آکاشاں دا سورج،
چانن ونڈدا،
تے دور کردا ہنیریاں نوں،
سلام اس سورج نوں،
جو خود مچّ-مچّ کے،
روشن کردا دنیاں نوں،
مچّ-مچّ کے روشنی کرنی،
کنی اوکھی تے کنی مشکل،
سورج جاندا اے۔

ایسا ہی اک سورج تلاشاں،
دھرتی تے وسدے لوکاں چ،
جو دور کرے،
وہماں-بھرماں، جاتاں-پاتاں،
تے کوڑ-ریتاں دے گوڑھے ہنیریاں نوں،
تے روشن کرے،
سبھ منکھاں دیاں زندگیاں نوں۔

پر کون بنے سورج ؟
مچن توں ڈردا ہر کوئی،
میں بناں جاں تسیں بنو،
سورج تاں بننا پینا اے۔

کون-کون نے چانن دے دشمن لبھن تے کھوجن لئی،
کدے کدے ہنیریاں دا لباس وی پہننا پیندا۔

بھاویں دلوں گالھاں وی دندے ہاں پر زندہ رہن لئی،
کدے کدے زمانے دے کھداواں توں وی سہکنا پیندا۔

دل وچّ بھری اداسی دی گوڑھی بدبو دے باو جود،
کدے کدے مہکدے پھلاں وانگ وی مہکنا پیندا۔

ضروری نہیں کہ سبھ حق ہتھ جوڑ کے ہی مل جان،
کدے کدے جنگ دی اگّ وچّ وی دہکنا پیندا۔

سرمسار تاں ہے دوگلے نیتاواں دے ہتھ 'بھارت' ویکھکے،
کدے کدے وکھاوے لئی ترنگے نوں وی لہرنا پیندا۔

سدھو' تھکاوٹ وی ہندی اے، نرنتر تر نہیں سکدے،
کدے کدے منزلاں دے راہیں وی ٹھہرنا پیندا۔

سدھو' چھڈّ یر،
آہ کوی، پروپھیشر، نیتا، ابھنیتا،
مطلب وغیرہ وغیرہ بننا،
آپاں تاں 'بابا' بنانگے۔

اکھر گیان تاں آپاں جاندیاں،
مہان گرنتھ نیجھ لا کے پڑدیانگے،
تے گرنتھاں دے مہان گپاں نوں،
اپدیش بناکے لوکاں تے مڑ دیانگے۔

توں ویکھیں تا سعی،
غریبی تے دکھاں دے مارے،
بے سمجھ بھولے لوک وچارے،
اپنے کول بھجے آؤننگے سارے،
اکا دکا جو وی متھا ٹیکنگے،
اپنے کول تاں انبار لگّ جاویگا....

بسّ پھر کی،
کتے صاف سوہنی جگہ تے،
کوئی ڈیرہ پا لوانگے،
تے روز صبح-سام،
پریمی سیوکاں نوں اپدیش دیا کراںگے۔

حسن دی بھورا فکر نہ کر،
حسن تاں اپنے پریمی پیارے،
خود ڈیرے 'چ ارپت کریا کرنگے،
تے حسن وی تازہ تے بھانت-سوانتا۔

سمجھدار لوکاں دے وکھاوے لئی،
دو-چار چنگے کم کر دیوانگے،
تے باقی بچدی نوٹاں دی ڈھیری،
اولاد دے ناں بینکاں چ دھر دیوانگے۔

نیتاواں نال دوستی گنڈھانگے،
اپنے پریمی پیاریاں توں،
دوست نیتاواں نوں ووٹاں پوا دیا کراںگے،
تے بدلے 'چ قانون دا سہارا لوانگے۔

ویکھیں پھر کویں،
چھیتی ہی بلے-بلے ہو جاؤ..

پر جے سچ ساہمنے آ گیا،
پھر جھٹپٹّ تھلے-تھلے ہو جاؤ..

یر 'سدھو' ڈرا نہ،
جد تھلے-تھلے ہوؤُ ویکھانگے،
پہلاں 'بابا' تاں بنیئے۔

میری زندگی وچّ،
بچپن توں لے کے ہن تکّ،
جو-جو وی درداں دے،
جوالامکھی پھٹدے رہے۔

کدے نیناں وچوں،
ہنجھو بنکے وگے نہیں،
صرف دل دے دھراتل تے،
لاواں بن-بن جمدے رہے۔

تے اج اوہی،
لاواں بنے درد ہولی-ہولی،
لفظاں دا روپ دھار کے،
کورے صفیاں تے کر رہے نے۔

جیوں ہی ایہہ کر رہے نے،
تؤں ہی دل توں بھار گھٹّ رہا،
میں ہولا-پھلّ ہو رہا ہاں،
تے دن وی چنگے گزر رہے نے۔

تتی-تتی دھپّ 'چ،
گرمی دے قہر 'چ،
توں ہوا لگدی۔

تینوں یاد کرکے،
درد مٹ جان،
توں دوا لگدی۔

کومل دل وچّ،
توں دھڑکیں ہر پل،
توں خدا لگدی۔

بولیں سہد وانگ،
تے ویکھیں پیار نال،
توں وفا لگدی۔

پھلاں وانگ ہسیں،
مورنی وانگ تریں،
توں ادا لگدی۔

جدوں رسّ جاویں،
تے بولیں نہ بلائی،
توں سجا لگدی۔

نہ میں کوئی غزل لکھی، تے نہ ہی کوئی نظم لکھی،
میں تاں صرف لکھے نے، دلاں دے ززبات سزن جی۔

ناستکاں نے منیا، آستک پیروکاراں نے نہیں منیا،
گروآں دا کہنا، مانس کی ایک جات سجن جی۔

پیر-پیر تے آلے-دوآلے دشمن سرج لیندی ہے،
بڑی بے رس ہندی اے، سچے لوکاں دی اوقات سجن دی۔

صدیاں دے کالی رات دے ہنیریاں چ بھٹک رہے ہاں،
ہن انتظار نہیں ہندا، چھیتی لے آؤ پربھات سجن جی۔

سدھو' اک ہڑ آویگا، جو ٹوئے-ٹبیاں نوں ہونجھ دیویگا،
پھر اچے-نیویاں دی مکّ جانی ہے بات سجن جی۔

نہ جندگیئے، کدے نہ پہنچاویں سانوں منزلاں تے،
اسیں تاں ہن راہواں وچّ ہی بھٹکنا چاہندے ہاں۔

نہ وے سمیاں، بنی نہ ملھم ساڈے زخماں لئی،
درداں دی اگّ وچّ ہی سدا تڑپھنا چاہندے ہاں۔

جاؤ وے دوستو، نہ لوڑ ہن تھوڈی گوڑھی دوستی دی،
دشمناں دیاں اکھاں وچّ ہی رڑکنا چاہندے ہاں۔

لوکاں تے تاں کی ہونا، ہن خود تے وی وسواش نہیں،
ہن تاں محبوب نوں وی سیتا وانگ پرکھنا چاہندے ہاں۔

صبر-سنتوکھ نال بڑا سہِ لیا ظلم سرکاراں دا،
ہن آوارہ پشواں وانگ اسیں بڑکنا چاہندے ہاں۔

سدھو' نہ اسیں پھلّ تے نہ ہی تارہ بننا لوچیئے،
تیزابی مینہہ بنکے محلاں تے ورسنا چاہندے ہاں۔

جڑھوں مکادے انقلاب دے ویریاں نوں،
نیں کویتا توں ہتھیار بنجا۔

غریباں دے ویہڑیاں 'چ مہکاں کھلار نیں،
نیں کویتا توں گلزار بنجا۔

وہلا رہِ کے کوئی نوجوان بھٹکے نہ،
نیں کویتا توں روزگار بنجا۔

کٹڑ دلاں 'چ بھری نفرت سوکھ اڑیئے،
نیں کویتا توں پیار بنجا۔

دیش دی واگڈور اپنے ہتھ لے اڑیئے،
نیں کویتا توں سرکار بنجا۔

سدھو' کوک-کوک کے کہہ رہا یگ بدلو،
نیں کویتا توں پکار بنجا۔

کنڈیالیاں تاراں دا ٹٹّ جانا،
سبھ سرحداں دا مٹ جانا،
تے صرف 'امن' دا ہونا،
امیری غریبی دا دم توڑنا،
رام خدا واہگورو دا جڑنا،
کرت کرنا، ونڈ چھکنا،
کڑیاں دا آزاد گھمنا،
میں تے ہنکار دا مٹنا،
پھیسن دا ہڑ رکنا،
سادگی دا جگہ جگہ مہکنا،
کوڑریتاں دا ختم ہونا،
اصل کلا دا ملّ پینا،
گیان دا لوکاں چ بکھرنا،
تے' ضمیر دے قاتل' دا چھپنا،
فلحال تاں سپنا اے،
پر حقیقت بنیگا ضرور۔

جدوں تینوں پھانسی تے ٹنگیا،
سارا دیش ہسیا،
بچے، بڈھے، جوان سبھ لوک،
نکو نکّ بھر گئے خوشیاں نال،
جویں کوئی جنگ جتی ہووے،
جاں کسے نیتا نے پتّ ویاہیا ہووے،
پتہ نہیں کیوں ؟
دیش دی جنتا پھلی نہ سمائی۔

پر میں تے میرا دل،
بڑے اداس تے غمغین ساں،
سانوں تیرے تے ترس آ رہا سی،
پتہ نیں کیوں ؟
شاید میں تے میرے دل نے،
تیرے کالے کارنامے دی بنیاد،
تے تیرے ماپیاں دی غریبی تکّ لئی سی۔

توں وی بہت پیارا پتر سیں،
ماپیاں دی اکھ دا تارہ،
پر کمینی-ہبسن-کتی غریبی نے،
ماپیاں ہتھوں تینوں وکا دتا،
اوہناں مانوی بمب دے وپاریاں کول،
جنہاں دے دل چ نفرت دی زہر بھری اے،
تے جہڑے صرف نفرت دی ہی گلّ کردے نے۔

