ਆਯੇ ਕੁਛ ਅਬਰ, ਕੁਛ ਸ਼ਰਾਬ ਆਯੇ
ਉਸਕੇ ਬਾ'ਦ ਆਯੇ ਜੋ ਅਜ਼ਾਬ ਆਯੇ

ਬਾਮੇ-ਮੀਨਾ ਸੇ ਮਾਹਤਾਬ ਉਤਰੇ
ਦਸਤੇ-ਸਾਕੀ ਮੇਂ ਆਫ਼ਤਾਬ ਆਯੇ

ਹਰ ਰਗ਼ੇ-ਖ਼ੂੰ ਮੇਂ ਫਿਰ ਚਿਰਾਗ਼ਾਂ ਹੋ
ਸਾਮਨੇ ਫਿਰ ਵੋ ਬੇਨਕਾਬ ਆਯੇ

ਉ'ਮਰ ਕੇ ਹਰ ਵਰਕ ਪੇ ਦਿਲ ਕੋ ਨਜ਼ਰ
ਤੇਰੀ ਮੇਹਰੋ-ਵਫ਼ਾ ਕੇ ਬਾਬ ਆਯੇ

ਕਰ ਰਹਾ ਥਾ ਗ਼ਮੇ-ਜਹਾਂ ਕਾ ਹਿਸਾਬ
ਆਜ ਤੁਮ ਯਾਦ ਬੇ-ਹਿਸਾਬ ਆਯੇ

ਨ ਗਯੀ ਤੇਰੇ ਗ਼ਮ ਕੀ ਸਰਦਾਰੀ
ਦਿਲ ਮੇਂ ਯੂੰ ਰੋਜ਼ ਇਨਕਲਾਬ ਆਯੇ

ਜਲ ਉਠੇ ਬਜ਼ਮੇ-ਗ਼ੈਰ ਕੇ ਦਰੋ-ਬਾਮ
ਜਬ ਭੀ ਹਮ ਖ਼ਾਨਮਾਂ-ਖ਼ਰਾਬ ਆਯੇ

ਇਸ ਤਰਹ ਅਪਨੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ੀ ਗੂੰਜੀ
ਗੋਯਾ ਹਰ ਸਿਮਤ ਸੇ ਜਵਾਬ ਆਯੇ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਥੀ ਰਾਹ ਸਰ-ਬ-ਸਰ ਮੰਜ਼ਿਲ
ਹਮ ਜਹਾਂ ਪਹੁੰਚੇ ਕਾਮਯਾਬ ਆਯੇ

(ਅਜ਼ਾਬ=ਦੁੱਖ, ਬਾਮੇ-ਮੀਨਾ=ਸੁਰਾਹੀ ਦੇ ਛੱਜੇ ਉੱਪਰੋਂ, ਮਾਹਤਾਬ=ਚੰਨ,
ਆਫ਼ਤਾਬ=ਸੂਰਜ, ਬਾਬ=ਅਧਿਆਏ, ਖ਼ਾਨਮਾਂ-ਖ਼ਰਾਬ=ਜਿਸਦਾ ਘਰ ਉਜੜ
ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਸਿਮਤ=ਦਿਸ਼ਾ)

ਅਬ ਵਹੀ ਹਰਫ਼ੇ-ਜੁਨੂੰ ਸਬਕੀ ਜ਼ਬਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ
ਜੋ ਭੀ ਚਲ ਨਿਕਲੀ ਹੈ, ਵੋ ਬਾਤ ਕਹਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਆਜ ਤਕ ਸ਼ੈਖ਼ ਕੇ ਇਕਰਾਮ ਮੇਂ ਜੋ ਸ਼ੈ ਥੀ ਹਰਾਮ
ਅਬ ਵਹੀ ਦੁਸ਼ਮਨੇ-ਦੀਂ ਰਾਹਤੇ-ਜਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਹੈ ਖ਼ਬਰ ਗਰਮ ਕਿ ਫਿਰਤਾ ਹੈ ਗੁਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਸੇਹ
ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਆਜ ਸਰੇ-ਕੂ-ਏ-ਬੁਤਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਹੈ ਵਹੀ ਆਰਿਜ਼ੇ-ਲੈਲਾ, ਵਹੀ ਸ਼ੀਰੀਂ ਕਾ ਦਹਨ
ਨਿਗਾਹੇ-ਸ਼ੌਕ ਘੜੀ-ਭਰ ਕੋ ਜਹਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਵਸਲ ਕੀ ਸ਼ਬ ਥੀ ਤੋ ਕਿਸ ਦਰਜ਼ਾ ਸੁਬੁਕ ਗੁਜ਼ਰੀ ਥੀ
ਹਿਜ਼ਰ ਕੀ ਸ਼ਬ ਹੈ ਤੋ ਕਯਾ ਸਖ਼ਤ ਗਰਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਬਿਖਰੀ ਇਕ ਬਾਰ ਤੋ ਹਾਥ ਆਈ ਹੈ ਕਬ ਮੌਜੇ-ਸ਼ਮੀਮ
ਦਿਲ ਸੇ ਨਿਕਲੀ ਹੈ ਤੋ ਕਬ ਲਬ ਪੇ ਫੁਗ਼ਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਦਸਤੇ-ਸੈਯਾਦ ਭੀ ਆਜਿਜ਼ ਹੈ, ਕਫ਼ੇ-ਗੁਲਚੀਂ ਭੀ
ਬੂ-ਏ-ਗੁਲ ਠਹਰੀ ਨ ਬੁਲਬੁਲ ਕੀ ਜ਼ਬਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਆਤੇ-ਆਤੇ ਯੂੰ ਹੀ ਦਮ-ਭਰ ਕੋ ਰੁਕੀ ਹੋਗੀ ਬਹਾਰ
ਜਾਤੇ-ਜਾਤੇ ਯੂੰ ਹੀ ਪਲ-ਭਰ ਕੋ ਖ਼ਿਜ਼ਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

ਹਮਨੇ ਜੋ ਤਰਜ਼ੇ-ਫੁਗ਼ਾਂ ਕੀ ਹੈ ਕਫ਼ਸ ਮੇਂ ਈਜਾਦ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਵਹੀ ਤਰਜ਼ੇ-ਬਯਾਂ ਠਹਰੀ ਹੈ

(ਹਰਫ਼ੇ-ਜੁਨੂੰ=ਜੁਨੂੰਨ ਦਾ ਸ਼ਬਦ, ਇਕਰਾਮ=ਮੇਹਰਬਾਨੀ, ਗੁਰੇਜ਼ਾਂ=ਭੱਜਿਆ-ਭੱਜਿਆ,
ਨਾਸੇਹ=ਉਪਦੇਸ਼ਕ, ਕੂ-ਏ-ਬੁਤਾਂ=ਸੋਹਣਿਆਂ ਦੀ ਗਲੀ, ਆਰਿਜ਼=ਗੱਲ੍ਹਾਂ, ਦਹਨ=ਮੂੰਹ,
ਮੌਜੇ-ਸ਼ਮੀਮ=ਸੁਗੰਧ ਦੀ ਲਹਿਰ, ਦਸਤੇ-ਸੈਯਾਦ=ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਦਾ ਹੱਥ, ਕਫ਼ੇ-ਗੁਲਚੀਂ=
ਫੁੱਲ ਤੋੜਨ ਵਾਲੀ ਦਾ ਹੱਥ, ਕਫ਼ਸ=ਪਿੰਜਰਾ, ਕੈਦ)

ਦਿਲ ਮੇਂ ਅਬ ਯੂੰ ਤਿਰੇ ਭੂਲੇ ਹੁਏ ਗ਼ਮ ਆਤੇ ਹੈਂ
ਜੈਸੇ ਬਿਛੁੜੇ ਹੁਏ ਕਾਬੇ ਮੇਂ ਸਨਮ ਆਤੇ ਹੈਂ

ਏਕ-ਇਕ ਕਰਕੇ ਹੁਏ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਤਾਰੇ ਰੌਸ਼ਨ
ਮੇਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਕੀ ਤਰਫ਼ ਤੇਰੇ ਕਦਮ ਆਤੇ ਹੈਂ

ਰਕਸੇ-ਮਯ ਤੇਜ਼ ਕਰੋ ਸਾਜ਼ ਕੀ ਲਯ ਤੇਜ਼ ਕਰੋ
ਸੂ-ਏ-ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਸਫ਼ੀਰਾਨੇ-ਹਰਮ ਆਤੇ ਹੈਂ

ਕੁਛ ਹਮੀਂ ਕੋ ਨਹੀਂ ਏਹਸਾਨ ਉਠਾਨੇ ਕਾ ਦਿਮਾਗ਼
ਵੋ ਤੋ ਜਬ ਜਾਤੇ ਹੈਂ ਮਾਇਲ-ਬ-ਕਰਮ ਆਤੇ ਹੈਂ

ਔਰ ਕੁਛ ਦੇਰ ਨ ਗੁਜ਼ਰੇ ਸ਼ਬੇ-ਫ਼ੁਰਕਤ ਸੇ ਕਹੋ
ਦਿਲ ਭੀ ਕਮ ਦੁਖਤਾ ਹੈ, ਵੋ ਯਾਦ ਭੀ ਕਮ ਆਤੇ ਹੈਂ

(ਸਨਮ=ਮੂਰਤੀ, ਰਕਸ=ਨਾਚ, ਸਫ਼ੀਰਾਨੇ-ਹਰਮ=ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਦੂਤ,
ਮਾਇਲ-ਬ-ਕਰਮ=ਕਿਰਪਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ, ਸ਼ਬੇ-ਫ਼ੁਰਕਤ=
ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਰਾਤ)

ਫ਼ਿਕਰੇ-ਦਿਲਦਾਰੀ-ਏ-ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ
ਜ਼ਿਕਰੇ-ਮੁਰਗ਼ਾਨੇ-ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਕਿੱਸਾ-ਏ-ਸਾਜਿਸ਼ੇ-ਅਗ਼ਯਾਰ ਕਹੂੰ ਯਾ ਨ ਕਹੂੰ
ਸ਼ਿਕਵਾ-ਏ-ਯਾਰੇ-ਤਰਹਦਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਜਾਨੇ ਕਯਾ ਵਜ਼ਅ ਹੈ ਅਬ ਰਸਮੇ-ਵਫ਼ਾ ਕੀ ਐ ਦਿਲ
ਵਜ਼ਏ-ਦੈਰੀਨਾ ਪੇ ਇਸਰਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਜਾਨੇ ਕਿਸ ਰੰਗ ਮੇਂ ਤਫ਼ਸੀਰ ਕਰੇਂ ਅਹਲੇ-ਹਵਸ
ਮਦਹੇ-ਜ਼ੁਲਫ਼ੋ-ਲਬੋ-ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਯੂੰ ਬਹਾਰ ਆਈ ਹੈ ਇਸ ਸਾਲ ਕਿ ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਸਬਾ
ਪੂਛਤੀ ਹੈ ਗੁਜ਼ਰ ਇਸ ਬਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਗੋਯਾ ਇਸ ਸੋਚ ਮੇਂ ਹੈ ਦਿਲ ਮੇਂ ਲਹੂ ਭਰ ਕੇ ਗੁਲਾਬ
ਦਾਮਨੋ-ਜੇਬ ਕੋ ਗੁਲਨਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

ਹੈ ਫ਼ਕਤ ਮੁਰਗ਼ੇ-ਗ਼ਜ਼ਲਖ਼ਵਾਂ ਕਿ ਜਿਸੇ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ
ਮੋ'ਤਦਿਲ ਗਰਮੀ-ਏ-ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਕਰੂੰ ਯਾ ਨ ਕਰੂੰ

(ਮੁਰਗ਼ਾਨੇ=ਪੰਛੀ, ਵਜ਼ਏ-ਦੈਰੀਨਾ=ਪੁਰਾਣੀ ਰਵਾਇਤ, ਇਸਰਾਰ=ਜੋਰ ਨਾਲ ਕਹਿਣਾ,
ਤਫ਼ਸੀਰ=ਵਿਆਖਿਆ, ਮਦਹੇ=ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ, ਮੁਰਗ਼ੇ-ਗ਼ਜ਼ਲਖ਼ਵਾਂ=ਗਾਉਂਦਾ ਪੰਛੀ, ਮੋ'ਤਦਿਲ=
ਸੰਤੁਲਿਤ)

ਗਰਾਨੀ-ਏ-ਸ਼ਬੇ-ਹਿਜਰਾਂ ਦੁਚੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ
ਇਲਾਜੇ-ਦਰਦ ਤਿਰੇ ਦਰਦਮੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਵਹੀਂ ਲਗੀ ਹੈ ਜੋ ਨਾਜ਼ੁਕ ਮੁਕਾਮ ਥੇ ਦਿਲ ਕੇ
ਯੇ ਫ਼ਰਕ ਦਸਤੇ-ਅਦੂ ਕੇ ਗਜ਼ੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਜਗਹ-ਜਗਹ ਪੇ ਥੇ ਨਾਸੇਹ ਤੋ ਕੂ-ਬ-ਕੂ ਦਿਲਬਰ
ਇਨਹੇਂ ਪਸੰਦ ਉਨਹੇਂ ਨਾਪਸੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਹਮੀਂ ਨੇ ਰੋਕ ਲੀਯਾ ਪੰਜਾ-ਏ-ਜੁਨੂੰ ਵਰਨਾ
ਹਮੇਂ ਅਸੀਰ ਯੇ ਕੋਤਾਕਮੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਜਿਨਹੇਂ ਖ਼ਬਰ ਥੀ ਕਿ ਸ਼ਰਤੇ-ਨਵਾਗਰੀ ਕਯਾ ਹੈ
ਵੋ ਖ਼ੁਸ਼ਨਵਾ ਗਿਲਾ-ਏ-ਕੈਦੋ-ਬੰਦ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਗੁਲੂ-ਏ-ਇਸ਼ਕ ਕੋ ਦਾਰੋ-ਰਸਨ ਪਹੁੰਚ ਨ ਸਕੇ
ਤੋ ਲੌਟ ਆਯੇ ਤਿਰੇ ਸਰਬਲੰਦ, ਕਯਾ ਕਰਤੇ

(ਗਰਾਨੀ-ਏ-ਸ਼ਬੇ-ਹਿਜਰਾਂ=ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਰਾਤ ਦਾ ਬੋਝ, ਦੁਚੰਦ=ਦੁੱਗਣਾ,
ਗਜ਼ੰਦ=ਬਰਛਾ, ਸ਼ਰਤੇ-ਨਵਾਗਰੀ=ਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ, ਦਾਰੋ-ਰਸਨ=
ਫਾਸੀ ਦਾ ਫੰਦਾ, ਸਰਬਲੰਦ=ਗ਼ੈਰਤਮੰਦ)

ਇੱਜ਼ੇ-ਅਹਲੇ-ਸਿਤਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ
ਇਸ਼ਕ ਕੇ ਦਮ-ਕਦਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਬਜ਼ਮੇ-ਅਹਲੇ-ਤਰਬ ਕੋ ਸ਼ਰਮਾਓ,
ਬਜ਼ਮੇ-ਅਸਹਾਬੇ-ਗ਼ਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਬਜ਼ਮੇ-ਸਰਵਤ ਕੇ ਖ਼ੁਸ਼ਨਸੀਬੋਂ ਸੇ,
ਅਜ਼ਮਤੇ-ਚਸ਼ਮੇ-ਨਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਹੈ ਵਹੀ ਬਾਤ ਯੂੰ ਭੀ ਔਰ ਯੂੰ ਭੀ
ਤੁਮ ਸਿਤਮ ਯਾ ਕਰਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਖ਼ੈਰ, ਹੈਂ ਅਹਲੇ-ਦੈਰ ਜੈਸੇ ਹੈਂ,
ਆਪ ਅਹਲੇ-ਹਰਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਹਿਜਰ ਕੀ ਸ਼ਬ ਤੋ ਕਟ ਹੀ ਜਾਯੇਗੀ
ਰੋਜ਼ੇ-ਵਸਲੇ-ਸਨਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

ਜਾਨ ਜਾਯੇਂਗੇ ਜਾਨਨੇ ਵਾਲੇ
'ਫ਼ੈਜ਼' ਫ਼ਰਹਾਦੋ-ਜਮ ਕੀ ਬਾਤ ਕਰੋ

(ਇੱਜ਼ੇ-ਅਹਲੇ-ਸਿਤਮ=ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਬੇਬਸੀ, ਅਹਲੇ-ਤਰਬ=
ਸੁਖੀ ਲੋਕ, ਬਜ਼ਮੇ-ਅਸਹਾਬੇ-ਗ਼ਮ=ਦੁਖੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ, ਸਰਵਤ=
ਖ਼ੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਅਜ਼ਮਤੇ-ਚਸ਼ਮੇ-ਨਮ=ਗਿੱਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ, ਜਮ=
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਮਸ਼ੇਦ)

