਜੁ ਤੁਹਿ ਰਾਖੈ ॥
ਪੀਤ ਪੀਤਾਂਬਰ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਧਣੀ ਥੰਭ ਮਾਹਿ ਹਰਿ ਭਾਖੈ ॥4॥

ਹਰਨਾਖਸੁ ਜਿਨਿ ਨਖਹ ਬਿਦਾਰਿਓ ਸੁਰਿ ਨਰ ਕੀਏ ਸਨਾਥਾ ॥
ਕਹਿ ਨਾਮਦੇਉ ਹਮ ਨਰਹਰਿ ਧਿਆਵਹ ਰਾਮੁ ਅਭੈ ਪਦ ਦਾਤਾ ॥5॥3॥9॥1165॥

(ਸੰਡਾ ਮਰਕਾ=ਸੁਕ੍ਰਾਚਾਰਯ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸੰਡ ਅਤੇ ਅਮਰਕ
ਜੋ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਮੁਕਰਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ,
ਪਚਿ ਹਾਰੇ=ਖਪ ਲੱਥੇ ਹਾਂ, ਕਰ=ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ, ਚਟੀਆ=
ਵਿੱਦਿਆਰਥੀ, ਜਪਿਬੋ ਕਰੈ=ਸਦਾ ਜਪਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ,
ਬਸੁਧਾ=ਧਰਤੀ, ਤਿਨਿ=ਉਸ ਨੇ, ਅਉਰੈ=ਕੋਈ ਹੋਰ
ਗੱਲ ਹੀ, ਠਾਨੀ=ਮਨ ਵਿਚ ਪੱਕੀ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਮੰਤਰ
ਉਪਾਇਆ=ਸਲਾਹ ਪਕਾ ਲਈ, ਕਰਸਹ...ਘਨੇਰੀ=ਉਮਰ
ਮੁਕਾ ਦਿਆਂਗੇ, ਗਿਰਿ=ਪਹਾੜ, ਤਰ=ਰੁੱਖ, ਜੁਆਲਾ=ਅੱਗ
ਮਾਇਆ ਫੇਰੀ=ਮਾਇਆ ਦਾ ਸੁਭਾਉ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ, ਖੜਗੁ=
ਤਲਵਾਰ, ਕੋਪਿਓ=ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆਇਆ, ਪੀਤਾਂਬਰ=ਪੀਲੇ
ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਾਲਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ,ਪ੍ਰਭੂ, ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਧਣੀ= ਪਰਮਾਤਮਾ,
ਭਾਖੈ=ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਨਿ=ਜਿਸਨੇ, ਨਖਹ=ਨਹੁੰਆਂ ਨਾਲ,
ਬਿਦਾਰਿਓ=ਚੀਰ ਦਿੱਤਾ, ਸਨਾਥਾ=(ਸ+ਨਾਥ) ਖਸਮ ਵਾਲੇ,
ਨਰਹਰਿ=ਪਰਮਾਤਮਾ, ਅਭੈ ਪਦ ਦਾਤਾ=ਨਿਡਰਤਾ ਦਾ
ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ)

47. ਸੁਲਤਾਨੁ ਪੂਛੈ ਸੁਨੁ ਬੇ ਨਾਮਾ

ਸੁਲਤਾਨੁ ਪੂਛੈ ਸੁਨੁ ਬੇ ਨਾਮਾ ॥
ਦੇਖਉ ਰਾਮ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਕਾਮਾ ॥1॥

ਨਾਮਾ ਸੁਲਤਾਨੇ ਬਾਧਿਲਾ ॥
ਦੇਖਉ ਤੇਰਾ ਹਰਿ ਬੀਠੁਲਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਬਿਸਮਿਲਿ ਗਊ ਦੇਹੁ ਜੀਵਾਇ ॥
ਨਾਤਰੁ ਗਰਦਨਿ ਮਾਰਉ ਠਾਂਇ ॥2॥

ਬਾਦਿਸਾਹ ਐਸੀ ਕਿਉ ਹੋਇ ॥
ਬਿਸਮਿਲਿ ਕੀਆ ਨ ਜੀਵੈ ਕੋਇ ॥3॥

ਮੇਰਾ ਕੀਆ ਕਛੂ ਨ ਹੋਇ ॥
ਕਰਿ ਹੈ ਰਾਮੁ ਹੋਇ ਹੈ ਸੋਇ ॥4॥

ਬਾਦਿਸਾਹੁ ਚੜ੍ਹਿਓ ਅਹੰਕਾਰਿ ॥
ਗਜ ਹਸਤੀ ਦੀਨੋ ਚਮਕਾਰਿ ॥5॥

ਰੁਦਨੁ ਕਰੈ ਨਾਮੇ ਕੀ ਮਾਇ ॥
ਛੋਡਿ ਰਾਮੁ ਕੀ ਨ ਭਜਹਿ ਖੁਦਾਇ ॥6॥

ਨ ਹਉ ਤੇਰਾ ਪੂੰਗੜਾ ਨ ਤੂ ਮੇਰੀ ਮਾਇ ॥
ਪਿੰਡੁ ਪੜੈ ਤਉ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਇ ॥7॥

ਕਰੈ ਗਜਿੰਦੁ ਸੁੰਡ ਕੀ ਚੋਟ ॥
ਨਾਮਾ ਉਬਰੈ ਹਰਿ ਕੀ ਓਟ ॥8॥

ਕਾਜੀ ਮੁਲਾਂ ਕਰਹਿ ਸਲਾਮੁ ॥
ਇਨਿ ਹਿੰਦੂ ਮੇਰਾ ਮਲਿਆ ਮਾਨੁ ॥9॥

ਬਾਦਿਸਾਹ ਬੇਨਤੀ ਸੁਨੇਹੁ ॥
ਨਾਮੇ ਸਰ ਭਰਿ ਸੋਨਾ ਲੇਹੁ ॥10॥

ਮਾਲੁ ਲੇਉ ਤਉ ਦੋਜਕਿ ਪਰਉ ॥
ਦੀਨੁ ਛੋਡਿ ਦੁਨੀਆ ਕਉ ਭਰਉ ॥11॥

ਪਾਵਹੁ ਬੇੜੀ ਹਾਥਹੁ ਤਾਲ ॥
ਨਾਮਾ ਗਾਵੈ ਗੁਨ ਗੋਪਾਲ ॥12॥

ਗੰਗ ਜਮੁਨ ਜਉ ਉਲਟੀ ਬਹੈ ॥
ਤਉ ਨਾਮਾ ਹਰਿ ਕਰਤਾ ਰਹੈ ॥13॥

ਸਾਤ ਘੜੀ ਜਬ ਬੀਤੀ ਸੁਣੀ ॥
ਅਜਹੁ ਨ ਆਇਓ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਧਣੀ ॥14॥

ਪਾਖੰਤਣ ਬਾਜ ਬਜਾਇਲਾ ॥
ਗਰੁੜ ਚੜ੍ਹ੍ਹੇ ਗੋਬਿੰਦ ਆਇਲਾ ॥15॥

ਅਪਨੇ ਭਗਤ ਪਰਿ ਕੀ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲ ॥
ਗਰੁੜ ਚੜ੍ਹ੍ਹੇ ਆਏ ਗੋਪਾਲ ॥16॥

