Punjabi Kavita
Professor Mohan Singh

Punjabi Kavita
  

Wadda Vela Professor Mohan Singh

وڈا ویلا پروفیسر موہن سنگھ

1. وڈے ویلے دیا تاریا

وڈے ویلے دیا تاریا
جند تیری کیوں کمبے ؟
غم اساڈے گھنے بیلیا
پندھ تیرے جے لمبے ۔

وڈے ویلے دیا تاریا
جند تیری کیوں ڈولے ؟
جھول تیری وچ پیا چاننا
چنگ پئی ساڈے چولے ۔

وڈے ویلے دیا تاریا
کھلھی تیری اڈار،
جند ساڈی نوں پوے لنگھینا
سوئی دے نکیوں پار ۔

وڈے ویلے دیا تاریا
گل سنیں کنّ لا،
گڑ ہووے تاں ونڈیئے بیلیا
درد نہ ونڈیا جا ۔

وڈے ویلے دیا تاریا
جند لگی بے دردی لیکھے،
پیڑ تیری کل دنیاں تکدی،
پیڑ ساڈی کون دیکھے ۔

2. عمل

اٹھو کہ اٹھن ہی ہے زندگی دا پہلا قدم،
ترو کہ ترنا ہی ہے زندگی دا پہلا پڑا ۔
کرو جے ہوش تاں پتھر توں لال بن جاوے،
رہے بے ہوش تاں رہِ جائے وٹے دا وٹا ۔

چلو کہ چلنا ہی ہے زندگی دا دوجا ناں،
کھلونا موت ہے، چلنا ہے زندگی اسگاہ ۔
کھلوتی بوند بنے وس یا ودھ توں ودھ موتی،
ترن جے کنیاں تاں بن جائے شوکدا دریا ۔

ہلو کہ ہلیاں ہی آلس دا مارو تھلّ کٹے،
ودھو کہ ودھیاں ہی منزل تے قافلہ پجے ۔
عمل دے گرج بنا نھیرے دا نہ برج ڈگے،
عمل دے ڈگے بنا فجر دی نہ بھیہر وجے ۔

عمل ہے دگدی تے مگھدی شراب دے وانگوں،
عمل نہیں ہے صراحی اتے سبو بننا ۔
عمل سکھاوے نہ دھرتی دے وانگ پے رہنا،
عمل ہے اگنا، نسرنا، وگسنا، بو بننا ۔

عمل ہے چنگ دا شعلے دے وچ بدل جانا،
عمل ہے آہ دا ودھ کے طوفان بن جانا ۔
عمل ہے قطرے دا ودھ کے سمند ہو جانا،
عمل ہے زرے دا ودھ کے جہان بن جانا ۔

کروڑاں انگلیاں نے رات دہوں یتن کیتا،
ٹکی ہنیرے دے سر تے سویر دی سگی ۔
ہزاراں تیسیاں دے کوہ-کنی نے گھنڈ موڑے،
تاں 'جوئے شیر' پہاڑاں دی ککھّ 'چوں وگی ۔

عمل دے نال سمیاں دی لٹ سنوردی ہے،
عمل دے نال ہی دھرتی تے روپ چڑھدا ہے ۔
عمل دے نال ہی تاجاں توں تنڈ کے ہیرے،
کسان اپنی پنجالی دے اتے جڑدا ہے ۔

3. اڈیک

ہویا آتھناں دا رنگ
منگو جان لنگھ لنگھ
وجن ٹلیاں تے جنگ
ایپر ماہی دی نہ سو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

اوہ سمیں دے للاری
وچ لیہندے کھلاری
سوہی سوسنی سلاری
وچ نیل دے ڈبو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

پچھمی پتناں تے جڑیاں
بھیڑاں رنگاں دیاں بڑیاں
کہیاں پیاریاں گھڑیاں
لگا رنگاں دا جلو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

پھیلے رات دے ہنیرے
کیتے پنچھیاں بسیرے
لائے فقراں وی ڈیرے
دل پر کویں نہ کھلو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

اچی گگن دی اٹاری
رتناں موتیاں شنگاری
کہڑے چتر نے اساری
سمجھ سکیا نہ کو
دل نوں ہو گیا کی ہو ؟

تردا گگناں تے چند
کٹی جانودا اے پندھ
جند بوہے وانگ بند
کون گیا ایہنوں ڈھو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

تارہ گگناں تے ڈلھکے
دل کوٹھی وانگ دھڑکے
کدوں ہوونے نے تڑکے
کدوں کٹنے نے کوہ
جند نوں ہو گیا کی ہو !

کنجی رات نے جاں لہنگی
آئی سرا دی ایہہ وہنگی
گھڑی ہن اتے مہنگی مل ایسدا نہ کو
جند نوں ہو گیا کی ہو !

واہی چاننے جاں لیک
پہلی، فکی تے بریک
بہبل ہو گئی اڈیک
چڑھیا جذبیاں دا شوہ
جند نوں ہو گیا کی ہو !

چڑھ پئے سون سویرے
مکے رات دے ہنیرے
گھر بار تے بنیرے
لئے کرناں نے چھوہ
جند نوں ہو گیا کی ہو !

4. لیلہ

یاد تیری رنگینیاں ونڈدی
کدی تاں وانگ بہار آئے ۔

غمیاں اتے اداسیاں دیندی
کدی وانگ پتجھاڑ آئے ۔

کدی ساون دے بدلاں وانگوں
دل اتے دل چاڑھ آئے ۔

کدی بجلیاں وانگ میگھلے
کردی تارو تار آئے ۔

کدی چانن دے رتھّ تے بیٹھی
دھمدی دھمی ہار آئے ۔

کدی چلکنی دھپ دی سگی
سیس اتے لشکار آئے ۔

کدی آتھناں وانگ مانگ وچ
بھر کے رنگ ہزار آئے ۔

چپ-داتی غم-داتی بن کے
کدی وانگ اندھکار آئے ۔

کدی پکڑ رشماں دیاں لاساں
اتر چاندنی ہار آئے ۔

کدی لجاندی وانگ بہو دے
نکل ڈولیوں باہر آئے ۔

کدی نچاندی چیچی اتے
چنچل نعر چھنار آئے ۔

کدی چھنکدی اتے منکدی
نچدی وانگ نچار آئے ۔

کدی پچھوں دی اکھاں میچن
پولے پباں بھار آئے ۔

صدقے اسدی لیلہ اتوں
آئے سو سو وار آئے ۔

یاداں تے کوئی کچرک جیوے
جے نہ آپ پیار آئے ۔

5. آتھن

پجدا سورج دا گھوڑا گھرکدا
پچھمی پتناں تے جس دم آن کے،
پوکھڑاں دے نال اڈاندا لال دھوڑ،
نال مڑھکے بھجی شگرپھی عیال،
منہ 'چوں سٹدا تومبے سوہی جھگّ دے-

