Misc. Poetry : Faiz Ahmed Faiz

ਮਿਲੀ-ਜੁਲੀ ਰਚਨਾ : ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼

ਅਬ ਬਜ਼ਮੇ-ਸੁਖ਼ਨ ਸੁਹਬਤੇ-ਸੋਖ਼ਤਗਾਂ ਹੈ

ਅਬ ਬਜ਼ਮੇ-ਸੁਖ਼ਨ ਸੁਹਬਤੇ-ਸੋਖ਼ਤਗਾਂ ਹੈ
ਅਬ ਹਲਕਾ-ਏ-ਮਯ ਤਾਯਫ਼ਾ-ਏ-ਬੇਤਲਬਾਂ ਹੈ

ਹਮ ਸਹਲ ਤਲਬ ਕੌਨ ਸੇ ਫ਼ਰਹਾਦ ਥੇ, ਲੇਕਿਨ
ਅਬ ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ ਤੇਰੇ ਕੋਈ ਹਮ-ਸਾ ਭੀ ਕਹਾਂ ਹੈ

ਘਰ ਰਹੀਯੇ ਤੋ ਵੀਰਾਨੀ-ਏ-ਦਿਲ ਖਾਨੇ ਕੋ ਆਵੇ
ਰਹ ਚਲੀਯੇ ਤੋ ਹਰ ਗਾਮ ਗ਼ੋਗ਼ਾ-ਏ-ਸਗਾਂ ਹੈ

ਹੈ ਸਾਹਿਬੇ-ਇੰਸਾਫ਼ ਖ਼ੁਦ ਇੰਸਾਫ਼ ਕਾ ਤਾਲਿਬ
ਮੁਹਰ ਉਸਕੀ ਹੈ, ਮੀਜ਼ਾਨ ਬ-ਦਸਤੇ-ਦਿਗਰਾਂ ਹੈ

ਅਰਬਾਬੇ-ਜੁਨੂੰ ਯਕ-ਬ-ਦਿਗਰ ਦਸਤੋ-ਗਰੇਬਾਂ
ਔਰ ਜੈਸ਼ੇ-ਹਵਸ ਦੂਰ ਸੇ ਨੱਜ਼ਾਰਾਕੁਨਾਂ ਹੈ

(ਸੁਹਬਤੇ-ਸੋਖ਼ਤਗਾਂ=ਜਲੇ ਹੋਇਆਂ ਦਾ ਸਾਥ, ਹਲਕਾ-ਏ-ਮਯ=ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਇਲਾਕਾ,
ਤਾਯਫ਼ਾ-ਏ-ਬੇਤਲਬਾਂ=ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੰਡਲੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਗ਼ੋਗ਼ਾ-ਏ-ਸਗਾਂ=
ਕੁੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰੌਲਾ, ਮੀਜ਼ਾਨ=ਤੱਕੜੀ, ਬ-ਦਸਤੇ-ਦਿਗਰਾਂ=ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ, ਅਰਬਾਬੇ-ਜੁਨੂੰ=
ਜੁਨੂੰਨ ਵਾਲੇ, ਯਕ-ਬ-ਦਿਗਰ=ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ, ਦਸਤੋ-ਗਰੇਬਾਂ=ਲੜਦੇ ਹੋਏ, ਜੈਸ਼ੇ-ਹਵਸ=
ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ)

ਫ਼ੈਜ਼ ਕਾ ਆਖ਼ਿਰੀ ਕਲਾਮ

ਬਹੁਤ ਮਿਲਾ ਨ ਮਿਲਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੇ ਗ਼ਮ ਕਯਾ ਹੈ
ਮਤਾਏ-ਦਰਦ ਬਹਮ ਹੈ ਤੋ ਬੇਸ਼ੋ-ਕਮ ਕਯਾ ਹੈ

ਹਮ ਏਕ ਉਮਰ ਸੇ ਵਾਕਿਫ਼ ਹੈਂ ਅਬ ਨ ਸਮਝਾਓ
ਕਿ ਲੁਤਫ਼ ਕਯਾ ਹੈ ਮੇਰੇ ਮੇਹਰਬਾਂ ਸਿਤਮ ਕਯਾ ਹੈ

ਕਰੇ ਨ ਜਗ ਮੇਂ ਅਲਾਵ ਤੋ ਸ਼ੇ'ਰ ਕਿਸ ਮਕਸਦ
ਕਰੇ ਨ ਸ਼ਹਰ ਮੇਂ ਜਲ-ਥਲ ਤੋ ਚਸ਼ਮੇ-ਨਮ ਕਯਾ ਹੈ

ਅਜਲ ਕੇ ਹਾਥ ਕੋਈ ਆ ਰਹਾ ਹੈ ਪਰਵਾਨਾ
ਨ ਜਾਨੇ ਆਜ ਕੀ ਫ਼ੇਹਰਿਸਤ ਮੇਂ ਰਕਮ ਕਯਾ ਹੈ

ਸਜਾਓ ਬਜ਼ਮ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਓ ਜਾਮ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰੋ
ਬਹੁਤ ਸਹੀ ਗ਼ਮੇ-ਗੇਤੀ, ਸ਼ਰਾਬ ਕਮ ਕਯਾ ਹੈ

ਬੇਬਸੀ ਕਾ ਕੋਈ ਦਰਮਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

ਬੇਬਸੀ ਕਾ ਕੋਈ ਦਰਮਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ
ਅਬ ਤੋ ਵੀਰਾਨਾ ਭੀ ਵੀਰਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

ਦਿਲ ਕੋ ਸਦਲਖ਼ਤ ਕੀਯਾ ਸੀਨੇ ਕੋ ਸਦਪਾਰਾ ਕੀਯਾ
ਔਰ ਹਮੇਂ ਚਾਕ ਗਰੇਬਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

ਉਨਕੋ ਇਸਲਾਮ ਕੇ ਲੁਟ ਜਾਨੇ ਕਾ ਡਰ ਇਤਨਾ ਹੈ
ਅਬ ਵੋ ਕਾਫ਼ਿਰ ਕੋ ਮੁਸਲਮਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

ਦਿਲ ਮੇਂ ਵੋ ਆਗ ਫ਼ਰੋਜ਼ਾਂ ਹੈ ਅਦੂ ਜਿਸਕਾ ਬਯਾਂ
ਕੋਈ ਮਜਮੂੰ ਕਿਸੀ ਉਨਵਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

ਜਾਨ ਬਾਕੀ ਹੈ ਤੋ ਕਰਨੇ ਕੋ ਬਹੁਤ ਬਾਕੀ ਹੈ
ਅਬ ਵੋ ਜੋ ਕੁਛ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਦੇਤੇ

30 ਅਕਤੂਬਰ, 1984

(ਸਦਲਖ਼ਤ, ਸਦਪਾਰਾ=ਸੈਂਕੜੇ ਟੁਕੜੇ, ਅਦੂ=ਦੁਸ਼ਮਨ)

ਚਾਂਦ ਨਿਕਲੇ ਕਿਸੀ ਜਾਨਿਬ ਤਿਰੀ ਜ਼ੇਬਾਈ ਕਾ

ਚਾਂਦ ਨਿਕਲੇ ਕਿਸੀ ਜਾਨਿਬ ਤਿਰੀ ਜ਼ੇਬਾਈ ਕਾ
ਰੰਗ ਬਦਲੇ ਕਿਸੀ ਸੂਰਤ ਸ਼ਬੇ-ਤਨਹਾਈ ਕਾ

ਦੌਲਤੇ-ਲਬ ਸੇ ਫਿਰ ਐ ਖ਼ੁਸਰਵੇ-ਸ਼ੀਰੀਂਦਹਨਾਂ
ਆਜ ਅਰਜ਼ਾਂ ਹੋ ਕੋਈ ਹਰਫ਼ ਸ਼ਨਾਸਾਈ ਕਾ

ਗਰਮੀ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਸੇ ਹਰ ਅੰਜੁਮਨੇ-ਗੁਲਬਦਨਾਂ
ਤਜ਼ਕਿਰਾ ਛੇੜੇ ਤਿਰੀ ਪੈਰਹਨ-ਆਰਾਈ ਕਾ

ਸਹਨੇ-ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਕਭੀ ਐ ਸ਼ਹੇ-ਸ਼ਮਸ਼ਾਦਕਦਾਂ
ਫਿਰ ਨਜ਼ਰ ਆਯੇ ਸਲੀਕਾ ਤਿਰੀ ਰਾ'ਨਾਈ ਕਾ

ਏਕ ਬਾਰ ਔਰ ਮਸੀਹਾ-ਏ-ਦਿਲੇ-ਦਿਲਜ਼ਦਗਾਂ
ਕੋਈ ਵਾ'ਦਾ ਕੋਈ ਇਕਰਾਰ ਮਸੀਹਾਈ ਕਾ

ਦੀਦਾ-ਓ-ਦਿਲ ਕੋ ਸੰਭਾਲੋ ਕਿ ਸਰੇ-ਸ਼ਾਮੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ
ਸਾਜ਼ੋ-ਸਾਮਾਨ ਬਹਮ ਪਹੁੰਚਾ ਹੈ ਰੁਸਵਾਈ ਕਾ

(ਜ਼ੇਬਾਈ=ਸੁੰਦਰਤਾ, ਖ਼ੁਸਰਵੇ-ਸ਼ੀਰੀਂਦਹਨਾਂ=ਮਿੱਠ-ਬੋਲਿਆਂ ਦੀ ਸਰਤਾਜ,
ਅਰਜ਼ਾਂ=ਸਸਤਾ, ਸ਼ਨਾਸਾਈ=ਜਾਣਕਾਰੀ, ਅੰਜੁਮਨੇ-ਗੁਲਬਦਨਾਂ=ਫੁੱਲਾਂ
ਵਰਗਿਆਂ ਦੀ ਮਹਫ਼ਿਲ, ਪੈਰਹਨ-ਆਰਾਈ=ਕਪੜਿਆਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ,
ਸ਼ਹੇ-ਸ਼ਮਸ਼ਾਦਕਦਾਂ=ਸਰੂ ਵਰਗੇ ਕੱਦ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਸਰਤਾਜ, ਰਾ'ਨਾਈ=
ਸੁੰਦਰਤਾ, ਮਸੀਹਾ-ਏ-ਦਿਲੇ-ਦਿਲਜ਼ਦਗਾਂ=ਦੁਖੀ ਦਿਲਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨਵਾਲਾ)

ਗੋ ਸਬਕੋ ਬਹਮ ਸਾਗ਼ਰੋ-ਬਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ

ਗੋ ਸਬਕੋ ਬਹਮ ਸਾਗ਼ਰੋ-ਬਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ
ਯੇ ਸ਼ਹਰ ਉਦਾਸ ਇਤਨਾ ਜ਼ਿਯਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ

ਗਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਫਿਰਾ ਕਰਤੇ ਥੇ ਦੋ-ਚਾਰ ਦਿਵਾਨੇ
ਹਰ ਸ਼ਖ਼ਸ ਕਾ ਸਦ-ਚਾਕ-ਲਬਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ

ਮੰਜ਼ਿਲ ਕੋ ਨ ਪਹਚਾਨੇ ਰਹੇ-ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਰਾਹੀ
ਨਾਦਾਂ ਹੀ ਸਹੀ, ਇਤਨਾ ਭੀ ਸਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ

ਥਕਕਰ ਯੂੰ ਹੀ ਪਲ-ਭਰ ਕੇ ਲਿਏ ਆਂਖ ਲਗੀ ਥੀ
ਸੋਕਰ ਹੀ ਨ ਉੱਠੇਂ ਯੇ ਇਰਾਦਾ ਤੋ ਨਹੀਂ ਥਾ

(ਗੋ=ਭਾਵੇਂ, ਸਾਗ਼ਰੋ-ਬਾਦਾ=ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਪਿਆਲੇ ਨਾਲ,
ਸਦ-ਚਾਕ-ਲਬਾਦਾ=ਸੌ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਫਟਿਆ ਕਪੜਾ)

ਹਰ ਘੜੀ ਅਕਸੇ-ਰੁਖ਼ੇ-ਯਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ

ਹਰ ਘੜੀ ਅਕਸੇ-ਰੁਖ਼ੇ-ਯਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ
ਕਿਤਨੇ ਮਹਤਾਬ ਸ਼ਬੇ-ਤਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ

ਸੁਨ ਤੋ ਲੋ, ਦੇਖ ਤੋ ਲੋ, ਮਾਨੋ ਨ ਮਾਨੋ, ਐ ਦਿਲ
ਸ਼ਾਮੇ-ਗ਼ਮ ਸੈਂਕੜੋਂ ਇਕਰਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ

ਹੈ ਵਹੀ ਹਲਕਾ-ਏ-ਮੌਹੂਮ ਮਗਰ ਮੌਜੇ-ਨਸੀਮ
ਤਾਰੇ-ਗੇਸੂ ਮੇਂ ਖ਼ਮੇ-ਦਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ

ਬਾਗ਼ਬਾਂ ਹੋਸ਼ ਕਿ ਬਰਹਮ ਹੈ ਮਿਜ਼ਾਜੇ-ਗੁਲਸ਼ਨ
ਹਰ ਕਲੀ ਹਾਥ ਮੇਂ ਤਲਵਾਰ ਲੀਯੇ ਫਿਰਤੀ ਹੈ

(ਅਕਸੇ-ਰੁਖ਼=ਚਿਹਰੇ ਦਾ ਅਕਸ, ਮਹਤਾਬ=ਚੰਨ, ਹਲਕਾ-ਏ-ਮੌਹੂਮ=
ਧੁੰਦਲਾ ਘੇਰਾ, ਮੌਜੇ-ਨਸੀਮ=ਹਵਾ ਦੀ ਲਹਿਰ, ਬਰਹਮ=ਨਾਰਾਜ਼)

ਹਵਸੇ-ਮੰਜ਼ਿਲੇ-ਲੈਲਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ

ਹਵਸੇ-ਮੰਜ਼ਿਲੇ-ਲੈਲਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ
ਤਾਬੇ-ਸਰਗਰਮੀ-ਏ-ਸਹਰਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ

ਮੈਂ ਭੀ ਸਾਹਿਲ ਸੇ ਖ਼ਜ਼ਫ਼ ਚੁਨਤਾ ਰਹਾ ਹੂੰ, ਤੁਮ ਭੀ
ਹਾਸਿਲ ਇਕ ਗੌਹਰੇ-ਜੱਦਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ

ਛੋੜੀਏ ਯੂਸੁਫ਼ੇ-ਗੁਮਗਸ਼ਤਾ ਕੀ ਕਯਾ ਬਾਤ ਕਰੇਂ
ਸ਼ਿੱਦਤੇ-ਸ਼ੌਕੇ-ਜੁਲੇਖ਼ਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ

ਇਕ ਚਰਾਗ਼ੇ-ਤਹੇ-ਦਾਮਾਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ ਹਮਕੋ
ਤਾਕਤੇ-ਜਲਵਾ-ਏ-ਸੀਨਾ ਨ ਤੁਝੇ ਹੈ ਨ ਮੁਝੇ

