Naqsh-e-Faryadi : Faiz Ahmed Faiz
ਨਕਸ਼ੇ-ਫ਼ਰਿਆਦੀ : ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼
ਚਸ਼ਮੇ-ਮਯਗੂੰ ਜ਼ਰਾ ਇਧਰ ਕਰ ਦੇ
ਚਸ਼ਮੇ-ਮਯਗੂੰ ਜ਼ਰਾ ਇਧਰ ਕਰ ਦੇ
ਦਸਤੇ-ਕੁਦਰਤ ਕੋ ਬੇ-ਅਸਰ ਕਰ ਦੇ
ਤੇਜ਼ ਹੈ ਆਜ ਦਰਦੇ-ਦਿਲ ਸਾਕੀ
ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਮਯ ਕੋ ਤੇਜ਼ਤਰ ਕਰ ਦੇ
ਜੋਸ਼ੇ-ਵਹਸ਼ਤ ਹੈ ਤਿਸ਼ਨਾਕਾਮ ਅਭੀ
ਚਾਕ-ਦਾਮਨ ਕੋ ਤਾ-ਜਿਗਰ ਕਰ ਦੇ
ਮੇਰੀ ਕਿਸਮਤ ਸੇ ਖੇਲਨੇਵਾਲੇ
ਮੁਝਕੋ ਕਿਸਮਤ ਸੇ ਬੇ-ਖ਼ਬਰ ਕਰ ਦੇ
ਲੁਟ ਰਹੀ ਹੈ ਮਿਰੀ ਮਤਾਏ-ਨਿਆਜ਼
ਕਾਸ਼ ਵਹ ਇਸ ਤਰਫ਼ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਦੇ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਤਕਮੀਲੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਮਾਲੂਮ
ਹੋ ਸਕੇ ਤੋ ਯੂੰ ਹੀ ਬਸਰ ਕਰ ਦੇ
(ਚਸ਼ਮੇ-ਮਯਗੂੰ=ਸ਼ਰਾਬੀ-ਅੱਖਾਂ, ਤਿਸ਼ਨਾਕਾਮ=ਪਿਆਸਾ, ਮਤਾਏ-ਨਿਆਜ਼=
ਬੇਨਤੀ ਦੀ ਪੂੰਜੀ, ਤਕਮੀਲੇ-ਆਰਜ਼ੂ=ਕਾਮਨਾ ਦੀ ਪੂਰਤੀ)
ਦੋਨੋਂ ਜਹਾਨ ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਮੇਂ ਹਾਰ ਕੇ
ਦੋਨੋਂ ਜਹਾਨ ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਮੇਂ ਹਾਰ ਕੇ
ਵੋ ਜਾ ਰਹਾ ਹੈ ਕੋਈ ਸ਼ਬੇ-ਗ਼ਮ ਗੁਜ਼ਾਰ ਕੇ
ਵੀਰਾਂ ਹੈ ਮਯਕਦਾ, ਖ਼ੁਮੋ-ਸਾਗਰ ਉਦਾਸ ਹੈਂ
ਤੁਮ ਕਯਾ ਗਯੇ ਕਿ ਰੂਠ ਗਯੇ ਦਿਨ ਬਹਾਰ ਕੇ
ਇਕ ਫ਼ੁਰਸਤੇ-ਗੁਨਾਹ ਮਿਲੀ, ਵੋ ਭੀ ਚਾਰ ਦਿਨ
ਦੇਖੇ ਹੈਂ ਹਮਨੇ ਹੌਸਲੇ ਪਰਵਰਦਿਗਾਰ ਕੇ
ਦੁਨੀਯਾ ਨੇ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਸੇ ਬੇਗਾਨਾ ਕਰ ਦੀਯਾ
ਤੁਝਸੇ ਭੀ ਦਿਲਫ਼ਰੇਬ ਹੈਂ ਗ਼ਮ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਕੇ
ਭੂਲੇ ਸੇ ਮੁਸਕਰਾ ਤੋ ਦੀਯੇ ਥੇ ਵੋ ਆਜ 'ਫ਼ੈਜ਼'
ਮਤ ਪੂਛ ਵਲਵਲੇ ਦਿਲੇ-ਨਾਕਰਦਾਕਾਰ ਕੇ
ਹਰ ਹਕੀਕਤ ਮਜਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਹਰ ਹਕੀਕਤ ਮਜਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਕਾਫ਼ਿਰੋਂ ਕੀ ਨਮਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਦਿਲ ਰਹੀਨੇ-ਨਿਯਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਬੇਕਸੀ ਕਾਰਸਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਮਿੰਨਤੇ-ਚਾਰਾਸਾਜ਼ ਕੌਨ ਕਰੇ
ਦਰਦ ਜਬ ਜਾਂ-ਨਵਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਇਸ਼ਕ ਦਿਲ ਮੇਂ ਰਹੇ ਤੋ ਰੁਸਵਾ ਹੋ
ਲਬ ਪੇ ਆਯੇ ਤੋ ਰਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਲੁਤਫ਼ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਤਾ ਹੂੰ
ਜੌਰ ਤਾ-ਹੱਦੇ-ਨਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਉਮਰ ਬੇ-ਸੂਦ ਕਟ ਰਹੀ ਹੈ 'ਫ਼ੈਜ਼'
ਕਾਸ਼ ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ-ਏ-ਰਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਯੇ
(ਮਜਾਜ਼=ਭਰਮ, ਰਹੀਨੇ-ਨਿਯਾਜ਼=ਸ਼ਰਧਾ ਭਰਪੂਰ, ਜੌਰ=ਜ਼ੁਲਮ,
ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ-ਏ-ਰਾਜ਼=ਭੇਦ ਦਾ ਖੁਲ੍ਹ ਜਾਣਾ)
ਹਿੰਮਤੇ-ਇਲਤਿਜਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਹਿੰਮਤੇ-ਇਲਤਿਜਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਜ਼ਬਤ ਕਾ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਇਕ ਤੇਰੀ ਦੀਦ ਛਿਨ ਗਯੀ ਮੁਝਸੇ
ਵਰਨਾ ਦੁਨੀਯਾਂ ਮੇਂ ਕਯਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਅਪਨੀ ਮਸ਼ਕੇ-ਸਿਤਮ ਸੇ ਹਾਥ ਨ ਖੈਂਚ
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਯਾ ਵਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਤੇਰੀ ਚਸ਼ਮੇ-ਅਲਮਨਵਾਜ਼ ਕੀ ਖ਼ੈਰ
ਦਿਲ ਮੇਂ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਹੋ ਚੁਕਾ ਖ਼ਤਮ ਅਹਦੇ-ਹਿਜਰੋ-ਵਿਸਾਲ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਮਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
(ਮਸ਼ਕੇ-ਸਿਤਮ=ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਚਸ਼ਮੇ-ਅਲਮਨਵਾਜ਼=
ਹਮਦਰਦੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਅੱਖ, ਹਿਜਰੋ-ਵਿਸਾਲ=ਵਿਛੋੜਾ-ਮਿਲਣ)
ਹੁਸਨ ਮਰਹੂਨੇ-ਜੋਸ਼ੇ-ਬਾਦਾ-ਏ-ਨਾਜ਼
ਹੁਸਨ ਮਰਹੂਨੇ-ਜੋਸ਼ੇ-ਬਾਦਾ-ਏ-ਨਾਜ਼
ਇਸ਼ਕ ਮਿੰਨਤਕਸ਼ੇ-ਫ਼ੁਸੂਨੇ-ਨਿਯਾਜ਼
ਦਿਲ ਕਾ ਹਰ ਤਾਰ ਲਰਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਪੈਹਮ
ਜਾਂ ਕਾ ਹਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵਕਫ਼ੇ-ਸੋਜ਼ੋ-ਗੁਦਾਜ਼
ਸੋਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਦਰਦੇ-ਦਿਲ ਕਿਸੇ ਮਾਲੂਮ
ਕੌਨ ਜਾਨੇ ਕਿਸੀ ਕੇ ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਰਾਜ਼
ਮੇਰੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀਯੋਂ ਮੇਂ ਲਰਜ਼ਾਂ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਕੀ ਗੁਮਸ਼ੁਦਾ ਆਵਾਜ਼
ਹੋ ਚੁਕਾ ਇਸ਼ਕ ਅਬ ਹਵਸ ਹੀ ਸਹੀ
ਕਯਾ ਕਰੇਂ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਅਦਾ-ਏ-ਨਮਾਜ਼
ਤੂ ਹੈ ਔਰ ਇਕ ਤਗ਼ਾਫ਼ੁਲੇ-ਪੈਹਮ
ਮੈਂ ਹੂੰ ਔਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਬੇਅੰਦਾਜ਼
ਖ਼ੌਫ਼ੇ-ਨਾਕਾਮੀ-ਏ-ਉਮੀਦ ਹੈ 'ਫ਼ੈਜ਼'
ਵਰਨਾ ਦਿਲ ਤੋੜ ਦੇ ਤਿਲਿਸਮੇ-ਮਜਾਜ਼
(ਮਰਹੂਨੇ-ਜੋਸ਼ੇ-ਬਾਦਾ-ਏ-ਨਾਜ਼=ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਉਮੰਗ ਵਿੱਚ
ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ, ਮਿੰਨਤਕਸ਼ੇ-ਫ਼ੁਸੂਨੇ-ਨਿਯਾਜ਼=ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਜਾਦੂ ਦਾ ਚਾਹਵਾਨ
ਲਰਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਪੈਹਮ=ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਬਣਾ, ਵਕਫ਼ੇ-ਸੋਜ਼ੋ-ਗੁਦਾਜ਼=ਜਲਣ ਅਤੇ ਨਰਮੀ
ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ, ਤਗ਼ਾਫ਼ੁਲੇ-ਪੈਹਮ=ਲਗਾਤਾਰ ਅਣਦੇਖੀ, ਤਿਲਿਸਮੇ-ਮਜਾਜ਼=
ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਭਰਮ)
ਇਸ਼ਕ ਮਿੰਨਤਕਸ਼ੇ-ਕਰਾਰ ਨਹੀਂ
ਇਸ਼ਕ ਮਿੰਨਤਕਸ਼ੇ-ਕਰਾਰ ਨਹੀਂ
ਹੁਸਨ ਮਜਬੂਰੇ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ
ਤੇਰੀ ਰੰਜਿਸ਼ ਕੀ ਇੰਤਹਾ ਮਾਲੂਮ
ਹਸਰਤੋਂ ਕਾ ਮਿਰੀ ਸ਼ੁਮਾਰ ਨਹੀਂ
ਅਪਨੀ ਨਜ਼ਰੇਂ ਬਿਖੇਰ ਦੇ ਸਾਕੀ
ਮਯ ਬਅੰਦਾਜ਼ਾ-ਏ-ਖ਼ੁਮਾਰ ਨਹੀਂ
ਜ਼ੇਰੇ-ਲਬ ਹੈ ਅਭੀ ਤਬੱਸੁਮੇ-ਦੋਸਤ
ਮੁੰਤਸ਼ਿਰ ਜਲਵਾ-ਏ-ਬਹਾਰ ਨਹੀਂ
ਅਪਨੀ ਤਕਮੀਲ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
ਵਰਨਾ ਤੁਝਸੇ ਤੋ ਮੁਝਕੋ ਪਯਾਰ ਨਹੀਂ
ਚਾਰਾ-ਏ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕੌਨ ਕਰੇ
ਤੇਰੀ ਨਫ਼ਰਤ ਭੀ ਉਸਤਵਾਰ ਨਹੀਂ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹੇਂ ਵੋ ਹੈਂ ਤੋ ਸਹੀ
ਕਯਾ ਹੁਆ ਗਰ ਵਫ਼ਾਸ਼ੇਆਰ ਨਹੀਂ
(ਮਿੰਨਤਕਸ਼ੇ-ਕਰਾਰ=ਚੈਨ ਦਾ ਇੱਛੁਕ, ਬਅੰਦਾਜ਼ਾ-ਏ-ਖ਼ੁਮਾਰ=ਉਤਰਿਆ ਨਸ਼ਾ
ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਮੁੰਤਸ਼ਿਰ=ਖਿੰਡਿਆ ਹੋਇਆ, ਤਕਮੀਲ=ਪੂਰਤੀ, ਚਾਰਾ-ਏ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ=
ਉਡੀਕ ਦਾ ਹੱਲ, ਵਫ਼ਾਸ਼ੇਆਰ=ਵਫ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ)
ਕਈ ਬਾਰ ਇਸਕਾ ਦਾਮਨ ਭਰ ਦਿਯਾ ਹੁਸਨੇ-ਦੋ-ਆਲਮ ਸੇ
ਕਈ ਬਾਰ ਇਸਕਾ ਦਾਮਨ ਭਰ ਦਿਯਾ ਹੁਸਨੇ-ਦੋ-ਆਲਮ ਸੇ
ਮਗਰ ਦਿਲ ਹੈ ਕਿ ਉਸਕੀ ਖ਼ਾਨਾਵੀਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਕਈ ਬਾਰ ਇਸਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਜ਼ਰਰੇ-ਜ਼ਰਰੇ ਕਾ ਜਿਗਰ ਚੀਰਾ
ਮਗਰ ਯੇ ਚਸ਼ਮੇ-ਹੈਰਾਂ, ਜਿਸਕੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ ਮਤਾਏ-ਲਾਲੋ-ਗੌਹਰ ਕੀ ਗਰਾਂਯਾਬੀ