توں تاں بالکل کورا صفعہ سی،
چٹے دودھ ورگا،
تیرے تے ایہہ کالے اکھر،
مذہبی تنگ-دل حاکماں نے لکھے،
اوہناں نے تینوں بھڑکایا،
"بھارت چ ساڈی قوم تے ظلم ہندا،
ہندو راج کردے نے ساڈی قوم تے"
توں نوجوان سی،
تیرے خون نے ابالا کھادھا،
اوہ مذہبی حاکم ہسے،
کیوں جو اوہناں نوں مانوی بمب مل گیا سی۔

اتھے توں انسان نہ رہا،
تینوں بندیمارو ہتھیار بنا دتا گیا،
تے پھر تینوں گھلّ دتا بھارت 'چ،
جتھے تیری سمجھ مطابق کافر وسدے سن،
تے جو تیری قوم تے ظلم کردے سن،
پر جد توں سچ تکیا ہونا،
تاں تینوں ایہہ بکواس لگیا ہونا،
توں کمانو نکلیا تیر سی،
رک نہیں سکدا سی۔

پھر توں سرو کیتا اپنا کارج،
توں لوکاں تے انیواہ گولیاں چلائیاں،
پلاں چ لاساں دے ڈھیر،
چیک چہاڑا، سور سرابا،
ہر پاسے کھلبلی،
لہو-لہان چہرے،
"ہائے-ہائے" دیاں چیکاں،
توں تے تیرے ساتھی خوس
تے اوہ مذہبی حاکم وی خوس۔

پر کنا چر،
سو سنیار دی، تے اک لوہار دی،
آخر تینوں پھڑ لیا گیا،
پھیر توں اگلے راج،
"مینوں بھارت بارے بھڑکایا گیا،
میرے ماپیاں غریبی وسّ ویچ دتا "
توں رویا، بہت رویا،
مگرمچھ دیاں اکھاں چ اتھرو،
تینوں کیتی دا پچھتاوا ہویا،
پر ہن کی ہو سکدا سی؟

آخر تینوں پھانسی تے ٹنگ دتا،
دکھ نہیں تینوں پھانسی تے ٹنگیا،
دکھ ہے..
پاپن غریبی نوں کد پھانسی ہوویگی ؟
مذہبی نفرت نوں کد پھانسی ہوویگی ؟
ایہہ لوک، ہندو، سکھ، مسلمان نہ ہو کے،
کد صرف تے صرف انسان بننگے ؟
آخر کد؟
(ازمل قصاب=26/11 چ بھارت تے اتوادی
حملے چوں زندہ پھڑیا اتوادی)

نیتا جی جتن توں بعد وی درس دکھا دیا کرو،
پہلاں جو وعدے کردے ہو، پورے وی کروادیا کرو۔
جدوں ووٹاں لینیاں ہندیاں نے ہتھ جوڑ کے آؤندے ہو،
تے اپنا کنڈا کڈھ کے، مڑ کدی نہ پھیرا پاؤندے ہو۔

اپنا تے اپنے سکے-سنبندھیاں دا گھر بھر لیندے ہو،
عامَ جنتا نوں تاں پھیر ڈومنے واگوں وڈن پیندے ہو۔
بھارت نوں تسیں ہر روز، گھن واگوں کھا رہے ہو،
اپنے ظلماں تے پاپاں دی گنتی ودھا رہے ہو ۔

سرم نہیں آؤندی کتیو، بزنس نوں سیوا آکھدے ہو،
سیوا دے ناں تے تسیں پتے بنے بھرشٹچاری دی ساکھ دے ہو۔
سفید پوساک چ چھپے تسیں کالے زہریلے ناگ ہو،
ڈسدے ہو روز جنتا نوں، تسیں جنتا دے مندڑے بھاگ ہو۔

سہید بھگت سنگھ دی آتما کرلاؤندی ویکھی میں،
بھارت دی گلی گلی چ دہائی پاؤندی ویکھی میں۔

کہندی"کی سوچ کے میں اپنی قربانی دتی سی"
اپنے اس فیصلے تے لعنتاں-دوس لاوندی ویکھی میں۔

جگہ جگہ بھرشٹ لیڈر تے دھرمی ٹھیکے دار ویکھ کے،
رقت دے اتھرو مناں-مونہیں وہاؤندی ویکھی میں۔

مزدوراں نوں بھکھے تے ویہلڑاں دے موٹے موٹے ڈھڈّ ویکھ کے،
ٹاہنی توں ٹٹے پھلّ وانگوں مرجھاؤندی ویکھی میں۔

ساڈا سارا راجپربندھ تے سماج سسٹم ویکھ کے،
خدا دی قسم ہنجھوآں دی ورکھا ورساؤندی ویکھی میں۔

سدھو' وانگ ہور وچاری پھر کر وی کی سکدی سی،
آخر تھکّ ہار کے اپنا من سمجھاؤندی ویکھی میں۔

بدلنا ہے بدلنا ہے ایہہ سماج بدلنا ہے،
صدیاں توں چل رہا لوٹوآں دا راج بدلنا ہے۔

ہن نہیں جر سکدے اک پل وی ایہناں لوٹوآں نوں،
ایہناں نال مدتاں والا لحاظ بدلنا ہے۔

جات-پات، وہم-بھرم، کوڑ-ریتاں، دھرم-کرم،
امیری-غریبی، بھرسٹاچاری تے داج بدلنا ہے۔

ہن ربّ دے آسرے سبھ ٹھیک نہیں ہونا دوستو،
آپاں نے وی ہن جیون دا انداز بدلنا ہے۔

ہن چڑیاں نے بیٹھ ہی جانا دیش دے تخت تے،
سدھو' پیر جمائی بیٹھا کمینہ باز بدلنا ہے ۔

نھا-دھوکے، سز-دھز کے آؤ وے شبدو،
ہاڑے چھیتی کرو دیر نہ لاؤ وے شبدو،
کسے دی خوشی کسے دی بپتا لکھیئے،
آؤ وے شبدو کوئی کویتا لکھیئے۔

قلم 'چ سیاہی وی ابالے کھا رہی اے،
کاغذاں دی جان وی پھڑ-پھڑھا رہی اے،
کاغذ تے قلم دا انوکھا رشتہ لکھیئے،
آؤ وے شبدو کوئی کویتا لکھیئے۔

میں وی تیار ہاں تے ماحول وی تیار اے،
آپاں اک جاگیئے، باقی ستا سنسار اے،
پیار بھری سبھ لئی اکمکتا لکھیئے،
آؤ وے شبدو کوئی کویتا لکھیئے۔

آؤ گلّ کریئے، سمیں دے حالاتاں دی،
کالے-کالے دناں تے چٹیاں راتاں دی،
دنیاں بدلن لئی کوئی نقطہ لکھیئے،
آؤ وے شبدو کوئی کویتا لکھیئے۔

چل 'سدھو' سوں جاہ ہن،
سوچدیاں بڑی دیر ہو گئی ۔
موری توں باہر جھاک ذرا،
کنی گوڑھی ہنیر ہو گئی ۔

پھر صبح اٹھ کے بولینگا،
"اجے ہن تاں ستے سی،
عینی جلدی سویر ہو گئی"۔

پھر تسلی دیوینگا خود نوں،
اکھے "دیر نال سون دی،
غلطی رات پھیر ہو گئی "۔

جد مجبور ہو کے ہتھ میرا قلم چکدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

ٹہنی نالوں کلی جد کوئی ٹٹی ویکھدا ہاں،
تلی تے مشلکے زمین تے سٹی ویکھدا ہاں،
جد ہسدے -وسدے بوٹے نوں جڑھوں کوئی پٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

رکھاں -پھسلاں نوں ہوا سنگ لہراؤندے ویکھدا ہاں،
پسو-پنچھیاں نوں لوَ دے گیت گاؤندے ویکھدا ہاں،
جد بہاراں والا حسین موسم دل لٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

غریبی دی دلدل چ تڑپھدی جان ویکھدا ہاں،
ہونکے-ہنجھوآں نال بلدی،جدوں سمسان ویکھدا ہاں،
مار کے دہتھڑا زور نال، جد کوئی پٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

لٹیریاں دے جدوں اچے اچے منارے ویکھدا ہاں،
تے کرتیاں دے جدوں کچے کچے ڈھارے ویکھدا ہاں،
محنتاں دا ملّ جد، کوڈی کوئی چکدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

پاکھنڈی بابیاں دا جدوں وڈا جال ویکھدا ہاں،
تے بھرماں چ پھسے لوکاں دا برا حالَ ویکھدا ہاں،
دھرماں دا ٹھیکے دار جدوں، لوکاں نوں لٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

جدوں تکڑے دا ماڑے تے لگیا تماچا ویکھدا ہاں،
چڑیاں دی موت تے گواراں دا ہاسہ ویکھدا ہاں،
جد طاقت دے زور تے کسے نوں کوئی کٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

ربّ دے نام تے جد، لوکاں نوں لڑدے ویکھدا ہاں،
نفرتاں دی جانلیوا اگّ چ سڑدے ویکھدا ہاں،
محبت دی مورت دا جد، گل کوئی گھٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا اے۔

جدوں نشے تے ہوش دا وگدا دریا ویکھدا ہاں،
تے اج دے نوجواناں نوں وچّ گریا ویکھدا ہاں،
سدھو' اس چ ڈبّ کے جد کسے دا ساہ ٹٹدا اے،
ادوں میرا شاعر-دل جاگ اٹھدا ایے۔

دنیاوی سور-سرابا،
اتھے بھورا نہ ہووے،
اتھے صرف تے صرف،
چپّ ہووے، امن ہووے۔

ہاں سچ،
چڑیاں دی چیں چیں،
ہواواں دی سوک،
پتیاں دی کھڑکھڑاہٹ،
نمی-نمی بدلاں دی غرض،
تے نکی-نکی بوند دا مینہہ ہووے۔

کہن توں مطلب،
پورا کاومئی ماحول ہووے،
ہر پاسے قدرت ہی قدرت ہووے،
تے اتھے میں صرف اکلا ہوواں،
توں وی نہ ہوویں،
صرف تیرے خیال ہوون۔

ہر پل، ہر پہر،
ہر دن، ہر رات،
ہر مہینے، ہر سال،
رجھیا رہندا اے،
کوی من۔

کوی من نوں فرصت کتھے ؟
کوی من نوں موج کتھے ؟

کوی من تاں،
کھاباں-خیالاں دے ڈونگھے سمندر 'چ،
غوطے لاؤندا رہندا اے،
تے لبھدا رہندا کویتا دے موتی،
تے پھر پرو لیندا اے،
لفظاں دی مالا 'چ۔

