Urdu Poetry in Punjabi : Bahadur Shah Zafar

ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ : ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫ਼ਰ

੧. ਆਗੇ ਪਹੁੰਚਾਤੇ ਦਹਾਂ ਤਕ ਖ਼ਤੋ-ਪੈਗ਼ਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਆਗੇ ਪਹੁੰਚਾਤੇ ਦਹਾਂ ਤਕ ਖ਼ਤੋ-ਪੈਗ਼ਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ
ਅਬ ਤੋ ਦੁਨੀਯਾਂ ਮੇਂ ਰਹਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਨਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਦੋਸਤ ਇਕਰੰਗ ਕਹਾਂ, ਜਬਕਿ ਜ਼ਮਾਨਾ ਹੈ ਦੋ ਰੰਗ
ਕਿ ਵਹੀ ਸੁਬਹ ਕੋ ਦੁਸ਼ਮਨ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੈ ਵੱਲਾਹ, ਵੋ ਦੁਸ਼ਮਨ ਅਪਨਾ
ਜਾਨਤਾ ਜੋ ਕਿ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਫ਼ਿਰੇ-ਖ਼ੁਦਕਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਦੋਸਤੀ ਮੁਝਸੇ ਜੋ ਐ ਦੁਸ਼ਮਨੇ-ਆਰਾਮ ਹੂਈ
ਨ ਮੈਂ ਰਾਹਤ ਕੋ ਸਮਝਤਾ ਹੂੰ, ਨ ਆਰਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਚਾਹਤਾ ਵੋ ਹੈ ਬਸ਼ਰ ਜਿਸਸੇ ਬੜ੍ਹੇ ਇਜ਼ਤੋ-ਕਦਰ
ਪਹਿਲੇ ਮੌਕੂਫ਼ ਕਰ ਤੂ ਅਪਨੀ ਤਮਾ-ਖ਼ਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

ਐ ਜ਼ਫ਼ਰ, ਦੋਸਤ ਹੈਂ, ਆਗ਼ਾਜ਼ੇ-ਮੁਲਾਕਾਤ ਮੇਂ ਸਬ
ਦੋਸਤ ਪਰ ਵੋ ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਖਸ਼ ਹੋ, ਅੰਜਾਮ ਕੋ ਦੋਸਤ

(ਦਹਾਂ=ਮੂੰਹ, ਵੱਲਾਹ=ਹੇ ਰੱਬਾ, ਕਾਫ਼ਿਰੇ-ਖ਼ੁਦਕਾਮ=ਮਤਲਬੀ,
ਬਸ਼ਰ=ਆਦਮੀ, ਮੌਕੂਫ਼=ਖ਼ਤਮ, ਤਮਾ-ਖ਼ਾਮ=ਝੂਠਾ ਲਾਲਚ)


੨. ਆਸ਼ਨਾ ਹੈ ਤੋ ਆਸ਼ਨਾ ਸਮਝੇ

ਆਸ਼ਨਾ ਹੈ ਤੋ ਆਸ਼ਨਾ ਸਮਝੇ
ਹੋ ਜੋ ਨਾਆਸ਼ਨਾ, ਤੋ ਕਯਾ ਸਮਝੇ

ਹਮ ਇਸੀ ਕੋ ਭਲਾ ਸਮਝਤੇ ਹੈਂ
ਆਪਕੋ ਜੋ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਸਮਝੇ

ਵਸਲ ਹੈ, ਤੂ ਜੋ ਸਮਝੇ, ਉਸੇ ਵਸਲ
ਤੂ ਜੁਦਾ ਹੈ, ਅਗਰ ਜੁਦਾ ਸਮਝੇ

ਜੋ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇਵੇ ਅਪਨੇ ਹਾਥ ਸੇ ਤੂ
ਤੇਰਾ ਬੀਮਾਰੇ-ਗ਼ਮ ਦਵਾ ਸਮਝੇ

ਹੋ ਵੋ ਬੇਗਾਨਾ ਏਕ ਆਲਮ ਸੇ
ਜਿਸਕੋ ਵੋ ਅਪਨਾ ਦਿਲਰੁਬਾ ਸਮਝੇ

ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ', ਵੋ ਕਭੀ ਨ ਹੋ ਗੁਮਰਾਹ
ਜੋ ਮੁਹੱਬਤ ਕੋ ਰਹਿਨੁਮਾ ਸਮਝੇ

(ਆਸ਼ਨਾ=ਦੋਸਤ, ਵਸਲ=ਮਿਲਾਪ)


੩. ਬਾਤ ਕਰਨੀ ਮੁਝੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਬਾਤ ਕਰਨੀ ਮੁਝੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ
ਜੈਸੀ ਅਬ ਹੈ ਤੇਰੀ ਮਹਫ਼ਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਲੇ ਗਯਾ ਛੀਨ ਕੇ ਕੌਨ ਆਜ ਤੇਰਾ ਸਬਰ-ਓ-ਕਰਾਰ
ਬੇਕਰਾਰੀ ਤੁਝੇ ਐ ਦਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਚਸ਼ਮ-ਏ-ਕਾਤਿਲ ਮੇਰੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਥੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੇਕਿਨ
ਜੈਸੇ ਅਬ ਹੋ ਗਈ ਕਾਤਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਉਨ ਕੀ ਆਂਖੋਂ ਨੇ ਖ਼ੁਦਾ ਜਾਨੇ ਕੀਯਾ ਕਯਾ ਜਾਦੂ
ਕੇ ਤਬੀਯਤ ਮੇਰੀ ਮਾਇਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਅਕਸ-ਏ-ਰੁਖ਼-ਏ-ਯਾਰ ਨੇ ਕਿਸ ਸੇ ਹੈ ਤੁਝੇ ਚਮਕਾਯਾ
ਤਾਬ ਤੁਝ ਮੇਂ ਮਾਹ-ਏ-ਕਾਮਿਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

ਕਯਾ ਸਬਬ ਤੂ ਜੋ ਬਿਗੜਤਾ ਹੈ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਸੇ ਹਰ ਬਾਰ
ਖ਼ੂ ਤੇਰੀ ਹੂਰ-ਏ-ਸ਼ਮਾਇਲ ਕਭੀ ਐਸੀ ਤੋ ਨ ਥੀ

(ਤਾਬ=ਚਮਕ, ਮਾਹ-ਏ-ਕਾਮਿਲ=ਪੁੰਨਿਆਂ ਦਾ ਚੰਨ,
ਖ਼ੂ=ਆਦਤ)