دھیمے رنگاں والی آتھن آن کے،
دھردی اس دے کناں دے وچکار ہتھ،
پھیر ہولی ہولی لمبیاں انگلیاں
نال چھوہ کے تتیاں ناساں اس دیاں،
کڈھدی کنڈیالا اس دے منہ 'چوں-

آ کے شانتی وچ اوہ اتھرا جنور
ہولی ہولی تردا آتھن دے مگر
وچ نھیرے دی گفا لہہ جانودا ۔1۔

پر کیوں بے چین میریاں آتھناں ؟
پر کیوں منہ-زورہ میریاں دھڑکناں ؟
رنگاں دے وچ وی سدا بیرنگیاں،
کی کرنگیاں یاد دیاں انگلیاں !
اتنی نکی جند تے ایڈا طوفان !
جند دی اک بند وچ اتنے جہان !
اک انو وچ تڑپ دے اتنے سامان !
اک مکانی کس قدر ہے لا مکان !
دھرت تڑپی، شانت ہویا آسمان ۔2۔

6. ترشول

وصل دیاں بے چینیاں تکیاں،
ہجر دی کھادھی فنڈ او یار ۔

نیناں نوں اساں کیہا مشالاں،
ہوٹھاں نوں شکر کھنڈ او یار ۔

زلفاں نوں اساں بدل بنھاں،
منہ نوں بنھاں چند او یار ۔

گا گا عشقَ حسن دے سوہلے،
گئی جوانی ہنڈھ او یار ۔

ایس وشیلے چوگردے وچ،
پیار نہ پاندا ٹھنڈھ او یار ۔

کر کرسانی ہالی مر گئے،
ڈھڈ وڑیا وچ کنڈ او یار ۔

کٹ کٹ چؤ لوہار مر گئے،
موچی چھتر گنڈھ او یار ۔

کر کر سیپیاں سیپی مر گئے،
حصے وچ اک پنڈ او یار ۔

چن چن انّ جٹیٹیاں موئیاں،
مکن نہ توہ تے ونڈ او یار ۔

ہتھ ترکھاناں رٹن پے گئے،
مکے نہ کانی ونڈ او یار ۔

چنگی بھلی اپجاؤ دھرتی،
سنڈھیاں کیتی سنڈھ او یار ۔

ات بھوئے سامنتی پھردے،
خلقت دتی ترنڈ او یار ۔

نت ڈراوے جنگ دے دیون،
سامراجیئے گھنڈ او یار ۔

ظلم جبر دے شعلے بھڑکے،
اگّ ہوئی پرچنڈ او یار ۔

لوسیا گیا حسن دا متھا،
سڑی عشقَ دی جھنڈ او یار ۔

جگ وچ ہاہاکار مچ گئی،
جھلس گئے برہمنڈ او یار ۔

جاگ کرتیا، جاگ کسانا،
سر توں آلس چھنڈ او یار ۔

اٹھ لوہارا تا دے بھٹھی،
تیز دھوکنی منڈ او یار ۔

دم بھر کے اک مار ہتھوڑا،
داتیاں دے منہ چنڈ او یار ۔

منہ سونے دا موڑ کرتیا،
مار لوہے دی چنڈ او یار ۔

دیہہ اک چنگ ہتھوڑیوں سانوں،
جگ وچ دئیے ونڈ او یار ۔

لکھ گلاں دی گلّ اک آکھاں،
بنھ لے گھٹ کے گنڈھ او یار ۔

پاٹی کرت غلامی کٹدی،
جڑی جتے برہمنڈ او یار ۔

داتیاں قلماں اتے ہتھوڑے،
کٹھے کر لؤ سند او یار ۔

تگڑی اک تریشول بناؤ،
یدھ کرو پرچنڈ او یار ۔

جےَ جےَ کار کرت دی ہووے،
لگے ظلم دی کنڈ او یار ۔

7. یاد

اج تیری یاد انج آئی
جانو ٹھکے دے مارے ہوئے رکھ-
جسدا سکا تے رنڈ منڈ اکار
بھل چکا ہووے پنچھیاں دا پیار
ہرے پتراں دی لہلہاؤندی بہار،
اتے پیراں دے وچ ڈگے ہوئے
پیلے، سکے تے چھجے پتراں نوں
جان کے سونے دے امل پترے
فرضی دولت تے جی رہا ہووے،
پر جنہاں تائیں وی غنیمت جان
جھری تے بھکھی پون اسو دی
جھولیاں بھر کے دور لے جاوے،
اتے جو سکے ریشیاں دے وچ
ستی جیون-اگنن دے بل اتے
کٹ رہا ہووے زندگی دے دن-
ایسے سکے تے باجھ رکھ وچوں

جداں کونپل کوئی نکل آوے
اج تیری یاد انج آئی ۔

اج تیری یاد انج آئی
مدھو-مکھیاں دا قافلہ جداں
نیلے چمکیلے پیلے روپہلی
تے سنہری رنگاں دی مسّ والے
سینکڑے کھنبھ کھلار کے آوے،
وچ فضا دے سگندھیاں ونڈدا
کمبدے کھنبھاں دی دھنکھنی اتے
سوکھشم واشنا دی روں نوں دھندا،
نالے نیند لیاؤنی گونجر
نال ٹونے دے جال جہے اندا،
پر ایہناں رنگاں تے سگندھاں دے
اہلے وچ وہُ-بھجے ڈنگ وی نے،
اےداں ہی تیری یاد رنگ بھری واشناں دے سگندھ بھری

نال ٹیساں دے ڈنگ وی لیائی
اج تیری یاد انج آئی ۔

8. گاندھی

ڈھائی ہزار ورھے دیاں گلاں بھارتیاں اج بھلیاں،
زور جبر دیاں جدوں ہنیریاں بھرات تے سن جھلیاں ۔

نیویاں اتے اچیاں لوکاں پائی ہوئی سی کاٹھی،
اہیؤ سی وگاں دا مالک ہتھ جدے سی لاٹھی ۔

کجھ سامنت شاہاں دی لٹ نے لوک کیتے سن بچے،
رہندا لہو نچوڑ رہے سن دوجنمے تے اچے ۔

بھر کے جدوں ظلم دا بیڑا ڈبن اتے آیا،
شانتی اتے نیاں دا نعرہ گوتم بدھ سی لایا ۔

سارے جگ نوں ران لیا اس بناں یدھ، ہتھیاراں،
پیراں وچ سمراٹھ ڈگ پئے، جھک گئیاں تلواراں ۔

بھارت دے وچ شانتی ورتی، سوت پیار دے وگے،
اچے نیویں رل کے بیٹھے، ویر ویراں گل لگے ۔

بھارت وچوں شانت-سنیہا پجا چار چپھیرے،
برما، چین تے یورپ تیکر ہوئے دور ہنیرے ۔

ایپر کجھ صدیاں مگروں ہی بھاگ بھارت دے ستے،
گوتم بدھ دا بھل سنیہڑا مڑ کے نیند وگتے ۔