ਮਤਾਏ-ਗ਼ੇਰਤੋ-ਈਮਾਂ ਕੀ ਅਰਜ਼ਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਮਿਰੀ ਚਸ਼ਮੇ-ਤਨ ਆਸਾਂ ਕੋ ਬਸੀਰਤ ਮਿਲ ਗਈ ਜਬ ਸੇ
ਬਹੁਤ ਜਾਨੀ ਹੁਈ ਸੂਰਤ ਭੀ ਪਹਚਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਸਰੇ-ਖ਼ੁਸਰਵ ਸੇ ਨਾਜ਼ੇ-ਕਲਕੁਲਾਹੀ ਛਿਨ ਭੀ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਕੁਲਾਹੇ-ਖ਼ੁਸਰਵੀ ਸੇ ਬੂ-ਏ-ਸੁਲਤਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਬ-ਜੁਜ਼ ਦੀਵਾਨਗੀ ਵਾਂ ਔਰ ਚਾਰਾ ਹੀ ਕਹੋ ਕਯਾ ਹੈ
ਜਹਾਂ ਅਕਲੋ-ਖ਼ਿਰਦ ਕੀ ਏਕ ਭੀ ਮਾਨੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
(ਦੋ-ਆਲਮ=ਲੋਕ-ਪਰਲੋਕ, ਮਤਾਏ-ਲਾਲੋ-ਗੌਹਰ=ਲਾਲਾਂ ਤੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਦੌਲਤ,
ਗਰਾਂਯਾਬੀ=ਮਹਿੰਗਾਪਣ, ਅਰਜ਼ਾਨੀ=ਸਸਤਾਪਣ, ਆਸਾਂ=ਆਲਸੀ, ਬਸੀਰਤ=
ਵੇਖਣ ਦੀ ਤਾਕਤ, ਸਰੇ-ਖ਼ੁਸਰਵ=ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਿਰ, ਨਾਜ਼ੇ-ਕਲਕੁਲਾਹੀ=
ਰਾਜਸੀ ਗੌਰਵ, ਕੁਲਾਹੇ-ਖ਼ੁਸਰਵੀ=ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਤਾਜ, ਅਕਲੋ-ਖ਼ਿਰਦ=ਸਮਝ ਬੂਝ)
ਕੁਛ ਦਿਨ ਸੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਸਵਾਲੇ-ਦਿਗਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਕੁਛ ਦਿਨ ਸੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਸਵਾਲੇ-ਦਿਗਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਵਹ ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ ਹਯਾ ਜੋ ਕਿਸੀ ਕੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਸੀਖੀ ਯਹੀਂ ਮਿਰੇ ਦਿਲੇ-ਕਾਫ਼ਿਰ ਨੇ ਬੰਦਗੀ
ਰੱਬੇ-ਕਰੀਮ ਹੈ ਤੋ ਤਿਰੀ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਮਾਜ਼ੀ ਮੇਂ ਜੋ ਮਜ਼ਾ ਮਿਰੀ ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ ਮੇਂ ਥਾ
ਅਬ ਵਹ ਫ਼ਕਤ ਤਸੱਵੁਰੇ-ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਕਯਾ ਜਾਨੇ ਕਿਸਕੋ ਕਿਸਸੇ ਹੈ ਅਬ ਦਾਦ ਕੀ ਤਲਬ
ਵਹ ਗ਼ਮ ਜੋ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਮੇਂ ਹੈ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਹੈ
(ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਸਵਾਲੇ-ਦਿਗਰ=ਦੂਜੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਉਡੀਕ, ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ=ਬੁਝੀ ਹੋਈ)
ਨਸੀਬ ਆਜ਼ਮਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਨਸੀਬ ਆਜ਼ਮਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਕਰੀਬ ਉਨਕੇ ਆਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਜੋ ਦਿਲ ਸੇ ਕਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਦਿਲ ਸੇ ਸੁਨਾ ਹੈ
ਸਬ ਉਨਕੋ ਸੁਨਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਅਭੀ ਸੇ ਦਿਲੋ-ਜਾਂ ਸਰੇ-ਰਾਹ ਰਖ ਦੋ
ਕਿ ਲੁਟਨੇ ਲੁਟਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਟਪਕਨੇ ਲਗੀ ਉਨ ਨਿਗਾਹੋਂ ਸੇ ਮਸਤੀ
ਨਿਗਾਹੇਂ ਚੁਰਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਸਬਾ ਫਿਰ ਹਮੇਂ ਪੂਛਤੀ ਫਿਰ ਰਹੀ ਹੈ
ਚਮਨ ਕੋ ਸਜਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਚਲੋ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਫਿਰ ਸੇ ਕਹੀਂ ਦਿਲ ਲਗਾਯੇਂ
ਸੁਨਾ ਹੈ ਠਿਕਾਨੇ ਕੇ ਦਿਨ ਆ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਫਿਰ ਹਰੀਫ਼ੇ-ਬਹਾਰ ਹੋ ਬੈਠੇ
ਫਿਰ ਹਰੀਫ਼ੇ-ਬਹਾਰ ਹੋ ਬੈਠੇ
ਜਾਨੇ ਕਿਸ-ਕਿਸ ਕੋ ਆਜ ਰੋ ਬੈਠੇ
ਥੀ ਮਗਰ ਇਤਨੀ ਰਾਯਗਾਂ ਭੀ ਨਥੀ
ਆਜ ਕੁਛ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੇ ਖੋ ਬੈਠੇ
ਤੇਰੇ ਦਰ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਲੌਟ ਆਯੇ
ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਆਬਰੂ ਡੁਬੋ ਬੈਠੇ
ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਯਾ ਸੇ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਜੋ ਜ਼ਰਾ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਹੋ ਬੈਠੇ
ਨ ਗਯੀ ਤੇਰੀ ਬੇ-ਰੁਖ਼ੀ ਨ ਗਯੀ
ਹਮ ਤਿਰੀ ਆਰਜ਼ੂ ਭੀ ਖੋ ਬੈਠੇ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਹੋਤਾ ਰਹੇ ਜੋ ਹੋਨਾ ਹੈ
ਸ਼ੇ'ਰ ਲਿਖਤੇ ਰਹਾ ਕਰੋ ਬੈਠੇ
(ਹਰੀਫ਼ੇ-ਬਹਾਰ=ਬਹਾਰ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ, ਰਾਯਗਾਂ=ਫਜੂਲ)
ਫਿਰ ਲੌਟਾ ਹੈ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦੇ-ਜਹਾਂਤਾਬ ਸਫ਼ਰ ਸੇ
ਫਿਰ ਲੌਟਾ ਹੈ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦੇ-ਜਹਾਂਤਾਬ ਸਫ਼ਰ ਸੇ
ਫਿਰ ਨੂਰੇ-ਸਹਰ ਦਸਤੋ-ਗਰੇਬਾਂ ਹੈ ਸਹਰ ਸੇ
ਫਿਰ ਆਗ ਭੜਕਨੇ ਲਗੀ ਹਰ ਸਾਜ਼ੇ-ਤਰਬ ਮੇਂ
ਫਿਰ ਸ਼ੋਲੇ ਲਪਕਨੇ ਲਗੇ ਹਰ ਦੀਦਾ-ਏ-ਤਰ ਮੇਂ
ਫਿਰ ਨਿਕਲਾ ਹੈ ਦੀਵਾਨਾ ਕੋਈ ਫੂੰਕ ਕੇ ਘਰ ਕੋ
ਕੁਛ ਕਹਤੀ ਹੈ ਹਰ ਰਾਹ ਹਰ ਇਕ ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ ਸੇ
ਵੋ ਰੰਗ ਹੈ ਇਮਸਾਲ ਗੁਲਸਿਤਾਂ ਕੀ ਫ਼ਜ਼ਾ ਕਾ
ਓਝਲ ਹੁਈ ਦੀਵਾਰ-ਏ-ਕਫ਼ਸ ਹੱਦੇ-ਨਜ਼ਰ ਸੇ
ਸਾਗ਼ਰ ਤੋ ਖਨਕਤੇ ਹੈਂ ਸ਼ਰਾਬ ਆਯੇ ਨ ਆਯੇ
ਬਾਦਲ ਤੋ ਗਰਜਤੇ ਹੈਂ ਘਟਾ ਬਰਸੇ ਨ ਬਰਸੇ
ਪਾਪੋਸ਼ ਕੀ ਕਯਾ ਫ਼ਿਕਰ ਹੈ, ਦਸਤਾਰ ਸੰਭਾਲੋ
ਪਾਯਾਬ ਹੈ ਜੋ ਮੌਜ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਏਗੀ ਸਰ ਸੇ
(ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦੇ-ਜਹਾਂਤਾਬ=ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸੂਰਜ, ਸਹਰ=ਸਵੇਰ,
ਦਸਤੋ-ਗਰੇਬਾਂ=ਗਲਾ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜੀਂ, ਸਾਜ਼ੇ-ਤਰਬ=ਮਸਤੀ ਦਾ ਸਾਜ਼, ਪਾਪੋਸ਼=
ਜੁੱਤੀ, ਪਾਯਾਬ=ਪੈਰ ਤੱਕ)
ਰਾਜ਼ੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਛੁਪਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਰਾਜ਼ੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਛੁਪਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਦਿਲ ਬਹੁਤ ਕੁਛ ਜਲਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਔਰ ਕਯਾ ਦੇਖਨੇ ਕੋ ਬਾਕੀ ਹੈ
ਆਪ ਸੇ ਦਿਲ ਲਗਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਵੋ ਮਿਰੇ ਹੋ ਕੇ ਭੀ ਮੇਰੇ ਨ ਹੁਏ
ਉਨਕੋ ਅਪਨਾ ਬਨਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਆਜ ਉਨਕੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਕੁਛ ਹਮਨੇ
ਸਬਕੀ ਨਜ਼ਰੇਂ ਬਚਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਤਕਮੀਲੇ-ਗ਼ਮ ਭੀ ਹੋ ਨ ਸਕੀ
ਇਸ਼ਕ ਕੋ ਆਜ਼ਮਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
ਆਸ ਉਸ ਦਰ ਸੇ ਟੂਟਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਜਾ ਕੇ ਦੇਖਾ, ਨ ਜਾ ਕੇ ਦੇਖ ਲੀਯਾ
(ਤਕਮੀਲੇ-ਗ਼ਮ=ਗ਼ਮ ਦੀ ਪੂਰਤੀ)
ਵਫ਼ਾ-ਏ-ਵਾਦਾ ਨਹੀਂ, ਵਾਦਾ-ਏ-ਦਿਗਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਵਫ਼ਾ-ਏ-ਵਾਦਾ ਨਹੀਂ, ਵਾਦਾ-ਏ-ਦਿਗਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਵੋ ਮੁਝਸੇ ਰੂਠੇ ਤੋ ਥੇ, ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਕਦਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਬਰਸ ਰਹੀ ਹੈ ਹਰੀਮੇ-ਹਵਸ ਮੇਂ ਦੌਲਤੇ-ਹੁਸਨ
ਗਦਾ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੇ ਕਾਸੇ ਮੇਂ ਇਕ ਨਜ਼ਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਨ ਜਾਨੇ ਕਿਸਲੀਏ aੁੱਮੀਦਵਾਰ ਬੈਠਾ ਹੂੰ