ਕਭੀ ਕਭੀ ਯਾਦ ਮੇਂ ਉਭਰਤੇ ਹੈਂ ਨਕਸ਼ੇ-ਮਾਜ਼ੀ ਮਿਟੇ-ਮਿਟੇ ਸੇ
ਵੋ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਦਿਲੋ-ਨਜ਼ਰ ਕੀ, ਵੋ ਕੁਰਬਤੇਂ-ਸੀ, ਵੋ ਫ਼ਾਸਲੇ ਸੇ

ਕਭੀ ਕਭੀ ਆਰਜ਼ੂ ਕੇ ਸਹਰਾ ਮੇਂ ਆਕੇ ਰੁਕਤੇ ਹੈਂ ਕਾਫ਼ਿਲੇ ਸੇ
ਵੋ ਸਾਰੀ ਬਾਤੇਂ ਲਗਾਵ ਕੀ ਸੀ, ਵੋ ਸਾਰੇ ਉਨਵਾਂ ਵਿਸਾਲ ਕੇ ਸੇ

ਨਿਗਾਹੋ-ਦਿਲ ਕੋ ਕਰਾਰ ਕੈਸਾ, ਨਿਸ਼ਾਤੋ-ਗ਼ਮ ਮੇਂ ਕਮੀ ਕਹਾਂ ਕੀ
ਵੋ ਜਬ ਮਿਲੇ ਹੈਂ ਤੋ ਉਨਸੇ ਹਰ ਬਾਰ ਕੀ ਹੈ ਉਲਫ਼ਤ ਨਯੇ ਸਿਰੇ ਦੇ

ਬਹੁਤ ਗਰਾਂ ਹੈ ਯੇ ਐਸ਼ੇ-ਤਨਹਾ, ਕਹੀਂ ਸੁਬੁਕਤਰ, ਕਹੀਂ ਗਵਾਰਾ
ਵੋ ਦਰਦੇ-ਪਿਨਹਾਂ ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਯਾ ਰਫ਼ੀਕ ਥੀ ਜਿਸਕੇ ਵਾਸਤੇ ਸੇ

ਤੁਮਹੀਂ ਕਹੋ ਰਿੰਦੋ-ਮੁਹਤਸਿਬ ਮੇਂ ਹੈ ਆਜ ਸ਼ਬ ਕੌਨ ਫ਼ਰਕ ਐਸਾ
ਯੇ ਆਕੇ ਬੈਠੇ ਹੈਂ ਮਯਕਦੇ ਮੇਂ, ਵੋ ਉਠ ਕੇ ਆਯੇ ਹੈਂ ਮਯਕਦੇ ਸੇ

(ਉਨਵਾਂ=ਸਿਰਲੇਖ, ਨਿਸ਼ਾਤੋ-ਗ਼ਮ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੁੱਖ, ਰਫ਼ੀਕ=ਦੋਸਤ,
ਰਿੰਦੋ-ਮੁਹਤਸਿਬ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਅਤੇ ਪੀਣੋਂ ਰੋਕਣ ਵਾਲਾ)

ਕਿਸੀ ਗੁਮਾਂ ਪੇ ਤਵੱਕੋ ਜ਼ਿਯਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ
ਫਿਰ ਆਜ ਕੂ-ਏ-ਬੁਤਾਂ ਕਾ ਇਰਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਬਹਾਰ ਆਯੇਗੀ ਜਬ ਆਯੇਗੀ, ਯਹ ਸ਼ਰਤ ਨਹੀਂ
ਕਿ ਤਸ਼ਨਾਕਾਮ ਰਹੇਂ ਗਰਚ: ਬਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਤਿਰੀ ਨਜ਼ਰ ਕਾ ਗਿਲਾ ਕਯਾ ਜੋ ਹੈ ਗਿਲਾ ਦਿਲ ਕੋ
ਤੋ ਹਮਸੇ ਹੈ ਕਿ ਤਮੰਨਾ ਜ਼ਿਯਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਨਹੀਂ ਸ਼ਰਾਬ ਸੇ ਰੰਗੀਂ ਤੋ ਗ਼ਰਕੇ-ਖ਼ੂੰ ਹੈਂ ਕਿ ਹਮ
ਖ਼ਯਾਲੇ-ਵਜ਼ਏ-ਕਮੀਸੋ-ਲਬਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਗ਼ਮੇ-ਜਹਾਂ ਹੋ, ਗ਼ਮੇ-ਯਾਰ ਹੋ ਕਿ ਤੀਰੇ-ਸਿਤਮ
ਜੋ ਆਯੇ, ਆਯੇ ਕਿ ਹਮ ਦਿਲ ਕੁਸ਼ਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

ਜਵਾਬੇ-ਵਾਇਜ਼ੇ-ਚਾਬੁਕ-ਜ਼ਬਾਂ ਮੇਂ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਹਮੇਂ
ਯਹੀ ਬਹੁਤ ਹੈ ਜੋ ਦੋ ਹਰਫ਼ੇ-ਸਾਦਾ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

(ਗੁਮਾਂ=ਭਰਮ, ਤਵੱਕੋ=ਉਮੀਦ, ਤਸ਼ਨਾਕਾਮ=ਪਿਆਸਾ, ਖ਼ਯਾਲੇ-ਵਜ਼ਏ-ਕਮੀਸੋ-ਲਬਾਦਾ=
ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਲਬਾਦੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਦਾ ਧਿਆਨ, ਕੁਸ਼ਾਦਾ=ਵੱਡਾ, ਜਵਾਬੇ-ਵਾਇਜ਼ੇ=
ਉਪਦੇਸ਼ਕ ਦਾ ਜਵਾਬ)

ਕਰਜ਼ੇ-ਨਿਗਾਹੇ-ਯਾਰ ਅਦਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ
ਸਬ ਕੁਛ ਨਿਸਾਰੇ-ਰਾਹੇ-ਵਫ਼ਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਕੁਛ ਇਮਤਹਾਨੇ-ਦਸਤੇ-ਜਫ਼ਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ
ਕੁਛ ਉਨਕੀ ਦਸਤਰਸ ਕਾ ਪਤਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਅਬ ਏਹਤਿਯਾਤ ਕੀ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ
ਕਾਤਿਲ ਸੇ ਰਸਮੋ-ਰਾਹ ਸਿਵਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਦੇਖੇਂ ਹੈਂ ਕੌਨ-ਕੌਨ, ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ
ਕੂ-ਏ-ਸਿਤਮ ਮੇਂ ਸਬਕੋ ਖਫ਼ਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਅਬ ਅਪਨਾ ਇਖ਼ਤਿਯਾਰ ਹੈ ਚਾਹੇਂ ਜਹਾਂ ਚਲੇਂ
ਰਹਬਰ ਸੇ ਅਪਨੀ ਰਾਹ ਜੁਦਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਉਨਕੀ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਕਯਾ ਕਰੇਂ ਫੀਕਾ ਹੈ ਅਬ ਭੀ ਰੰਗ
ਜਿਤਨਾ ਲਹੂ ਥਾ ਸਰਫ਼ੇ-ਕਬਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

ਕੁਛ ਅਪਨੇ ਦਿਲ ਕੀ ਖ਼ੂ ਕਾ ਭੀ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਚਾਹੀਯੇ
ਸੌ ਬਾਰ ਉਨਕੀ ਖ਼ੂ ਕਾ ਗਿਲਾ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੈਂ ਹਮ

(ਦਸਤਰਸ=ਪਹੁੰਚ, ਸਿਵਾ=ਵੱਧ, ਸਰਫ਼ੇ-ਕਬਾ=ਕਪੜਿਆਂ ਤੇ ਖਰਚ,
ਖ਼ੂ=ਆਦਤ)

ਰੰਗ ਪੈਰਾਹਨ ਕਾ, ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਲਹਰਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ
ਮੌਸਮੇ-ਗੁਲ ਹੈ ਤੇਰੇ ਬਾਮ ਪਰ ਆਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਦੋਸਤੋ ਉਸ ਚਸ਼ਮੋ-ਲਬ ਕੀ ਕੁਛ ਕਹੋ ਜਿਸਕੇ ਬਗ਼ੈਰ
ਗੁਲਸਿਤਾਂ ਕੀ ਬਾਤ ਰੰਗੀਂ ਹੈ ਨ ਮਯਖ਼ਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਫਿਰ ਨਜ਼ਰ ਮੇਂ ਫੂਲ ਮਹਕੇ, ਦਿਲ ਮੇਂ ਫਿਰ ਸ਼ਮਏਂ ਜਲੀਂ
ਫਿਰ ਤਸੱਵੁਰ ਨੇ ਲੀਯਾ ਉਸ ਬਜ਼ਮ ਮੇਂ ਜਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਦਿਲਬਰੀ ਠਹਰਾ ਜ਼ਬਾਨੇ-ਖ਼ਲਕ ਖੁਲਵਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ
ਅਬ ਨਹੀਂ ਲੇਤੇ ਪਰੀ-ਰੂ ਜ਼ੁਲਫ਼ ਬਿਖਰਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਅਬ ਕਿਸੀ ਲੈਲਾ ਕੋ ਭੀ ਇਕਰਾਰੇ-ਮਹਬੂਬੀ ਨਹੀਂ
ਇਨ ਦਿਨੋਂ ਬਦਨਾਮ ਹੈ ਹਰ ਏਕ ਦੀਵਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਮੁਹਤਸਿਬ ਕੀ ਖ਼ੈਰ, aੁਂਚਾ ਹੈ ਉਸੀ ਕੇ ਫ਼ੈਜ਼ ਸੇ
ਰਿੰਦ ਕਾ, ਸਾਕੀ ਕਾ, ਮਯ ਕਾ, ਖੁਮ ਕਾ, ਪੈਮਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

ਹਮ ਸੇ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਚਮਨ ਵਾਲੇ, ਗ਼ਰੀਬਾਨੇ-ਚਮਨ
ਤੁਮ ਕੋਈ ਅੱਛਾ-ਸਾ ਰਖ ਲੋ ਅਪਨੇ ਵੀਰਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਉਨਕੋ ਹੈ ਤਕਾਜ਼ਾ-ਏ-ਵਫ਼ਾ ਹਮ ਸੇ ਜਿਨਹੇਂ
ਆਸ਼ਨਾ ਕੇ ਨਾਮ ਸੇ ਪਯਾਰਾ ਹੈ ਬੇਗਾਨੇ ਕਾ ਨਾਮ

(ਜ਼ਬਾਨੇ-ਖ਼ਲਕ=ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ, ਰੂ=ਵਰਗੇ, ਗ਼ਰੀਬਾਨੇ-ਚਮਨ=
ਜੋ ਚਮਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ)

ਸ਼ਫ਼ਕ ਕੀ ਰਾਖ਼ ਮੇਂ ਜਲ-ਬੁਝ ਗਯਾ ਸਿਤਾਰਾ-ਏ-ਸ਼ਾਮ
ਸ਼ਬੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ ਕੇ ਗੇਸੂ ਫ਼ਜ਼ਾ ਮੇਂ ਲਹਰਾਯੇ

ਕੋਈ ਪੁਕਾਰੋ ਕਿ ਇਕ ਉਮਰ ਹੋਨੇ ਆਯੀ ਹੈ
ਫ਼ਲਕ ਕੋ ਕਾਫ਼ਿਲਾ-ਏ-ਰੋਜ਼ੋ-ਸ਼ਾਮ ਠਹਰਾਯੇ

ਯੇ ਜ਼ਿਦ ਹੈ ਯਾਦੇ-ਹਰੀਫ਼ਾਨੇ-ਬਾਦਾ ਪੈਮਾਂ ਕੀ
ਕਿ ਸ਼ਬ ਕੋ ਚਾਂਦ ਨ ਨਿਕਲੇ, ਨ ਦਿਨ ਕੋ ਅਬਰ ਆਯੇ

ਸਬਾ ਨੇ ਫਿਰ ਦਰੇ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਪੇ ਆ ਕੇ ਦੀ ਦਸਤਕ
ਸਹਰ ਕਰੀਬ ਹੈ, ਦਿਲ ਸੇ ਕਹੋ ਨ ਘਬਰਾਯੇ

(ਸ਼ਫ਼ਕ=ਛਿਪਦੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਲਾਲੀ, ਸ਼ਬੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ=ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਰਾਤ,
ਹਰੀਫ਼ਾਨੇ-ਬਾਦਾ ਪੈਮਾਂ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ)

ਤੇਰੀ ਸੂਰਤ ਜੋ ਦਿਲਨਸ਼ੀਂ ਕੀ ਹੈ
ਆਸ਼ਨਾ ਸ਼ਕਲ ਹਰ ਹਸੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਹੁਸਨ ਸੇ ਦਿਲ ਲਗਾਕੇ ਹਸਤੀ ਕੀ
ਹਰ ਘੜੀ ਹਮਨੇ ਆਤਸ਼ੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਸੁਬਹੇ-ਗੁਲ ਹੋ ਕਿ ਸ਼ਾਮੇ-ਮਯਖ਼ਾਨਾ
ਮਦਹ ਉਸ ਰੂ-ਏ-ਨਾਜ਼ਨੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਸ਼ੈਖ਼ ਸੇ ਬੇ-ਹਿਰਾਸ ਮਿਲਤੇ ਹੈਂ
ਹਮਨੇ ਤੌਬਾ ਅਭੀ ਨਹੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਜ਼ਿਕਰੇ-ਦੋਜ਼ਖ਼. ਬਯਾਨੇ-ਹੂਰੋ-ਕੁਸੂਰ
ਬਾਤ ਗੋਯਾ ਯਹੀਂ ਕਹੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਅਸ਼ਕ ਤੋ ਕੁਛ ਭੀ ਰੰਗ ਨ ਲਾ ਸਕੇ
ਖ਼ੂੰ ਸੇ ਤਰ ਆਜ ਆਸਤੀਂ ਕੀ ਹੈ

ਕੈਸੇ ਮਾਨੇ ਹਰਮ ਕੇ ਸਹਲ-ਪਸੰਦ
ਰਸਮ ਜੋ ਆਸ਼ਿਕੋਂ ਕੇ ਦੀਂ ਕੀ ਹੈ

'ਫ਼ੈਜ਼' ਔਜੇ-ਖ਼ਯਾਲ ਸੇ ਹਮਨੇ
ਆਸਮਾਂ ਸਿੰਧ ਕੀ ਜ਼ਮੀਂ ਕੀ ਹੈ

(ਆਤਸ਼ੀਂ=ਅੱਗ ਵਾਂਗ, ਬੇ-ਹਿਰਾਸ=ਨਿਡਰ, ਬਯਾਨੇ-ਹੂਰੋ-ਕੁਸੂਰ=
ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ, ਔਜੇ-ਖ਼ਯਾਲ=ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਉਡਾਨ)

ਤੁਮ ਆਯੇ ਹੋ ਨ ਸ਼ਬੇ-ਇੰਤਿਜ਼ਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ
ਤਲਾਸ਼ ਮੇਂ ਹੈ ਸਹਰ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

ਜੁਨੂੰ ਮੇਂ ਜਿਤਨੀ ਭੀ ਗੁਜ਼ਰੀ ਬ-ਕਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ
ਅਗਰਚੇ ਦਿਲ ਪੇ ਖ਼ਰਾਬੀ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

ਹੁਈ ਹੈ ਹਜ਼ਰਤੇ-ਨਾਸੇਹ ਸੇ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਜਿਸ ਸ਼ਬ
ਵੋ ਸ਼ਬ ਜ਼ਰੂਰ ਸਰੇ-ਕੂ-ਏ-ਯਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

ਵੋ ਬਾਤ ਸਾਰੇ ਫ਼ਸਾਨੇ ਮੇਂ ਜਿਸਕਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨ ਥਾ
ਵੋ ਬਾਤ ਉਨਕੋ ਬਹੁਤ ਨਾਗਵਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

ਨ ਗੁਲ ਖਿਲੇ ਹੈਂ, ਨ ਉਨਸੇ ਮਿਲੇ, ਨ ਮਯ ਪੀ ਹੈ
ਅਜੀਬ ਰੰਗ ਮੇਂ ਅਬ ਕੇ ਬਹਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

ਚਮਨ ਪੇ ਗ਼ਾਰਤੇ-ਗੁਲਚੀਂ ਸੇ ਜਾਨੇ ਕਯਾ ਗੁਜ਼ਰੀ
ਕਫ਼ਸ ਸੇ ਆਜ ਸਬਾ ਬੇਕਰਾਰ ਗੁਜ਼ਰੀ ਹੈ

(ਸਰੇ-ਕੂ-ਏ-ਯਾਰ=ਯਾਰ ਦੀ ਗਲੀ, ਨਾਸੇਹ=ਉਪਦੇਸ਼ਕ,
ਗ਼ਾਰਤੇ-ਗੁਲਚੀਂ=ਫੁਲੇਰੇ ਦੀ ਕੀਤੀ ਤਬਾਹੀ)