کوی من نوں فرصت کتھے ؟
کوی من نوں موج کتھے ؟

لؤ دوستو ہن خوشیاں دا زمانہ آ گیا،
ساڈے حصے وی اک دوستی دا افسانہ آ گیا۔

صدیاں توں زندگی دی سما اکلی مچّ رہی سی،
ہن نال مچن لئی پیارا پروانہ آ گیا۔

سلام کر گئے پتجھڑ تے رکھے جہے موسم سانوں،
ہن تاں دوستو بہاراں دا موسم سہانا آ گیا۔

ہن رجّ-رجّ کے وارانگے محبتاں اپنے آپ توں،
سدھو' ساڈے ہتھ محبتاں دا خزانہ آ گیا۔

جے توں شاعرہ ہندی جاں شاعری سمجھ سکدی،
تاں کنی سوہنی ہندی ساڈے اسکے دی گفتگو۔

تیرے حسن دے قہر توں وال-وال بچ گیا سی
آخر مار ہی گیا سی تیرے بھورے نیناں دا جادو۔

بے شکّ ہر پل تیتھوں کوہاں دی دوری تے رہندا ہاں،
ہواواں چوں مان لیندا ہاں تیرے جسم-روح دی کھسبو۔

سماج دے کٹھور بندھن راہ دا روہڑا بندے نے،
دل تاں چاہندا اے ہر پل رہاں تیرے روب-رو۔

دل دی دھڑکن دے نال تیرا ناں وی دھڑکدا اے،
ویکھلا 'سدھو' تیرے اسک نے کر چھڈیا بے قابو۔

خدا تاں کن-کن 'چ وسدا اے دوستا،
اک وار توں سدھی اپنی نظر تاں کر۔

ویکھ لویں تینوں وی ہر کتے ستکار ملیگا،
توں دلوں سبھناں دی کدے قدر تاں کر۔

کوئی نہ اک دن منزل وی مل جاوے گی،
بسّ توں ریجھ لا کے سرو سفر تاں کر۔

چمکدے شتارے وانگ چمکا سکدی اے تینوں،
دوستا زندگی وچاری تے فخر تاں کر۔

کسے موڑ تے کھڑا مل جاویگا دلور تیرا،
سدھو' فلحال تھوڑا-جیہا صبر تاں کر۔

لوک صبح ہی کم تے تر جاندے،
تے سام نوں گھر واپس آندے،
ٹینسناں دی بھیڑ نال لیاندے،
جو وی تھوڑھے-موٹے پل بچدے،
اوہ ٹی.وی.، موبائیلاں نال بتاندے،
تے آخر روٹی-چاول کھا کے،
بند کمرے وچّ سوں جاندے،
ہن کوئی تارے نہیں ویکھدا..

کوئی پھیسن دی ندی 'چ نہا رہا،
کوئی پھیسبکّ تے پھرینڈ-لسٹ ودھا رہا،
کوئی لنڈو گیت سنکے دل پرچاء رہا،
کسے کول ذرا وی وکھت نہیں،
ہر کوئی چکاچوندھ دی دنیاں چ چھا رہا،
ہن کوئی تارے نہیں ویکھدا..

جاں تاں کوی جاں پھر غریب وچارے،
جاں پھر آسک، درد دے مارے،
سدھو' کجھ گنے-چنے لوک ہی،
اجکلھ ویکھدے نے تارے،
انجھ ہن کوئی تارے نہیں ویکھدا..

پیسہ اگے-اگے،
لوکیں پچھے-پچھے،
پیسے تے لوکاں دی ایہہ ریس،
بچیاں دی کھیڈ،
چھوہن-سلیقے ' ورگی لگدی۔

پیسے نوں پھڑن لئی،
خون دے، دل دے رشتے اجاڑدے لوکیں،
قادر دی قدرت، تے ضمیر اپنا،
ہور پتہ نہیں کی-کی پیریں لتاڑدے لوکیں۔

پیسے نوں پھڑ وی لیندے،
پر پیسہ کھڑدا کتھے ؟
پھر بھجّ کھلوندا،
تے لوکیں پھر پچھے دوڑدے،
لوکیں دوڑدے-دوڑدے بڈھے ہو جاندے،
انجھ ایہہ ریس کدے نہ مکدی،
آخر موترانی ہی،
ریس دا 'دی اینڈ' کردی۔

کنا سکون ملدا،
خیالاں وچّ کھو کے،
عجیب انند ملے،
خواباں چ گمّ ہو کے۔

دل کرے ہر پل،
خیالاں چ کھویا رہاں،
خواباں دی رنگینی وچّ،
گم-سمّ ہویا رہاں۔

سجری سویر ورگے،
محبوب دے خواب تے خیال،
کنا وی مندا ہووے جد،
آؤن تاں چنگا ہو جاندا حالَ۔

مائی نیں مائی !
اسیں حوص گوائے،
دن نوں چین نہیں،
رات نوں نیند نہ آئے۔

جتھوں روکیئے نیں ماں اتھے بھجّ جاندا اے،
دل چندرے نوں کوئی سمجھائے،
مائی نیں مائی !
پاگل وی نہیں پاگلاں توں گھٹّ وی نہیں،
عشقَ نے پاگل بنائے،
مائی نیں مائی !

پوری کائنات ہی میری دشمن ہو گئی اے،
ہر اک سیء مینوں تڑپھائے،
مائی نیں مائی !
خیالاں دے عنبریں سدا اڈے رہندے ہاں،
کوئی سانوں دھرتی تے لے آئے،
مائی نیں مائی !

ماں نیں ماں زندگی بوجھ جیہا لگدی،
کوئی اس بوجھ نوں چکائے،
مائی نیں مائی !
دکھاں پیڑاں نال محبت ودھدی جاندی اے،
کوئی خوشیاں نال دوستی کرائے،
مائی نیں مائی !

روح دا کوئی ساتھی، مائی لبھیا نہیں،
جسمپھروشاں نے دل تڑپھائے،
مائی نیں مائی !
کنڈے ہی کنڈے وچھے نے منزل دے راہاں تے،
کوئی پھلاں دی سیز وچھائے،
مائی نیں مائی !

حیثیت ویکھ کے، ویکھن لوک لوکاں نوں،
'سکھنے انسان' دی بھورا قدر نہیں۔

دفنا سکے جو غربت دے نروئے جسم نوں،
بھارت وچّ حالے ایسی کوئی قبر نہیں۔

گوریاں نے چھڈیا، دوگلیاں وسّ پے گئے،
سننتالی دی آزادی دا سانوں فخر نہیں۔

چھیتی-چھیتی پلٹا دیؤ دیس دے تختے نوں،
لوہے جنھاں مضبوط ساڈا صبر نہیں۔

میڈیا 'چ بالیوڈّ سٹاراں دے چرچے نے،
سدھو' مزدور دی کتے کوئی خبر نہیں۔

سبھ ٹھیڈے ماردے نے غریب لوکاں نوں،
صرف پیسے والیاں دی ہی قدر ہندی اے۔

کون ویکھدا دوستا ککھاں دیاں کلیاں،
مرمری محلاں تے ہی سبھ دی نظر ہندی اے۔

غریب دی موت دا پتہ گھٹّ ہی لگدا،
امیر دے کنڈا لگن دی وی خبر ہندی اے۔

ہر سپنا بنے حقیقت پیسے والیاں دا،
غریب دی تاں دل وچّ ہی سدھر ہندی اے۔

لالچ دی اگّ 'چ سڑدے رہندے نے امیر،
پر غریب کول وڈی دات صبر ہندی اے۔

'سدھو' دنیاں تے بھاویں وڈے-چھوٹے نے ایہہ لوک،
موت ساہمنے دوواں دی ہستی برابر ہندی اے۔

مینوں نہیں لوڑ اس پھکری-پھوکی امیری دی،
بسّ دل دی امیری ہی وڈا فخر ہندی اے۔

بے انت خوبصورت اوہ،
حسن دی دنیاں دا،
جیندا-جاگدا خدا،
جو وی روح نال تکدا،
اسّ-اسّ کر اٹھدا،
کشمیر دی قدرت وی،
اس کڑی اگے بونی جاپدی۔

صبح اٹھدی شیشہ تکدی،
نھا-دھو آؤندی شیشہ تکدی،
تیار ہو کالج جاندی،
شیشہ تکّ کے جاندی،
تے پھر جد واپس آؤندی شیشہ تکدی،
پل-پل پچھوں شیشہ تکدی،
شیشہ تے اوہدا چہرہ
اک-مک ہو گئے جاپدے۔

پر ایہہ خوبصورتی،
اک منچلے دیاں اکھاں چ،
کن وانگ رڑکدی،
جد وی کالج آؤندی-جاندی،
اوہ منچلا راہ روکدا،
تے کمینٹیباجی کردا،
حبشی-محبت دا اظہار کردا،
تے ایہہ کڑی ہر وار،
اسنوں بھنڈدی-درکاردی،
'بدسکل، بدصورت' سبداں دا وار کردی،
ایہہ سبد اس منچلے دے دل تے،
مرچاں وانگ لڑدے۔

'تے اک دن،
ایہہ سبداں دیاں مرچاں،
تیزاب بن گئیاں،
تے اس کڑی دے چہرے تے پے گئیاں،
اس نے جد شیشہ تکیا،
تاں ڈر گئی، ٹھٹھمبر گئی،
جلیا، بدتر چہرہ تکّ کے،
تاں اس شیشہ وگاہ ماریا..

اس دن توں بعد،
کڑی نے مڑ کدے شیشہ نہیں تکیا،
انجھ لگے جویں ہن اوہدا،
شیشے توں ڈردا چہرہ.. !

