Sri Dushat Daman : Giani Kartar Singh Kalaswalia
ਸ੍ਰੀ ਦੁਸ਼ਟ ਦਮਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ : ਗਿਆਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਕਲਾਸਵਾਲੀਆ
ਇੱਕ ਪਠਾਨ ਦੀ ਸਾਖੀ
ਕੱਤਕ ਮਾਹ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦਮਦਮੇ ਬੈਠੇ ਦੂਰ ਇੱਕ ਪਠਾਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜੀ ।
ਕੁਝ ਕੱਛ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦਬਾਯਾ ਹੋਯਾ ਇਹਨੂੰ ਪਕੜ ਲਿਆਵੋ ਗੁਰਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਜੀ ।
ਸਿੱਖਾਂ ਪਕੜ ਆਂਦਾ, ਗੁਰਾਂ ਪੁਛਿਆ ਜਾਂ ਕੱਛੇ ਮਾਰ ਤੂੰ ਕੀਹ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ ਜੀ ।
ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਜਾਂ ਕਿਹਾ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਅੰਤ ਫੁੱਟ ਕੇ ਉਹ ਰੋ ਪਿਆ ਸੀ ਜੀ ।
ਤਥਾ
ਮੈਂ ਪੀਰ ਜੀ ਬੱਚਾ ਪਠਾਨ ਦਾ ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜੌਹਰ ਸਮਾਯਾ ਹੋਇਆ ।
ਸਾਨੂੰ ਮੰਗਣੇ ਦੀ ਜਾਚ ਆਵੰਦੀ ਨਹੀਂ ਪਰ ਭੁੱਖ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਤਾਯਾ ਹੋਇਆ ।
ਲੱਭਾ ਕੁਝ ਨ ਖਾਣ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਫਿਰਿਆ ਅੰਦਰ ਭੁੱਖ ਨੇ ਭਾਂਬੜ ਮਚਾਯਾ ਹੋਇਆ ।
ਝੁਲਕੇ ਪੇਟ ਦੇ ਲਈ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਮੈਂ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਮਾਸ ਦਬਾਯਾ ਹੋਇਆ ।
ਤਥਾ
ਗੁਰਾਂ ਆਖਯਾ, ਸੁੱਟ ਦਿਹ, ਮਰਦ ਤਾਈਂ ਹੈ ਹਰਾਮ, ਭਾਈ ਮੁਰਦਾਰ ਖਾਣਾ ।
ਰਹੁ ਪਾਸ ਸਾਡੇ ਮਿਲਨ ਅੱਠ ਆਨੇ ਦੋਇੰ ਵੇਲੇ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੁਵਾਰ ਖਾਣਾ ।
ਇਹ ਸਾਰਾ ਬੇਕਾਰੀ ਦਾ ਦੁੱਖ ਖ਼ਾਨਾ ਹੈ ਚਾਹੀਦਾ ਕਰਕੇ ਕਾਰ ਖਾਣਾ ।
ਕੋਈ ਕਰ ਕਮਾਈ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਐਵੇਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਖਾਣਾ ।
ਵਾਕ ਕਵੀ
ਜਦੋਂ ਅੱਠ ਆਨੇ ਰੋਜ਼ ਮਿਲਨ ਲੱਗੇ ਸਾਰਾ ਭੁੱਖ ਦਾ ਦੁੱਖ ਪਛਾਨ ਭੁੱਲਾ ।
ਰੱਜ ਖਾਏ ਤੇ ਮੁੱਛਾਂ ਮਰੋੜ ਛੱਡੇ ਔਖਾ ਸਮਾਂ ਓਹਨੂੰ ਅੰਤ ਆਨ ਭੁੱਲਾ ।
ਪੰਜ ਦਮੜੇ ਓਸ ਦੇ ਰੋਜ਼ ਹੋ ਗਏ ਤੰਗੀ ਤੁਰਸ਼ੀ ਸਾਰੀ ਪਠਾਨ ਭੁੱਲਾ ।
ਖ਼ਾਂ ਸਾਹਿਬ ਬਣ ਗਿਆ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਖਾਇ ਖ਼ਰਚੇ, ਦੁੱਖ ਜਹਾਨ ਭੁੱਲਾ ।
ਪਠਾਨ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਹਜ਼ੂਰ ਆ ਕੇ ਸਵਾਲ ਕਰਨਾ
ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਹਿੰਦਾ ਸਾਹਿਬ ਅਰਜ਼ ਮੇਰੀ ਘਾਟਾ ਆਪ ਨੂੰ ਵਿੱਚ ਜਹਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਦੁਨੀਆਂ ਦੌਲਤਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਸਾਮਾਨ ਸਾਰੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੰਦਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਬਿਆਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਖਾਣਾ ਖਾਵੰਦੇ ਚੰਗਾ ਬਹਿਸ਼ਤ ਨਾਲੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਹਾ ਸਖ਼ੀ ਸੁਲਤਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਫੇਰ ਪੀਰੀ ਮੁਰੀਦੀ ਦਾ ਅੰਤ ਭੀ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਫ਼ਿਕਰ ਧਿਆਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਕੀਹ ਵਜਾ, ਮੈਂ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਤੱਕਦਾ ਹਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਗੁਮਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਐਸ਼ਾਂ ਇਸ਼ਰਤਾਂ ਵਾਂਗ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਨਹੀਂ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਦੀ ਮੂਲੋਂ ਪਛਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਆਉਣ ਲੱਖਾਂ ਤਾਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਹੁੰਦੇ ਲੱਖਾਂ ਜਾਣ ਤਾਂ ਗ਼ਮ ਨਿਸ਼ਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਐਬ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਡਿੱਠਾ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਏਸ ਗੱਲ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਗਯਾਨ ਕੋਈ ਨ ।
ਤਥਾ
ਮੈਂ ਲੌਣ ਰੋਟੀ ਮਸਾਂ ਖਾਵੰਦਾ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਪੀਰ ਜੀ ਕਾਮ ਸਤਾਵੰਦਾ ਏ ।
ਮਨ ਬਦੀਆਂ ਦੇ ਵੱਲ ਦੌੜਦਾ ਰਹੇ ਪਰ ਨਾਰੀਆਂ ਸਦਾ ਤਕਾਵੰਦਾ ਏ ।
ਔਹਨੂੰ ਮਾਰ ਲਵਾਂ ਔਹਨੂੰ ਲੁੱਟ ਲਵਾਂ ਇਹੋ ਮਨ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਭਾਵੰਦਾ ਏ ।
ਜਦੋਂ ਆਪ ਵੱਲੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦਾ ਹਾਂ ਮੇਰਾ ਮਨ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਜਾਵੰਦਾ ਏ ।
ਵਧ ਪਰੀਆਂ ਤੋਂ ਆਵਨ ਔਰਤਾਂ ਭੀ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਦਾ ਅੰਤ ਨਾ ਆਵੰਦਾ ਏ ।
ਦੂਰ ਕਰੋ ਇਹ ਭਰਮ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਮੇਰਾ ਮਨ ਕਹਿੰਦਾ ਸ਼ਰਮਾਵੰਦਾ ਏ ।
ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਪਠਾਨ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਕਰਨੀ
ਗੁਰਾਂ ਆਖਯਾ ਦੱਸਾਂਗੇ ਫੇਰ ਕਦੇ ਦੇਈਂ ਆਪ ਹੀ ਯਾਦ ਕਰਾਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਪੰਜ ਦਸ ਦਿਨ ਏਵੇਂ ਹੀ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏ ਗੁਰਾਂ ਆਖਯਾ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਹੈ ਸਾਡਾ ਪਯਾਰ ਬਣਿਆਂ ਪਰ, ਕਰੇ ਤਕਦੀਰ ਜੁਦਾਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਦਸ ਦਿਨ ਰਹਿ ਗਏ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਗਈ ਮੌਤ ਤੇਰੀ ਨੇੜੇ ਆਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਖਾਣ ਪੀਣ ਨੂੰ ਜੋ ਕੁਝ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸ ਉਹ ਦਈਏ ਦਵਾਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਰਹਿ ਜਾਇ ਨ ਹੱਵਸ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਖਾ ਪੀ ਤੇ ਲੈ ਹੰਢਾਇ ਖ਼ਾਨਾ ।
ਤਥਾ
ਸੁਣਦੇ ਸਾਰ ਪਠਾਨ ਦੀ ਖ਼ਾਨਯੋਂ ਗਈ ਉੱਠ ਡੇਰੇ ਦੇ ਵੱਲ ਮੁਰਝਾਇ ਗਿਆ ।
ਕਹਿਣਾ ਪੀਰ ਦਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਝੂਠ ਹੋਣਾ ਵਕਤ ਮਰਨ ਦਾ ਨੇੜੇ ਹੀ ਆਇ ਗਿਆ ।
ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਹਰਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸਾਰਾ ਗ਼ਮ ਓਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਛਾਇ ਗਿਆ ।
ਮੌਤ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਖੜੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਸਭ ਕੁਝ ਹੀ ਭੁੱਲ ਭੁਲਾਇ ਗਿਆ ।
ਤਥਾ
ਦੂੰਹ ਤਿੰਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਲ ਗ਼ਮ ਦੇ ਉੱਡ ਰੰਗ ਪਠਾਨ ਦਾ ਫੂਕ ਹੋਇਆ ।
ਦਿਨੇ ਚੈਨ ਨ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਆਵੇ ਚਿਹਰਾ ਬਦਲ ਗਿਆ ਪੀਲਾ ਭੂਕ ਹੋਇਆ ।