੪. ਬੀਚ ਮੇਂ ਪਰਦਾ ਦੂਈ ਕਾ ਥਾ ਜੋ ਹਾਯਲ ਉਠ ਗਯਾ

ਬੀਚ ਮੇਂ ਪਰਦਾ ਦੂਈ ਕਾ ਥਾ ਜੋ ਹਾਯਲ ਉਠ ਗਯਾ
ਐਸਾ ਕੁਛ ਦੇਖਾ ਕਿ ਦੁਨੀਯਾ ਸੇ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਉਠ ਗਯਾ

ਸ਼ਮਾ ਨੇ ਰੋ-ਰੋ ਕੇ ਕਾਟੀ ਰਾਤ ਸੂਲੀ ਪਰ ਤਮਾਮ
ਸ਼ਬ ਕੋ ਜੋ ਮਹਫ਼ਿਲ ਸੇ ਤੇਰੀ ਐ ਜ਼ੇਬ-ਏ-ਮਹਫ਼ਿਲ ਉਠ ਗਯਾ

ਮੇਰੀ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਸਮਾਯਾ ਉਸ ਕਾ ਐਸਾ ਨੂਰ-ਏ-ਹਕ
ਸ਼ੌਕ-ਏ-ਨਜ਼ਾਰਾ ਐ ਬਦਰ-ਏ-ਕਾਮਿਲ ਉਠ ਗਯਾ

ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਕਯਾ ਪੂਛਤਾ ਹੈ ਬੇਗੁਨਾਹ-ਓ-ਬਰ-ਗੁਨਹ
ਉਠ ਗਯਾ ਅਬ ਜਿਧਰ ਕੋ ਦਸਤੇ ਕਾਤਿਲ ਉਠ ਗਯਾ

੫. ਹਮਨੇ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਆ ਕੇ ਕਯਾ ਦੇਖਾ

ਹਮਨੇ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਆ ਕੇ ਕਯਾ ਦੇਖਾ
ਦੇਖਾ ਜੋ ਕੁਛ ਖ਼ਵਾਬ ਸਾ ਦੇਖਾ

ਹੈ ਤੋ ਇਨਸਾਨ ਖ਼ਾਕ ਕਾ ਪੁਤਲਾ
ਲੇਕਿਨ ਪਾਨੀ ਕਾ ਬੁਲਬੁਲਾ ਦੇਖਾ

ਖ਼ੂਬ ਦੇਖਾ ਜਹਾਂ ਕੇ ਖ਼ੂਬਾਂ ਕੋ
ਏਕ ਤੁਝਸਾ ਨ ਦੂਸਰਾ ਦੇਖਾ

ਏਕ ਦਮ ਪਰ ਹਵਾ ਨ ਬਾਂਧ ਹਬਾਬ
ਦਮ ਕੋ ਦਮ ਭਰ ਮੇਂ ਯਾਂ ਹਵਾ ਦੇਖਾ

ਅਬ ਨ ਦੀਜੇ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਕਿਸੀ ਕੋ ਦਿਲ
ਕਿ ਜਿਸੇ ਦੇਖਾ ਬੇਵਫ਼ਾ ਦੇਖਾ

(ਹਬਾਬ=ਬੁਲਬੁਲਾ)


੬. ਹਮ ਤੋ ਚਲਤੇ ਹੈਂ ਲੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਹਮ ਤੋ ਚਲਤੇ ਹੈਂ ਲੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼
ਬੁਤਕਦੇ ਕੇ ਬੁਤੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਕਰ ਚੁਕੇ ਤੁਮ ਨਸੀਹਤੇਂ ਹਮ ਕੋ
ਜਾਓ ਬਸ ਨਾਸੇਹੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਆਜ ਕੁਛ ਔਰ ਤਰਹ ਪਰ ਉਨਕੀ
ਸੁਨਤੇ ਹੈਂ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਬਰ ਯਹੀ ਹੈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਪੇ ਜ਼ਖ਼ਮ
ਦਿਲ ਕਾ ਚਾਰਾਗਰੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਆਜ ਹੈ ਕੁਛ ਜ਼ਿਯਾਦਾ ਬੇਤਾਬੀ
ਦਿਲ-ਏ-ਬੇਤਾਬ ਕੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਕਯੋਂ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਹਮ ਔਰ ਕੀ ਢੂੰਢੇਂ
ਹਰ ਨਫ਼ਸ ਜਬਕਿ ਹੈ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

ਚਾਹੇ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋ ਰਾਹ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਅਕਲ
ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਜਾਨੇ ਦੋ ਖ਼ੁਦਾ ਹਾਫ਼ਿਜ਼

(ਚਾਰਾਗਰ=ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ)


੭. ਜਾ ਕਹੀਯੋ ਉਨਸੇ ਨਸੀਮ-ਏ-ਸਹਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਜਾ ਕਹੀਯੋ ਉਨਸੇ ਨਸੀਮ-ਏ-ਸਹਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ
ਤੁਮਹੇਂ ਮੇਰੀ ਨ ਮੁਝ ਕੋ ਤੁਮਹਾਰੀ ਖ਼ਬਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਨ ਹਰਮ ਮੇਂ ਤੁਮਹਾਰੇ ਯਾਰ ਪਤਾ ਨ ਸੁਰਾਗ਼ ਦੇਰ ਮੇਂ ਹੈ ਮਿਲਤਾ
ਕਹਾਂ ਜਾ ਕੇ ਦੇਖੂੰ ਮੈਂ ਜਾਊਂ ਕਿਧਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਐ ਬਾਦਸ਼ਾਹ-ਏ-ਖ਼ੂਬਾਂ-ਏ-ਜਹਾਂ ਤੇਰੀ ਮੋਹਿਨੀ ਸੂਰਤ ਪੇ ਕੁਰਬਾਂ
ਕੀ ਮੈਂਨੇ ਜੋ ਤੇਰੀ ਜਬੀਂ ਪੇ ਨਜ਼ਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਹੁਈ ਬਾਦ-ਏ-ਬਹਾਰੀ ਚਮਨ ਮੇਂ ਅਯਾਂ ਗੁਲ-ਓ-ਬੂਟਾ ਮੇਂ ਬਾਕੀ ਰਹੀ ਨ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ
ਮੇਰੀ ਸ਼ਾਖ਼-ਏ-ਉਮੀਦ ਨ ਲਾਈ ਸਮਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਐ ਬਰਕ-ਏ-ਤਜੱਲੀ ਬਹਰ-ਏ-ਖ਼ੁਦਾ ਨ ਜਲਾ ਮੁਝੇ ਹਿਜ਼ਰ ਮੇਂ ਸ਼ੱਮਾ ਸਾ
ਮੇਰੀ ਜ਼ੀਸਤ ਹੈ ਮਿਸਲ-ਏ-ਚਿਰਾਗ਼-ਏ-ਸਹਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਕਹਤਾ ਹੈ ਯਹੀ ਰੋ-ਰੋ ਕੇ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਮੇਰੀ ਆਹ-ਏ-ਰਸਾ ਮੇਂ ਹੁਆ ਨ ਅਸਰ
ਤੇਰੇ ਹਿਜ਼ਰ ਮੇਂ ਮੌਤ ਨ ਆਈ ਅਭੀ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