کنی پیاری تے مٹھی،
نیندر دی گودی،
ماں دی گودی جنی،
مرسد دے پیار جنی،
دل کرے کدے نہ اٹھاں،
نیندر دی گودی چوں،
ایہہ سپنے وکھاندی،
تھکاوٹ دور بھجاندی،
بے حدّ مٹھی تے پیاری۔

پر،
اس توں وی ودھ پیاری،
موت دی نیندر،
جتھے بھج-نٹھ،
شور-سرابا،
پھری دی ٹینسن،
سبھ ختم۔

محبوب دی بکل وانگ،
نرا سکون،
موت دی نیندر۔

توں انجھ ہی لکھدا، گاؤندا رہِ مرجانیا،
اتہاس چ نویاں پیڑاں پاؤندا رہِ مرجانیاں۔

کسے لوک-گیت جنی لمبی عمر ہووے تیری،
چراغ-اے-زندگی نوں جلاؤندا رہِ مرجانیاں۔

جگّ-جگّ جیوے تیری ڈفلی تے نالے جھانجراں وی،
کنجری وانگوں نچدا-نچاؤندا رہِ مرجانیاں۔

پھکھر-اے-پنجاب کہاں جاں جان-اے-پنجاب تینوں،
اپنا ہیرا ملّ پواؤندا رہِ مرجانیاں۔

بجھوں-بجھوں کر رہا جو ایہناں طوفاناں وچّ،
ماں-بولی دا دیوا جگاؤندا رہِ مرجانیاں۔

دلکس انداز تیرا تے دلکس شاعری تیری،
دلکس توں خود وی کہاؤندا رہِ مرجانیاں۔

بسّ اکو حسرت ہے میرے دل چندرے دی،
سدھو' دے خواباں چ آؤندا رہِ مرجانیاں۔

بچے وانگ پالے ایہہ جسم مٹی 'چ رل جانگے،
ویکھ لویں زندگی دے سورج اک دن ڈھل جانگے۔

شاید جھوٹھ دے کنارے پل دو پل تاں روک لین،
پر سدا لئی سچ دے ہڑ، دسّ کویں ٹھلّ جانگے۔

شیشے دل،شیشے جسم،شیشے ہی ارادے نے ویری دے،
تسی کرانتی دی اگّ بالو،ایہہ آپے پگھل جانگے۔

غریبی،انیاں،زبر تے اندھ-وسواس کنے سوال،
وے لوکا جے کوشس کریں، سبھ سوال ہو حلّ جانگے۔

سچے انساناں والے ویس-بھیس ویکھ کے ووٹ پا دتے،
کی پتہ سی ایہو لیڈر ساڈے ہی سفنے نگل جانگے۔

صرف دوروں-دوروں ہی سیک، تیری ٹھنڈ مٹ جاوے گی،
سدھو" آتش نوں چھوہیں نہ، تیرے ہتھ جل جانگے۔

محنت کرنی بہت اوکھی ہے یار،
مفت دی کھانی بڑی سوکھی ہے یار،
اج محنت کیتی ہتھاں تے چھالے پے گئے،
بائی سارا نظارہ تاں ویہلڑ لے گئے۔

واہ 'سدھو' دنیاں دا وی کی دستور اے،
وہلڑ رجّ کے کھاندے، بھکھا مردا مزدور اے،
کامے دی کوئی جات نہیں پچھدا، وہلڑ مسحور اے۔

جس دن پورا ملّ پینا محنت دا،
اوہ دن حالے بڑی دور اے،
کوئی نہ کرتی لوکو چیتن ہووو،
اوہ دن آؤنا وی ضرور اے۔

دراں توں باہر کھڑے،
عزیز دوست دی آواز،
دوست: "اوئے سدھو.. ؟
ہاں... ؟
دوست: "اوئے اوہ پھیر آ گئے..
کون... ؟
دوست: "جہڑے پنج سال بعد آؤندے نے..
اچھیا... ووٹ-منگتے.. ؟
دوست: "آہو.. ۔

نیں بیبی.. ؟
بیبیئے.. ؟
ماں: ہاں دسّ.. ؟
جاہ کوٹھے تے روڑیاں دا بٹھل دھرلے..
ماں: کیوں.. ؟
ووٹ-منگتے آؤندے نے.. ۔
ماں: کوئی نہ پتّ آؤن دے سعی.. ۔

اٹھو اٹھو اٹھو،
کہ اٹھو کجھ کرنا ہے،
کرتی لوکو کھل کے جیون لئی،
تساں نے تھوڑا تھوڑا مرنا ہے۔

سوچو سوچو سوچو،
کجھ سوچو تے وچار کرو،
قسمت، ربّ، صبر نوں چھڈو،
انقلابی راہ اختیار کرو۔

جڑو جڑو جڑو،
جڑو تے انقلابی نعرے لاؤ،
'کلے-کلے دا زور نہیں پگنا،
کرتی لوکو اکجٹّ ہو جاؤ۔

ترو ترو ترو،
کہ ترکے ہی اگے جاووگے،
ہتھ تے ہتھ دھر بیٹھے رہے جے،
دور کھلوتی منزل کویں پاووگے۔

مارو مارو مارو،
پونجیوادی سوچ نوں مار دھرو،
نابرابری نوں جڑوں پٹّ سٹو،
بھگت سنگھ دا سپنا ساکار کرو۔

ہے عورت تینوں کمزور خود بنایا خدا نے،
تیرے نال سریام ایہہ دھوکھا کمایا خدا نے۔

حسن، عقل، صبر ہر پکھوں مرد برابر ایں،
پر سریرک بل پکھوں گھاٹا پایا خدا نے۔

مرد نوں ایسی آبرو دتی جو ٹٹکے وی نہیں ٹٹّ دی،
تیری آبرو نوں شیشہ-سوہل سزایا خدا نے۔

تیرے جسم نوں کام دی بلدی ہوئی اگنی بناکے،
مرد ہتھوں تیرا سکار خود کروایا خدا نے۔

جنگل-بیلے، محل-منارے، مندر-مسیتاں وچّ،
بہت بھالیا تینوں پر توں کدھرے وی ملدا نہیں۔

چنگے-مندے کم تیرے، سبھ سرشٹی دا مالک توں،
لوک کہندے تیرے توں بناں کوئی پتہ وی ہلدا نہیں۔

تیرے نام تے دنگے ہندے، نت مردے-ماردے معصوم لوک،
اینے درد دے کے وی تیرا کلیجہ پگھلدا نہیں۔

پل-پل کھوج کرے تیری، تیرے بارے ہی سوچدا اے،
کسے وید کول علاج میرے پاگل دل دا نہیں۔

کون ہیں، کتھوں آئییں، تے کیہنے بنایا تینوں؟
سدھو' کوئی حلّ اس سوال مسکل دا نہیں۔

ایہہ جاتاں-پاتاں، دھرماں-کرماں والا سلسلہ،
ایہہ کالے-گورے، امیر-غریب والا وتکرا،
اس وتکرے وچّ انسان جلدا رہے گا،
آخر کدوں تکّ، ایہہ سلسلہ چلدا رہے گا؟

کدوں تکّ سرمائیدار وہلے بیٹھے-بیٹھے کھانگے،
تے محنتاں دے ملّ کد تکّ وارتھ جانگے،
کرتی لوکاں دا سریر دکھڑے جھلدا رہے گا،
آخر کدوں تکّ، ایہہ سلسلہ چلدا رہے گا؟

دھرماں دی آڑ لے کے لوکاں نوں لٹّ رہے نے جو،
راجنیتی دی کہی نال جڑوں سانوں پٹّ رہے نے جو،
بول بالا نیتاواں د کپٹ-چھل دا رہے گا،
آخر کدوں تکّ، ایہہ سلسلہ چلدا رہے گا؟

کدوں ماری جاوے گی صدیاں دی روڑیوادی سوچ،
تے اسیں اک ترک بھری سوچ نوں رہے ہاں لوچ،
سدھو' پرمپرا دی گودی چ آدمی پلدا رہے گا،
آخر کدوں تکّ، ایہہ سلسلہ چلدا رہے گا؟

تسیں بے شکّ تردے رہو، روڑیوادی گھٹیا راہاں تے،
پر میں انقلابی راہواں تے چلن دا وعدہ کرداں۔

کی ہویا جے دنیاں دا کوئی سکھس نہیں بدلیگا،
پر میں خود نوں پورے دا پورا بدلن دا وعدہ کرداں۔

میں امیراں، لیڈراں، بلواناں دی چاپلوسی نہیں کراں گا،
کلیاں چ پلے غریباں نال رلن دا وعدہ کرداں۔

کسے سوے-ہتّ لئی جھوٹھ تے جھوٹھیاں دا ساتھ نہیں دیوانگا،
میں حق تے سچ دی ندی وچّ ٹھلن دا وعدہ کرداں۔

دھرماں دی سیمت سوچ نوں لے کے، لاش وانگ آکڑانگا نہیں،
سدھو' ترک دی بھٹھی 'چ لوہے واگوں ڈھلن دا وعدہ کرداں۔

سوچو سجنو، کھل کے سوچو،
کوی ہی کوی ہون جیکر،
آلے-دوآلے، ہر پاسے،
کویاں دی بھرمار ہووے۔

ہر آہدے تے کوی ہون،
کوی ٹیچر، کوی افسر،
کوی نیتا، کوی ابھنیتا،
کویاں دی سرکار ہووے۔

کویتا ہی ملے ورثے چ،
پیڑھی در پیڑھی وارثاں نوں،
لوک بولن-سنن کویتا،
کاومئی سبھیاچار ہووے۔

سچیں دنیاں جنت ہوویگی،
بہاراں دا موسم ہووےگا،
سدھو' ظلم نہیں ہونا جے،
کویاں دا سنسار ہووے۔

اوہدا ویکھنا، میرے لئی زندگی ورگا سی،
کسے دکھی دل نوں ملی خوسی ورگا سی۔

مٹھی جہی مسکان اوہدی، دل نوں ڈنگ گئی،
اوہدا ہسنا پھلاں دی کومل نرمی ورگا سی۔

میں اوہدے ولّ، اوہ میرے ولّ، بسّ ویکھدی ہی رہی،
ایہہ سلسلہ عجیب جہی بیسرمی ورگا سی۔

سوچدا ساں، کدے محبت دا اظہار کرانگاں میں،
پر میرا فیصلہ وی تاں پوہ دی گرمی ورگا سی۔

اسنے خود اظہار-اے-اسک کں نئیں کیتا،
ایہو سوال میرے لئی بھاری سردردی ورگا سی۔

اوہدا تر جانا، میری زندگی توں بڑی دور کتے،
میرے لئی ایہہ موت جہی غمی ورگا سی۔

خیر! جگّ-جگّ جیوے ہن، اوہ جتھے-کتے وی ہووے،
سدھو' ایہہ حضر تاں خدا دی مرضی ورگا سی۔