ਕਹਹਿ ਤ ਧਰਣਿ ਇਕੋਡੀ ਕਰਉ ॥
ਕਹਹਿ ਤ ਲੇ ਕਰਿ ਊਪਰਿ ਧਰਉ ॥17॥

ਕਹਹਿ ਤ ਮੁਈ ਗਊ ਦੇਉ ਜੀਆਇ ॥
ਸਭੁ ਕੋਈ ਦੇਖੈ ਪਤੀਆਇ ॥18॥

ਨਾਮਾ ਪ੍ਰਣਵੈ ਸੇਲ ਮਸੇਲ ॥
ਗਊ ਦੁਹਾਈ ਬਛਰਾ ਮੇਲਿ ॥19॥

ਦੂਧਹਿ ਦੁਹਿ ਜਬ ਮਟੁਕੀ ਭਰੀ ॥
ਲੇ ਬਾਦਿਸਾਹ ਕੇ ਆਗੇ ਧਰੀ ॥20॥

ਬਾਦਿਸਾਹੁ ਮਹਲ ਮਹਿ ਜਾਇ ॥
ਅਉਘਟ ਕੀ ਘਟ ਲਾਗੀ ਆਇ ॥21॥

ਕਾਜੀ ਮੁਲਾਂ ਬਿਨਤੀ ਫੁਰਮਾਇ ॥
ਬਖਸੀ ਹਿੰਦੂ ਮੈ ਤੇਰੀ ਗਾਇ ॥22॥

ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਸੁਨਹੁ ਬਾਦਿਸਾਹ ॥
ਇਹੁ ਕਿਛੁ ਪਤੀਆ ਮੁਝੈ ਦਿਖਾਇ ॥23॥

ਇਸ ਪਤੀਆ ਕਾ ਇਹੈ ਪਰਵਾਨੁ ॥
ਸਾਚਿ ਸੀਲਿ ਚਾਲਹੁ ਸੁਲਿਤਾਨ ॥24॥

ਨਾਮਦੇਉ ਸਭ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
ਮਿਲਿ ਹਿੰਦੂ ਸਭ ਨਾਮੇ ਪਹਿ ਜਾਹਿ ॥25॥

ਜਉ ਅਬ ਕੀ ਬਾਰ ਨ ਜੀਵੈ ਗਾਇ ॥
ਤ ਨਾਮਦੇਵ ਕਾ ਪਤੀਆ ਜਾਇ ॥26॥

ਨਾਮੇ ਕੀ ਕੀਰਤਿ ਰਹੀ ਸੰਸਾਰਿ ॥
ਭਗਤ ਜਨਾਂ ਲੇ ਉਧਰਿਆ ਪਾਰਿ ॥27॥

ਸਗਲ ਕਲੇਸ ਨਿੰਦਕ ਭਇਆ ਖੇਦੁ ॥
ਨਾਮੇ ਨਾਰਾਇਨ ਨਾਹੀ ਭੇਦੁ ॥28॥1॥10॥1165॥

(ਬੇ=ਹੇ, ਬਾਧਿਆ=ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ, ਬੀਠੁਲਾ=ਪ੍ਰਭੂ,
ਬਿਸਮਿਲਿ=ਮੋਈ ਹੋਈ, ਨਾਤਰ=ਨਹੀਂ ਤਾਂ,
ਠਾਇ=ਇਸੇ ਥਾਂ, ਚਮਕਾਰਿ ਦੀਨੋ=ਉਕਸਾਇਆ,
ਪੂੰਗੜਾ=ਬੱਚਾ, ਪਿੰਡੁ ਪੜੈ=ਜੇ ਸਰੀਰ ਭੀ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਏ,
ਗਜਿੰਦੁ=ਹਾਥੀ,ਵੱਡਾ ਹਾਥੀ, ਉਬਰੈ—ਬਚ ਗਿਆ, ਮਲਿਆ=
ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਸਰ ਭਰਿ=ਤੋਲ ਬਰਾਬਰ, ਮਾਲੁ=ਵੱਢੀ ਦਾ
ਧਨ, ਭਰਉ=ਇਕੱਠੀ ਕਰਾਂ, ਪਾਖੰਤਣ=ਖੰਭ, ਬਾਜ=ਵਾਜਾ,
ਬਜਾਇਲਾ=ਵਜਾਇਆ, ਆਇਲਾ=ਆਇਆ, ਪਰਿ=ਉੱਤੇ,
ਇਕੋਡੀ=ਟੇਢੀ,ਪੁੱਠੀ, ਲੇ ਕਰਿ=ਫੜ ਕੇ, ਊਪਰਿ ਧਰਉ=ਮੈਂ
ਟੰਗ ਦਿਆਂ, ਪਤੀਆਇ=ਪਰਤਾ ਕੇ, ਸੇਲਮ=ਸਲਮ,ਰੱਸੀ ਨਾਲ
ਬੰਨ੍ਹਣਾ, ਸੇਲ=ਪਿਛਲੇ ਪੈਰ, ਅਉਘਟ ਕੀ ਘਟ=ਔਖੀ ਘੜੀ,
ਪਤੀਆ=ਤਸੱਲੀ, ਪਰਵਾਨ=ਮਾਪ,ਅੰਦਾਜ਼ਾ, ਸਾਚਿ=ਸੱਚ ਵਿਚ,
ਸੀਲਿ=ਚੰਗੇ ਸੁਭਾਉ ਵਿਚ, ਖੇਦੁ=ਦੁੱਖ)

48. ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਮਿਲੈ ਮੁਰਾਰਿ

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਮਿਲੈ ਮੁਰਾਰਿ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਉਤਰੈ ਪਾਰਿ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਬੈਕੁੰਠ ਤਰੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਜੀਵਤ ਮਰੈ ॥1॥

ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿ ਗੁਰਦੇਵ ॥
ਝੂਠੁ ਝੂਠੁ ਝੂਠੁ ਝੂਠੁ ਆਨ ਸਭ ਸੇਵ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਵੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਨ ਦਹ ਦਿਸ ਧਾਵੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਪੰਚ ਤੇ ਦੂਰਿ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਨ ਮਰਿਬੋ ਝੂਰਿ ॥2॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਾਨੀ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਅਕਥ ਕਹਾਨੀ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇਹ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਲੇਹਿ ॥3॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਭਵਨ ਤ੍ਰੈ ਸੂਝੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਊਚ ਪਦ ਬੂਝੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਸੀਸੁ ਅਕਾਸਿ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਸਦਾ ਸਾਬਾਸਿ ॥4॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਸਦਾ ਬੈਰਾਗੀ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਤਿਆਗੀ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਏਕ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਲਿਲਾਟਹਿ ਲੇਖ ॥5॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਕੰਧੁ ਨਹੀ ਹਿਰੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਦੇਹੁਰਾ ਫਿਰੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਛਾਪਰਿ ਛਾਈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਸਿਹਜ ਨਿਕਸਾਈ ॥6॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਅਠਸਠਿ ਨਾਇਆ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤਨਿ ਚਕ੍ਰ ਲਗਾਇਆ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਦੁਆਦਸ ਸੇਵਾ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਸਭੈ ਬਿਖੁ ਮੇਵਾ ॥7॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਸੰਸਾ ਟੂਟੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਜਮ ਤੇ ਛੂਟੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਭਉਜਲ ਤਰੈ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਤ ਜਨਮਿ ਨ ਮਰੈ ॥8॥

ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਅਠਦਸ ਬਿਉਹਾਰ ॥
ਜਉ ਗੁਰਦੇਉ ਅਠਾਰਹ ਭਾਰ ॥
ਬਿਨੁ ਗੁਰਦੇਉ ਅਵਰ ਨਹੀ ਜਾਈ ॥
ਨਾਮਦੇਉ ਗੁਰ ਕੀ ਸਰਣਾਈ ॥9॥1॥2॥11॥1166॥

(ਸਤਿ=ਸਦਾ-ਥਿਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ, ਆਨ=ਹੋਰ,
ਦਹਦਿਸ=ਦਸੀਂ ਪਾਸੀਂ, ਪੰਚ=ਕਾਮਾਦਿਕ, ਅਕਥ=
ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਜੋ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤ=
ਪਵਿੱਤਰ, ਦੇਹ=ਸਰੀਰ, ਸੀਸੁ=ਸਿਰ,ਦਿਮਾਗ਼,ਮਨ,
ਲਿਲਾਟਹਿ=ਮੱਥੇ ਉੱਤੇ, ਕੰਧੁ=ਸਰੀਰ, ਨ ਹਿਰੈ=ਚੁਰਾਂਦਾ
ਨਹੀਂ, ਛਾਪਰਿ=ਛੱਪਰੀ,ਛੰਨ, ਸਿਹਜ=ਮੰਜਾ,ਪਲੰਘ,
ਨਿਕਸਾਈ=ਕੱਢ ਦਿੱਤੀ, ਅਠਸਠਿ=ਅਠਾਹਠ ਤੀਰਥ,
ਤਨਿ=ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ, ਦੁਆਦਸ ਸੇਵਾ=ਬਾਰਾਂ ਸਿਵ-ਲਿੰਗਾਂ
ਦੀ ਪੂਜਾ, ਅਠ ਦਸ=ਅਠਾਰਾਂ ਸਿੰਮ੍ਰਿਤੀਆਂ, ਅਠਾਰਹ ਭਾਰ=
ਸਾਰੀ ਬਨਸਪਤੀ, ਜਾਈ=ਥਾਂ)

49. ਆਉ ਕਲੰਦਰ ਕੇਸਵਾ

ਆਉ ਕਲੰਦਰ ਕੇਸਵਾ ॥
ਕਰਿ ਅਬਦਾਲੀ ਭੇਸਵਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜਿਨਿ ਆਕਾਸ ਕੁਲਹ ਸਿਰਿ ਕੀਨੀ ਕਉਸੈ ਸਪਤ ਪਯਾਲਾ ॥
ਚਮਰ ਪੋਸ ਕਾ ਮੰਦਰੁ ਤੇਰਾ ਇਹ ਬਿਧਿ ਬਨੇ ਗੁਪਾਲਾ ॥1॥

ਛਪਨ ਕੋਟਿ ਕਾ ਪੇਹਨੁ ਤੇਰਾ ਸੋਲਹ ਸਹਸ ਇਜਾਰਾ ॥
ਭਾਰ ਅਠਾਰਹ ਮੁਦਗਰੁ ਤੇਰਾ ਸਹਨਕ ਸਭ ਸੰਸਾਰਾ ॥2॥

ਦੇਹੀ ਮਹਜਿਦਿ ਮਨੁ ਮਉਲਾਨਾ ਸਹਜ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰੈ ॥
ਬੀਬੀ ਕਉਲਾ ਸਉ ਕਾਇਨੁ ਤੇਰਾ ਨਿਰੰਕਾਰ ਆਕਾਰੈ ॥3॥

ਭਗਤਿ ਕਰਤ ਮੇਰੇ ਤਾਲ ਛਿਨਾਏ ਕਿਹ ਪਹਿ ਕਰਉ ਪੁਕਾਰਾ ॥
ਨਾਮੇ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਫਿਰੇ ਸਗਲ ਬੇਦੇਸਵਾ ॥4॥1॥1167॥

(ਆਉ=ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ, ਕਲੰਦਰ=ਹੇ ਕਲੰਦਰ! ਕੇਸਵਾ=ਹੇ ਕੇਸ਼ਵ,
ਕਰਿ=ਕਰ ਕੇ, ਅਬਦਾਲੀ ਭੇਸਵਾ=ਅਬਦਾਲੀ ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਸੋਹਣਾ ਵੇਸ,
ਜਿਨਿ=ਜਿਸ ਨੇ, ਕੁਲਹ=ਟੋਪੀ,ਕੁੱਲਾ, ਕਉਸੈ=ਖੜਾਵਾਂ, ਪਯਾਲਾ=ਪਤਾਲ,
ਚਮਰ ਪੋਸ=ਚੰਮ ਦੀ ਪੁਸ਼ਾਕ ਵਾਲੇ,ਸਾਰੇ ਜੀਅ-ਜੰਤ, ਮੰਦਰ=ਘਰ, ਗੁਪਾਲਾ=
ਹੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਰੱਖਿਅਕ, ਛਪਨ ਕੋਟਿ=ਛਪੰਜਾ ਕਰੋੜ ਬੱਦਲ, ਪੇਹਨ=ਚੋਗ਼ਾ,
ਸੋਲਹ ਸਹਸ=ਸੋਲਾਂ ਹਜ਼ਾਰ, ਇਜਾਰਾ=ਤੰਬਾ, ਭਾਰ ਅਠਾਰਹ= ਸਾਰੀ ਬਨਸਪਤੀ,
ਮੁਦਗਰੁ=ਫ਼ਕੀਰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਡੰਡਾ, ਸਹਨਕ=ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਰਕੇਬੀ, ਮਹਜਿਦਿ=ਮਸੀਤ,
ਮਉਲਾਨਾ=ਮੌਲਵੀ,ਮੁੱਲਾਂ, ਸਹਜ ਨਿਵਾਜ=ਅਡੋਲਤਾ-ਰੂਪ ਨਿਮਾਜ਼, ਕਉਲਾ=ਮਾਇਆ,
ਸਉ=ਸਿਉ,ਨਾਲ, ਕਾਇਨੁ=ਨਕਾਹ,ਵਿਆਹ, ਛਿਨਾਏ=ਖੁਹਾਏ, ਕਿਹ ਪਹਿ=ਹੋਰ ਕਿਸ
ਪਾਸ? ਪੁਕਾਰਾ=ਫ਼ਰਿਆਦ, ਸ਼ਿਕੈਤ, ਸਗਲ ਬੇਦੇਸਵਾ=ਸਾਰੇ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ)

ਰਾਗੁ ਬਸੰਤ

50. ਸਾਹਿਬੁ ਸੰਕਟਵੈ ਸੇਵਕੁ ਭਜੈ

ਸਾਹਿਬੁ ਸੰਕਟਵੈ ਸੇਵਕੁ ਭਜੈ ॥
ਚਿਰੰਕਾਲ ਨ ਜੀਵੈ ਦੋਊ ਕੁਲ ਲਜੈ ॥1॥

ਤੇਰੀ ਭਗਤਿ ਨ ਛੋਡਉ ਭਾਵੈ ਲੋਗੁ ਹਸੈ ॥
ਚਰਨ ਕਮਲ ਮੇਰੇ ਹੀਅਰੇ ਬਸੈਂ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜੈਸੇ ਅਪਨੇ ਧਨਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਮਰਨੁ ਮਾਂਡੈ ॥
ਤੈਸੇ ਸੰਤ ਜਨਾਂ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਨ ਛਾਡੈਂ ॥2॥