پھر اچیاں دا زور ودھ گیا نینوے گئے لتاڑے
محلاں اتے اچے چڑ گئے، نقرے لگ گئے ماڑے ۔

"کلِ کاتی راجے کاسائی دھرم پنکھ کر اڈریا،
کوڑ اماوس سچُ چندرما دیسے ناہی کہ چڑھیا ۔"

اےداں بیت گئیاں کجھ صدیاں چھائے رہے ہنیرے،
ننکانے دے سورج نے مڑ رنگے آن بنیرے ۔

مٹی دھندھ جگ چانن ہویا سچ چندرما چڑھیا،
کوڑ اماوس دا لڑ چھجیا مینہہ چانن دا ورھیا ۔

اوچ نیچ دے مٹے وتکرے، ویر ویراں گل لگے،
مٹھت اتے پیار دے سومے وچ بھارت دے وگے ۔

ایپر بھاگ اساڈے کھوٹے ستیاں لال وننجایا،
بدھ نانک دا پریم-سندیسا اساں مناں توں لاہیا ۔

ہندواں، سکھاں، مسلماناں نے راہ شانتی دا چھڈیا،
گیا ایہناں دے ویہڑے مڑ سیہ دا تکلا گڈیا ۔

لوپ ہویا ایکے دا چانن، چھائی سراں تے مسیا،
اک انوکھے سامراج نے سانوں آن گرسیا ۔

اک سو سال نوائی رکھیا سر ساڈا اس اچا،
کھنبھ کھوہ کے سون چڑی نوں کیتا اصلوں بچا ۔

دسدیاں تے اندسدیاں لکھاں پا کے اوس زنجیراں،
بھارتیاں نوں داس بنایا دتیاں کچل زمیراں ۔

پیٹاں بھار ترا کے سانوں کیتے اوس دھنانے،
گولیاں نال اس پیٹ بھرے جد لوکاں منگے دانے ۔

رنی دھرت خون دے اتھرو نیاں گیا جد کٹھیا،
کاٹھیاواڑ دی دھرتی چوں مڑ مرد نواں اک اٹھیا ۔

بدھ نانک دا شانتی والا شستر اس اپنایا،
جان نکما کھنڈھا جس نوں لوکاں سی سٹ پایا ۔

تک اس کھنڈھے شستر تائیں ہسے کجھ سمرٹھے،
سامراج دے کوٹ فولادی نال ایہدے کد ڈھٹھے ۔

ویہہ سال تک گھور تپسیا گاندھی جی نے سادھی،
نال اپنے پاپاں کمبیا ظالم تے اپرادھی ۔

سند بدھ سمراج ہاریا جےَ شانتی دی ہوئی،
دھر پورب توں دھر پچھم تک جانے سبھ لکوئی ۔

بھاویں اج نہ دسے سانوں شانتی دا ونجارا،
چو کونٹاں وچ گونج رہا پر اج امن دا نعرہ ۔

وڈے وڈے ایٹم دھاری منہ وچ انگلاں ٹکن،
مان بھرے سر سبھ راٹھاں دے راج-گھاٹ تے جھکن ۔

9. کالیداس نوں

کیوں کرے پرنام نہ سنسار کالیداس نوں
جگّ وچ جس نے کھنڈایا جذبیاں دی باس نوں
کلا وچ جس پیوندیا ہے دھرت تے آکاس نوں
بان بھٹّ نے کیہا جس نوں-"شہد-بھجا پھلّ" ہے ۔
آکھیا جیدیو نے-"کوئی نہ تیرے تلّ" ہے ۔

پچھمی دیساں نے وی ہے سن لئی تیری آواز
کون سکیا اروشی تے مالویکا مڑ کے ساز
تاہیؤں گوئٹے ورگیاں وی تاریا تینوں خراج
تاہیؤں لینسن ورگیاں بھی وچ اپنی بھاکھیا،
تینوں "بھارت-کاوت دا روشن ستارہ" آکھیا ۔

رات دیہں نے گیڑ بھاویں کھادھے نے لکھاں ہزار
ساغراں دی ککھّ نے کئی دیپ چھڈے نے نگھار
کئی ستارے ٹٹ گگنوں ہو گئے نے چھار چھار
پر دھرو وانگر تیرا اج تک ستارہ چمکدا،
جیوں جیوں گھسدا ایہہ نگینہ ہور دونا دمکدا ۔

استری دا دل سمندر کوئی پا سکیا نہ تھاہ
اک رہسّ ڈونگھا نہ سکیا کوئی جس توں گھنڈ لاہ
کوئی بھر کے رہِ گیا آہ، کوئی بس کہہ سکیا واہ
سارے پردے چیر کے پر لنگھ گئی تیری نظر،
پج گئی منزل دے اتے جھاگ کے لمبا سفر ۔

جذبیاں دی واگ کد چھڈنی تے کد ہے کسنی
کیوں کدی بجلی کدی برکھا بنے اک مسکنی
کیوں کدی تارے کدی ڈوبے اک ہنجھ دی کنی
ات سیانپ نال توں ہر بھید نوں ہے لیکھیا،
انو توں برہمنڈ تک توں سارا جیون دیکھیا ۔

روپ اتے رنگ دا شنگار کتنا چاہیدا
عشقَ اتے حسن ولوں وار کتنا چاہیدا
فرض کتنا چاہیدا تے پیار کتنا چاہیدا
کتھوں تک چاہیدا کسنا زندگی دے ساز نوں،
کھولھدے ناٹک تیرے نے اس اگمی راز نوں ۔

کنج مہامبلیاں نوں کچی تند بنھے پریت دی
کنج وچھوڑے وچ ہے پریمی دے اتے بیتدی
کنج ہووے پریت دی جےَ تے پراجے ریت دی
تیریاں لکھتاں دے وچ آئے ایہہ سبھے رنگ نے،
اس نپنتا نال کہ اج تیک سارے دنگ نے ۔

کس طرحاں مانکھ تے پرکرتی لون سانجھے سواس
کتنا سوخم ہے پھلاں، ویلاں تے ندیاں دا احساس
کس طرحاں رتاں اداسن تک منکھاں نوں اداس
"جیون اکو سچ ہے" تیری کلا دا تتّ ہے،
برچھاں، مانکھاں، جنوراں وچ اکو رتّ ہے ۔

10. اوہ وی دن سن

اوہ وی دن سن جد محبت سی جوان
ویگ سن منہ-زورہ جذبے بے لغام،
جاپدے سن تنگ زمیں تے آسمان ۔

اوہ وی دن سن جد محبت دا جنوں،
حد سی...تے دل دا گھوڑا اتھرا
چیر لنگھ جاندا افق دی ونگ نوں ۔