ਨਾਲ ਗ਼ਮ ਸਰੀਰ ਆ ਘਟਨ ਲੱਗਾ ਤਪ ਗ਼ਮੀ ਦਾ ਗਿਰਦ ਆ ਸ਼ੂਕ ਹੋਇਆ ।
ਅੱਛਾ ਕੁਛ ਨ ਲੱਗੇ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਦਿਲ ਦਾ ਟੁੱਟ ਦੋ ਟੂਕ ਹੋਇਆ ।
ਤਥਾ
ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਬੁਲਾਇਆ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਹੱਸ ਪੁੱਛਦੇ ਕੀਹ ਬੀਮਾਰੀ ਹੋਈ ।
ਤੇਰਾ ਰੰਗ ਡਾਢਾ ਪੀਲਾ ਭੂਕ ਹੋਇਆ ਕਿਉਂ ਗ਼ਮ ਲੱਗਾ ਕੀਹ ਲਾਚਾਰੀ ਹੋਈ ।
ਕਹਿੰਦਾ ਪੀਰ ਜੀ ਹੁਣ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਣਾ ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੋਈ ।
ਖਾਣ ਪੀਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨ ਦਿਲ ਚਾਹੇ ਓਸੇ ਦਿਨੋ ਡਾਢੀ ਬੇ ਕਰਾਰੀ ਹੋਈ ।
ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਆ ਰਿਹਾ ਇਮਾਲ ਨਾਮਾ ਆਕਬਤ ਹੈ ਜਾਪਦੀ ਭਾਰੀ ਹੋਈ ।
ਜਾਣਾ ਸੱਭੋ ਹੀ ਛੱਡ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਨੇਕੀ ਕੋਈ ਭੀ ਨ ਉਮਰ ਸਾਰੀ ਹੋਈ ।
ਗੁਰੂ ਜੀ
ਤੇਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਇਹੋ ਜੁਵਾਬ ਖ਼ਾਨਾ ਜ਼ਰਾ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਭਾਈ ।
ਚੌਂਹ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣਿਆਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਨੀਂ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਭਾਈ ।
ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਸੌਣਾ ਬਹਿਣਾ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਰੰਗ ਹੋਇਆ ਵਾਂਗ ਵਸਾਰ ਭਾਈ ।
ਸਾਨੂੰ ਜਮਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੇ ਦਿੱਤੀ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਮੌਤ ਦਿਖਾਰ ਭਾਈ ।
ਮਾਯਾ ਮੋਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਚਿੱਤ ਲੱਗੇ ਘੋੜੇ ਕਾਲ ਦੇ ਸਦਾ ਅਸਵਾਰ ਭਾਈ ।
ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਸਾਰਾ ਨਾਸਵੰਤ ਲਿਖਯਾ ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਕੀ ਪਾਣਾ ਪਿਆਰ ਭਾਈ ।
ਹਿਰਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਪਠਾਨ ਦਾ ਹੋਇ ਗਿਆ ਗਏ ਦਿਲ ਦੇ ਨਿਕਲ ਵਿਕਾਰ ਭਾਈ ।
ਜਿਹਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ ਮੌਤ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘਾ ਬੁੱਕਲ ਓਸ ਦੀ ਵਿੱਚ ਕਰਤਾਰ ਭਾਈ ।
('ਸ੍ਰੀ ਦੁਸ਼ਟ ਦਮਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼' ਵਿੱਚੋਂ)
ਬਾਣੀ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਬਾਣੀ ਹੈ-ਕਬਿੱਤ
ਬਾਣੀ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਸਮਾਨੀ ਓਤ ਪੋਤ ਸਾਰੇ,
ਦੂਖਨ ਕੀ ਹਾਨੀ ਸੁਖਦਾਨੀ ਜੱਗ ਮਾਨੀ ਹੈ ।
ਮਾਨੀ ਹੈ ਤੋ ਆਦਿ ਅੰਤ ਸਾਧ ਸੰਤ ਜਾਨਤ ਹੈਂ,
ਮਾਨਤ ਹੈਂ ਠੀਕ ਔਰ ਅਮਰ ਰੂਪ ਜਾਨੀ ਹੈ ।
ਜਾਨੀ ਹੈ ਅਕਾਲ ਬਾਣੀ ਆਨੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ
ਮਾਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਮੋਖ ਭੋਗ ਦਾਨੀ ਹੈ ।
ਹੁਕਮ ਔਰ ਹੁਕਮੀ ਕੇ ਬੀਚ ਭੇਦ ਨਾਹਿੰ ਰਤੀ
ਬਾਣੀ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਬਾਨੀ ਹੈ।੧।
ਰਿਖੀ ਔਰ ਮੁਨੀਉਂ ਕੇ ਕੀਏ ਉਪਦੇਸ਼ ਜੋਊ
ਸੋਊ ਤੋ ਅਟੱਲ ਚਲੇ ਆਤ ਜੱਗ ਜਾਨੀ ਹੈ ।
ਵੇਦ ਭਗਵਾਨ ਰੂਪ ਕਹਿਤ ਭੂਪ ਮੁਨੀਓਂ ਕੇ,
ਹੁਕਮੀ ਕੀ ਸੱਤਾ ਬੀਚ ਹੁਕਮ ਸਮਾਨੀ ਹੈ ।
ਗੁਰੂ ਕੀ ਗੁਰੱਤਵ ਸ਼ਬਦ ਮੇਂ ਸੁਭਾਵਕ ਹੈ,
ਖਾਂਡ ਮੇਂ ਮੀਠੱਤਵ ਜਿਉਂ ਸਹਜ ਸਮਾਨੀ ਹੈ ।
ਮਾਨੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਪੰਥ ਮਾਹਿੰ,
ਬਾਣੀ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਬਾਨੀ ਹੈ।੨।
ਸੁਧਾ ਹੂੰ ਕੀ ਧਾਰਾ ਹੈ ਯਾ ਪਾਪਨ ਕੋ ਆਰਾ ਹੈ,
ਗਯਾਨ ਕੋ ਪਸਾਰਾ ਯਾ ਮਹਿੰ ਸਿੱਧਤਾ ਮਹਾਨੀ ਹੈ ।
ਮੁਕਤ ਕੀ ਦਾਤੀ, ਕਾਤੀ ਹਾਤੀ ਹੈ ਕੁਦੋਖਨ ਕੋ,
ਭਾਤੀ ਯਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਬਾਤੀ ਮੋਖ ਭੋਗ ਦਾਨੀ ਹੈ ।
ਸੁਨੈ ਜੋ ਸੁਨਾਇ ਗਾਇ ਸ਼ਰਧਾ ਵਧਾਇ ਪ੍ਰੇਮ,
ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਕੀ ਸੁਖਨ ਬਿਧਾਨੀ ਹੈ ।
ਗਯਾਨੀ ਜਨੋ ਜਾਨੀ ਯਹਿ ਬਾਤ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ,
ਬਾਣੀ ਰੂਪ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਰੂਪ ਬਾਨੀ ਹੈ।੩।
ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ
(ਗਿਆਨੀ ਜੀ ਨੇ ਚੋਣਵੇਂ ਬੰਦਾਂ ਦਾ ਹੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਹੈ ।)
ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹ ॥
ਕਿ ਏਜ਼ਦ ਗਵਾਹ ਅਸਤੋ ਯਜ਼ਦਾਂ ਯਕੇਸਤ ॥੧੩॥
ਮੇਰਾ ਨਹੀਂ ਇਤਬਾਰ ਔਰੰਗੇ ਤੇਰੀਆਂ ਕਸਮਾਂ ਉੱਤੇ ।
ਸ਼ਾਹਿਦ ਇੱਕ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹੈ ਝੂਠੇ ਤੇਰੇ ਬੁੱਤੇ ।
ਕਿ ਬਖ਼ਸ਼ੀਉ ਦੀਵਾਂ ਹਮਹ ਕਿਜ਼ਬਗੋਸਤ ॥੧੪॥
ਤੇਰੇ ਜਹੇ ਇਹ ਝੂਠੇ ਤੇਰੇ ਅਫ਼ਸਰ ਸਾਰੇ ਸਮਝੇ ।
ਰੱਤੀ ਨਹੀਂ ਭਰੋਸਾ ਮੈਨੂੰ ਬੇਇਤਬਾਰੇ ਸਮਝੇ ।
ਹਮਾਂ ਰੋਜ਼ਿ ਆਖ਼ਿਰ ਸ਼ਵਦ ਮਰਦ ਖ਼੍ਵਾਰ ॥੧੫॥
ਕੀਤੀ ਕਸਮ ਕੁਰਾਨ ਤੇਰੀ ਤੇ ਜੋ ਇਤਬਾਰ ਲਿਆਵੇ ।
ਆਖ਼ਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਓਹ ਆਦਮੀ ਖ਼ਵਾਰ ਹੋਇ ਪਛਤਾਵੇ ।
ਬਰੋ ਦਸਤ ਦਾਰਦ ਨ ਜ਼ਾਗੇ ਦਲੇਰ ॥੧੬॥
ਦੇਖ ਔਰੰਗੇ, ਕੋਈ ਹੁਮਾ ਦੇ ਸਾਯਾ ਥੱਲੇ ਹੋਵੇ ।
ਕਾਉਂ ਦਲੇਰ ਹੋਇ ਹੱਥ ਪਾਵੇ ਕੀਹ ਉਸਦਾ ਦੱਸ ਖੋਹਵੇ ।
ਨ ਗੀਰਦ ਬੁਜ਼ੋ ਮੇਸ਼ੋ ਆਹੂ ਗੁਜ਼ਰ ॥੧੭॥
ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਤ ਪਨਾਹ ਤੇ ਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦਰ ਆਵੇ ।
ਭੇਡ, ਬੱਕਰੀ, ਹਰਨੀ ਉਸਦੇ ਨੇੜੇ ਮੂਲ ਨ ਜਾਵੇ ।
ਕਿ ਦਹ ਲਕ ਬਰਾਯਦ ਬਰੋ ਬੇਖ਼ਬਰ ॥੧੯॥
ਪੇਟੋਂ ਭੁੱਖੇ ਬੰਦੇ ਚਾਲੀ ਦੱਸ ਓਥੇ ਕੀ ਕਰਦੇ ।
ਦਸ ਲੱਖ ਫ਼ੌਜ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਆ ਪਈ ਬਿਨਾਂ ਖ਼ਬਰ ਦੇ ।
ਮਿਯਾਂ ਤੇਗ਼ੋ ਤੀਰੋ ਤੁਫ਼ੰਗ ਆਮਦੰਦ ॥੨੦॥
ਉਹ ਇਕਰਾਰ ਤੋੜਨੇ ਵਾਲੇ ਝਟਾ ਪੱਟ ਚੜ੍ਹ ਆਏ ।
ਤੇਗ਼ਾਂ ਤੀਰ ਤੁਫ਼ੰਗਾਂ ਦੇ ਆ ਓਹਨਾਂ ਮੀਂਹ ਬਰਸਾਏ ।
ਬ ਤਦਬੀਰਿ ਤੀਰੋ ਤੁਫ਼ੰਗ ਆਮਦਮ ॥੨੧॥
ਹੋਇ ਲਾਚਾਰ ਅੰਤ ਨੂੰ ਮੈਂ ਭੀ ਵਿੱਚ ਮੈਦਾਨੇ ਆਯਾ ।
ਨਾਲ ਤਰੀਕੇ ਮੈਂ ਭੀ ਅਪਣੇ ਧਨਖ਼ ਤਈਂ ਹੱਥ ਪਾਯਾ ।
ਹਲਾਲ ਅਸਤ ਬੁਰਦਨ ਬ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਦਸਤ ॥੨੨॥
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਕੰਮ ਚਾਰੇ ਬੰਨੇ ਸਭ ਹੀਲੇ ਟੱਪ ਜਾਵੇ ।
ਹੈ ਹਲਾਲ ਤਦ ਤੇਗ਼ ਪਕੜਨੀ ਰਾਜਨੀਤ ਫ਼ਰਮਾਵੇ ।
ਵਗਰਨਹ ਤੁ ਗੋਈ ਮਨ ਈਂ ਰਹ ਚਿਹਕਾਰ ॥੨੩॥
ਤੇਰੀ ਸੌਂਹ ਕੁਰਾਨ ਉੱਤੇ ਜੇ ਨ ਇਤਬਾਰ ਰਖਾਉਂਦਾ ।
ਤੂੰ ਹੀ ਦਸ ਫਿਰ ਏਸ ਰਾਸਤੇ ਮੈਂ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ।
ਗਰ ਹਰਗਿਜ਼ੀਂ ਰਹ ਨਯਾਰਦ ਬਹੇਚ ॥੨੪॥
ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਮਰਦ ਇਹ ਦਾਉ ਲੂੰਬੜੀ ਖੇਡੇ ।
ਜੇ ਜਾਣਦਾ, ਤੇਰੇ ਦਾ ਤੋਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹਟ ਪਰੇਡੇ ।
ਬ ਯਕਬਾਰਗੀ ਦਰ ਖ਼ਰੋਸ਼ ਆਮਦੰਦ ॥੨੬॥
ਜੇ ਮੈਂ ਆਯਾ ਮੱਖੀਆਂ ਵਾਂਗੂੰ ਕਾਲੇ ਕਪੜਿਆਂ ਵਾਲੇ ।
ਇਕੋ ਵਾਰੀ ਆਣ ਪਏ ਉਹ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਂਦੇ ਕਾਹਲੇ ।
ਬਖ਼ੁਰਦਨ ਯਕੇ ਤੀਰ ਸ਼ੁਦ ਗ਼ਰਕਿ ਖ਼ੂੰ ॥੨੭॥