(ਸਹਰਾ=ਰੇਗਿਸਤਾਨ, ਖ਼ਜ਼ਫ਼=ਠੀਕਰੇ, ਗੌਹਰੇ-ਜੱਦਾ=ਜੱਦਾ ਦਾ ਮੋਤੀ,
ਤਾਕਤੇ-ਜਲਵਾ-ਏ-ਸੀਨਾ= ਕੋਹੇ-ਤੂਰ ਦੇ ਚਮਤਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ)

ਕਬ ਤਕ ਦਿਲ ਕੀ ਖ਼ੈਰ ਮਨਾਯੇਂ, ਕਬ ਤਕ ਰਹ ਦਿਖਲਾਓਗੇ

ਕਬ ਤਕ ਦਿਲ ਕੀ ਖ਼ੈਰ ਮਨਾਯੇਂ, ਕਬ ਤਕ ਰਹ ਦਿਖਲਾਓਗੇ
ਕਬ ਤਕ ਚੈਨ ਕੀ ਮੋਹਲਤ ਦੋਗੇ, ਕਬ ਤਕ ਯਾਦ ਨ ਆਓਗੇ

ਬੀਤਾ ਦੀਦ-ਉਮੀਦ ਕਾ ਮੌਸਮ, ਖ਼ਾਕ ਉੜਤੀ ਹੈ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ
ਕਬ ਭੇਜੋਗੇ ਦਰਦ ਕਾ ਬਾਦਲ, ਕਬ ਬਰਖਾ ਬਰਸਾਓਗੇ

ਅਹਦੇ-ਵਫ਼ਾ ਯਾ ਤਰਕੇ-ਮੁਹੱਬਤ, ਜੀ ਚਾਹੋ ਸੋ ਆਪ ਕਰੋ
ਅਪਨੇ ਬਸ ਕੀ ਬਾਤ ਹੀ ਕਯਾ ਹੈ, ਹਮਸੇ ਕਯਾ ਮਨਵਾਓਗੇ

ਕਿਸਨੇ ਵਸਲ ਕਾ ਸੂਰਜ ਦੇਖਾ, ਕਿਸ ਪਰ ਹਿਜਰ ਕੀ ਰਾਤ ਢਲੀ
ਗੇਸੂਓਂਵਾਲੇ ਕੌਨ ਥੇ ਕਯਾ ਥੇ, ਉਨਕੋ ਕਯਾ ਜਤਲਾਓਗੇ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਦਿਲੋਂ ਕੇ ਭਾਗ ਮੇਂ ਹੈ ਘਰ ਬਸਨਾ ਭੀ, ਲੁਟ ਜਾਨਾ ਭੀ
ਤੁਮ ਉਸ ਹੁਸਨ ਕੇ ਲੁਤਫ਼ੋ-ਕਰਮ ਪਰ ਕਿਤਨੇ ਦਿਨ ਇਤਰਾਓਗੇ

(ਦੀਦ-ਉਮੀਦ=ਵੇਖਣ ਦੀ ਉਮੀਦ, ਲੁਤਫ਼ੋ-ਕਰਮ=ਮਿਹਰਬਾਨੀਆਂ)

ਕਹੀਂ ਤੋ ਕਾਰਵਾਨੇ-ਦਰਦ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਕਹੀਂ ਤੋ ਕਾਰਵਾਨੇ-ਦਰਦ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ
ਕਿਨਾਰੇ ਆ ਲਗੇ ਉਮਰੇ-ਰਵਾਂ ਯਾ ਦਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਅਮੌ ਕੈਸੀ ਕਿ ਮੌਜੇ-ਖ਼ੂੰ ਅਭੀ ਸਰ ਸੇ ਨਹੀਂ ਗੁਜ਼ਰੀ
ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਯੇ ਤੋ ਸ਼ਾਯਦ ਬਾਜੁਏ-ਕਾਤਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਕੋਈ ਦਮ ਬਾਦਬਾਨੇ-ਕਸ਼ਤੀਏ-ਸਹਬਾ ਕੋ ਤਹ ਰੱਖੋ
ਜ਼ਰਾ ਠਹਰੋ ਗ਼ੁਬਾਰੇ-ਖ਼ਾਤਿਰੇ-ਮਹਫ਼ਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਖੁਮੇ-ਸਾਕੀ ਮੇਂ ਜੁਜ਼ ਜ਼ਹਰੇ-ਹਲਾਹਲ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਬਾਕੀ
ਜੋ ਹੋ ਮਹਫ਼ਿਲ ਮੇਂ ਇਸ ਇਕਰਾਮ ਕੇ ਕਾਬਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਹਮਾਰੀ ਖ਼ਾਮਸ਼ੀ(ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ) ਬਸ ਦਿਲ ਮੇਂ(ਸੇ) ਲਬ ਤਕ ਏਕ ਵਕਫ਼ਾ ਹੈ
ਯ' ਤੂਫ਼ਾਂ ਹੈ ਜੋ ਪਲ-ਭਰ ਬਰ-ਲਬੇ-ਸਾਹਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

ਨਿਗਾਹੇ-ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ ਕਬ ਤਕ ਕਰੇਗਾ ਆਈਨਾਬੰਦੀ
ਕਹੀਂ ਤੋ ਦਸ਼ਤੇ-ਗ਼ਮ ਮੇਂ ਯਾਰ ਕਾ ਮਹਮਿਲ ਠਹਰ ਜਾਯੇ

(ਅਮੌ=ਸ਼ਾਤੀ-ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਭਾਵ, ਬਾਦਬਾਨੇ-ਕਸ਼ਤੀਏ-ਸਹਬਾ=ਸ਼ਰਾਬ
ਦੀ ਕਸ਼ਤੀ ਦਾ ਬਾਦਵਾਨ, ਗ਼ੁਬਾਰੇ-ਖ਼ਾਤਿਰੇ-ਮਹਫ਼ਿਲ=ਮਹਫ਼ਿਲ ਦੇ ਦਿਲ
ਦਾ ਗੁਬਾਰ, ਜੁਜ਼=ਸਿਵਾਏ, ਇਕਰਾਮ=ਇੱਜਤ, ਖ਼ਾਮਸ਼ੀ=ਬੇਬਸੀ, ਨਿਗਾਹੇ-ਮੁੰਤਜ਼ਿਰ=
ਉਡੀਕ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਨਜ਼ਰ, ਦਸ਼ਤੇ-ਗ਼ਮ=ਗ਼ਮ ਦਾ ਉਜਾੜ, ਮਹਮਿਲ=ਉੱਠ ਤੇ ਔਰਤਾਂ
ਲਈ ਬਣਾਈ ਡੋਲੀ ਵਰਗੀ ਥਾਂ)

ਨਹੀਂ ਨਿਗਾਹ ਮੇਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੋ ਜੁਸਤਜੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਨਹੀਂ ਨਿਗਾਹ ਮੇਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੋ ਜੁਸਤਜੂ ਹੀ ਸਹੀ
ਨਹੀਂ ਵਿਸਾਲ ਮਯੱਸਰ ਤੋ ਆਰਜ਼ੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਨ ਤਨ ਮੇਂ ਖ਼ੂਨ ਫ਼ਰਾਹਮ ਨ ਅਸ਼ਕ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ
ਨਮਾਜ਼ੇ-ਸ਼ੌਕ ਤੋ ਵਾਜਿਬ ਹੈ, ਬੇ-ਵਜ਼ੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਯਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲਿਮ ਹੈ ਦਿਲ ਕਾ ਪੈਰਾਹਨ
ਯੇ ਚਾਕ-ਚਾਕ ਗਰੇਬਾਨ ਬੇਰਫ਼ੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਕਿਸੀ ਤਰਹ ਸੇ ਜਮੇ ਬਜ਼ਮ, ਮਯਕਦੇਵਾਲੋ
ਨਹੀਂ ਜੋ ਵਾਦਾ-ਓ-ਸਾਗ਼ਰ ਤੋ ਹਾ-ਓ-ਹੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਗਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਠਿਨ ਹੈ ਤੋ ਜਬ ਤਲਕ ਐ ਦਿਲ
ਕਿਸੀ ਕੇ ਵਾਦਾ-ਏ-ਫ਼ਰਦਾ ਸੇ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਹੀ ਸਹੀ

ਦਯਾਰੇ-ਗ਼ੈਰ ਮੇਂ ਮਹਰਮ ਅਗਰ ਨਹੀਂ ਕੋਈ
ਤੋ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਜ਼ਿਕਰੇ-ਵਤਨ ਅਪਨੇ ਰੂ-ਬ-ਰੂ ਹੀ ਸਹੀ

(ਜੁਸਤਜੂ=ਤਲਾਸ਼, ਮਯੱਸਰ=ਹੋਣਾ, ਫ਼ਰਾਹਮ=ਮੌਜੂਦ, ਵਾਦਾ-ਏ-ਫ਼ਰਦਾ=
ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਵਾਅਦੇ, ਦਯਾਰੇ-ਗ਼ੈਰ=ਪਰਾਈ ਧਰਤੀ, ਮਹਰਮ=ਆਪਣਾ)

ਨ ਕਿਸੀ ਪੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਯਾਂ ਕੋਈ, ਨ ਕਿਸੀ ਕੋ ਫ਼ਿਕਰ ਰਫ਼ੂ ਕੀ ਹੈ

ਨ ਕਿਸੀ ਪੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਅਯਾਂ ਕੋਈ, ਨ ਕਿਸੀ ਕੋ ਫ਼ਿਕਰ ਰਫ਼ੂ ਕੀ ਹੈ
ਨ ਕਰਮ ਹੈ ਹਮ ਪੇ ਹਬੀਬ ਕਾ, ਨ ਨਿਗਾਹ ਹਮ ਪੇ ਅਦੂ ਕੀ ਹੈ

ਸਫ਼ੇ-ਜ਼ਾਹਿਦਾਂ ਹੈ ਤੋ ਬੇਯਕੀਂ, ਸਫ਼ੇ-ਮਯਕਸ਼ਾਂ ਹੈ ਤੋ ਬੇਤਲਬ
ਨ ਵੋ ਸੁਬਹ ਵਿਰਦੋ-ਵਜ਼ੂ ਕੀ ਹੈ, ਨ ਵੋ ਸ਼ਾਮ ਜਾਮੋ-ਸੁਬੂ ਕੀ ਹੈ

ਨ ਯੇ ਗ਼ਮ ਨਯਾ ਨ ਸਿਤਮ ਨਯਾ ਕਿ ਤਿਰੀ ਜਫ਼ਾ ਕਾ ਗਿਲਾ ਕਰੇਂ
ਯੇ ਨਜ਼ਰ ਥੀ ਪਹਲੇ ਭੀ ਮੁਜ਼ਤਰਿਬ, ਯੇ ਕਸਕ ਤੋ ਦਿਲ ਮੇਂ ਕਭੂ ਕੀ ਹੈ

ਕਫ਼ੇ-ਬਾਗ਼ਬਾਂ ਪੇ ਬਹਾਰੇ-ਗੁਲ ਕਾ ਹੈ ਕਰਜ਼ ਪਹਲੇ ਸੇ ਬੇਸ਼ਤਰ
ਕਿ ਹਰੇਕ ਫੁਲ ਕੇ ਪੈਰਹਨ ਮੇਂ ਨਮੂਦ ਮੇਰੇ ਲਹੂ ਕੀ ਹੈ

ਨਹੀਂ ਖ਼ੌਫ਼ੇ-ਰੋਜ਼ੇ-ਸਿਯਹ ਹਮੇਂ ਕਿ ਹੈ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਜ਼ਰਫ਼ੇ-ਨਿਗਾਹ ਮੇਂ
ਅਭੀ ਗੋਸ਼ਾਗੀਰ ਵੋ ਇਕ ਕਿਰਨ ਜੋ ਲਗਨ ਉਸ ਆਈਨਾਰੂ ਕੀ ਹੈ

(ਹਬੀਬ=ਪਿਆਰਾ, ਅਦੂ=ਦੁਸ਼ਮਣ, ਸਫ਼ੇ-ਜ਼ਾਹਿਦਾਂ=ਧਰਮ-ਉਪਦੇਸ਼ਕਾਂ
ਦੀ ਕਤਾਰ, ਵਿਰਦੋ-ਵਜ਼ੂ=ਬਾਰ-ਬਾਰ ਵਜੂ ਕਰਨਾ, ਜਾਮੋ-ਸੁਬੂ=ਸੁਰਾਹੀ
ਤੇ ਪਿਆਲਾ, ਮੁਜ਼ਤਰਿਬ=ਬੇਚੈਨ)

ਅਨਿਲ ਬਿਸਵਾਸ ਕੇ ਲੀਏ

ਹਰੇਕ ਹਰਫ਼ੇ-ਤਮੰਨਾ ਇਸ ਇਜ਼ਤਿਰਾਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਕਿ ਫਿਰ ਨਸੀਬ ਹੋ ਦਰਬਾਰੇ-ਯਾਰੇ-ਬੰਦਾਨਵਾਜ਼
ਹਰ ਇਕ ਗ਼ਜ਼ਲ ਕਾ ਸਫ਼ੀਨਾ ਇਸ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਹੈ
ਕਿ ਆਯੇ ਮਿਸਲੇ-ਸਬਾ ਫਿਰ ਅਨੀਲ ਕੀ ਯਾਦ

(ਇਜ਼ਤਿਰਾਰ=ਤੀਵਰ ਇੱਛਾ, ਮਿਸਲੇ-ਸਬਾ=ਹਵਾ ਵਾਂਗ)

ਔਰ ਫਿਰ ਇਕ ਦਿਨ ਯੂੰ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਆ ਗਈ

ਔਰ ਫਿਰ ਇਕ ਦਿਨ ਯੂੰ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਆ ਗਈ
ਆਬਨੂਸੀ ਤਨੋਂ ਕੇ ਬਰਹਨਾ ਸ਼ਜਰ
ਸਰਨਿਗੂੰ ਸਫ਼-ਬ-ਸਫ਼ ਪੇਸ਼ੇ-ਦੀਵਾਰੋ-ਦਰ
ਔਰ ਚਾਰੋਂ ਤਰਫ਼ ਇਨਕੇ ਬਿਖ਼ਰੇ ਹੁਏ
ਜ਼ਰਦ ਪੱਤੇ ਦਿਲੋਂ ਕੇ ਸਰੇ-ਰਹਗੁਜ਼ਰ
ਜਿਸਨੇ ਚਾਹਾ ਵੋ ਗੁਜ਼ਰਾ ਇਨਹੇਂ ਰੌਂਦਕਰ
ਔਰ ਕਿਸੀ ਨੇ ਜ਼ਰਾ-ਸੀ ਫ਼ੁਗ਼ਾਂ ਭੀ ਨ ਕੀ
ਇਨਕੀ ਸ਼ਾਖ਼ੋਂ ਸੇ ਖ਼ਵਾਬੋ ਖ਼ਯਾਲੋਂ ਕੇ ਸਬ ਨਗ਼ਮਾਗਰ
ਜਿਨਕੀ ਆਵਾਜ਼ ਗਰਦਨ ਕਾ ਫੰਦਾ ਬਨੀ
ਜਿਸਸੇ ਜਿਸ ਦਮ ਵੋ ਨਾ-ਆਸ਼ਨਾ ਹੋ ਗਯੇ
ਆਪ ਹੀ ਆਪ ਸਬ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਆ ਗਿਰੇ
ਔਰ ਸੈਯਾਦ ਨੇ ਜ਼ਹ ਕਮਾਂ ਭੀ ਨ ਕੀ
ਐ ਖ਼ੁਦਾ-ਏ-ਬਹਾਰਾਂ ਜ਼ਰਾ ਰਹਮ ਕਰ
ਸਾਰੀ ਮੁਰਦਾ ਰਗੋਂ ਕੋ ਨੁਮੂ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੇ
ਸਾਰੇ ਤਿਸ਼ਨਾ ਦਿਲੋਂ ਕੋ ਲਹੂ ਬਖ਼ਸ਼ ਦੇ
ਕੋਈ ਇਕ ਪੇੜ ਫਿਰ ਲਹਲਹਾਨੇ ਲਗੇ
ਕੋਈ ਇਕ ਨਗ਼ਮਾਗਰ ਚਹਚਹਾਨੇ ਲਗੇ