ਇਕ ਐਸੀ ਰਾਹ ਪੇ ਜੋ ਤੇਰੀ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਨਿਗਾਹੇ-ਸ਼ੌਕ ਸਰੇ-ਬਜ਼ਮ ਬੇ-ਹਿਜਾਬ ਨ ਹੋ
ਵੋ ਬੇ-ਖ਼ਬਰ ਹੀ ਸਹੀ, ਇਤਨੇ ਬੇ-ਖ਼ਬਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
ਯੇ ਅਹਦੇ-ਤਰਕੇ-ਮੁਹੱਬਤ ਹੈ ਕਿਸਲੀਏ ਆਖ਼ਿਰ
ਸੁਕੂਨੇ-ਕਲਬ ਇਧਰ ਭੀ ਨਹੀਂ, ਉਧਰ ਭੀ ਨਹੀਂ
(ਹਰੀਮੇ-ਹਵਸ=ਹਵਸ ਦਾ ਘਰ, ਗਦਾ-ਏ-ਇਸ਼ਕ=ਪ੍ਰੇਮ ਦਾ ਭਿਖਾਰੀ,
ਬੇ-ਹਿਜਾਬ=ਨਿਰਲੱਜ, ਸੁਕੂਨੇ-ਕਲਬ=ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ)
ਵੋ ਅਹਦੇ-ਗ਼ਮ ਕੀ ਕਾਹਿਸ਼ਹਾ-ਏ-ਬੇਹਾਸਿਲ ਕੋ ਕਯਾ ਸਮਝੇ
ਵੋ ਅਹਦੇ-ਗ਼ਮ ਕੀ ਕਾਹਿਸ਼ਹਾ-ਏ-ਬੇਹਾਸਿਲ ਕੋ ਕਯਾ ਸਮਝੇ
ਜੋ ਉਨਕੀ ਮੁਖ਼ਤਸਰ ਰੂਦਾਦ ਭੀ ਸਬਰ-ਆਜ਼ਮਾ ਸਮਝੇ
ਯਹਾਂ ਵਾਬਸਤਗੀ, ਵਾਂ ਬਰਹਮੀ, ਕਯਾ ਜਾਨੀਯੇ ਕਯੋਂ ਹੈ
ਨ ਹਮ ਅਪਨੀ ਨਜ਼ਰ ਸਮਝੇ, ਨ ਹਮ ਉਨਕੀ ਅਦਾ ਸਮਝੇ
ਫ਼ਰੇਬੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਕੀ ਸਹਲ-ਅੰਗਾਰੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਹਮ ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਕੀ ਧੜਕਨ ਕੋ ਤਿਰੀ ਆਵਾਜ਼ੇ-ਪਾ ਸਮਝੇ
ਤੁਮਹਾਰੀ ਹਰ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਮੁਨਸਲਿਕ ਹੈ ਰਿਸ਼ਤਾ-ਏ-ਹਸਤੀ
ਮਗਰ ਯੇ ਦੂਰ ਕੀ ਬਾਤੇਂ ਕੋਈ ਨਾਦਾਨ ਕਯਾ ਸਮਝੇ
ਨ ਪੂਛੋ ਅਹਦੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਕੀ, ਬਸ ਇਕ ਖ਼ਵਾਬੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ ਥਾ
ਨ ਦਿਲ ਕੋ ਰਾਹ ਪਰ ਲਾਯੇ, ਨ ਦਿਲ ਕਾ ਮੁੱਦਆ ਸਮਝੇ
(ਅਹਦੇ-ਗ਼ਮ=ਦੁਖ ਦੇ ਦਿਨ, ਕਾਹਿਸ਼ਹਾ-ਏ-ਬੇਹਾਸਿਲ=ਫਜੂਲ ਦਾ ਦੁੱਖ,
ਬਰਹਮੀ=ਨਾਰਾਜ਼ਗੀ, ਸਹਲ-ਅੰਗਾਰੀ=ਸੌਖੀ ਖੋਜ, ਮੁਨਸਲਿਕ=ਬੰਨ੍ਹਿਆ
ਹੋਇਆ, ਖ਼ਵਾਬੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ=ਬਿਖਰਿਆ ਸੁਫਨਾ, ਮੁੱਦਆ=ਉਦੇਸ਼)
ਖ਼ੁਦਾ ਵਹ ਵਕਤ ਨ ਲਾਯੇ
ਖ਼ੁਦਾ ਵਹ ਵਕਤ ਨ ਲਾਯੇ ਕਿ ਸੋਗਵਾਰ ਹੋ ਤੂ
ਸੁਕੂੰ ਕੀ ਨੀਂਦ ਤੁਝੇ ਭੀ ਹਰਾਮ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਤਿਰੀ ਮਸਰਰਤ-ਏ-ਪੈਹਮ ਤਮਾਮ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਤਿਰੀ ਹਯਾਤ ਤੁਝੇ ਤਲਖ਼ ਜਾਮ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਗ਼ਮੋਂ ਸੇ ਆਈਨਾ-ਏ-ਦਿਲ ਗੁਦਾਜ਼ ਹੋ ਤੇਰਾ
ਹੁਜੂਮ-ਏ-ਯਾਸ ਸੇ ਬੇਤਾਬ ਹੋਕੇ ਰਹ ਜਾਯੇ
ਵਫ਼ੂਰ-ਏ-ਦਰਦ ਸੇ ਸੀਮਾਬ ਹੋਕੇ ਰਹ ਜਾਯੇ
ਤਿਰਾ ਸ਼ਬਾਬ ਫ਼ਕਤ ਖ਼ਵਾਬ ਹੋਕੇ ਰਹ ਜਾਯੇ
ਗੁਰੂਰ-ਏ-ਹੁਸਨ ਸਰਾਪਾ ਨਿਯਾਜ਼ ਹੋ ਤੇਰਾ
ਤਵੀਲ ਰਾਤੋਂ ਮੇਂ ਤੂ ਭੀ ਕਰਾਰ ਕੋ ਤਰਸੇ
ਤਿਰੀ ਨਿਗਾਹ ਕਿਸੀ ਗ਼ਮਗੁਸਾਰ ਕੋ ਤਰਸੇ
ਖ਼ਿਜ਼ਾਂਰਸੀਦਾ ਤਮੰਨਾ ਬਹਾਰ ਕੋ ਤਰਸੇ
ਕੋਈ ਜਬੀਂ ਨ ਤਿਰੇ ਸੰਗ-ਏ-ਆਸਤਾਂ ਪੇ ਝੁਕੇ
ਕਿ ਜਿਨਸ-ਏ-ਇਜਜ਼ੋ-ਅਕੀਦਤ ਸੇ ਤੁਝਕੋ ਸ਼ਾਦ ਕਰੇ
ਫ਼ਰੇਬ-ਏ-ਵਾਦਾ-ਏ-ਫ਼ਰਦਾ ਪੇ ਐਤਮਾਦ ਕਰੇ
ਖ਼ੁਦਾ ਵਹ ਵਕਤ ਨ ਲਾਯੇ ਕਿ ਤੁਝਕੋ ਯਾਦ ਆਯੇ
ਵਹ ਦਿਲ ਕਿ ਤੇਰੇ ਲੀਏ ਬੇਕਰਾਰ ਅਬ ਭੀ ਹੈ
ਵਹ ਆਂਖ ਜਿਸਕੋ ਤਿਰਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਅਬ ਭੀ ਹੈ
(ਮਸਰਰਤ-ਏ-ਪੈਹਮ=ਲਗਾਤਾਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਗੁਦਾਜ਼=ਬੋਝਲ,
ਹੁਜੂਮ-ਏ-ਯਾਸ=ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਭੀੜ, ਵਫ਼ੂਰ=ਅੱਤ,
ਸੀਮਾਬ=ਪਾਰਾ, ਨਿਯਾਜ਼=ਸ਼ਰਧਾ, ਸੰਗ-ਏ-ਆਸਤਾਂ=
ਚੁਗਾਠ ਦਾ ਪੱਥਰ, ਜਿਨਸ-ਏ-ਇਜਜ਼ੋ-ਅਕੀਦਤ=ਨਿਮਰਤਾ
ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾ, ਫ਼ਰੇਬ-ਏ-ਵਾਦਾ-ਏ-ਫ਼ਰਦਾ=ਭਵਿਖ ਦੇ ਵਾਦੇ ਦਾ ਧੋਖਾ)
ਇੰਤਿਹਾ-ਏ-ਕਾਰ
ਪਿੰਦਾਰ ਕੇ ਖ਼ੂਗਰ ਕੋ
ਨਾਕਾਮ ਭੀ ਦੇਖੋਗੇ
ਆਗ਼ਾਜ਼ ਸੇ ਵਾਕਿਫ਼ ਹੋ
ਅੰਜਾਮ ਭੀ ਦੇਖੋਗੇ
ਰੰਗੀਨੀ-ਏ-ਦੁਨੀਯਾ ਸੇ
ਮਾਯੂਸ-ਸਾ ਹੋ ਜਾਨਾ
ਦੁਖਤਾ ਹੁਆ ਦਿਲ ਲੇਕਰ
ਤਨਹਾਈ ਮੇਂ ਖੋ ਜਾਨਾ
ਤਰਸੀ ਹੁਈ ਨਜ਼ਰੋਂ ਕੋ
ਹਸਰਤ ਸੇ ਝੁਕਾ ਲੇਨਾ
ਫ਼ਰਿਯਾਦ ਕੇ ਟੁਕੜੋਂ ਕੋ
ਆਹੋਂ ਮੇਂ ਛੁਪਾ ਲੇਨਾ
ਰਾਤੋਂ ਕੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਮੇਂ
ਛੁਪਕਰ ਕਭੀ ਰੋ ਲੇਨਾ
ਮਜਬੂਰ ਜਵਾਨੀ ਕੇ
ਮਲਬੂਸ ਕੋ ਧੋ ਲੇਨਾ
ਜਜ਼ਬਾਤ ਕੀ ਵੁਸਅਤ ਕੋ
ਸਿਜਦੋਂ ਸੇ ਬਸਾ ਲੇਨਾ
ਭੁਲੀ ਹੁਈ ਯਾਦੋਂ ਕੋ
ਸੀਨੇ ਸੇ ਲਗਾ ਲੇਨਾ
(ਇੰਤਿਹਾ-ਏ-ਕਾਰ=ਕੰਮ ਦਾ ਅੰਤ, ਪਿੰਦਾਰ=ਹੰਕਾਰ,
ਖ਼ੂਗਰ=ਆਦੀ, ਮਲਬੂਸ=ਕੱਪੜੇ, ਵੁਸਅਤ=ਫੈਲਾਅ)
ਅੰਜਾਮ
ਹੈਂ ਲਬਰੇਜ਼ ਆਹੋਂ ਸੇ ਠੰਡੀ ਹਵਾਏਂ
ਉਦਾਸੀ ਮੇਂ ਡੂਬੀ ਹੁਈ ਹੈਂ ਘਟਾਏਂ
ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਸ਼ਾਮ ਆ ਚੁਕੀ ਹੈ
ਸਿਯਹਪੋਸ਼ ਹੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਫ਼ਜ਼ਾਏਂ
ਮਚਲਤੀ ਹੈਂ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਲਾਖ ਆਰਜ਼ੂਏਂ
ਤੜਪਤੀ ਹੈਂ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਲਾਖ ਇਲਤਿਜਾਏਂ
ਤਗ਼ਾਫ਼ੁਲ ਕੇ ਆਗ਼ੋਸ਼ ਮੇਂ ਸੋ ਰਹੇ ਹੈਂ
ਤੁਮਹਾਰੇ ਸਿਤਮ ਔਰ ਮੇਰੀ ਵਫ਼ਾਏਂ
ਮਗਰ ਫਿਰ ਭੀ ਐ ਮੇਰੇ ਮਾਸੂਮ ਕਾਤਿਲ
ਤੁਮਹੇਂ ਪਯਾਰ ਕਰਤੀ ਹੈਂ ਮੇਰੀ ਦੁਆਏਂ
(ਲਬਰੇਜ਼=ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਇਲਤਿਜਾਏਂ=
ਬੇਨਤੀਆਂ, ਤਗ਼ਾਫ਼ੁਲ=ਅਣਦੇਖੀ ਕਰਨਾ)
ਸਰੋਦੇ-ਸ਼ਬਾਨਾ-1
ਗੁਮ ਹੈ ਇਕ ਕੈਫ਼ ਮੇਂ ਫ਼ਜ਼ਾ-ਏ-ਹਯਾਤ
ਖ਼ਾਮੁਸ਼ੀ ਸਿਜਦਾ-ਏ-ਨਿਯਾਜ਼ ਮੇਂ ਹੈ
ਹੁਸਨ-ਏ-ਮਾਸੂਮ ਖ਼ਵਾਬ-ਏ-ਨਾਜ਼ ਮੈਂ ਹੈ
ਐ ਕਿ ਤੂ ਰੰਗ-ਓ-ਬੂ ਕਾ ਤੂਫ਼ਾਂ ਹੈ
ਐ ਕਿ ਤੂ ਜਲਵਾਗਰ ਬਹਾਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੇ ਇਖ਼ਤਿਯਾਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਫੂਲ ਲਾਖੋਂ ਬਰਸ ਨਹੀਂ ਰਹਤੇ
ਦੋ ਘੜੀ ਔਰ ਹੈ ਬਹਾਰ-ਏ-ਸ਼ਬਾਬ
ਆ ਕਿ ਕੁਛ ਦਿਲ ਕੀ ਸੁਨ ਸੁਨਾ ਲੇਂ ਹਮ
ਆ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਗੀਤ ਗਾ ਲੇਂ ਹਮ
ਮੇਰੀ ਤਨਹਾਈਯੋਂ ਪੇ ਸ਼ਾਮ ਰਹੇ
ਹਸਰਤ-ਏ-ਦੀਦ ਨਾਤਮਾਮ ਰਹੇ
ਦਿਲ ਮੇਂ ਬੇਤਾਬ ਹੈ ਸਦਾ-ਏ-ਹਯਾਤ
ਆਂਖ ਗੌਹਰ ਨਿਸਾਰ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਆਸਮਾਂ ਪਰ ਉਦਾਸ ਹੈਂ ਤਾਰੇ
ਚਾਂਦਨੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਆ ਕਿ ਥੋੜਾ-ਸਾ ਪਯਾਰ ਕਰ ਲੇਂ ਹਮ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਰਨਿਗਾਰ ਕਰ ਲੇਂ ਹਮ
(ਸਰੋਦ-ਏ-ਸ਼ਬਾਨਾ=ਰਾਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤ, ਕੈਫ਼=ਨਸ਼ਾ,
ਸਿਜਦਾ-ਏ-ਨਿਯਾਜ਼=ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਝੁਕਣਾ, ਨਿਸਾਰ=
ਕੁਰਬਾਨ, ਜ਼ਰਨਿਗਾਰ=ਸੁਨਹਿਰੀ)
ਆਖ਼ਿਰੀ ਖ਼ਤ
ਵਹ ਵਕਤ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਜਬ ਦਰਦ ਸੇ ਰੁਕ ਜਾਯੇਂਗੀ ਸਬ ਜ਼ੀਸਤ ਕੀ ਰਾਹੇਂ
ਔਰ ਹਦ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਯੇਗਾ ਅੰਦੋਹ-ਏ-ਨਿਹਾਨੀ
ਥਕ ਜਾਯੇਂਗੀ ਤਰਸੀ ਹੁਈ ਨਾਕਾਮ ਨਿਗਾਹੇਂ
ਛਿਨ ਜਾਯੇਂਗੇ ਮੁਝਸੇ ਮਿਰੇ ਆਂਸੂ, ਮਿਰੀ ਆਹੇਂ
ਛਿਨ ਜਾਯੇਗੀ ਮੁਝਸੇ ਮਿਰੀ ਬੇਕਾਰ ਜਵਾਨੀ
ਸ਼ਾਯਦ ਮਿਰੀ ਉਲਫ਼ਤ ਕੋ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਕਰੋਗੀ
ਅਪਨੇ ਦਿਲ-ਏ-ਮਾਸੂਮ ਕੋ ਨਾਸ਼ਾਦ ਕਰੋਗੀ
ਆਓਗੀ ਮਿਰੀ ਗੋਰ ਪੇ ਤੁਮ ਅਸ਼ਕ ਬਹਾਨੇ
ਨੌਖ਼ੇਜ਼ ਬਹਾਰੋਂ ਕੇ ਹਸੀਂ ਫੂਲ ਚੜ੍ਹਾਨੇ
ਸ਼ਾਯਦ ਮਿਰੀ ਤੁਰਬਤ ਕੋ ਭੀ ਠੁਕਰਾਕੇ ਚਲੋਗੀ
ਸ਼ਾਯਦ ਮਿਰੀ ਬੇ-ਸੂਦ ਵਫ਼ਾਓਂ ਪੇ ਹੰਸੋਗੀ
ਇਸ ਵਜ਼ਏ-ਕਰਮ ਕਾ ਭੀ ਤੁਮਹੇਂ ਪਾਸ ਨ ਹੋਗਾ
ਲੇਕਿਨ ਦਿਲ-ਏ-ਨਾਕਾਮ ਕਾ ਏਹਸਾਸ ਨ ਹੋਗਾ
ਅਲਕਿੱਸਾ ਮਆਲ-ਏ-ਗ਼ਮ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਪੇ ਹੰਸੋ ਤੁਮ
ਯਾ ਅਸ਼ਕ ਬਹਾਤੀ ਰਹੋ ਫ਼ਰਿਯਾਦ ਕਰੋ ਤੁਮ
ਮਾਜ਼ੀ ਪੇ ਨਦਾਮਤ ਹੋ ਤੁਮਹੇਂ ਯਾ ਕਿ ਮਸਰਰਤ
ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਪੜਾ ਸੋਯੇਗਾ ਵਾਮਾਂਦਾ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ
(ਜ਼ੀਸਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਅੰਦੋਹ-ਏ-ਨਿਹਾਨੀ=ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਤੂਫ਼ਾਨ,