ਯਹੀ ਕਹਨਾ ਥਾ ਸ਼ੇਰੋਂ ਕੋ ਆਜ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਮੇਰੀ ਆਹ-ਏ-ਰਸਾ ਮੇਂ ਹੁਆ ਨ ਅਸਰ
ਤੇਰੇ ਹਿਜ਼ਰ ਮੇਂ ਮੌਤ ਨ ਆਈ ਮਗਰ ਮੇਰਾ ਚੈਨ ਗਯਾ ਮੇਰੀ ਨੀਂਦ ਗਈ

(ਨਸੀਮ-ਏ-ਸਹਰ=ਸਵੇਰ ਦੀ ਹਵਾ, ਬਾਦ-ਏ-ਬਹਾਰੀ=ਬਸੰਤ ਦੀ ਹਵਾ,
ਅਯਾਂ=ਜਾਹਰ, ਸਮਰ=ਫਲ, ਬਰਕ-ਏ-ਤਜੱਲੀ=ਸੁਹੱਪਣ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼,
ਬਹਰ-ਏ-ਖ਼ੁਦਾ=ਰੱਬ ਕਰਕੇ, ਜ਼ੀਸਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ)


੮. ਜੋ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਨੇ, ਦੁਨੀਯਾਂ ਮੇਂ ਥੇ, ਆਏ ਹੂਏ

ਜੋ ਤਮਾਸ਼ਾ ਦੇਖਨੇ, ਦੁਨੀਯਾਂ ਮੇਂ ਥੇ, ਆਏ ਹੂਏ
ਕੁਛ ਨ ਦੇਖਾ, ਫਿਰ ਚਲੇ, ਆਖ਼ਿਰ ਵੋ ਪਛਤਾਏ ਹੂਏ

ਫ਼ਰਸ਼ੇ-ਮਖ਼ਮਲ ਪਰ ਭੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੇ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਆਤਾ ਥਾ ਖ਼ਵਾਬ
ਖ਼ਾਕ ਪਰ ਸੋਤੇ ਹੈਂ ਅਬ ਵੋ, ਪਾਂਵ ਫੈਲਾਏ ਹੂਏ

ਜੋ ਮੁਹੱਯਾ-ਏ-ਫ਼ਨਾ-ਹਸਤੀ ਮੇਂ ਹੈ ਮਿਸਲੇ-ਅਹਬਾਬ
ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਅੱਵਲ ਸੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਵੋ ਕਫ਼ਨਾਏ ਹੂਏ

ਗੁੰਚੇ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਹੋਗਾ ਦੇਖੀਏ ਕਯਾ ਅਪਨਾ ਰੰਗ
ਜਬ ਚਮਨ ਮੇਂ ਦੇਖਤੇ ਹੈਂ ਫੂਲ ਕੁਮਲਾਏ ਹੂਏ

ਗ਼ਾਫ਼ਿਲੋ !ਇਸ ਅਪਨੀ ਹਸਤੀ ਪਰ ਕਿ ਹੈ ਨਕਸ਼ੇ-ਬ-ਆਬ
ਮੌਜ ਕੀ ਮਾਨਿੰਦ ਕਯੋਂ ਫਿਰਤੇ ਹੋ ਬਲਖਾਏ ਹੂਏ

ਬੇ-ਕਦਮ ਨਕਸ਼ੇ-ਕਦਮ ਪੇ ਬੈਠ ਸਕਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹਮ
ਆਪ ਸੇ ਬੈਠੇ ਨਹੀਂ, ਬੈਠੇ ਹੈਂ ਬਿਠਲਾਏ ਹੂਏ

ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ', ਬੇ-ਐਬੋ-ਰਹਮਤ ਉਸਕੇ ਕਿਓਂਕਰ ਬੁਝ ਸਕੇਂ
ਨਫ਼ਸੇ-ਸਰਕਸ਼ ਕੇ ਜੋ ਯੇ ਸ਼ੋਲੇ ਹੈਂ ਭੜਕਾਏ ਹੂਏ

(ਮੁਹੱਯਾ-ਏ-ਫ਼ਨਾ-ਹਸਤੀ=ਮਿਟਣ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆਂ, ਅਹਬਾਬ=ਦੋਸਤ,
ਨਕਸ਼ੇ-ਬ-ਆਬ=ਪਾਣੀ ਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ, ਮੌਜ ਕੀ ਮਾਨਿੰਦ=ਲਹਿਰ ਵਾਂਗ,
ਨਫ਼ਸੇ-ਸਰਕਸ਼=ਬੁਰਾ ਸਾਹ)


੯. ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਗੁੰਚਾ ਹੂੰ, ਵਾਸ਼ੁਦ ਸੇ ਅਪਨੇ ਖ਼ੁਦ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਗੁੰਚਾ ਹੂੰ, ਵਾਸ਼ੁਦ ਸੇ ਅਪਨੇ ਖ਼ੁਦ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਗੌਹਰ ਹੂੰ, ਅਪਨੀ ਮੌਜ਼ ਮੇਂ ਮੈਂ ਆਪ ਗ਼ਲਤਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਸਾਗ਼ਰੇ-ਗੁਲ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮੁਲ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਸ਼ੋਰੇ-ਕੁਲਕੁਲ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਸ਼ੋਰੇ-ਮਸਤਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਜੋਸ਼ੇ-ਵਹਿਸ਼ਤ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਮਹਵੇ-ਹੈਰਤ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਆਬੇ-ਰਹਿਮਤ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਦਾਗ਼ੇ-ਅਸੀਯਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਬਰਕੇ-ਖ਼ਿਰਮਨ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਅਬ੍ਰੇ-ਗੁਲਸ਼ਨ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਅਸ਼ਕੇ-ਦਾਮਨ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਚਸ਼ਮੇ-ਗਿਰੀਯਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਅਕਲੇ-ਆਰਾ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮਜਨੂਨੇ-ਰੁਸਵਾਂ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਪੀਰੇ-ਦਾਨਾ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਤਿਫ਼ਲੇ-ਨਾਦਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਦਸਤੇ-ਕਾਤਿਲ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਹਲਕੇ-ਬਿਸਮਿਲ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਜ਼ਹਿਰੇ-ਹਲਾਹਲ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਆਬੇ-ਹੈਵਾਂ ਹੂੰ

ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਸਵਰੇ-ਮੌਜ਼ੂੰ ਹੂੰ, ਕਹੀਂ ਮੈਂ ਬੈਦੇ-ਮਜਨੂੰ ਹੂੰ
ਕਹੀਂ ਗੁਲ ਹੂੰ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਮੈਂ, ਔਰ ਕਹੀਂ ਖ਼ਾਰੇ-ਬਿਯਾਬਾਂ ਹੂੰ

(ਵਾਸ਼ੁਦ=ਖੇੜਾ, ਗ਼ਲਤਾਂ=ਖਚਿਤ, ਸ਼ੀਸ਼ਾ-ਏ-ਮੁਲ=ਜਾਮ, ਆਬੇ-ਰਹਿਮਤ=ਮਿਹਰ ਦੀ ਵਰਖਾ,
ਦਾਗ਼ੇ-ਅਸੀਯਾਂ=ਪਾਪ ਦਾ ਦਾਗ, ਬਰਕੇ-ਖ਼ਿਰਮਨ=ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੀ ਬਿਜਲੀ,
ਚਸ਼ਮੇ-ਗਿਰੀਯਾਂ=ਰੋਂਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਅਕਲੇ-ਆਰਾ =ਸਿਆਣਾ, ਮਜਨੂਨੇ-ਰੁਸਵਾਂ=ਬਦਨਾਮ ਪਾਗਲ,
ਤਿਫ਼ਲੇ-ਨਾਦਾਂ=ਨਾਸਮਝ ਬੱਚਾ, ਆਬੇ-ਹੈਵਾਂ=ਅੰਮ੍ਰਿਤ, ਬੈਦੇ-ਮਜਨੂੰ=ਬਟੇਰ ਦਾ ਬੂਟਾ)


੧੦. ਕੀਜੇ ਨ ਦਸ ਮੇਂ ਬੈਠ ਕਰ ਆਪਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

ਕੀਜੇ ਨ ਦਸ ਮੇਂ ਬੈਠ ਕਰ ਆਪਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ
ਪਹੁੰਚੇਗੀ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਜਗਹ ਦਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

ਕਬ ਤਕ ਰਹੇਂ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਕੇ ਜ਼ਾਹਿਰ ਸੇ ਆਪ ਕੀ
ਹਮ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੁਨੀ ਕਸ-ਓ-ਨਾਕਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

ਮੁੱਦਤ ਕੇ ਬਾਦ ਹਜ਼ਰਤ-ਏ-ਨਾਸੇਹ ਕਰਮ ਕੀਯਾ
ਫ਼ਰਮਾਈਯੇ ਮਿਜ਼ਾਜ-ਏ-ਮੁਕੱਦਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

ਪਰ ਤਰਕ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੇ ਲੀਯੇ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕੁਛ ਨ ਹੋ
ਮੈਂ ਕਯਾ ਕਰੂੰ ਨਹੀਂ ਯੇ ਮੇਰੇ ਬਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

ਕਯਾ ਯਾਦ ਆ ਗਯਾ ਹੈ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਪੰਜਾ-ਏ-ਨਿਗਾਰ
ਕੁਛ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਬੰਦ-ਓ-ਮੁਖ਼ੱਮਸ ਕੀ ਬਾਤਚੀਤ

(ਨਾਸੇਹ=ਉਪਦੇਸ਼ਕ, ਮੁਕੱਦਸ=ਪਵਿੱਤਰ)


੧੧. ਲਗਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਉਜੜੇ ਦਯਾਰ ਮੇਂ

ਲਗਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਦਿਲ ਮੇਰਾ ਉਜੜੇ ਦਯਾਰ ਮੇਂ
ਕਿਸਕੀ ਬਨੀ ਹੈ ਆਲਮੇ-ਨਾਪਾਏਦਾਰ ਮੇਂ

ਬੁਲਬੁਲ ਕੋ ਬਾਗ਼ਬਾਂ ਸੇ ਨ ਸੱਯਾਦ ਸੇ ਗਿਲਾ
ਕਿਸਮਤ ਮੇਂ ਕੈਦ ਥੀ ਲਿਖੀ, ਫ਼ਸਲੇ-ਬਹਾਰ ਮੇਂ

ਇਨ ਹਸਰਤੋਂ ਸੇ ਕਹਿ ਦੋ, ਕਹੀਂ ਔਰ ਜਾ ਬਸੇਂ
ਇਤਨੀ ਜਗਹ ਕਹਾਂ ਹੈ ਦਿਲੇ-ਦਾਗ਼ਦਾਰ ਮੇਂ

ਇਕ ਸ਼ਾਖੇ-ਗੁਲ ਪੇ ਬੈਠ ਕੇ ਬੁਲਬੁਲ ਹੈ ਸ਼ਾਦਮਾਂ
ਕਾਂਟੇ ਬਿਛਾ ਦੀਏ ਹੈਂ ਦਿਲੇ-ਲਾਲਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ

ਉਮਰੇ-ਦਰਾਜ਼ ਮਾਂਗ ਕੇ ਲਾਏ ਥੇ ਚਾਰ ਦਿਨ
ਦੋ ਆਰਜ਼ੂ ਮੇਂ ਕਟ ਗਏ ਦੋ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਮੇਂ

ਦਿਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੇ ਖ਼ਤਮ ਹੁਏ, ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਗਈ
ਫੈਲਾ ਕੇ ਪਾਂਵ ਸੋਏਂਗੇ, ਕੁੰਜੇ-ਮਜ਼ਾਰ ਮੇਂ