ਗੰਗਾ ਗਇਆ ਗੋਦਾਵਰੀ ਸੰਸਾਰ ਕੇ ਕਾਮਾ ॥
ਨਾਰਾਇਣੁ ਸੁਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਇ ਤ ਸੇਵਕੁ ਨਾਮਾ ॥3॥1॥1195॥

(ਸੰਕਟਵੈ=ਸੰਕਟ ਦੇਵੇ, ਭਜੈ=ਨੱਠ ਜਾਏ, ਚਿਰੰਕਾਲ=ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ,
ਲਜੈ=ਲਾਜ ਲਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਸੈ=ਠੱਠਾ ਕਰੇ, ਹੀਅਰੇ=ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ,
ਧਨਹਿ=ਧਨ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ, ਮਾਂਡੈ=ਠਾਨ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਮਰਨੁ ਮਾਂਡੈ=
ਮਰਨਾ ਠਾਨ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਤ=ਤਦੋਂ ਹੀ)

51. ਲੋਭ ਲਹਰਿ ਅਤਿ ਨੀਝਰ ਬਾਜੈ

ਲੋਭ ਲਹਰਿ ਅਤਿ ਨੀਝਰ ਬਾਜੈ ॥
ਕਾਇਆ ਡੂਬੈ ਕੇਸਵਾ ॥1॥

ਸੰਸਾਰੁ ਸਮੁੰਦੇ ਤਾਰਿ ਗੁਬਿੰਦੇ ॥
ਤਾਰਿ ਲੈ ਬਾਪ ਬੀਠੁਲਾ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਅਨਿਲ ਬੇੜਾ ਹਉ ਖੇਵਿ ਨ ਸਾਕਉ ॥
ਤੇਰਾ ਪਾਰੁ ਨ ਪਾਇਆ ਬੀਠੁਲਾ ॥2॥

ਹੋਹੁ ਦਇਆਲੁ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਿ ਤੂ ਮੋ ਕਉ ॥
ਪਾਰਿ ਉਤਾਰੇ ਕੇਸਵਾ ॥3॥

ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਹਉ ਤਰਿ ਭੀ ਨ ਜਾਨਉ ॥
ਮੋ ਕਉ ਬਾਹ ਦੇਹਿ ਬਾਹ ਦੇਹਿ ਬੀਠੁਲਾ ॥4॥2॥1196॥

(ਨੀਝਰ=ਝੀਲ,ਚਸ਼ਮਾ, ਬਾਜੈ=ਵੱਜ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਅਨਿਲ=
ਹਵਾ, ਖੇਵਿ ਨ ਸਾਕਉ=ਚੱਪੂ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕਦਾ, ਖੇਵਿ= ਚੱਪੂ ਲਾਣਾ,
ਪਾਰੁ=ਪਾਰਲਾ ਬੰਨਾ, ਮੋ ਕਉ=ਮੈਨੂੰ, ਉਤਾਰੇ=ਉਤਾਰਿ,ਲੰਘਾ,
ਤਰਿ ਨ ਜਾਨਉ=ਮੈਂ ਤਰਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ)

52. ਸਹਜ ਅਵਲਿ ਧੂੜਿ ਮਣੀ ਗਾਡੀ ਚਾਲਤੀ

ਸਹਜ ਅਵਲਿ ਧੂੜਿ ਮਣੀ ਗਾਡੀ ਚਾਲਤੀ ॥
ਪੀਛੈ ਤਿਨਕਾ ਲੈ ਕਰਿ ਹਾਂਕਤੀ ॥1॥

ਜੈਸੇ ਪਨਕਤ ਥ੍ਰੂਟਿਟਿ ਹਾਂਕਤੀ ॥
ਸਰਿ ਧੋਵਨ ਚਾਲੀ ਲਾਡੁਲੀ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਧੋਬੀ ਧੋਵੈ ਬਿਰਹ ਬਿਰਾਤਾ ॥
ਹਰਿ ਚਰਨ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ॥2॥

ਭਣਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਰਮਿ ਰਹਿਆ ॥
ਅਪਨੇ ਭਗਤ ਪਰ ਕਰਿ ਦਇਆ ॥3॥3॥1196॥

(ਸਹਜ ਅਵਲਿ=ਪਹਿਲਾਂ ਸਹਿਜੇ ਸਹਿਜੇ, ਧੂੜਿ ਮਣੀ=
ਮੈਲੇ ਕੱਪੜੇ, ਤਿਨਕਾ=ਸੋਟੀ, ਪਨਕਤ=ਵੱਲ,
ਥ੍ਰੂਟਿਟਿ=ਆਖ ਆਖ ਕੇ, ਹਾਂਕਤੀ=ਹਿਕਦੀ ਹੈ,
ਸਰਿ=ਤਲਾਬ, ਲਾਡੁਲੀ=ਪਿਆਰੀ, ਬਿਰਹ ਬਿਰਾਤਾ=
ਬਿਰਹਾ (ਪਿਆਰ) ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਰੰਗਿਆ, ਭਣਤਿ=
ਆਖਦਾ ਹੈ, ਰਮਿ ਰਹਿਆ=ਸਭ ਥਾਈਂ ਹੈ)

ਰਾਗੁ ਸਾਰਗ

53. ਕਾਏਂ ਰੇ ਮਨ ਬਿਖਿਆ ਬਨ ਜਾਇ

ਕਾਏਂ ਰੇ ਮਨ ਬਿਖਿਆ ਬਨ ਜਾਇ ॥
ਭੂਲੌ ਰੇ ਠਗਮੂਰੀ ਖਾਇ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜੈਸੇ ਮੀਨੁ ਪਾਨੀ ਮਹਿ ਰਹੈ ॥
ਕਾਲ ਜਾਲ ਕੀ ਸੁਧਿ ਨਹੀ ਲਹੈ ॥
ਜਿਹਬਾ ਸੁਆਦੀ ਲੀਲਿਤ ਲੋਹ ॥
ਐਸੇ ਕਨਿਕ ਕਾਮਨੀ ਬਾਧਿਓ ਮੋਹ ॥1॥

ਜਿਉ ਮਧੁ ਮਾਖੀ ਸੰਚੈ ਅਪਾਰ ॥
ਮਧੁ ਲੀਨੋ ਮੁਖਿ ਦੀਨੀ ਛਾਰੁ ॥
ਗਊ ਬਾਛ ਕਉ ਸੰਚੈ ਖੀਰੁ ॥
ਗਲਾ ਬਾਂਧਿ ਦੁਹਿ ਲੇਇ ਅਹੀਰੁ ॥2॥

ਮਾਇਆ ਕਾਰਨਿ ਸ੍ਰਮੁ ਅਤਿ ਕਰੈ ॥
ਸੋ ਮਾਇਆ ਲੈ ਗਾਡੈ ਧਰੈ ॥
ਅਤਿ ਸੰਚੈ ਸਮਝੈ ਨਹੀ ਮੂੜ੍ਹ੍ਹ ॥
ਧਨੁ ਧਰਤੀ ਤਨੁ ਹੋਇ ਗਇਓ ਧੂੜਿ ॥3॥

ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਅਤਿ ਜਰੈ ॥
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਕਬਹੂ ਨਹੀ ਕਰੈ ॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਤਾ ਚੀ ਆਣਿ ॥
ਨਿਰਭੈ ਹੋਇ ਭਜੀਐ ਭਗਵਾਨ ॥4॥1॥1252॥