ਨੌਖ਼ੇਜ਼=ਨਵੀਆਂ, ਤੁਰਬਤ=ਕਬਰ, ਪਾਸ=ਧਿਆਨ, ਮਆਲ-ਏ-ਗ਼ਮ-
ਏ-ਉਲਫ਼ਤ=ਪਿਆਰ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦਾ ਨਤੀਜਾ, ਮਾਜ਼ੀ=ਭੂਤਕਾਲ, ਨਦਾਮਤ=
ਸ਼ਰਮ, ਮਸਰਰਤ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ, ਵਾਮਾਂਦਾ=ਥੱਕਿਆ ਹੋਇਆ)
ਹਸੀਨਾ-ਏ-ਖ਼ਯਾਲ ਸੇ
ਮੁਝੇ ਦੇ ਦੋ
ਰਸੀਲੇ ਹੋਂਠ, ਮਾਸੂਮਾਨਾ ਪੇਸ਼ਾਨੀ, ਹਸੀਂ ਆਂਖੇਂ
ਕਿ ਮੈਂ ਇਕ ਬਾਰ ਫਿਰ ਰੰਗੀਨੀਯੋਂ ਮੇਂ ਗ਼ਰਕ ਹੋ ਜਾਊਂ
ਮਿਰੀ ਹਸਤੀ ਕੋ ਤੇਰੀ ਇਕ ਨਜ਼ਰ ਆਗ਼ੋਸ਼ ਮੇਂ ਲੇ ਲੇ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੇ ਲੀਏ ਇਸ ਦਾਮ ਮੇਂ ਮਹਫ਼ੂਜ਼ ਹੋ ਜਾਊਂ
ਜ਼ਿਯਾ-ਏ-ਹੁਸਨ ਸੇ ਜ਼ੁਲਮਾਤ-ਏ-ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਨ ਫਿਰ ਆਊਂ
ਗੁਜ਼ਸ਼ਤਾ ਹਸਰਤੋਂ ਕੇ ਦਾਗ਼ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਸੇ ਧੁਲ ਜਾਯੇਂ
ਮੈਂ ਆਨੇਵਾਲੇ ਗ਼ਮ ਕੀ ਫ਼ਿਕਰ ਸੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਜਾਊਂ
ਮਿਰੇ ਮਾਜ਼ੀ-ਓ-ਮੁਸਤਕਬਿਲ ਸਰਾਸਰ ਮਹਵ ਹੋ ਜਾਯੇਂ
ਮੁਝੇ ਵਹ ਇਕ ਨਜ਼ਰ, ਇਕ ਜਾਵਿਦਾਨੀ-ਸੀ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਦੇ
(ਬਰਾਊਨਿੰਗ)
(ਦਾਮ=ਜਾਲ, ਜ਼ਿਯਾ-ਏ-ਹੁਸਨ=ਰੂਪ ਦੀ ਜੋਤੀ,
ਮਾਜ਼ੀ-ਓ-ਮੁਸਤਕਬਿਲ=ਭੂਤ-ਭਵਿਖ, ਜਾਵਿਦਾਨੀ=
ਅਮਰ)
ਮਿਰੀ ਜਾਂ ਅਬ ਭੀ ਅਪਨਾ ਹੁਸਨ ਫੇਰ ਦੇ ਮੁਝਕੋ
ਮਿਰੀ ਜਾਂ ਅਬ ਭੀ ਅਪਨਾ ਹੁਸਨ ਫੇਰ ਦੇ ਮੁਝਕੋ
ਅਭੀ ਤਕ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੇਰੇ ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਕੰਦੀਲ ਰੌਸ਼ਨ ਹੈ
ਤਿਰੇ ਜਲਵੋਂ ਸੇ ਬਜ਼ਮੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੰਨਤ-ਬ-ਦਾਮਨ ਹੈ
ਮਿਰੀ ਰੂਹ ਅਬ ਭੀ ਤਨਹਾਈ ਮੇਂ ਤੁਝਕੋ ਯਾਦ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਹਰ ਇਕ ਤਾਰੇ-ਨਫ਼ਸ ਮੇਂ ਆਰਜ਼ੂ ਬੇਦਾਰ ਹੈ ਅਬ ਭੀ
ਹਰ ਇਕ ਬੇਰੰਗ ਸਾਅਤ ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ ਹੈ ਤੇਰੀ ਆਮਦ ਕੀ
ਨਿਗਾਹੇਂ ਬਿਛ ਰਹੀ ਹੈਂ ਰਾਸਤਾ ਜ਼ਰਕਾਰ ਹੈ ਅਬ ਭੀ
ਮਗਰ ਜਾਨੇ-ਹਜ਼ੀਂ ਸਦਮੇ ਸਹੇਗੀ ਆਖ਼ਿਰਸ਼ ਕਬ ਤਕ
ਤਿਰੀ ਬੇ-ਮੇਹਰੀਯੋਂ ਪੇ ਜਾਨ ਦੇਗੀ ਆਖ਼ਿਰਸ਼ ਕਬ ਤਕ
ਤਿਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਮੇਂ ਸੋਈ ਹੁਈ ਸ਼ੀਰੀਨੀਯਾਂ ਆਖ਼ਿਰ
ਮਿਰੇ ਦਿਲ ਕੀ ਫ਼ਸੁਰਦ ਖਿਲਵਤੋਂ ਮੇਂ ਨ ਪਾਯੇਂਗੀ
ਯੇ ਅਸ਼ਕੋਂ ਕੀ ਫ਼ਰਾਵਾਨੀ ਮੇਂ ਧੁੰਦਲਾਈ ਹੁਈ ਆਂਖੇਂ
ਤਿਰੀ ਰਾਨਾਈਯੋਂ ਕੀ ਤਮਕਨਤ ਕੋ ਭੂਲ ਜਾਯੇਂਗੀ
ਪੁਕਾਰੇਂਗੇ ਤੁਝੇ ਤੋ ਲਬ ਕੋਈ ਲੱਜ਼ਤ ਨ ਪਾਯੇਂਗੇ
ਗੁਲੂ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਉਲਫ਼ਤ ਕੇ ਤਰਾਨੇ ਸੂਖ ਜਾਯੇਂਗੇ
ਮਬਾਦਾ ਯਾਦਹਾ-ਏ-ਅਹਦੇ-ਮਾਜ਼ੀ ਮਹਵ ਹੋ ਜਾਯੇਂ
ਯੇ ਪਾਰੀਨਾ ਫ਼ਸਾਨੇ ਮੌਜਹਾ-ਏ-ਗ਼ਮ ਮੇਂ ਖੋ ਜਾਯੇਂ
ਮਿਰੇ ਦਿਲ ਕੀ ਤਹੋਂ ਸੇ ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਧੁਲ ਕੇ ਬਹ ਜਾਯੇ
ਹਰੀਮੇ-ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਸ਼ਮਅ-ਏ-ਦਰਖ਼ਸ਼ਾਂ ਬੁਝਕੇ ਰਹ ਜਾਯੇ
ਮਬਾਦਾ ਅਜਨਬੀ ਦੁਨੀਯਾ ਕੀ ਜ਼ੁਲਮਤ ਘੇਰ ਲੇ ਤੁਝਕੋ
ਮਿਰੀ ਜਾਂ ਅਬ ਭੀ ਅਪਨਾ ਹੁਸਨ ਫੇਰ ਦੇ ਮੁਝਕੋ
(ਤਾਰੇ-ਨਫ਼ਸ=ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਡੋਰ, ਜ਼ਰਕਾਰ=ਸੁਨਹਿਰੀ ਕੰਮ ਵਾਲਾ, ਜਾਨੇ-ਹਜ਼ੀਂ=
ਦੁਖੀ ਜਾਨ, ਫ਼ਸੁਰਦ=ਉਦਾਸ, ਖਿਲਵਤ=ਇਕਾਂਤ, ਫ਼ਰਾਵਾਨੀ=ਵੱਧ, ਰਾਨਾਈਯੋਂ=
ਸੁੰਦਰਤਾ, ਤਮਕਨਤ=ਤੜਕ-ਭੜਕ, ਮਬਾਦਾ=ਕਿਤੇ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਾਰੀਨਾ=
ਪੁਰਾਣੇ, ਮੌਜਹਾ-ਏ-ਗ਼ਮ=ਦੁੱਖ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ, ਹਰੀਮੇ-ਇਸ਼ਕ=ਪ੍ਰੇਮ-ਘਰ)
ਬਾਦ ਅਜ਼ ਵਕਤ
ਦਿਲ ਕੋ ਏਹਸਾਸ ਸੇ ਦੋ ਚਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
ਸਾਜ਼ੇ-ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਕੋ ਬੇਦਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
ਅਪਨੇ ਮਾਸੂਮ ਤਬੱਸੁਮ ਕੀ ਫ਼ਰਾਵਾਨੀ ਕੋ
ਵੁਸਅਤ-ਏ-ਦੀਦ ਪੇ ਗੁਲਬਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
ਸ਼ੌਕੇ-ਮਜਬੂਰ ਕੋ ਬਸ ਇਕ ਝਲਕ ਦਿਖਲਾਕਰ
ਵਾਕਿਫ਼ੇ-ਲੱਜ਼ਤੇ-ਤਕਰਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
ਚਸ਼ਮੇ-ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਕੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਤਮੰਨਾਓਂ ਕੋ
ਯਕ-ਬ-ਯਕ ਮਾਇਲੇ-ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
ਜਲਵਾ-ਏ-ਹੁਸਨ ਕੋ ਮਸਤੂਰ ਹੀ ਰਹਨੇ ਦੋ
ਹਸਰਤੇ-ਦਿਲ ਕੋ ਗੁਨਹਗਾਰ ਨ ਕਰ ਦੇਨਾ ਥਾ
(ਸਾਜ਼ੇ-ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ=ਸੁੱਤਾ ਸਾਜ਼, ਗੁਲਬਾਰ=ਫੁੱਲ ਬਰਸਾਉਣਾ,
ਚਸ਼ਮੇ-ਮੁਸ਼ਤਾਕ=ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਮਾਇਲੇ-ਗੁਫ਼ਤਾਰ=
ਬੋਲਣ ਲਈ ਤਿਆਰ, ਮਸਤੂਰ=ਗੁਪਤ)
ਸਰੋਦੇ-ਸ਼ਬਾਨਾ-2
ਨੀਮ ਸ਼ਬ, ਚਾਂਦ, ਖ਼ੁਦ-ਫ਼ਰਾਮੋਸ਼ੀ
ਮਹਫ਼ਿਲੇ-ਹਸਤੀ-ਬੂਦ ਵੀਰਾਂ ਹੈ
ਪੈਕਰੇ-ਇਲਤਿਜਾ ਹੈ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ
ਬਜ਼ਮੇ-ਅੰਜੁਮ ਫ਼ਸੁਰਦਾ-ਸਾਮਾਂ ਹੈ
ਆਬਸ਼ਾਰੇ-ਸੁਕੂਤ ਜਾਰੀ ਹੈ
ਚਾਰ ਸੂ ਬੇਖ਼ੁਦੀ ਸੀ ਤਾਰੀ ਹੈ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੁਜ਼ਵੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਹੈ ਗੋਯਾ
ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਯਾ ਸਰਾਬ ਹੈ ਗੋਯਾ
ਸੋ ਰਹੀ ਹੈ ਘਨੇ ਦਰਖ਼ਤੋਂ ਪਰ
ਚਾਂਦਨੀ ਕੀ ਥਕੀ ਹੁਈ ਆਵਾਜ਼
ਕਹਕਸ਼ਾਂ ਨੀਮ-ਵਾ ਨਿਗਾਹੋਂ ਸੇ
ਕਹ ਰਹੀ ਹੈ ਹਦੀਸੇ-ਸ਼ੌਕੇ-ਨਿਯਾਜ਼
ਸਾਜ਼ੇ-ਦਿਲ ਕੇ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਤਾਰੋਂ ਸੇ
ਛਨ ਰਹਾ ਹੈ ਖ਼ੁਮਾਰੇ-ਕੈਫ਼ ਆਗੀਂ
ਆਰਜ਼ੂ ਖ਼ਵਾਬ, ਤੇਰਾ ਰੂ-ਏ-ਹਸੀਂ
(ਮਹਫ਼ਿਲੇ-ਹਸਤੀ-ਬੂਦ=ਹੈ ਤੇ ਸੀ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ,
ਪੈਕਰੇ-ਇਲਤਿਜਾ=ਬੇਨਤੀ ਦਾ ਰੂਪ, ਬਜ਼ਮੇ-ਅੰਜੁਮ=
ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਮਹਫ਼ਿਲ, ਫ਼ਸੁਰਦਾ-ਸਾਮਾਂ=ਬੁਝੀ ਹੋਈ,
ਆਬਸ਼ਾਰੇ-ਸੁਕੂਤ=ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਝਰਨਾ, ਸਰਾਬ=ਮ੍ਰਿਗ-
ਤ੍ਰਿਸ਼ਣਾ, ਖ਼ੁਮਾਰੇ-ਕੈਫ਼ ਆਗੀਂ=ਮਾਦਕ ਨਸ਼ਾ, ਰੂ=ਮੂੰਹ)
ਇੰਤਜ਼ਾਰ
ਗੁਜ਼ਰ ਰਹੇ ਹੈਂ ਸਬੋ-ਰੋਜ਼ ਤੁਮ ਨਹੀਂ ਆਤੀਂ
ਰਿਯਾਜ਼ੇ-ਜ਼ੀਸਤ ਹੈ ਆਜ਼ੁਰਦਾ-ਏ-ਬਹਾਰ ਅਭੀ
ਮਿਰੇ ਖ਼ਯਾਲ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ ਹੈ ਸੋਗਵਾਰ ਅਭੀ
ਜੋ ਹਸਰਤੇਂ ਤਿਰੇ ਗ਼ਮ ਕੀ ਕਫ਼ੀਲ ਹੈਂ, ਪਯਾਰੀ
ਅਭੀ ਤਲਕ ਮਿਰੀ ਤਨਹਾਈਯੋਂ ਮੇਂ ਬਸਤੀ ਹੈਂ
ਤਵੀਲ ਰਾਤੇਂ ਅਭੀ ਤਕ ਤਵੀਲ ਹੈਂ, ਪਯਾਰੀ
ਉਦਾਸ ਆਂਖੇਂ ਤਿਰੀ ਦੀਦ ਕੋ ਤਰਸਤੀ ਹੈਂ
ਬਹਾਰੇ-ਹੁਸਨ ਪੇ ਪਾਬੰਦੀ-ਏ-ਜਫ਼ਾ ਕਬ ਤਕ
ਯੇ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ੇ-ਸਬਰੇ-ਗੁਰੇਜ਼ਪਾ ਕਬ ਤਕ
ਕਸਮ ਤੁਮਹਾਰੀ, ਬਹੁਤ ਗ਼ਮ ਉਠਾ ਚੁਕਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
ਗ਼ਲਤ ਥਾ ਦਾਵ-ਏ-ਸਬਰੋ-ਸ਼ਕੇਬ ਆ ਜਾਓ
ਕਰਾਰੇ-ਖ਼ਾਤਿਰੇ-ਬੇਤਾਬ ਥਕ ਗਯਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
(ਰਿਯਾਜ਼ੇ-ਜ਼ੀਸਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਆਜ਼ੁਰਦਾ=ਸਤਾਇਆ ਹੋਇਆ,
ਕਫ਼ੀਲ=ਬੰਦ, ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ੇ-ਸਬਰੇ-ਗੁਰੇਜ਼ਪਾ=ਬਾਰ ਬਾਰ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਸਬਰ
ਦਾ ਇਮਤਿਹਾਨ, ਸਬਰੋ-ਸ਼ਕੇਬ=ਧੀਰਜ, ਕਰਾਰੇ-ਖ਼ਾਤਿਰੇ-ਬੇਤਾਬ=ਬੇਚੈਨ ਦਿਲ
ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ)
ਤਹੇ-ਨੁਜ਼ੂਮ
ਤਹੇ-ਨੁਜ਼ੂਮ ਕਹੀਂ ਚਾਂਦਨੀ ਕੇ ਦਾਮਨ ਮੇਂ
ਹੁਜੂਮੇ-ਸ਼ੌਕ ਸੇ ਇਕ ਦਿਲ ਹੈ ਬੇ-ਕਰਾਰ ਅਭੀ