(ਜ਼ਹ ਕਮਾਂ=ਧਨੁਖ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ,ਨੁਮੂ=ਵਿਕਾਸ)

ਬਾਲੀਂ ਪੇ ਕਹੀਂ ਰਾਤ ਢਲ ਰਹੀ ਹੈ

ਬਾਲੀਂ ਪੇ ਕਹੀਂ ਰਾਤ ਢਲ ਰਹੀ ਹੈ
ਯਾ ਸ਼ਮਅ ਪਿਘਲ ਰਹੀ ਹੈ

ਪਹਲੂ ਮੇਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਜਲ ਰਹੀ ਹੈ
ਤੁਮ ਹੋ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਨਿਕਲ ਰਹੀ ਹੈ

(ਬਾਲੀਂ ਪੇ=ਸਿਰ ਵੱਲ)

ਦਸ਼ਤ-ਏ-ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਮੇਂ

ਦਸ਼ਤ-ਏ-ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਮੇਂ ਜਿਸ ਦਮ ਫੈਲੇ
ਰੁਖ਼ਸਤੇ-ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ ਕੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ
ਸੁਬਹ ਕੇ ਚਸ਼ਮੇ ਪਰ ਜਬ ਪਹੁੰਚੇ
ਪਯਾਸ ਕਾ ਮਾਰਾ ਰਾਤ ਕਾ ਆਹੂ
ਯਾਦੋਂ ਕੇ ਖ਼ਾਸ਼ਾਕ ਮੇਂ ਜਾਗੇ
ਸ਼ੌਕ ਕੇ ਅੰਗਾਰੋਂ ਕਾ ਜਾਦੂ
ਸ਼ਾਯਦ ਪਲ-ਭਰ ਕੋ ਲੌਟ ਆਯੇ
ਉਮਰੇ-ਗੁਜ਼ਿਸ਼ਤਾ, ਵਸਲੇ-ਮਨੋ-ਤੂ

(ਦਸ਼ਤ-ਏ-ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ=ਪੱਤਝੜ ਦਾ ਜੰਗਲ,
ਰੁਖ਼ਸਤੇ-ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ=ਬੀਤਦੀ ਜਾਂਦੀ ਬਹਾਰ,
ਆਹੂ=ਹਿਰਨ, ਖ਼ਾਸ਼ਾਕ=ਕੂੜਾ, ਉਮਰੇ-ਗੁਜ਼ਿਸ਼ਤਾ=
ਲੰਘੀ ਉਮਰ, ਵਸਲੇ-ਮਨੋ-ਤੂ=ਮੇਰਾ ਤੇਰਾ ਮਿਲਣ)

ਏਕ ਗੀਤ ਦਰਦ ਕੇ ਨਾਮ

ਐ ਹਮਾਰੀ ਸਾਰੀ ਰਾਤੋਂ ਕੋ
ਦਰਦ ਦੇਨੇ ਵਾਲੇ
ਔਰ ਦਿਲ ਜਲਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਐ ਹਮਾਰੀ ਅੰਖੜੀਯੋਂ ਕੋ
ਬੇਖ਼ਵਾਬੀਯੋਂ ਕੇ ਸਾਗ਼ਰ
ਸਰੇ-ਸ਼ਬ ਪਿਲਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਕਿਸੀ ਰਹਗੁਜ਼ਰ ਪੇ ਇਕ ਦਿਨ
ਭੀਗੀ ਹੁਈ ਸਹਰ ਮੇਂ
ਤੂ ਹਮੇਂ ਕਹੀਂ ਮਿਲਾ ਥਾ
ਔਰ ਹਮਨੇ ਤਰਸ ਖਾਕਰ
ਇਕ ਜਾਮ ਮੁਲਤਫ਼ਿਤ ਕਾ
ਅਪਨੇ ਦਿਲੋ-ਜਿਗਰ ਕਾ
ਇਕ ਮੁਜ਼ਤਰਬ-ਸਾ ਗੋਸ਼ਾ
ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਕਰ ਦੀਯਾ ਥਾ
ਵੋ ਦਿਨ ਔਰ ਆਜ ਕਾ ਦਿਨ
ਇਕ ਪਲ ਕੋ ਸਾਥ ਅਪਨਾ
ਤੂਨੇ ਕਭੀ ਨ ਛੋੜਾ
ਦੁਨੀਯਾ ਕੀ ਵੁਸਅਤੋਂ ਮੇਂ
ਗਲੀਯੋਂ ਮੇਂ ਰਾਸਤੋਂ ਮੇਂ
ਤੂ ਸਾਥ ਹੀ ਹਮਾਰੇ
ਜਿਸ ਉਦਾਸ ਸੁਬਹ ਇਕ ਦਿਨ
ਤੂ ਹਮੇਂ ਕਹੀਂ ਮਿਲਾ ਥਾ
ਐ ਕਾਸ਼ ਹਮਨੇ ਤੁਝ ਕੋ
ਕੁਛ ਭੀ ਦੀਯਾ ਨ ਹੋਤਾ
ਐ ਦਿਲ ਜਲਾਨੇ ਵਾਲੇ
ਬੇਖ਼ਵਾਬੀਯੋਂ ਕੇ ਸਾਗ਼ਰ
ਹਮ ਕੋ ਪਿਲਾਨੇ ਵਾਲੇ

(ਮੁਲਤਫ਼ਿਤ=ਖਿੱਚ, ਮੁਜ਼ਤਰਬ=ਬੇਚੈਨ,
ਵੁਸਅਤੋਂ=ਖਿੰਡਾ)

ਗਰ ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਤੋ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ

ਕੈਸੇ ਮੁਮਕਿਨ ਹੈ ਯਾਰ ਮੇਰੇ
ਮਜਨੂੰ ਤੋ ਬਨੋ ਲੇਕਿਨ ਤੁਮਸੇ
ਇਕ ਸੰਗ ਨ ਰਸਮੋ-ਰਾਹ ਕਰੇ
ਹੋ ਕੋਹਕਨੀ ਕਾ ਦਾਵਾ ਭੀ
ਸਰ ਫੋੜਨੇ ਕੀ ਹਿੰਮਤ ਭੀ ਨ ਹੋ
ਹਰ ਇਕ ਕੋ ਬੁਲਾਓ ਮਕਤਲ ਮੇਂ
ਔਰ ਆਪ ਵਹਾਂ ਸੇ ਭਾਗ ਰਹੋ
ਬੇਹਤਰ ਤੋ ਯਹੀ ਹੈ ਜਾਨ ਮੇਰੀ
ਜਿਸ ਜਾ ਸਰ ਧੜ ਕੀ ਬਾਜ਼ੀ ਹੋ
ਵੋ ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਹੋ ਯਾ ਜੰਗ ਕੀ ਹੋ
ਗਰ ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਤੋ ਬਿਸਮਿੱਲਾਹ
ਵਰਨਾ ਅਪਨੇ ਆਪੇ ਮੇਂ ਰਹੋ
ਲਾਜ਼ਿਮ ਤੋ ਨਹੀਂ ਹੈ ਹਰ ਕੋਈ
ਮੰਸੂਰ ਬਨੇ ਫ਼ਰਹਾਦ ਬਨੇ
ਅਲਬੱਤਾ ਇਤਨਾ ਲਾਜ਼ਿਮ ਹੈ
ਸਚ ਜਾਨ ਕੇ ਜੋ ਭੀ ਰਾਹ ਚੁਨੇ
ਬਸ ਏਕ ਉਸੀ ਕਾ ਹੋ ਕੇ ਰਹੇ

ਗੀਤ-ਅਬ ਕਯਾ ਦੇਖੇਂ ਰਾਹ ਤੁਮਹਾਰੀ

ਫ਼ਿਲਮ : ਜਾਗੋ ਹੁਆ ਸਵੇਰਾ

ਅਬ ਕਯਾ ਦੇਖੇਂ ਰਾਹ ਤੁਮਹਾਰੀ
ਬੀਤ ਚਲੀ ਹੈ ਰਾਤ
ਛੋੜੋ
ਛੋੜੋ ਗ਼ਮ ਨੀ ਬਾਤ
ਥਕ ਗਯੇ ਆਂਸੂ
ਥਕ ਗਈ ਅੰਖੀਯਾਂ
ਗੁਜ਼ਰ ਗਈ ਬਰਸਾਤ
ਬੀਤ ਚਲੀ ਹੈ ਰਾਤ

ਛੋੜੋ
ਛੋੜੋ ਗ਼ਮ ਨੀ ਬਾਤ
ਕਬ ਸੇ ਆਸ ਲਗੀ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀ
ਕੋਈ ਨ ਜਾਨੇ ਬਾਤ
ਕੋਈ ਨ ਜਾਨੇ
ਬੀਤ ਚਲੀ ਹੈ ਰਾਤ
ਛੋੜੋ ਗ਼ਮ ਨੀ ਬਾਤ

ਤੁਮ ਆਓ ਤੋ ਮਨ ਮੇਂ ਉਤਰੇ
ਫੂਲੋਂ ਕੀ ਬਾਰਾਤ
ਬੀਤ ਚਲੀ ਹੈ ਰਾਤ
ਅਬ ਕਯਾ ਦੇਖੇਂ ਰਾਹ ਤੁਮਹਾਰੀ
ਬੀਤ ਚਲੀ ਹੈ ਰਾਤ

ਗੀਤ-ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਆਯੇ

ਫ਼ਿਲਮ : ਸੁਖ ਕਾ ਸਪਨਾ

ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਆਯੇ
ਸਾਰੇ ਭਰਮ ਮਿਟਾ ਕਰ
ਸਬ ਚਾਹਤਂੇ ਭੁਲਾ ਕਰ
ਕਿਤਨੇ ਉਦਾਸ ਆਯੇ
ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਜਾਕਰ
ਕਯਾ-ਕਯਾ ਨ ਦਿਲ ਦੁਖਾ ਹੈ
ਕਯਾ-ਕਯਾ ਬਹੀ ਹੈਂ ਅੰਖੀਯਾਂ
ਕਯਾ-ਕਯਾ ਨ ਹਮ ਪੇ ਬੀਤੀ
ਕਯਾ-ਕਯਾ ਹੁਏ ਪਰੀਸ਼ਾਂ
ਹਮ ਤੁਝਸੇ ਦਿਲ ਲਗਾ ਕਰ
ਤੁਝਸੇ ਨਜ਼ਰ ਮਿਲਾ ਕਰ
ਕਿਤਨੇ ਫ਼ਰੇਬ ਖਾਯੇ
ਅਪਨਾ ਤੁਝੇ ਬਨਾ ਕਰ

ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਆਯੇ
ਸਾਰੇ ਭਰਮ ਮਿਟਾ ਕਰ
ਥੀ ਆਸ ਆਜ ਹਮ ਪਰ ਕੁਛ ਹੋਗੀ ਮੇਹਰਬਾਨੀ
ਹਲਕਾ ਕਰੇਂਗੇ ਜੀ ਕੋ ਸਬ ਹਾਲੇ-ਦਿਲ ਜ਼ਬਾਨੀ
ਤੁਝਕੋ ਸੁਨਾ-ਸੁਨਾ ਕਰ
ਆਂਸੂ ਬਹਾ-ਬਹਾ ਕਰ

ਕਿਤਨੇ ਉਦਾਸ ਆਯੇ
ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਜਾਕਰ
ਹਮ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਆਯੇ
ਸਾਰੇ ਭਰਮ ਮਿਟਾ ਕਰ

ਗੀਤ : ਕੋਈ ਦੀਪ ਜਲਾਓ

ਬੁਝ ਗਯਾ ਚੰਦਾ, ਲੁਟ ਗਯਾ ਘਰਵਾ, ਬਾਤੀ ਬੁਝ ਗਈ ਰੇ
ਦੈਯਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਓ
ਮੋਰੀ ਬਾਤੀ ਬੁਝ ਗਈ ਰੇ, ਕੋਈ ਦੀਪ ਜਲਾਓ
ਰੋਨੇ ਸੇ ਕਬ ਰਾਤ ਕਟੇਗੀ, ਹਠ ਨ ਕਰੋ, ਮਨ ਜਾਓ
ਮਨਵਾ ਕੋਈ ਦੀਪ ਜਲਾਓ
ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਸੇ ਜਯੋਤੀ ਲਾਓ
ਅਪਨੇ ਦੁਖ ਕਾ ਦੀਪ ਬਨਾਓ
ਹਠ ਨ ਕਰੋ, ਮਨ ਜਾਓ
ਮਨਵਾ ਕੋਈ ਦੀਪ ਜਲਾਓ

ਗੀਤ- ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

ਫ਼ਿਲਮ : ਕਸਮ ਉਸ ਵਕਤ ਕੀ

ਸ਼ੌਕੇ-ਦੀਦਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਹੁਸਨੇ-ਦਿਦਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ, ਪਯਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਪਯਾਰ ਕੀ ਬੇਪਨਹ ਰਾਤ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਕਹਕਸ਼ਾਨੋਂ ਕੀ ਬਾਰਾਤ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

ਬਲੰਦੀ ਕੀ, ਹਿੰਮਤ ਕੀ, ਪਰਵਾਜ਼ ਕੀ
ਜੋਸ਼ੇ-ਪਰਵਾਜ਼ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਰਾਜ਼ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਕਠਿਨ ਰਾਹ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਬਲੰਦੀ ਕੀ, ਹਿੰਮਤ ਕੀ, ਪਰਵਾਜ਼ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਜੋਸ਼ੇ-ਪਰਵਾਜ਼ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਰਾਜ਼ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