ਜਿਹੜਾ ਓਥੇ ਲੰਘ ਦੀਵਾਰੋਂ ਵਿੱਚ ਮੈਦਾਨੇ ਆਯਾ ।
ਮੇਰੇ ਇਕਸੇ ਤੀਰ ਓਸਨੂੰ ਲਹੂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਡੁਬਾਯਾ ।
ਨ ਖ਼ੁਰਦੰਦ ਤੀਰੋ ਨ ਗਸ਼ਤੰਦ ਖ਼ਵਾਰ ॥੨੮॥
ਜਿਹੜਾ ਓਸ ਦੀਵਾਰੋਂ ਛੇਤੀ ਲੰਘ ਅਗਾਂਹ ਨ ਹੋਯਾ ।
ਨ ਤੇ ਉਹ ਖ਼ਵਾਰ ਹੋਯਾ ਸੀ ਨ ਸੀ ਤੀਰ ਪਰੋਯਾ ।
ਚਸ਼ੀਦਮ ਯਕੇ ਤੀਰਿ ਮਨ ਬੇਦਰੰਗ ॥੨੯॥
ਜਦ ਮੈਂ ਡਿੱਠਾ ਨਾਹਰ ਖ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਦੇ ਆਯਾ ।
ਇੱਕੋ ਤੀਰ ਮੇਰਾ ਉਸ ਖਾਧਾ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਚਲਾਯਾ ।
ਬਸੇ ਖ਼ਾਨਹ ਖ਼ਰਦੰਦ ਬੇਰੂੰ ਗੁਜ਼ਾਫ਼ ॥੩੦॥
ਬਾਕੀ ਥਾਉਂ ਲੜਾਈ ਵਾਲੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਪਿਛਾਹਾਂ ਨੱਠੇ ।
ਬਾਹਰ ਪਠਾਨ ਮਾਰਦੇ ਗੱਪਾਂ ਹੋ ਹੋ ਸਨ ਜੋ ਕੱਠੇ ।
ਚੁ ਸੈਲਿ ਰਵਾਂ ਹਮਚੁ ਤੀਰੋ ਤੁਫ਼ੰਗ ॥੩੧॥
ਵਿੱਚ ਮੈਦਾਨ ਪਠਾਨ ਦੂਸਰੇ ਆ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾਯਾ ।
ਹੜ੍ਹ ਪਹਾੜੋਂ ਤੀਰ ਕਮਾਨੋਂ ਗੋਲੀ ਵਾਂਗੂੰ ਆਯਾ ।
ਦੋ ਕਸ ਰਾ ਬਜਾਂ ਕਸ਼ਤ ਹਮ ਜਾਂ ਸਪੁਰਦ ॥੩੩॥
ਬਹੁਤੇ ਹਮਲੇ ਕੀਤੇ ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਖਾ ਕੇ ।
ਦੂੰਹ ਜਣਯਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲਈ ਉਸ ਅਪਨੀ ਜਾਨ ਗੁਵਾਕੇ ।
ਨਯਾਮਦ ਬ ਮੈਦਾਂ ਬ ਮਰਦਾਨਹ ਵਾਰ ॥੩੪॥
ਉਹ ਫਿਟਕਾਰਯਾ ਹੋਯਾ ਖ਼ਵਾਜਾ ਓਹਲੇ ਰਿਹਾ ਦੀਵਾਰੋਂ ।
ਵਿੱਚ ਮੈਦਾਨ ਨ ਮਰਦਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਆਯਾ ਡਰਦਾ ਮਾਰੋਂ ।
ਬ ਯਕ ਤੀਰ ਲਾਚਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ੀਦਮੇ ॥੩੫॥
ਹੈ ਅਫ਼ਸੋਸ ! ਜੇ ਉਹ ਭੀ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਂਦਾ ।
ਔਖਾ ਸੌਖਾ ਇੱਕ ਤੀਰ ਮੈਂ ਉਸਦੇ ਪਾਸ ਪੁਚਾਂਦਾ ।
ਦੋ ਸੂਏ ਬਸੇ ਕੁਸ਼ਤਹ ਸ਼ੁਦ ਬੇਦਰੰਗ ॥੩੬॥
ਓੜਕ ਨੂੰ ਖਾ ਤੀਰ ਗੋਲੀਆਂ ਬਹੁਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋਏ ।
ਇਕ ਘੜੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੁਪਾਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸੂਰਮੇ ਮੋਏ ।
ਜ਼ਿਮੀ ਗਸ਼ਤ ਹਮ ਚੂੰ ਗੁਲੇ ਲਾਲਹ ਰੰਗ ॥੩੭॥
ਵਰ੍ਹੀਆਂ ਤੀਰ ਗੋਲੀਆਂ ਓਥੇ ਕੁਝ ਹਿਸਾਬ ਨ ਆਯਾ ।
ਪੋਸਤ ਦੇ ਫੁੱਲ ਵਾਂਗੂੰ ਧਰਤੀ ਸੂਹਾ ਰੰਗ ਬਣਾਯਾ ।
ਕਿ ਮੈਦਾਂ ਪੁਰ ਅਜ਼ ਗੂਓ ਚੌਗਾਂ ਸ਼ੁਦਹ ॥੩੮॥
ਸਿਰ ਲੱਤਾਂ ਤੇ ਬਾਹਾਂ ਸਨ ਇਉਂ ਕੱਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੈਦਾਨੇ ।
ਖਿੱਦੂ ਖੂੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਉਹ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿਮੀਂ ਸਿਆਨੇ ।
ਬਰਾਮਦ ਯਕੇ ਹਾਓ ਹੂ ਅਜ਼ ਜਹਾਂ ॥੩੯॥
ਸੜਕਨ ਤੀਰ ਕਮਾਨਾ ਕੜਕਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਹਾਨ ਡਰਾਯਾ ।
ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਰ ਮੱਚਯਾ ਬਹੁਤਾ ਰੌਲਾ ਪਾਯਾ ।
ਜ਼ਿ ਮਰਦਾਨਿ ਮਰਦਾਂ ਬਿਰੂੰ ਰਫ਼ਤ ਹੋਸ਼ ॥੪੦॥
ਵੈਰ ਵਧਾਵਨ ਵਾਲਯਾਂ ਉੱਤੇ ਤੀਰ ਛੱਡੇ ਵਿੱਚ ਜੋਸ਼ਾਂ ।
ਬੜੇ ਬਹਾਦਰ ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਡ ਗਈਆਂ ਸਭ ਹੋਸ਼ਾਂ ।
ਕਿ ਬਰ ਚਿਹਲ ਤਨ ਆਯਦਸ਼ ਬੇ ਸ਼ੁਮਾਰ ॥੪੧॥
ਆਖ਼ਰ ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਕਿਤਨੀ ਸੂਰਮਤਾ ਦਿਖਲਾਂਦੇ ।
ਚਾਲੀਆਂ ਸਿੰਘਾਂ ਉੱਪਰ ਵੈਰੀ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ।
ਸ਼ਹਿ ਸ਼ਬ ਬਰਾਮਦ ਹਮਹ ਜਲਵਹ ਜੋਸ਼ ॥੪੨॥
ਓੜਕ ਦੀਵੇ ਏਸ ਜਹਾਂ ਦੇ ਲਾਂਭੇ ਮੂੰਹ ਛੁਪਾਯਾ ।
ਚਮਕ ਦਮਕ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਤ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੁੜ ਆਯਾ ।