ਤੁਮਹਾਰੀ ਯਾਦ ਕੇ ਜਬ ਜ਼ਖ਼ਮ ਭਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ
ਕਿਸੀ ਬਹਾਨੇ ਤੁਮਹੇਂ ਯਾਦ ਕਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਹਦੀਸ-ਏ-ਯਾਰ ਕੇ ਉਨਵਾਂ ਨਿਖਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ
ਤੋ ਹਰ ਹਰੀਮ ਮੇਂ ਗੇਸੂ ਸੰਵਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਹਰ ਅਜਨਬੀ ਹਮੇਂ ਮਹਰਮ ਦਿਖਾਈ ਦੇਤਾ ਹੈ
ਜੋ ਅਬ ਭੀ ਤੇਰੀ ਗਲੀ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਸਬਾ ਸੇ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਗ਼ੁਰਬਤ-ਨਸੀਬ ਜ਼ਿਕਰ-ਏ-ਵਤਨ
ਤੋ ਚਸ਼ਮ-ਏ-ਸੁਬਹ ਸੇ ਆਂਸੂ ਉਭਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਵੋ ਜਬ ਭੀ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਇਸ ਨੁਤਕੋ-ਲਬ ਕੀ ਬਖ਼ਿਯਾ-ਗਰੀ
ਫ਼ਜ਼ਾ ਮੇਂ ਔਰ ਭੀ ਨਗ਼ਮੇਂ ਬਿਖਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਦਰ-ਏ-ਕਫ਼ਸ ਪੇ ਅੰਧੇਰੇ ਕੀ ਮੋਹਰ ਲਗਤੀ ਹੈ
ਤੋ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਦਿਲ ਮੇਂ ਸਿਤਾਰੇ ਉਤਰਨੇ ਲਗਤੇ ਹੈਂ

ਵਹੀਂ ਹੈ, ਦਿਲ ਕੇ ਕਰਾਇਨ ਤਮਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ
ਵੋ ਇਕ ਖ਼ਲਿਸ਼ ਕਿ ਜਿਸੇ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਤੁਮ ਆ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ ਬਜਤੀ ਹੈਂ ਮੇਰੀ ਜ਼ੰਜੀਰੇਂ
ਨ ਜਾਨੇ ਕਯਾ ਮਿਰੇ ਦੀਵਾਰੋ-ਬਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਯਹੀ ਕਨਾਰੇ-ਫ਼ਲਕ ਕਾ ਸਿਯਹਤਰੀਂ ਗੋਸ਼ਾ
ਯਹੀ ਹੈ ਮਤਲਏ-ਮਾਹੇ-ਤਮਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਪੀਯੋ ਕਿ ਮੁਫ਼ਤ ਲਗਾ ਦੀ ਹੈ ਖ਼ੂਨੇ-ਦਿਲ ਕੀ ਕਸ਼ੀਦ
ਗਰਾਂ ਹੈ ਅਬ ਕੇ ਮਯੇ-ਲਾਲਫ਼ਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਫ਼ਕੀਹੇ-ਸ਼ਹਰ ਸੇ ਮਯ ਕਾ ਜਵਾਜ਼ ਕਯਾ ਪੂਛੇਂ
ਕਿ ਚਾਂਦਨੀ ਕੋ ਭੀ ਹਜ਼ਰਤ ਹਰਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਨਵਾ-ਏ-ਮੁਰਗ਼ ਕੋ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਅਬ ਜ਼ਿਯਾਨੇ-ਚਮਨ
ਖਿਲੇ ਨ ਫੂਲ ਇਸੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

ਕਹੋ ਤੋ ਹਮ ਭੀ ਚਲੇਂ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਅਬ ਨਹੀਂ ਸਰੇ-ਦਾਰ
ਵੋ ਫ਼ਰਕੇ-ਮਰਤਬਾ-ਏ-ਖ਼ਾਸੋ-ਆਮ ਕਹਤੇ ਹੈਂ

(ਕਰਾਇਨ=ਨੇੜੇ, ਕਨਾਰੇ-ਫ਼ਲਕ=ਆਸਮਾਨ ਦੀ ਗੋਦ, ਮਤਲਏ-ਮਾਹੇ-ਤਮਾਮ=
ਪੂਰੇ ਚੰਨ ਦੀ ਪਿੱਠ ਭੂਮੀ, ਫ਼ਕੀਹੇ=ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ, ਨਵਾ-ਏ-ਮੁਰਗ਼=
ਚਿੜੀਆਂ ਦਾ ਗੀਤ, ਜ਼ਿਯਾਨੇ-ਚਮਨ=ਬਾਗ਼ ਦੀ ਹਾਨੀ)

ਯਾਦੇ-ਗ਼ਿਜ਼ਾਲਚਸ਼ਮਾਂ, ਜ਼ਿਕਰੇ-ਸਮਨਈਜ਼ਾਰਾਂ
ਜਬ ਚਾਹਾ ਕਰ ਲੀਯਾ ਹੈ ਕੁੰਜੇ-ਕਫ਼ਸ ਬਹਾਰਾਂ

ਆਂਖੋਂ ਮੇਂ ਦਰਦਮੰਦੀ, ਹੋਂਠੋਂ ਪੇ ਉਜਰਖ਼ਵਾਹੀ
ਜਾਨਾਨਾਵਾਰ ਆਈ ਸ਼ਾਮੇ-ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਯਾਰਾਂ

ਨਾਮੂਸੇ-ਜਾਨੋ-ਦਿਲ ਕੀ ਬਾਜ਼ੀ ਲਗੀ ਥੀ ਵਰਨਾ
ਆਸਾਂ ਨ ਥੀ ਕੁਛ ਐਸੀ ਰਾਹੇ-ਵਫ਼ਾਸ਼ਆਰਾਂ

ਮੁਜਰਿਮ ਹੋ ਖ਼ਵਾਹ ਕੋਈ, ਰਹਤਾ ਹੈ ਨਾਸੇਹੋਂ ਕਾ
ਰੂ-ਏ-ਸੁਖ਼ਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੂ-ਏ-ਜਿਗਰਫ਼ਿਗਾਰਾਂ

ਹੈ ਅਬ ਭੀ ਵਕਤ ਜ਼ਾਹਿਦ, ਤਰਮੀਮੇ-ਜ਼ੁਹਦ ਕਰ ਲੇ
ਸੂ-ਏ-ਹਰਮ ਚਲਾ ਹੈ ਅੰਬੋਹੇ-ਬਾਦਾਖ਼ਵਾਰਾਂ

ਸ਼ਾਯਦ ਕਰੀਬ ਪਹੁੰਚੀ ਸੁਬਹੇ-ਵਿਸਾਲ ਹਮਦਮ
ਮੌਜੇ-ਸਬਾ ਲੀਯੇ ਹੈ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ-ਏ-ਖ਼ੁਸ਼ਕਨਾਰਾਂ

ਹੈ ਅਪਨੀ ਕਿਸ਼ਤੇ-ਵੀਰਾਂ ਸਰਸਬਜ਼ ਇਸ ਯਕੀਂ ਸੇ
ਆਯੇਂਗੇ ਇਸ ਤਰਫ਼ ਭੀ ਇਕ ਰੋਜ਼ ਅਬਰੋ-ਬਾਰਾਂ

ਆਯੇਗੀ 'ਫ਼ੈਜ਼' ਇਕ ਦਿਨ ਬਾਦੇ-ਬਹਾਰ ਲੇਕਰ
ਤਸਲੀਮੇ-ਮਯਫ਼ਰੋਸ਼ਾਂ, ਪੈਗ਼ਾਮੇ-ਮਯਗੁਸਾਰਾਂ

(ਗ਼ਿਜ਼ਾਲਚਸ਼ਮਾਂ=ਹਿਰਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਾਲੀਆਂ, ਸਮਨਈਜ਼ਾਰਾਂ=
ਚਮੇਲੀ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ, ਉਜਰਖ਼ਵਾਹੀ=ਬੇਬਸੀ, ਨਾਮੂਸੇ-ਜਾਨੋ-ਦਿਲ=
ਜਾਨ ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ, ਵਫ਼ਾਸ਼ਆਰਾਂ=ਵਫ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ, ਫ਼ਿਗਾਰਾਂ=
ਜਖ਼ਮੀ, ਜ਼ਾਹਿਦ=ਤਪਸਵੀ, ਤਰਮੀਮੇ-ਜ਼ੁਹਦ=ਵੈਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਧ, ਅੰਬੋਹੇ-ਬਾਦਾਖ਼ਵਾਰਾਂ=
ਸ਼ਰਾਬੀਆਂ ਦੀ ਭੀੜ, ਖ਼ੁਸ਼ਕਨਾਰਾਂ=ਸੁੰਦਰ ਗੋਦੀ ਵਾਲੇ, ਕਿਸ਼ਤੇ-ਵੀਰਾਂ=ਉਜੜੀ ਕਿਆਰੀ,
ਅਬਰੋ-ਬਾਰਾਂ=ਬੱਦਲ-ਬਰਖਾ, ਤਸਲੀਮੇ-ਮਯਫ਼ਰੋਸ਼ਾਂ=ਸ਼ਰਾਬ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਸਲਾਮ,
ਮਯਗੁਸਾਰਾਂ=ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਵਾਲੇ)

ਤੀਰਗੀ ਹੈ ਕਿ ਉੰਮਡਤੀ ਹੀ ਚਲੀ ਆਤੀ ਹੈ
ਸ਼ਬ ਕੀ ਰਗ-ਰਗ ਸੇ ਲਹੂ ਫੂਟ ਰਹਾ ਹੋ ਜੈਸੇ
ਚਲ ਰਹੀ ਹੈ ਕੁਛ ਇਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਸੇ ਨਬਜ਼ੇ-ਹਸਤੀ
ਦੋਨੋਂ ਆਲਮ ਕਾ ਨਸ਼ਾ ਟੂਟ ਰਹਾ ਹੋ ਜੈਸੇ

ਰਾਤ ਕਾ ਗਰਮ ਲਹੂ ਔਰ ਭੀ ਬਹ ਜਾਨੇ ਦੋ
ਯਹੀ ਤਾਰੀਕੀ ਤੋ ਹੈ ਗ਼ਾਜ਼ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਸਹਰ
ਸੁਬਹ ਹੋਨੇ ਹੀ ਕੋ ਹੈ, ਐ ਦਿਲੇ-ਬੇਤਾਬ, ਠਹਰ

ਅਭੀ ਜ਼ੰਜੀਰ ਛਨਕਤੀ ਹੈ ਪਸੇ-ਪਰਦਏ-ਸਾਜ਼
ਮੁਤਲਕ-ਉਲ-ਹੁਕਮ ਹੈ ਸ਼ੀਰਾਜ਼ਏ-ਅਸਬਾਬ ਅਭੀ
ਸਾਗ਼ਰੇ-ਨਾਬ ਮੇਂ ਆਂਸੂ ਭੀ ਢਲਕ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਲਰਜ਼ਿਸ਼ੇ-ਪਾ ਮੇਂ ਹੈ ਪਾਬੰਦੀ-ਏ-ਆਦਾਬ ਅਭੀ

ਅਪਨੇ ਦੀਵਾਨੋਂ ਕੋ ਦੀਵਾਨਾ ਤੋ ਬਨ ਲੇਨੇ ਦੋ
ਅਪਨੇ ਮਯਖ਼ਾਨੋਂ ਕੋ ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਤੋ ਬਨ ਲੇਨੇ ਦੋ
ਜਲਦ ਯੇ ਸਤਵਤੇ-ਅਸਬਾਬ ਭੀ ਉਠ ਜਾਯੇਗੀ
ਯੇ ਗਰਾਂਬਾਰੀ-ਏ-ਆਦਾਬ ਭੀ ਉਠ ਜਾਯੇਗੀ
ਖ਼ਵਾਹ ਜ਼ੰਜੀਰ ਛਨਕਤੀ ਹੀ, ਛਨਕਤੀ ਹੀ ਰਹੇ

(ਤੀਰਗੀ=ਹਨੇਰਾ, ਗ਼ਾਜ਼ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਸਹਰ=ਸਵੇਰ ਦੇ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲਾਲੀ,
ਪਸੇ=ਪਿੱਛੇ, ਮੁਤਲਕ-ਉਲ-ਹੁਕਮ=ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ, ਸ਼ੀਰਾਜ਼ਏ-ਅਸਬਾਬ=
ਕਾਰਣਾਂ ਦਾ ਕ੍ਰਮ, ਸਾਗ਼ਰੇ-ਨਾਬ=ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਪਿਆਲਾ, ਸਤਵਤੇ=ਸੱਤਾ,
ਗਰਾਂਬਾਰੀ-ਏ-ਆਦਾਬ=ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਬੋਝ)

ਸਾਲਹਾ-ਸਾਲ ਯੇ ਬੇ-ਆਸਰਾ, ਜਕੜੇ ਹੁਏ ਹਾਥ
ਰਾਤ ਕੇ ਸਖ਼ਤੋ-ਸਿਯਹ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਪੈਵਸਤ ਰਹੇ
ਜਿਸ ਤਰਹ ਤਿਨਕਾ ਸਮੰਦਰ ਸੇ ਹੋ ਸਰਗਰਮੇ-ਸਿਤੇਜ਼
ਜਿਸ ਤਰਹ ਤੀਤਰੀ ਕੁਹਸਾਰ ਪੇ ਯਲਗ਼ਾਰ ਕਰੇ
ਔਰ ਅਬ ਰਾਤ ਕੇ ਸੰਗੀਨੋ-ਸਿਯਹ ਸੀਨੇ ਮੇਂ
ਇਤਨੇ ਘਾਵ ਹੈਂ ਕਿ ਜਿਸ ਸਿਮਤ ਨਜ਼ਰ ਜਾਤੀ ਹੈ
ਜਾ-ਬ-ਜਾ ਨੂਰ ਨੇ ਇਕ ਜਾਲ-ਸਾ ਬੁਨ ਰੱਖਾ ਹੈ
ਦੂਰ ਸੇ ਸੁਬਹ ਕੀ ਧੜਕਨ ਕੀ ਸਦਾ ਆਤੀ ਹੈ
ਤੇਰਾ ਸਰਮਾਯਾ, ਤਿਰੀ ਆਸ ਯਹੀ ਹਾਥ ਤੋ ਹੈਂ
ਔਰ ਕੁਛ ਭੀ ਤੋ ਨਹੀਂ ਪਾਸ, ਯਹੀ ਹਾਥ ਤੋ ਹੈਂ
ਤੁਝਕੋ ਮੰਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਗ਼ਲਬਾ-ਏ-ਜ਼ੁਲਮਤ ਲੇਕਿਨ
ਤੁਝਕੋ ਮੰਜ਼ੂਰ ਹੈ ਯੇ ਹਾਥ ਕਲਮ ਹੋ ਜਾਯੇਂ
ਔਰ ਮਸ਼ਰਿਕ ਕੀ ਕਮੀਂਗਹ ਮੇਂ ਧੜਕਤਾ ਹੁਆ ਦਿਨ
ਰਾਤ ਕੀ ਆਹਨੀ ਮੱਯਤ ਕੇ ਤਲੇ ਦਬ ਜਾਯੇ

(ਸਰਗਰਮੇ-ਸਿਤੇਜ਼=ਲੜਦਾ ਹੋਇਆ, ਕੁਹਸਾਰ=ਪਹਾੜ, ਯਲਗ਼ਾਰ=
ਹਮਲਾ, ਮਸ਼ਰਿਕ=ਪੂਰਬ, ਕਮੀਂਗਹ=ਮਚਾਨ ਆਦਿ, ਮੱਯਤ=ਲਾਸ਼)

ਗਰ ਮੁਝੇ ਇਸਕਾ ਯਕੀਂ ਹੋ, ਮਿਰੇ ਹਮਦਮ, ਮਿਰੇ ਦੋਸਤ
ਗਰ ਮੁਝੇ ਇਸਕਾ ਯਕੀਂ ਹੋ ਕਿ ਤੇਰੇ ਦਿਲ ਕੀ ਥਕਨ
ਤੇਰੀ ਆਂਖੋਂ ਕੀ ਉਦਾਸੀ, ਤੇਰੇ ਸੀਨੇ ਕੀ ਜਲਨ
ਮੇਰੀ ਦਿਲਜੋਈ, ਮਿਰੇ ਪਯਾਰ ਸੇ ਮਿਟ ਜਾਯੇਗੀ
ਗਰ ਮਿਰਾ ਹਰਫ਼ੇ-ਤਸੱਲੀ ਵੋ ਦਵਾ ਹੋ ਜਿਸਸੇ
ਜੀ ਉਠੇ ਫਿਰ ਤਿਰਾ ਉਜੜਾ ਹੁਆ ਬੇ-ਨੂਰ ਦਿਮਾਗ਼
ਤੇਰੀ ਪੇਸ਼ਾਨੀ ਸੇ ਧੁਲ ਜਾਯੇਂ ਯੇ ਤਜ਼ਲੀਲ ਕੇ ਦਾਗ਼
ਤੇਰੀ ਬੀਮਾਰ ਜਵਾਨੀ ਕੋ ਸ਼ਫ਼ਾ ਹੋ ਜਾਯੇ
ਗਰ ਮੁਝੇ ਇਸਕਾ ਯਕੀਂ ਹੋ, ਮਿਰੇ ਹਮਦਮ, ਮਿਰੇ ਦੋਸਤ