ਹੈ ਕਿਤਨਾ ਬਦਨਸੀਬ 'ਜ਼ਫ਼ਰ', ਦਫ਼ਨ ਕੇ ਲੀਯੇ
ਦੋ ਗ਼ਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਭੀ ਨ ਮਿਲੀ ਕੂ-ਏ-ਯਾਰ ਮੇਂ

(ਦਯਾਰ=ਬਾਗ,ਦੁਨੀਆਂ, ਆਲਮੇ-ਨਾਪਾਏਦਾਰ=ਨਾਸ਼ਵਾਨ ਦੁਨੀਆਂ, ਬਾਗ਼ਬਾਂ=ਮਾਲੀ,
ਸੱਯਾਦ=ਸ਼ਿਕਾਰੀ, ਫ਼ਸਲੇ-ਬਹਾਰ=ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ, ਸ਼ਾਦਮਾਂ=ਪਰੇਸ਼ਾਨ, ਦਿਲੇ-ਲਾਲਾਜ਼ਾਰ=
ਸੁਰਖੀਆਂ ਵੰਡਦਾ ਦਿਲ, ਦਰਾਜ਼=ਲੰਬੀ, ਕੁੰਜੇ-ਮਜ਼ਾਰ=ਕਬਰ ਦਾ ਕੋਨਾ, ਕੂ=ਗਲੀ)


੧੨. ਨਹੀਂ ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਇਸਕਾ ਤੋ ਰੰਜ਼ ਹਮੇਂ

ਨਹੀਂ ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਇਸਕਾ ਤੋ ਰੰਜ਼ ਹਮੇਂ
ਕਿ ਕਰਾਰ-ਓ-ਸ਼ਕੇਬ-ਜ਼ਰਾ ਨ ਰਹਾ
ਗ਼ਮੇਂ ਇਸ਼ਕ ਤੋ ਅਪਨਾ ਰਫ਼ੀਕ ਰਹਾ
ਕੋਈ ਔਰ ਬਲਾ ਸੇ ਰਹਾ ਨ ਰਹਾ

ਨ ਥੀ ਹਾਲ ਕੀ ਜਬ ਹਮੇਂ ਅਪਨੇ ਖ਼ਬਰ
ਰਹੇ ਔਰੋਂ ਕੇ ਦੇਖਤੇ ਐਬੋ-ਹੁਨਰ
ਪੜੀ ਅਪਨੀ ਬੁਰਾਈਓਂ ਪਰ ਜੋ ਨਜ਼ਰ
ਤੋ ਨਿਗਾਹ ਮੇਂ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਨਾ ਰਹਾ

ਹਮੇਂ ਸਾਗਰ-ਓ-ਬਾਦਾਂ ਕੇ ਦੇਨੇ ਮੇਂ ਅਬ
ਕਰੇ ਦੇਰ ਜੋ ਸਾਕੀ ਤੋ ਹਾਏ ਗ਼ਜ਼ਬ
ਕਿ ਯੇ ਅਹਦੇ-ਨਿਸ਼ਾਤ ਯੇ ਦੌਰੇ ਤਰਬ
ਨ ਰਹੇਗਾ ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਸਦਾ ਨ ਰਹਾ

ਜ਼ਫ਼ਰ ਆਦਮੀ ਉਸਕੋ ਨ ਜਾਨੀਯੇਗਾ
ਹੋ ਵੋ ਕੈਸਾ ਹੀ ਸਾਹਿਬੇ-ਪਹਮ-ਓ-ਜ਼ਕਾ
ਜਿਸੇ ਐਸ਼ ਮੇਂ ਯਾਦੇ-ਖ਼ੁਦਾ ਨ ਰਹੀ
ਜਿਸੇ ਤੈਸ਼ ਮੇਂ ਖ਼ੌਫ਼ੇ-ਖ਼ੁਦਾ ਨ ਰਹਾ

੧੩. ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ ਕਿਸੀ ਸੇ ਵੋ ਮਰਜ਼, ਜੋ ਹੈ ਨਸੀਬੋਂ ਕਾ

ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ ਕਿਸੀ ਸੇ ਵੋ ਮਰਜ਼, ਜੋ ਹੈ ਨਸੀਬੋਂ ਕਾ
ਨ ਕਾਯਲ ਹੂੰ ਦਵਾ ਕਾ ਮੈਂ, ਨ ਕਾਯਲ ਹੂੰ ਤਬੀਬੋਂ ਕਾ

ਨ ਸ਼ਿਕਵਾ ਦੁਸ਼ਮਨੋਂ ਕਾ ਹੈ, ਨ ਹੈ ਸ਼ਿਕਵਾ ਹਬੀਬੋਂ ਕਾ
ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਤੋ ਕਿਸਮਤ ਕੀ, ਗਿਲਾ ਹੈ ਤੋ ਨਸੀਬੋਂ ਕਾ

ਹਮ ਅਪਨੇ ਕੁੰਜੇ-ਗ਼ਮ ਮੇਂ ਨਾਲਾ-ਓ-ਫ਼ਰਿਯਾਦ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
ਹਮੇਂ ਕਯਾ, ਗਰ ਚਮਨ ਮੇਂ ਚਹਚਹਾ ਹੈ, ਅੰਦਲੀਬੋਂ ਕਾ

ਜੋ ਜ਼ਾਹਿਰ ਪਾਸ ਹੋਂ ਦਿਨ-ਰਾਤ ਔਰ ਵੋ ਦੂਰ ਹੋਂ ਦਿਲ ਸੇ
ਬਈਦੋਂ ਸੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਾਲ ਸਮਝੋ ਉਨ ਕਰੀਬੋਂ ਕਾ

ਨਹੀਂ ਕਾਲੀਨੋਂ-ਨਮਗੀਰਾ ਸੇ ਮਤਲਬ, ਖ਼ਾਕਸਾਰੀ ਕੋ
ਜ਼ਮੀਨੋ-ਆਸਮਾਂ ਹੈ ਫ਼ਰਸ਼ੋ-ਖ਼ੇਮਾ, ਇਨ ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕਾ

ਕੀਯਾ ਹੈ ਬੇਅਦਬ ਖ਼ਾਲਿਕ ਨੇ ਪੈਦਾ, ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਜਿਨਕੋ
ਕਰੇ ਕਯਾ ਫ਼ਾਯਦਾ ਉਨਕੋ, ਅਦਬ ਦੇਨਾ ਅਦੀਬੋਂ ਕਾ