ਖ਼ੁਮਾਰੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਸੇ ਲਬਰੇਜ਼ ਅਹਮਰੀ ਆਂਖੇਂ
ਸਫ਼ੇਦ ਰੁਖ਼ ਪੇ ਪਰੀਸ਼ਾਨ ਅੰਬਰੀ ਆਂਖੇਂ
ਛਲਕ ਰਹੀ ਹੈ ਜਵਾਨੀ ਹਰ ਇਕ ਬੁਨੇ-ਮੂ ਸੇ
ਰਵਾਂ ਹੋ ਬਰਗੇ-ਗੁਲੇ-ਤਰ ਸੇ ਜੈਸੇ ਸੈਲੇ-ਸ਼ਮੀਮ
ਜ਼ਿਯਾ-ਏ-ਮਹ ਮੇਂ ਦਮਕਤਾ ਹੈ ਰੰਗੇ-ਪੈਰਾਹਨ
ਅਦਾ-ਏ-ਇਜਜ਼ ਸੇ ਆਂਚਲ ਉੜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਨਸੀਮ
ਦਰਾਜ਼ ਕਦ ਕੀ ਲਚਕ ਸੇ ਗੁਦਾਜ਼ ਪੈਦਾ ਹੈ
ਉਦਾਸ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਇਲਤਿਜਾਏਂ ਹੈਂ
ਦਿਲੇ-ਹਜੀਂ ਮੇਂ ਕਈ ਜਾਂ-ਬ-ਲਬ ਦੁਆਏਂ ਹੈਂ
ਤਹੇ-ਨੁਜ਼ੂਮ ਕਹੀਂ ਚਾਂਦਨੀ ਕੇ ਦਾਮਨ ਮੇਂ
ਕਿਸੀ ਕਾ ਹੁਸਨ ਹੈ ਮਸਰੂਫ਼ੇ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਅਭੀ
ਕਹੀਂ ਖ਼ਯਾਲ ਕੇ ਆਬਾਦਕਰਦਾ ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ
ਹੈ ਏਕ ਗੁਲ ਕਿ ਨਾਵਾਕਿਫ਼ੇ-ਬਹਾਰ ਅਭੀ
(ਤਹੇ-ਨੁਜ਼ੂਮ=ਤਾਰਿਆਂ ਹੇਠ, ਅਹਮਰੀ=ਲਾਲ, ਅੰਬਰੀ=ਸੁਗੰਧਿਤ,
ਬੁਨੇ-ਮੂ=ਰੋਮ-ਰੋਮ, ਸੈਲੇ-ਸ਼ਮੀਮ=ਠੰਢੀ ਹਵਾ ਦਾ ਬੁੱਲਾ, ਜ਼ਿਯਾ=
ਰੋਸ਼ਨੀ, ਅਦਾ-ਏ-ਇਜਜ਼=ਕੋਮਲਤਾ, ਹਜੀਂ=ਦੁਖੀ)
ਹੁਸਨ ਔਰ ਮੌਤ
ਜੋ ਫੂਲ ਸਾਰੇ ਗੁਲਸਿਤਾਂ ਮੇਂ ਸਬਸੇ ਅੱਛਾ ਹੋ
ਫ਼ਰੋਗ਼ੇ-ਨੂਰ ਹੋ ਜਿਸਸੇ ਫ਼ਜ਼ਾ-ਏ-ਰੰਗੀਂ ਮੇਂ
ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਕੇ ਜੌਰੋ-ਸਿਤਮ ਕੋ ਨ ਜਿਸਨੇ ਦੇਖਾ ਹੋ
ਬਹਾਰ ਨੇ ਜਿਸੇ ਖ਼ੂਨੇ-ਜਿਗਰ ਸੇ ਪਾਲਾ ਹੋ
ਵੋ ਏਕ ਫੂਲ ਸਮਾਤਾ ਹੈ ਚਸ਼ਮੇਂ-ਗੁਲਚੀਂ ਮੇਂ
ਹਜ਼ਾਰ ਫੂਲੋਂ ਸੇ ਆਬਾਦ ਬਾਗ਼ੇ-ਹਸਤੀ ਹੈ
ਅਜਲ ਕੀ ਆਂਖ ਫ਼ਕਤ ਏਕ ਕੋ ਤਰਸਤੀ ਹੈ
ਕਈ ਦਿਲੋਂ ਕੀ ਉਮੀਦੋਂ ਕਾ ਜੋ ਸਹਾਰਾ ਹੋ
ਫ਼ਜ਼ਾ-ਏ-ਦਹਰ ਕੀ ਆਲੂਦਗੀ ਸੇ ਬਾਲਾ ਹੋ
ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਆਕੇ ਅਭੀ ਜਿਸਨੇ ਕੁਛ ਨ ਦੇਖਾ ਹੋ
ਨ ਕਹਤੇ-ਐਸ਼ੋ-ਮਸਰਰਤ, ਨ ਗ਼ਮ ਕੀ ਅਰਜ਼ਾਨੀ
ਕਨਾਰੇ-ਰਹਮਤੇ-ਹਕ ਮੇਂ ਉਸੇ ਸੁਲਾਤੀ ਹੈ
ਸੁਕੂਤੇ-ਸ਼ਬ ਮੇਂ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੋਂ ਕੀ ਮਰਸੀਯੇ:ਖ਼ਵਾਨੀ
ਤਵਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਕੋ ਸੁਬਹੇ-ਬਹਾਰ ਆਤੀ ਹੈ
ਸਬਾ ਚੜ੍ਹਾਨੇ ਕੋ ਜੰਨਤ ਕੇ ਫੂਲ ਲਾਤੀ ਹੈ
(ਫ਼ਰੋਗ਼ੇ-ਨੂਰ=ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਵਾਧਾ, ਜੌਰੋ-ਸਿਤਮ=ਜ਼ੁਲਮ, ਅਜਲ=ਮੌਤ,
ਫ਼ਜ਼ਾ-ਏ-ਦਹਰ=ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਹਵਾ, ਆਲੂਦਗੀ=ਲਿਪਤ ਹੋਣਾ,
ਕਹਤੇ-ਐਸ਼ੋ-ਮਸਰਰਤ=ਸੁੱਖ ਦੀ ਘਾਟ, ਅਰਜ਼ਾਨੀ=ਸਸਤਾਪਣ,
ਕਨਾਰੇ-ਰਹਮਤੇ-ਹਕ=ਰੱਬ ਦੀ ਦਿਆਲੂ ਗੋਦ, ਸੁਕੂਤੇ-ਸ਼ਬ=ਰਾਤ ਦਾ
ਸੰਨਾਟਾ, ਤਵਾਫ਼=ਪਰਿਕਰਮਾ)
ਤੀਨ ਮੰਜ਼ਰ
ਤਸੱਵੁਰ
ਸ਼ੋਖ਼ੀਯਾਂ ਮੁਜ਼ਤਰ ਨਿਗਾਹੇ-ਦੀਦਾ-ਏ-ਸਰਸ਼ਾਰ ਮੇਂ
ਇਸ਼ਰਤੇਂ ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਰੰਗੇ-ਗ਼ਾਜਾ-ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਮੇਂ
ਸੁਰਖ਼ ਹੋਠੋਂ ਪਰ ਤਬੱਸੁਮ ਕੀ ਜ਼ਿਯਾਏਂ, ਜਿਸ ਤਰਹ
ਯਾਸਮਨ ਕੇ ਫੂਲ ਡੂਬੇ ਹੋਂ ਮਯੇ-ਗੁਲਨਾਰ ਮੇਂ
ਸਾਮਨਾ
ਛਨਤੀ ਹੁਈ ਨਜ਼ਰੋਂ ਸੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾਏਂ
ਬੇਖ਼ਵਾਬੀਯਾਂ, ਅਫ਼ਸਾਨੇ, ਮਹਤਾਬ, ਤਮੰਨਾਏਂ
ਕੁਛ ਉਲਝੀ ਹੁਈ ਬਾਤੇਂ, ਕੁਛ ਬਹਕੇ ਹੁਏ ਨਗ਼ਮੇ
ਕੁਛ ਅਸ਼ਕ ਜੋ ਆਂਖੋਂ ਸੇ ਬੇ-ਵਜਹ ਛਲਕ ਜਾਯੇਂ
ਰੁਖ਼ਸਤ
ਫ਼ਸੁਰਦਾ ਰੁਖ਼, ਲਬੋਂ ਪਰ ਇਕ ਨਿਯਾਜ਼-ਆਮੇਜ਼ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ
ਤਬੱਸੁਮ ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ ਥਾ, ਮਰਮਰੀ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਲਰਜ਼ਿਸ਼ ਥੀ
ਵੋ ਕੈਸੀ ਬੇਕਸੀ ਥੀ ਤੇਰੀ ਪੁਰ ਤਮਕੀਂ ਨਿਗਾਹੋਂ ਮੇਂ
ਵੋ ਕਯਾ ਦੁਖ ਥਾ ਤਿਰੀ ਸਹਮੀ ਹੁਈ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਆਹੋਂ ਮੇਂ
(ਤਸੱਵੁਰ=ਕਲਪਨਾ, ਮੁਜ਼ਤਰ=ਮਚਲਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਜ਼ਿਯਾਏਂ=ਜੋਤੀ,
ਫ਼ਸੁਰਦਾ=ਉਦਾਸ, ਨਿਯਾਜ਼-ਆਮੇਜ਼=ਸ਼ਰਧਾ ਭਰੀ, ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ=ਬੁਝੀ ਹੋਈ)
ਸਰੋਦ
ਮੌਤ ਅਪਨੀ, ਨ ਅਮਲ ਅਪਨਾ, ਨ ਜੀਨਾ ਅਪਨਾ
ਖੋ ਗਯਾ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਗੇਤੀ ਮੇਂ ਕਰੀਨਾ ਅਪਨਾ
ਨਾਖ਼ੁਦਾ ਦੂਰ, ਹਵਾ ਤੇਜ਼, ਕਰੀਂ ਕਾਮੇ-ਨਿਹੰਗ
ਵਕਤ ਹੈ ਫੇਂਕ ਦੇ ਲਹਰੋਂ ਮੇਂ ਸਫ਼ੀਨਾ ਅਪਨਾ
ਅਰਸ-ਏ-ਦਹਰ ਕੇ ਹੰਗਾਮੇ ਤਹੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਸਹੀ
ਗਰਮ ਰਖ ਆਤਿਸ਼ੇ-ਪੈਕਾਰ ਸੇ ਸੀਨਾ ਅਪਨਾ
ਸਾਕੀਯਾ ਰੰਜ ਨ ਕਰ ਜਾਗ ਉਠੇਗੀ ਮਹਫ਼ਿਲ
ਔਰ ਕੁਛ ਦੇਰ ਉਠਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ ਪੀਨਾ ਅਪਨਾ
ਬੇਸ਼ਕੀਮਤ ਹੈ ਯੇ ਗ਼ਮਹਾ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਮਤ ਭੂਲ
ਜ਼ੁਲਮਤੇ-ਯਾਸ ਕੋ ਮਤ ਸੌਂਪ ਖ਼ਜ਼ੀਨਾ ਅਪਨਾ
(ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਗੇਤੀ=ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਰੌਲਾ, ਨਾਖ਼ੁਦਾ=ਮਲਾਹ,
ਕਰੀਂ=ਨੇੜੇ, ਕਾਮੇ-ਨਿਹੰਗ=ਘੜਿਆਲ ਦਾ ਜਬਾੜਾ,
ਸਫ਼ੀਨਾ=ਕਿਸ਼ਤੀ, ਆਤਿਸ਼ੇ-ਪੈਕਾਰ=ਜੰਗ ਦੀ ਅੱਗ,
ਜ਼ੁਲਮਤੇ-ਯਾਸ=ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹਨੇਰਾ)
ਯਾਸ
ਬਰਬਤੇ-ਦਿਲ ਕੇ ਤਾਰ ਟੂਟ ਗਯੇ
ਹੈਂ ਜ਼ਮੀਂ-ਬੋਸ ਰਾਹਤੋਂ ਕੇ ਮਹਲ
ਮਿਟ ਗਯੇ ਕਿੱਸਾਹਾ-ਏ-ਫ਼ਿਕਰੋ ਅਮਲ
ਬਜ਼ਮੇ-ਹਸਤੀ ਕੇ ਜਾਮ ਫੂਟ ਗਯੇ
ਛਿਨ ਗਯਾ ਕੈਫ਼ੇ-ਕੌਸਰੋ-ਤਸਨੀਮ
ਜ਼ਹਮਤੇ-ਗਿਰੀਯਾ-ਓ-ਬੁਕਾ ਬੇ-ਸੂਦ
ਸ਼ਿਕਵਾ-ਏ-ਬਖ਼ਤੇ-ਨਾਰਸਾ ਬੇ-ਸੂਦ
ਹੋ ਚੁਕਾ ਖ਼ਤਮ ਰਹਮਤੋਂ ਕਾ ਨੁਜੂਲ
ਬੰਦ ਹੈ ਮੁੱਦਤੋਂ ਸੇ ਬਾਬੇ-ਕੁਬੂਲ
ਬੇ-ਨਿਯਾਜ਼ੇ-ਦੁਆ ਹੈ ਰੱਬੇ-ਕਰੀਮ
ਬੁਝ ਗਈ ਸ਼ਮਏ-ਆਰਜ਼ੂ-ਏ-ਜਮੀਲ
ਯਾਦ ਬਾਕੀ ਹੈ ਬੇਕਸੀ ਕੀ ਦਲੀਲ
ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਰਹਨੇ ਦੇ
ਰਾਜ਼ੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਨਿਬਾਹਨੇ ਵਾਲੇ
ਕਾਵਿਸ਼ੇ-ਬੇ-ਹੁਸੂਲ ਰਹਨੇ ਦੇ
(ਯਾਸ=ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਬਰਬਤੇ-ਦਿਲ=ਦਿਲ ਦਾ ਸਾਜ਼,
ਜ਼ਮੀਂ-ਬੋਸ=ਢਹਿ ਗਏ, ਕੈਫ਼ੇ-ਕੌਸਰੋ-ਤਸਨੀਮ=
ਸੁਰਗੀ ਨਹਿਰਾਂ ਦਾ ਨਸ਼ਾ, ਜ਼ਹਮਤੇ-ਗਿਰੀਯਾ-ਓ-ਬੁਕਾ=
ਰੋਣ-ਕੁਰਲਾਉਣ ਦਾ ਦੁੱਖ, ਸ਼ਿਕਵਾ-ਏ-ਬਖ਼ਤੇ-ਨਾਰਸਾ=
ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਦਾ ਦੁੱਖ, ਨੁਜੂਲ=ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ, ਸ਼ਮਏ-
ਆਰਜ਼ੂ-ਏ-ਜਮੀਲ=ਸੁੰਦਰ ਕਾਮਨਾ ਦਾ ਦੀਵਾ, ਕਾਵਿਸ਼ੇ-
ਬੇ-ਹੁਸੂਲ=ਬੇਅਰਥ ਖੋਜ)
ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ
ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ ਸਾਜ਼ੇ-ਦਰਦ ਨ ਛੇੜ
ਦੁਖ ਸੇ ਭਰਪੂਰ ਦਿਨ ਤਮਾਮ ਹੁਏ
ਔਰ ਕਲ ਕੀ ਖ਼ਬਰ ਕਿਸੇ ਮਾਲੂਮ
ਦੋਸ਼ੋ-ਫ਼ਰਦਾ ਕੀ ਮਿਟ ਚੁਕੀ ਹੈ ਹਦੂਦ
ਹੋ ਨ ਹੋ ਅਬ ਸਹਰ ਕਿਸੇ ਮਾਲੂਮ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੇਚ ਲੇਕਿਨ ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ
ਏਜ਼ਦੀਯਤ ਹੈ ਮੁਮਕਿਨ ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ
ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ ਸਾਜ਼ੇ-ਦਰਦ ਨ ਛੇੜ
ਅਬ ਨ ਦੁਹਰਾ ਫ਼ਸਾਨਹਾ-ਏ-ਅਲਮ
ਅਪਨੀ ਕਿਸਮਤ ਪੇ ਸੋਗਵਾਰ ਨ ਹੋ
ਫ਼ਿਕਰੇ-ਫ਼ਰਦਾ ਉਤਾਰ ਦੇ ਦਿਲ ਸੇ
ਉਮਰੇ-ਰਫ਼ਤਾ ਪੇ ਅਸ਼ਕਬਾਰ ਨ ਹੋ
ਅਹਦੇ-ਗ਼ਮ ਕੀ ਹਿਕਾਯਤੇਂ ਮਤ ਪੂਛ
ਹੋ ਚੁਕੀਂ ਸਬ ਸ਼ਿਕਾਯਤੇਂ ਮਤ ਪੂਛ
ਆਜ ਕੀ ਰਾਤ ਸਾਜ਼ੇ-ਦਰਦ ਨ ਛੇੜ
(ਦੋਸ਼ੋ-ਫ਼ਰਦਾ=ਲੰਘੀ ਰਾਤ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਕੱਲ੍ਹ,
ਏਜ਼ਦੀਯਤ=ਖ਼ੁਦਾਈ, ਅਲਮ=ਦੁੱਖ, ਫ਼ਿਕਰੇ-ਫ਼ਰਦਾ=
ਭਵਿਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ, ਉਮਰੇ-ਰਫ਼ਤਾ=ਲੰਘੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ,
ਅਹਦੇ-ਗ਼ਮ=ਦੁੱਖ ਦੇ ਦਿਨ)
ਏਕ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਪਰ
ਵੋ ਜਿਸਕੀ ਦੀਦ ਮੇਂ ਲਾਖੋਂ ਮਸਰਰਤੇਂ ਪਿਨਹਾਂ