ਰੋਜ਼ੋ-ਸ਼ਬ, ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ, ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਬਹਲਾਤਾ ਰਹੂੰ
ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਗੀਤ ਸੁਨਾਤਾ ਰਹੂੰ ਹਲਕੇ, ਸ਼ੀਰੀਂ
ਆਬਸ਼ਾਰੋਂ ਕੇ, ਬਹਾਰੋਂ ਕੇ, ਚਮਨਜ਼ਾਰੋਂ ਕੇ ਗੀਤ
ਆਮਦੇ-ਸੁਬਹ ਕੇ, ਮਹਤਾਬ ਕੇ, ਸੱਯਾਰੋਂ ਕੇ ਗੀਤ

ਤੁਝਸੇ ਮੈਂ ਹੁਸਨੋ-ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਹਿਕਾਯਾਤ ਕਹੂੰ
ਕੈਸੇ ਮਗ਼ਰੂਰ ਹਸੀਨਾਓਂ ਕੇ ਬਰਫ਼ਾਬ ਸੇ ਜਿਸਮ
ਗਰਮ ਹਾਥੋਂ ਕੀ ਹਰਾਰਤ ਮੇਂ ਪਿਘਲ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਕੈਸੇ ਇਕ ਚੇਹਰੇ ਕੇ ਠਹਰੇ ਹੁਏ ਮਾਨੂਸ ਨੁਕੂਸ਼
ਦੇਖਤੇ-ਦੇਖਤੇ ਯਕਲਖ਼ਤ ਬਦਲ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਕਿਸ ਤਰਹ ਆਰਿਜ਼ੇ-ਮਹਬੂਬ ਕਾ ਸ਼ੱਫ਼ਾਫ਼ ਬਿੱਲੂਰ
ਯਕਬਯਕ ਬਾਦਾ-ਏ-ਅਹਮਰ ਸੇ ਦਹਕ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਕੈਸੇ ਗੁਲਚੀਂ ਕੇ ਲੀਏ ਝੁਕਤੀ ਹੈ ਖ਼ੁਦ ਸ਼ਾਖ਼ੇ-ਗੁਲਾਬ
ਕਿਸ ਤਰਹ ਰਾਤ ਕਾ ਐਵਾਨ ਮਹਕ ਜਾਤਾ ਹੈ
ਯੂੰ ਹੀ ਗਾਤਾ ਰਹੂੰ, ਗਾਤਾ ਰਹੂੰ, ਤੇਰੀ ਖ਼ਾਤਿਰ
ਗੀਤ ਬੁਨਤਾ ਰਹੂੰ, ਬੈਠਾ ਰਹੂੰ, ਤੇਰੀ ਖ਼ਾਤਿਰ
ਪਰ ਮਿਰੇ ਗੀਤ ਤਿਰੇ ਦੁਖ ਕਾ ਮਦਾਵਾ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਨਗਮਾ ਜੱਰਾਹ ਨਹੀਂ, ਮੂਨਿਸੋ-ਗ਼ਮਖ਼ਵਾਰ ਸਹੀ
ਗੀਤ ਨਸ਼ਤਰ ਤੋ ਨਹੀਂ, ਮਰਹਮੇ-ਆਜ਼ਾਰ ਸਹੀ
ਤੇਰੇ ਆਜ਼ਾਰ ਕਾ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਨਸ਼ਤਰ ਕੇ ਸਿਵਾ
ਔਰ ਯਹ ਸੱਫ਼ਾਕ ਮਸੀਹਾ ਮਿਰੇ ਕਬਜ਼ੇ ਮੇਂ ਨਹੀਂ
ਇਸ ਜਹਾਂ ਕੇ ਕਿਸੀ ਜ਼ੀ-ਰੂਹ ਕੇ ਕਬਜ਼ੇ ਮੇਂ ਨਹੀਂ
ਹਾਂ ਮਗਰ ਤੇਰੇ ਸਿਵਾ, ਤੇਰੇ ਸਿਵਾ, ਤੇਰੇ ਸਿਵਾ

(ਤਜ਼ਲੀਲ=ਅਪਮਾਨ, ਸੱਯਾਰੋਂ=ਸਿਤਾਰੋਂ, ਹਿਕਾਯਾਤ=ਕਹਾਨੀਆਂ, ਮਾਨੂਸ=
ਜਾਣੇ ਪਛਾਣੇ, ਬਿੱਲੂਰ=ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਭਾਂਡਾ, ਬਾਦਾ-ਏ-ਅਹਮਰ=ਲਾਲ ਸ਼ਰਾਬ,
ਐਵਾਨ=ਮਹਿਲ, ਮਦਾਵਾ=ਇਲਾਜ, ਮੂਨਿਸੋ-ਗ਼ਮਖ਼ਵਾਰ=ਦੋਸਤ ਤੇ ਦੁਖ ਵੰਡਣ
ਵਾਲਾ, ਆਜ਼ਾਰ=ਦੁਖ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ, ਸੱਫ਼ਾਕ=ਬੇਰਹਿਮ, ਜ਼ੀ-ਰੂਹ=ਜੀਵ)

ਯੇ ਦਾਗ਼-ਦਾਗ਼ ਉਜਾਲਾ, ਯੇ ਸ਼ਬਗਜ਼ੀਦਾ ਸਹਰ
ਵੋ ਇੰਤਿਜ਼ਾਰ ਥਾ ਜਿਸਕਾ, ਯੇ ਵੋ ਸਹਰ ਤੋ ਨਹੀਂ

ਯੇ ਵੋ ਸਹਰ ਤੋ ਨਹੀਂ ਜਿਸਕੀ ਆਰਜ਼ੂ ਲੇਕਰ
ਚਲੇ ਥੇ ਯਾਰ ਕਿ ਮਿਲ ਜਾਯੇਗੀ ਕਹੀਂ ਨ ਕਹੀਂ
ਫ਼ਲਕ ਕੇ ਦਸ਼ਤ ਮੇਂ ਤਾਰੋਂ ਕੀ ਆਖ਼ਿਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲ
ਕਹੀਂ ਤੋ ਹੋਗਾ ਸ਼ਬੇ-ਸੁਸਤਮੌਜ ਕਾ ਸਾਹਿਲ
ਕਹੀਂ ਤੋ ਜਾਕੇ ਰੁਕੇਗਾ ਸਫ਼ੀਨਏ-ਗ਼ਮੇ ਦਿਲ
ਜਵਾਂ ਲਹੂ ਕੀ ਪੁਰ-ਅਸਰਾਰ ਸ਼ਾਹਰਾਹੋਂ ਸੇ
ਚਲੇ ਜੋ ਯਾਰ ਤੋ ਦਾਮਨ ਪੇ ਕਿਤਨੇ ਹਾਥ ਪੜੇ
ਦਯਾਰੇ-ਹੁਸਨ ਕੀ ਬੇ-ਸਬਰ ਖ਼ਵਾਬਗਾਹੋਂ ਸੇ
ਪੁਕਾਰਤੀ ਰਹੀਂ ਬਾਂਹੇਂ, ਬਦਨ ਬੁਲਾਤੇ ਰਹੇ
ਬਹੁਤ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਥੀ ਲੇਕਿਨ ਰੁਖ਼ੇ-ਸਹਰ ਕੀ ਲਗਨ
ਬਹੁਤ ਕਰੀਂ ਹਸੀਨਾਨੇ-ਨੂਰ ਕਾ ਦਾਮਨ
ਸੁਬੁਕ-ਸੁਬੁਕ ਥੀ ਤਮੰਨਾ ਦਬੀ-ਦਬੀ ਥੀ ਥਕਨ

ਸੁਨਾ ਹੈ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕਾ ਹੈ ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਜ਼ੁਲਮਤੇ-ਨੂਰ
ਸੁਨਾ ਹੈ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕਾ ਹੈ ਵਿਸਾਲੇ-ਮੰਜ਼ਿਲੋ-ਗਾਮ
ਬਦਲ ਚੁਕਾ ਹੈ ਬਹੁਤ ਅਹਲੇ-ਦਰਦ ਕਾ ਦਸਤੂਰ
ਨਿਸ਼ਾਤੇ-ਵਸਲ ਹਲਾਲ ਵ ਅਜ਼ਾਬੇ-ਹਿਜ਼ਰ ਹਰਾਮ
ਜਿਗਰ ਕੀ ਆਗ, ਨਜ਼ਰ ਕੀ ਉਮੰਗ, ਦਿਲ ਕੀ ਜਲਨ
ਕਿਸੀ ਪੇ ਚਾਰਾ-ਏ-ਹਿਜਰਾਂ ਕਾ ਕੁਛ ਅਸਰ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਕਹਾਂ ਸੇ ਆਈ ਨਿਗਾਰੇ-ਸਬਾ ਕਿਧਰ ਕੋ ਗਈ
ਅਭੀ ਚਿਰਾਗ਼ੇ-ਸਰੇ-ਰਹ ਕੋ ਕੁਛ ਖ਼ਬਰ ਹੀ ਨਹੀ
ਅਭੀ ਗਰਾਨੀ-ਏ-ਸ਼ਬ ਮੇਂ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਆਈ
ਨਜਾਤੇ-ਦੀਦਾ-ਓ-ਦਿਲ ਕੀ ਘੜੀ ਨਹੀਂ ਆਈ
ਚਲੇ ਚਲੋ ਕਿ ਵਹ ਮੰਜ਼ਿਲ ਅਭੀ ਨਹੀਂ ਆਈ

(ਸ਼ਬਗਜ਼ੀਦਾ=ਰਾਤ ਦੀ ਡੰਗੀ ਹੋਈ, ਪੁਰ-ਅਸਰਾਰ=ਭੇਦ ਭਰੇ, ਕਰੀਂ=ਨੇੜੇ,
ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਜ਼ੁਲਮਤੇ-ਨੂਰ=ਹਨੇਰੇ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਜੁਦਾਈ, ਵਿਸਾਲੇ-ਮੰਜ਼ਿਲੋ-ਗਾਮ=
ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਕਦਮਾਂ ਦਾ ਮਿਲਣ, ਅਜ਼ਾਬੇ-ਹਿਜ਼ਰ=ਵਿਜੋਗ ਦਾ ਦੁਖ, ਚਾਰਾ=
ਇਲਾਜ)

ਹਮ ਪਰਵਰਿਸ਼ੇ-ਲੌਹੋ-ਕਲਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਜੋ ਦਿਲ ਪੇ ਗੁਜ਼ਰਤੀ ਹੈ ਰਕਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਅਸਬਾਬੇ-ਗ਼ਮੇ-ਇਸ਼ਕ ਬਹਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਵੀਰਾਨੀ-ਏ-ਦੌਰਾਂ ਪੇ ਕਰਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਹਾਂ, ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਅੱਯਾਮ ਅਭੀ ਔਰ ਬੜ੍ਹੇਗੀ
ਹਾਂ, ਅਹਲੇ-ਸਿਤਮ ਮਸ਼ਕੇ-ਸਿਤਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਮੰਜ਼ੂਰ ਯੇ ਤਲਖ਼ੀ, ਯੇ ਸਿਤਮ ਹਮਕੋ ਗਵਾਰਾ
ਦਮ ਹੈ ਤੋ ਮਦਾਵਾ-ਏ-ਅਲਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਮਯਖ਼ਾਨਾ ਸਲਾਮਤ ਹੈ ਤੋ ਹਮ ਸੁਰਖ਼ੀ-ਏ-ਮਯ ਸੇ
ਤਜ਼ਈਨੇ-ਦਰੋ-ਬਾਮੇ-ਹਰਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਬਾਕੀ ਹੈ ਲਹੂ ਦਿਲ ਮੇਂ ਤੋ ਹਰ ਅਸ਼ਕ ਸੇ ਪੈਦਾ
ਰੰਗੇ-ਲਬੋ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਸਨਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
ਇਕ ਤਰਜ਼ੇ-ਤਗ਼ਾਫ਼ੁਲ ਹੈ ਸੋ ਵੋ ਉਨਕੋ ਮੁਬਾਰਕ
ਇਕ-ਅਰਜ਼ੇ-ਤਮੰਨਾ ਹੈ ਸੋ ਹਮ ਕਰਤੇ ਰਹੇਂਗੇ
(ਬਹਮ=ਇਕੱਠਾ, ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਅੱਯਾਮ=ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ,
ਮਦਾਵਾ-ਏ-ਅਲਮ=ਦੁਖ ਦਾ ਇਲਾਜ, ਤਜ਼ਈਨੇ-ਦਰੋ-ਬਾਮੇ-ਹਰਮ=
ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਛੱਤ ਦੀ ਸਜਾਵਟ)

ਪਹਲੀ ਆਵਾਜ਼

ਅਬ ਸਈ ਕਾ ਇਮਕਾਂ ਔਰ ਨਹੀਂ, ਪਰਵਾਜ਼ ਕਾ ਮਜ਼ਮੂੰ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕਾ
ਤਾਰੋਂ ਪੇ ਕਮੰਦੇਂ ਫੇਂਕ ਚੁਕੇ, ਮਹਤਾਬ ਪੇ ਸ਼ਬਖ਼ੂੰ ਹੋ ਭੀ ਚੁਕਾ
ਅਬ ਔਰ ਕਿਸੀ ਫ਼ਰਦਾ ਕੇ ਲੀਏ ਇਨ ਆਂਖੋਂ ਸੇ ਕਯਾ ਪੈਮਾਂ ਕੀਜੇ
ਕਿਸ ਖ਼ਵਾਬ ਕੇ ਝੂਠੇ ਅਫ਼ਸੂੰ ਸੇ ਤਸਕੀਨੇ-ਦਿਲੇ-ਨਾਦਾਂ ਕੀਜੇ
ਸ਼ੀਰੀਨੀ-ਏ-ਲਬ, ਖ਼ੂਸਬੂ-ਏ-ਦਹਨ, ਅਬ ਸ਼ੌਕ ਕਾ ਉਨਵਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਸ਼ਾਦਾਬੀ-ਏ-ਦਿਲ ਤਫ਼ਰੀਹੇ-ਨਜ਼ਰ, ਅਬ ਜ਼ੀਸਤ ਕਾ ਦਰਮਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਜੀਨੇ ਕੇ ਫ਼ਸਾਨੇ ਰਹਨੇ ਦੋ, ਅਬ ਇਨਮੇਂ ਉਲਝਕਰ ਕਯਾ ਲੇਂਗੇ
ਇਕ ਮੌਤ ਕਾ ਧੰਦਾ ਬਾਕੀ ਹੈ, ਜਬ ਚਾਹੇਂਗੇ ਨਿਬਟਾ ਲੇਂਗੇ
ਯਹ ਤੇਰਾ ਕਫ਼ਨ, ਵਹ ਮੇਰਾ ਕਫ਼ਨ, ਯਹ ਮੇਰੀ ਲਹਦ, ਵਹ ਤੇਰੀ ਹੈ

ਦੂਸਰੀ ਆਵਾਜ਼

ਹਸਤੀ ਕੀ ਮਤਾਏ-ਬੇਪਾਯਾਂ, ਜਾਗੀਰ ਤੇਰੀ ਹੈ ਨ ਮੇਰੀ ਹੈ
ਇਸ ਬਜ਼ਮ ਮੇਂ ਅਪਨੀ ਮਸ਼ਅਲੇ-ਦਿਲ ਬਿਸਮਿਲ ਹੈ ਤੋ ਕਯਾ ਰਖ਼ਸ਼ਾਂ ਹੈ ਤੋ ਕਯਾ
ਯਹ ਬਜ਼ਮ ਚਿਰਾਗ਼ਾਂ ਰਹਤੀ ਹੈ, ਇਕ ਤਾਕ ਅਗਰ ਵੀਰਾਂ ਹੈ ਤੋ ਕਯਾ
ਅਫ਼ਸੁਰਦਾ ਹੈਂ ਪਰ ਅੱਯਾਮ ਤਿਰੇ, ਬਦਲਾ ਨਹੀਂ ਮਸਲਕੇ-ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ
ਠਹਰੇ ਨਹੀਂ ਮੌਸਮੇ-ਗੁਲ ਕੇ ਕਦਮ, ਕਾਯਮ ਹੈ ਜਮਾਲੇ-ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ
ਆਬਾਦ ਹੈ ਵਾਦੀਏ-ਕਾਕੁਲੋ-ਲਬ ਸ਼ਾਦਾਬੋ-ਹਸੀਂ ਗੁਲਗਸ਼ਤੇ-ਨਜ਼ਰ
ਮਕਸੂਮ ਹੈ ਲੱਜ਼ਤੇ-ਦਰਦੇ-ਜਿਗਰ, ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਨੇਮਤੇ-ਦੀਦਏ-ਤਰ
ਇਸ ਦੀਦਏ-ਤਰ ਕਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ, ਇਸ ਜ਼ੌਕੇ-ਨਜ਼ਰ ਕਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ
ਇਸ ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ ਕਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ, ਇਨ ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ ਕਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰੋ

ਪਹਲੀ ਆਵਾਜ਼

ਗਰ ਹੈ ਯਹੀ ਮਸਲਕੇ-ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ ਇਨ ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ
ਰਾਨਾਈ-ਏ-ਸ਼ਬ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ, ਅੰਦਾਜ਼ੇ-ਸਹਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ
ਜਬ ਖ਼ੂਨੇ-ਜਿਗਰ ਬਰਫ਼ਾਬ ਬਨਾ, ਜਬ ਆਂਖੇਂ ਆਹਨਪੋਸ਼ ਹੁਈਂ
ਇਸ ਦੀਦਏ-ਤਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ, ਇਸ ਜ਼ੌਕੇ-ਨਜ਼ਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ
ਜਬ ਸ਼ੇ'ਰ ਕੇ ਖ਼ੇਮੇ ਰਾਖ ਹੁਏ, ਨਗ਼ਮੋਂ ਕੀ ਤਨਾਬੇਂ ਟੂਟ ਗਯੀਂ
ਯੇ ਸਾਜ਼ ਕਹਾਂ ਸਰ ਫੋੜੇਂਗੇ, ਇਸ ਕਿਲਕੇ-ਗੁਹਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ
ਜਬ ਕੁੰਜੇ-ਕਫ਼ਸ ਮਸਕਨ ਠਹਰਾ, ਔਰ ਜੈਬੋ-ਗਰੇਬਾਂ ਤੌਕੋ-ਰਸਨ
ਆਯੇ ਕਿ ਨ ਆਯੇ ਮੌਸਮੇ-ਗੁਲ, ਇਸ ਦਰਦੇ-ਜਿਗਰ ਕਾ ਕਯਾ ਹੋਗਾ

ਦੂਸਰੀ ਆਵਾਜ਼

ਯੇ ਹਾਥ ਸਲਾਮਤ ਹੈਂ ਜਬ ਤਕ, ਇਸ ਖ਼ੂੰ ਮੇਂ ਹਰਾਰਤ ਹੈ ਜਬ ਤਕ
ਇਸ ਦਿਲ ਮੇਂ ਸਦਾਕਤ ਹੈ ਜਬ ਤਕ, ਇਸ ਨੁਤਕ ਮੇਂ ਤਾਕਤ ਹੈ ਜਬ ਤਕ
ਇਨ ਤੌਕੋ-ਸਲਾਸਿਲ ਕੋ ਹਮ ਤੁਮ ਸਿਖਲਾਯੇਂਗੇ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਬਰਬਤੋ-ਨੈ
ਵੋ ਸ਼ੋਰਿਸ਼ ਜਿਸਕੇ ਆਗੇ ਜ਼ੁਬੂੰ ਹੰਗਾਮਾਏ-ਤਬਲੇ-ਕੈਸਰੋ-ਕੈ
ਆਜ਼ਾਦ ਹੈਂ ਅਪਨੇ ਫ਼ਿਕਰੋ-ਅਮਲ, ਭਰਪੂਰ ਖ਼ਜ਼ੀਨਾ ਹਿੰਮਤ ਕਾ
ਇਕ ਉਮਰ ਹੈ ਅਪਨੀ ਹਰ ਸਾਅਤ ਇਮਰੋਜ਼ ਹੈ ਅਪਨਾ ਹਰ ਫ਼ਰਦਾ
ਯੇ ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ, ਯੇ ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ, ਯੇ ਅਖ਼ਤਰੋ-ਕੌਕਬ ਅਪਨੇ ਹੈਂ
ਯਹ ਲੌਹੋ-ਕਲਮ, ਯੇ ਤਬਲੋ-ਅਲਮ, ਯੇ ਮਾਲੋ-ਹਸ਼ਮ ਸਬ ਅਪਨੇ ਹੈਂ

(ਸ਼ੋਰਿਸ਼ੇ-ਬਰਬਤੋ-ਨੈ=ਬਰਬਤ (ਸਿਤਾਰ ਵਰਗਾ ਸਾਜ਼) ਅਤੇ ਬੰਸਰੀ ਦੀ ਬਗਾਵਤ,
ਸਈ=ਕੋਸ਼ਿਸ, ਪਰਵਾਜ਼=ਉਡਾਰੀ, ਸ਼ਬਖ਼ੂੰ=ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਹਮਲਾ, ਫ਼ਰਦਾ=ਭਵਿਖ, ਪੈਮਾਂ=
ਵਾਅਦਾ, ਅਫ਼ਸੂੰ=ਜਾਦੂ, ਮਸਲਕੇ-ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ=ਸਵੇਰ-ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਰਾਹ, ਜਮਾਲੇ-ਸ਼ਮਸੋ-ਕਮਰ=
ਸੂਰਜ ਚੰਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਕਾਕੁਲ=ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ, ਗੁਲਗਸ਼ਤ=ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਟਹਿਲਣਾ, ਮਕਸੂਮ=
ਵੰਡੀ ਹੋਈ, ਕਿਲਕੇ-ਗੁਹਰ=ਮੋਤੀ ਬਿਖੇਰਨ ਵਾਲੀ ਕਲਮ, ਮਸਕਨ=ਮਕਾਨ, ਸਦਾਕਤ=
ਸੱਚਾਈ, ਨੁਤਕ=ਬੋਲੀ, ਜ਼ੁਬੂੰ=ਮਮੂਲੀ, ਹੰਗਾਮਾਏ-ਤਬਲੇ-ਕੈਸਰੋ-ਕੈ=ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੈਸਰ ਅਤੇ
ਕੈਖ਼ੁਸਰੋ ਦੇ ਨਗਾਰਿਆਂ ਦਾ ਰੌਲਾ, ਅਖ਼ਤਰੋ-ਕੌਕਬ=ਸਿਤਾਰੇ, ਤਬਲੋ-ਅਲਮ=ਡੱਗਾ ਤੇ ਝੰਡਾ,
ਮਾਲੋ-ਹਸ਼ਮ=ਜਾਇਦਾਦ ਤੇ ਨੌਕਰ)

ਜਾਨ ਬੇਚਨੇ ਕੋ ਆਯੇ ਤੋ ਬੇ-ਦਾਮ ਬੇਚ ਦੀ
ਐ ਅਹਲੇ-ਮਿਸਰ, ਵਜ਼ਏ-ਤਕੱਲੁਫ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਯੇ
ਇੰਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਹੁਕਮੇ-ਅਕੂਬਤ ਸੇ ਪੇਸ਼ਤਰ
ਇਕ ਬਾਰ ਸੂ-ਏ-ਦਾਮਨੇ-ਯੂਸੁਫ਼ ਤੋ ਦੇਖੀਯੇ

(ਅਕੂਬਤ=ਤਸੀਹੇ)

ਰਵਿਸ਼-ਰਵਿਸ਼ ਹੈ ਵਹੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ
ਨਹੀਂ ਹੈ ਕੋਈ ਭੀ ਮੌਸਮ, ਬਹਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਗਰਾਂ ਹੈ ਦਿਲ ਪੇ ਗ਼ਮੇ-ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ
ਹੈ ਆਜ਼ਮਾਇਸ਼ੇ-ਹੁਸਨੇ-ਨਿਗਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਖ਼ੁਸ਼ਾ ਨਜ਼ਾਰਾ-ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੇ-ਯਾਰ ਕੀ ਸਾਅਤ
ਖ਼ੁਸ਼ਾ ਕਰਾਰੇ-ਦਿਲੇ-ਬੇਕਰਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਹਦੀਸੇ-ਬਾਦਾ-ਓ-ਸਾਕੀ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕਿਸ ਮਸਰਫ਼
ਖ਼ਿਰਾਮੇ-ਅਬਰੇ-ਸਰੇ-ਕੋਹਸਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਨਸੀਬ ਸੋਹਬਤੇ-ਯਾਰਾਂ ਨਹੀਂ ਤੋ ਕਯਾ ਕੀਜੇ
ਯਹ ਰਕਸੇ-ਸਾਯਾ-ਏ-ਸਰਵੋ-ਚਿਨਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਯੇ ਦਿਲ ਕੇ ਦਾਗ਼ ਤੋ ਦੁਖਤੇ ਥੇ ਯੂੰ ਭੀ ਪਰ ਕਮ-ਕਮ
ਕੁਛ ਅਬ ਕੇ ਔਰ ਹੈ ਹਿਜਰਾਨੇ-ਯਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਯਹੀ ਜੁਨੂੰ ਕਾ, ਯਹੀ ਤੌਕੋ-ਦਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ
ਯਹੀ ਜਬਰ, ਯਹੀ ਇਖ਼ਤਿਯਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਕਫ਼ਸ ਹੈ ਬਸ ਮੇਂ ਤੁਮਹਾਰੇ, ਤੁਮਹਾਰੇ ਬਸ ਮੇਂ ਨਹੀਂ
ਚਮਨ ਮੇਂ ਆਤਿਸ਼ੇ-ਗੁਲ ਕੇ ਨਿਖਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਸਬਾ ਕੀ ਮਸਤਖ਼ਿਰਾਮੀ ਤਹੇ-ਕਮੰਦ ਨਹੀਂ
ਅਸੀਰੇ-ਦਾਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬਹਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

ਬਲਾ ਸੇ ਹਮਨੇ ਨ ਦੇਖਾ ਤੋ ਔਰ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਫਰੋਗ਼ੇ-ਗੁਲਸ਼ਨੋ-ਸੌਤੇ-ਹਜ਼ਾਰ ਕਾ ਮੌਸਮ

(ਹੁਸਨੇ-ਨਿਗਾਰ=ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਖ਼ੁਸ਼ਾ=ਧੰਨ ਹੈ, ਹਦੀਸੇ-ਬਾਦਾ-ਓ-ਸਾਕੀ=
ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਸਾਕੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ, ਖ਼ਿਰਾਮੇ-ਅਬਰੇ-ਸਰੇ-ਕੋਹਸਾਰ=ਪਹਾੜ ਤੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦਾ
ਉੱਡਣਾ, ਰਕਸੇ-ਸਾਯਾ-ਏ-ਸਰਵੋ-ਚਿਨਾਰ=ਸਰੂ ਅਤੇ ਚਿਨਾਰ ਦੀਆਂ ਛਾਵਾਂ ਦਾ ਨਾਚ,
ਤੌਕੋ-ਦਾਰ=ਗਲ਼ੇ ਦਾ ਫੰਦਾ ਤੇ ਫਾਹੀ, ਤਹੇ-ਕਮੰਦ=ਫੰਦੇ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਰੇ-ਦਾਮ=ਜਾਲ
ਵਿੱਚ ਫਸਿਆ ਹੋਇਆ, ਫਰੋਗ਼ੇ-ਗੁਲਸ਼ਨੋ-ਸੌਤੇ-ਹਜ਼ਾਰ=ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਤੇ ਬਗੀਚਿਆਂ
ਦੀ ਸ਼ੋਭਾ)

ਕਹਾਂ ਹੈ ਮੰਜ਼ਿਲੇ-ਰਾਹੇ-ਤਮੰਨਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਯੇ ਸ਼ਬ ਹਮ ਪਰ ਭੀ ਗੁਜ਼ਰੇਗੀ, ਯੇ ਫ਼ਰਦਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਠਹਰ ਐ ਦਿਲ, ਜਮਾਲੇ-ਰੂ-ਏ-ਜ਼ੇਬਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ

ਜ਼ਰਾ ਸੈਕਲ ਤੋ ਹੋ ਲੇ ਤਸ਼ਨਗੀ ਬਾਦਾਗੁਸਾਰੋਂ ਕੀ
ਦਬਾ ਰੱਖੇਂਗੇ ਕਬ ਤਕ ਜੋਸ਼ੇ-ਸਹਬਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਉਠਾ ਰੱਖੇਂਗੇ ਕਬ ਤਕ ਜਾਮੋ-ਮੀਨਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ

ਸਲਾ ਆ ਤੋ ਚੁਕੇ ਮਹਫ਼ਿਲ ਮੇਂ ਉਸ ਕੂ-ਏ-ਮਲਾਮਤ ਸੇ
ਕਿਸੇ ਰੋਕੇਗਾ ਸ਼ੋਰੇ-ਪੰਦੇ-ਬੇਜਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਕਿਸੇ ਹੈ ਜਾਕੇ ਲੌਟ ਆਨੇ ਕਾ ਯਾਰਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ

ਚਲੇ ਹੈਂ ਜਾਨੋ-ਈਮਾਂ ਆਜ਼ਮਾਨੇ ਆਜ ਦਿਲਵਾਲੇ
ਵੋ ਆਯੇਂ ਲਸ਼ਕਰੇ-ਅਗ਼ਯਾਰੋ-ਆਦਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਵੋ ਆਯੇਂ ਤੋ ਸਰੇ-ਮਕਤਲ, ਤਮਾਸ਼ਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ

ਯੇ ਸ਼ਬ ਕੀ ਆਖ਼ਿਰੀ ਸਾਅਤ ਗਰਾਂ ਕੈਸੀ ਭੀ ਹੋ ਹਮਦਮ
ਜੋ ਇਸ ਸਾਅਤ ਮੇਂ ਪਿਨਹਾਂ ਹੈ ਉਜਾਲਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ
ਜੋ ਫ਼ਰਕੇ-ਸੁਬਹ ਪਰ ਚਮਕੇਗਾ ਤਾਰਾ ਹਮ ਭੀ ਦੇਖੇਂਗੇ

(ਜਮਾਲੇ-ਰੂ-ਏ-ਜ਼ੇਬਾ=ਸੋਹਣੇ ਮੂੰਹ ਦਾ ਰੂਪ, ਸੈਕਲ=ਤਿੱਖੀ,
ਕੂ-ਏ-ਮਲਾਮਤ=ਬਦਨਾਮ ਗਲੀ, ਸ਼ੋਰੇ-ਪੰਦੇ-ਬੇਜਾ=ਗਲਤ
ਉਪਦੇਸ਼ ਦਾ ਰੌਲਾ, ਲਸ਼ਕਰੇ-ਅਗ਼ਯਾਰੋ-ਆਦਾ=ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ
ਫ਼ੌਜ, ਸਰੇ-ਮਕਤਲ=ਕਤਲ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ, ਫ਼ਰਕ=ਮੱਥਾ)

ਸਲਾਮ ਲਿਖਤਾ ਹੈ ਸ਼ਾਇਰ ਤੁਮਹਾਰੇ ਹੁਸਨ ਕੇ ਨਾਮ

ਬਿਖਰ ਗਯਾ ਜੋ ਕਭੀ ਰੰਗੇ-ਪੈਰਹਨ ਸਰੇ-ਬਾਮ
ਨਿਖਰ ਗਯੀ ਹੈ ਕਭੀ ਸੁਬਹ, ਦੋਪਹਰ, ਕਭੀ ਸ਼ਾਮ
ਕਹੀਂ ਜੋ ਕਾਮਤੇ-ਜ਼ੇਬਾ ਪੇ ਸਜ ਗਈ ਹੈ ਕਬਾ
ਚਮਨ ਮੇਂ ਸਰਵੋ-ਸਨੋਬਰ ਸੰਵਰ ਗਯੇ ਹੈਂ ਤਮਾਮ
ਬਨੀ ਬਿਸਾਤੇ ਗ਼ਜ਼ਲ ਜਬ ਡੁਬੋ ਲੀਯੇ ਦਿਲ ਨੇ
ਤੁਮਹਾਰੇ ਸਾਯਾ-ਏ-ਰੁਖ਼ਸਾਰੋ-ਲਬ ਮੇਂ ਸਾਗ਼ਰੋ-ਜਾਮ
ਸਲਾਮ ਲਿਖਤਾ ਹੈ ਸ਼ਾਇਰ ਤੁਮਹਾਰੇ ਹੁਸਨ ਕੇ ਨਾਮ

ਤੁਮਹਾਰੇ ਹਾਥ ਪੇ ਹੈ ਤਾਬਿਸ਼ੇ-ਹਿਨਾ ਜਬ ਤਕ
ਜਹਾਂ ਮੇਂ ਬਾਕੀ ਹੈ ਦਿਲਦਾਰੀ-ਏ-ਉਰੂਸੇ-ਸੁਖ਼ਨ
ਤੁਮਹਾਰਾ ਹੁਸਨ ਜਵਾਂ ਹੈ ਤੋ ਮੇਹਰਬਾਂ ਹੈ ਫ਼ਲਕ
ਤੁਮਹਾਰਾ ਦਮ ਹੈ ਤੋ ਦਮਸਾਜ਼ ਹੈ ਹਵਾ-ਏ-ਵਤਨ
ਅਗਰਚੇ ਤੰਗ ਹੈ ਔਕਾਤ, ਸਖ਼ਤ ਹੈਂ ਆਲਾਮ
ਤੁਮਹਾਰੀ ਯਾਦ ਸੇ ਸ਼ੀਰੀਂ ਹੈ ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਅੱਯਾਮ
ਸਲਾਮ ਲਿਖਤਾ ਹੈ ਸ਼ਾਇਰ ਤੁਮਹਾਰੇ ਹੁਸਨ ਕੇ ਨਾਮ