ਆਨ ਮਿਲਨੇ ਕੇ ਦਿਨ
ਫੂਲ ਖਿਲਨੇ ਕੇ ਦਿਨ
ਵਕਤ ਕੇ ਘੋਰ ਸਾਗਰ ਮੇਂ ਸੁਬਹ ਕੀ
ਸ਼ਾਮ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਚਾਹ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਆਸ ਕੀ, ਪਯਾਸ ਕੀ
ਹਸਰਤੇ-ਯਾਰ ਕੀ
ਪਯਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ, ਹੁਸਨੇ-ਆਲਮ ਕੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ, ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

ਮੌਜ-ਦਰ-ਮੌਜ ਢਲਤੀ ਹੁਈ ਰਾਤ ਕੇ ਦਰਦ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਚਾਂਦ-ਤਾਰੋਂ ਕੇ ਵੀਰਾਨ ਸੰਸਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

ਅਪਨੀ ਧਰਤੀ ਕੇ ਆਬਾਦ ਬਾਜ਼ਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਹਕ ਕੇ ਇਰਫ਼ਾਨ ਕੀ
ਨੂਰੇ-ਅਨਵਾਰ ਕੀ
ਵਸਲੇ-ਦਿਲਦਾਰ ਕੀ
ਕੌਲੋ-ਇਕਰਾਰ ਕੀ ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ
ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ, ਮੰਜ਼ਿਲੇਂ

(ਕਹਕਸ਼ਾਨੋਂ ਕੀ=ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੀ,
ਹਕ ਕੇ ਇਰਫ਼ਾਨ=ਸੱਚ ਦਾ ਗਿਆਨ)

ਗੀਤ : ਪੰਖੀ ਰਾਜਾ ਮੀਠਾ ਬੋਲ

ਪੰਖੀ ਰਾਜਾ ਰੇ ਪੰਖੀ
ਰਾਜਾ ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਜੋਤ ਜਗੀ ਹਰ ਮਨ ਮੇਂ
ਭੰਵਰਾ ਗੂੰਜਾ, ਡਾਲੀ ਝੂਮੇ
ਬਸਤੀ, ਬਾੜੀ, ਬਨ ਮੇਂ
ਜੋਤ ਜਗੀ ਹਰ ਮਨ ਮੇਂ

ਨਦੀਯਾ ਰਾਨੀ ਰੇ
ਨਦੀਯਾ ਰਾਨੀ ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਘਾਟ ਲਗੀ ਹਰ ਨਾਵ
ਰਾਤ ਗਈ ਸੁਖ ਜਾਗਾ
ਪਾਯਲ ਬਾਂਧੋ, ਨਾਚੋ, ਗਾਓ
ਘਾਟ ਲਗੀ ਹਰ ਨਾਵ
ਨਦੀਯਾ ਰਾਨੀ ਮੀਠਾ ਬੋਲ

ਸੁੰਦਰ ਗੋਰੀ ਰੇ
ਸੁੰਦਰ ਗੋਰੀ ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਜੀਵੇ ਰੂਪ ਜਵਾਨੀ
ਬਾਤ ਕਰੇ ਤੋ ਫੂਲ ਖਿਲੇਂ
ਅੰਖੀਯਾਂ ਏਕ ਕਹਾਨੀ
ਜੈਸੇ ਦੂਰ ਸੇ ਤਾਰਾ ਚਮਕੇ
ਚਮਕੇ ਰੂਪ ਜਵਾਨੀ
ਜੀਵੇ ਰੂਪ ਜਵਾਨੀ
ਜੋਤ ਜਗੀ ਹਰ ਮਨ ਮੇਂ
ਪੰਖੀ ਰਾਜਾ ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਨਦੀਯਾ ਰਾਨੀ ਮੀਠਾ ਬੋਲ
ਸੁੰਦਰ ਗੋਰੀ ਮੀਠਾ ਬੋਲ

ਗੀਤ : ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਤੇਰੀ ਰਾਤ

ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਤੇਰੀ ਰਾਤ ਚੰਦਾ ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਤੇਰੀ ਰਾਤ
ਦੂਰ ਹੈ ਚੈਨ ਕੀ ਨਗਰੀ ਚੰਦਾ ਦੂਰ ਹੈ ਸੁਖ ਕਾ ਗਾਂਵ
ਜਾਨੇ ਕੈਸੇ ਰਾਹ ਕਟੇਗੀ ਹਾਰੇ ਥਕ-ਥਕ ਪਾਂਵ
ਓਟ ਮੇਂ ਬੈਠੇ ਬੈਰੀ ਚੰਦਾ ਥਾਮ ਲੇ ਮੇਰਾ ਹਾਥ
ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਤੇਰੀ ਰਾਤ

ਤੇਰੀ ਦਯਾ ਸੇ ਦੀਪ ਜਲਾ ਹੈ ਇਸ ਪਾਪਨ ਕੇ ਦਵਾਰੇ
ਜਾਨੇ ਕੈਸੇ ਭਾਗ ਜਗੇ ਹੈਂ ਭੂਲ ਗਯੇ ਦੁਖ ਸਾਰੇ
ਮਨ ਕਾਂਪੇ ਜੀ ਧੜਕੇ, ਚੰਦਾ ਛੂਟ ਨ ਜਾਯੇ ਸਾਥ
ਸੁਖੀ ਰਹੇ ਤੇਰੀ ਰਾਤ

ਹਮਦ

ਮਲਿਕਏ-ਸ਼ਹਰੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰਾ
ਸ਼ੁਕਰ ਕਿਸ ਤੌਰ ਸੇ ਅਦਾ ਕੀਜੇ
ਦੌਲਤੇ-ਦਿਲ ਕਾ ਕੁਛ ਸ਼ੁਮਾਰ ਨਹੀਂ
ਤੰਗਦਸਤੀ ਕਾ ਕਯਾ ਗਿਲਾ ਕੀਜੇ

ਜੋ ਤਿਰੇ ਹੁਸਨ ਕੇ ਫ਼ਕੀਰ ਹੁਏ
ਉਨਕੋ ਤਸ਼ਵੀਸ਼ੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਕਹਾਂ
ਦਰਦ ਬੇਚੇਂਗੇ ਗੀਤ ਗਾਯੇਂਗੇ
ਇਸਸੇ ਖ਼ੁਸ਼ਵਕਤ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਹਾਂ

ਜਾਮ ਛਲਕਾ ਤੋ ਜਮ ਗਯੀ ਮਹਫ਼ਿਲ
ਮਿੰਨਤੇ-ਲੁਤਫ਼ੇ-ਗ਼ਮਗੁਸਾਰ ਕਿਸੇ
ਅਸ਼ਕ ਟਪਕਾ ਤੋ ਖਿਲ ਗਯਾ ਗੁਲਸ਼ਨ
ਰੰਜੇ-ਕਮਜ਼ਰਫ਼ੀਏ-ਬਹਾਰ ਕਿਸੇ

ਖ਼ੁਸ਼ਨਸ਼ੀਂ ਹੈਂ ਕਿ ਚਸ਼ਮੇ-ਦਿਲ ਕੀ ਮੁਰਾਦ
ਦੈਰ ਮੇਂ ਹੈਂ ਨ ਖ਼ਾਨਕਾਹ ਮੇਂ ਹੈਂ
ਹਮ ਕਹਾਂ ਕਿਸਮਤ ਆਜ਼ਮਾਨੇ ਜਾਯੇਂ
ਹਰ ਸਨਮ ਅਪਨੀ ਬਾਰਗਾਹ ਮੇਂ ਹੈ

ਕੌਨ ਐਸਾ ਗ਼ਨੀ ਹੈ ਜਿਸਸੇ ਕੋਈ
ਨਕਦੇ-ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੇ
ਜਿਸਕੋ ਸ਼ੌਕੇ-ਨਬਰਦ ਹੋ ਹਮਸੇ
ਜਾਏ ਤਸਖ਼ੀਰੇ-ਕਾਯਨਾਤ ਕਰੇ

ਜੂਨ, 1959

(ਤਸ਼ਵੀਸ਼=ਚਿੰਤਾ, ਕਮਜ਼ਰਫ਼ੀਏ=ਹੋਛਾਪਣ,
ਗ਼ਨੀ=ਅਮੀਰ, ਨਕਦੇ-ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ=ਚੰਨ-ਸੂਰਜ
ਰੂਪੀ ਧਨ, ਸ਼ੌਕੇ-ਨਬਰਦ=ਲੜਾਈ ਦਾ ਸ਼ੌਕ,
ਤਸਖ਼ੀਰੇ-ਕਾਯਨਾਤ=ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣਾ)

ਇਨਕਲਾਬ-ਏ-ਰੂਸ

ਮੁਰਗ਼ੇ-ਬਿਸਮਿਲ ਕੇ ਮਾਨਿੰਦ ਸ਼ਬ ਤਿਲਮਿਲਾਈ
ਉਫ਼ਕ-ਤਾ-ਉਫ਼ਕ
ਸੁਬਹੇ-ਮਹਸ਼ਰ ਕੀ ਪਹਲੀ ਕਿਰਨ ਜਗਮਗਾਈ
ਤੋ ਤਾਰੀਕ ਆਂਖੋਂ ਸੇ ਬੋਸੀਦਾ ਪਰਦੇ ਹਟਾਏ ਗਯੇ
ਦਿਲ ਜਲਾਯੇ ਗਯੇ
ਤਬਕ-ਦਰ-ਤਬਕ
ਆਸਮਾਨੋਂ ਕੇ ਦਰ
ਯੂੰ ਖੁਲੇ ਹਫ਼ਤ ਅਫ਼ਲਾਕ ਆਈਨਾ ਸੇ ਹੋ ਗਯੇ
ਸ਼ਰਕ-ਤਾ-ਗ਼ਰਬ ਸਬ ਕੈਦਖ਼ਾਨੋਂ ਕੇ ਦਰ
ਆਜ ਵਾ ਹੋ ਗਯੇ
ਕਸਰੇ-ਜਮਹੂਰ ਕੀ ਤਰਹੇ-ਨੌ ਕੇ ਲੀਏ
ਆਜ ਨਕਸ਼ੇ-ਕੁਹਨ ਸਬ ਮਿਟਾਯੇ ਗਯੇ
ਸੀਨਾ-ਏ-ਵਕਤ ਸੇ ਸਾਰੇ ਖ਼ੂਨੀ ਕਫ਼ਨ
ਆਜ ਕੇ ਦਿਨ ਸਲਾਮਤ ਉਠਾਯੇ ਗਯੇ
ਆਜ ਪਾ-ਏ-ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਮੇਂ ਜ਼ੰਜੀਰੇ-ਪਾ
ਐਸੀ ਛਨਕੀ ਕਿ ਬਾਂਗੇ-ਦਿਰਾ ਬਨ ਗਯੀ
ਦਸਤੇ-ਮਜ਼ਲੂਮ ਮੇਂ ਹਥਕੜੀ ਕੀ ਕੜੀ
ਐਸੀ ਚਮਕੀ ਕਿ ਤੇਗ਼ੇ-ਕਜ਼ਾ ਬਨ ਗਯੀ

(ਮੁਰਗ਼ੇ-ਬਿਸਮਿਲ ਕੇ ਮਾਨਿੰਦ=ਜਖਮੀ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ,
ਉਫ਼ਕ=ਖਿਤਿਜ, ਮਹਸ਼ਰ=ਕਿਆਮਤ, ਬੋਸੀਦਾ=
ਫਟੇ-ਪੁਰਾਣੇ, ਤਬਕ=ਅਸਮਾਨ, ਹਫ਼ਤ ਅਫ਼ਲਾਕ=
ਸੱਤ ਅਸਮਾਨ, ਸ਼ਰਕ-ਤਾ-ਗ਼ਰਬ=ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਪੱਛਮ
ਤੱਕ, ਕਸਰੇ-ਜਮਹੂਰ=ਲੋਕਰਾਜ ਦਾ ਮਹਿਲ, ਤਰਹੇ-ਨੌ=
ਨਵਾਂ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ, ਨਕਸ਼ੇ-ਕੁਹਨ=ਪੁਰਾਣੇ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਬਾਂਗੇ-
ਦਿਰਾ=ਘੜਿਆਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਦਸਤੇ-ਮਜ਼ਲੂਮ=ਜ਼ੁਲਮ
ਸਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੱਥ, ਤੇਗ਼ੇ-ਕਜ਼ਾ=ਮੌਤ ਦੀ ਤਲਵਾਰ)

ਇਕਬਾਲ

ਜ਼ਮਾਨਾ ਥਾ ਕਿ ਹਰ ਫ਼ਰਦ ਇੰਤਜ਼ਾਰੇ-ਮੌਤ ਕਰਤਾ ਥਾ
ਅਮਲ ਕੀ ਆਰਜ਼ੂ ਬਾਕੀ ਨ ਥੀ ਬਾਜ਼ੂ-ਏ-ਇਨਸਾਂ ਮੇਂ
ਬਿਸਾਤੇ-ਦਹਰ ਪਰ ਗੋਯਾ ਸੁਕੂਤੇ-ਮਰਗ ਤਾਰੀ ਥਾ
ਸਦਾ-ਏ-ਨੌਹਾਖ਼ਵਾਂ ਤਕ ਭੀ ਨ ਥੀ ਇਸ ਬਜ਼ਮੇ-ਵੀਰਾਂ ਮੇਂ

ਰਗੇ-ਮਸ਼ਰਿਕ ਮੇਂ ਖ਼ੂਨੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਥਮ-ਥਮ ਕੇ ਚਲਤਾ ਥਾ
ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਕਾ ਰੰਗ ਥਾ ਗੁਲਜ਼ਾਰੇ-ਮਿੱਲਤ ਕੀ ਬਹਾਰੋਂ ਮੇਂ
ਫ਼ਜ਼ਾ ਕੀ ਗੋਦ ਮੇਂ ਚੁਪ ਥੇ ਸਿਤੇਜ਼-ਅੰਗੇਜ਼ ਹੰਗਾਮੇ
ਸ਼ਹੀਦੋਂ ਕੀ ਸਦਾਏਂ ਸੋ ਰਹੀ ਥੀਂ ਕਾਰਜ਼ਾਰੋਂ ਮੇਂ

ਸੁਨੀ ਵਾਮੰਦਾ-ਏ-ਮੰਜ਼ਿਲ ਨੇ ਆਵਾਜ਼ੇ-ਦਾਰ ਆਖ਼ਿਰ
ਤਿਰੇ ਨਗ਼ਮੋਂ ਨੇ ਤੋੜ ਡਾਲਾ ਸਹਰੇ-ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ
ਮਯੇ-ਗ਼ਫ਼ਲਤ ਕੇ ਮਾਤੇ ਖ਼ਵਾਬੇ-ਦੈਰੀਨਾ ਸੇ ਜਾਗ ਉੱਠੇ
ਖ਼ੁਦ-ਆਗਾਹੀ ਸੇ ਬਦਲੀ ਕਲਬੋ-ਜਾਂ ਕੀ ਖ਼ੁਦਫ਼ਰਾਮੋਸ਼ੀ