(ਰੇ=ਹੇ! ਕਾਏਂ=ਕਿਉਂ? ਬਿਖਿਆ=ਮਾਇਆ, ਬਨ=ਜੰਗਲ,
ਭੁਲੌ=ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਠਗਮੂਰੀ=ਠਗ-ਬੂਟੀ,
ਧਤੂਰਾ, ਮੀਨੁ=ਮੱਛੀ, ਕਾਲ ਜਾਲ ਕੀ=ਮੌਤ-ਰੂਪ ਜਾਲ ਦੀ,
ਸੁਧਿ=ਸੂਝ, ਲੀਲਿਤ=ਨਿਗਲਦੀ ਹੈ, ਲੋਹ=ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁੰਡੀ,
ਕਨਿਕ=ਸੋਨਾ, ਮਧੂ=ਸ਼ਹਿਦ, ਸੰਚੈ=ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਛਾਰੁ=
ਸੁਆਹ, ਬਾਛ ਕਉ=ਵੱਛੇ ਲਈ, ਖੀਰੁ=ਦੁੱਧ, ਦੁਹਿ ਲੇਇ=ਚੋ
ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਅਹੀਰੁ=ਗੁੱਜਰ, ਸ੍ਰਮੁ=ਮਿਹਨਤ, ਗਾਡੈ=ਦੱਬ ਦੇਂਦਾ ਹੈ,
ਮੂੜ੍ਹ=ਮੂਰਖ, ਧੁੜਿ=ਮਿੱਟੀ, ਜਰੈ=ਸੜਦਾ ਹੈ, ਤਾ ਚੀ=ਉਸ ਦੀ,
ਆਣਿ=ਓਟ)

54. ਬਦਹੁ ਕੀ ਨ ਹੋਡ ਮਾਧਉ ਮੋ ਸਿਉ

ਬਦਹੁ ਕੀ ਨ ਹੋਡ ਮਾਧਉ ਮੋ ਸਿਉ ॥
ਠਾਕੁਰ ਤੇ ਜਨੁ ਜਨ ਤੇ ਠਾਕੁਰੁ ਖੇਲੁ ਪਰਿਓ ਹੈ ਤੋ ਸਿਉ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਆਪਨ ਦੇਉ ਦੇਹੁਰਾ ਆਪਨ ਆਪ ਲਗਾਵੈ ਪੂਜਾ ॥
ਜਲ ਤੇ ਤਰੰਗ ਤਰੰਗ ਤੇ ਹੈ ਜਲੁ ਕਹਨ ਸੁਨਨ ਕਉ ਦੂਜਾ ॥1॥

ਆਪਹਿ ਗਾਵੈ ਆਪਹਿ ਨਾਚੈ ਆਪਿ ਬਜਾਵੈ ਤੂਰਾ ॥
ਕਹਤ ਨਾਮਦੇਉ ਤੂੰ ਮੇਰੋ ਠਾਕੁਰੁ ਜਨੁ ਊਰਾ ਤੂ ਪੂਰਾ ॥2॥2॥1252।

(ਕੀ ਨ=ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਬਦਹੁ=ਲਾਂਦੇ, ਹੋਡ=ਸ਼ਰਤ, ਮੋ ਸਿਉ=ਮੇਰੇ ਨਾਲ,
ਖੇਲੁ=ਜਗਤ-ਰੂਪ ਖੇਡ, ਤੋ ਸਿਉ=ਤੇਰੇ ਨਾਲ, ਦੇਉ=ਦੇਵਤਾ, ਆਪਨ=ਤੂੰ
ਆਪ ਹੀ, ਤਰੰਗ=ਲਹਿਰਾਂ, ਤੂਰਾ=ਵਾਜਾ, ਊਰਾ=ਘੱਟ)

55. ਦਾਸ ਅਨਿੰਨ ਮੇਰੋ ਨਿਜ ਰੂਪ

ਦਾਸ ਅਨਿੰਨ ਮੇਰੋ ਨਿਜ ਰੂਪ ॥
ਦਰਸਨ ਨਿਮਖ ਤਾਪ ਤ੍ਰਈ ਮੋਚਨ ਪਰਸਤ ਮੁਕਤਿ ਕਰਤ ਗ੍ਰਿਹ ਕੂਪ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਮੇਰੀ ਬਾਂਧੀ ਭਗਤੁ ਛਡਾਵੈ ਬਾਂਧੈ ਭਗਤੁ ਨ ਛੂਟੈ ਮੋਹਿ ॥
ਏਕ ਸਮੈ ਮੋ ਕਉ ਗਹਿ ਬਾਂਧੈ ਤਉ ਫੁਨਿ ਮੋ ਪੈ ਜਬਾਬੁ ਨ ਹੋਇ ॥1॥

ਮੈ ਗੁਨ ਬੰਧ ਸਗਲ ਕੀ ਜੀਵਨਿ ਮੇਰੀ ਜੀਵਨਿ ਮੇਰੇ ਦਾਸ ॥
ਨਾਮਦੇਵ ਜਾ ਕੇ ਜੀਅ ਐਸੀ ਤੈਸੋ ਤਾ ਕੈ ਪ੍ਰੇਮ ਪ੍ਰਗਾਸ ॥2॥3॥1252॥

(ਅਨਿੰਨ=ਪੱਕਾ, ਨਿਜ=ਆਪਣਾ, ਨਿਮਖ=ਅੱਖ ਫਰਕਣ ਜਿਤਨੇ ਸਮੇ ਲਈ,
ਤਾਪ ਤ੍ਰਈ=ਤਿੰਨੇ ਹੀ ਤਾਪ (ਆਧਿ, ਬਿਆਧਿ, ਉਪਾਧਿ), ਮੋਚਨ=ਨਾਸ
ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਗ੍ਰਿਹ ਕੂਪ=ਘਰ (ਦੇ ਜੰਜਾਲ)-ਰੂਪ ਖੂਹ, ਮੋਹਿ=ਮੇਰੇ ਪਾਸੋਂ,
ਗਹਿ=ਫੜ ਕੇ, ਬਾਂਧੈ=ਬੰਨ੍ਹ ਲਏ, ਤਉ=ਤਦੋਂ, ਫੁਨਿ=ਮੁੜ, ਮੋ ਪੈ=ਮੈਥੋਂ,
ਗੁਨ ਬੰਧ=ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਬੱਝਾ ਹੋਇਆ, ਜਾ ਕੇ ਜੀਅ=ਜਿਸ ਦੇ ਚਿੱਤ ਵਿਚ,
ਤਾ ਕੈ=ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ, ਪ੍ਰਗਾਸ=ਚਾਨਣ)

ਰਾਗੁ ਮਲਾਰ

56. ਸੇਵੀਲੇ ਗੋਪਾਲ ਰਾਇ ਅਕੁਲ ਨਿਰੰਜਨ

ਸੇਵੀਲੇ ਗੋਪਾਲ ਰਾਇ ਅਕੁਲ ਨਿਰੰਜਨ ॥
ਭਗਤਿ ਦਾਨੁ ਦੀਜੈ ਜਾਚਹਿ ਸੰਤ ਜਨ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਦਿਗ ਦਿਸੈ ਸਰਾਇਚਾ ਬੈਕੁੰਠ ਭਵਨ ਚਿਤ੍ਰਸਾਲਾ ਸਪਤ ਲੋਕ ਸਾਮਾਨਿ ਪੂਰੀਅਲੇ ॥
ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਲਛਿਮੀ ਕੁਆਰੀ ਚੰਦੁ ਸੂਰਜੁ ਦੀਵੜੇ ਕਉਤਕੁ ਕਾਲੁ ਬਪੁੜਾ ਕੋਟਵਾਲੁ ਸੁ ਕਰਾ ਸਿਰੀ ॥
ਸੁ ਐਸਾ ਰਾਜਾ ਸ੍ਰੀ ਨਰਹਰੀ ॥1॥

ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਕੁਲਾਲੁ ਬ੍ਰਹਮਾ ਚਤੁਰ ਮੁਖੁ ਡਾਂਵੜਾ ਜਿਨਿ ਬਿਸ੍ਵ ਸੰਸਾਰੁ ਰਾਚੀਲੇ ॥
ਜਾਂ ਕੈ ਘਰਿ ਈਸਰੁ ਬਾਵਲਾ ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਤਤ ਸਾਰਖਾ ਗਿਆਨੁ ਭਾਖੀਲੇ ॥
ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਜਾਂ ਚੈ ਡਾਂਗੀਆ ਦੁਆਰੈ ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤੁ ਲੇਖੀਆ ॥
ਧਰਮ ਰਾਇ ਪਰੁਲੀ ਪ੍ਰਤਿਹਾਰੁ ॥
ਸੁ ਐਸਾ ਰਾਜਾ ਸ੍ਰੀ ਗੋਪਾਲੁ ॥2॥

ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਗਣ ਗੰਧਰਬ ਰਿਖੀ ਬਪੁੜੇ ਢਾਢੀਆ ਗਾਵੰਤ ਆਛੈ ॥
ਸਰਬ ਸਾਸਤ੍ਰ ਬਹੁ ਰੂਪੀਆ ਅਨਗਰੂਆ ਆਖਾੜਾ ਮੰਡਲੀਕ ਬੋਲ ਬੋਲਹਿ ਕਾਛੇ ॥
ਚਉਰ ਢੂਲ ਜਾਂ ਚੈ ਹੈ ਪਵਣੁ ॥
ਚੇਰੀ ਸਕਤਿ ਜੀਤਿ ਲੇ ਭਵਣੁ ॥
ਅੰਡ ਟੂਕ ਜਾ ਚੈ ਭਸਮਤੀ ॥
ਸੁ ਐਸਾ ਰਾਜਾ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਪਤੀ ॥3॥

ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਕੂਰਮਾ ਪਾਲੁ ਸਹਸ੍ਰ ਫਨੀ ਬਾਸਕੁ ਸੇਜ ਵਾਲੂਆ ॥
ਅਠਾਰਹ ਭਾਰ ਬਨਾਸਪਤੀ ਮਾਲਣੀ ਛਿਨਵੈ ਕਰੋੜੀ ਮੇਘ ਮਾਲਾ ਪਾਣੀਹਾਰੀਆ ॥
ਨਖ ਪ੍ਰਸੇਵ ਜਾ ਚੈ ਸੁਰਸਰੀ ॥
ਸਪਤ ਸਮੁੰਦ ਜਾਂ ਚੈ ਘੜਥਲੀ ॥
ਏਤੇ ਜੀਅ ਜਾਂ ਚੈ ਵਰਤਣੀ ॥
ਸੁ ਐਸਾ ਰਾਜਾ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਧਣੀ ॥4॥

ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ ਨਿਕਟ ਵਰਤੀ ਅਰਜਨੁ ਧ੍ਰੂ ਪ੍ਰਹਲਾਦੁ ਅੰਬਰੀਕੁ ਨਾਰਦੁ ਨੇਜੈ ਸਿਧ ਬੁਧ ਗਣ ਗੰਧਰਬ ਬਾਨਵੈ ਹੇਲਾ ॥
ਏਤੇ ਜੀਅ ਜਾਂ ਚੈ ਹਹਿ ਘਰੀ ॥
ਸਰਬ ਬਿਆਪਿਕ ਅੰਤਰ ਹਰੀ ॥
ਪ੍ਰਣਵੈ ਨਾਮਦੇਉ ਤਾਂ ਚੀ ਆਣਿ ॥
ਸਗਲ ਭਗਤ ਜਾ ਚੈ ਨੀਸਾਣਿ ॥5॥1॥1292॥

(ਸੇਵੀਲੇ=ਸਿਮਰਿਆ ਹੈ, ਅਕੁਲ=ਅ+ਕੁਲ,ਕੁਲ-ਰਹਿਤ,
ਨਿਰੰਜਨ=ਨਿਰ+ਅੰਜਨ, ਜੋ ਮਾਇਆ ਦੀ ਕਾਲਖ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਹੈ,
ਜਾਚਹਿ=ਮੰਗਦੇ ਹਨ, ਚ=ਦਾ, ਚੋ=ਦਾ, ਚੀ=ਦੀ, ਚੇ=ਦੇ, ਜਾਂ ਚੈ ਘਰਿ=
ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ, ਕੁਆਰੀ=ਸਦਾ-ਜੁਆਨ, ਦਿਗ ਦਿਸੈ= ਸਾਰੀਆਂ
ਦਿਸ਼ਾਂ, ਸਰਾਇਚਾ=ਕਨਾਤ, ਚਿਤ੍ਰਸਾਲਾ=ਤਸਵੀਰ-ਘਰ, ਸਪਤ ਲੋਕ=
ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਪੂਰੀਅਲੇ=ਭਰਪੂਰ ਹੈ, ਕਉਤਕੁ=ਖਿਡੌਣਾ, ਬਪੁੜਾ=
ਵਿਚਾਰਾ, ਕੋਟਵਾਲੁ=ਕੋਤਵਾਲ, ਸੁ=ਉਹ ਕਾਲ, ਕਰਾ=ਹਾਲਾ, ਕੁਲਾਲੁ=
ਘੁਮਿਆਰ, ਡਾਂਵੜਾ=ਸੱਚੇ(ਸਾਂਚੇ) ਵਿਚ ਢਾਲਣ ਵਾਲਾ, ਈਸਰੁ=ਸ਼ਿਵ,
ਬਾਵਲਾ=ਕਮਲਾ, ਸਾਰਖਾ=ਵਰਗਾ, ਭਾਖੀਲੇ= ਉਚਾਰਿਆ ਹੈ, ਡਾਂਗੀਆ=
ਚੋਬਦਾਰ, ਲੇਖੀਆ=ਮੁਨੀਮ, ਪ੍ਰਤਿਹਾਰ=ਦਰਬਾਰ, ਚਿਤ੍ਰਗੁਪਤੁ=ਜਮਰਾਜ ਦਾ
ਉਹ ਦੂਤ ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਚੰਗੇ ਮੰਦੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਪਰੁਲੀ=
ਪਰਲੋ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲਾ, ਗਣ=ਸ਼ਿਵ ਜੀ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਸੇਵਕਾਂ ਦਾ ਜੱਥਾ, ਗੰਧਰਬ=
ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਰਾਗੀ, ਗਾਵੰਤ ਆਛੈ=ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਗਰੂਆ=ਵੱਡਾ, ਅਨਗਰੂਆ=
ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ, ਕਾਛੇ=ਮਨ-ਇੱਛਤ, ਸੁੰਦਰ, ਮੰਡਲੀਕ=ਉਹ ਰਾਜੇ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਰਾਜ
ਅੱਗੇ ਹਾਲਾ ਭਰਦੇ ਹੋਣ, ਚੇਰੀ=ਦਾਸੀ, ਸਕਤਿ=ਮਾਇਆ, ਅੰਡ=ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਅੰਡ ਟੂਕ=
ਧਰਤੀ, ਭਸਮਤੀ=ਚੁਲ੍ਹਾ, ਕੂਰਮਾ=ਵਿਸ਼ਨੂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਅਵਤਾਰ,ਕੱਛੂ-ਕੁੰਮਾ, ਪਾਲੁ=ਪਲੰਘ,
ਸਹਸ੍ਰ=ਹਜ਼ਾਰ, ਫਨੀ=ਫਣਾਂ ਵਾਲਾ, ਬਾਸਕੁ=ਸ਼ੇਸ਼ਨਾਗ, ਵਾਲੂਆ=ਤਣੀਆਂ, ਪਾਣੀਹਾਰੀਆ=
ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਵਾਲੇ, ਨਖ ਪ੍ਰਸੇਵ=ਨਹੁੰਆਂ ਦਾ ਪਸੀਨਾ, ਸੁਰਸਰੀ=ਦੇਵ-ਨਦੀ,ਗੰਗਾ, ਘੜਥਲੀ=
ਘੜਵੰਜੀ, ਵਰਤਣੀ=ਬਰਤਨ, ਨੇਜੈ=ਇਕ ਰਿਸ਼ੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਹੇਲਾ=ਖੇਡ, ਬਾਨਵੈ=ਬਵੰਜਾ ਬੀਰ,
ਤਾਂ ਚੀ=ਉਸ ਦੀ, ਆਣਿ=ਓਟ, ਜਾ ਚੈ ਨੀਸਾਣਿ=ਜਿਸ ਦੇ ਝੰਡੇ ਹੇਠ ਹਨ)