(ਸਰੇ-ਬਾਮ=ਅਟਾਰੀ ਉੱਤੇ, ਕਾਮਤੇ-ਜ਼ੇਬਾ=ਮਨਮੋਹਕ ਕੱਦ,
ਕਬਾ=ਚੋਗਾ, ਤਾਬਿਸ਼ੇ-ਹਿਨਾ=ਮਹਿੰਦੀ ਦੀ ਦਮਕ, ਦਿਲਦਾਰੀ-
ਏ-ਉਰੂਸੇ-ਸੁਖ਼ਨ=ਕਵਿਤਾ ਵਹੁਟੀ ਦੀ ਰਸਿਕਤਾ, ਦਮਸਾਜ਼=
ਦੋਸਤ, ਤਲਖ਼ੀ-ਏ-ਅੱਯਾਮ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁੜੱਤਣ)

ਦਰਬਾਰ-ਏ-ਵਤਨ ਮੇਂ ਜਬ ਇਕ ਦਿਨ ਸਬ ਜਾਨੇ ਵਾਲੇ ਜਾਏਂਗੇ
ਕੁਛ ਅਪਨੀ ਸਜ਼ਾ ਕੋ ਪਹੁੰਚੇਂਗੇ, ਕੁਛ ਅਪਨੀ ਜਜ਼ਾ ਲੇ ਜਾਏਂਗੇ

ਐ ਖ਼ਾਕ-ਨਸ਼ੀਨੋਂ ਉਠ ਬੈਠੋ, ਵੋ ਵਕਤ ਕਰੀਬ ਆ ਪਹੁੰਚਾ ਹੈ
ਜਬ ਤਖ਼ਤ ਗਿਰਾਏ ਜਾਏਂਗੇ, ਜਬ ਤਾਜ ਉਛਾਲੇ ਜਾਏਂਗੇ

ਅਬ ਟੂਟ ਗਿਰੇਂਗੀ ਜ਼ੰਜੀਰੇਂ, ਅਬ ਜ਼ਿੰਦਾਨੋਂ ਕੀ ਖ਼ੈਰ ਨਹੀਂ
ਜੋ ਦਰਿਯਾ ਝੂਮ ਕੇ ਉੱਠੇ ਹੈਂ, ਤਿਨਕੋਂ ਸੇ ਨ ਟਾਲੇ ਜਾਏਂਗੇ

ਕਟਤੇ ਭੀ ਚਲੋ,ਬੜ੍ਹਤੇ ਭੀ ਚਲੋ,ਬਾਜ਼ੂ ਭੀ ਬਹੁਤ ਹੈਂ ਸਰ ਭੀ ਬਹੁਤ
ਚਲਤੇ ਭੀ ਚਲੋ ਕਿ ਅਬ ਡੇਰੇ ਮੰਜਿਲ ਹੀ ਪੇ ਡਾਲੇ ਜਾਏਂਗੇ

ਐ ਜ਼ੁਲਮ ਕੇ ਮਾਤੋ, ਲਬ ਖੋਲੋ, ਚੁਪ ਰਹਨੇ ਵਾਲੋ, ਚੁਪ ਕਬ ਤਕ
ਕੁਛ ਹਸ਼ਰ ਤੋ ਇਨਸੇ ਉੱਠੇਗਾ, ਕੁਛ ਦੂਰ ਤੋ ਨਾਲੇ ਜਾਏਂਗੇ

(ਜਜ਼ਾ=ਇਨਾਮ, ਜ਼ਿੰਦਾਨੋਂ=ਜੇਲਖ਼ਾਨੇ, ਹਸ਼ਰ=ਪਰਲੋ,
ਨਾਲੇ=ਸ਼ੋਰ)

(੧)
ਤਾਜ਼ਾ ਹੈਂ ਅਭੀ ਯਾਦ ਮੇਂ ਐ ਸਾਕੀ-ਏ-ਗੁਲਫ਼ਾਮ
ਵੋ ਅਕਸੇ-ਰੁਖ਼ੇ-ਯਾਰ ਸੇ ਲਹਕੇ ਹੁਏ ਅੱਯਾਮ
ਵੋ ਫੂਲ-ਸੀ-ਖਿਲਤੀ ਹੁਈ ਦੀਦਾਰ ਕੀ ਸਾਅਤ
ਵੋ ਦਿਲ-ਸਾ ਧੜਕਤਾ ਹੁਆ ਉੱਮੀਦ ਕਾ ਹੰਗਾਮ

ਉੱਮੀਦ ਕਿ ਲੋ ਜਾਗਾ ਗ਼ਮੇ-ਦਿਲ ਕਾ ਨਸੀਬਾ
ਲੋ ਸ਼ੌਕ ਕੀ ਤਰਸੀ ਹੁਈ ਸ਼ਬ ਹੋ ਗਈ ਆਖ਼ਰ
ਲੋ ਡੂਬ ਗਯੇ ਦਰਦ ਕੇ ਬੇਖ਼ਵਾਬ ਸਿਤਾਰੇ
ਅਬ ਚਮਕੇਗਾ ਬੇ-ਸਬਰ ਨਿਗਾਹੋਂ ਕਾ ਮੁਕੱਦਰ

ਇਸ ਬਾਮ ਸੇ ਨਿਕਲੇਗਾ ਤਿਰੇ ਹੁਸਨ ਕਾ ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ
ਉਸ ਕੁੰਜ ਸੇ ਫੂਟੇਗੀ ਕਿਰਨ ਰੰਗੇ-ਹਿਨਾ ਕੀ
ਇਸ ਦਰ ਸੇ ਬਹੇਗਾ ਤਿਰੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਕਾ ਸੀਮਾਬ
ਉਸ ਰਾਹ ਪੇ ਫੂਲੇਗੀ ਸ਼ਫ਼ਕ ਤੇਰੀ ਕਬਾ ਕੀ

ਫਿਰ ਦੇਖੇ ਹੈਂ ਵੋ ਹਿਜਰ ਕੇ ਤਪਤੇ ਹੁਏ ਦਿਨ ਭੀ
ਜਬ ਫ਼ਿਕਰੇ-ਦਿਲੋ-ਜਾਂ ਮੇਂ ਫ਼ੁਗਾਂ ਭੂਲ ਗਯੀ ਹੈ
ਹਰ ਸ਼ਬ ਵੋ ਸਿਯਹ ਬੋਝ ਕਿ ਦਿਲ ਬੈਠ ਗਯਾ ਹੈ
ਹਰ ਸੁਬਹ ਕੀ ਲੌ ਤੀਰ-ਸੀ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਲਗੀ ਹੈ

ਤਨਹਾਈ ਮੇਂ ਕਯਾ-ਕਯਾ ਨ ਤੁਝੇ ਯਾਦ ਕੀਯਾ ਹੈ
ਕਯਾ-ਕਯਾ ਨ ਦਿਲੇ-ਜ਼ਾਰ ਨੇ ਢੂੰਢੀ ਹੈਂ ਪਨਾਹੇਂ
ਆਂਖੋਂ ਸੇ ਲਗਾਯਾ ਹੈ ਕਭੀ ਦਸਤੇ-ਸਬਾ ਕੋ
ਡਾਲੀ ਹੈਂ ਕਭੀ ਗਰਦਨੇ-ਮਹਤਾਬ ਮੇਂ ਬਾਂਹੇਂ

(੨)
ਚਾਹਾ ਹੈ ਉਸੀ ਰੰਗ ਮੇਂ ਲੈਲਾ-ਏ-ਵਤਨ ਕੋ
ਤੜਪਾ ਹੈ ਉਸੀ ਤੌਰ ਸੇ ਦਿਲ ਉਸਕੀ ਲਗਨ ਮੇਂ
ਢੂੰਢੀ ਹੈ ਯੂੰ ਹੀ ਸ਼ੌਕ ਨੇ ਆਸਾਇਸ਼ੇ-ਮੰਜ਼ਿਲ
ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਕੇ ਖ਼ਮ ਮੇਂ ਕਭੀ ਕਾਕੁਲ ਕੀ ਸ਼ਿਕਨ ਮੇਂ

ਇਸ ਜਾਨੇ-ਜਹਾਂ ਕੋ ਭੀ ਯੂੰ ਹੀ ਕਲਬੋ-ਨਜ਼ਰ ਨੇ
ਹੰਸ-ਹੰਸ ਕੇ ਸਦਾ ਦੀ, ਕਭੀ ਰੋ-ਰੋ ਕੇ ਪੁਕਾਰਾ
ਪੂਰੇ ਕੀਯੇ ਸਬ ਹਰਫ਼ੇ-ਤਮੰਨਾ ਕੇ ਤਕਾਜ਼ੇ
ਹਰ ਦਰਦ ਕੋ ਉਜਿਯਾਲਾ, ਹਰ ਇਕ ਗ਼ਮ ਕੋ ਸੰਵਾਰਾ

ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਫੇਰਾ ਕੋਈ ਫ਼ਰਮਾਨ ਜੁਨੂੰ ਕਾ
ਤਨਹਾ ਨਹੀਂ ਲੌਟੀ ਕਭੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਰਸ ਕੀ
ਖ਼ੈਰੀਯਤੇ-ਜਾਂ, ਰਾਹਤੇ-ਤਨ, ਸੇਹਤੇ-ਦਾਮਾਂ
ਸਬ ਭੂਲ ਗਈਂ ਮਸਲਹਤੇਂ ਅਹਲੇ-ਹਵਸ ਕੀ

ਇਸ ਰਾਹ ਮੇਂ ਜੋ ਸਬ ਪੇ ਗੁਜ਼ਰਤੀ ਹੈ ਵੋ ਗੁਜ਼ਰੀ
ਤਨਹਾ ਪਸੇ-ਜਿੰਦਾਂ ਕਭੀ ਰੁਸਵਾ ਸਰੇ-ਬਾਜ਼ਾਰ
ਗਰਜੇ ਹੈਂ ਬਹੁਤ ਸ਼ੈਖ਼ ਸਰੇ-ਗੋਸ਼ਾ-ਏ-ਮਿੰਬਰ
ਕੜਕੇ ਹੈਂ ਬਹੁਤ ਅਹਲੇ-ਹਕਮ ਬਰ-ਸਰੇ-ਦਰਬਾਰ

ਛੋੜਾ ਨਹੀਂ ਗ਼ੈਰੋਂ ਨੇ ਕੋਈ ਨਾਵਕੇ-ਦੁਸ਼ਨਾਮ
ਛੂਟੀ ਨਹੀਂ ਅਪਨੋਂ ਸੇ ਕੋਈ ਤਰਜ਼ੇ-ਮਲਾਮਤ
ਇਸ ਇਸ਼ਕ ਨ ਉਸ ਇਸ਼ਕ ਪੇ ਨਾਦਿਮ ਹੈ ਮਗਰ ਦਿਲ
ਹਰ ਦਾਗ਼ ਹੈ ਇਸ ਦਿਲ ਮੇਂ ਬ-ਜੁਜ਼ ਦਾਗ਼ੇ-ਨਦਾਮਤ

(ਗੁਲਫ਼ਾਮ=ਫੁੱਲ ਵਰਗਾ, ਅੱਯਾਮ=ਦਿਨ, ਖ਼ੁਰਸ਼ੀਦ=ਸੂਰਜ,
ਸੀਮਾਬ=ਪਾਰਾ, ਸ਼ਫ਼ਕ=ਛਿੱਪਦੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਲਾਲੀ, ਫ਼ੁਗਾਂ=
ਵਿਰਲਾਪ, ਆਸਾਇਸ਼=ਸਹਾਰਾ, ਕਲਬੋ-ਨਜ਼ਰ=ਦਿਲ ਤੇ
ਨਜ਼ਰ, ਜਰਸ=ਘੰਟਾ, ਰੁਸਵਾ=ਬਦਨਾਮ, ਸਰੇ-ਗੋਸ਼ਾ-ਏ-ਮਿੰਬਰ=
ਮੰਚ ਤੋਂ, ਅਹਲੇ-ਹਕਮ=ਹੁਕਮਰਾਨ, ਨਾਵਕੇ-ਦੁਸ਼ਨਾਮ=ਗਾਲ਼ਾਂ ਦਾ
ਤੀਰ, ਤਰਜ਼ੇ-ਮਲਾਮਤ=ਨਿੰਦਾ ਦਾ ਢੰਗ, ਨਾਦਿਮ=ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ,
ਦਾਗ਼ੇ-ਨਦਾਮਤ=ਸ਼ਰਮ ਦਾ ਕਲੰਕ)

ਮੁਝਕੋ ਸ਼ਿਕਵਾ ਹੈ ਮਿਰੇ ਭਾਈ ਕਿ ਤੁਮ ਜਾਤੇ ਹੁਏ
ਲੇ ਗਏ ਸਾਥ ਮਿਰੀ ਉਮਰੇ-ਗੁਜ਼ਿਸ਼ਤਾ ਕੀ ਕਿਤਾਬ
ਉਸਮੇਂ ਤੋ ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਤਸਵੀਰੇਂ ਥੀਂ
ਉਸਮੇਂ ਬਚਪਨ ਥਾ ਮਿਰਾ ਔਰ ਮਿਰਾ ਅਹਦੇ-ਸ਼ਬਾਬ
ਉਸਕੇ ਬਦਲੇ ਮੁਝੇ ਤੁਮ ਦੇ ਗਯੇ ਜਾਤੇ-ਜਾਤੇ
ਅਪਨੇ ਗ਼ਮ ਕਾ ਯੇ ਦਹਕਤਾ ਹੁਆ ਖ਼ੂੰ-ਰੰਗ ਗੁਲਾਬ
ਕਯਾ ਕਰੂੰ ਭਾਈ ਯੇ ਏਜ਼ਾਜ਼ ਮੈਂ ਕਯੋਂਕਰ ਪਹਨੂੰ
ਮੁਝਸੇ ਲੇ ਲੋ ਮੇਰੀ ਸਬ ਚਾਕ ਕਮੀਜ਼ੋਂ ਕਾ ਹਿਸਾਬ
ਆਖ਼ਿਰੀ ਬਾਰ ਹੈ, ਲੋ ਮਾਨ ਲੋ ਇਕ ਯੇ ਭੀ ਸਵਾਲ
ਆਜ ਤਕ ਤੁਮਸੇ ਮੈਂ ਲੌਟਾ ਨਹੀਂ ਮਾਯੂਸੇ-ਜਵਾਬ
ਆ ਕੇ ਲੇ ਜਾਓ ਤੁਮ ਅਪਨਾ ਯੇ ਦਹਕਤਾ ਹੁਆ ਫੂਲ
ਮੁਝਕੋ ਲੌਟਾ ਦੋ ਮੇਰੀ ਉਮਰੇ-ਗੁਜ਼ਿਸ਼ਤਾ ਕੀ ਕਿਤਾਬ

(ਨੌਹਾ=ਸ਼ੋਕ ਗੀਤ, ਉਮਰੇ-ਗੁਜ਼ਿਸ਼ਤਾ=ਲੰਘੀ ਉਮਰ,
ਅਹਦੇ-ਸ਼ਬਾਬ=ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਜੁਗ, ਏਜ਼ਾਜ਼=ਸਨਮਾਨ,
ਚਾਕ=ਫਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ, ਮਾਯੂਸ=ਨਿਰਾਸ਼)

(ਜੋ ਅਮਨ ਔਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕੀ ਜੱਦੋ-ਜੇਹਦ ਮੇਂ ਕਾਮ ਆਯੇ)

"ਯਹ ਕੌਨ ਸਖ਼ੀ ਹੈਂ
ਜਿਨਕੇ ਲਹੂ ਕੀ
ਅਸਰਫ਼ੀਯਾਂ ਛਨ-ਛਨ, ਛਨ-ਛਨ
ਧਰਤੀ ਕੇ ਪੈਹਮ ਪਯਾਸੇ
ਕਸ਼ਕੋਲ ਮੇਂ ਢਲਤੀ ਜਾਤੀ ਹੈਂ
ਕਸ਼ਕੋਲ ਕੋ ਭਰਤੀ ਜਾਤੀ ਹੈਂ

ਯੇ ਕੌਨ ਜਵਾਂ ਹੈਂ, ਅਰਜ਼ੇ-ਅਜ਼ਮ,
ਯੇ ਲਖਲੁਟ
ਜਿਨਕੇ ਜਿਸਮੋਂ ਕੀ
ਭਰਪੂਰ ਜਵਾਨੀ ਕਾ ਕੁੰਦਨ
ਯੂੰ ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਰੇਜ਼ਾ-ਰੇਜ਼ਾ ਹੈ
ਯੂੰ ਕੂਚਾ-ਕੂਚਾ ਬਿਖਰਾ ਹੈ
ਐ ਅਰਜ਼ੇ-ਅਜ਼ਮ, ਐ ਅਰਜ਼ੇ-ਅਜ਼ਮ,
ਕਯੋਂ ਨੋਚ ਕੇ ਹੰਸ-ਹੰਸ ਫੇਂਕ ਦੀਯੇ
ਇਨ ਆਂਖੋਂ ਨੇ ਅਪਨੇ ਨੀਲਮ
ਇਨ ਹੋਂਠੋਂ ਨੇ ਅਪਨੀ ਮਰਜਾਂ
ਇਨ ਹਾਥੋਂ ਕੀ ਬੇਕਲ ਚਾਂਦੀ
ਕਿਸ ਕਾਮ ਆਯੀ, ਕਿਸ ਹਾਥ ਲਗੀ ?