ਵੋ ਹੁਸਨ ਜਿਸਕੀ ਤਮੰਨਾ ਮੇਂ ਜੰਨਤੇਂ ਪਿਨਹਾਂ
ਹਜ਼ਾਰ ਫ਼ਿਤਨੇ ਤਹੇ-ਪਾ-ਏ-ਨਾਜ਼ ਖ਼ਾਕਨਸ਼ੀਂ
ਹਰ ਇਕ ਨਿਗਾਹ ਖ਼ੁਮਾਰੇ-ਸ਼ਬਾਬ ਸੇ ਰੰਗੀਂ
ਸ਼ਬਾਬ, ਜਿਸਸੇ ਤਖ਼ੱਯੁਲ ਪੇ ਬਿਜਲੀਯਾਂ ਬਰਸੇਂ
ਵਿਕਾਰ ਜਿਸਕੀ ਰੁਕਾਬਤ ਕੋ ਸ਼ੋਖ਼ੀਯਾਂ ਤਰਸੇਂ
ਅਦਾ-ਏ-ਲਗ਼ਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਪਾ ਪਰ ਕਯਾਮਤੇਂ ਕੁਰਬਾਂ
ਬਯਾਜ਼ੇ-ਰੁਖ਼ ਪੇ ਸਹਰ ਕੀ ਸਬਾਹਤੇਂ ਕੁਰਬਾਂ
ਸਿਯਾਹ ਜ਼ੁਲਫ਼ੋਂ ਮੇਂ ਵਾਰਫ਼ਤ ਨਕਹਤੋਂ ਕਾ ਹੁਜੂਮ
ਤਵੀਲ ਰਾਤੋਂ ਕੀ ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਰਾਹਤੋਂ ਕਾ ਹੁਜੂਮ
ਵੋ ਆਂਖ ਜਿਸਕੇ ਬਨਾਵ ਪੇ ਖ਼ਾਲਿਕ ਇਤਰਾਯੇ
ਜ਼ਬਾਨੇ-ਸ਼ੇ'ਰ ਕੋ ਤਾਰੀਫ਼ ਕਰਤੇ ਸ਼ਰਮ ਆਯੇ
ਵੋ ਹੋਂਠ ਫ਼ੈਜ਼ ਸੇ ਜਿਨਕੇ ਬਹਾਰੇ-ਲਾਲਾਫਰੋਸ਼
ਬਹਿਸ਼ਤੋ-ਕੌਸਰੋ-ਤਸਨੀਮੋ-ਸਲਸਬੀਲ ਬ-ਦੋਸ਼
ਗੁਦਾਜ਼ ਜਿਸਮ, ਕਬਾ ਜਿਸ ਪੇ ਸਜ ਕੇ ਨਾਜ਼ ਕਰੇ
ਦਰਾਜ ਕਦ ਜਿਸੇ ਸਰਵੇ-ਸਹੀ ਨਮਾਜ਼ ਕਰੇ
ਗ਼ਰਜ਼ ਵੋ ਹੁਸਨ ਜੋ ਮੁਹਤਾਜੇ-ਵਸਫ਼ੋ-ਨਾਮ ਨਹੀਂ
ਵੋ ਹੁਸਨ ਜਿਸਕਾ ਤਸੱਵੁਰ ਬਸ਼ਰ ਕਾ ਕਾਮ ਨਹੀਂ
ਕਿਸੀ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੇਂ ਇਸ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰਾ ਥਾ
ਬ-ਸਦ-ਗੁਰੂਰੋ-ਤਜੱਮੁਲ ਇਧਰ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰਾ ਥਾ
ਔਰ ਅਬ ਯੇ ਰਾਹਗੁਜ਼ਰ ਭੀ ਹੈ ਦਿਲਫ਼ਰੇਬੋ-ਹਸੀਂ
ਹੈਂ ਇਸਕੀ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਕੈਫ਼ੇ-ਸ਼ਰਾਬੋ-ਸ਼ੇ'ਰ ਮਕੀਂ
ਹਵਾ ਮੇਂ ਸ਼ੋਖ਼ੀ-ਏ-ਰਫ਼ਤਾਰ ਕੀ ਅਦਾਏਂ ਹੈਂ
ਫ਼ਜ਼ਾ ਮੇਂ ਨਰਮੀ-ਏ-ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਕੀ ਸਦਾਏਂ ਹੈਂ
ਗਰਜ਼ ਵੋ ਹੁਸਨ ਅਬ ਇਸ ਜਾ ਕਾ ਜੁਜ਼ਵੇ-ਮੰਜ਼ਰ ਹੈ
ਨਿਯਾਜ਼ੇ-ਇਸ਼ਕ ਕੋ ਇਕ ਸਿਜਦਾਗਹ ਮਯੱਸਰ ਹੈ
(ਤਹੇ-ਪਾ-ਏ-ਨਾਜ਼=ਸੁਹੱਪਣ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ, ਤਖ਼ੱਯੁਲ=ਕਲਪਨਾ,
ਵਿਕਾਰ=ਸ਼ਾਨ, ਰੁਕਾਬਤ=ਸਾਥ, ਅਦਾ-ਏ-ਲਗ਼ਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਪਾ=ਪੈਰਾਂ
ਦੇ ਕੰਬਣ ਦਾ ਢੰਗ, ਬਯਾਜ਼ੇ-ਰੁਖ਼=ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਗੋਰਾ ਰੰਗ, ਸਬਾਹਤੇਂ=
ਰੋਸ਼ਨੀ, ਵਾਰਫ਼ਤ=ਵਹਿੰਦੀਆਂ, ਨਕਹਤੋਂ=ਖ਼ੂਸਬੂ, ਬਹਿਸ਼ਤੋ-ਕੌਸਰੋ-
ਤਸਨੀਮੋ-ਸਲਸਬੀਲ=ਜੰਨਤ ਅਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਨਹਿਰਾਂ, ਬ-ਦੋਸ਼=
ਮੋਢਿਆਂ ਉੱਤੇ, ਬਸ਼ਰ=ਮਨੁੱਖ, ਬ-ਸਦ-ਗੁਰੂਰੋ-ਤਜੱਮੁਲ=ਸੈਂਕੜੇ
ਹੰਕਾਰ ਅਤੇ ਰੂਪ ਲੈ ਕੇ, ਮਕੀਂ=ਬਸਿਆ ਹੋਇਆ, ਜੁਜ਼ਵੇ-ਮੰਜ਼ਰ=
ਨਜ਼ਾਰੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ)
ਏਕ ਮੰਜ਼ਰ
ਬਾਮ-ਓ-ਦਰ ਖ਼ਾਮਸ਼ੀ ਕੇ ਬੋਝ ਸੇ ਚੂਰ
ਆਸਮਾਨੋਂ ਸੇ ਜੂ-ਏ-ਦਰਦ ਰਵਾਂ
ਚਾਂਦ ਕਾ ਦੁਖ-ਭਰਾ ਫ਼ਸਾਨਾ-ਏ-ਨੂਰ
ਸ਼ਾਹਰਾਹੋਂ ਕੀ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਗਲਤਾਂ
ਖ਼ਵਾਬਗਾਹੋਂ ਮੇਂ ਨੀਮ-ਤਾਰੀਕੀ
ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ ਲਯ ਰੁਬਾਬੇ-ਹਸਤੀ ਕੋ
ਹਲਕੇ-ਹਲਕੇ ਸੁਰੋਂ ਮੇਂ ਨੌਹਾ ਕੁਨਾਂ
(ਜੂ=ਧਾਰਾ, ਗਲਤਾਂ=ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ, ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ=
ਨੀਰਸ, ਰੁਬਾਬੇ-ਹਸਤੀ=ਜੀਵਨ ਵੀਣਾ)
ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ
ਖ਼ਯਾਲੋ-ਸ਼ੇ'ਰ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਜਾਨ ਥੀ ਜਿਨਸੇ
ਫ਼ਜ਼ਾ-ਏ-ਫ਼ਿਕਰੋ-ਅਮਲ ਅਰਗ਼ਵਾਨ ਥੀ ਜਿਨਸੇ
ਵੋ ਜਿਨਕੇ ਨੂਰ ਸੇ ਸ਼ਾਦਾਬ ਥੇ ਮਹੋ-ਅੰਜੁਮ
ਜੁਨੂਨੇ-ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਹਿੰਮਤ ਜਵਾਨ ਥੀ ਜਿਨਸੇ
ਵੋ ਆਰਜ਼ੂਏਂ ਕਹਾਂ ਸੋ ਗਯੀ ਹੈਂ, ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ
ਵੋ ਨਾ-ਸੁਬੂਰ ਨਿਗਾਹੇਂ, ਵੋ ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ ਰਾਹੇਂ
ਵੋ ਪਾਸੇ-ਜ਼ਬਤ ਸੇ ਦਿਲ ਮੇਂ ਦਬੀ ਹੁਈ ਆਹੇਂ
ਵੋ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕੀ ਰਾਤੇਂ, ਤਵੀਲ, ਤੀਰ:-ਓ-ਤਾਰ
ਵੋ ਨੀਮ ਖ਼ਵਾਬ ਸ਼ਬਿਸ਼ਤਾਂ, ਵੋ ਮਖ਼ਮਲੀ ਬਾਂਹੇਂ
ਕਹਾਨੀਯਾਂ ਥੀਂ ਕਹਾਂ ਖੋ ਗਯੀ ਹੈਂ, ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ
ਮਚਲ ਰਹਾ ਹੈ ਰਗੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਖ਼ੂਨੇ-ਬਹਾਰ
ਉਲਝ ਰਹੇ ਹੈਂ ਪੁਰਾਨੇ ਗ਼ਮੋਂ ਸੇ ਰੂਹ ਕੇ ਤਾਰ
ਚਲੋ ਕਿ ਚਲਕੇ ਚਿਰਾਗ਼ਾਂ ਕਰੇਂ ਦਯਾਰੇ-ਹਬੀਬ
ਹੈਂ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਅਗਲੀ ਮੁਹੱਬਤੋਂ ਕੇ ਮਜ਼ਾਰ
ਮੁਹੱਬਤੇਂ ਜੋ ਫ਼ਨਾ ਹੋ ਗਯੀ ਹੈਂ, ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ
(ਅਰਗ਼ਵਾਨ=ਰੰਗੀਨ, ਮਹੋ-ਅੰਜੁਮ=ਚੰਨ-ਤਾਰੇ, ਨਦੀਮ=ਸਾਥੀ,
ਨਾ-ਸੁਬੂਰ=ਬੇਚੈਨ, ਪਾਸੇ-ਜ਼ਬਤ=ਧੀਰਜ ਦਾ ਫ਼ਿਕਰ, ਤੀਰ:-ਓ-ਤਾਰ=
ਕਾਲੀ, ਦਯਾਰੇ-ਹਬੀਬ=ਦੋਸਤ ਦਾ ਘਰ)
ਮੁਝਸੇ ਪਹਲੀ-ਸੀ ਮੁਹੱਬਤ ਮਿਰੇ ਮਹਬੂਬ ਨ ਮਾਂਗ
ਮੁਝਸੇ ਪਹਲੀ-ਸੀ ਮੁਹੱਬਤ ਮਿਰੇ ਮਹਬੂਬ ਨ ਮਾਂਗ
ਮੈਨੇਂ ਸਮਝਾ ਥਾ ਕਿ ਤੂ ਹੈ ਤੋ ਦਰਖ਼ਸ਼ਾਂ ਹੈ ਹਯਾਤ
ਤੇਰਾ ਗ਼ਮ ਹੈ ਤੋ ਗ਼ਮੇ-ਦਹਰ ਕਾ ਝਗੜਾ ਕਯਾ ਹੈ
ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਸੇ ਹੈ ਆਲਮ ਮੇਂ ਬਹਾਰੋਂ ਕੋ ਸਬਾਤ
ਤੇਰੀ ਆਖੋਂ ਕੇ ਸਿਵਾ ਦੁਨੀਯਾਂ ਮੇਂ ਰੱਖਾ ਕਯਾ ਹੈ
ਤੂ ਜੋ ਮਿਲ ਜਾਯੇ ਤੋ ਤਕਦੀਰ ਨਗੂੰ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਯੂੰ ਨ ਥਾ, ਮੈਨੇਂ ਫ਼ਕਤ ਚਾਹਾ ਥਾ ਯੂੰ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਔਰ ਭੀ ਦੁਖ ਹੈਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੇਂ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਸਿਵਾ
ਰਾਹਤੇਂ ਔਰ ਭੀ ਹੈਂ ਵਸਲ ਕੀ ਰਾਹਤ ਕੇ ਸਿਵਾ
ਅਨਗਿਨਤ ਸਦੀਯੋਂ ਕੇ ਤਾਰੀਕ ਬਹੀਮਾਨਾ ਤਿਲਿਸਮ
ਰੇਸ਼ਮੋ-ਅਤਲਸੋ-ਕਿਮਖ਼ਵਾਬ ਮੇਂ ਬੁਨਵਾਏ ਹੁਏ
ਜਾ-ਬ-ਜਾ ਬਿਕਤੇ ਹੁਏ ਕੂਚਾ-ਓ-ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਜਿਸਮ
ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਲਿਬੜੇ ਹੁਏ, ਖ਼ੂਨ ਮੇਂ ਨਹਲਾਯੇ ਹੁਏ
ਜਿਸਮ ਨਿਕਲੇ ਹੁਏ ਅਮਰਾਜ਼ ਕੇ ਤੰਨੂਰੋਂ ਸੇ
ਪੀਪ ਬਹਤੀ ਹੁਈ ਗਲਤੇ ਹੁਏ ਨਾਸੂਰੋਂ ਸੇ
ਲੌਟ ਜਾਤੀ ਹੈ ਉਧਰ ਕੋ ਭੀ ਨਜ਼ਰ ਕਯਾ ਕੀਜੇ
ਅਬ ਭੀ ਦਿਲਕਸ਼ ਹੈ ਤਿਰਾ ਹੁਸਨ ਮਗਰ ਕਯਾ ਕੀਜੇ
ਔਰ ਭੀ ਦੁਖ ਹੈਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੇਂ ਮੁਹੱਬਤ ਕੇ ਸਿਵਾ
ਰਾਹਤੇਂ ਔਰ ਭੀ ਹੈਂ ਵਸਲ ਕੀ ਰਾਹਤ ਕੇ ਸਿਵਾ
ਮੁਝਸੇ ਪਹਲੀ-ਸੀ ਮੁਹੱਬਤ ਮਿਰੇ ਮਹਬੂਬ ਨ ਮਾਂਗ
(ਦਰਖ਼ਸ਼ਾਂ=ਚਮਕਦਾਰ, ਹਯਾਤ=ਜੀਵਨ, ਗ਼ਮੇ-ਦਹਰ=ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਦੁੱਖ,
ਸਬਾਤ=ਸਥਿਰਤਾ, ਨਗੂੰ=ਬਦਲ ਜਾਣਾ, ਵਸਲ=ਮਿਲਣ, ਬਹੀਮਾਨਾ=ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਰਗੇ
ਅਮਰਾਜ਼=ਬਿਮਾਰੀਆਂ)
ਸੋਚ
ਕਯੋਂ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਸ਼ਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਯੋਂ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਰਹਾ ਕਰਤਾ ਹੂੰ
ਛੋੜੋ ਮੇਰੀ ਰਾਮ ਕਹਾਨੀ ਮੈਂ ਜੈਸਾ ਭੀ ਹੂੰ ਅੱਛਾ ਹੂੰ
ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਗ਼ਮਗੀਂ ਹੈ ਤੋ ਕਯਾ ਗ਼ਮਗੀਂ ਯਹ ਦੁਨੀਯਾਂ ਹੈ ਸਾਰੀ
ਯੇ ਦੁਖ ਤੇਰਾ ਹੈ ਨਾ ਮੇਰਾ ਹਮ ਸਬਕੀ ਜਾਗੀਰ ਹੈ ਪਯਾਰੀ
ਤੂ ਗਰ ਮੇਰੀ ਭੀ ਹੋ ਜਾਯੇ ਦੁਨੀਯਾਂ ਕੇ ਗ਼ਮ ਯੂੰ ਹੀ ਰਹੇਂਗੇ
ਪਾਪ ਕੇ ਫੰਦੇ, ਜ਼ੁਲਮ ਕੇ ਬੰਧਨ ਅਪਨੇ ਕਹੇ ਸੇ ਕਟ ਨਾ ਸਕੇਂਗੇ
ਗ਼ਮ ਹਰ ਹਾਲਤ ਮੇਂ ਮੁਹਲਿਕ ਹੈ ਅਪਨਾ ਹੋ ਯਾ ਔਰ ਕਿਸੀ ਕਾ
ਰੋਨਾ-ਧੋਨਾ, ਜੀ ਕੋ ਜਲਾਨਾ ਯੂੰ ਭੀ ਹਮਾਰਾ, ਯੂੰ ਭੀ ਹਮਾਰਾ
ਕਯੋਂ ਨ ਜਹਾਂ ਕਾ ਗ਼ਮ ਅਪਨਾ ਲੇਂ ਬਾਦ ਮੇਂ ਸਬ ਤਦਬੀਰੇਂ ਸੋਚੇਂ
ਬਾਦ ਮੇਂ ਸੁਖ ਕੇ ਸਪਨੇ ਦੇਖੇਂ ਸਪਨੋਂ ਕੀ ਤਾਬੀਰੇਂ ਸੋਚੇਂ
ਬੇ-ਫ਼ਿਕਰੇ ਧਨ-ਦੌਲਤਵਾਲੇ ਯੇ ਆਖ਼ਿਰ ਕਯੋਂ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਤੇ ਹੈਂ