دو چہرے اکو جہے نین نقش سن،
پر وکھو-وکھری ہستی دے سکھس سن،
ایہہ دوویں چہرے دو مٹیاراں سن،
جوانی نال بھریاں موج بہاراں سن۔

اک جسم گورا سی، سفید دودھ ورگا،
مان سی چہرے تے جتے ہوئے یدھ ورگا،
پر دوجا جسم بالکل ہی کالا سی،
ویکھن توں لگیا کہ سرمیلا والا سی۔

کالے چہرے نے بالکل نیویں پا رکھی سی،
جویں گنھاگار ہووے نظر انجھ چھپا رکھی سی،
پر گورے چہرے تے تاں انتاں دا گمان سی،
جویں گوراپن اوہدے لئی کوئی سنمان سی۔

کالے لئی تاں جویں کالا رنگ ہی گناہ سی،
تے کالاپن اوہدے لئی عمر بھر دی سزا سی،
گورے چہرے نوں ہر کوئی ریجھاں نال ویکھدا سی،
اوہدا جوبن تکّ کے ہر کوئی اکھاں سیکدا سی۔

بھارت چ رنگ وی کافی خاصیت رکھدا اے،
رنگ صدقہ ہی کوئی ککھّ دا، کوئی لکھ دا اے،
سدھو' رنگ دا ملّ اے، گناں دی قدر کون پاوے؟
دل دا رنگ گہرا ہندا، اتھے نظر کون پاوے؟

پاپ تاں ہندے رہے نے،
کلیگّ وچّ آدی کال توں،
پر ایڈا مہانپاپ،
نہ کدے ہویا نہ کدے ہونا۔

کہڑا مہانپاپ ؟

اپنے ہتھیں اپنے ضمیر دا قتل،
ہے کوئی ایڈا مہانپاپ ؟

ایڈا مہانپاپ تاں بلاتکار وی نہیں،
کسے یار دی کیتی یارمار وی نہیں،
گھور کلیگّ !
قدرت خیر کرے۔

مجبوری جاں لالچ وسّ،
ضمیر دا قتل عامَ ہو گیا،
کوئی اوہلا وی نہیں کسے توں،
ایہہ مہانپاپ تاں سرعام ہو گیا،
ضمیر دے قاتل منکھ،
جاگدے انسان' تاں نہیں ہندے،
صرف زندہ لاس ہندے نے۔

کون-کون نے ضمیر دے قاتل ؟

میں وی ہاں قاتل،
توں وی ایں قاتل،
اوہ وی اے قاتل،
ایہہ وی اے قاتل،
اپنے اپنے ضمیر دا،
ہر کوئی اے قاتل۔

سدھو' دنیاں تے اوہ ہے،
امیراں دا امیر،
کہ جسدا حالے تیکر،
زندہ ہے ضمیر۔

بچہ کورا کاغذ، کورا صفعہ،
جو کجھ مرضی لکھ لین،
ماپے اپنی قلم نال،
کجھ ماپے،
بچے دی سنت کروا دندے نے،
تے بچے تے مسلمان دا ٹھپا لا دندے،
تے کجھ ماپے،
بچے دا منڈن کروا کے،
ہندو دا ٹھپا لا دندے۔

کہن توں مطلب،
سبھ ماپے،
ایہناں کورے کاغذاں تے،
دھرماں دے کالے اکھر،
لکھ ہی دندے نے۔

ورلے ماپے دنیاں تے،
جو ایہناں دودھ ورگے کاغذاں تے،
انسان، انسانیت جہے اکھر لکھ دے،
ایہہ ورلے ماپے ہی ہندے نے،
صحیح ارتھاں چ ماپے۔

نیں ہواؤ کوئی گیت مینوں دیوو،
دھن واگوں سریلی ہو جائے زندگی،
اینا مٹھا سنگیت مینوں دیوو،
نیں ہواؤ کوئی گیت مینوں دیوو!

ساتھی تاں بڑے نے پر روحوں ساڈا اک وی نہیں،
کسے دے سینے چ ساڈے لئی کھچّ جہی نہیں،
جو سدا نال روے زندگی دے راہاں تے،
ایسا کوئی میت مینوں دیوو،
نیں ہواؤ کوئی گیت مینوں دیوو!

پتہ نہیں آتما کیوں سہمی-سہمی رہندی اے،
خواباں دی رنگینی آخر سفیدی بن بہندی اے،
تپ رہی اے جند ہاڑ دے مہینے واگوں،
پوہ والی ٹھنڈی سیت مینوں دیوو،
نیں ہواؤ کوئی گیت مینوں دیوو!

قدم-قدم تے دنیاں چ محبتاں دی گلّ ہووے،
سبھ دے دلاں چ بھری نفرت دا کوئی حلّ ہووے،
سدھو' بدل دیواں گندی منکھتا نوں،
ایسا کوئی جادوئی تویت مینوں دیوو،
نیں ہواؤ کوئی گیت مینوں دیوو!

میں چاہندا ہاں ہوک دل دی،
کنے لوڑونداں دے حق مارے ہونگے،
جھوٹھ-فریب دی نیہہ تے اسارے ہونگے،
ایسے سبھ محلاں نوں اجاڑ دیوے۔

میں چاہندا ہاں ہوک دل دی،
سمکالی نیتاواں نوں اکٹھے کر لوے،
اک گندے لفافے چ تنّ کے بھر لوے،
تے لوکاں دے پیریں لتاڑ دیوے۔

میں چاہندا ہاں ہوک دل دی،
جات-پات، داج جہے کوڑ رواجاں نوں،
روڑیوادی سوچاں تے دھرمی چالبازاں نوں،
ترک دی بھٹھی پا کے ساڑ دیوے۔

کئی معصوم زندگیاں نوں راکھ کر چھڈدی اے،
گھراں نوں پھوکدی عشقے دی تپس نوں ویکھیا۔

مناں-مونہیں بے چینیاں تے ٹینسناں نال لدیا اے،
بڑے غور نال میں ہر اک سکھس نوں ویکھیا۔

کن-کن چ محبت تنّ-تنّ کے بھری ہوئی اے،
دل نال ٹوہکے 'اوہ' دے ہر نکس نوں ویکھیا۔

سیوا-سیوا دا ہوکا دے کے اپنا بجنیس کردے نے،
گندے لیڈراں دے سوآرتھی لکش نوں ویکھیا۔

کمیاں، کمزوریاں، غماں دے داغ صاف نظر آئے،
سدھو' شیشے چ جد میں اپنے عکس نوں ویکھیا۔

فکی جہی خوشی، تھوڑا -تھوڑا چہرے تے جلال وی ہے،
پر اندروں زخماں نے کیتا بے حدّ برا حالَ وی ہے۔

جے انوکول واتاورن ملے تاں لنکا پھوک دیویگی،
سینے چ سلگ رہی انقلاب دی مسال وی ہے۔

جے باہر فٹّ پیا تاں محل منارے ڈھاہ دیویگا،
دل وچ ڈکّ رکھیا سدھراں دا بھوچال وی ہے۔

سدھو' بھاویں ویکھن نوں اکلا جاپدا راہواں تے،
پرچھاویں وانگ نال رہندا 'اوہدا' خیال وی ہے۔

ساڈا ربّ مہنگیاں عمارتاں وچ نہیں رہندا،
ساڈا ربّ تاں کچے گھراں وچ ہی وسدا اے۔

ساڈا ربّ دوپیہرے رکھاں دی چھاویں وی نہیں بہندا،
ساڈا ربّ تاں ہاڑ مہینے کھیتاں وچ مچدا اے۔

ساڈا ربّ اے. سی. وچ بہہ کے لیکھا-جوکھا نہیں کردا،
ساڈا ربّ تاں بھٹھیاں لئی اٹاں تھپدا اے۔

ساڈا ربّ کالجاں 'چ کڑیاں تے کمینٹس نہیں کردا،
ساڈا ربّ تاں خوب دل لا کے لکھدا پڑدا اے۔

ساڈا ربّ صبح-سام ربّ ربّ وی نہیں کردا،
ساڈا ربّ تاں ہر ویلے کم کم رٹدا اے۔

ساڈا ربّ قیمتی کاراں دی سواری وی نہیں کردا،
ساڈا ربّ تاں سستا جیہا سائیکل رکھدا اے۔

ساڈا ربّ محنتاں کرکے نوٹاں دے انبار نہیں لاؤندا،
ساڈا ربّ محنت دا ملّ روٹی-پسینہ وٹدا اے۔

میں تے زمانہ
اگڑ-پچھڑ ہاں،
پتہ نہیں میں اگے؟
پتہ نہیں زمانہ اگے؟

زمانے دیاں،
گڈیاں، خوبصورتی، پھیسن،
دھرماں، ریتی-رواجاں،
تے ہور اجہیاں وڈیاں-وڈیاں گلاں،
میرے لئی،
سوئی دی نوک توں وی چھوٹیاں۔

پتہ نہیں میں پچھے؟
پتہ نہیں زمانہ پچھے؟

تتیاں دھپاں تے کڑاکے دی سردی وی ماندے نے رکھ،
پر خود ٹھنڈک تے چھاں دینا ہی جاندے نے رکھ۔

اگّ لئی لکڑ تے جیون لئی بھوجن دندے،
گندیاں ہواواں چوں آکسیجن وی چھاندے نے رکھ۔

کسنے دتا پانی، تے کسنے پھیری داتری جڑاں چ ؟
دوست-دشمن دا روپ وی خوب پچھاندے نے رکھ۔

سنویدنشیل لوک رکھاں نال گل بات وی کر لیندے،
سدھو' سنن والا ہووے تاں بولنا وی جاندے نے رکھ۔

مینوں جان توں ودھ پیاری تیری دوستی،
نبھاوانگی میں عمر ساری تیری دوستی۔

زندگی دے ویہڑے وچ مہکاں ونڈدی اے،
سچ مچّ پھلاں دی کیاری تیری دوستی۔

بھاویں کئی وار نیناں نوں ہنجھو وی دندی اے،
پھر وی سرمتھے ستکاری تیری دوستی۔

عمر بھر میں آرام نال چکّ لوانگی،
مساں روں جنی ہی بھاری تیری دوستی۔

پل-پل تینوں چیتے کردی رہندی ہاں،
سدھو' ویکھلا ایسی متّ ماری تیری دوستی۔

چل سدھو کدھروں دور-نیڑیوں،
ربّ جی نوں لبھّ لیائیے.!
تے لبھّ-لیاکے اوہناں نوں،
دنیاں دا حالَ وکھائیے.!