ਐ ਪੂਛਨੇਵਾਲੇ ਪਰਦੇਸੀ,
ਯੇ ਤਿਫ਼ਲੋ-ਜਵਾਂ
ਉਸ ਨੂਰ ਕੇ ਨੌਰਸ ਮੋਤੀ ਹੈਂ
ਉਸ ਆਗ ਕੀ ਕੱਚੀ ਕਲੀਯਾਂ ਹੈਂ
ਜਿਸ ਮੀਠੇ ਨੂਰ ਔਰ ਕੜਵੀ ਆਗ
ਸੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀ ਅੰਧੀ ਰਾਤ ਮੇਂ ਫੂਟਾ
ਸੁਬਹੇ-ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਾ ਗੁਲਸ਼ਨ
ਔਰ ਸੁਬਹ ਹੁਈ ਮਨ-ਮਨ, ਤਨ-ਤਨ !

ਇਨ ਜਿਸਮੋਂ ਕਾ ਚਾਂਦੀ-ਸੋਨਾ
ਇਨ ਚੇਹਰੋਂ ਕੇ ਨੀਲਮ-ਮਰਜਾਂ
ਜਗਮਗ, ਜਗਮਗ, ਰਖ਼ਸ਼ਾਂ-ਰਖ਼ਸ਼ਾਂ
ਜੋ ਦੇਖਨਾ ਚਾਹੇ ਪਰਦੇਸੀ
ਪਾਸ ਆਯੇ ਦੇਖੇ ਜੀ ਭਰਕਰ
ਯਹ ਜ਼ੀਸਤ ਕੀ ਰਾਨੀ ਕਾ ਝੂਮਰ
ਯਹ ਅਮਨ ਕੀ ਦੇਵੀ ਕਾ ਕੰਗਨ !"

(ਪੈਹਮ=ਲਗਾਤਾਰ, ਕਸ਼ਕੋਲ=ਕਾਸਾ, ਅਰਜ਼ੇ-ਅਜ਼ਮ=ਈਰਾਨੀ ਧਰਤੀ,
ਮਰਜਾਂ=ਮੂੰਗੇ, ਤਿਫ਼ਲ=ਬੱਚੇ, ਨੌਰਸ=ਨਵੇਂ, ਰਖ਼ਸ਼ਾਂ=ਦਮਕਦਾ ਹੋਇਆ,
ਜ਼ੀਸਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ)

ਰੌਸ਼ਨ ਕਹੀਂ ਬਹਾਰ ਕੇ ਇਮਕਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਗੁਲਸ਼ਨ ਮੇਂ ਚਾਕ ਚੰਦ ਗਰੇਬਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਅਬ ਭੀ ਖ਼ਿਜਾਂ ਕਾ ਰਾਜ ਹੈ ਲੇਕਿਨ ਕਹੀਂ-ਕਹੀਂ
ਗੋਸ਼ੇ ਚਮਨ-ਚਮਨ ਮੇਂ ਗ਼ਜ਼ਲਖ਼ਵਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਠਹਰੀ ਹੁਈ ਹੈ ਸ਼ਬ ਕੀ ਸਿਯਾਹੀ ਵਹੀਂ ਮਗਰ
ਕੁਛ-ਕੁਛ ਸਹਰ ਕੇ ਰੰਗ ਪਰ ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਉਨਮੇਂ ਲਹੂ ਜਲਾ ਹੋ ਹਮਾਰਾ ਕਿ ਜਾਨੋ-ਦਿਲ
ਮਹਫ਼ਿਲ ਮੇਂ ਕੁਛ ਚਿਰਾਗ਼ ਫ਼ਰੋਜ਼ਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਹਾਂ ਕਜ ਕਰੋ ਕੁਲਾਹ ਕਿ ਸਬ-ਕੁਛ ਲੁਟਾਕੇ ਹਮ
ਅਬ ਬੇਨਿਆਜ਼ੇ-ਗਰਦਿਸ਼ੇ-ਦੌਰਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਅਹਲੇ-ਕਫ਼ਸ ਕੀ ਸੁਬਹੇ-ਚਮਨ ਮੇਂ ਖੁਲੇਗੀ ਆਂਖ
ਬਾਦੇ-ਸਬਾ ਕੇ ਵਾਦਾ-ਓ-ਪੈਮਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ
ਹੈ ਦਸ਼ਤ ਅਬ ਭੀ ਦਸ਼ਤ ਮਗਰ ਖ਼ੂਨੇ-ਪਾ ਸੇ 'ਫ਼ੈਜ਼'
ਸੈਰਾਬ ਚੰਦ ਖ਼ਾਰੇ-ਮੁਗ਼ੀਲਾਂ ਹੁਏ ਤੋ ਹੈਂ

(ਅਫ਼ਸ਼ਾਂ=ਉਜਾਗਰ, ਫ਼ਰੋਜ਼ਾਂ=ਰੋਸ਼ਨ, ਬੇਨਿਆਜ਼ੇ-ਗਰਦਿਸ਼ੇ-ਦੌਰਾਂ=
ਸਮੇਂ ਦੀ ਚਾਲ ਤੋਂ ਬੇਪਰਵਾਹ, ਖ਼ਾਰੇ-ਮੁਗ਼ੀਲਾਂ=ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਕੰਡੇ)

ਨਿਸਾਰ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਗਲੀਯੋਂ ਕੇ ਐ ਵਤਨ, ਕਿ ਜਹਾਂ
ਚਲੀ ਹੈ ਰਸਮ ਕਿ ਕੋਈ ਨ ਸਰ ਉਠਾ ਕੇ ਚਲੇ
ਜੋ ਕੋਈ ਚਾਹਨੇ ਵਾਲਾ ਤਵਾਫ਼ ਕੋ ਨਿਕਲੇ
ਨਜ਼ਰ ਚੁਰਾ ਕੇ ਚਲੇ ਜਿਸਮੋ-ਜਾਂ ਬਚਾ ਕੇ ਚਲੇ

ਹੈ ਅਹਲੇ-ਦਿਲ ਕੇ ਲੀਏ ਅਬ ਯੇ ਨਜ਼ਮੇ-ਬਸਤੋ-ਕੁਸ਼ਾਦ
ਕਿ ਸੰਗੋ-ਖ਼ਿਸ਼ਤ ਮੁਕੱਯਦ ਹੈਂ ਔਰ ਸਗ ਆਜ਼ਾਦ

ਬਹੁਤ ਹੈ ਜ਼ੁਲਮ ਕੇ ਦਸਤੇ-ਬਹਾਨਾ-ਜੂ ਕੇ ਲੀਏ
ਜੋ ਚੰਦ ਅਹਲੇ-ਜੁਨੂੰ ਤੇਰੇ ਨਾਮਲੇਵਾ ਹੈਂ
ਬਨੇ ਹੈਂ ਅਹਲੇ-ਹਵਸ, ਮੁੱਦਈ ਭੀ, ਮੁੰਸਿਫ਼ ਭੀ
ਕਿਸੇ ਵਕੀਲ ਕਰੇਂ, ਕਿਸਸੇ ਮੁੰਸਿਫ਼ੀ ਚਾਹੇਂ

ਮਗਰ ਗੁਜ਼ਾਰਨੇਵਾਲੋਂ ਕੇ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਰਤੇ ਹੈਂ
ਤਿਰੇ ਫ਼ਿਰਾਕ ਮੇਂ ਯੂੰ ਸੁਬਹੋ-ਸ਼ਾਮ ਕਰਤੇ ਹੈਂ

ਬੁਝਾ ਜੋ ਰੌਜ਼ਨੇ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਤੋ ਦਿਲ ਯੇ ਸਮਝਾ ਹੈ
ਕਿ ਤੇਰੀ ਮਾਂਗ ਸਿਤਾਰੋਂ ਸੇ ਭਰ ਗਯੀ ਹੋਗੀ
ਚਮਕ ਉਠੇ ਹੈਂ ਸਲਾਸਿਲ ਤੋ ਹਮਨੇ ਜਾਨਾ ਹੈ
ਕਿ ਅਬ ਸਹਰ ਤਿਰੇ ਰੁਖ਼ ਪਰ ਬਿਖਰ ਗਯੀ ਹੋਗੀ

ਗ਼ਰਜ਼ ਤਸੱਵੁਰੇ-ਸ਼ਾਮੋ-ਸਹਰ ਮੇਂ ਜੀਤੇ ਹੈਂ
ਗਿਰਫ਼ਤੇ-ਸਾਯਾ-ਏ-ਦੀਵਾਰੋ-ਦਰ ਮੇਂ ਜੀਤੇ ਹੈਂ

ਯੂੰ ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਲਝਤੀ ਰਹੀ ਹੈ ਜ਼ੁਲਮ ਸੇ ਖ਼ਲਕ,
ਨ ਉਨਕੀ ਰਸਮ ਨਈ ਹੈ, ਨ ਅਪਨੀ ਰੀਤ ਨਈ
ਯੂੰ ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਖਿਲਾਯੇ ਹੈਂ ਹਮਨੇ ਆਗ ਮੇਂ ਫੂਲ
ਨ ਉਨਕੀ ਹਾਰ ਨਈ ਹੈ, ਨ ਅਪਨੀ ਜੀਤ ਨਈ

ਇਸੀ ਸਬਬ ਸੇ ਫ਼ਲਕ ਕਾ ਗਿਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ
ਤਿਰੇ ਫ਼ਿਰਾਕ ਮੇਂ ਹਮ ਦਿਲ ਬੁਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਤੇ
ਗਰ ਆਜ ਤੁਝਸੇ ਜੁਦਾ ਹੈਂ ਤੋ ਕਲ ਬਹਮ ਹੋਂਗੇ
ਯੇ ਰਾਤ-ਭਰ ਕੀ ਜੁਦਾਈ ਤੋ ਕੋਈ ਬਾਤ ਨਹੀਂ

ਗਰ ਆਜ ਔਜ ਪੇ ਹੈ ਤਾਲਾ-ਏ-ਰਕੀਬ ਤੋ ਕਯਾ
ਯੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਕੀ ਖ਼ੁਦਾਈ ਤੋ ਕੋਈ ਬਾਤ ਨਹੀਂ

ਜੋ ਤੁਝਸੇ ਅਹਦੇ-ਵਫ਼ਾ ਉਸਤਵਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ
ਇਲਾਜੇ-ਗਰਦਿਸ਼ੇ-ਲੈਲੋ-ਨਿਹਾਰ ਰਖਤੇ ਹੈਂ

(ਤਵਾਫ਼=ਪਰਿਕਰਮਾ, ਨਜ਼ਮੇ-ਬਸਤੋ-ਕੁਸ਼ਾਦ=ਬੰਨ੍ਹਣ-ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਦਾ ਇੰਤਜਾਮ,
ਸੰਗੋ-ਖ਼ਿਸ਼ਤ=ਪੱਥਰ-ਇੱਟਾਂ, ਮੁਕੱਯਦ=ਕੈਦ, ਸਗ=ਕੁੱਤੇ, ਦਸਤੇ-ਬਹਾਨਾ-ਜੂ=
ਬਹਾਨਾ ਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਹੱਥ, ਸਲਾਸਿਲ=ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ, ਬਹਮ=ਨਾਲ, ਔਜ=ਸ਼ਿਖਰ,
ਤਾਲਾ-ਏ-ਰਕੀਬ=ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਕਿਸਮਤ, ਉਸਤਵਾਰ=ਪੱਕਾ, ਇਲਾਜੇ-ਗਰਦਿਸ਼ੇ-
ਲੈਲੋ-ਨਿਹਾਰ=ਰਾਤ-ਦਿਨ ਦੀ ਵਾਰੀ ਦਾ ਇਲਾਜ)

ਮੋਤੀ ਹੋ ਕਿ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਜਾਮ ਕਿ ਦੁਰ
ਜੋ ਟੂਟ ਗਯਾ, ਸੋ ਟੂਟ ਗਯਾ
ਕਬ ਅਸ਼ਕੋਂ ਸੇ ਜੁੜ ਸਕਤਾ ਹੈ
ਜੋ ਟੂਟ ਗਯਾ, ਸੋ ਛੂਟ ਗਯਾ

ਤੁਮ ਨਾਹਕ ਟੁਕੜੇ ਚੁਨ-ਚੁਨਕਰ
ਦਾਮਨ ਮੇਂ ਛੁਪਾਯੇ ਬੈਠੇ ਹੋ
ਸ਼ੀਸ਼ੋਂ ਕਾ ਮਸੀਹਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਕਯਾ ਆਸ ਲਗਾਯੇ ਬੈਠੇ ਹੋ

ਸ਼ਾਯਦ ਕਿ ਇਨਹੀਂ ਟੁਕੜੋਂ ਮੇਂ ਕਹੀਂ
ਵੋ ਸਾਗ਼ਰੇ-ਦਿਲ, ਹੈ ਜਿਸਮੇਂ ਕਭੀ
ਸਦ ਨਾਜ਼ ਸੇ ਉਤਰਾ ਕਰਤੀ ਥੀ
ਸਹਬਾ-ਏ-ਗ਼ਮੇ-ਜਾਨਾਂ ਕੀ ਪਰੀ

ਫਿਰ ਦੁਨੀਯਾਵਾਲੋਂ ਨੇ ਤੁਮਸੇ
ਯਹ ਸਾਗ਼ਰ ਲੇ ਕੇ ਫੋੜ ਦੀਯਾ,
ਜੋ ਮਯ ਥੀ ਬਹਾ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਮੇਂ
ਮੇਹਮਾਨ ਕਾ ਸ਼ਹਪਰ ਤੋੜ ਦੀਯਾ

ਯੇ ਰੰਗੀਂ ਰੇਜ਼ੇ ਹੈਂ ਸ਼ਾਯਦ
ਉਨ ਸ਼ੋਖ਼ ਬਿਲੂਰੀ ਸਪਨੋਂ ਕੇ
ਤੁਮ ਮਸਤ ਜਵਾਨੀ ਮੇਂ ਜਿਨਸੇ
ਖ਼ਿਲਵਤ ਕੋ ਸਜਾਯਾ ਕਰਤੇ ਥੇ

ਨਾਦਾਰੀ, ਦਫ਼ਤਰ, ਭੂਖ ਔਰ ਗ਼ਮ
ਇਨ ਸਪਨੋਂ ਸੇ ਟਕਰਾਤੇ ਰਹੇ
ਬੇਰਹਮ ਥਾ ਚੌਮੁਖ ਪਥਰਾਓ
ਯੇ ਕਾਂਚ ਕੇ ਢਾਂਚੇ ਕਯਾ ਕਰਤੇ

ਯਾ ਸ਼ਾਯਦ ਇਨ ਜ਼ਰਰੋਂ ਮੇਂ ਕਹੀਂ
ਮੋਤੀ ਹੈ ਤੁਮਹਾਰੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਾ
ਵਹ ਜਿਸਸੇ ਤੁਮਹਾਰੇ ਇਜਜ਼ ਪੇ ਭੀ
ਸ਼ਮਸ਼ਾਦਕਦੋਂ ਨੇ ਨਾਜ਼ ਕੀਯਾ

ਉਸ ਮਾਲ ਕੀ ਧੁਨ ਮੇਂ ਫਿਰਤੇ ਥੇ
ਤਾਜਿਰ ਭੀ ਬਹੁਤ, ਰਹਜ਼ਨ ਭੀ ਕਈ
ਹੈ ਚੋਰਨਗਰ, ਯਾਂ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਕੀ
ਗਰ ਜਾਨ ਬਚੀ ਤੋ ਆਨ ਗਈ

ਯੇ ਸਾਗ਼ਰ-ਸ਼ੀਸ਼ੇ, ਲਾਲੋ-ਗੁਹਰ
ਸਾਲਿਮ ਹੋਂ ਤੋ ਕੀਮਤ ਪਾਤੇ ਹੈਂ
ਯੂੰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਹੋਂ ਤੋ ਫ਼ਕਤ
ਚੁਭਤੇ ਹੈਂ ਲਹੂ ਰੁਲਵਾਤੇ ਹੈਂ

ਤੁਮ ਨਾਹਕ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਚੁਨ-ਚੁਨਕਰ
ਦਾਮਨ ਮੇਂ ਛੁਪਾਯੇ ਬੈਠੇ ਹੋ
ਸ਼ੀਸ਼ੋਂ ਕਾ ਮਸੀਹਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
ਕਯਾ ਆਸ ਲਗਾਯੇ ਬੈਠੇ ਹੋ