ਕਿ ਯਜ਼ਦਾਂ ਬਰੋ ਰਹਿਨੁਮਾ ਆਯਦਸ਼ ॥੪੩॥
ਹੁਕਮ ਰੱਬ ਦਾ ਮੰਨੇ ਜਿਹੜਾ ਸੌਂਹ ਖਾ ਤੋੜ ਨਿਭਾਵੇ ।
ਰੱਬ ਓਸਦਾ ਸਦਾ ਸਹਾਈ ਸੌਖਾ ਰਾਹ ਦਿਖਾਵੇ ।
ਕਿ ਬੇਰੂੰ ਖ਼ੁਦ ਆਵੁਰਦ ਦੁਸ਼ਮਨ ਸ਼ਿਕਨ ॥੪੪॥
ਵਾਲ ਨਾ ਵਿੰਗਾ ਹੋਯਾ ਮੇਰਾ ਨ ਤਨ ਨੂੰ ਦੁੱਖ ਆਯਾ ।
ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੇ ਦਲ ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ ਆਪੇ ਬਾਹਰ ਕਢਾਯਾ ।
ਕਿ ਦਉਲਤ ਪਰਸਤ ਅਸਤੋ ਈਂਮਾ ਫ਼ਿਕਨ ॥੪੫॥
ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਇਹ ਹਨ ਅਹਿਦ ਤੋੜਨੇ ਵਾਲੇ ।
ਮਾਯਾ ਦੇ ਇਹ ਬੱਚੇ ਬਣ ਕੇ ਧਰਮ ਛੋੜਨੇ ਵਾਲੇ ।
ਨ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ਨਾਸੀ ਨ ਮੁਹੱਮਦ ਯਕੀਂ ॥੪੬॥
ਨਹੀਂ ਧਰਮ ਤੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲਾ ਨ ਕੋਈ ਧਰਮ ਤਰੀਕਾ ।
ਨਹੀਂ ਯਕੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚ ਨ ਰੱਬ ਨਜ਼ੀਕਾ ।
ਨ ਪੈਮਾਂ ਖ਼ੁਦਸ਼ ਪੇਸ਼ੋ ਪਸਤੀ ਕੁਨਦ ॥੪੭॥
ਜਿਹੜਾ ਧਰਮੀ ਬੰਦਾ ਹੋਵੇ ਹੈ ਝੂਠੋਂ ਉਹ ਡਰਦਾ ।
ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੀਤੇ ਬਚਨਾਂ ਤਾਈਂ ਅਗ੍ਹਾਂ ਪਿਛ੍ਹਾਂ ਨ ਕਰਦਾ ।
ਕਿ ਕਸਮੇ ਕੁਰਾਨਸਤੁ ਯਜ਼ਦਾਂ ਯਕੇਸਤ ॥੪੮॥
ਕਸਮ ਕੁਰਾਨ ਰੱਬ ਦੀ ਸੌਂਹ ਖਾ ਜੋ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਨਿਭਾਵੇ ।
ਕਿਹੜਾ ਮਰਦ ਰਤੀ ਭੀ ਉਸਤੇ ਫਿਰ ਇਤਬਾਰ ਲਿਆਵੇ ।
ਮਰਾ ਕਤਰਹ ਨਾਯਦ ਅਜ਼ੋ ਏਤਬਾਰ ॥੪੯॥
ਕਸਮ ਕੁਰਾਨ ਜੈਸੀਆਂ ਹੁਣ ਤੂੰ ਸੈ ਸੁਗੰਦਾਂ ਖਾਵੇਂ ।
ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਤੇ ਰੱਤੀ ਜਿੰਨਾ ਨਹਿੰ ਇਤਬਾਰ ਜਮਾਵੇਂ ।
ਕਮਰ ਬਸਤਹ ਏ ਪੇਸ਼ਵਾ ਆਮਦੇ ॥੫੦॥
ਕਸਮ ਆਪਨੀ ਉੱਤੇ ਜੇ ਤੂੰ ਖ਼ੁਦ ਇਤਬਾਰ ਰਖਾਉਂਦਾ ।
ਕਮਰ ਕੱਸ ਕੇ ਮੇਰੇ ਤਾਈਂ ਅੱਗੋਂ ਮਿਲਣੇ ਆਉਂਦਾ ।
ਬਿਬਾਯਦ ਕਿ ਈਂ ਕਾਰ ਰਾਹਤ ਰਸਾਂ ॥੫੪॥
ਚਿੱਠੀ ਪੁੱਜੇ, ਨਾਲੇ ਇਹ ਕੁਝ ਕਹੇ ਜ਼ਬਾਨੀ ਗੱਲਾਂ ।
ਸੁਣ ਕੇ ਤੈਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਸੁਖ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚੱਲਾਂ ।
ਨ ਸ਼ਿਕਮੇ ਦਿਗਰ ਦਰ ਦਹਾਨਿ ਦਿਗਰ ॥੫੫॥
ਮਰਦ ਓਹੋ ਜੋ ਗੱਲ ਦਾ ਪੱਕਾ ਮਜ਼ਾ ਸਚਾਈ ਚੱਖੇ ।
ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਹੋਰ ਨ ਹੋਵੇ ਓਹਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਨ ਰੱਖੇ ।
ਅਗਰ ਰਾਸਤੀ ਖ਼ੁਦ ਬਿਯਾਰੀ ਕਦਮ ॥੫੬॥
ਕਾਜ਼ੀ ਤੇਰੇ ਸੀ ਗੱਲ ਆਖੀ ਸ਼ਾਹ ਨਹੀਂ ਕਸਮੋਂ ਬਾਹਿਰ ।
ਜੇ ਸੱਚ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪੋ ਆ ਜਾਹ ਕਦਮ ਉਠਾ ਕੇ ਜ਼ਾਹਿਰ ।
ਬਨਿਜ਼ਦੇ ਸ਼ੁਮਾ ਰਾ ਰਸਾਨਮ ਹਮਾਂ ॥੫੭॥
ਤੂੰ ਕਲਾਮ ਕੁਰਾਨ ਤਾਈਂ ਹੈਂ ਜੇਕਰ ਮੰਨਣਹਾਰਾ ।
ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਮੈਂ ਓਹੋ ਭੇਜਾਂ ਕਸਮ ਕੁਰਾਂ ਦੀ ਜ਼ਾਹਰਾ ।
ਵਜ਼ਾਂ ਪਸ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬਾਹਮ ਸ਼ਵਦ ॥੫੮॥
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੂੰ ਜੇ ਕਰ ਕਸਬੇ ਕਾਂਗੜ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਵੇਂ ।
ਆਪਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮੇਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਵੈਰ ਵਿਰੋਧ ਮਿਟਾਵੇਂ ।
ਹਮਹ ਕੌਮਿ ਬੈਰਾੜ ਹੁਕਮਿ ਮਰਾਸਤ ॥੫੯॥
ਤੈਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਏਸ ਰਾਹਿ ਵਿੱਚ ਰੱਤੀ ਭੀ ਨਹੀਂ ਭੱਲੇ ।
ਸਾਰੀ ਕੌਮ ਬੈਰਾੜਾਂ ਦੀ ਇਹ ਹੁਕਮ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਚੱਲੇ ।
ਬਰੂਏ ਸ਼ੁਮਾ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਕੁਨੇਮ ॥੬੦॥
