ਦਿਲ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਮਝਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਪਹਿਲੇ ਕੱਲਿਆਂ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਸੀ । ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਇਕਲਾਪੇ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜਦ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਏ, ਪਲ-ਪਲ ਇੰਝ ਮਰ ਜਾਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਸੱਜਣ ਸਾਹਵੇਂ ਆ ਜਾਵਣ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ, ਦਿਲ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਬੰਦੇ ਦਾ ਦਿਲ ਇਕ ਖਿਡਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਏ, ਤੋੜ ਕੇ ਨਵਾਂ ਬਨਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ । ਮੰਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕਰੀਏ 'ਨੀਲਮ' ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਰੁਠੜਾ ਯਾਰ ਮਨਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਲੱਗਦਾ ਏ ।

ਸਤ ਰੰਗਾ ਅਸਮਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਬੰਦੇ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਅਰਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ ਸੋਚਦੇ ਨੇ, ਇਕ ਸ਼ਬ ਦਾ ਮਹਿਮਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਇਕ ਗਵਾਹੀ ਤੂਰ ਕੋਲੋਂ ਵੀ ਲੈ ਲਈਏ, ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਸਭ ਮਾੜੇ 'ਤੇ ਦੁਖੀਏ ਉਹਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ ਨੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਕੀ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਰਬਲ ਵਿਚ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨਾਲ, ਜੰਨਤ ਦਾ ਦਰਬਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਚੁੱਪ-ਚੁਪੀਤੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਹਦਾਇਤ ਦੀ, ਪਰ ਉਹਦਾ ਫ਼ਰਮਾਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ । ਦੀਨ ਦੀ ਰਾਹ ਤੇ ਜਾਵਣ ਵਾਲੇ ਮਰਦੇ ਨਹੀਂ, ਨੇਜੇ ਤੇ ਕੁਰਆਨ ਵੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਾ ਏ ।

ਦੁਨੀਆਂ ਛੱਡਕੇ ਜਾਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ । ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਨਾ ਆਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ । ਰਾਤਾਂ ਦਾ ਇਕਲਾਪਾ ਜਦੋਂ ਸਤਾਉਂਦਾ ਏ, ਗੀਤ ਪੁਰਾਣੇ ਗਾਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ । ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਜਦ ਕਮਲਾ ਕਰਦੀ ਏ, ਬਾਗਾਂ ਵਿਚ ਵਸ ਜਾਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ । ਜਦ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖੜੇ ਖ਼ਾਲੀ ਲੱਗਦੇ ਨੇ, ਮੁੜ ਕੇ ਨਵੇਂ ਬਣਾਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ । ਹੁਣ ਤੇ ਕੱਲਿਆਂ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੋ ਗਈ ਏ, ਪਰ ਕਦੇ ਘਰ ਜਾਵਣ ਨੂੰ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਏ ।

ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਮੈਨੂੰ ਸੌਣ ਨਾ ਦੇਵਣ । ਉਹਦੀਆਂ ਘਾਦਾਂ ਕੱਲਿਆਂ ਬਹਿਕੇ ਰੌਣ ਨਾ ਦੇਵਣ । ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਦਾਣੇ ਉਹੋ ਸਿਆਣਾ ਏ, ਮਾੜੇ ਨੂੰ ਤੇ ਲੋਕੀ ਕੋਲ ਖਲੋਣ ਨਾ ਦੇਵਣ । ਚੋਖਾ ਰੰਗ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਹੱਥ 'ਤੇ ਮਹਿੰਦੀ ਨੇ, ਸੱਜਣ ਰੰਗ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਮੁੱਖ 'ਤੇ ਆਉਂਣ ਨਾ ਦੇਵਣ । ਸਾਰੇ ਤਾਰੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ ਡੁੱਬਦੇ ਨੇ, ਦਿਲ ਦਰਿਆ ਤਾਂ ਇੰਜ ਕਦੀ ਵੀ ਹੋਣ ਨਾ ਦੇਵਣ । ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਤਾਂ ਮਿਹਣੇ ਮਾਰਦੇ ਰੱਜਦੇ ਨਹੀਂ, ਸਾਰੀ ਹਿਆਤੀ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹ ਪਰੋਣ ਨਾ ਦੇਵਣ ।

ਉਹਦੀ ਯਾਦ ਇੰਜ ਦਿਲ ਨਾਲ ਲਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਜਿਉਂ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਸੂਲੀ ਚਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਧੁੱਪਾਂ ਦਾ ਏ ਸਾੜ ਮੱਚਿਆ, ਸਾਡੇ ਨੈਣਾਂ ਨੇ ਤੇ ਰਿਮ-ਝਿਮ ਲਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਇਕ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿਨ ਰਾਤ ਲੰਘਦੈ, ਇਕ ਤਾਂਘ ਵਿਚ ਜਿੰਦਗੀ ਗਵਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਹੁਣ ਅੰਬੀਆਂ ਦੇ ਬੂਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਰੁੱਤ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀਂ, ਹਰ ਪਾਸੇ ਇਕ ਧੁੰਦ ਜਿਹੀ ਛਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਮੈਲ ਦਿਲ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਲੋਕੀ ਇੰਜ ਮਿਲਦੇ, ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਯਾਰੀ ਪੱਕੀ ਲਾਈ ਹੋਈ ਏ । ਦੋ ਦਿਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ 'ਤੇ ਗ਼ਮ ਉਮਰਾਂ ਦਾ ਲੱਭੇ, ਰੱਬਾ ਕਾਹਦੇ ਲਈ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਏ ।

ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਚਾਨਣ ਏ ਪਰ ਅੰਦਰ ਬੜਾ ਹਨੇਰਾ ਏ । ਉੱਤੋਂ ਹਸਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਅੰਦਰ ਦਰਦ ਘਨੇਰਾ ਏ । ਤੁਸੀਂ ਬਸੰਤ ਬਹਾਰ ਮਨਾਉ, ਪਰ ਉੱਧਰ ਵੀ ਝਾਤੀ ਪਾਉ, ਜਿਸ ਬਸਤੀ ਵਿਚ ਭੁੱਖੇ ਨੰਗੇ ਬਾਲਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਹੜਾ ਏ । ਸ਼ਹਿਰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਾਸੀ ਉੱਚੀਆਂ ਸ਼ਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਨੇ, ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਤੇ ਗੰਜ ਬਖ਼ਸ਼ ਦਾ ਕਿੱਡਾ ਸੋਹਣਾ ਡੇਰਾ ਏ । ਕਦਮ ਕਦਮ ਤੇ ਮੇਲੇ ਦੇਖੇ ਜਿਹੜਾ ਏਥੇ ਆਉਂਦਾ ਏ, ਮੁੜ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਐਸਾ ਘੁੰਮਣਘੇਰਾ ਏ । ਜੋਗੀ ਵਾਲਾ ਫੇਰਾ ਦੁਨੀਆਂ ਮੁੜ ਕੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਆਉਂਣਾ ਏ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੋ ਦਰਦ ਵੰਡਾਵੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਉਚੇਰਾ ਏ ।