اوہ وی دن سن بلھیاں ہلن دی دیر،
ستاں اسماناں توں تارے ترنڈ کے
تیرے پیراں وچ دیندے ساں کھلیر ۔

اوہ وی دن سن سنکے اکو ہی بچن،
ساغراں ستاں دا پانی رڑک کے
کڈھ لیاندے ساں ترت چوداں رتن ۔

اوہ وی دن سن اکو ہی تکنی دے نال
جاندے سن مک سبھ گلے تے وسوسے،
تے جوابے جاوندے سن سبھ سوال ۔

واریئے ہوشاں نوں اس اک پلّ توں
مر کے لکھ وار مڑ مڑ جنمدے
ہون لئی صدقے تیری اک گل توں ۔

گھولیئے عقلاں نوں اس اک راز توں
اکو چھوہ دے نال سن جد جاگدے
لکھاں نغمے زندگی دے ساز چوں ۔

پیاری کتھے اڈ گئے اوہ دن مہان
دیس کالوں اچی سی جد ساڈی پریت
اکو سن جد بھوت، بھوش تے ورتمان ۔

پیاری کتھے عشقَ اوہ پہلا ندان،
موڈھیاں تے کھنبھ، پٹی اکھاں تے،
پوٹیاں وچ تیر، چلے تے کمان ؟

11. کہرے دی وار

ہری بھری بیاسا دی بیٹ،
مجھاں ترت بھریندیاں پیٹ،
جٹ چاڑھن مچھاں نوں ویٹ،
رج کھاون دیاں ہوون
سبھو مستیاں ۔1۔

اس بیٹوں لنگھے اک نئیں،
آکھن جس نوں کالی بئیں،
کدھرے دسدی کدھرے نہیں،
جڑیاں اس دے نال
کتھاواں بیتیاں ۔2۔

کنڈھیاں تے پنڈ نکے نکے،
بانکے گبھرو، بال لڈکے،
رناں پہنن گھگرے جھکے،
لوناں اتے کڈھیاں،
سندر بوٹیاں ۔3۔

اس بیئیں دے اصلوں نال،
دھنے جٹ دا کھوہ وشال،
چیکن ڈھول، جھوکلی، ماہل،
بلداں دے گل کھڑکن،
جنگ تے ٹلیاں ۔4۔

ایتھے ای ڈھارے وچکار،
دھنا رہے سنے پروار،
ہویا چر وچھڑ گئی نعر،
چھڈ پچھے تنّ بچے،
عمراں بالیاں ۔5۔

پچونجا دا اسو چڑھیا،
ات طوفانی بدل ورھیا،
تنّ دن تنّ راتاں نہیں کھریا،
کڑ پاٹا اسمانی،
جھڑیاں لگیاں ۔6۔

رجّ گئے ٹوبھے، کسیاں، کھال
بھر گئے کھوہ ہڑھاں دے نال،
نچن لگا کال وکرال،
وکن لگیاں جاناں،
بہت سولیاں ۔7۔

ودھیا جد پانی دا زور،
لے گیا تکڑے برچھ مروڑ،
ڈھٹھے کوٹھے، رڑھے جنور،
دینت پانی دا پاون،
لگا جلیاں ۔8۔

دھنے چیتیا گورو اکال،
کاٹھ دی کھرلی وچ بحال،
اٹھ، دس، باراں دے ترے بال،
دوڑیا پنڈ دے ول
بچاون جندڑیاں ۔9۔

اک پاسیوں سی پنڈ اچیرا
لوکاں لایا اتھے ڈیرہ،
پجیا دھنا کرکے جیرا،
بیٹ اتے ترکالاں،
اترن لگیاں ۔10۔

دھنے کر کھلیاں باہیں،
پنڈ دے اگے پائی دہائی،
"جنداں تنّ بچا لؤ بھائی،
اوہ ویکھو کھوہ اتے،
پانی گھیریاں" ۔11۔

پنڈ دے سارے سگھڑ سیانے،
دیکھن لگ پئے ربّ دے بھانے،
ہڑ نے کیتے ہور دھنانے،
کڈھ کھرلی نوں پیروں
لہراں لے گئیاں ۔12۔

کھرلی نوں پئے لگن چھلکے،
بٹ بٹ سارا پنڈ پیا تکے،
جوان کریندے جکو تکے،
کہڑا جند نوں ہول،
بچاوے جندڑیاں ۔13۔

کہرا کہرا اک جوان،
ڈاڈھا چھٹیا تے شیطان،
دارو چھوھیاں دی پہچان،
باجھوں جس نوں سرتاں،
ربّ نہ دتیاں ۔14۔

بولیا آکے وچ وراگ،
جویں پوے کوئی اک دم جاگ،
"دھنّ سمجھاں میں اپنے بھاگ،
جے میں اج بچالاں،
جنداں رڑھدیاں ۔15۔

"کئی پاپاں تے کئی کھوناں دے،
داغ نے میرے ہتھاں اتے،
کھورے اج جاون ایہہ دھوتے،
ستگور پورے دتیاں،
جے کر ہمتاں" ۔16۔

پھر بولیا اوہ وچ جلال،
"اٹھو جوانو لیاوو بھال،
لالٹین، کجھ لجاں نال،
رکھنیاں جے چاہو،
لجاں پنڈ دیاں" ۔17۔

لالٹین کھونڈے تے ٹنگ،
پانی وچ وڑ گیا نسنگ،
نال لہراں دے کردا جنگ،
کھرلی اتے نظراں،
سبھ دیاں گڈیاں ۔18۔

رڑھدی کھرلی اتے انجان،
نھیرے دے وچ گمدے جان،
لالٹین دا دیکھ نشان،
پر کھرلی ول ودھدا،
آساں بجھدیاں ۔19۔

آخر کرکے لما گھول،
کہرا پجیا کھرلی کول،
لکّ دے نالوں لجّ نوں کھوہل،
کھرلی دے کنڈے نوں،
گنڈھاں ماریاں ۔20۔

کنج اٹھ، دس، باراں دے بال،
جھلدے رہے مینہہ دی جھال،
نکیاں نکیاں بکاں نال،
رہے جھٹدے پانی،
عقلاں ہاریاں ۔21۔

کہرے لا کے سارا زور،
دھوہ کھرلی نوں لیاندا موڑ،
اک اچے ککر دے کول،
ول تنے دے نال،
بچائیاں جندڑیاں ۔22۔

پہر اک جد گزریا آن،
دھنا تے کجھ ہور جوان،
لالٹین نوں رکھ نشان،
پج گئے ککر لاگے،
کرکے ہمتاں ۔23۔

ایوں کہرے دی ہمت نال،
بچ گئے تنّ نیانے بال،
سفلی ہوئی پنڈ دی گھال،
شیر کہرے دا متھا،
بڈھیاں چمدیاں ۔24۔