ਆ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਪਾਸ ਗੱਲਾਂ ਕੁਝ ਕਰੀਏ ਬੈਠ ਜ਼ਬਾਨੀ ।
ਇਹ ਭੀ ਤੇਰੇ ਉੱਤੇ ਸੁਣ ਲੈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ।
ਬਿਯਾ ਤਾ ਬਗੀਰੀ ਬ ਮਨ ਈਂ ਦਿਯਾਰ ॥੬੧॥
ਇੱਕ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ਲਈ ਜੇ ਘੋੜਾ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਲਿਆਵੇਂ ।
ਉਸਦੇ ਬਦਲੇ ਮੁਲਕ ਜੰਗਲ ਦਾ ਮੇਰੇ ਪਾਸੋਂ ਪਾਵੇਂ ।
ਅਗਰ ਹੁਕਮ ਆਯਦ ਬਜਾ ਹਾਜ਼ਰੇਮ ॥੬੨॥
ਮੈਂ ਭੀ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਾ ਚਾਕਰ ਇੱਕ ਸਦਾਵਾਂ ।
ਓਸਦੀ ਆਗਯਾ ਹੋਈ ਤਾਂ ਹਾਜ਼ਰ ਤਨ ਮਨ ਤੋਂ ਹੋ ਜਾਵਾਂ ।
ਹਜ਼ੂਰਤ ਬਿਯਾਯਮ ਹਮਹ ਜਾਨੁ ਤਨ ॥੬੩॥
ਜੇ ਫ਼ੁਰਮਾਨ ਓਸਦਾ, ਤੇਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲਈ ਆਯਾ ।
ਤਨ ਮਨ ਤੋਂ ਮੈਂ ਤੈਥੇ ਆਵਾਂ ਤੈਨੂੰ ਸੱਚ ਸੁਨਾਯਾ ।
ਬ ਕਾਰੇ ਮਰਾ ਈਂ ਨ ਸੁਸਤੀ ਕੁਨੀ ॥੬੪॥
ਓਸੇ ਰੱਬ ਦੀ ਜੇਕਰ ਪੂਜਾ ਕਰਨੇ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇਂ ।
ਸੁਸਤੀ ਕਰੇਂ ਨ ਆਵਣ ਦੇ ਵਿੱਚ ਝਬਦੇ ਆਣ ਖਲੋਵੇਂ ।
ਨ ਗ਼ੁਫ਼ਤਹ ਕਸਾਂ ਕਸ ਖ਼ਰਾਸ਼ੀ ਕੁਨੀ ॥੬੫॥
ਤੈਨੂੰ ਚਾਹੀਏ ਓਸੇ ਰੱਬ ਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਦੇ ਆਵੇਂ ।
ਲੋਕਾਂ ਆਖੇ ਕਿਸੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਐਵੇਂ ਛਿੱਲ ਨ ਲਾਹਵੇਂ ।
ਕਿ ਹੈਫ਼ ਅਸਤ ਸਦ ਹੈਫ਼ ਈਂ ਸਰਵਰੀ ॥੬੭॥
ਦੀਨ ਇਨਸਾਫ਼ ਪਾਲਨਾ ਕਰਨੀ ਅਜਬ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੇਰੀ ।
ਐਸੀ ਜੁੱਮੇਵਾਰੀ ਉੱਤੇ ਹੈ ਲਾਹਨਤ ਲੱਖ ਵੇਰੀ ।
ਤੁਰਾ ਨੀਜ਼ ਖ਼ੂੰ ਚਰਖ ਰੇਜ਼ਦ ਬਤੇਗ਼ ॥੬੯॥
ਨ ਤਲਵਾਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਾਰਨ ਲਈ ਬੇਧੜਕ ਚਲਾਈਂ ।
ਉਹ ਅਸਮਾਨੀ ਤੇਗ਼ ਤੈਨੂੰ ਭੀ ਮਾਰੇਗੀ ਦਿਲ ਲਾਈਂ ।
ਕਿ ਓ ਬੇਨਿਆਜ਼ ਅਸਤ ਓ ਬੇਸਿਪਾਸ ॥੭੦॥
ਗ਼ਾਫ਼ਲ ਨ ਹੋ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੂੰ ਡਰੀਂ ਖ਼ੁਦਾ ਦੇ ਪਾਸੋਂ ।
ਬੇ ਪਰਵਾਹ ਉਹ ਬਿਨਾ ਖ਼ੁਸ਼ਾਮਦ ਤੇਰੇ ਬਾਹਰ ਕਿਆਸੋਂ ।
ਕਿ ਊ ਬੇਸਿਪਾਸ ਅਸਤ ਓ ਬੇ ਨਿਯਾਜ਼ ॥੭੪॥
ਗ਼ਰੀਬ ਨਿਵਾਜ਼ ਨਾਮ ਹੈ ਓਹਦਾ ਦੀਨਾਂ ਦਾ ਰਖਵਾਲਾ ।
ਫਸਦਾ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ਾਮਦ ਨਾਹੀਂ ਬੇ-ਪਰਵਾਹੀ ਵਾਲਾ ।
ਕਿ ਬਾਕੀ ਬਮਾਂਦਸਤ ਪੇਚੀਦਹ ਮਾਰ ॥੭੮॥
ਕੀਹ ਹੋਯਾ ਜੇ ਚਾਰੇ ਬੱਚੇ ਘੇਰ ਤੁਸਾਂ ਹਨ ਮਾਰੇ ।
ਕੁੰਡਲੀਆ ਸੱਪ ਜੀਊਂਦਾ ਪਿੱਛੇ ਖ਼ੌਫ਼ ਤੁਸਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੇ ।
ਕਿ ਆਤਿਸ਼ ਦਮਾਂ ਰਾ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਾ ਕੁਨੀ ॥੭੯॥
ਕਾਹਦੀ ਹੈ ਇਹ ਸੂਰਮਤਾ ਚੰਗਯਾੜਯਾਂ ਤਾਈਂ ਬੁਝਾਵੇਂ ।
ਬਲਦੀ ਅੱਗ ਤਈਂ ਤੂੰ ਉਲਟਾ ਬਾਲਣ ਪਾ ਭੜਕਾਵੇਂ ।
ਸ਼ਿਤਾਬੀ ਬਵਦ ਕਾਰਿ ਆਹਰਮਨਾ ॥੮੦॥
ਫ਼ਿਰਦੌਸੀ ਨੇ ਸੋਹਣਾ ਲਿਖਿਆ ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾਯਾ ।
ਕਾਹਲੀ ਕਰਨੀ ਕੰਮ ਰਾਕਸ਼ਾਂ ਉਸਨੇ ਹੈ ਫ਼ਰਮਾਯਾ ।
ਬਰਾਮਦ ਜ਼ਿ ਤੂ ਕਾਰਹਾ ਦਿਲ ਖ਼ਰਾਸ਼ ॥੮੫॥
ਰੱਬ ਪਛਾਨਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਤੈਨੂੰ ਮੈਂ ਨ ਜਾਣਾ ।
ਬਹੁਤੇ ਕੰਮ ਹੋਇ ਦੁਖਦਾਈ ਤੈਥੋਂ, ਖ਼ਾਸ ਪਛਾਣਾ ।
ਮਰਾ ਏਤਬਾਰੇ ਨ ਈਂ ਜ਼ਰਹ ਦਮ ॥੮੭॥
ਜੇਕਰ ਹੁਣ ਕੁਰਾਨ ਦੀਆਂ ਤੂੰ ਸੌ ਸੁਗੰਦਾਂ ਖਾਵੇਂ ।
ਰੱਤੀ ਨਹੀਂ ਇਤਬਾਰ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਝੂਠਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇਂ ।
ਅਗਰ ਸ਼ਹ ਬਖ਼ਵਾਨਦ ਮਨ ਆਂ ਜਾ ਰਵਮ ॥੮੮॥
ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਨ ਆਵਾਂਗਾ ਮੈਂ ਨ ਇਤਬਾਰ ਰਖਾਵਾਂ ।
ਜੇ ਤੂੰ ਏਧਰ ਚਾਹਿੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੈਂ ਓਧਰ ਨ ਜਾਵਾਂ ।