57. ਮੋ ਕਉ ਤੂੰ ਨ ਬਿਸਾਰਿ ਤੂ ਨ ਬਿਸਾਰਿ

ਮੋ ਕਉ ਤੂੰ ਨ ਬਿਸਾਰਿ ਤੂ ਨ ਬਿਸਾਰਿ ॥
ਤੂ ਨ ਬਿਸਾਰੇ ਰਾਮਈਆ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਆਲਾਵੰਤੀ ਇਹੁ ਭ੍ਰਮੁ ਜੋ ਹੈ ਮੁਝ ਊਪਰਿ ਸਭ ਕੋਪਿਲਾ ॥
ਸੂਦੁ ਸੂਦੁ ਕਰਿ ਮਾਰਿ ਉਠਾਇਓ ਕਹਾ ਕਰਉ ਬਾਪ ਬੀਠੁਲਾ ॥1॥

ਮੂਏ ਹੂਏ ਜਉ ਮੁਕਤਿ ਦੇਹੁਗੇ ਮੁਕਤਿ ਨ ਜਾਨੈ ਕੋਇਲਾ ॥
ਏ ਪੰਡੀਆ ਮੋ ਕਉ ਢੇਢ ਕਹਤ ਤੇਰੀ ਪੈਜ ਪਿਛੰਉਡੀ ਹੋਇਲਾ ॥2॥

ਤੂ ਜੁ ਦਇਆਲੁ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਕਹੀਅਤੁ ਹੈਂ ਅਤਿਭੁਜ ਭਇਓ ਅਪਾਰਲਾ ॥
ਫੇਰਿ ਦੀਆ ਦੇਹੁਰਾ ਨਾਮੇ ਕਉ ਪੰਡੀਅਨ ਕਉ ਪਿਛਵਾਰਲਾ ॥3॥2॥1292॥

(ਨ ਬਿਸਾਰਿ=ਭੁੱਲ ਨਾ, ਰਾਮਈਆ=ਹੇ ਸੁਹਣੇ ਰਾਮ! ਆਲਾਵੰਤੀ=
ਉੱਚੀ ਜਾਤ, ਭਰਮੁ=ਵਹਿਮ, ਭੁਲੇਖਾ,ਕੋਪਿਲਾ=ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ,
ਸੂਦੁ=ਸ਼ੂਦਰ, ਕਹਾ ਕਰਉ=ਮੈਂ ਕੀਹ ਕਰਾਂ? ਜਉ=ਜੇ, ਕੋਇਲਾ=
ਕੋਈ ਭੀ, ਪੰਡੀਆ=ਪਾਂਡੇ, ਢੇਢ=ਨੀਚ, ਪੈਜ=ਇੱਜ਼ਤ, ਪਿਛੰਉਡੀ
ਹੋਇਲਾ=ਘਟ ਗਈ ਹੈ, ਅਤਿਭੁਜ=ਵੱਡੀਆਂ ਭੁਜਾਂ ਵਾਲਾ, ਅਪਾਰਲਾ=
ਬੇਅੰਤ, ਨਾਮੇ ਕਉ=ਨਾਮਦੇਵ ਵਲ, ਪੰਡੀਅਨ ਕਉ=ਪਾਂਡਿਆਂ ਵਲ,
ਪਿਛਵਾਰਲਾ=ਪਿਛਲਾ ਪਾਸਾ,ਪਿੱਠ)

ਰਾਗੁ ਕਾਨੜਾ

58. ਐਸੋ ਰਾਮ ਰਾਇ ਅੰਤਰਜਾਮੀ

ਐਸੋ ਰਾਮ ਰਾਇ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥
ਜੈਸੇ ਦਰਪਨ ਮਾਹਿ ਬਦਨ ਪਰਵਾਨੀ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਬਸੈ ਘਟਾ ਘਟ ਲੀਪ ਨ ਛੀਪੈ ॥
ਬੰਧਨ ਮੁਕਤਾ ਜਾਤੁ ਨ ਦੀਸੈ ॥1॥

ਪਾਨੀ ਮਾਹਿ ਦੇਖੁ ਮੁਖੁ ਜੈਸਾ ॥
ਨਾਮੇ ਕੋ ਸੁਆਮੀ ਬੀਠਲੁ ਐਸਾ ॥2॥1॥131੮॥

(ਰਾਮ ਰਾਇ=ਪਰਕਾਸ਼-ਰੂਪ ਪਰਮਾਤਮਾ, ਪਰਵਾਨੀ=ਪ੍ਰਤੱਖ,
ਘਟਾ ਘਟ=ਹਰੇਕ ਘਟ ਵਿਚ, ਲੀਪ=ਮਾਇਆ ਦਾ ਅਸਰ,
ਛੀਪੇ=ਲੇਪ, ਦਾਗ਼, ਨ ਜਾਤੁ—ਕਦੇ ਭੀ ਨਹੀਂ)

ਰਾਗੁ ਪ੍ਰਭਾਤੀ

59. ਮਨ ਕੀ ਬਿਰਥਾ ਮਨੁ ਹੀ ਜਾਨੈ ਕੈ ਬੂਝਲ ਆਗੈ ਕਹੀਐ

ਮਨ ਕੀ ਬਿਰਥਾ ਮਨੁ ਹੀ ਜਾਨੈ ਕੈ ਬੂਝਲ ਆਗੈ ਕਹੀਐ ॥
ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਰਾਮੁ ਰਵਾਂਈ ਮੈ ਡਰੁ ਕੈਸੇ ਚਹੀਐ ॥1॥