ہن وی وگدی کالی بئیں،
کنڈھیاں اتے چردیاں مہیں،
کدھرے دسدی کدھرے نہیں،
گھر گھر چلدیاں واراں،
کہرے جٹ دیاں ۔25۔

12. جھیل دے کنڈھے

جھیل دے کنڈھے اتے چن دی چاننی،
دلاں دی گل جیویں اوکھی اے جاننی ۔

جھیل دیاں پانیاں نوں کنڈھے دی چگاٹھ وے،
دل دیاں پانیاں دی لوے کون ہاتھ وے ۔

جھیل دے پانی لگن کنڈھیاں دے گل وے،
دلوں اٹھے چھل بن سکدی نہ گل وے ۔

جھیل دیاں پانیاں تے کمیاں دا جوڑا وے،
میل تے وچھوڑے وچ بھید بہت تھوڑھا وے ۔

جھیل دیاں پانیاں تے تاریاں دی چھاں وے،
اج دی اوستھا اروپ تے اناں وے ۔

چنڈی دے مندر وچ جوت پئی جگدی،
پیار دی چنگ بھیڑی بجھدی نہ مگھدی ۔

جھیل دی پچھاڑی کلھ-بھرمے پہاڑ وے،
اچے کتے جھکے جویں دل دے ابھار وے ۔

حسن دے متھے اتے اوڑکاں دی چھبی وے،
عشقَ دیاں ہوٹھاں اتے موہر کیوں لگی وے ۔

جند کھڑی کول کیوں بتّ سنسان اج ؟
آکھیا پراناں نوں کیوں جائے نہ پران اج ؟

پجی اسماناں تیک دل دی آواز نہ،
بڈھیاں پہاڑاں نے وی دسیا ایہہ راز نہ ۔

جھیل دیاں کنڈھیاں تے سمیاں نے جوڑیا،
سدھراں دا سٹہ اساں تلی تے مروڑیا ۔

13. یاد

نیلم دے کھرل اندر
رتناں دی مہندی پیہ کے
پچھم دے تلویاں نوں
سورج نے ہے لگائی-
سونے دیاں کھڑاواں
پیراں دے وچ پا کے
ہے یاد تیری آئی ۔

گگناں دے پیہڑے اتے
بہہ رات دی بہو نے
جڑ تاریاں دا چمبا
لٹ اپنی گندائی-
چاندی دیاں کھڑاواں
پیراں دے وچ پا کے
ہے یاد تیری آئی ۔

پورب دی کھوہل باری
گنڈھے دی چھلّ نالوں
پتلیرے گھنڈ وچوں
پربھات مسکرائی-
چانن دیاں کھڑاواں
پیراں دے وچ پا کے
ہے یاد تیری آئی ۔

14. کرانتی

آکھیا سانوں روم دے وڈے مولانے،
"اصلوں گنگے، انھے تے بولے ہو جاؤ ۔"
"ایتھے دوزخ کٹ لؤ" بلھے فرمایا،
"اگے موج بہار لکھ جھولی وچ پاؤ ۔"

"مرنوں اگے مر رہو" کہہ گئے سدھوتے،
"مشٹ مار دن کٹ لوو" پئے کہن دیوانے ۔
"روگ، غریبی بھکھ دی نہ کرو شکایت،
چار دہاڑاں کٹّ لؤ رہِ اندر بھانے ۔"

جد وی چھت یقین دی ڈگن تے آئی،
دتا کرم-سدھانتیاں کرماں دا ٹھمھنا ۔
سپ مارن دا ول نہ دھرماں نے دسیا،
سگوں سکھایا منہ سدا سپاں دا چمنا ۔

بیتیا سانوں چمڑیا ہے بھکھڑے وانگوں،
غلط قیمتاں ہیٹھ ہے ساہ گھٹدا جاندا ۔
دھک کے اس نوں کڈھ دیؤ جے بوہے وچوں،
باری 'چوں پھر کدّ کے ایہہ اندر آندا ۔

منہ بھر کے میں بیلیؤ ایہہ مول نہ آکھاں-
ککھ بیتے دی بانجھ تے بنجر ہے ساری ۔
پر بھرماں تے سنسیاں دے ملبے تھلوں،
کڈھنی پینی ساتھیؤ سانوں چنگیاڑی ۔

ورتمان گل پاؤ نہ بیتے دے لیڑے،
اج لئی ایہہ ساتھیؤ سوڑے تے تھوہڑے ۔
بالپن 'چوں نکل کے جد چڑھے جوانی،
سٹنے پیندے نکرے بچگانے جوڑے ۔

کلیاں کلیاں ساتھیؤ ایہہ ہٹے نہ ملبہ،
کلیاں لیکھے مکن نہ تے پھٹن نہ وہیاں ۔
کلے توں نہ ڈھٹھن ایہہ بڈھیاں سنستھاواں،
دھوڑ ایہناں دی پٹنی کرانتی دیاں کہیاں ۔

گھول بناں نہ ساتھیؤ جیون رو ودھے،
میل نہ باہر سٹدے نے پانی ستے ۔
پر جد آون جوش وچ ساگر دیاں چھلاں،
سٹن گھوگے فالتو کنڈھیاں دے اتے ۔

لوہا کدی منور توں نہ وکھرا ہووے،
جد تک شہلے رتیوں نہ ہوون بگے ۔
ہوندی نہیں سماج دی دیہہ کدی نروئی،
جدوں تیک نہ جسیوں رت گندی وگے ۔

باجھ سہاگے بھوں کدی نہ پدھری ہووے،
باجھ کراہاں ٹبیاں دی ڈھہے نہ ڈھیری ۔
آکھیا سچ سیانیاں بھوں ہوئے نہ گبھن،
"جد تک جھلے نہ جگ تے بی-بھری ہنیری ۔"

لکھ باہاں وچ آؤندا جد اک ہلارا،
لکھ بلھاں تے بولدا جد اکو سنیہڑا ۔
لکھ نیناں وچ لٹکدا جد اکو سفنہ،
بھردا نال سگندھ دے جیون دا وہڑھا ۔

15. غزلاں
1.

مٹیا دھوں دے بدل وانگوں
دنیاں توں عمل ہنیرے دا،
اوہ دھوڑ دھماندا پہنچ گیا
گگناں تے رتھّ سویرے دا ۔

سورج دیاں پہلیاں کرناں نے
جد دھرتی اتے پیر دھرے،
ممٹی دا دیوا بجھّ گیا
تے چمکیا ککھّ بنیرے دا ۔

جد توں لٹیاں پٹیاں جاتا
فریاد توں ہمت اچی ہے،
ہتھاں 'چوں خنجر چھٹک گیا
تے کمبیا ہتھ لٹیرے دا ۔

جنتا دے باشک ناگ اتے
ہن بین دا جادو چلدا نہ،
تک اٹھدی لاٹ دجیبھی 'چوں
رنگ ہویا فکّ سپیرے دا ۔

چن، منگل، بدھ، برہسپت توں
وی اگے جانا ہمت نے،
دھرتی تاں اک پڑا ہی ہے،
رکھ دائیا پندھ لمیرے دا ۔

ہے گت مت کہڑا پا سکیا
ساڈے داعیئے دے کھنبھاں دی ؟
جے اگم، اچھور، امتّ کنڈھا
ہے سرب-سرشٹ دے گھیرے دا ۔

2.