ਯਾਦੋਂ ਕੇ ਗਰੇਬਾਨੋਂ ਕੇ ਰਫ਼ੂ
ਪਰ ਦਿਲ ਕੀ ਗੁਜ਼ਰ ਕਬ ਹੋਤੀ ਹੈ
ਇਕ ਬਖੀਯਾ ਉਧੇੜਾ, ਏਕ ਸੀਯਾ
ਯੂੰ ਉਮਰ ਬਸਰ ਕਬ ਹੋਤੀ ਹੈ

ਇਸ ਕਾਰਗਹੇ-ਹਸਤੀ ਮੇਂ ਜਹਾਂ
ਯੇ ਸਾਗ਼ਰ-ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਢਲਤੇ ਹੈ
ਹਰ ਸ਼ੈ ਕਾ ਬਦਲ ਮਿਲ ਸਕਤਾ ਹੈ
ਸਬ ਦਾਮਨ ਪੁਰ ਹੋ ਸਕਤੇ ਹੈਂ

ਜੋ ਹਾਥ ਬੜੇ ਯਾਵਰ ਹੈਂ ਯਹਾਂ
ਜੋ ਆਂਖ ਉਠੇ, ਵੋ ਬਖ਼ਤਾਵਰ
ਯਾਂ ਧਨ-ਦੌਲਤ ਕਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ
ਹੋਂ ਘਾਤ ਮੇਂ ਡਾਕੂ ਲਾਖ ਮਗਰ

ਕਬ ਲੂਟ-ਝਪਟ ਸੇ ਹਸਤੀ ਕੀ
ਦੂਕਾਨੇਂ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਤੀ ਹੈਂ
ਯਾਂ ਪਰਬਤ-ਪਰਬਤ ਹੀਰੇ ਹੈਂ
ਯਾਂ ਸਾਗ਼ਰ-ਸਾਗ਼ਰ ਮੋਤੀ ਹੈਂ

ਕੁਛ ਲੋਗ ਹੈਂ ਜੋ ਇਸ ਦੌਲਤ ਪਰ
ਪਰਦੇ ਲਟਕਾਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੈਂ
ਹਰ ਪਰਬਤ ਕੋ, ਹਰ ਸਾਗ਼ਰ ਕੋ
ਨੀਲਾਮ ਚੜ੍ਹਾਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੈਂ

ਕੁਛ ਵੋ ਭੀ ਹੈਂ ਜੋ ਲੜ-ਭਿੜਕਰ
ਯੇ ਪਰਦੇ ਨੋਚ ਗਿਰਾਤੇ ਹੈਂ
ਹਸਤੀ ਕੇ ਉਠਾਈਗੀਰੋਂ ਕੀ
ਹਰ ਚਾਲ ਉਲਝਾਏ ਜਾਤੇ ਹੈਂ

ਇਨ ਦੋਨੋਂ ਮੇਂ ਰਨ ਪੜਤਾ ਹੈ
ਨਿਤ ਬਸਤੀ-ਬਸਤੀ, ਨਗਰ-ਨਗਰ
ਹਰ ਬਸਤੇ ਘਰ ਕੇ ਸੀਨੇ ਮੇਂ
ਹਰ ਚਲਤੀ ਰਾਹ ਕੇ ਮਾਥੇ ਪਰ

ਯੇ ਕਾਲਿਖ਼ ਭਰਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੈਂ
ਵੋ ਜੋਤ ਜਗਾਤੇ ਰਹਤੇ ਹੈਂ
ਵੋ ਆਗ ਲਗਾਤੇ ਫਿਰਤੇ ਹੈਂ
ਵੋ ਆਗ ਬੁਝਾਤੇ ਰਹਤੇ ਹੈਂ

ਸਬ ਸਾਗ਼ਰ, ਸ਼ੀਸ਼ੇ, ਲਾਲੋ-ਗੁਹਰ
ਇਸ ਬਾਜ਼ੀ ਮੇਂ ਬਦ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਉੱਠੋ ਸਬ ਖ਼ਾਲੀ ਹਾਥੋਂ ਕੋ
ਇਸ ਰਨ ਸੇ ਬੁਲਾਵੇ ਆਤੇ ਹੈਂ

(ਦੁਰ=ਰਤਨ, ਸਦ=ਸੌ, ਸਹਬਾ-ਏ-ਗ਼ਮੇ-ਜਾਨਾਂ=ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ
ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ, ਸ਼ਹਪਰ=ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖੰਭ, ਰੇਜ਼ੇ=ਕਣ, ਖ਼ਿਲਵਤ=
ਇਕਾਂਤ, ਇਜਜ਼=ਨਰਮਾਈ, ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ=ਸਰੂ, ਰਹਜ਼ਨ=ਡਾਕੂ,
ਯਾਵਰ=ਸਹਾਇਕ, ਬਖ਼ਤਾਵਰ=ਕਰਮਾਂਵਾਲਾ)

ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਕੀ ਏਕ ਸ਼ਾਮ ਸ਼ਾਮ ਕੇ ਪੇਚੋ-ਖ਼ਮ ਸਿਤਾਰੋਂ ਸੇ
ਜ਼ੀਨਾ-ਜ਼ੀਨਾ ਉਤਰ ਰਹੀ ਹੈ ਰਾਤ
ਯੂੰ ਸਬਾ ਪਾਸ ਸੇ ਗੁਜ਼ਰਤੀ ਹੈ
ਜੈਸੇ ਕਹ ਦੀ ਕਿਸੀ ਨੇ ਪਯਾਰ ਕੀ ਬਾਤ
ਸਹਨੇ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਕੇ ਬੇ-ਵਤਨ ਅਸ਼ਜਾਰ
ਸਰਨਿਗੂੰ ਮਹਵ ਹੈਂ ਬਨਾਨੇ ਮੇਂ
ਦਾਮਨੇ-ਆਸਮਾਂ ਪੇ ਨਕਸ਼ੋ-ਨਿਗਾਰ

ਸ਼ਾਨਏ-ਬਾਮ ਪਰ ਦਮਕਤਾ ਹੈ
ਮੇਹਰਬਾਂ ਚਾਂਦਨੀ ਕਾ ਦਸਤੇ-ਜਮੀਲ
ਖ਼ਾਕ ਮੇਂ ਘੁਲ ਗਯੀ ਹੈ ਆਬੇ-ਨਜੂਮ
ਨੂਰ ਮੇਂ ਘੁਲ ਗਯਾ ਹੈ ਅਰਸ਼ ਕਾ ਨੀਲ
ਸਬਜ਼ ਗੋਸ਼ੋਂ ਮੇਂ ਨੀਲਗੂੰ ਸਾਯੇ
ਲਹਲਹਾਤੇ ਹੈਂ ਜਿਸ ਤਰਹ ਦਿਲ ਮੇਂ
ਮੌਜੇ-ਦਰਦੇ-ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਯਾਰ ਆਯੇ

ਦਿਲ ਸੇ ਪੈਹਮ ਖ਼ਯਾਲ ਕਹਤਾ ਹੈ
ਇਤਨੀ ਸ਼ੀਰੀਂ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇਸ ਪਲ
ਜ਼ੁਲਮ ਕਾ ਜ਼ਹਰ ਘੋਲਨੇਵਾਲੇ
ਕਾਮਰਾਂ ਹੋ ਸਕੇਂਗੇ ਆਜ ਨ ਕਲ
ਜਲਵਾਗਾਹੇ-ਵਿਸਾਲ ਕੀ ਸ਼ਮਏਂ ਵੋ ਬੁਝਾ ਭੀ ਚੁਕੇ ਅਗਰ ਤੋ ਕਯਾ
ਚਾਂਦ ਕੋ ਗੁਲ ਕਰੇਂ, ਤੋ ਹਮ ਜਾਨੇਂ

(ਪੇਚੋ-ਖ਼ਮ=ਵਿੰਗੇ-ਟੇਢੇ, ਸਹਨ=ਵਿਹੜਾ, ਅਸਜਾਰ=ਰੁੱਖ, ਮਹਵ=ਵਿਅਸਤ,
ਦਸਤੇ-ਜਮੀਲ=ਸੁੰਦਰ ਹੱਥ, ਮੌਜ=ਲਹਿਰ, ਕਾਮਰਾਂ=ਸਫਲ)

ਰਾਤ ਬਾਕੀ ਥੀ ਅਭੀ ਜਬ ਸਰੇ-ਬਾਲੀਂ ਆਕਰ
ਚਾਂਦ ਨੇ ਮੁਝਸੇ ਕਹਾ, "ਜਾਗ, ਸਹਰ ਆਈ ਹੈ !
ਜਾਗ, ਇਸ ਸ਼ਬ ਜੋ ਮਯੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਤਿਰਾ ਹਿੱਸਾ ਥੀ
ਜਾਮ ਕੇ ਲਬ ਸੇ ਤਹੇ-ਜਾਮ ਉਤਰ ਆਈ ਹੈ ।"

ਅਕਸੇ-ਜਾਨਾਂ ਕੋ ਵਿਦਾ ਕਰਕੇ ਉਠੀ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ
ਸ਼ਬ ਕੇ ਠਹਰੇ ਹੁਏ ਪਾਨੀ ਕੀ ਸਿਯਹ ਚਾਦਰ ਪਰ
ਜਾ-ਬ-ਜਾ ਰਕਸ ਮੇਂ ਆਨੇ ਲਗੇ ਚਾਂਦੀ ਕੇ ਭੰਵਰ
ਚਾਂਦ ਕੇ ਹਾਥ ਸੇ ਤਾਰੋਂ ਕੇ ਕੰਵਲ ਗਿਰ-ਗਿਰਕਰ
ਡੂਬਤੇ, ਤੈਰਤੇ, ਮੁਰਝਾਤੇ ਰਹੇ, ਖਿਲਤੇ ਰਹੇ
ਰਾਤ ਔਰ ਸੁਬਹ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਗਲੇ ਮਿਲਤੇ ਰਹੇ

ਸਹਮੇ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਮੇਂ ਰਫ਼ੀਕੋਂ ਕੇ ਸੁਨਹਰੇ ਚੇਹਰੇ
ਸਤਹੇ-ਜ਼ੁਲਮਤ ਸੇ ਦਮਕਤੇ ਹੁਏ ਉਭਰੇ ਕਮ-ਕਮ
ਨੀਂਦ ਕੀ ਓਸ ਨੇ ਉਨ ਚੇਹਰੋਂ ਸੇ ਧੋ ਡਾਲਾ ਥਾ
ਦੇਸ ਕਾ ਦਰਦ, ਫ਼ਿਰਾਕੇ-ਰੁਖ਼ੇ-ਮਹਬੂਬ ਕਾ ਗ਼ਮ
ਦੂਰ ਨੌਬਤ ਹੁਈ, ਫਿਰਨੇ ਲਗੇ ਬੇਜ਼ਾਰ ਕਦਮ
ਜ਼ਰਦ ਫ਼ਾਕੋਂ ਕੇ ਸਤਾਯੇ ਹੁਏ ਪਹਰੇਵਾਲੇ
ਅਹਲੇ-ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਕੇ ਗ਼ਜ਼ਬਨਾਕ ਖ਼ਰੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲੇ
ਜਿਨਕੀ ਬਾਂਹੋਂ ਮੇਂ ਫਿਰਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਬਾਂਹੇਂ ਡਾਲੇ
ਲੱਜ਼ਤੇ-ਖ਼ਵਾਬ ਸੇ ਮਖ਼ਮੂਰ ਹਵਾਏਂ ਜਾਗੀਂ
ਜੇਲ ਕੀ ਜ਼ਹਰ ਭਰੀ ਚੂਰ ਸਦਾਏਂ ਜਾਗੀਂ
ਦੂਰ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖ਼ੁਲਾ ਕੋਈ, ਕੋਈ ਬੰਦ ਹੁਆ
ਦੂਰ ਮਚਲੀ ਕੋਈ ਜ਼ੰਜੀਰ, ਮਚਲ ਕੇ ਰੋਈ
ਦੂਰ ਉਤਰਾ ਕਿਸੀ ਤਾਲੇ ਕੇ ਜਿਗਰ ਮੇਂ ਖ਼ੰਜਰ
ਸਰ ਪਟਕਨੇ ਲਗਾ ਰਹ-ਰਹ ਕੇ ਦਰੀਚਾ ਕੋਈ
ਗੋਯਾ ਫਿਰ ਖ਼ਵਾਬ ਸੇ ਬੇਦਾਰ ਹੁਏ ਦੁਸ਼ਮਨੇ-ਜਾਂ
ਸੰਗੋ-ਫੌਲਾਦ ਸੇ ਢਾਲੇ ਹੁਏ ਜਿੰਨਾਤੇ-ਗਰਾਂ
ਜਿਨਕੇ ਚੰਗੁਲ ਮੇਂ ਸ਼ਬੋ-ਰੋਜ਼ ਹੈਂ ਫ਼ਰਿਯਾਦਕੁਨਾਂ
ਮੇਰੇ ਬੇਕਾਰ ਸ਼ਬੋ-ਰੋਜ਼ ਕੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਪਰੀਯਾਂ
ਅਪਨੇ ਸ਼ਹਪੂਰ ਕੀ ਰਹ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈਂ ਯੇ ਅਸੀਰ
ਜਿਸਕੇ ਤਰਕਸ਼ ਮੇਂ ਹੈਂ ਉੱਮੀਦ ਕੇ ਜਲਤੇ ਹੁਏ ਤੀਰ

(ਸਰੇ-ਬਾਲੀਂ=ਸਰ੍ਹਾਣੇ, ਮਯੇ-ਖ਼ਵਾਬ=ਸੁਫ਼ਨੇ ਦੀ ਸ਼ਰਾਬ, ਅਕਸੇ-ਜਾਨਾਂ=
ਪਿਆਰੇ ਦੀ ਕਲਪਣਾ, ਰਫ਼ੀਕ=ਦੋਸਤ, ਖ਼ਰੋਸ਼ਾਂ=ਦਰਦ ਨਾਲ ਭਰੇ, ਮਖ਼ਮੂਰ=
ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਚੂਰ, ਦਰੀਚਾ=ਝਰੋਖਾ, ਜਿੰਨਾਤੇ-ਗਰਾਂ=ਵੱਡੇ ਪਿਸ਼ਾਚ, ਸ਼ਹਪੂਰ=
ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ)

ਦਸ਼ਤੇ-ਤਨਹਾਈ ਮੇਂ, ਐ ਜਾਨੇ-ਜਹਾਂ, ਲਰਜ਼ਾਂ ਹੈਂ
ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਕੇ ਸਾਯੇ, ਤਿਰੇ ਹੋਠੋਂ ਕੇ ਸਰਾਬ
ਦਸ਼ਤੇ-ਤਨਹਾਈ ਮੇਂ, ਦੂਰੀ ਕੇ ਖ਼ਸੋ-ਖ਼ਾਕ ਤਲੇ
ਖਿਲ ਰਹੇ ਹੈਂ ਤਿਰੇ ਪਹਲੂ ਕੇ ਸਮਨ ਔਰ ਗੁਲਾਬ

ਉਠ ਰਹੀ ਹੈ ਕਹੀਂ ਕੁਰਬਤ ਸੇ ਤਿਰੀ ਸਾਂਸ ਕੀ ਆਂਚ
ਅਪਨੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਮੇਂ ਸੁਲਗਤੀ ਹੁਈ ਮੱਧਮ-ਮੱਧਮ
ਦੂਰ-ਉਫ਼ਕ ਪਾਰ, ਚਮਕਤੀ ਹੁਈ, ਕਤਰਾ-ਕਤਰਾ
ਗਿਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤਿਰੀ ਦਿਲਦਾਰ ਨਜ਼ਰ ਕੀ ਸ਼ਬਨਮ

ਇਸ ਕਦਰ ਪਯਾਰ ਸੇ, ਐ ਜਾਨੇ-ਜਹਾਂ, ਰੱਖਾ ਹੈ
ਦਿਲ ਕੇ ਰੁਖ਼ਸਾਰ ਪੇ ਇਸ ਵਕਤ ਤਿਰੀ ਯਾਦ ਨੇ ਹਾਥ
ਯੂੰ ਗੁਮਾਂ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਗਰਚੇ ਹੈ ਅਭੀ ਸੁਬਹੇ-ਫ਼ਿਰਾਕ,
ਢਲ ਗਯਾ ਹਿਜਰ ਕਾ ਦਿਨ, ਆ ਭੀ ਗਈ ਵਸਲ ਕੀ ਰਾਤ

(ਦਸ਼ਤੇ-ਤਨਹਾਈ=ਇਕੱਲ ਦਾ ਜੰਗਲ, ਲਰਜ਼ਾਂ=ਕੰਬਦੀ, ਸਰਾਬ=
ਮ੍ਰਿਗਤ੍ਰਿਸ਼ਣਾ, ਖ਼ਸੋ-ਖ਼ਾਕ=ਘਾਹ ਤੇ ਧੂੜ, ਸਮਨ=ਚਮੇਲੀ,ਕੁਰਬਤ=
ਨੇੜਤਾ)