(ਤਬੀਬ=ਡਾਕਟਰ, ਹਬੀਬ=ਦੋਸਤ, ਅੰਦਲੀਬ=ਬੁਲਬੁਲ,
ਬਈਦ=ਦੂਰ ਵਾਲੇ, ਅਦੀਬ=ਸਾਹਿਤਕਾਰ)


੧੪. ਨ ਕਿਸੀ ਕੀ ਆਂਖ ਕਾ ਨੂਰ ਹੂੰ

ਨ ਕਿਸੀ ਕੀ ਆਂਖ ਕਾ ਨੂਰ ਹੂੰ
ਨ ਕਿਸੀ ਕੇ ਦਿਲ ਕਾ ਕਰਾਰ ਹੂੰ
ਜੋ ਕਿਸੀ ਕੇ ਕਾਮ ਨ ਆ ਸਕੇ
ਮੈਂ ਵੋ ਏਕ ਮੁਸ਼ਤੇ-ਗ਼ੁਬਾਰ ਹੂੰ

ਮੇਰਾ ਰੰਗ-ਰੂਪ ਬਿਗੜ ਗਯਾ
ਮੇਰਾ ਯਾਰ ਮੁਝਸੇ ਬਿਛੁੜ ਗਯਾ
ਜੋ ਚਮਨ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਮੇਂ ਉਜੜ ਗਯਾ
ਮੈਂ ਉਸੀ ਕੀ ਫ਼ਸਲੇ-ਬਹਾਰ ਹੂੰ

ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਿਸੀ ਕਾ ਹਬੀਬ ਹੂੰ
ਨ ਤੋ ਮੈਂ ਕਿਸੀ ਕਾ ਰਕੀਬ ਹੂੰ
ਜੋ ਬਿਗੜ ਗਯਾ ਵੋ ਨਸੀਬ ਹੂੰ
ਜੋ ਉਜੜ ਗਯਾ ਵੋ ਦਯਾਰ ਹੂੰ

ਪਯੇ-ਫ਼ਾਤਿਹਾ ਕੋਈ ਆਏ ਕਯੋਂ
ਕੋਈ ਚਾਰ ਫੁਲ ਚੜਾਏ ਕਯੋਂ
ਕੋਈ ਆ ਕੇ ਸ਼ਮ੍ਹਾ ਜਲਾਏ ਕਯੋਂ
ਮੈਂ ਵੋ ਬੇਕਸੀ ਕਾ ਮਜ਼ਾਰ ਹੂੰ

ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹੂੰ ਨਗ਼ਮਾ-ਏ-ਜ਼ਾਂ-ਫ਼ਿਜ਼ਾ
ਮੁਝੇ ਸੁਨਕੇ ਕੋਈ ਕਰੇਗਾ ਕਯਾ
ਮੈਂ ਬੜੇ ਵਿਰੋਗ ਕੀ ਹੂੰ ਸਦਾ
ਮੈਂ ਬੜੇ ਦੁੱਖੋਂ ਕੀ ਪੁਕਾਰ ਹੂੰ

(ਮੁਸ਼ਤੇ-ਗ਼ੁਬਾਰ=ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਮਿੱਟੀ, ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ=ਪਤਝੜ, ਹਬੀਬ=ਦੋਸਤ, ਰਕੀਬ=ਵੈਰੀ,
ਪਯੇ-ਫ਼ਾਤਿਹਾ=ਮਰਨ ਤੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ, ਨਗ਼ਮਾ-ਏ-ਜ਼ਾਂ-ਫ਼ਿਜ਼ਾ=
ਮਨਮੋਹਕ ਗੀਤ, ਵਿਰੋਗ=ਦੁੱਖ)


੧੫. ਨ ਰਹੀ ਤਾਬ-ਓ-ਨ ਤਵਾਂ ਬਾਕੀ

ਨ ਰਹੀ ਤਾਬ-ਓ-ਨ ਤਵਾਂ ਬਾਕੀ
ਹੈ ਫ਼ਕਤ, ਤਨ ਮੇਂ ਏਕ ਜਾਂ ਬਾਕੀ

ਸ਼ਮ੍ਹਾ-ਸਾ ਦਿਲ ਤੋ ਜਲ ਬੁਝਾ ਲੇਕਿਨ
ਹੈ ਅਭੀ ਦਿਲ ਮੇਂ ਕੁਛ ਧੂਆਂ ਬਾਕੀ

ਹੈ ਕਹਾਂ ਕੋਹਕਨ, ਕਹਾਂ ਮਜਨੂੰ
ਰਹਿ ਗਯਾ ਨਾਮੇ-ਆਸ਼ਿਕਾਂ ਬਾਕੀ

ਖ਼ਾਕੇ-ਦਿਲ-ਰਫ਼ਤਗਾਂ ਪੇ ਰਖਨਾ ਕਦਮ
ਹੈ ਅਭੀ ਸੋਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਨਿਹਾਂ ਬਾਕੀ

ਕਾਰਖ਼ਾਨੇ-ਹਯਾਤ ਸੇ ਤਬੇ-ਜ਼ਾਰ
ਹੈ ਮਗਰ ਗਰਦੇ-ਕਾਰਵਾਂ ਬਾਕੀ

ਦਮ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਰੀ
ਵਰਨਾ ਹੈ ਮੁਝ ਮੇਂ ਵੋ ਵਹਾਂ ਬਾਕੀ

(ਤਾਬ=ਹਿੰਮਤ, ਤਵਾਂ=ਤਾਕਤ, ਫ਼ਕਤ=ਕੇਵਲ, ਖ਼ਾਕੇ-ਦਿਲ-ਰਫ਼ਤਗਾਂ=ਮਰੇ ਹੋਏ ਦੀ ਮਿੱਟੀ,
ਸੋਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਨਿਹਾਂ=ਛੁਪੀ ਜਲਣ)