پہلا پڑا ہے عشقَ وچ ہنجھو وہان دا،
دوجا پڑا ہے عشقَ وچ ہنجھو لکان دا ۔

پہلا پڑا ہے عشقَ دا نقطے تے سمٹنا،
دوجا پڑا ہے دھرتیاں امبر تے چھان دا ۔

پہلا پڑا ہے عشقَ وچ مہرے نوں چٹنا،
اگلا پڑا ہے عشقَ وچ جیون جوان دا ۔

پہلا پڑا ہے عشقَ دا زلفاں دی داستا،
اگلا پڑا ہے داساں دے بندھن چھڈان دا ۔

پہلا پڑا ہے یار دی یاری نوں پالنا،
اگلا پڑا ہے شترو نوں متر بنان دا ۔

پہلا پڑا ہے جھاگنا برہوں دے سول نوں،
اگلا پڑا ہے سولیاں تے مسکران دا ۔

3.

آکھے عقل نہ ہور ہن
ماروتھلاں 'چ نسّ
پر دل نکھتا بھٹکنوں
کردا اجے نہ بسّ ۔

اوکھا سمجھ کے نسے ساں
کعبے دے راز نوں،
اس توں وی ڈونگھا نکلیا
بت خانے دا رہسّ ۔

خبرے نکل ہی آوے کوئی
جیؤن-جوگا گیت،
او زالما نہ دل دیاں
تاراں نوں ہور کسّ ۔

یا آپ رکھ یا چکھن دے
سارے جہان نوں،
وہُ وچ بدل نہ جائے میری
زندگی دا رسّ ۔

کاہنوں سی پریت پاؤنی
مٹ-پینیاں دے نال،
جے اکو گھٹّ پیال کے
توں آکھنا سی بسّ ۔

ہویا جدوں وی کٹھا کجھ
کھلواڑا عقل دا،
دتا حسن نے ساڑ جھٹ
بلھاں دے وچّ ہسّ ۔

4.

پتجھڑ دے پیلے پتراں تے
مسکان نویں میں تکدا ہاں،
مزدور دے روشن متھے تے
اک شان نویں میں تکدا ہاں ۔

مزدور جو نک دی گھوڑی توں
اگیرے نہیں سی تک سکدا،
اج اسدی بھوش-درشی اکھ وچ
ڈونگھان نویں میں تکدا ہاں ۔

جنتا دے مہا ساگر اندر
لہراں تاں کئی چڑھیاں لتھیاں،
پر اس طوفان دی چڑھتل وچ،
جند جان نویں میں تکدا ہاں ۔

دھرتی نے پاسہ پرط لیا
تے کرت جڑھوں چیتن ہوئی،
ہتھیار تاں اوہی پرانے نے
پر پان نویں میں تکدا ہاں ۔

اپمان ہویا افریقہ دا
تے ایشیا دی روح تڑپ اٹھی،
اج گنگا، نیل تے ینگسی وچ
پہچان نویں میں تکدا ہاں ۔

5.

مکن تے آیا ساتھیؤ
اج پہرہ رات دا ۔
کرناں نے متھا رنگیا
ہے کائنات دا ۔

دھرتی تے پین سار ہی
کرناں نے کھادھی سونہ،
جگ توں ہے بی مٹاؤنا
نھیرے دی ذات دا ۔

'بالو دی بھیت' وانگراں
ڈھیہہ ڈھیری ہو گیا،
راکش نے جو بنایا سی
گڑ ایسپات دا ۔

چڑیاں نے کیتا باز نوں
بے بس اتے لچار،
نقشہ بنایا پیدلاں
اج شاہ مات دا ۔

اسماناں تے نہ ہوئےگی
اگوں رزق دی ونڈ،
مزدوراں ہتھیں لے لیا
کتا برات دا ۔

دارو دے وانگ جگ پئی
مڑ کرتیاں دی اکھ،
شعلے دے وانگ مگھّ پیا
پھر منہ حیات دا ۔

نروان اتے موکھ دے
راہاں تے ہو خوار،
کرتی نے انت لبھ لیا
رستہ نجات دا ۔

6.

چٹے چانن دا دودھ ڈلھیا
تے مٹکی بھجی ہنیرے دی،
چھڈّ راتاں دیاں ہکائتاں نوں
کوئی گلّ کر نویں سویرے دی ۔

منّ لیا خزاں دے ٹھکے نے
کجھ ٹاہن تے پتر جھاڑ دتے
غم چھڈ دے گیاں گواتیاں دا
بھر جھولی سجرے کھیڑے دی ۔

گگناں دی بڈھی چھت اتے
کد تک چتر توں واہینگا ؟
آ زلف سنواریئے دھرتی دی،
آ گلّ کریئے کوئی نیڑے دی ۔

چھڈّ راہ عقل چترائیاں دا
تے کھہڑا پنڈتاں بھائیاں دا،
پچھ راہ عشقَ دے ٹھیکے دا
جے چاہیں گلّ نبیڑے دی ۔

جے رانجھا ایں تاں جھنگ دھیا،
جے ہیر ایں تخت ہزارا گا،
ایتھے ناں نہ سوبھے کیدوآں دا،
ایتھے تھاں نہ رنگ پور کھیڑے دی ۔

واہ رل وسنا پنجابیاں دا،
واہ جھگڑا دیوراں بھابیاں دا،
جد چلھے وکھرے ہو جاون
اوہ بات نہ رہندی ویہڑے دی ۔

اکے بیڑے دے پور اندر
وکھرے پتناں دا ذکر کیہا ؟
ربّ جیوندا رکھے ملاح ساڈا،
ربّ خیر کرے اس بیڑے دی ۔

7.

آؤندا ہے آسمان نظر
مہربان اج،
ہندا آباد جا رہا
دل دا جہان اج ۔

ہنجھو کہدی اڈیک وچ
دیپک جگا رہے،
کہڑی خوشی 'چ نین بنے
شبستان اج ۔

جیون دے کلراں وچ
ایہہ کنول پھل کیہا،
سینے دے بیابان بنے
گلستان اج ۔

نہ ٹلیاں دی واج تے
نہ ڈاچیاں دی پیڑ،
یاداں دے آن لتھے کتھوں
کاروان اج ؟

چن ورگے منہ نوں دیکھیاں
مدتاں گزر گئیاں،
دل دے سمندراں دے وچ
کتھوں طوفان اج ؟

آکھن سیانے یاد
ادھا میل ہونودی،
مارے کسک سوائی کیوں
برہوں دا بان اج ؟

چھڈو اکاش بانی
سنو دھرت دی آواز،
دھرتی دے پیریں ڈگ رہے
نے آسمان اج ۔

8.