ਬੇਧੀਅਲੇ ਗੋਪਾਲ ਗੁਸਾਈ ॥
ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਰਵਿਆ ਸਰਬੇ ਠਾਈ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਮਾਨੈ ਹਾਟੁ ਮਾਨੈ ਪਾਟੁ ਮਾਨੈ ਹੈ ਪਾਸਾਰੀ ॥
ਮਾਨੈ ਬਾਸੈ ਨਾਨਾ ਭੇਦੀ ਭਰਮਤੁ ਹੈ ਸੰਸਾਰੀ ॥2॥

ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਏਹੁ ਮਨੁ ਰਾਤਾ ਦੁਬਿਧਾ ਸਹਜਿ ਸਮਾਣੀ ॥
ਸਭੋ ਹੁਕਮੁ ਹੁਕਮੁ ਹੈ ਆਪੇ ਨਿਰਭਉ ਸਮਤੁ ਬੀਚਾਰੀ ॥3॥

ਜੋ ਜਨ ਜਾਨਿ ਭਜਹਿ ਪੁਰਖੋਤਮੁ ਤਾ ਚੀ ਅਬਿਗਤੁ ਬਾਣੀ ॥
ਨਾਮਾ ਕਹੈ ਜਗਜੀਵਨੁ ਪਾਇਆ ਹਿਰਦੈ ਅਲਖ ਬਿਡਾਣੀ ॥4॥1॥1350॥

(ਬਿਰਥਾ=ਦੁੱਖ, ਕੈ=ਜਾਂ, ਬੂਝਲ ਆਗੈ=ਬੁੱਝਣਹਾਰ ਅੱਗੇ, ਰਵਾਂਈ=
ਮੈਂ ਸਿਮਰਦਾ ਹਾਂ, ਬੇਧੀਅਲੇ=ਵਿੰਨ੍ਹ ਲਿਆ ਹੈ, ਮਾਨੈ=ਮਨ ਵਿਚ ਹੀ,
ਪਾਟੁ=ਪਟਣ ਸ਼ਹਰ, ਨਾਨਾ ਭੇਦੀ=ਅਨੇਕਾਂ ਰੂਪ ਰੰਗ ਬਣਾਣ ਵਾਲਾ,
ਰਾਤਾ=ਰੰਗਿਆ ਹੋਇਆ, ਦੁਬਿਧਾ=ਦੁ-ਚਿੱਤਾ-ਪਨ, ਸਮਤੁ=ਇੱਕ-ਸਮਾਨ,
ਬੀਚਾਰੀ=ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ, ਤਾ ਚੀ=ਉਹਨਾਂ ਦੀ, ਅਬਿਗਤੁ=ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪ੍ਰਭੂ,
ਵਿਡਾਣੀ=ਅਚਰਜ)

60. ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗੋ ਜੁਗੁ ਤਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਨਿਆ

ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਜੁਗੋ ਜੁਗੁ ਤਾ ਕਾ ਅੰਤੁ ਨ ਜਾਨਿਆ ॥
ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਰਾਮੁ ਰਹਿਆ ਰਵਿ ਐਸਾ ਰੂਪੁ ਬਖਾਨਿਆ ॥1॥

ਗੋਬਿਦੁ ਗਾਜੈ ਸਬਦੁ ਬਾਜੈ ॥
ਆਨਦ ਰੂਪੀ ਮੇਰੋ ਰਾਮਈਆ ॥1॥ ਰਹਾਉ ॥

ਬਾਵਨ ਬੀਖੂ ਬਾਨੈ ਬੀਖੇ ਬਾਸੁ ਤੇ ਸੁਖ ਲਾਗਿਲਾ ॥
ਸਰਬੇ ਆਦਿ ਪਰਮਲਾਦਿ ਕਾਸਟ ਚੰਦਨੁ ਭੈਇਲਾ ॥2॥

ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਚੇ ਪਾਰਸੁ ਹਮ ਚੇ ਲੋਹਾ ਸੰਗੇ ਕੰਚਨੁ ਭੈਇਲਾ ॥
ਤੂ ਦਇਆਲੁ ਰਤਨੁ ਲਾਲੁ ਨਾਮਾ ਸਾਚਿ ਸਮਾਇਲਾ ॥3॥2॥1351॥

(ਆਦਿ= ਮੁੱਢ, ਜੁਗਾਦਿ=ਜੁਗਾਂ ਦੇ ਆਦਿ ਤੋਂ, ਰਵਿ ਰਹਿਆ=
ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਬਖਾਨਿਆ=ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਗਾਜੇ=
ਪਰਗਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਾਜ=ਵੱਜਦਾ ਹੈ, ਬਾਵਨ=ਚੰਦਨ, ਬੀਖੂ=ਰੁੱਖ,
ਬਾਨੈ ਬੀਖੇ=ਬਨ ਵਿਖੇ, ਬਾਸੁ ਤੇ=ਸੁਗੰਧੀ ਤੋਂ, ਲਾਗਿਲਾ=ਲੱਗਦਾ ਹੈ,
ਪਰਮਲਾਦਿ=ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦਾ ਮੂਲ, ਕਾਸਟ=ਕਾਠ, ਭੈਇਲਾ=ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,
ਤੁਮ੍ਹ ਚੇ=ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ, ਹਮ ਚੇ=ਮੇਰੇ ਵਰਗਾ, ਕੰਚਨ=ਸੋਨਾ, ਸਾਚਿ=ਸਦਾ
ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ, ਸਮਾਇਲਾ=ਲੀਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ)

61. ਅਕੁਲ ਪੁਰਖ ਇਕੁ ਚਲਿਤੁ ਉਪਾਇਆ

ਅਕੁਲ ਪੁਰਖ ਇਕੁ ਚਲਿਤੁ ਉਪਾਇਆ ॥
ਘਟਿ ਘਟਿ ਅੰਤਰਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਲੁਕਾਇਆ ॥1॥
ਜੀਅ ਕੀ ਜੋਤਿ ਨ ਜਾਨੈ ਕੋਈ ॥
ਤੈ ਮੈ ਕੀਆ ਸੁ ਮਾਲੂਮੁ ਹੋਈ ॥1॥ਰਹਾਉ॥
ਜਿਉ ਪ੍ਰਗਾਸਿਆ ਮਾਟੀ ਕੁੰਭੇਉ ॥
ਆਪ ਹੀ ਕਰਤਾ ਬੀਠੁਲੁ ਦੇਉ ॥2॥
ਜੀਅ ਕਾ ਬੰਧਨੁ ਕਰਮੁ ਬਿਆਪੈ ॥
ਜੋ ਕਿਛੁ ਕੀਆ ਸੁ ਆਪੈ ਆਪੈ ॥3॥
ਪ੍ਰਣਵਤਿ ਨਾਮਦੇਉ ਇਹੁ ਜੀਉ ਚਿਤਵੈ ਸੁ ਲਹੈ ॥
ਅਮਰੁ ਹੋਇ ਸਦ ਆਕੁਲ ਰਹੈ ॥4॥3॥1351॥

(ਅਕੁਲ=ਜੋ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਜੰਮੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿਚੋਂ
ਨਹੀਂ, ਚਲਿਤੁ=ਜਗਤ ਤਮਾਸ਼ਾ, ਬ੍ਰਹਮੁ=ਆਤਮਾ,
ਕੁੰਭੇਉ=ਘੜਾ, ਆਕੁਲ=ਸਰਬ-ਵਿਆਪਕ)

  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਬਾਣੀ, ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ ਜੀ
  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ.ਕਾਮ ਵੈਬਸਾਈਟ