پچھیئے جاکے مہان آتما نوں،
اوہ سکتیمان جی چپّ کیوں ہو.؟
کی گلّ کجھ بولدے کیوں نہیں،
ایویں بنے بیٹھے رکھ کیوں ہو.؟
کتے دورہ تاں نئیں پے گیا،
پیر دی جتی منہ نوں لائیے.؟
چل سدھو کدھروں دور-نیڑیوں،
ربّ جی نوں لبھّ لیائیے.!

کنی تیز نگاہ ہے تھوڈی،
پھر وی کیوں تھونوں دسدا نہیں.؟
کتے تھوڈا دل پتھر تاں نہیں،
جو نیناں چوں ہنجھو کوئی رسدا نہیں.؟
جے نظر کمزور ہو گئی دسو،
کسے ڈاکٹر توں علاج کروائیے ؟
چل سدھو کدھروں دور-نیڑیوں،
ربّ جی نوں لبھّ لیائیے.!

ویکھلو تھوڈی ساجی دنیاں وچّ،
کنے بھیڑے-بھیڑے کارے ہندے نے.!
زبر، ظلم تے انیاں ہریں،
صدیاں توں ایہہ سارے ہندے نے.!
آجو برائی نوں قتل کرواکے،
چنگیائی نوں زندہ کروائیے،،
چل سدھو کدھروں دور-نیڑیوں،
ربّ جی نوں لبھّ لیائیے.!

پنجاب نوں گھیریا دریاواں نے،
ہر پاسے دریا ہی دریا،
پنج دریا پانی والے،
جو جیون دندے،
پسو-پنچھیاں تے لوکاں نوں۔

اک چھیواں دریا نشیاں والا،
جوانی نوں گھن وانگ کھاندا اے،
تے جو جیون لیندا اے۔

تے اک ستواں دریا،
'پھرینڈشپ' دا دریا،
جس چ جھوٹھ، دھوکھا،
تے بیوپھاواں دا پانی وگدا اے،
منڈے-کڑیاں بیسوچ کدّ رہے نے،
اس دریا دے گندے پانی چ،
تے اپنے جسماں، روحاں نوں،
پلیت رہے نے گندے پانیاں نال۔

کدے-کدے میں وی سوچداں،
کہ کدّ جاواں اس دریا چ،
تے دو-چار چبھیاں لا کے،
اپنے جسم تے روح توں،
دھو لواں وفا دے کالے داغ،
پر میرا ضمیر..... !

ہواواں سوک دیاں،
بچالو وے بچالو کوئی،
کڑیاں کوک دیاں!

نہ کسے توں ڈردے نے،
بھارت دے سبھ نیتا،
اپنا گھر ہی بھردے نے!

دریا وگدا اے،
اجکلھ ہر چہرہ،
پلیتیا لگدا اے!

عرض سرکاراں نوں،
ہاڑے ہن توڑ دیؤ،
کنڈیالیاں تاراں نوں!

گھڑے وچ پانی اے،
لنڈے-لچے بدمعاشاں دی،
منہ-منہ تے کہانی اے!

نہ گال جوانی نوں،
اپنا-اپنا لٹادے،
سدھو' خاص دلیانی نوں!

مینوں نفرت ہے!
سمیں دیاں سرکاراں نال،
جو جھوٹھیاں قسماں کھاندیاں،
تے جھوٹھے وعدے کردیاں نے،
پر جنتا نوں پیریں مسلکے،
اپنا گھر ہی بھردیاں نے۔

مینوں نفرت ہے!
اس خدا نال وی،
جو پیسیاں دی مہک والے،
سنگمرمری محلاں 'چ وسدا اے،
تے پسینے دی بدبو توں ڈرکے،
کچے گھراں توں دور دور نسدا اے۔

مینوں نفرت ہے!
اوہناں لوکاں نال وی،
جو نواں-نکور،کورا ہی رکھدے نے،
دماغ دا کوئی صفحہ ورتدے نہیں،
کسے دا کیہا،سنیاں منّ لیندے نے،
ترک دی کسوٹی تے پرکھدے نہیں۔

مینوں نفرت ہے!
اوہناں چہریاں نال وی،
جو بھل-بھلیکھے جاں جان-بجھّ کے،
جسم-پھروساں نوں دلدار بناؤندے نے،
اپنا دولتاں توں قیمتی سامان،
جسم توں روح تکّ سبھ لٹاؤندے نے۔

تیرے بانجھ رکھ تے وی محبتاں دے پھل ضرور لگنگے،
دل چندرے توں نفرت دیاں ٹاہنیاں سانگ کے رکھیں۔

سجناں جے جسم تے میل رہِ گئی تاں سر جاویگا،
پر روح دے بھانڈے نوں نیکی دی راکھ نال مانجھ کے رکھیں۔

بڑا مسکل پینڈا تیرے لئی کول اک خنجر لے لویں،
کڑیئے خبردار دنیاں جنگل ہے پیر بھانپ کے رکھیں۔

وکھت آؤن تے ایہہ لفظ بن-بن کے کویتا بننگے،
سدھو' اپنے ہنجھوآں نوں اکھاں وچّ ہی سانبھ کے رکھیں۔

نت نویاں سکیماں بناؤندے نے بے وفا لوک،
دل والیاں نوں جال چ پھساؤندے نے بے وفا لوک۔

اک پھلّ توں دوجے پھلّ، دوجیوں تیجے تے بیٹھ جاندے،
بھوریاں ورگا رول نبھاؤندے نے بے وفا لوک۔

روح دے گاہکاں دی بھورا-بھر وی قدر نہیں،
زمانے چ خوب نام کماؤندے نے بے وفا لوک۔

پوچھ-پوچھ-پوچھ کہہ کے، سکار نوں پچکار لیندے،
مطلب ویلے نرمی دکھاؤندے نے بے وفا لوک۔

ہوس 'چ انے ہو کے، بے-حساب گناہ کردے نے،
پر جادیں حد نوں بہت پچھتاؤندے نے بے وفا لوک۔

سچے لوکاں دے سچے جذباتاں نال خوب کھیڈدے نے،
سدھو' سچیاں دا دل تڑپھاؤندے نے بے وفا لوک۔

اسیں بے وفا لوکاں نوں وی وپھاواں دتیاں نے،
پھر کیوں زندگی نے سانوں سزاواں دتیاں نے۔

کدے کسے دا برا نہ ہی کیتا، نہ سوچیا اے،
اسیں تاں دشمناں نوں وی دعاواں دتیاں نے۔

منزلاں تے پہنچاؤن دی کوشش کیتی راہیاں نوں،
ویکھ تاں ہی خدا نے سانوں مسکل رھاواں دتیاں نے۔

آرام نہ دتا کوئی، تپدیاں تیز دھپاں چ سانوں،
وکھاوے لئی پتجھڑی رکھاں دیاں چھاواں دتیاں نے۔

اسیں اگے نوں ترے تے اوہناں پچھے ولّ نوں کھچیا،
سدھو' بیڑیاں جہیاں پیو دیاں بھاواں دتیاں نے۔

انتظار ہے اس سویر دا،
جس سویر سورج دی تپس اکسار ملیگی،
تے سبھ لوکاں دی روح خوشیاں نال کھلیگی۔

انتظار ہے اس دوپہر دا،
جس دوپہر نوں سبھ دے متھے چوں پسینہ چوویگا،
پر مکھ پوچن لئی کوئی نہ کوئی نیڑے ہووےگا۔

انتظار ہے اس سام دا،
جس سام سبھ ستھّ وچّ بہہ کے گپاں مارنگے،
تے اپنے دن دے کجھ پل اک ساتھ گزارنگے۔

انتظار ہے اس رات دا،
جس رات سبھ گھٹّ-گھٹّ نیند نوں جپھیاں پاونگے،
تے نیند دی گودی وچّ بیٹھے نویں سپنے سجاونگے۔

صدیاں پہلاں دی گلّ ہے،
جد ربّ اکلا ہی رہندا سی،
پوری سرشٹی دا مالک سی،
جتھے جی کردا اٹھدا-بہندا سی۔

گھمدا-گھمدا اپنی سرشٹی نوں،
اک دن والا ہی اکّ چکیا،
اس سرشٹی نوں تباہ کرن دا،
بھیڑا وچار دل چ آ ڈھکیا۔

سرشٹی نال پیار وی گوڑا سی،
خود ختم کرن توں ہچکچاؤندا سی،
لکھ سوچاں-خیالاں نے روکیا ربّ نوں،
پر دل اوہدا ایہو چاہندا سی۔

کیوں نہ کوئی سکتی سرج لواں،
من وچّ ایسا وچار آیا،
تد محنت کرکے اس خدا نے،
منکھ ناں دا اک سیتان بنایا۔

مٹی دا اک جسم بنا کے،
وچّ اتھاہ گناں نوں بھر دتا،
سوچن-سکتی تے انی چیتنا دے کے،
اک انوکھا کارنامہ کر دتا۔

تد آیا منکھ دھرتی تے،
ہولی-ہولی اپنی گنتی ودھا لئی،
سیر، ہاتھی، بگھیاڑاں جہیاں،
سبھ طاقتاں دے نکّ نکیل پا لئی۔

جنگلاں دے جنگل تباہ کرکے،
اچے-اچے محل اسار لئے،
سیطانی چیتنا نال پرمانو جہے،
جگّ-کھاتمے لئی بنا ہتھیار لئے۔

دھانک جماؤن تے طاقت پرکھن لئی،
آپس وچّ ہی جنگاں چھیڑ لئیاں،
سرشٹی نوں برباد کرن لئی،
دھونئیں دیاں ہلٹیاں گیڑ لئیاں۔

ترقی دا نام دے کے اج ایہہ،
سکیماں-کھوجاں نال جھولی بھر چکا اے،
کی چن، کی تارے، تے کی گریہہ،
برہمنڈ دی سیر کر چکا اے۔