ادھے توں بہتے باغ وچ پتجھڑ،
کریئے کنج ساتھیو بہار دی گل ۔

اسیں نیرو نہیں کہ جگ سڑدا،
دیکھ کے چھیڑیئے ستار دی گل ۔

دھرت وانگوں بہت رہے لتاڑے،
کنج نہ کریئے اسیں انگار دی گل ۔

دھرت دی گیند ساہمنے ہے پئی،
صرف مشکل ہے شاہ سوار دی گل ۔

'جبر' تے 'بھانے' دے زمانے گئے،
تاہیؤں کردے ہاں 'اختیار' دی گل ۔

ناں تباہی دا انقلاب نہیں،
نال کریئے اسیں میمار دی گل ۔

کھاراں توں بھوں تاں صاف کر لئیے،
وہلے ہو کے کراںگے پیار دی گل ۔

9.

کرناں دے نال تمبدا
پلو ہنیر دا،
گگناں دے اتے آ گیا
اوہ رتھّ سویر دا ۔

صدیاں دے فاقہ مست اٹھے،
اٹھ کے بہہ گئے،
پہلا ہی ڈگا سنیا جد
فجری دی بھیہر دا ۔

رج رج کے روزہ کھولھیا
بھکھیاں تے دکھیاں،
تے روزہ دار ہو گیا
مالک چنگیر دا ۔

آ تہانوں گل دساں
پچھلے پہر دی،
لوکاں نے رل کے لٹ لیا
ہے گڑ کبیر دا ۔

منیاد ایہی بودی سی
تے جرجری سی چھت،
سی ڈگوں ڈگوں کر رہا
دھولر ایہہ دیر دا ۔

دھوہ لئیاں حوراں جنتوں
غلمان غرپھیوں،
مل تار دتا رنداں نے
حافظ دے شعر؎ دا ۔

کڈھ لینے چوداں رتن وی
مزدوراں ساغروں،
باشک دا گھت کے نیترا،
متھنا سمیر دا ۔

10.

چھڈّ دتا ہے اساں ہن
کہکشاں نوں رنگنا،
چن دی پیالی دے وچ
موتی دا پانی منگنا ۔

منیاں معشوق دے
کوچے دے وچوں لنگھنا
گل وڈی، پر وڈیری
ہے سراں توں لنگھنا ۔

بن کے مجنوں ون دے کنڈے
موڑنا ہے ہور شے،
ہور شے ہے جندڑی نوں
سولیاں تے ٹنگنا ۔

ونگ دی جندری 'چوں جند نوں
کڈھنا ہے ہور گلّ،
گل وکھری وچ کلاوے
دھرت امبر نوں ونگنا ۔

کنڈھے اتے بیٹھ کے
لہراں دی لیلہ تک لئی،
ہن تاں کدیئے اتھے جتھے
رن گھنا تے سنگھنا ۔

بن کے شستر چمکنے
تے لشکنے دا سانوں چا،
چھڈّ دتا ہے اساں ہن
وچ میاناں جنگنا ۔

11.

اک ہور قدم وقت دے
راہی نے پٹیا،
اک ہور سال برہوں دا
ساڈا نکھٹیا ۔

اک ہور تار چاندی دا
لوہے نوں کٹ گیا،
اک ہور پتہ عمر دی
ٹہنی توں ٹٹیا ۔

اک ہور مودھا جا پیا اے
تاریاں دا چھجّ،
اک ہور قافلہ گیا
سدھراں دا لٹیا ۔

اک ہور لمبی رات چڑھی
بھیٹ یاد دی،
اک ہور دل دے عرش دا
کنگرا ہے ٹٹیا ۔

اکو ہی ہنجھو اگن دتا
ساڈے ضبط نے،
پلکاں دی نوک اتے ہی
اوہ وی ہے سکیا ۔

ڈگ رہیاں پیریں عشقَ دے
اج بادشاہتاں،
مغرور سر حسن دا پر
ہالی نہ جھکیا ۔

12.

کھیڈن نوں پیندا نال ہزاراں دے کھیڈنا،
چنگا نہیں ہے نال پیاراں دے کھیڈنا ۔

جے وچ خزاں دے ڈولنا سی ڈھولنے دے وانگ،
کاہنوں سی پھیر نال بہاراں دے کھیڈنا ۔

دینا نہیں سی دارو دا کوڑا تے تیز گھٹّ،
جے کر سی پچھوں نال خماراں دے کھیڈنا ۔

رکھنا نہیں سی جندڑی دے ساز اتے ہتھ،
جے انج سی نال دل دیاں تاراں دے کھیڈنا ۔

جس جندڑی دی لگر تے لگا نہ کوئی پھلّ،
پیندا ہے اسنوں نال انگاراں دے کھیڈنا ۔

رنگاں، سگندھاں توں وی اگے عشقَ دے پڑا،
ہن یاراں نال سولیاں داراں دے کھیڈنا ۔

16. چیر پڑ

(چیر پڑ اک بڑی اچی سکھڑ چٹان ہے جو
راولپنڈی شہر توں 10 میلاں دی وتھ تے
واقعہ ہے ۔ اس چٹان دے این وچکار
اک سدھا چیر ہے ۔ نالے چار وڈے وڈے ٹوئے
ہن ۔ کہندے ہن جد راجے رسالو نے راکش
اتے وار کیتا تاں اسدی تیز تلوار راکش
نوں کٹدی ہوئی چٹان نوں وی نال ہی کٹ گئی
اتے ایہہ چار ٹوئے اس دے گھوڑے دے سماں دے
نشان ہن ۔
اس چٹان دے پیراں وچ گھنیری کسی وگدی ہے،
جس دے کنڈھیاں اتے وڈے وڈے پتھر، کوئی سکھڑ
تے کوئی ٹیڈھے، پئے ہن ۔ ایتھے کئی قتل ہو چکے
ہن ۔ جد وی کوئی قتل ہندا ہے، لوکیں اس تھاں
اتے پتھراں دا اک وڈا سارا ڈھیر کھڑا کر دیندے
ہن، جس نوں 'چورا' کہندے ہن ۔
ایہہ تھاں مینوں سدا ہی واجاں ماردی رہی ہے اتے اگے
دتی بیلیڈ وچ میں چیر پڑاں دی اک ستھانک
لوک-کتھا دا بیان کیتا ہے ۔)

چیر پڑاں دی اچی کلغی،
دسے نال 'سماناں کھہندی،
پیراں وچ گھنیری وگدی،
ڈھہے پڑاں دے پانی
چھٹاں پیندیاں ۔1۔