੧੬. ਨਸੀਬ ਅੱਛੇ ਅਗਰ ਬੁਲਬੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਨਸੀਬ ਅੱਛੇ ਅਗਰ ਬੁਲਬੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ
ਤੋ ਕਯਾ ਪਹਿਲੂ ਮੇਂ ਕਾਂਟੇ, ਗੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਜੋ ਹਮ ਲਿਖਤੇ ਤੁਮਹਾਰਾ ਵਸਫ਼ੇ-ਗੇਸੂ
ਤੋ ਮੁਸਤਰ ਤਾਰ ਕੇ, ਸੰਬੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਜੋ ਹੋਤਾ ਜ਼ਰਫ਼ ਸਾਕੀ ਹਮਕੋ ਮਾਲੂਮ
ਤੋ ਮਿਨਤਕਸ਼ ਨ ਜਾਮੇ-ਮੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਜਤਾਤੇ ਮਸਤ ਗਰ ਨਾਜ਼ੁਕ-ਦਿਮਾਗ਼ੀ
ਤੋ ਬਰਹਮ ਸ਼ੋਰ ਸੇ ਕੁਲਕੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਲਗਾਤੇ ਸ਼ਮ੍ਹਾ-ਸੀ ਗਰ ਲੌ ਨ ਤੁਝਸੇ
ਤੋ ਯੂੰ ਆਖ਼ਿਰ ਨ ਹਮ ਧੁਲ-ਧੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

ਨ ਹੋਤੇ ਹਜ਼ਰਤੇ-ਦਿਲ ਪਾ-ਬ-ਜੰਜ਼ੀਰ
ਜੋ ਸੌਦਾਈ ਨ ਉਸ ਕਾਕੁਲ ਕੇ ਹੋਤੇ

(ਵਸਫ਼ੇ-ਗੇਸੂ=ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ਼,
ਸੰਬੁਲ=ਘਾਹ ਵਰਗਾ, ਜ਼ਰਫ਼=ਯੋਗਤਾ,
ਬਰਹਮ=ਗੁੱਸਾ)


੧੭. ਨ ਤੋ ਕੁਛ ਕੁਫ਼ਰ ਹੈ, ਨ ਦੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਨ ਤੋ ਕੁਛ ਕੁਫ਼ਰ ਹੈ, ਨ ਦੀਂ ਕੁਛ ਹੈ
ਹੈ ਅਗਰ ਕੁਛ, ਤੇਰਾ ਯਕੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ ਜੋ ਹਮਨਸ਼ੀਂ ਕੁਛ ਹੈ
ਔਰ ਇਸਕੇ ਸਿਵਾ ਨਹੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਦੈਰੋ-ਕਾਬਾ ਮੇਂ ਢੂੰਡਤਾ ਹੈ ਕਯਾ
ਦੇਖ ਦਿਲ ਮੇਂ ਕਿ ਬਸ ਯਹੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਨਹੀਂ ਪਸਤੋ-ਬੁਲੰਦ ਯਕਸਾਂ ਦੇਖ
ਕਿ ਫ਼ਲਕ ਕੁਛ ਹੈ ਔਰ ਜ਼ਮੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਸਰ-ਫ਼ਰੋ ਹੈ ਜੋ ਬਾਗ਼ ਮੇਂ ਨਰਗਿਸ
ਤੇਰੀ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਸ਼ਰਮਗੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਬਰਕ ਕਾਂਪੇ ਨ ਕਯੋਂ ਕਿ ਤੁਝ ਮੇਂ ਅਭੀ
ਤਾਬ-ਏ-ਆਹੇ-ਆਤਿਸ਼ੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

ਰਾਹੇ-ਦੁਨੀਆਂ ਹੈ, ਅਜਬ ਰੰਗਾਰੰਗ
ਕਿ ਕਹੀਂ ਕੁਛ ਹੈ ਔਰ ਕਹੀਂ ਕੁਛ ਹੈ

(ਦੈਰੋ-ਕਾਬਾ=ਮੰਦਿਰ-ਮਸਜਿਦ, ਪਸਤੋ-ਬੁਲੰਦ=
ਉੱਚਾ-ਨੀਵਾਂ, ਯਕਸਾਂ=ਬਰਾਬਰ, ਫ਼ਰੋ=ਝੁਕਿਆ,
ਬਰਕ=ਬਿਜਲੀ)


੧੮. ਰਵਿਸ਼-ਏ-ਗੁਲ ਹੈਂ ਕਹਾਂ ਯਾਰ ਹੰਸਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਰਵਿਸ਼-ਏ-ਗੁਲ ਹੈਂ ਕਹਾਂ ਯਾਰ ਹੰਸਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਹਮਕੋ ਸ਼ਬਨਮ ਕੀ ਤਰਹ ਸਬ ਹੈਂ ਰੁਲਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਸੋਜਿਸ਼ੇ-ਦਿਲ ਕੋ ਨਹੀਂ ਅਸ਼ਕ ਬੁਝਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਬਲਕਿ ਹੈਂ ਔਰ ਭੀ ਯੇ ਆਗ ਲਗਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਮੂੰਹ ਪੇ ਸਬ ਜ਼ਰਦੀ-ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਕਹੇ ਦੇਤੀ ਹੈ
ਕਯਾ ਕਰੇਂ ਰਾਜ਼ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਛਿਪਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਦੇਖੀਏ ਦਾਗ਼ ਜਿਗਰ ਪਰ ਹੋਂ ਹਮਾਰੇ ਕਿਤਨੇ
ਵੋ ਤੋ ਇਕ ਗੁਲ ਹੈਂ ਨਯਾ ਰੋਜ਼ ਖਿਲਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਦਿਲ ਕੋ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਬੁਤਾਂ, ਥੋੜੇ ਸੇ ਮਤਲਬ ਪੇ ਖ਼ਰਾਬ
ਈਂਟ ਕੇ ਵਾਸਤੇ, ਮਸਜਿਦ ਹੈਂ ਯੇ ਢਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਨਾਲੇ ਹਰ ਸ਼ਬ ਕੋ ਜਗਾਤੇ ਹੈਂ ਯੇ ਹਮਸਾਯੋਂ ਕੋ
ਬਖ਼ਤ-ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਕੋ ਹੋਂ ਕਾਸ਼, ਜਗਾਨੇ ਵਾਲੇ

ਖ਼ਤ ਮੇਰਾ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਜੋ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵੋ ਪੁਰਜ਼ੇ-ਪੁਰਜ਼ੇ
ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਕੁਛ ਤੋ ਪੜ੍ਹਾਤੇ ਹੈਂ ਪੜ੍ਹਾਨੇ ਵਾਲੇ

(ਰਵਿਸ਼ੇ-ਗੁਲ=ਫੁੱਲ ਵਰਗਾ, ਜ਼ਰਦੀ-ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ=
ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਿਲੱਤਣ, ਰਾਜ਼=ਭੇਦ, ਬਖ਼ਤ-ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ=
ਸੁੱਤੀ ਕਿਸਮਤ, ਨਾਲੇ=ਆਹਾਂ, ਚੀਕਾਂ)