سدھو' اج اوہی منکھ خدا دا،
اپنا رول نبھاء رہا اے،
ہولی-ہولی تے تھوڑھا-تھوڑھا کرکے،
خدا دا حکم پگاا رہا اے۔

دشمن دوستی دے کپڑے پہن کے نکل چکیا،
ساودھان دوستا موقع تان کے چھرا نہ کھوبھ جاوے۔

ایہہ عقل چور-چور کرکے مانو نوں وہسی بناؤندا،
اج جاوے کل جاوے کدے وی جاوے دلاں چوں لوبھ جاوے۔

شکل-بدشکل کجھ نہیں سبھ اکھاں دا بھرم ہے،
کسے نوں گورا وی نہیں کسے نوں کالا ہی سوبھ جاوے۔

بولاں دا وار جسم تے نہیں دل تے مار کردا،
سدھو' سوچ کے بول کوئی گلّ نہ کسے نوں چوبھ جاوے۔

جذباتاں دی بھرمار اے، سوچاں دیاں تنداں بہت نے،
پر پوری نہیں ہو رہی چندرے لفظاں دی کمی۔

میں عمر بھر خوشیاں بھریا جیون جیونا سی،
پر بیموت مینوں مار گئی تیرے جان دی غمی۔

توں وی تاں بہت رویا سی حضر والے کالے دن،
دسّ رہی سی تیرے پنڈ دی ہوا چ پھیلی ہوئی نمی۔

دور-دور تیکر پھیلیاں زمیناں مبارک تساں نوں،
سانوں تاں بسّ رہن لئی دے دیؤ دو کو ہتھ زمیں۔

خدا قسم ہولا پھلّ ورگا کمزور کچّ ورگا اے،
ویکھیں توڑ نہ دیویں سوچ-سمجھ کے میرا دل لویں۔

اکّ چکے ہاں لکیراں چ ونڈی بیزمیری خلقت توں،
چل اوئے 'سدھو' وسائیے کتے کوئی دنیاں نویں۔

ہر اک انسان،
کجھ نہ کجھ بننا لوچدا اے،
کسے نوں پسند نہیں،
گم نام تے نیویں تھاں رہنا،
دولتاں دے سکھر تے چڑنا لوچدا اے۔

کوئی مہنگی سواری تے برانڈڑ کپڑے،
ڈیل-ڈول تے چنگی دکھّ بناکے،
اپنے جسم نوں تننا لوچدا اے۔

کوئی پاک محبت دا گاہک بندا،
کوئی جسماں تکّ سیمت رہِ کے،
عشقَ مجازی وچّ ہڑنا لوچدا اے۔

کوئی امیر تے تکڑے دوست بناؤندا،
یاراں ہتھیاراں دی لسٹ بنا کے،
لاچار لوکاں نال لڑنا لوچدا اے۔

پر پاگل 'سدھو'،
صرف تے صرف،
چنگا انسان بننا لوچدا اے۔

اک دن خیالاں وچّ میرے،
گورو، دیوتے، پیر سبھ آئے سن،
تے سبھ نے درد بھرے لہجے 'چ
ایہہ ہوک بھرے بول فرمائے سن۔

آکھن لگے..
اساں تاں صرف پھلّ بیجے سن،
پھلاں دے کنڈے کن بنا دتے ؟
محبتاں دی اپجاؤ مٹی 'چ
نپھرتاں دے کنکڑ کن رلا دتے ؟
لوکاں دے محنتی ہتھاں وچّ،
جانلیوا ہتھیار کن پھڑا دتے ؟

تے میں بولیا..
ہاں تساں صرف پھلّ بیجے سن،
خدغرضاں نے ایہہ کنڈے بنا دتے،
بھارت-پاک تے راج کرن لئی،
کتے راجیاں ایہہ قہر کما دتے،
گہرے زخم دے کے لوکائی نوں،
دھرماں دے ارتھ ہی پلٹا دتے،
کھدگرز-ہوس دی پورتی لئی،
بھارت دے ٹوٹے کروا دتے۔

تے اوہناں مہانپرکھاں ایہہ سن کے،
نینوں ہنجھوآں دے نیر وحہ دتے،
سدھو' بھلا ہووےگا سبھ انسان بنو،
آخر ایکتا دے بول فرما دتے۔

ہر رشتے وچّ مطلب دی بات ہندی اے،
ہر روشنی پچھے ہنیری رات ہندی اے۔

ایویں تھوڑھا کردا کوئی چنگے مندے کرم،
ہر کم پچھے کسے دی اوقات ہندی اے۔

اوہ آفت نوں صرف مذاق سمجھدے نے،
جنھاں نے سر تے رکھی موت-سوغات ہندی اے۔

کون کہندا زندگی بہاراں دا موسم ہے،
دوستو زندگی تاں غماں دی برات ہندی اے۔

ڈرو نہ دوستو بھیانک گرمی دے قہر توں،
کدے نہ کدے تاں ضرور برسات ہندی اے۔

سدھو' ہن ہور کی لکھاں اس غزل وچّ،
لکھدا ہر کوئی اوناں جنی اوقات ہندی اے۔

کمینگی لکاؤن لئی سو-سو پردے کجّ لیندے نے،
اصلیت سمجھ لیو نیتاواں نوں جتاؤن توں پہلاں۔

ایہہ جنگ-جنریسن تے اپنا خوب پربھاو پاؤندے نے،
گائکو ذرا سوچ لیا کرو کوئی گیت گاؤن توں پہلاں۔

نہ سجن جی گھبراؤ نہ غماں دے لمے قافلیاں توں،
جیٹھ، ہاڑ وی تاں آؤندے نے ٹھنڈے مہینے ساؤن توں پہلاں۔

اپنی ہستی بارے وی کدے دو پل بیٹھ کے سوچ ذرا،
وے بندیا، بندیاں نوں مٹی وچّ ملاؤن توں پہلاں۔

جے گھمنا چاہندے ہو جنت دی دنیاں وچّ دوستو،
اپنی 'میں' نوں مار لیو خود نوں مٹاؤن توں پہلاں۔

پھر ایویں ساری عمر اکلے بہہ بہہ پچھتاووگے،
سدھو' عظمہ لیو دلور نوں، دل لٹاؤن توں پہلاں۔

کنا کمینہ، کنا ہوسی،
کنا خدغرض ہو گیا مرد،
ہوس 'چ انھا ہو کے،
کڑیاں دی آبرو دے ورقے،
پلاں چ پاڑ دندا،
تے اوہناں دے متھے تے مڑ دندا،
ہینتا تے بدنامی دا کالا داغ،
ایسا داغ،
جو پوری زندگی سورج وانگ،
کڑی دے متھے تے چمکدا رہندا،
تے ویکھن والا گھوریاں وٹّ وٹّ کے ویکھدا۔

کنا کتا اے مرد،
نکے نکے معصوم پھلاں نوں وی،
ٹہنیاں توں توڑ لیندا،
تے اپنی ہوس مٹا کے سٹّ دندا،
سڑکاں چ، روہیاں چ،
تڑپھن لئی، مرجھاؤن لئی۔

مرد اج،
جبر-ظلم دا دوجا ناں ہے،
مرد اج،
ہوس دی تتی تتی چھاں ہے،
مرد اج،
سمشان جہی ڈراؤنی تھاں ہے۔

توں تاں ایویں پھارمیلٹی وجوں اکھاں چار کیتیاں نے،
دلور کی ہندی اے محبت، جاہ تینوں نہیں پتہ۔

...
میں اوہنوں ویکھیا سی، صرف دل بہلاؤن لئی،
مینوں کی پتہ سی، کہ اوہ دل وچّ ہی بہہ جاویگا۔

...
مندے ہاں خدا نوں اسیں وی، پر انداز ولکھن ہے،
وکھاوے لئی ڈھونگ نہیں رچدے، دلوں ہی مندے ہاں۔

...
دشمنی نبھاؤن دے ہور وی تاں کنے طریقے سن،
میرے عزیز کی تینوں محبت ہی ذریعہ ملیا سی؟

...
انجھ تاں ہزاراں ہی چہرے تکدے ہاں روز دنیاں چ،
پر کوئی ورلا ہی ہندا، جو دھڑکن بندا اے۔

...
کسے نوں نخرہ ماردا اے، کسے نوں حسن ماردا اے،
سدھو' سچ جانی سانوں تاں تیری سادگی نے ماریا۔

کویتا انگڑائی لے رہی،
چھیتی-چھیتی لکھدے مینوں،
کوک-کوک کے کہہ رہی۔

اٹھ 'سدھو' دیر نہ کر،
چکویں پیریں پھرے بھجی،
منچلی ٹک کے نہ بہہ رہی۔

لفظ اوہ ویکھ آ گئے،
تے قلم وی نال کھلوتی اے،
ملو-زوری میرے گل پے رہی۔

لے میں تاں تیار ہاں،کوی جی،
کڈھ اپنے من دا گوار،
باہوں پھڑ کے مینوں کہہ رہی۔

اے خدا ایسے شبد دیویں،
جو میرے زجباتاں نوں ہوب-ہو،
صفیاں تے اتار سکن۔

تے میرے دل وچّ اپجے،
ڈونگھے درد-اے-ساگر نوں،
قلم راہیں مار سکن۔

اکھاں پاڑ-پاڑ پڑن لوک،
اس نمانی پستک نوں،
دلہن وانگ سنگار سکن۔

دھر تکّ پھلاں دی سیج ہووے،
سوکھیاں ہی پجن منزل تے،
ایسے نویں راہ اسار سکن۔

اوہ ربّ جی میں سبھ لوکاں دا اپکار چاہندا ہاں،
کر پوری منگ میری، اکو جیہا سنسار چاہندا ہاں۔

محنت کرن لوکیں رل-مل-کھان ملورتن سارے،
امیر-غریب نہ ہووے، اکو جیہا کاروبار چاہندا ہاں۔

نفرت ناں دا لفظ ہی مر-مکّ جاوے دنیاں وچوں،
ہواواں وانگ بکھریا، ہر پاسے پیار چاہندا ہاں۔

کوئی نہ جاوے لما پینڈا چیر کے، 'تیرے' مہنگے گھراں چ،
ہر آدمی دے گھر چوں ہی تیرا دیدار چاہندا ہاں۔