دینتاں ورگے وڈے پتھر،
کجھ ریتلے تے کجھ کھکھر،
کجھ کنئٹ تکھر دے تکھر،
پئے جگاں توں اتھے
مدتاں بیتیاں ۔2۔

کلھ-بھرمے جہے پتھری رنگ دے،
ایہناں وچوں پانی لنگھدے،
ٹھنڈے پیر پایاں ہی ڈنگدے،
اےداں جاپے انگلاں
گئیاں سیتیاں ۔3۔

چوٹی تے اک ڈھوک رنگیلی،
پھل پھلاہیاں کیتی پیلی،
پت-لپیٹی کوئی نویلی،
صاد مرادیاں قلیاں
لمبیاں پوچیاں ۔4۔

گھر سارے گیاراں جاں باراں،
بانکے مرد چھبیلیاں ناراں،
پر ہسنو دیاں ہور بہاراں،
حسن اوسدا کھڑیا
گندھاں مہکیاں ۔5۔

سر ہسنو دے سیت دپٹہ،
رنگ چولی دا مٹھا کھٹا،
گھمری ستھن جھمّ جھمٹا،
لکھ کروڑاں سلھاں
جس وچ پیندیاں ۔6۔

رنگ سلونا گہنے بگے،
شامیں پھل چمبے نوں لگے،
ظالم حسن مریندا ڈگے،
سارے تریگڑ وچ
گنجاراں پجیاں ۔7۔

ڈھوکوں لے گھنیری تانی،
جنگلی برچھاں چھتری تانی،
لنگھ نہ سکے کلی سوانی،
اگیاں سریاں جوڑ
پھلاہیاں سنگھنیاں ۔8۔

سر دے اتے دوگھڑ چائی،
ہسنو لگی لحن لہائی،
پجی جد اوہ منڈی پھلاہی،
نال سیدے دے نظراں
اوہدیاں بھڑ گئیاں ۔9۔

سیدے گھوڑی مڈھ نال بدھی،
ہسنو گئی نال ہی بدھی،
ہوش گواچی ادھ پچدھی،
نازک کوٹھی اوہدی
دھمکاں پیندیاں ۔10۔

کنڈ سیدے دی گندویں چوڑی،
اتے پٹھیاں پائی دکھوڑی،
تک دے ہسنو گئی مروڑی،
ہکّ اوہدی وچ چھلاں
اٹھدیاں لیہندیاں ۔11۔

سیدے جس دم دھون بھنوائی،
ہسنو تریہٹھی تے شرمائی،
ویٹی اچھل شراب صراحی،
سیدے رج کے پیتی
جھوماں آئیاں ۔12۔

ہسنو گھڑے مودھے چا مارے،
اتے بہہ گئے دوئے پیارے،
نکیاں گلاں وقت گزارے،
پچھم دے ول سورج
کاہلاں کیتیاں ۔13۔

سیدا بولیا وچ ہنیرے،
"اساں دوہاں دے وڈے وڈیرے،
لڑدے بھڑدے رہے بتھیرے،
کئی وار کسی وچ
رتاں ویٹیاں" ۔14۔

ہسنو دے ہؤں پئی کرکٹی،
جھجکی، سہمی، تریہٹھی، ترٹی،
پھر سیدے دے نال چمٹی،
"سر دے نال نبھاساں
پریتاں سچیاں" ۔15۔

گھوڑی دوویں کنّ کھلھیارے،
اڈی سیدا چاہڑ کندھاڑے،
چھڈدے جاون سنم چنگیاڑے،
ول ڈھوک دے ہسنو
کھریاں کیتیاں ۔16۔

ڈؤں ڈؤں عشقَ نگارے وجے،
جان نہ ککھیں بھامبڑ کجے،
لیراں وچ خوشبو نہ بجھے،
تریگڑ دے وچ سارے
لپٹاں کھنڈیاں ۔17۔

تریگڑ وچ کھنڈ گئے ہواڑے،
ہسنو دے ترے ویر پیارے،
اکھاں دے وچ خون اتارے،
"ویری نال پریتاں
پوسن مہنگیاں' ۔18۔

مد عشقَ دی ہسنو متی،
رنگ سیدے دے لوں لوں رتی،
کون سنیں ویراں دیاں متیں،
پتھر نوں کی آکھن
چھٹاں مینہہ دیاں ۔19۔

پان جدوں ترکالاں گھیرے،
چانن دے وچ گھلن ہنیرے،
رنگے انتلی کرن بنیرے،
لائے پچھم دی وہوٹی
پیریں مہندیاں ۔20۔

رات جدوں لنگھ جائے چکھیری،
چپ ڈونگھی چھا جائے چپھیری،
کھٹّ تاریاں دی ہوئے اچیری،
سر دے اتے پجن
جس دم وہنگیاں ۔21۔

ہسنو خیر سیدے دی منگدی،
کھوہل جھانجراں کلی ٹنگدی،
ویراں دی کھٹ کولوں لنگھدی،
دل وچ کئی دلیلاں
چڑھدیاں لیہندیاں ۔22۔

پالن سیدے دی اشنائی،
دل دی کوٹھی ہتھ ٹکائی،
ہسنو لیہندی ترت لہائی،
نیہی دیاں اکھاں
مول نہ سیندیاں ۔23۔

کلھ-بھرمے جہے پتھری رنگ دے،
جتھے کسیؤں پانی لنگھدے،
اتھے دو پرچھاویں کمبدے،
میل دیاں دو پلاں
جگاں توں مہنگیاں ۔24۔

رات جدوں مکن تے آندی،
لیک چاننے دی درماندی،
پورب دے پٹّ تے وہِ جاندی،
اک دوجے توں نکھڑ
پریتاں جاندیاں ۔25۔

حسن عشقَ اےداں کجھ راتاں،
دیندے لیندے رہے سوغاتاں،
پر نہ گجھیاں رہیاں باتاں،
حسنوں دیاں بھراواں
گلاں پیتیاں ۔26۔

کلھ-بھرمے جہے پتھری رنگ دے،
جتھے کسیؤں پانی لنگھدے،
اتھے پنج پرچھاویں کمبدے،
حسن عشقَ دیاں رتاں
پتھریں ویٹیاں ۔27۔

ہوئی فجر چہکیاں چڑیاں،
ڈھوک دیاں مٹیاراں کڑیاں،
پانی بھرن کسی تے جڑیاں،
کئیاں ڈولھیاں اتھراں،
کئیاں پیتیاں ۔28۔

تریگڑ وچ مچ گئی دہائی،
کسی اتے جڑی لکائی،
پریتاں دی اک قبر بنائی،
"چورا" جس نوں کہندے
مدتاں بیتیاں ۔29۔

ہن وی چیر پڑاں وچکار،
آکھے پوناں دی گنجار،
اس چورے وچ ستا پیار،
سٹ جا اس تے راہیا
اک دو گیٹیاں ۔30۔