੧੯. ਤੇਰੇ ਜਿਸ ਦਿਨ ਸੇ ਖ਼ਾਕੇ-ਪਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਤੇਰੇ ਜਿਸ ਦਿਨ ਸੇ ਖ਼ਾਕੇ-ਪਾ ਹੈਂ ਹਮ
ਖ਼ਾਕ ਹੈਂ, ਫਿਰ ਭੀ ਕੀਮਿਯਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਜਿਸ ਤਰਫ਼ ਚਾਹੇ ਹਮ ਕੋ ਲੇ ਜਾਏ
ਜਾਨਤੇ ਦਿਲ ਕੋ ਰਹਿਨੁਮਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਜੋ ਕਿ ਮੂੰਹ ਪਰ ਹੈ, ਵੋ ਹੀ ਦਿਲ ਮੇਂ ਹੈ
ਮਿਸਲੇ-ਆਈਨਾ ਬਾ-ਸਫ਼ਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਹਮਦਮੋ ! ਮਿਸਲੇ-ਸੂਰਤੇ-ਤਸਵੀਰ
ਕਯਾ ਕਹੇਂ ਤੁਮ ਸੇ ਬੇਸਦਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਤੂ ਜੋ ਨਾਆਸ਼ਨਾ ਹੁਯਾ ਹਮਸੇ
ਯੇ ਗੁਨਾਹ ਹੈ ਕਿ ਆਸ਼ਨਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਹਮ ਹੈਂ ਜੂੰ ਜ਼ੁਲਫ਼ੇ-ਆਰਿਜ਼ੇ-ਖ਼ੂਬਾਂ
ਜੋ ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਹੈਂ, ਖ਼ੁਸ਼ਨੁਮਾ ਹੈਂ ਹਮ

ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ', ਪੂਛਤਾ ਹੈ ਮੁਝਕੋ ਸਨਮ
ਕਯਾ ਕਹੇਂ, ਬੰਦਾ-ਏ-ਖ਼ੁਦਾ ਹੈਂ ਹਮ

(ਬੇਸਦਾ=ਬਿਨਾਂ ਆਵਾਜ਼, ਨਾਆਸ਼ਨਾ=
ਅਣਜਾਣ)


੨੦. ਥੇ ਕਲ ਜੋ ਅਪਨੇ ਘਰ ਮੇਂ ਵੋ ਮਹਮਾਂ ਕਹਾਂ ਹੈਂ

ਥੇ ਕਲ ਜੋ ਅਪਨੇ ਘਰ ਮੇਂ ਵੋ ਮਹਮਾਂ ਕਹਾਂ ਹੈਂ
ਜੋ ਖੋ ਗਯੇ ਹੈਂ ਯਾ ਰਬ ਵੋ ਔਸਾਂ ਕਹਾਂ ਹੈਂ

ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਰੋਤੇ-ਰੋਤੇ ਨਮ ਭੀ ਨਹੀਂ ਅਬ ਤੋ
ਥੇ ਮੌਜਜ਼ਨ ਜੋ ਪਹਲੇ ਵੋ ਤੂਫ਼ਾਂ ਕਹਾਂ ਹੈਂ

ਕੁਛ ਔਰ ਢਬ ਅਬ ਤੋ ਹਮੇਂ ਲੋਗ ਦੇਖਤੇ ਹੈਂ
ਪਹਲੇ ਜੋ ਐ 'ਜ਼ਫ਼ਰ' ਥੇ ਵੋ ਇਨਸਾਂ ਕਹਾਂ ਹੈਂ

੨੧. ਯਾ ਮੁਝੇ ਅਫ਼ਸਰ-ਏ-ਸ਼ਾਹਾ ਨ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਯਾ ਮੁਝੇ ਅਫ਼ਸਰ-ਏ-ਸ਼ਾਹਾ ਨ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ
ਯਾ ਮੇਰਾ ਤਾਜ ਗਦਾਯਾ ਨ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਖ਼ਾਕਸਾਰੀ ਕੇ ਲੀਯੇ ਗਰਚੇ ਬਨਾਯਾ ਥਾ ਮੁਝੇ
ਕਾਸ਼ ਖ਼ਾਕ-ਏ-ਦਰ-ਏ-ਜਾਨਾਂ ਨ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਨਸ਼ਾ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਗਰ ਜ਼ਰਫ਼ ਦੀਯਾ ਥਾ ਮੁਝ ਕੋ
ਉਮਰ ਕਾ ਤੰਗ ਨ ਪੈਮਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਦਿਲੇ-ਸਦਚਾਕ ਬਨਾਯਾ ਤੋ ਬਲਾ ਸੇ ਲੇਕਿਨ
ਜ਼ੁਲਫ਼ੇ-ਮੁਸ਼ਕੀਂ ਕਾ ਤੇਰੇ ਸ਼ਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਥਾ ਜਲਾਨਾ ਹੀ ਅਗਰ ਦੂਰੀ-ਏ-ਸਾਕੀ ਸੇ ਮੁਝੇ
ਤੋ ਚਰਾਗ਼ੇ-ਦਰੇ-ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਅਪਨਾ ਦੀਵਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਮੁਝੇ ਹੋਤਾ ਤੂਨੇ
ਕਯੋਂ ਖ਼ਿਰਦਮੰਦ ਬਨਾਯਾ, ਨ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਸ਼ੋਲਾ-ਏ-ਹੁਸਨ ਚਮਨ ਮੇਂ ਨ ਦਿਖਾਯਾ ਉਸ ਨੇ
ਵਰਨਾ ਬੁਲਬੁਲ ਕੋ ਭੀ ਪਰਵਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

ਰੋਜ਼-ਏ-ਮਮੂਰਾ-ਏ-ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਖ਼ਰਾਬੀ ਹੈ "ਜ਼ਫ਼ਰ'
ਐਸੀ ਬਸਤੀ ਸੇ ਤੋ ਵੀਰਾਨਾ ਬਨਾਯਾ ਹੋਤਾ

(ਜ਼ਰਫ਼=ਸ਼ੌਕ, ਦਿਲੇ-ਸਦਚਾਕ=ਥਾਂ-ਥਾਂ ਤੋਂ ਫਟਿਆ
ਦਿਲ, ਸ਼ਾਨਾ=ਮੋਢਾ, ਖ਼ਿਰਦਮੰਦ=ਅਕਲਮੰਦ)


  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ.ਕਾਮ ਵੈਬਸਾਈਟ