ਉਰੂਕੇ-ਮੁਰਦਾ ਮਸ਼ਰਿਕ ਮੇਂ ਖ਼ੂਨੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌੜਾ
ਫ਼ਸੁਰਦਾ ਮੁਸ਼ਤੇ-ਖ਼ਾਕਿਸਤਰ ਸੇ ਫਿਰ ਲਾਖੋਂ ਸ਼ਰਰ ਨਿਕਲੇ
ਜ਼ਮੀਂ ਸੇ ਨੂਰ ਯਾਂ ਤਾ ਆਸਮਾਂ ਪਰਵਾਜ਼ ਕਰਤੇ ਥੇ
ਯੇ ਖ਼ਾਕੀ ਜ਼ਿੰਦਾਤਰ ਤਾ ਬੰਦਾਤਰ ਤਾ ਇੰਦਾਤਰ ਨਿਕਲੇ

ਨਬੂਦੋ-ਬੂਦ ਕੇ ਸਬ ਰਾਜ਼ ਤੂਨੇ ਫਿਰ ਸੇ ਬਤਲਾਯੇ
ਹਰ ਇਕ ਕਤਰੇ ਕੋ ਵੁਸਅਤ ਦੇ ਕੇ ਦਰੀਯਾ ਕਰ ਦੀਯਾ ਤੂਨੇ
ਹਰ ਇਕ ਫ਼ਿਤਰਤ ਕੋ ਤੂਨੇ ਉਸਕੇ ਇਮਕਾਨਾਤ ਜਤਲਾਯੇ
ਹਰ ਇਕ ਜ਼ਰਰੇ ਕੋ ਹਮਦੋਸ਼ੋ-ਸੁਰੈਯਾ ਕਰ ਦੀਯਾ ਤੂਨੇ

ਫ਼ਰੋਗ਼ੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਕੀ ਬਸਤੀਯਾਂ ਆਬਾਦ ਕਰ ਡਾਲੀਂ
ਜੁਜ਼ਾਨੇ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੋ ਆਤਿਸ਼ੇ-ਦੋਸ਼ੀਂ ਸੇ ਭਰ ਡਾਲਾ
ਤਿਲਿਸਮੇ-ਕੁਨ ਸੇ ਤੇਰਾ ਲੁਕਮਾ-ਏ-ਜਾਂ-ਸੋਜ਼ ਕਯਾ ਕਮ ਹੈ
ਕਿ ਤੂਨੇ ਸਦਹਜ਼ਾਰ ਅਫ਼ਯੂਨੀਯੋਂ ਕੋ ਮਰਦ ਕਰ ਡਾਲਾ

(ਬਿਸਾਤੇ-ਦਹਰ=ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤਹ, ਸੁਕੂਤੇ-ਮਰਗ=ਮੌਤ ਦਾ
ਸੰਨਾਟਾ, ਨੌਹਾਖ਼ਵਾਂ=ਸ਼ੋਕ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਮਸ਼ਰਿਕ=
ਪੂਰਬ, ਸਿਤੇਜ਼-ਅੰਗੇਜ਼=ਜੰਗ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ, ਕਾਰਜ਼ਾਰੋਂ=
ਲੜਾਈਆਂ, ਵਾਮੰਦਾ-ਏ-ਮੰਜ਼ਿਲ=ਥੱਕ ਕੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੋਂ ਪਿੱਛ
ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ, ਸਹਰ=ਜਾਦੂ, ਖ਼ਵਾਬੇ-ਦੈਰੀਨਾ=ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ,
ਖ਼ੁਦ-ਆਗਾਹੀ=ਆਤਮ ਗਿਆਨ, ਕਲਬ=ਦਿਲ, ਉਰੂਕੇ-
ਮੁਰਦਾ=ਬੇਜਾਨ ਰਗਾਂ, ਫ਼ਸੁਰਦਾ=ਉਦਾਸ, ਮੁਸ਼ਤੇ-ਖ਼ਾਕਿਸਤਰ=
ਮੁੱਠੀ ਭਰ ਸੁਆਹ, ਨਬੂਦੋ-ਬੂਦ=ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਵੁਸਅਤ=
ਵਿਸਥਾਰ, ਸੁਰੈਯਾ=ਕਰਿਤਕਾ ਨਖੱਤਰ, ਜੁਜ਼ਾਨੇ=ਭਾਗ,
ਆਤਿਸ਼ੇ-ਦੋਸ਼ੀਂ=ਲੰਘੀ ਰਾਤ ਦੀ ਅੱਗ, ਤਿਲਿਸਮੇ-ਕੁਨ=
ਕੁਨ ਦਾ ਚਮਤਕਾਰ, ਲੁਕਮਾ-ਏ-ਜਾਂ-ਸੋਜ਼=ਦਿਲ ਜਲਾਉਣ
ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ, ਅਫ਼ਯੂਨੀਯੋਂ=ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਮਾਰੇ ਲੋਕ)

ਖ਼ਵਾਬੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ

ਹਾਂ ਖ਼ਵਾਹਿਸ਼ ਕਿ ਬੀਮਾਰ ਮੇਰੇ ਤਨਹਾ ਦਿਲ ਨੇ
ਇਕ ਖ਼ਵਾਬ ਸਭੀ ਖ਼ਵਾਬੋਂ ਕੀ ਤਰਹ ਪਯਾਰਾ ਦੇਖਾ
ਲੇਕਿਨ ਮੇਰੇ ਸਬ ਖ਼ਵਾਬੋਂ ਕੀ ਤਰਹ
ਯੇ ਖ਼ਵਾਬ ਭੀ ਬੇ-ਮਾਨੀ ਨਿਕਲਾ
ਯੇ ਖ਼ਵਾਬ ਕਿ ਬਨ ਜਾਊਂਗਾ ਕਿਸੀ ਦਿਨ
ਬੋਰਡਿੰਗ ਕਾ ਮਾਨੀਟਰ ਮੈਂ

ਹੈਰਤ ਕਿ ਹੁਆ ਐਸਾ ਹੀ ਮਗਰ
ਥੀ ਕਿਸ ਕੋ ਖ਼ਬਰ
ਇਸ ਮੋੜ ਪੇ ਆਕੇ ਬਖ਼ਤੇ-ਰਸਾ ਸੋ ਜਾਯੇਗਾ
ਜ਼ੀਨੋਂ ਕੀ ਸਦਾ ਆਸੇਬ-ਜ਼ਦਾ
ਹੱਮਾਮ ਮੇਂ ਗ਼ਮ ਕੀ ਗਰਦ ਅਟੀ
ਔਰ ਏਕ ਨਹੂਸਤ ਕਾ ਪੈਕਰ
ਮੀਨਾਰ ਘੜੀ
ਹਰ ਘੰਟਾ ਕਰਾਹੀ ਵਕਤ ਕੇ ਲੰਬੇ ਰਸਤੇ ਪਰ
ਆਵਾਜ਼ ਥਕਨ ਮੇਂ ਡੂਬੀ ਹੁਈ ਥੀ
ਮੈਂ, ਗੁਰਮੁਖ ਸਿੰਹ ਸੁਨਤਾ ਹੀ ਰਹਾ

ਸੁਨ-ਸੁਨ ਕੇ ਮਗਰ ਯੇ ਕਹਨਾ ਪੜਾ
ਯੇ ਖ਼ਵਾਬ ਭੀ ਕਿਤਨਾ ਮੋਹਮਲ ਥਾ

(ਖ਼ਵਾਬੇ-ਪਰੀਸ਼ਾਂ=ਫਜੂਲ ਸੁਪਨਾ, ਬਖ਼ਤੇ-ਰਸਾ=
ਸੁਭਾਗ, ਆਸੇਬ-ਜ਼ਦਾ=ਭੂਤਾਂ ਵਰਗੀ, ਨਹੂਸਤ
ਕਾ ਪੈਕਰ=ਮਨਹੂਸ ਸ਼ਕਲ, ਮੋਹਮਲ=ਫਜੂਲ)

ਮਦਹ

(ਹਸੀਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸੁਹਰਵਰਦੀ ਮਰਹੂਮ ਨੇ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ
ਸਾਜਿਸ਼ ਕੇਸ ਮੇਂ ਮੁਲਜ਼ਿਮੋਂ ਕੀ ਜਾਨਿਬ ਸੇ ਵਕਾਲਤ
ਕੀ ਥੀ। ਮੁਕੱਦਮੇ ਕੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਪਰ ਉਨਹੇਂ ਯਹ ਸਿਪਾਸਨਾਮਾ
ਪੇਸ਼ ਕੀਯਾ ਗਯਾ)

ਕਿਸ ਤਰਹ ਬਯਾਂ ਹੋ ਤਿਰਾ ਪੈਰਾਯਾ-ਏ-ਤਕਰੀਰ
ਗੋਯਾ ਸਰੇ-ਬਾਤਿਲ ਪੇ ਚਮਕਨੇ ਲਗੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ
ਵੋ ਜ਼ੋਰ ਹੈ ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਇਧਰ ਨੁਤਕ ਸੇ ਨਿਕਲਾ
ਵਾਂ ਸੀਨਾ-ਏ-ਅਗ਼ਿਯਾਰ ਮੇਂ ਪੈਵਸਤ ਹੁਏ ਤੀਰ
ਗਰਮੀ ਭੀ ਹੈ ਠੰਡਕ ਭੀ ਰਵਾਨੀ ਭੀ ਸੁਕੂੰ ਭੀ
ਤਾਸੀਰ ਕਾ ਕਯਾ ਕਹੀਯੇ, ਹੈ ਤਾਸੀਰ-ਸੀ ਤਾਸੀਰ
ਏਜਾਜ਼ ਉਸੀ ਕਾ ਹੈ ਕਿ ਅਰਬਾਬੇ-ਸਿਤਮ ਕੀ
ਅਬ ਤਕ ਕੋਈ ਅੰਜਾਮ ਕੋ ਪਹੁੰਚੀ ਨਹੀਂ ਤਦਬੀਰ
ਇਤਰਾਫ਼ੇ-ਵਤਨ ਮੇਂ ਹੁਆ ਹਕ ਬਾਤ ਕਾ ਸ਼ੋਹਰਾ
ਹਰ ਏਕ ਜਗਹ ਮਕਰੋ-ਰਿਯਾ ਕੀ ਹੁਈ ਤਸ਼ਹੀਰ
ਰੌਸ਼ਨ ਹੁਏ ਉੱਮੀਦ ਸੇ ਰੁਖ਼ ਅਹਲੇ-ਵਫ਼ਾ ਕੇ
ਪੇਸ਼ਾਨੀ-ਏ-ਆਦਾ ਪੇ ਸਿਯਾਹੀ ਹੁਈ ਤਹਰੀਰ

ਹੁਰਰੀਯਤੇ-ਆਦਮ ਕੀ ਰਹੇ ਸਖ਼ਤ ਕੇ ਰਹਗੀਰ
ਖ਼ਾਤਿਰ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਲਾਤੇ ਖ਼ਯਾਲੇ-ਦਮੇ-ਤਾਜ਼ੀਰ
ਕੁਛ ਨੰਗ ਨਹੀਂ ਰੰਜੇ-ਅਸੀਰੀ ਕਿ ਪੁਰਾਨਾ
ਮਰਦਾਨੇ-ਸਫ਼ਾਕੇਸ਼ ਸੇ ਹੈ ਰਿਸ਼ਤਾ-ਏ-ਜ਼ੰਜੀਰ
ਕਬ ਦਬਦਬਾ-ਏ-ਜਬਰ ਸੇ ਦਬਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਜਿਨਕੇ
ਈਮਾਨ-ਓ-ਯਕੀਂ ਦਿਲ ਮੇਂ ਕੀਯੇ ਰਹਤੇ ਹੈਂ ਤਨਵੀਰ
ਮਾਲੂਮ ਹੈ ਇਨਕੋ ਕਿ ਰਿਹਾ ਹੋਗੀ ਕਿਸੀ ਦਿਨ
ਜ਼ਾਲਿਮ ਕੇ ਗਰਾਂ ਹਾਥ ਸੇ ਮਜ਼ਲੂਮ ਕੀ ਤਕਦੀਰ
ਆਖ਼ਿਰ ਕੋ ਸਰਅਫ਼ਰਾਜ਼ ਹੁਆ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਅਹਰਾਰ
ਆਖ਼ਿਰ ਕੋ ਗਿਰਾ ਕਰਤੀ ਹੈ ਹਰ ਜੌਰ ਕੀ ਤਾਮੀਰ
ਹਰ ਦੌਰ ਮੇਂ ਸਰ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਕਸਰੇ-ਜਮੋ-ਦਾਰ
ਹਰ ਅਹਦ ਮੇਂ ਦੀਵਾਰੇ-ਸਿਤਮ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਸਖ਼ੀਰ
ਹਰ ਦੌਰ ਮੈਂ ਮਲਊਨ ਸ਼ਕਾਵਤ ਹੈ ਸ਼ਿਮਰ ਕੀ
ਹਰ ਅਹਦ ਮੇਂ ਮਸਊਦ ਹੈ ਕੁਰਬਾਨੀ-ਏ-ਸ਼ੱਬੀਰ
ਕਰਤਾ ਹੈ ਕਲਮ ਅਪਨੇ ਲਬੋ-ਨੁਤਕ ਕੀ ਤਤਹੀਰ
ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ ਸਰੇ-ਹਰਫ਼ ਦੁਆ ਅਬ ਮਿਰੀ ਤਹਰੀਰ
ਹਰ ਕਾਮ ਮੇਂ ਬਰਕਤ ਹੋ ਹਰ ਇਕ ਕੌਲ ਮੇਂ ਕੂਵਤ
ਹਰ ਗਾਮ ਪੇ ਹੋ ਮੰਜ਼ਿਲੇ-ਮਕਸੂਦ ਕਦਮਗੀਰ
ਹਰ ਲਹਜ਼ਾ ਤੇਰਾ ਤਾਲੀ-ਏ-ਇਕਬਾਲ ਸਿਵਾ ਹੋ
ਹਰ ਲਹਜ਼ਾ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਤਦਬੀਰ ਕੀ ਤਕਦੀਰ
ਹਰ ਬਾਤ ਹੋ ਮਕਬੂਲ, ਹਰ ਇਕ ਬੋਲ ਹੋ ਬਾਲਾ
ਕੁਛ ਔਰ ਭੀ ਰੌਨਕ ਮੇਂ ਬੜ੍ਹੇ ਸ਼ੋਲਾ-ਏ-ਤਕਰੀਰ
ਹਰ ਦਿਨ ਹੋ ਤੇਰਾ ਲੁਤਫ਼ੇ-ਜ਼ਬਾਂ ਔਰ ਜ਼ਿਯਾਦਾ
ਅੱਲਾਹ ਕਰੇ ਜ਼ੋਰੇ-ਬਯਾਂ ਔਰ ਜ਼ਿਯਾਦਾ