ਇਨਕਾ ਸੁਖ ਆਪਸ ਮੇਂ ਬਾਂਟੇਂ ਯੇ ਭੀ ਆਖ਼ਿਰ ਹਮ ਜੈਸੇ ਹੈਂ
ਹਮਨੇ ਮਾਨਾ ਜੰਗ ਕੜੀ ਹੈ ਸਰ ਫੂਟੇਂਗੇ, ਖ਼ੂਨ ਬਹੇਗਾ
ਖ਼ੂਨ ਮੇਂ ਗ਼ਮ ਭੀ ਬਹ ਜਾਯੇਂਗੇ ਹਮ ਨ ਰਹੇਂ, ਗ਼ਮ ਭੀ ਨ ਰਹੇਗਾ
(ਮੁਹਲਿਕ=ਘਾਤਕ, ਤਾਬੀਰੇਂ=ਸੱਚ ਕਰਨਾ)
ਰਕੀਬ ਸੇ
ਆ ਕਿ ਵਾਬਸਤਾ ਹੈਂ ਉਸ ਹੁਸਨ ਕੀ ਯਾਦੇਂ ਤੁਝ ਸੇ
ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਦਿਲ ਕੋ ਪਰੀਖ਼ਾਨਾ ਬਨਾ ਰੱਖਾ ਥਾ
ਜਿਸਕੀ ਉਲਫ਼ਤ ਮੇਂ ਭੁਲਾ ਰੱਖੀ ਥੀ ਦੁਨੀਯਾ ਹਮਨੇ
ਦਹਰ ਕੋ ਦਹਰ ਕਾ ਅਫ਼ਸਾਨਾ ਬਨਾ ਰੱਖਾ ਥਾ
ਆਸ਼ਨਾ ਹੈਂ ਤਿਰੇ ਕਦਮੋਂ ਸੇ ਵੋ ਰਾਹੇਂ ਜਿਨ ਪਰ
ਉਸਕੀ ਮਦਹੋਸ਼ ਜਵਾਨੀ ਨੇ ਇਨਾਯਤ ਕੀ ਹੈ
ਕਾਰਵਾਂ ਗੁਜ਼ਰੇ ਹੈਂ ਜਿਨਸੇ ਉਸੀ ਰਾਨਾਈ ਕੇ
ਜਿਸਕੀ ਇਨ ਆਂਖੋਂ ਨੇ ਬੇ-ਸੂਦ ਇਬਾਦਤ ਕੀ ਹੈ
ਤੁਝਸੇ ਖੇਲੀ ਹੈਂ ਵੋ ਮਹਬੂਬ ਹਵਾਏਂ ਜਿਨਮੇਂ
ਉਸਕੇ ਮਲਬੂਸ ਕੀ ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ ਮਹਕ ਬਾਕੀ ਹੈ
ਤੁਝ ਪੇ ਭੀ ਬਰਸਾ ਹੈ ਉਸ ਬਾਮ ਸੇ ਮਹਤਾਬ ਕਾ ਨੂਰ
ਜਿਸਮੇਂ ਬੀਤੀ ਹੁਈ ਰਾਤੋਂ ਕੀ ਕਸਕ ਬਾਕੀ ਹੈ
ਤੂਨੇ ਦੇਖੀ ਹੈ ਵੋ ਪੇਸ਼ਾਨੀ ਵੋ ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਵੋ ਹੋਂਠ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਨਕੇ ਤਸੱਵੁਰ ਮੇਂ ਲੁਟਾ ਦੀ ਹਮਨੇ
ਤੁਝ ਪੇ ਉੱਠੀ ਹੈਂ ਵੋ ਖੋਈ ਹੁਈ ਸਾਹਿਰ ਆਂਖੇਂ
ਤੁਝਕੋ ਮਾਲੂਮ ਹੈ ਕਯੋਂ ਉਮਰ ਗੰਵਾ ਦੀ ਹਮਨੇ
ਹਮ ਪੇ ਮੁਸ਼ਤਰਿਕਾ ਹੈਂ ਏਹਸਾਨ ਗ਼ਮੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਕੇ
ਇਤਨੇ ਏਹਸਾਨ ਕਿ ਗਿਨਵਾਊਂ ਤੋ ਗਿਨਵਾ ਭੀ ਨ ਸਕੂੰ
ਹਮਨੇ ਇਸ ਇਸ਼ਕ ਮੇਂ ਕਯਾ ਖੋਯਾ ਹੈ ਕਯਾ ਸੀਖਾ ਹੈ
ਜੁਜ਼ ਤੇਰੇ ਔਰ ਕੋ ਸਮਝਾਊਂ ਤੋ ਸਮਝਾ ਭੀ ਨ ਸਕੂੰ
ਆਜਿਜ਼ੀ ਸੀਖੀ ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕੀ ਹਿਮਾਯਤ ਸੀਖੀ
ਯਾਸੋ-ਹਿਰਮਾਨ ਕੇ ਦੁਖ-ਦਰਦ ਕੇ ਮਾਨੀ ਸੀਖੇ
ਜ਼ੇਰਦਸਤੋਂ ਕੇ ਮਸਾਇਬ ਕੋ ਸਮਝਨਾ ਸੀਖਾ
ਸਰਦ ਆਹੋਂ ਕੇ ਰੁਖ਼ੇ-ਜ਼ਰਦ ਕੇ ਮਾਨੀ ਸੀਖੇ
ਜਬ ਕਹੀਂ ਬੈਠ ਕੇ ਰੋਤੇ ਹੈਂ ਵੋ ਬੇਕਸ ਜਿਨਕੇ
ਅਸ਼ਕ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਬਿਲਕਤੇ ਹੁਏ ਸੋ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਨਾਤਵਾਨੋਂ ਕੇ ਨਿਵਾਲੋਂ ਪੇ ਝਪਟਤੇ ਹੈਂ ਉਕਾਬ
ਬਾਜ਼ੂ ਤੋਲੇ ਹੁਏ ਮੰਡਲਾਤੇ ਹੁਏ ਆਤੇ ਹੈਂ
ਜਬ ਕਭੀ ਬਿਕਤਾ ਹੈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕਾ ਗ਼ੋਸ਼ਤ
ਸ਼ਾਹਰਾਹੋਂ ਪੇ ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕਾ ਲਹੂ ਬਹਤਾ ਹੈ
ਯਾ ਕੋਈ ਤੋਂਦ ਕਾ ਬੜ੍ਹਤਾ ਹੁਆ ਸੈਲਾਬ ਲੀਯੇ
ਫ਼ਾਕਾਮਸਤੋਂ ਕੋ ਡੁਬੋਨੇ ਕੇ ਲੀਏ ਕਹਤਾ ਹੈ
ਆਗ-ਸੀ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਰਹ-ਰਹ ਕੇ ਉਬਲਤੀ ਹੈ ਨ ਪੂਛ
ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਪਰ ਮੁਝੇ ਕਾਬੂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਤਾ ਹੈ
(ਵਾਬਸਤਾ=ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਰਾਨਾਈ=ਸ਼ਾਨ, ਮਲਬੂਸ=ਕੱਪੜੇ, ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ=
ਉਦਾਸ, ਪੇਸ਼ਾਨੀ=ਮੱਥਾ, ਸਾਹਿਰ=ਜਾਦੂਗਰ, ਮੁਸ਼ਤਰਿਕਾ=ਬਰਾਬਰ, ਜੁਜ਼=
ਬਿਨਾਂ, ਯਾਸੋ-ਹਿਰਮਾਨ=ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਤੇ ਆਸ਼ਾ, ਜ਼ੇਰਦਸਤੋਂ ਕੇ ਮਸਾਇਬ=ਗ਼ਰੀਬਾਂ
ਦੇ ਦੁਖ, ਰੁਖ਼ੇ-ਜ਼ਰਦ=ਪੀਲੇ ਮੂੰਹ, ਨਾਤਵਾਨ=ਕਮਜ਼ੋਰ)
ਤਨਹਾਈ
ਫਿਰ ਕੋਈ ਆਯਾ ਦਿਲੇ-ਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਰਾਹਰੌ ਹੋਗਾ, ਕਹੀਂ ਔਰ ਚਲਾ ਜਾਯੇਗਾ
ਢਲ ਚੁਕੀ ਰਾਤ, ਬਿਖਰਨੇ ਲਗਾ ਤਾਰੋਂ ਕਾ ਗੁਬਾਰ
ਲੜਖੜਾਨੇ ਲਗੇ ਐਵਾਨੋਂ ਮੇਂ ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਚਿਰਾਗ਼
ਸੋ ਗਈ ਰਾਸਤਾ ਤਕ-ਤਕ ਕੇ ਹਰਇਕ ਰਾਹਗੁਜ਼ਾਰ
ਅਜਨਬੀ ਖ਼ਾਕ ਨੇ ਧੁੰਦਲਾ ਦੀਯੇ ਕਦਮੋਂ ਕੇ ਸੁਰਾਗ਼
ਗੁਲ ਕਰੋ ਸ਼ਮਏਂ, ਬੜ੍ਹਾ ਦੋ ਮਯੋ-ਮੀਨਾ-ਓ-ਅਯਾਗ਼
ਅਪਨੇ ਬੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਕਿਵਾੜੋਂ ਕੋ ਮੁਕੱਫ਼ਲ ਕਰ ਲੋ
ਅਬ ਯਹਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਆਯੇਗਾ
(ਗੁਬਾਰ=ਧੂੜ, ਐਵਾਨ=ਮਹਿਲ, ਮਯੋ-ਮੀਨਾ-ਓ-ਅਯਾਗ਼=
ਸ਼ਰਾਬ, ਸੁਰਾਹੀ ਤੇ ਪਿਆਲਾ, ਮੁਕੱਫ਼ਲ=ਜਿੰਦਾ ਲਾਉਣਾ)
ਚੰਦ ਰੋਜ਼ ਔਰ ਮਿਰੀ ਜਾਨ
ਚੰਦ ਰੋਜ਼ ਔਰ ਮਿਰੀ ਜਾਨ ਫ਼ਕਤ ਚੰਦ ਹੀ ਰੋਜ਼
ਜ਼ੁਲਮ ਕੀ ਛਾਂਵ ਮੇਂ ਦਮ ਲੇਨੇ ਪੇ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੈਂ ਹਮ
ਔਰ ਕੁਛ ਦੇਰ ਸਿਤਮ ਸਹ ਲੇਂ, ਤੜਪ ਲੇਂ, ਰੋ ਲੇਂ
ਅਪਨੇ ਅਜਦਾਦ ਕੀ ਮੀਰਾਸ ਹੈਂ ਮਾਜ਼ੂਰ ਹੈਂ ਹਮ
ਜਿਸਮ ਪਰ ਕੈਦ ਹੈ, ਜਜ਼ਬਾਤ ਪੇ ਜ਼ੰਜੀਰੇਂ ਹੈਂ
ਫ਼ਿਕਰ ਮਹਬੂਸ ਹੈ, ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਪੇ ਤਾਜ਼ੀਰੇਂ ਹੈਂ
ਅਪਨੀ ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਕਿ ਹਮ ਫਿਰ ਭੀ ਜੀਯੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਯਾ ਕਿਸੀ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕੀ ਕਬਾ ਹੈ ਜਿਸਮੇਂ
ਹਰ ਘੜੀ ਦਰਦ ਕੇ ਪੈਬੰਦ ਲਗੇ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਲੇਕਿਨ ਅਬ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀ ਮੀਯਾਦ ਕੇ ਦਿਨ ਥੋੜੇ ਹੈਂ
ਇਕ ਜ਼ਰਾ ਸਬਰ, ਕਿ ਫ਼ਰਿਯਾਦ ਕੇ ਦਿਨ ਥੋੜੇ ਹੈਂ
ਅਰਸਾ-ਏ-ਦਹਰ ਕੀ ਝੁਲਸੀ ਹੁਈ ਵੀਰਾਨੀ ਮੇਂ
ਹਮਕੋ ਰਹਨਾ ਹੈ ਤੋ ਯੂੰ ਹੀ ਤੋ ਨਹੀਂ ਰਹਨਾ ਹੈ
ਅਜਨਬੀ ਹਾਥੋਂ ਕੇ ਬੇ-ਨਾਮ ਗਰਾਂਬਾਰ ਸਿਤਮ
ਆਜ ਸਹਨਾ ਹੈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਸਹਨਾ ਹੈ
ਯੇ ਤਿਰੇ ਹੁਸਨ ਸੇ ਲਿਪਟੀ ਹੁਈ ਆਲਾਮ ਕੀ ਗਰਦ
ਅਪਨੀ ਦੋ-ਰੋਜ਼ਾ ਜਵਾਨੀ ਕੀ ਸ਼ਿਕਸਤੋਂ ਕਾ ਸ਼ੁਮਾਰ
ਚਾਂਦਨੀ ਰਾਤੋਂ ਕਾ ਬੇਕਾਰ ਦਹਕਤਾ ਹੁਆ ਦਰਦ
ਦਿਲ ਕੀ ਬੇ-ਸੂਦ ਤੜਪ, ਜਿਸਮ ਕੀ ਮਾਯੂਸ ਪੁਕਾਰ
ਚੰਦ ਰੋਜ਼ ਔਰ ਮਿਰੀ ਜਾਨ ਫ਼ਕਤ ਚੰਦ ਹੀ ਰੋਜ਼
(ਅਜਦਾਦ=ਪੁਰਖੇ, ਮੀਰਾਸ=ਦੇਣ, ਮਾਜ਼ੂਰ=ਲਾਚਾਰ, ਮਹਬੂਸ=ਬੰਦੀ,
ਤਾਜ਼ੀਰੇਂ=ਰੋਕਾਂ, ਅਰਸਾ-ਏ-ਦਹਰ=ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਮੈਦਾਨ, ਗਰਾਂਬਾਰ=
ਬੋਝਲ, ਆਲਾਮ=ਦੁੱਖ)
ਮਰਗੇ-ਸੋਜ਼ੇ-ਮੁਹੱਬਤ
ਆਓ ਕਿ ਮਰਗੇ-ਸੋਜ਼ੇ-ਮੁਹੱਬਤ ਮਨਾਯੇਂ ਹਮ
ਆਓ ਕਿ ਹੁਸਨ-ਏ-ਮਾਹ ਸੇ ਦਿਲ ਕੋ ਜਲਾਯੇਂ ਹਮ
ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਂ ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਕਾਮਤੋ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਯਾਰ ਸੇ
ਸਰਵੋ-ਗੁਲੋ-ਸਮਨ ਸੇ ਨਜ਼ਰ ਕੋ ਸਤਾਯੇਂ ਹਮ
ਵੀਰਾਨੀ-ਏ-ਹਯਾਤ ਕੋ ਵੀਰਾਨਤਰ ਕਰੇਂ
ਲੇ ਨਾਸੇਹ ਆਜ ਤੇਰਾ ਕਹਾ ਮਾਨ ਜਾਯੇਂ ਹਮ
ਫਿਰ ਓਟ ਲੇ ਕੇ ਦਾਮਨੇ-ਅਬਰੇ-ਬਹਾਰ ਕੀ
ਦਿਲ ਕੋ ਮਨਾਯੇਂ ਹਮ, ਕਭੀ ਆਂਸੂ ਬਹਾਯੇਂ ਹਮ
ਸੁਲਝਾਯੇਂ ਬੇ-ਦਿਲੀ ਸੇ ਯੇ ਉਲਝੇ ਹੁਏ ਸਵਾਲ
ਵਾਂ ਜਾਯੇਂ ਯਾ ਨ ਜਾਯੇਂ, ਨ ਜਾਯੇਂ ਕਿ ਜਾਯੇਂ ਹਮ
ਫਿਰ ਦਿਲ ਕੋ ਪਾਸੇ-ਜ਼ਬਤ ਕੀ ਤਲਕੀਨ ਕਰ ਚੁਕੇ
ਔਰ ਇਮਤਹਾਨੇ-ਜ਼ਬਤ ਸੇ ਫਿਰ ਜੀ ਚੁਰਾਯੇਂ ਹਮ
ਆਓ ਕਿ ਆਜ ਖ਼ਤਮ ਹੁਈ ਦਾਸਤਾਨੇ-ਇਸ਼ਕ
ਅਬ ਖ਼ਤਮੇ-ਆਸ਼ਿਕੀ ਕੇ ਫ਼ਸਾਨੇ ਸੁਨਾਯੇਂ ਹਮ
(ਮਰਗੇ-ਸੋਜ਼ੇ-ਮੁਹੱਬਤ=ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਜਲਣ ਦਾ ਅੰਤ, ਮਾਹ=ਚੰਨ,
ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਕਾਮਤੋ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਯਾਰ=ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦੇ ਕੱਦ ਤੇ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ
ਕਲਪਣਾ, ਹਯਾਤ=ਜੀਵਨ, ਨਾਸੇਹ=ਉਪਦੇਸ਼ਕ, ਤਲਕੀਨ=ਨਸੀਹਤ)
ਕੁੱਤੇ
ਯੇ ਗਲੀਯੋਂ ਕੇ ਆਵਾਰਾ ਬੇਕਾਰ ਕੁੱਤੇ
ਕਿ ਬਖ਼ਸ਼ਾ ਗਯਾ ਜਿਨਕੋ ਜ਼ੌਕੇ-ਗਦਾਈ
ਜ਼ਮਾਨੇ ਕੀ ਫਿਟਕਾਰ ਸਰਮਾਯਾ ਇਨਕਾ
ਜਹਾਂ-ਭਰ ਕੀ ਧੁਤਕਾਰ ਇਨਕੀ ਕਮਾਈ
ਨ ਆਰਾਮ ਸ਼ਬ ਕੋ, ਨ ਰਾਹਤ ਸਵੇਰੇ
ਗ਼ਲਾਜ਼ਤ ਮੇਂ ਘਰ, ਨਾਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਬਸੇਰੇ
ਜੋ ਬਿਗੜੇਂ ਤੋ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਸੇ ਲੜਾ ਦੋ
ਜ਼ਰਾ ਏਕ ਰੋਟੀ ਕਾ ਟੁਕੜਾ ਦਿਖਾ ਦੋ
ਯੇ ਹਰ ਏਕ ਕੀ ਠੋਕਰੇਂ ਖਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਯੇ ਫ਼ਾਕੋਂ ਸੇ ਉਕਤਾ ਕੇ ਮਰ ਜਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਯੇ ਮਜ਼ਲੂਮ ਮਖ਼ਲੂਕ ਗਰ ਸਰ ਉਠਾਯੇਂ
ਤੋ ਇੰਸਾਨ ਸਬ ਸਰਕਸ਼ੀ ਭੂਲ ਜਾਯੇਂ
ਯੇ ਚਾਹੇਂ ਤੋ ਦੁਨੀਯਾਂ ਕੋ ਅਪਨਾ ਬਨਾ ਲੇਂ
ਯੇ ਆਕਾਓਂ ਕੀ ਹੱਡੀਯਾਂ ਤਕ ਚਬਾ ਲੇਂ
ਕੋਈ ਇਨਕੋ ਏਹਸਾਸੇ-ਜ਼ਿੱਲਤ ਦਿਲਾ ਦੇ
ਕੋਈ ਇਨਕੀ ਸੋਈ ਹੁਈ ਦੁਮ ਹਿਲਾ ਦੇ
(ਜ਼ੌਕੇ-ਗਦਾਈ=ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਦੀ ਰੁਚੀ, ਸਰਮਾਯ:=ਪੂੰਜੀ,
ਗ਼ਲਾਜ਼ਤ=ਗੰਦਗੀ, ਮਖ਼ਲੂਕ=ਪ੍ਰਾਣੀ, ਸਰਕਸ਼ੀ=ਹੰਕਾਰ,
ਆਕਾਓਂ=ਮਾਲਿਕਾਂ ਦੀਆਂ, ਜ਼ਿੱਲਤ=ਅਪਮਾਨ)
ਬੋਲ
ਬੋਲ ਕੇ (ਕਿ) ਲਬ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈਂ ਤੇਰੇ
ਬੋਲ ਜ਼ਬਾਂ ਅਬ ਤਕ ਤੇਰੀ ਹੈ
ਤੇਰਾ ਸੁਤਵਾਂ ਜਿਸਮ ਹੈ ਤੇਰਾ
ਬੋਲ ਕੇ ਜਾਂ ਅਬ ਤਕ ਤੇਰੀ ਹੈ
ਦੇਖ ਕੇ ਅਹੰਗਾਰ ਕੀ ਦੁਕਾਂ ਮੇਂ
ਤੁੰਦ ਹੈਂ ਸ਼ੋਲੇ, ਸੁਰਖ਼ ਹੈ ਆਹਨ
ਖੁਲਨੇ ਲਗੇ ਕੁਫ਼ਲੋਂ ਕੇ ਦਹਾਨੇ
ਫੈਲਾ ਹਰ ਇਕ ਜ਼ੰਜੀਰ ਕਾ ਦਾਮਨ
ਬੋਲ, ਯੇ ਥੋੜਾ ਵਕਤ ਬਹੁਤ ਹੈ
ਜਿਸਮੋ-ਜ਼ਬਾਂ ਕੀ ਮੌਤ ਸੇ ਪਹਿਲੇ
ਬੋਲ, ਕੇ ਸਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ ਅਬ ਤਕ
ਬੋਲ, ਜੋ ਕੁਛ ਕਹਨਾ ਹੈ ਕਹ ਲੇ
(ਸੁਤਵਾਂ=ਸੁਡੌਲ, ਅਹੰਗਾਰ=ਲੁਹਾਰ, ਤੁੰਦ=ਤੇਜ,
ਆਹਨ=ਲੋਹਾ, ਕੁਫ਼ਲੋਂ ਕੇ ਦਹਾਨੇ=ਜਿੰਦਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ)
ਇਕਬਾਲ
ਆਯਾ ਹਮਾਰੇ ਦੇਸ ਮੇਂ ਇਕ ਖ਼ੁਸ਼ਨਵਾ ਫ਼ਕੀਰ
ਆਯਾ ਔਰ ਅਪਨੀ ਧੁਨ ਮੇਂ ਗ਼ਜ਼ਲਖ਼ਵਾਂ ਗੁਜ਼ਰ ਗਯਾ
ਸੁਨਸਾਨ ਰਾਹੇਂ ਖ਼ਲਕ ਸੇ ਆਬਾਦ ਹੋ ਗਈਂ
ਵੀਰਾਨ ਮਯਕਦੋਂ ਕਾ ਨਸੀਬਾ ਸੰਵਰ ਗਯਾ
ਥੀਂ ਚੰਦ ਹੀ ਨਿਗਾਹੇਂ ਜੋ ਉਸ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕੀਂ
ਪਰ ਉਸਕਾ ਗੀਤ ਸਬਕੇ ਦਿਲੋਂ ਮੇਂ ਉਤਰ ਗਯਾ
ਅਬ ਦੂਰ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ਵੋ ਸ਼ਾਹੇ-ਗਦਾਨੁਮਾ
ਔਰ ਫਿਰ ਸੇ ਅਪਨੇ ਦੇਸ ਕੀ ਰਾਹੇਂ ਉਦਾਸ ਹੈਂ
ਚੰਦ ਇਕ ਕੋ ਯਾਦ ਹੈ ਕੋਈ ਉਸਕੀ ਅਦਾ-ਏ-ਖ਼ਾਸ
ਦੋ ਇਕ ਨਿਗਾਹੇਂ ਚੰਦ ਅਜ਼ੀਜ਼ੋਂ ਕੇ ਪਾਸ ਹੈਂ
ਪਰ ਉਸਕਾ ਗੀਤ ਸਬਕੇ ਦਿਲੋਂ ਮੇਂ ਮੁਕੀਮ ਹੈ
ਔਰ ਉਸਕੀ ਲਯ ਸੇ ਸੈਂਕੜੋਂ ਲੱਜ਼ਤਸ਼ਨਾਸ ਹੈਂ
ਇਸ ਗੀਤ ਕੇ ਤਮਾਮ ਮਹਾਸਿਨ ਹੈਂ ਲਾ-ਜ਼ਵਾਲ
ਇਸਕਾ ਵਫ਼ੂਰ, ਇਸਕਾ ਖ਼ਰੋਸ਼ ਇਸਕਾ ਸੋਜ਼ੋ-ਸਾਜ਼
ਯੇ ਗੀਤ ਮਿਸਲੇ-ਸ਼ੋਲਾ-ਏ-ਜੱਵਾਲ: ਤੁੰਦੋ-ਤੇਜ਼
ਇਸਕੀ ਲਪਕ ਸੇ ਬਾਦੇ-ਫ਼ਨਾ ਕਾ ਜਿਗਰ ਗੁਦਾਜ਼
ਜੈਸੇ ਚਿਰਾਗ਼ ਵਹਸ਼ਤੇ-ਸਰਸਰ ਸੇ ਬੇ-ਖ਼ਤਰ
ਯਾ ਸ਼ਮਏ-ਬਜ਼ਮ ਸੁਬਹ ਕੀ ਆਮਦ ਸੇ ਬੇ-ਖ਼ਬਰ
(ਖ਼ੁਸ਼ਨਵਾ=ਮਿੱਠਬੋਲੜਾ, ਸ਼ਾਹੇ-ਗਦਾਨੁਮਾ=ਗ਼ਰੀਬ ਵਰਗਾ ਰਾਜਾ,
ਮਹਾਸਿਨ=ਸੁੰਦਰਤਾਵਾਂ, ਵਫ਼ੂਰ=ਵੱਧ ਹੋਣਾ, ਖ਼ਰੋਸ਼=ਉਤਸਾਹ)
ਮੌਜ਼ੂ-ਏ-ਸੁਖ਼ਨ
ਗੁਲ ਹੁਈ ਜਾਤੀ ਹੈ ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ ਸੁਲਗਤੀ ਹੁਈ ਸ਼ਾਮ
ਧੁਲ ਕੇ ਨਿਕਲੇਗੀ ਅਭੀ ਚਸ਼ਮਾ-ਏ-ਮਹਤਾਬ ਸੇ ਰਾਤ
ਔਰ ਮੁਸ਼ਤਾਕ ਨਿਗਾਹੋਂ ਕੀ ਸੁਨੀ ਜਾਯੇਗੀ
ਔਰ ਉਨ ਹਾਥੋਂ ਸੇ ਮਸ ਹੋਂਗੇ ਯੇ ਤਰਸੇ ਹੁਏ ਹਾਤ
ਉਨਕਾ ਆਂਚਲ ਹੈ, ਕਿ ਰੁਖ਼ਸਾਰ, ਕਿ ਪੈਰਾਹਨ ਹੈ
ਕੁਛ ਤੋ ਹੈ ਜਿਸਸੇ ਹੁਈ ਜਾਤੀ ਹੈ ਚਿਲਮਨ ਰੰਗੀਂ
ਜਾਨੇ ਉਸ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਕੀ ਮੌਹੂਮ ਘਨੀ ਛਾਂਵ ਮੇਂ
ਟਿਟਿਮਾਤਾ ਹੈ ਵੋ ਆਵੇਜ਼: ਅਭੀ ਤਕ ਕਿ ਨਹੀਂ
ਆਜ ਫਿਰ ਹੁਸਨੇ-ਦਿਲਆਰਾ ਕੀ ਵਹੀ ਧਜ ਹੋਗੀ
ਵਹੀ ਖ਼ਵਾਬੀਦਾ ਸੀ ਆਂਖੇਂ, ਵਹੀ ਕਾਜਲ ਕੀ ਲਕੀਰ
ਰੰਗੇ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਪੇ ਹਲਕਾ-ਸਾ ਵੋ ਗ਼ਾਜ਼ੇ ਕਾ ਗ਼ੁਬਾਰ
ਸੰਦਲੀ ਹਾਥ ਪੇ ਧੁੰਦਲੀ-ਸੀ ਹਿਨਾ ਕੀ ਤਹਰੀਰ
ਅਪਨੇ ਅਫ਼ਕਾਰ ਕੀ, ਅਸ਼ਆਰ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ ਹੈ ਯਹੀ
ਜਾਨੇ-ਮਜ਼ਮੂੰ ਹੈ ਯਹੀ, ਸ਼ਾਹਿਦੇ-ਮਾਨੀ ਹੈ ਯਹੀ
ਆਜ ਤਕ ਸੁਰਖ਼ੋ-ਸਿਯਹ ਸਦੀਯੋਂ ਕੇ ਸਾਯੇ ਕੇ ਤਲੇ
ਅਦਮੋ-ਹੱਵਾ ਕੀ ਔਲਾਦ ਪੇ ਕਯਾ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ
ਮੌਤ ਔਰ ਜ਼ੀਸਤ ਕੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਫ਼ਆਰਾਈ ਮੇਂ
ਹਮ ਪੇ ਕਯਾ ਗੁਜ਼ਰੇਗੀ, ਅਜਦਾਦ ਪੇ ਕਯਾ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ
ਇਨ ਦਮਕਤੇ ਹੁਏ ਸ਼ਹਰੋਂ ਕੀ ਫ਼ਰਾਵਾਂ ਮਖ਼ਲੂਕ
ਕਯੋਂ ਫ਼ਕਤ ਮਰਨੇ ਕੀ ਹਸਰਤ ਮੇਂ ਜੀਯਾ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਯੇ ਹਸੀਂ ਖੇਤ, ਫਟਾ ਪੜਤਾ ਹੈ ਜੋਬਨ ਜਿਨਕਾ
ਕਿਸਲਿਏ ਇਨ ਮੇਂ ਫ਼ਕਤ ਭੂਖ ਉਗਾ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਯਾ ਹਰ ਇਕ ਸਿਮਤ ਪੁਰ-ਅਸਰਾਰ ਕੜੀ ਦੀਵਾਰੇਂ
ਜਲ ਬੁਝੇ ਜਿਨਮੇਂ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਕੀ ਜਵਾਨੀ ਕੇ ਚਿਰਾਗ਼
ਯੇ ਹਰ ਇਕ ਗਾਮ ਪੇ ਉਨ ਖ਼ਵਾਬੋਂ ਕੀ ਮਕਤਲਗਾਹੇਂ
ਜਿਨਕੇ ਪਰਤੌ ਸੇ ਚਿਰਾਗ਼ਾਂ ਹੈਂ ਹਜ਼ਾਰੋਂ ਕੇ ਦਿਮਾਗ਼
ਯੇ ਭੀ ਹੈਂ ਐਸੇ ਕਈ ਔਰ ਭੀ ਮਜ਼ਮੂੰ ਹੋਂਗੇ
ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਸ਼ੋਖ਼ ਕੇ ਆਹਿਸਤਾ ਸੇ ਖੁਲਤੇ ਹੁਏ ਹੋਂਠ
ਹਾਯ ਉਸ ਜਿਸਮ ਕੇ ਕਮਬਖ਼ਤ ਦਿਲਆਵੇਜ਼ ਖ਼ੁਤੂਤ
ਆਪ ਹੀ ਕਹੀਯੇ ਕਹੀਂ ਐਸੇ ਭੀ ਅਫ਼ਸੂੰ ਹੋਂਗੇ
ਅਪਨਾ ਮੌਜ਼ੂ-ਏ-ਸੁਖ਼ਨ ਇਨ ਕੇ ਸਿਵਾ ਔਰ ਨਹੀਂ
ਤਬਏ-ਸ਼ਾਯਰ ਕਾ ਵਤਨ ਇਨ ਕੇ ਸਿਵਾ ਔਰ ਨਹੀਂ
(ਮੁਸ਼ਤਾਕ=ਉਤਸੁਕ, ਮਸ=ਛੁਹ, ਪੈਰਾਹਨ=ਕੱਪੜੇ, ਮੌਹੂਮ=ਧੁੰਦਲੀ,
ਆਵੇਜ਼:=ਕੰਨਾਂ ਦਾ ਕੁੰਡਲ, ਹੁਸਨੇ-ਦਿਲਆਰਾ=ਮਨਮੋਹਕ ਰੂਪ,
ਅਫ਼ਕਾਰ=ਲਿਖਾਈ, ਸ਼ਾਹਿਦੇ-ਮਾਨੀ=ਅਰਥ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਅਜਦਾਦ=
ਪੁਰਖੇ, ਫ਼ਰਾਵਾਂ=ਬਹੁਗਿਣਤੀ, ਮਕਤਲਗਾਹੇਂ=ਕਤਲਗਾਹਾਂ, ਪਰਤੌ=
ਪਰਛਾਵਾਂ, ਅਫ਼ਸੂੰ=ਜਾਦੂ, ਤਬਏ-ਸ਼ਾਯਰ=ਕਵੀ ਦਾ ਸੁਭਾਅ)
ਹਮ ਲੋਗ
ਦਿਲ ਕੇ ਐਵਾਂ ਮੇਂ ਲੀਯੇ ਗੁਲਸ਼ੁਦਾ ਸ਼ਮਓਂ ਕੀ ਕਤਾਰ
ਨੂਰੇ-ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ ਸੇ ਸਹਮੇ ਹੁਏ ਉਕਤਾਏ ਹੁਏ
ਹੁਸਨੇ-ਮਹਬੂਬ ਕੇ ਸੱਯਾਲ ਤਸੱਵੁਰ ਕੀ ਤਰਹ
ਅਪਨੀ ਤਾਰੀਕੀ ਕੋ ਭੀਂਚੇ ਹੁਏ, ਲਿਪਟਾਯੇ ਹੁਏ
ਗ਼ਾਯਤੇ-ਸੂਦੋ-ਜ਼ਿਯਾਂ ਸੂਰਤੇ-ਆਗ਼ਾਜ਼ੋ-ਮਆਲ
ਵਹੀ ਬੇਸੂਦ ਤਜੱਸੁਸ ਵਹੀ ਬੇਕਾਰ ਸਵਾਲ
ਮੁਜ਼ਮਹਿਲ ਸਾਅਤੇ-ਇਮਰੋਜ਼ ਕੀ ਬੇਰੰਗੀ ਸੇ
ਯਾਦੇ-ਮਾਜ਼ੀ ਸੇ ਗ਼ਮੀਂ ਦਹਸ਼ਤੇ-ਫ਼ਰਦਾ ਸੇ ਨਿਢਾਲ
ਤਸ਼ਨਾ ਅਫ਼ਕਾਰ ਜੋ ਤਸਕੀਨ ਨਹੀਂ ਪਾਤੇ ਹੈਂ
ਸੋਖ਼ਤਾ ਅਸ਼ਕ ਜੋ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤੇ ਹੈਂ
ਇਕ ਕੜਾ ਦਰਦ ਕਿ ਜੋ ਗੀਤ ਮੇਂ ਢਲਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਦਿਲ ਕੇ ਤਾਰੀਕ ਸ਼ਿਗਾਫੋਂ ਸੇ ਨਿਕਲਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਔਰ ਇਕ ਉਲਝੀ ਹੁਈ ਮੌਹੂਮ-ਸੀ ਦਰਮਾਂ ਕੀ ਤਲਾਸ਼
ਦਸ਼ਤੋ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਕੀ ਹਵਸ, ਚਾਕੇ-ਗਰੇਬਾਂ ਕੀ ਤਲਾਸ਼
(ਗੁਲਸ਼ੁਦਾ=ਬੁਝੀ ਹੋਈ, ਨੂਰੇ-ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ=ਚੰਨ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ,
ਸੱਯਾਲ ਤਸੱਵੁਰ=ਤਰਲ ਕਲਪਣਾ, ਗ਼ਾਯਤੇ-ਸੂਦੋ-ਜ਼ਿਯਾਂ=
ਲਾਭ ਹਾਨੀ ਦਾ ਕਾਰਣ, ਸੂਰਤੇ-ਆਗ਼ਾਜ਼ੋ-ਮਆਲ=ਆਦਿ-
ਅੰਤ ਦਾ ਸਰੂਪ, ਬੇਸੂਦ ਤਜੱਸੁਸ=ਫ਼ਜੂਲ ਦੀ aੇਤਸੁਕਤਾ,
ਸਾਅਤੇ-ਇਮਰੋਜ਼=ਅੱਜ ਦੇ ਪਲ, ਦਹਸ਼ਤੇ-ਫ਼ਰਦਾ=ਭਵਿਖ
ਦਾ ਡਰ, ਤਸ਼ਨਾ ਅਫ਼ਕਾਰ=ਪਿਆਰੇ ਵਿਚਾਰ, ਤਸਕੀਨ=
ਸੰਤੋਖ, ਤਾਰੀਕ ਸ਼ਿਗਾਫੋਂ=ਅੰਨ੍ਹੀਆਂ ਦਰਾੜਾਂ, ਦਰਮਾਂ=
ਢਾਰਸ, ਦਸ਼ਤੋ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ=ਜੰਗਲ ਤੇ ਜੇਲ੍ਹ)
ਸ਼ਾਹਰਾਹ
ਏਕ ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ ਸ਼ਾਹਰਾਹ ਹੈ ਦਰਾਜ਼
ਦੂਰ ਉਫ਼ਕ ਪਰ ਨਜ਼ਰ ਜਮਾਯੇ ਹੁਏ
ਸਰਦ ਮਿੱਟੀ ਕੇ ਅਪਨੇ ਸੀਨੇ ਕੇ
ਸੁਰਮਗੀ ਹੁਸਨ ਕੋ ਬਿਛਾਯੇ ਹੁਏ
ਜਿਸ ਤਰਹ ਕੋਈ ਗ਼ਮਜ਼ਦਾ ਔਰਤ
ਅਪਨੇ ਵੀਰਾਂਕਦੇ ਮੇਂ ਮਹਵੇ-ਖ਼ਯਾਲ
ਵਸਲੇ-ਮਹਬੂਬ ਕੇ ਤਸੱਵੁਰ ਮੇਂ
ਮੂ-ਬ-ਮੂ ਚੂਰ, ਅਜ਼ੋ-ਅਜ਼ੋ ਨਿਢਾਲ
(ਦਰਾਜ਼=ਲੰਬੀ, ਵੀਰਾਂਕਦੇ=ਉਜੜਿਆ ਘਰ,
ਮੂ-ਬ-ਮੂ=ਰੋਮ-ਰੋਮ, ਅਜ਼ੋ-ਅਜ਼ੋ=ਅੰਗ-ਅੰਗ)