جدھر ویکھاں بسّ انسان ہی انسان نظر آؤن،
جٹّ، براہمن، نائی، بانیئے نہ ہی چمار چاہندا ہاں۔

نہ میں دولت-سھورت منگدا، نہ ہی لمی عمر منگدا،
سدھو' دلے تمنا میری میں دنیاں اکسار چاہندا ہاں۔

بے حدّ سوہنے-سنکھے ہو گئے 'اج، کل' زندگی دے،
آرامدائک گزر رہے نے ہن پل زندگی دے۔

جو منگدی، جو سوچدی، جو لوچدی مشکل توں مشکل،
دل چوں نکلے سبھ پرسن ہو رہے نے حلّ زندگی دے۔

کدے ڈبّ رہی سی، ہنجھوآں-غماں دے ڈونگھے ساگر وچّ،
شکر ہے اوہ کالے دن گئے نے ٹل زندگی دے۔

قدرت دی ہر سیء وچوں اپنا-پن جھلکدا اے،
انجھ لگے جویں ہن خدا وی ہووے ولّ زندگی دے۔

تیرے بن سجن، مہندی توں سکھنی دلہن لگدی،
سدھو' دور-دور نہ جاہ نال-نال ہی چل زندگی دے۔

ٹی. وی. موبائیلاں تے جہناں نے ترتھلی مچا رکھی اے،
منڈے-کڑیاں دی نویں پنیری اپنے پچھے لا رکھی اے،
تے اس پنیری نوں کراہے پاؤن دی قسم کھا رکھی اے،
ایہو-جہے گیت دوستو چنگے نہیں ہندے۔

جہناں گیتاں وچّ سراب تے پھکرا ثواب بولدا اے،
لوٹو گھراں دے کاکیاں دا کتاپن بے حساب بولدا اے،
کالجاں دے جھگڑے تے نسیلا ایہہ پنجاب بولدا اے،
ایہو-جہے گیت دوستو چنگے نہیں ہندے۔

جہڑے گیت مطلب لئی کسے نال یاری گنڈھدے نے،
تے پھر کڑیاں وچاریاں نوں سرعام بھنڈدے نے،
جگّ-جننی دی آبرو نوں چھجّ پا-پا کے چھنڈدے نے،
ایہو-جہے گیت دوستو چنگے نہیں ہندے۔

بھاویں ہنجھو تاں بچپن وچّ ہی مکّ گئے سی،
پر تیرے لئی رون دی کوشش کراں گا۔

اجے تاں کجھ پلاں دا ہی اے ساتھ اپنا،
سدا لئی تیرا ہون دی کوشش کراں گا۔

دل نوں لگدا اے کہ توں بے وفا، دھوکھے باز ایں،
اس کالے شکّ نوں دھون دی کوشش کراں گا۔

پریم دے رکھ دی پلیٹھی ٹاہنی تے بیٹھا ہاں،
عشقَ دیاں ٹیسیاں چھھون دی کوشش کراں گا۔

سدھو' تیری اس پاک تے ٹھوس محبت نوں،
غزل دے سیئراں 'چ پرون دی کوشش کراں گا۔

نیں کڑیئے!
توں وی جے چاہنی اے،
کہ تیرا وی رتبہ منڈیاں برابر ہووے،
تاں تینوں کجھ کو بدلنا پؤُ۔

پہلاں تاں اپنی دکھّ بدل،
آہ پاؤڈر، لپ-سٹک، میء-کپ،
اچیاں ہیلاں دے سینڈل،
مطلب پھوکی-سندرتا دے نقاب پہننوں ہٹّ۔

قرینہ، کیٹرینا جہے آدرش بدل،
ایہہ ہیروئناں، دولت-سوہرت پاؤن لئی،
جسم دی نمائش کردیاں،
تے عورت نوں،
صرف 'کام-وستو' دا رتبہ دواؤندیاں نے۔

توں 'کرن بیدی، کلپنا' جہے،
'مائی بھاگو' جاں 'لکشمی بائی' جہے،
مہان آدرش بنا،
ایہہ ہستیاں سن،
جو مرد برابر رتبہ رکھدیاں سن۔

گورو گوبند سنگھ نے وی،
تیری دکھّ نوں بدلیا سی
پر توں پھر،
پھوکی سندرتا دے سادھناں چ مست رہی۔

بھولیئے!
تینوں کی دسیئے،
جھانجراں، جھاجراں نہیں،
تیرے پیراں نوں لگیاں بیڑیاں نے،
چوڑیاں، چوڑیاں نہیں،
ہتھاں نوں لگیاں ہتھکڑیاں نے،
تیرے گل دا منگل-سوتر،
کتے والا پٹا اے،
ایہہ سبھ غلامی دیاں زنجیراں نے،
آزاد کروا اپنے جسم نوں زنجیراں توں۔

ہاں سچ،
اک گلّ ہور،
توں اپنے ہینڈبیگ چ،
لپسٹک، شیشہ، کریماں دی تھاں تے،
اک لشکدا کھنزر رکھیا کر،
جد پانی سر توں لنگھدا دسے،
تاں کھنزر دی ورتوں کر۔

میری تاں ایہو صلاحَ اے،
باقی تیری مرضی،
جاں جویں توں ٹھیک سمجھیں... !

ساڈے ہی لیڈر، ساڈیاں ہی ووٹاں،
ساڈی ہی بھرسٹاچاری۔

ساڈی ہی سائنس، ساڈی ہی ترقی،
ساڈی ہی وناش کاری۔

ساڈے ہی گائک، ساڈی ہی انکھ،
ساڈی ہی گیت کاری۔

ساڈے ہی دھرم، ساڈے ہی گورو-پیر،
ساڈی ہی اتیاچاری۔

دل کرے میں وی کتاب بن جاواں،
کویتاواں نال بھری بے حساب بن جاواں۔

پستک-پریمی پڑھدے ہی رہن مینوں،
اوہناں دے دلاں دا سواد بن جاواں۔

گوڑہا نشہ ہووے میرے اک-اک بول چ،
کدے وی نہ لحن والی سراب بن جاواں۔

چمدے ہی رہن لوک میری جلد نوں،
عینی سوہنی ہوواں کہ پنجاب بن جاواں۔

گیان دیاں مہکاں ونڈن میرے ورقے،
سدھو' پھلاں وچوں پھلّ گلاب بن جاواں۔

جے زندگی وچّ سچی مسکراہٹ چاہندے ہو،
تاں دوستو ایویں بے وجہ مسکرانا چھڈّ دیؤ۔

جاں محنت کرو تے جاں پھر خدکشی کرو،
پر در-در اپنا ہتھ پھیلانا چھڈّ دیؤ۔

کسے دے آسرے کدوں تکّ جؤندے رہوگے؟
کمچورو ہن تاں مفت دا کھانا چھڈّ دیؤ۔

پتھراں نال ٹکراؤن دی عادت پا لوو،
ایویں بے وجہ پھلاں نال ٹکرانا چھڈّ دیؤ۔

جے ربّ نوں اپنے گھر وچّ ہی پاؤنا اے،
تاں ڈرپوکو ایویں در-در جانا چھڈّ دیؤ۔

نت نویں سنگھرش دا نام ہی زندگی ہے،
سدھو' ہن چنوتیاں توں گھبرانا چھڈّ دیؤ۔

کوئی اوہنوں رام کہندا اے، کوئی اﷲ کہندا اے،
سبھ اوہدے نام تے لڑ-لڑ مردے نے دنیاں والے۔

ایسا اوہ کہڑا خونی درندا ہے، دسو تاں صحیح ؟
جس توں کہ اینا زیادہ ڈردے نے دنیاں والے۔

کوئی مسیتاں وچّ، کوئی مندراں وچّ پوجدا اے،
سبھ اوہنوں جھک کے سلام کردے نے دنیاں والے۔

ایسی کہڑی خوبی ہے، اس سرو-سکتیمان وچّ؟
کہ گلّ-گلّ تے اوہدا پانی بھردے نے دنیاں والے۔

سدھو' سبھ جاندے نے کہ ساڈا سبھ دا مول اک ہی ہے،
پھر کیوں اک-دوجے نوں نفرت کردے نے دنیاں والے۔

نہ کوئی بدل سکیا، تے نہ ہی کوئی بدل سکیگا،
اپنی چال آپے ہی چلدی رہی اے دنیانداری۔

اجے ہن تاں گنڈھی سی، تے عینی جلدی ٹٹّ وی گئی،
رونء دے کچے دھاگیاں ورگی اے، اجکل دی یاری۔

نرم-دل جسمپھروش نوں آبرو لٹا دندیاں،
کنی مورکھ تے بے سمجھ ہے، الھڑاں دی اسک-کھماری۔

جو گلّ کرے نشیاں، ہتھیاراں، تے عورت-جسماں دی،
ٹی. وی. موبائیلاں تے راج کر رہی اے لنڈو گیت کاری۔

نہ ماں مار نہ مینوں، ویکھ لین دے سندر دنیاں نوں،
اج پیٹ وچّ رو-رو کے کوک رہی اے، کڑی وچاری۔

انسان کدے چھاکے وی، پورن وفا نہیں کر سکدا،
سدا ہی مسحور رہوگی، کتیاں دی وفاداری۔

کوئی نہ اج دل بھرکے لٹّ لے عشقَ-کھجانے نوں،
سدھو' کدے تاں چکاؤنی پؤُ تینوں قیمت بڑی بھاری۔

جے دل وچّ محبت سی، تاں ہی تاں نینو سمیا سی،
سدھو' قدر نہ کیتی قیمتی ہنجھو مٹی وچّ رل گیا۔

ہن پچھتاؤندا ہووےگا دل پتھر چ بھری کالکھ ویکھ کے،
ادوں اوہ ایویں 'حسن دا محل' ویکھ کے ڈلّ گیا۔

ادھر ڈالراں دی مہک ہوؤُ، سفنے سچ ہندے ہونگے،
شاید تاں ہی اوہ پردیسی، 'بھارت مہان' نوں بھلّ گیا۔

کی بچے، کی منڈے-کڑیاں، سبھ جنے لپیٹ وچّ لے لئے،
آہ پھیسن دا ہڑ ویکھو، کس قدر جھلّ گیا۔