(ਮਦਹ=ਉਸਤਤ, ਪੈਰਾਯਾ-ਏ-ਤਕਰੀਰ=ਬੋਲਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ,
ਸਰੇ-ਬਾਤਿਲ=ਝੂਠ ਦੇ ਸਿਰ, ਨੁਤਕ=ਬੋਲ, ਅਗ਼ਿਯਾਰ=
ਵਿਰੋਧੀ, ਏਜਾਜ਼=ਚਮਤਕਾਰ, ਇਤਰਾਫ਼ੇ-ਵਤਨ=ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼
ਵਿਚ, ਮਕਰੋ-ਰਿਯਾ=ਧੋਖਾ ਤੇ ਪਾਖੰਡ, ਤਸ਼ਹੀਰ=ਨਿੰਦਿਆ,
ਪੇਸ਼ਾਨੀ-ਏ-ਆਦਾ=ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ, ਹੁਰਰੀਯਤੇ-
ਆਦਮ=ਮਨੁੱਖੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਖ਼ਯਾਲੇ-ਦਮੇ-ਤਾਜ਼ੀਰ=ਡੰਨ ਦੇ
ਸਮੇਂ ਦਾ ਧਿਆਨ, ਨੰਗ=ਸ਼ਰਮ, ਰੰਜੇ-ਅਸੀਰੀ=ਕੈਦ ਦਾ
ਫ਼ਿਕਰ, ਮਰਦਾਨੇ-ਸਫ਼ਾਕੇਸ਼=ਪਵਿਤਰ ਰੂਹ,ਤਨਵੀਰ=ਰੋਸ਼ਨ,
ਸਰਅਫ਼ਰਾਜ਼=ਉੱਚਾ ਸਿਰ, ਅਹਰਾਰ=ਆਜ਼ਾਦ ਲੋਕ, ਜੌਰ=
ਜੁਲਮ, ਕਸਰੇ-ਜਮੋ-ਦਾਰ=ਜਮਸ਼ੇਦ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਮਾਰਤਾਂ,
ਅਹਦ=ਜੁਗ, ਤਸਖ਼ੀਰ=ਢਹਿਣਾ, ਮਲਊਨ=ਦੁਸ਼ਟ, ਸ਼ਕਾਵਤ=
ਜਾਲਮ, ਸ਼ਿਮਰ=ਹਜ਼ਰਤ ਇਮਾਮ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਕਾਤਲ, ਮਸਊਦ=
ਸ਼ੁਭ, ਤਤਹੀਰ=ਪਵਿਤਰਤਾ)

ਮਰਸੀਯਾ-ਏ-ਇਮਾਮ

ਰਾਤ ਆਈ ਹੈ ਸ਼ੱਬੀਰ ਪੇ ਯਲਗ਼ਾਰੇ-ਬਲਾ ਹੈ
ਸਾਥੀ ਨ ਕੋਈ ਯਾਰ ਨ ਗ਼ਮਖ਼ਵਾਰ ਰਹਾ ਹੈ
ਮੂਨਿਸ ਹੈ ਤੋ ਇਕ ਦਰਦ ਕੀ ਘਨਘੋਰ ਘਟਾ ਹੈ
ਮੁਸ਼ਫ਼ਿਕ ਹੈ ਤੋ ਇਕ ਦਿਲ ਕੇ ਧੜਕਨੇ ਕੀ ਸਦਾ ਹੈ

ਤਨਹਾਈ ਕੀ, ਗ਼ੁਰਬਤ ਕੀ, ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਕੀ ਸ਼ਬ ਹੈ
ਯੇ ਖ਼ਾਨਾ-ਏ-ਸ਼ੱਬੀਰ ਕੀ ਵੀਰਾਨੀ ਕੀ ਸ਼ਬ ਹੈ

ਦੁਸ਼ਮਨ ਕੀ ਸਿਪਹ ਖ਼ਵਾਬ ਮੇਂ ਮਦਹੋਸ਼ ਪੜੀ ਥੀ
ਪਲ-ਭਰ ਕੋ ਕਿਸੀ ਕੀ ਨ ਇਧਰ ਆਂਖ ਲਗੀ ਥੀ
ਹਰ ਏਕ ਘੜੀ ਆਜ ਕਯਾਮਤ ਕੀ ਘੜੀ ਥੀ
ਯੇ ਰਾਤ ਬਹੁਤ ਆਲੇ-ਮੁਹੰਮਦ ਪੇ ਕੜੀ ਥੀ

ਰਹ-ਰਹਕੇ ਬੁਕਾ ਅਹਲੇ-ਹਰਮ ਕਰਤੇ ਥੇ ਐਸੇ
ਥਮ-ਥਮ ਕੇ ਦੀਯਾ ਆਖ਼ਿਰੇ-ਸ਼ਬ ਜਲਤਾ ਹੈ ਜੈਸੇ

ਇਕ ਗੋਸ਼ੇ ਮੇਂ ਇਨ ਸੋਖ਼ਤਾ ਸਾਮਾਨੋਂ ਕੇ ਸਲਾਰ
ਇਨ ਖ਼ਾਕ-ਬ-ਸਰ, ਖ਼ਾਨਮਾਂ ਵੀਰਾਨੋਂ ਕੇ ਸਰਦਾਰ
ਤਿਸ਼ਨਾ ਲਬੋ-ਦਰਮਾਂਦਾ-ਓ-ਮਜਬੂਰੋ-ਦਿਲ-ਅਫ਼ਗਾਰ
ਇਸ ਸ਼ਾਨ ਸੇ ਬੈਠੇ ਥੇ ਸ਼ਹੇ-ਲਸ਼ਕਰੇ-ਅਹਰਾਰ

ਮਸਨਦ ਥੀ, ਨ ਖ਼ਿਲਅਤ ਥੀ, ਨ ਖ਼ੁੱਦਾਮ ਖੜੇ ਥੇ
ਹਾਂ ਤਨ ਪੇ ਜਿਧਰ ਦੇਖੀਏ, ਤੋ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਜੇ ਥੇ

ਕੁਛ ਖ਼ੌਫ਼ ਥਾ ਚੇਹਰੇ ਪੇ, ਨ ਤਸ਼ਵੀਸ਼ ਜ਼ਰਾ ਥੀ
ਹਰ ਏਕ ਅਦਾ ਮਜ਼ਹਰੇ-ਤਸਲੀਮੋ-ਰਜ਼ਾ ਥੀ
ਹਰ ਏਕ ਨਿਗਹ ਸ਼ਾਹਿਦੇ-ਇਕਰਾਰੇ-ਵਫ਼ਾ ਥੀ
ਹਰ ਜੁੰਬਿਸ਼ੇ-ਲਬ ਮੁਨਕਿਰੇ-ਦਸਤੂਰੇ-ਜਫ਼ਾ ਥੀ

ਪਹਲੇ ਤੋ ਬਹੁਤ ਪਯਾਰ ਸੇ ਹਰ ਫ਼ਰਦ ਕੋ ਦੇਖਾ
ਫਿਰ ਨਾਮ ਖ਼ੁਦਾ ਕਾ ਲੀਯਾ ਔਰ ਯੂੰ ਹੁਏ ਗੋਯਾ

ਅਲਹਮਦ, ਕਰੀਬ ਆਯਾ ਗ਼ਮੇ-ਇਸ਼ਕ ਕਾ ਸਾਹਿਲ
ਅਲਹਮਦ, ਕਿ ਅਬ ਸੁਬਹੇ-ਸ਼ਹਾਦਤ ਹੁਈ ਨਾਜ਼ਿਲ
ਬਾਜ਼ੀ ਹੈ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਮਿਯਾਨੇ-ਹਕੋ-ਬਾਤਿਲ
ਵੋ ਜ਼ੁਲਮ ਮੇਂ ਕਾਮਿਲ ਹੈਂ ਤੋ ਹਮ ਸਬਰ ਮੇਂ ਕਾਮਿਲ

ਬਾਜ਼ੀ ਹੁਈ ਅੰਜਾਮ ਮੁਬਾਰਕ ਹੋ ਅਜ਼ੀਜ਼ੋ
ਬਾਤਿਲ ਹੁਆ ਨਾਕਾਮ, ਮੁਬਾਰਕ ਹੋ ਅਜ਼ੀਜ਼ੋ

ਫਿਰ ਸੁਬਹ ਕੀ ਲੌ ਆਈ ਰੁਖ਼ੇ-ਪਾਕ ਪੇ ਚਮਕੀ
ਔਰ ਏਕ ਕਿਰਨ ਮਕਤਲੇ-ਖ਼ੂੰਨਾਕ ਪੇ ਚਮਕੀ
ਨੇਜ਼ੇ ਕੀ ਅਨੀ ਥੀ ਖ਼ਸੋ-ਖ਼ਾਸ਼ਾਕ ਪੇ ਚਮਕੀ
ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਬਰਹਨਾ ਥੀ ਕਿ ਅਫ਼ਲਾਕ ਪੇ ਚਮਕੀ

ਦਮ-ਭਰ ਕੇ ਲੀਏ ਆਈਨਾ-ਰੂ ਹੋ ਗਯਾ ਸਹਰਾ
ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ ਜੋ ਉਭਰਾ ਤੋ ਲਹੂ ਹੋ ਗਯਾ ਸਹਰਾ

ਪਾ ਬਾਂਧੇ ਹੁਏ ਹਮਲੇ ਕੋ ਆਈ ਸਫ਼ੇ-ਆਦਾ
ਥਾ ਸਾਮਨੇ ਏਕ ਬੰਦਾ-ਏ-ਹਕ ਯੱਕਾ-ਓ-ਤਨਹਾ
ਹਰਚੰਦ ਕਿ ਹਰ ਇਕ ਥਾ ਉਧਰ ਖ਼ੂਨ ਕਾ ਪਯਾਸਾ
ਯੇ ਰੌਬ ਕਾ ਆਲਮ ਥਾ ਕਿ ਕੋਈ ਪਹਲੂ ਨ ਕਰਤਾ

ਕੀ ਆਨੇ ਮੇਂ ਤਾਖ਼ੀਰ ਜੋ ਲੈਲਾ-ਏ-ਕਜ਼ਾ ਨੇ
ਖ਼ੁਤਬਾ ਕੀਯਾ ਇਰਸ਼ਾਦ ਇਮਾਮੇ-ਸ਼ੁਹਦਾ ਨੇ

ਫ਼ਰਮਾਯਾ ਕਿ ਕਯੂੰ ਦਰ-ਪਏ-ਆਜ਼ਾਰ ਹੋ ਲੋਗੋ
ਹਕ ਵਾਲੋਂ ਸੇ ਕਯੋਂ ਬਰ ਸਰੇ-ਪੈਕਾਰ ਹੋ ਲੋਗੋ
ਵੱਲਾਹ ਕਿ ਮੁਜਰਿਮ ਹੋ, ਗੁਨਹਗਾਰ ਹੋ ਲੋਗੋ
ਮਾਲੂਮ ਹੈ ਕੁਛ ਕਿਸ ਕੇ ਤਰਫ਼ਦਾਰ ਹੋ ਲੋਗੋ

ਕਯੂੰ ਆਪ ਕੇ ਆਕਾਓਂ ਮੇਂ ਔਰ ਹਮ ਮੇਂ ਠਨੀ ਹੈ
ਮਾਲੂਮ ਹੈ ਕਿਸ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਜਾਂ ਪੇ ਬਨੀ ਹੈ

ਸਤਵਤ ਨ ਹੁਕੂਮਤ ਨ ਹਸ਼ਮ ਚਾਹੀਏ ਹਮਕੋ
ਔਰੰਗ ਨ ਅਫ਼ਸਰ, ਨ ਅਲਮ ਚਾਹੀਏ ਹਮਕੋ
ਜ਼ਰ ਚਾਹੀਏ, ਨੈ ਮਾਲੋ-ਦਿਰਮ ਚਾਹੀਏ ਹਮਕੋ
ਜੋ ਚੀਜ਼ ਭੀ ਫ਼ਾਨੀ ਹੈ, ਵੋ ਕਮ ਚਾਹੀਏ ਹਮਕੋ

ਸਰਦਾਰੀ ਕੀ ਖ਼ਵਾਹਿਸ਼ ਹੈ ਨ ਸ਼ਾਹੀ ਕੀ ਹਵਸ ਹੈ
ਇਕ ਹਰਫ਼ੇ-ਯਕੀਂ ਦੌਲਤੇ-ਈਮਾਂ ਹਮੇਂ ਬਸ ਹੈ

ਤਾਲਿਬ ਹੈਂ ਅਗਰ ਹਮ ਤੋ ਫ਼ਕਤ ਹਕ ਕੇ ਤਲਬਗਾਰ
ਬਾਤਿਲ ਕੇ ਮੁਕਾਬਿਲ ਮੇਂ ਸਦਾਕਤ ਕੇ ਪਰਸਤਾਰ
ਇਨਸਾਫ਼ ਕੇ, ਨੇਕੀ ਕੇ, ਮੁਰੱਵਤ ਕੇ ਤਰਫ਼ਦਾਰ
ਜ਼ਾਲਿਮ ਕੇ ਮੁਖ਼ਾਲਿਫ਼ ਹੈਂ ਤੋ ਬੇਕਸ ਕੇ ਮਦਦਗਾਰ

ਜੋ ਜ਼ੁਲਮ ਪੇ ਲਾਨਤ ਨ ਕਰੇ, ਆਪ ਲਈਂ ਹੈ
ਜੋ ਜਬਰ ਕਾ ਮੁਨਕਿਰ ਨਹੀਂ, ਵੋ ਮੁਨਕਿਰੇ-ਦੀਂ ਹੈ

ਤਾ-ਹਸ਼ਰ ਜ਼ਮਾਨਾ ਤੁਮਹੇਂ ਮੱਕਾਰ ਕਹੇਗਾ
ਤੁਮ ਅਹਿਦ-ਸ਼ਿਕਨ ਹੋ, ਤੁਮਹੇਂ ਗੱਦਾਰ ਕਹੇਗਾ
ਜੋ ਸਾਹਿਬੇ-ਦਿਲ ਹੈ ਹਮੇਂ ਅਬਰਾਰ ਕਹੇਗਾ
ਜੋ ਬੰਦਾ-ਏ-ਹੁਰ ਹੈ, ਹਮੇਂ ਅਹਰਾਰ ਕਹੇਗਾ

ਨਾਮ ਊਂਚਾ ਜ਼ਮਾਨੇ ਮੇਂ ਹਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਰਹੇਗਾ
ਨੇਜ਼ੇ ਪੇ ਭੀ ਸਰ ਅਪਨਾ ਸਰ-ਅਫ਼ਰਾਜ ਰਹੇਗਾ

ਕਰ ਖ਼ਤਮ ਸੁਖ਼ਨ, ਮਹਵੇ-ਦੁਆ ਹੋ ਗਯੇ ਸ਼ੱਬੀਰ
ਫਿਰ ਨਾਰਾ-ਜ਼ਨਾਂ ਮਹਵੇ-ਵਿਗ਼ਾ ਹੋ ਗਯੇ ਸ਼ੱਬੀਰ
ਕੁਰਬਾਨੇ-ਰਹੇ-ਸਿਦਕੋ-ਸਫ਼ਾ ਹੋ ਗਯੇ ਸ਼ੱਬੀਰ
ਖ਼ੇਮੋਂ ਮੇਂ ਥਾ ਕੋਹਰਾਮ, ਜੁਦਾ ਹੋ ਗਯੇ ਸ਼ੱਬੀਰ