ਕਿ ਆਂ ਬੁਤ ਪਰਸਤੰਦੁ ਮਨ ਬੁਤਸ਼ਿਕਨ ॥੯੫॥
ਪੱਥਰ ਪੂਜ ਪਹਾੜੀਆਂ ਤਾਈਂ ਮਾਰ ਮੈਂ ਰੋੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ।
ਉਹ ਬੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਣ ਵਾਲੇ ਮੈਂ ਹਾਂ ਤੋੜਨ ਵਾਲਾ ।
ਕਿ ਬਖ਼ਸ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ਿੰਦਹ ਓਸਤ ॥੯੮॥
ਮਿਹਰਬਾਨ ਹੋਇ ਦੋਸਤ ਜਿਸ ਤੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਕੀਹ ਵਿਗਾੜੇ ।
ਮਿਤਰ ਅਸਾਡੇ ਦਾ ਕੰਮ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਸਦਾ ਪਯਾਰੇ ।
ਯਤੀਮਾਂ ਬਿਰੂੰ ਮੇ ਬੁਰਦ ਬੇਅਜ਼ਾਰ ॥੧੦੦॥
ਕੰਮ ਪਏ ਓਹ ਵੈਰੀ ਤਾਈਂ ਤੁਰਤ ਅੰਨ੍ਹਯਾਂ ਕਰਦਾ ।
ਮਾੜਯਾਂ ਤਾਈਂ ਬਿਨ ਤਕਲੀਫ਼ੋਂ ਹੈ ਬਾਹਿਰ ਕੱਢ ਖੜਦਾ ।
ਕਿ ਬਰ ਵੈ ਖ਼ੁਦਾ ਰਹਮ ਸਾਜ਼ੀ ਸ਼ਵਦ ॥੧੦੩॥
ਤਾਕਤ ਵੈਰੀ ਦੀ ਕੀ, ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਕਰ ਲਏ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ।
ਰਾਹੇ ਪਾਵਣ ਵਾਲਾ ਉਸਤੇ ਜੇ ਹੋਵੇ ਰੱਬ ਰਾਜ਼ੀ ।
ਨਿਗਹਬਾਨ ਊ ਰਾ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਦਗਾਰ ॥੧੦੪॥
ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਦੇ ਉੱਪਰ ਆ ਪਏ ਵੈਰੀ ਲੱਖ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ।
ਪਰਵਦਗਾਰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ, ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਰੱਖਣਹਾਰਾ ।
ਕਿ ਮਾ ਰਾ ਨਿਗਹ ਅਸਤੁ ਯਜ਼ਦਾਂ ਸ਼ੁਕਰ ॥੧੦੫॥
ਦੌਲਤ ਲਸ਼ਕਰ ਦਾ ਦਿਲ ਤੇਰੇ ਹੈ ਗੁਮਾਨ ਜੇ ਭਾਰਾ ।
ਸ਼ੁਕਰ ਰੱਬ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸਦ ਹੀ ਲੱਗਾ ਧਯਾਨ ਹਮਾਰਾ ।
ਵ ਮਾ ਰਾ ਪਨਾਹ ਅਸਤੁ ਯਜ਼ਦਾਂ ਅਕਾਲ ॥੧੦੬॥
ਜੇਕਰ ਤੈਨੂੰ ਮਾਲ ਮੁਲਕ ਦਾ ਹੈ ਹੰਕਾਰ ਉਹ ਭਾਰਾ ।
ਸਾਨੂੰ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਚੱਤੇ ਪਹਿਰ ਸਹਾਰਾ ।
ਕਿ ਆਲਮ ਬਗ਼ਜ਼ਰਦ ਸਰੇ ਜਾ ਬਜਾਇ ॥੧੦੭॥
ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਨ ਦੇ ਏਸ ਟਿਕਾਣੇ ਉੱਪਰ ਨ ਭੁੱਲ ਬਹਿਨਾ ।
ਚਲਯਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੱਗ ਸਾਰਾ ਬੈਠ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿਨਾ ।
ਕਿ ਬਰ ਹਰ ਬਿਗ਼ੁਜ਼ਸ਼ਤ ਮਕੀਨੋ ਮਕਾਂ ॥੧੦੮॥
ਹੇ ਬਚਨਾਂ ਦੇ ਕੱਚੇ ! ਦੇਖੀਂ ਚੱਕਰ ਇਹ ਜ਼ਮਾਨਾਂ ।
ਸਭਨਾਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਕਰਦਾ ਨਾਸ਼ ਨਾਦਾਨਾਂ ।
ਕਸਮ ਰਾ ਬ ਤੇਸ਼ਹ ਤਰਾਸ਼ੀ ਮਕੁਨ ॥੧੦੯॥
ਮਾਰ ਨ, ਜੇ ਤੂੰ ਜ਼ੋਰ ਵਾਲਾ ਹੈਂ, ਪਕੜ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਤਾਈਂ ।
ਧਰਮ ਆਪਨੇ ਤਾਈਂ ਕੱਟੀਂ ਨਾਲ ਕੁਹਾੜੇ ਨਾਹੀਂ ।
ਅਗਰ ਦੁਸ਼ਮਨੀ ਰਾ ਬਸਦ ਤਨ ਕੁਨਦ ॥੧੧੦॥
ਮੱਦਦਗਾਰ ਹੋਵੇ ਰੱਬ ਜਿਸਦਾ ਦੁਸ਼ਮਨ ਕੀਹ ਕਰ ਸੱਕੇ ।
ਸੈ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਕੱਠੇ ਪਿਆ ਦੁਸ਼ਮਨੀ ਤੱਕੇ ।
ਨ ਯਕ ਮੂਇ ਊ ਰਾ ਅਜ਼ਾਰ ਆਵੁਰਦ ॥੧੧੧॥
ਮੱਦਦਗਾਰ ਹੋਵੇ ਰੱਬ ਜਿਸਦਾ ਦੁਸ਼ਮਨ ਕੀਹ ਕਰ ਸੱਕੇ ।
ਸੈ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਕੱਠੇ ਪਿਆ ਦੁਸ਼ਮਨੀ ਤੱਕੇ ।
ਹਕਾਇਤ ਦੂਜੀ
ਅਗਾਧੋ ਅਬਾਧੋ ਅਭਰਮੋ ਅਲੇਖ ॥੧੧੨॥
ਉਹ ਅਬਿਨਾਸ਼ੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਤੇ ਰੂਪ ਰੇਖ ਤੋਂ ਨਿਆਰਾ ।
ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਅਗਾਧ ਨ ਆਵੇ ਭੈ ਭਰਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰਾ ।
('ਸ੍ਰੀ ਦੁਸ਼ਟ ਦਮਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼' ਵਿੱਚੋਂ)