ਮਰਕਬ ਪੇ ਤਨੇ-ਪਾਕ ਥਾ ਔਰ ਖ਼ਾਕ ਪੇ ਸਰ ਥਾ
ਉਸ ਖ਼ਾਕ ਤਲੇ ਜੰਨਤੇ-ਫ਼ਿਰਦੌਸ ਕਾ ਦਰ ਥਾ

(ਮਰਸੀਯਾ=ਸ਼ੋਕ-ਗੀਤ, ਯਲਗ਼ਾਰੇ-ਬਲਾ=ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਹੱਲੇ,
ਮੂਨਿਸ=ਸਾਥੀ, ਮੁਸ਼ਫ਼ਿਕ=ਮੇਹਰਬਾਨ, ਗ਼ੁਰਬਤ=ਪਰਦੇਸ
ਵਿਚ ਹੋਣਾ, ਆਲੇ=ਔਲਾਦ, ਅਹਲੇ-ਹਰਮ=ਮੱਕਾ ਨਿਵਾਸੀ,
ਸੋਖ਼ਤਾ=ਹਾਰੇ ਹੋਏ, ਖ਼ਾਨਮਾਂ ਵੀਰਾਨੋਂ=ਉਜੜੇ ਘਰ,
ਤਿਸ਼ਨਾ ਲਬੋ-ਦਰਮਾਂਦਾ-ਓ-ਮਜਬੂਰੋ-ਦਿਲ-ਅਫ਼ਗਾਰ=
ਪਿਆਸੇ, ਥੱਕੇ ਹੋਏ, ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਤੇ ਜਖਮੀ ਦਿਲ ਵਾਲੇ,
ਅਹਰਾਰ=ਆਜ਼ਾਦ ਲੋਕ, ਖ਼ਿਲਅਤ=ਰਾਜਸੀ ਪੁਸ਼ਾਕ,
ਖ਼ੁੱਦਾਮ=ਸੇਵਕ, ਮਜ਼ਹਰੇ-ਤਸਲੀਮੋ-ਰਜ਼ਾ=ਸਭ ਭਾਣਾ
ਮੰਨਣਾ, ਸ਼ਾਹਿਦ=ਗਵਾਹ, ਜੁੰਬਿਸ਼ੇ-ਲਬ=ਬੁੱਲ੍ਹ ਹਿਲਣਾ,
ਮੁਨਕਿਰੇ-ਦਸਤੂਰੇ-ਜਫ਼ਾ=ਅਨਿਆਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਨਾ, ਗੋਯਾ=
ਬੋਲੇ, ਅਲਹਮਦ=ਅਰਦਾਸ ਕਰੋ, ਨਾਜ਼ਿਲ=ਪਰਗਟ ਹੋਣਾ,
ਮਿਯਾਨੇ-ਹਕੋ-ਬਾਤਿਲ=ਸੱਚ-ਝੂਠ ਵਿਚ, ਰੁਖ਼ੇ-ਪਾਕ=
ਪਵਿਤਰ ਮੂੰਹ, ਮਕਤਲ=ਕਤਲਗਾਹ, ਬਰਹਨਾ=ਨੰਗੀ,
ਅਫ਼ਲਾਕ=ਆਕਾਸ਼, ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ=ਸੂਰਜ, ਸਫ਼ੇ-ਆਦਾ=
ਵੈਰੀ ਦੀ ਕਤਾਰ, ਯੱਕਾ=ਸੱਚਾ, ਲੈਲਾ-ਏ-ਕਜ਼ਾ=
ਮੌਤ ਰੂਪੀ ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ, ਦਰ-ਪਏ-ਆਜ਼ਾਰ=ਦੁੱਖ ਦੇਣ
ਨੂੰ ਤਿਆਰ, ਬਰ ਸਰੇ-ਪੈਕਾਰ=ਲੜਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ,
ਹਸ਼ਮ=ਪ੍ਰਤਾਪ, ਔਰੰਗ=ਰਾਜ ਗੱਦੀ, ਤਾਲਿਬ=
ਖ਼ਾਹਿਸ਼ਵੰਦ, ਲਈਂ=ਧਿਰਕਾਰਿਆ, ਅਹਿਦ-ਸ਼ਿਕਨ=
ਵਚਨ ਤੋੜਨ ਵਾਲਾ, ਅਬਰਾਰ=ਰਿਸ਼ੀ, ਮਹਵੇ-ਵਿਗ਼ਾ=
ਗਰਜਨਾ ਕਰਨਾ, ਮਰਕਬ=ਘੋੜਾ, ਜੰਨਤੇ-ਫ਼ਿਰਦੌਸ=
ਸੁਰਗ)

ਮੇਰੇ ਦੇਸ ਕੇ ਨੌਨਿਹਾਲੋਂ ਕੇ ਨਾਮ

ਵੋ ਗੁੰਚੇ ਜੋ ਸ਼ਬਨਮ ਕੀ ਇਕ ਬੂੰਦ
ਖਿਲਖਿਲਾਨੇ ਕੀ ਉੱਮੀਦ ਲੇਕਰ
ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਰਸਤੇ ਰਹੇ
ਵੋ ਲਾਲੋ-ਗੁਹਰ
ਜਿਨਹੇਂ ਗੁਦੜੀਯੋਂ ਕੇ ਅੰਧੇਰੇ ਸੇ ਬਾਹਰ
ਚਮਕਤੇ ਹੁਏ ਦਿਨ ਕੀ ਹਰ ਇਕ ਕਿਰਨ
ਜਗਮਗਾਨੇ ਸੇ ਪਹਲੂ ਬਚਾਤੀ ਰਹੀ
ਜਿਨਕੇ ਨਨਹੇਂ ਦਿਲੋਂ ਕੇ ਕਟੋਰੋਂ ਮੇਂ
ਮਹਰੋ-ਮੋਹੱਬਤ ਕਾ ਰਸ
ਕੋਈ ਟਪਕਾਨੇਵਾਲਾ ਨ ਥਾ
ਜਿਨਕੀ ਮਰਹੂਮ ਆਂਖੇਂ
ਉਨਕੀ ਮਾਂਓਂ ਕੀ ਸੂਰਤ
ਮਿਰੇ ਦੇਸ ਕੀ ਸਾਰੀ ਮਾਂਓਂ ਕੀ ਸੂਰਤ
ਆਨੇਵਾਲੇ ਦਿਨੋਂ ਮੇਂ
ਹੰਸੀ ਕੇ ਉਜਾਲੋਂ ਕੀ ਰਹ ਤਕ ਰਹੀ ਹੈਂ

ਮੁਨੀਜ਼ਾ ਕੀ ਸਾਲਗਿਰਹ

ਇਕ ਮੁਨੀਜ਼ਾ ਹਮਾਰੀ ਬੇਟੀ ਹੈ
ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਯਾਰੀ ਬੇਟੀ ਹੈ

ਹਮ ਹੀ ਕਬ ਉਸਕੋ ਪਯਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
ਸਬ ਕੇ ਸਬ ਉਸਕੋ ਪਯਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ

ਕੈਸੇ ਸਬ ਕੋ ਨ ਆਯੇ ਪਯਾਰ ਉਸ ਪਰ
ਹੈ ਵਹੀ ਤੋ ਹਮਾਰੀ ਡਿਕਟੇਟਰ

ਪਯਾਰ ਸੇ ਜੋ ਭੀ ਜੀ ਚੁਰਾਯੇਗਾ
ਵੋਹ ਜ਼ਰੂਰ ਉਸਸੇ ਮਾਰ ਖਾਯੇਗਾ

ਖ਼ੈਰ ਯੇਹ ਬਾਤ ਤੋ ਹੰਸੀ ਕੀ ਹੈ
ਵੈਸੇ ਸਚਮੁਚ ਬਹੁਤ ਵੋਹ ਅੱਛੀ ਹੈ

ਫੂਲ ਕੀ ਤਰਹ ਉਸਕੀ ਰੰਗਤ ਹੈ
ਚਾਂਦ ਕੀ ਤਰਹ ਉਸਕੀ ਸੂਰਤ ਹੈ

ਜਬ ਵੋਹ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਮੁਸਕੁਰਾਤੀ ਹੈ
ਚਾਂਦਨੀ ਜਗ ਮੇਂ ਫੈਲ ਜਾਤੀ ਹੈ

ਪੜ੍ਹਨੇ ਲਿਖਨੇ ਮੇਂ ਖ਼ੂਬ ਕਾਬਿਲ ਹੈ
ਖੇਲਨੇ ਕੂਦਨੇ ਮੇਂ ਕਾਮਿਲ ਹੈ

ਉਮਰ ਦੇਖੋ ਤੋ ਆਠ ਸਾਲ ਕੀ ਹੈ
ਅਕਲ ਦੇਖੋ ਤੋ ਸਾਠ ਸਾਲ ਕੀ ਹੈ

ਫਿਰ ਵੋਹ ਗਾਨਾ ਭੀ ਅੱਛਾ ਗਾਤੀ ਹੈ
ਗਰਚੇ ਤੁਮ ਕੋ ਨਹੀਂ ਸੁਨਾਤੀ ਹੈ

ਬਾਤ ਕਰਤੀ ਹੈ ਇਸ ਕਦਰ ਮੀਠੀ
ਜੈਸੇ ਡਾਲੀ ਪੇ ਕੂਕ ਬੁਲਬੁਲ ਕੀ

ਹਾਂ ਕੋਈ ਉਸਕੋ ਜਬ ਸਤਾਤਾ ਹੈ
ਤਬ ਜ਼ਰਾ ਗੁੱਸਾ ਆ ਹੀ ਜਾਤਾ ਹੈ

ਪਰ ਵੋਹ ਜਲਦੀ ਸੇ ਮਨ ਭੀ ਜਾਤੀ ਹੈ
ਕਬ ਕਿਸੀ ਕੋ ਭਲਾ ਸਤਾਤੀ ਹੈ

ਹੈ ਸ਼ਿਗੁਫ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਮਿਜ਼ਾਜ ਉਸਕਾ
ਸਾਰਾ ਉਮਦਾ ਹੈ ਕਾਮ ਕਾਜ ਉਸਕਾ

ਹੈ ਮੁਨੀਜ਼ਾ ਕੀ ਆਜ ਸਾਲਗਿਰਹ
ਹਰ ਤਰਫ਼ ਸ਼ੋਰ ਹੈ ਮੁਬਾਰਕ ਕਾ

ਚਾਂਦ ਤਾਰੇ ਦੁਆਏਂ ਦੇਤੇ ਹੈਂ
ਫੂਲ ਉਸਕੀ ਬਲਾਏਂ ਲੇਤੇ ਹੈਂ

ਬਾਗ਼ ਮੇਂ ਗਾ ਰਹੀ ਹੈ ਯੇਹ ਬੁਲਬੁਲ
"ਤੁਮ ਸਲਾਮਤ ਰਹੋ ਮੁਨੀਜ਼ਾ ਗੁਲ"

ਅੰਮੀ ਅੱਬਾ ਭੀ ਔਰ ਬਾਜੀ ਭੀ
ਆਂਟੀਯਾਂ ਔਰ ਬਹਨ ਭਾਈ ਭੀ

ਆਜ ਸਬ ਉਸਕੋ ਪਯਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ
ਮਿਲ ਕੇ ਸਬ ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਰਤੇ ਹੈਂ

ਫਿਰ ਯੂੰ ਹੀ ਸ਼ੋਰ ਹੋ ਮੁਬਾਰਕ ਕਾ
ਆਏ ਸੌ ਬਾਰ ਤੇਰੀ ਸਾਲਗਿਰਹ

ਸੌ ਤੋ ਕਯਾ ਸੌ ਹਜ਼ਾਰ ਬਾਰ ਆਯੇ
ਯੂੰ ਕਹੋ, ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਬਾਰ ਆਯੇ

ਲਾਯੇ ਹਰ ਬਾਰ ਅਪਨੇ ਸਾਥ ਖ਼ੁਸ਼ੀ
ਔਰ ਹਮ ਸਬ ਕਹਾ ਕਰੇਂ ਯੂੰ ਹੀ

ਯੇਹ ਮੁਨੀਜ਼ਾ ਹਮਾਰੀ ਬੇਟੀ ਹੈ
ਯੇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਯਾਰੀ ਬੇਟੀ ਹੈ

(ਮੁਨੀਜ਼ਾ=ਕਵੀ ਦੀ ਛੋਟੀ ਬੇਟੀ, ਸਾਲਗਿਰਹ=
ਵਰ੍ਹੇ ਗੰਢ, ਗਰਚੇ=ਭਾਵੇਂ, ਸ਼ਿਗੁਫ਼ਤਾ ਮਿਜ਼ਾਜ=
ਖ਼ੁਸ਼ ਸੁਭਾਅ)

ਨਾਤ

(ਫਾਰਸੀ ਰਚਨਾ)

ਐ ਤੂ ਕਿ ਹਸਤ ਹਰ ਦਿਲੇ-ਮਹਜ਼ੂੰ ਸਰਾਏ ਤੂ
ਆਵੁਰਦਾ-ਅਮ ਸਰਾਯੇ ਦਿਗਰ ਅਜ਼ ਬਰਾਏ ਤੂ।1।

ਖ਼ਵਾਜਾ ਬ-ਤਖ਼ਤੇ-ਬੰਦਾ-ਏ-ਤਸ਼ਵੀਸ਼ੇ-ਮੁਲਕੋ-ਮਾਲ
ਬਰ ਖ਼ਾਕ ਰਸ਼ਕੇ-ਖ਼ੁਸਰਵੇ-ਦੌਰਾਂ ਗਦਾਏ ਤੂ।2।

ਆਂ ਜਾ ਕਸੀਦਾ-ਖ਼ਵਾਨੀ-ਏ-ਲੱਜ਼ਾਤੇ ਸੀਮੋ-ਜ਼ਰ
ਈਂ ਜਾ ਫ਼ਕਤ ਹਦੀਸੇ-ਨਿਸ਼ਾਤੇ-ਲਕਾਏ ਤੂ।3।

ਆਤਸ਼-ਫ਼ਸ਼ਾਂ ਜ਼ੇ ਕਹਰੋ-ਮਲਾਮਤ ਜ਼ਬਾਨੇ-ਸ਼ੈਖ਼
ਅਜ਼ ਅਸਕੇ-ਤਰ ਜ਼ੇ ਦਰਦੇ-ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਰਿਦਾਏ ਤੂ।4।

ਬਾਯਦ ਕਿ ਜ਼ਾਲਿਮਾਨੇ-ਜਹਾਂ-ਰਾ ਸਦਾ ਕੁਨਦ
ਰੋਜ਼ੇ-ਬ-ਸੂਯੇ-ਅਦਲੋ-ਇਨਾਯਤ ਸਦਾਏ ਤੂ।5।

(1. ਤੂੰ ਉਹ ਹੈਂ, ਜਿਹਨੇ ਹਰ ਦੁਖੀ ਦਿਲ ਵਿਚ ਆਪਣਾ
ਘਰ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਲਈ ਇਕ ਹੋਰ ਸਰਾਂ
ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਹਾਂ।
2. ਇਹ ਹਾਕਮ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਮਾਲ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ
ਲੀਨ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹੁਣ ਦੇ ਹਾਕਮ ਤੇਰੇ
ਇਸ ਮੰਗਤੇ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
3. ਉਹ ਲੋਕ ਸੋਨੇ-ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹਨ
ਅਤੇ ਇਥੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਮੂੰਹ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲਣ
ਵਾਲੇ ਆਨੰਦ ਬਿਨਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੈ।
4. ਸ਼ੈਖ਼ ਦੀ ਜੁਬਾਨੋਂ ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਨਿੰਦਾ ਦੇ ਅੰਗਾਰੇ ਭੜਕ
ਰਹੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੇਰੀ ਚਾਦਰ ਨੂੰ ਗਰੀਬਾਂ
ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਵਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਰਦ ਭਰੀ ਤਰਲ
ਧਾਰਾ ਭਿਉਂ ਰਹੀ ਹੈ।
5. ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਕਿ ਇਕ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਵੱਲ
ਆਉਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।)

ਨਜ਼ਰ

ਤਰਬਜ਼ਾਰੇ-ਤਖ਼ੱਯੁਲ ਸ਼ੌਕੇ-ਰੰਗੀਕਾਰ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ
ਮਿਰੇ ਅਫ਼ਕਾਰ ਕੀ ਜੰਨਤ, ਮਿਰੇ ਅਸ਼ਆਰ ਕੀ ਦੁਨੀਯਾ

ਸ਼ਬੇ-ਮਹਤਾਬ ਕੀ ਸਹਰ ਆਫ਼ਰੀਂ ਮਦਹੋਸ਼ ਮੌਸੀਕੀ
ਤੁਮਹਾਰੀ ਦਿਲਨਸ਼ੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਮੇਂ ਆਰਾਮ ਕਰਤੀ ਹੈ
ਬਹਾਰ ਆਗ਼ੋਸ਼ ਮੇਂ ਬਹਕੀ ਹੁਈ ਰੰਗੀਨੀਯਾਂ ਲੇਕਰ
ਤੁਮਹਾਰੇ ਖ਼ੰਦਾ-ਏ-ਗੁਲਰੇਜ਼ ਕੋ ਬਦਨਾਮ ਕਰਤੀ ਹੈ

ਤੁਮਹਾਰੀ ਅੰਬਰੀਂ ਜ਼ੁਲਫ਼ੋਂ ਮੇਂ ਲਾਖੋਂ ਫ਼ਿਤਨੇ ਆਵਾਰਾ
ਤੁਮਹਾਰੀ ਹਰ ਨਜ਼ਰ ਸੇ ਸੈਂਕੜੋਂ ਸਾਗਰ ਛਲਕਤੇ ਹੈਂ
ਤੁਮਹਾਰਾ ਦਿਲ ਹਸੀਂ ਜਜ਼ਬੋਂ ਸੇ ਯੂੰ ਆਬਾਦ ਹੈ ਗੋਯਾ
ਸ਼ਫ਼ਕ ਜ਼ਾਰੇ-ਜਵਾਨੀ ਮੇਂ ਫ਼ਰਿਸ਼ਤੇ ਰਕਸ ਕਰਤੇ ਹੈਂ

ਜਹਾਨੇ-ਆਰਜ਼ੂ ਯੇ ਬੇਰੁਖ਼ੀ ਦੇਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ
ਕਿ ਸ਼ੌਕੇ-ਦੀਦ ਕੋ ਤੁਮ ਇਸ ਤਰਹ ਬੇਸੂਦ ਕਰ ਡਾਲੋ
ਬਹਿਸ਼ਤੇ-ਰੰਗੋ-ਬੂ ਰਾਨਾਈਯਾਂ ਮਹਦੂਦ ਕਰ ਡਾਲੋ
ਨਹੀਫ਼ ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਇਤਨੀ ਦਿਲਕਸ਼ੀ ਦੇਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ

ਪਯਾਮ-ਏ-ਤਜਦੀਦ

ਅਹਦੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਕੋ ਮੁੱਦਤੇਂ ਗੁਜ਼ਰੀਂ
ਦੌਰੇ-ਰਾਹਤ ਕੋ ਮੁੱਦਤੇਂ ਗੁਜ਼ਰੀਂ
ਮਿਸਲੇ-ਤਸਵੀਰੇ-ਯਾਸ ਹੈ ਦੁਨੀਯਾ
ਹਾਯ ਕਿਤਨੀ ਉਦਾਸ ਹੈ ਦੁਨੀਯਾ
ਫਿਰ ਤੁਝੇ ਯਾਦ ਕਰ ਰਹਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਕਿਤਨੇ ਬੇਕੈਫ਼ ਰੋਜ਼ੋ-ਸ਼ਬ ਹੈਂ ਕਿ ਤੂ
ਵਜਹੇ-ਤਜਈਨੇ-ਮਹਰੋ-ਮਾਹ ਨਹੀਂ
ਹਸਰਤੇ-ਦੀਦ ਖੋ ਚੁਕਾ ਹੂੰ ਮੈਂ
ਆਹ ਮੈਂ ਔਰ ਤੇਰੀ ਚਾਹ ਨਹੀਂ
ਇਸ ਤਸੰਨੋ ਸੇ ਥਕ ਗਯਾ ਹੂੰ ਮੈਂ

ਆ ਮੁਝੇ ਫਿਰ ਸ਼ੁਮਾਰ ਮੇਂ ਲੇ
ਯਾਦੇ-ਦੋਸ਼ੀਨ ਮਤ ਜਗਾ ਪਯਾਰੀ
ਬੇ-ਵਫ਼ਾਈ ਕਾ ਜ਼ਿਕਰ ਰਹਨੇ ਦੇ
ਮੇਰੇ ਸ਼ਿਕਵੋਂ ਕੀ ਫ਼ਿਕਰ ਰਹਨੇ ਦੇ
ਆ, ਗੁਜ਼ਸ਼ਤਾ ਕੋ ਭੂਲ ਜਾ ਪਯਾਰੀ
ਆ ਮੁਝੇ ਫਿਰ ਕਨਾਰ ਮੇਂ ਲੇ

ਦਰਦੇ-ਅਹਦੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ ਰੋ ਡਾਲੂੰ
ਦਿਲ ਕੇ ਦੈਰੀਨਾ ਦਾਗ਼ ਧੋ ਡਾਲੂੰ

(ਤਜਦੀਦ=ਦੁਬਾਰਾ ਸੰਬੰਧ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ,
ਮਿਸਲੇ-ਤਸਵੀਰੇ-ਯਾਸ=ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ
ਵਾਂਗ, ਬੇਕੈਫ਼ ਰੋਜ਼ੋ-ਸ਼ਬ=ਫਿੱਕੇ ਦਿਨ ਰਾਤ,
ਵਜਹੇ-ਤਜਈਨੇ-ਮਹਰੋ-ਮਾਹ=ਚੰਨ-ਸੂਰਜ ਦੇ
ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਬਹਾਨਾ, ਯਾਦੇ-ਦੋਸ਼ੀਨ=ਗੁਜ਼ਰੇ
ਕੱਲ੍ਹ ਦੀ ਯਾਦ, ਗੁਜ਼ਸ਼ਤਾ=ਬੀਤਿਆ, ਕਨਾਰ=
ਗੋਦ, ਦੈਰੀਨਾ=ਪੁਰਾਣੇ)

ਸੇਹਰਾ

ਸਜਾਓ ਬਜ਼ਮ ਦਰੇ-ਮਯਕਦਾ ਕੁਸ਼ਾਦਾ ਕਰੋ
ਉਠਾਓ ਸਾਜ਼ੇ-ਤਰਬ, ਏਹਤਮਾਮੇ-ਬਾਦਾ ਕਰੋ
ਜਲਾਓ ਚਾਂਦ ਸਿਤਾਰੇ, ਚਿਰਾਗ਼ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ
ਯੇਹ ਸ਼ਬ ਹੈ ਜਸ਼ਨ ਕੀ ਸ਼ਬ ਰੌਸ਼ਨੀ ਜ਼ਿਯਾਦਾ ਕਰੋ

ਸਜਾਓ ਬਜ਼ਮ ਕਿ ਰੰਜੋ-ਅਲਮ ਕੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਿਲੇ
ਬਿਸਾਤੇ-ਲੁਤਫ਼ੋ-ਮੁਹੱਬਤ ਪੇ ਆਜ ਯਾਰ ਮਿਲੇ
ਦੁਆ ਕੋ ਹਾਥ ਉਠਾਓ ਕਿ ਵਕਤੇ-ਨੇਕ ਆਯਾ
ਰੁਖ਼ੇ-ਅਜ਼ੀਜ਼ ਪੇ ਸੇਹਰੇ ਕੇ ਆਜ ਫੂਲ ਖਿਲੇ
ਉਠਾਓ ਹਾਥ ਕਿ ਯੇਹ ਵਕਤੇ-ਖ਼ੁਸ਼ ਮੁਦਾਮ ਰਹੇ
ਸ਼ਬੇ-ਨਿਸ਼ਾਤੋ-ਬਿਸਾਤੇ-ਤਰਬ ਦਵਾਮ ਰਹੇ
ਤੁਮਹਾਰਾ ਸਹਨ ਮੁਨੱਵਰ ਹੋ ਮਿਸਲੇ-ਸਹਨੇ-ਚਮਨ
ਔਰ ਇਸ ਚਮਨ ਮੇਂ ਬਹਾਰੋਂ ਕਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਰਹੇ

(ਬਜ਼ਮ=ਮਹਫ਼ਿਲ, ਕੁਸ਼ਾਦਾ=ਖੋਲ੍ਹ ਦਿਉ, ਤਰਬ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ,
ਏਹਤਮਾਮੇ-ਬਾਦਾ=ਜਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ, ਰੰਜੋ-ਅਲਮ=ਦੁੱਖ-
ਦਰਦ, ਬਿਸਾਤੇ-ਲੁਤਫ਼ੋ-ਮੁਹੱਬਤ=ਪਿਆਰ ਦੀ ਸਤਹ ਉੱਤੇ,
ਮੁਦਾਮ=ਹਮੇਸ਼ਾ, ਸ਼ਬੇ-ਨਿਸ਼ਾਤੋ-ਬਿਸਾਤੇ-ਤਰਬ ਦਵਾਮ ਰਹੇ=
ਐਸ਼ ਦੀ ਰਾਤ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰਹੇ, ਸਹਨ=
ਵਿਹੜਾ, ਮੁਨੱਵਰ=ਰੋਸ਼ਨ)

ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਆਈ ਹੈ ਬਹਾਰ

ਜਾਗ ਉਠੀ ਸਰਸੋਂ ਕੀ ਕਿਰਨੇਂ
ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਆਈ ਹੈ ਬਹਾਰ
ਪੌਧੇ ਸੰਵਰੇ, ਸਬਜ਼ਾ ਨਿਖਰਾ
ਧੁਲ ਗਯੇ ਫੂਲੋਂ ਕੇ ਰੁਖ਼ਸਾਰ
ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਆਈ ਹੈ ਬਹਾਰ

ਸਹਮੇ-ਸੇ ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ ਚੇਹਰੇ
ਉਨ ਪਰ ਗ਼ਮ ਕੀ ਗਰਦ ਵਹੀ
ਜ਼ੋਰੋ-ਸਿਤਮ ਵੈਸੇ ਕੇ ਵੈਸੇ
ਸਦੀਯੋਂ ਕੇ ਦੁਖ-ਦਰਦ ਵਹੀ
ਔਰ ਵਹੀ ਬਰਸੋਂ ਕੇ ਬੀਮਾਰ
ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਆਈ ਹੈ ਬਹਾਰ

ਗ਼ਮ ਕੇ ਤਪਤੇ ਸਹਰਾਓਂ ਮੇਂ
ਧੁੰਧਲੀ-ਸੀ ਰਾਹਤ ਕੀ ਚਮਕ
ਯਾ ਬੇਜਾਂ ਹਾਥੋਂ ਸੇ ਹਟਕਰ
ਸਿਮਟੇ-ਸੇ ਆਂਚਲ ਕੀ ਝਲਕ
ਦਿਲ ਕੀ ਸ਼ਿਕਸਤੋਂ ਕੇ ਅੰਬਾਰ
ਵਾਪਸ ਲੌਟ ਆਈ ਹੈ ਬਹਾਰ

(ਸਬਜ਼ਾ=ਹਰਿਆਲੀ, ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ=ਉਦਾਸ,
ਜ਼ੋਰੋ-ਸਿਤਮ=ਜੁਲਮ)

ਵਕਫ਼ੇ-ਉਮੀਦੇ-ਦੀਦੇ-ਯਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

ਵਕਫ਼ੇ-ਉਮੀਦੇ-ਦੀਦੇ-ਯਾਰ ਹੈ ਦਿਲ
ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ ਔਰ ਸੋਗਵਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵੋ ਨ ਆਯੇਂਗੇ
ਫਿਰ ਭੀ ਮਸਰੂਫ਼ੇ-ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

ਵਜਹੇ-ਰੰਜੋ-ਅਲਮ ਸਹੀ ਲੇਕਿਨ
ਖ਼ਵਾਬੇ-ਉਲਫ਼ਤ ਕੀ ਯਾਦਗਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

ਆਪ ਮੁਜਰਿਮੇ-ਜਫ਼ਾ ਨ ਬਨੇਂ
ਹਮਨੇ ਮਾਨਾ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਅੰਜਾਮੇ-ਆਸ਼ਿਕੀ ਮਾਲੂਮ
ਇਸ ਕਦਰ ਹੈ ਕਿ ਬੇਕਰਾਰ ਹੈ ਦਿਲ

(ਵਕਫ਼ੇ-ਉਮੀਦੇ-ਦੀਦੇ-ਯਾਰ=ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਦਾ ਵਕਫ਼ਾ,
ਫ਼ਸਲੇ-ਗੁਲ=ਬਹਾਰ, ਸੋਗਵਾਰ=ਦੁਖੀ)

ਯਾਰ ਅਗ਼ਿਯਾਰ ਹੋ ਗਯੇ ਹੈਂ

ਯਾਰ ਅਗ਼ਿਯਾਰ ਹੋ ਗਯੇ ਹੈਂ
ਔਰ ਅਗ਼ਿਯਾਰ ਮੁਸਿਰ ਹੈਂ ਕਿ ਵੋ ਸਬ
ਯਾਰੇ-ਗ਼ਾਰ ਹੋ ਗਯੇ ਹੈਂ
ਅਬ ਕੋਈ ਨਦੀਮੇ-ਬਾਸਫ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ
ਸਬ ਰਿੰਦ ਸ਼ਰਾਬਖ਼ਵਾਰ ਹੋ ਗਯੇ ਹੈਂ

  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਕਾਵਿ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਫ਼ੈਜ਼ ਅਹਿਮਦ ਫ਼ੈਜ਼
  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ.ਕਾਮ ਵੈਬਸਾਈਟ