Ajaib Chitarkar
اجائب چترکار

Punjabi Kavita
  

Titli Ajaib Chitarkar

تتلی اجائب چترکار

1. تتلی

اڈدی اڈدی آوے تتلی،
پھلاں تے منڈلاوے تتلی ۔

کھنبھ ایس دے رنگ-برنگے،
سوہنے سوہنے، چنگے چنگے،
کداں، کسے للاری رنگے ؟
ہر اک دل نوں بھاوے تتلی ۔

سنگھ کے پھلاں دی خشبوئی،
اڈدی پھردی جھلی ہوئی،
کسے پیار چِ کھوئی کھوئی،
پیارے گیت الاوے تتلی ۔

ایہہ مٹھیآں خشبوآں مانے،
گاندی پھرے بہار دے گانے،
پھلاں نوں چمیں انجانے،
مولوں نہ شرماوے تتلی ۔

مست اتے متوالی تتلی،
چترے کھنبھاں والی تتلی،
پیاری بھولی بھالی تتلی،
اپنا من پرچاوے تتلی ۔

دل چاہے میں تتلی ہوواں،
پیارے پیارے پھلاں چھوہاں،
گاواں، جداں گاوے تتلی،
پھلاں تے منڈلاوے تتلی ۔

2. پنچھی ہوواں

پنچھی ہوواں بن وساں،
اڈدا پھراں ابھول،
گا گا گیت رسیلڑے،
کردا رہاں کلول ۔

جس تھاں تے جد جی کرے،
چگاں سوادی چوگ ۔
کوئی غم نہ چھوہ سکے،
رہواں سدا اروگ ۔

نکل آلھنے اندروں،
اپنے ہانی نال ۔
پہُ دی لالی وچ نھا،
ہوواں لالو لال ۔

ایہو میری ریجھ ہے،
ایہو میری منگ ۔
رجّ رجّ کے مان لاں،
میں قدرت دے رنگ ۔

ایہہ قدرت دے رنگ ہی،
رہے نے کھچاں پا ۔
گوہڑے ایہناں وانگ ہن،
میرے من دے چا ۔

اک اک کنکے اندروں،
قدرت کہے پکار :
'آ جا میری گود، جے
رجواں لوڑیں پیار' ۔

سن سن واجاں اوہدیاں،
تڑپھے دل دی چاہ،
سوڑے ایس سماج توں،
ہٹدا جاوے ساہ ۔

اک روٹی دی فکر ہی،
لیندی خوشیاں چٹّ ؛
آؤندا مڑ انگور نہ،
ایسے لگن پھٹّ ۔

پنچھی ہوواں بن وساں،
اڈدا پھراں ابھول،
گا گا گیت رسیلڑے،
کردا رہاں کلول ۔

3. بئیا تے باندر

اک بئیے نے کٹھیاں،
کر کے سکا گھا ۔
بنیا اپنا آلھنا،
پورا کیتا چا ۔

رکھنے رکھے اوس وچ،
تے دروازہ اک ۔
لوڑ سمیں جو ہو سکے،
پوری من دی سکّ ۔

رہِ سکن جو بچڑے،
اس دے نال آرام ۔
رین-بسیرا کر لوے،
جد پے جاوے شام ۔

ککر، لو توں بچ سکے،
نکی کومل جند،
چوغا چگ چگ تھکّ کے،
ساہ لے سکے بند ۔

سردی دی اک شام نوں،
بیٹھ آلھنے کول ۔
کردا اوہو آپ سی،
اپنے نال کلول ۔

ٹھر ٹھر کردا سکڑدا،
پالے ہتھوں تنگ ۔
باندر اڈیاں رگڑدا،
آیا ننگ-ملنگ ۔

وگدا ٹھکا اوس نوں،
لین نہ دندا ٹیک ۔
چاہے، کدھروں مل سکے،
اوہنوں نگھا سیک ۔

کریاں اس نے کوششاں،
چڑھی نہ کوئی توڑ؛
ہڈیں رچ گئی ٹھنڈھ تے،
دکھن لگے جوڑ ۔

اس دی حالت دیکھ کے،
بئیے کیہا پکار :
'کرنی فکر سیال دی،
سی توں پہلوں یار !

میں تیتھوں ہاں نکڑا،
پر جتناں دے نال ۔
کیتا مشکل حلّ ہے،
اپنا آپ سوال ۔

جے توں وی کچھ سوچدا،
رکھدا کوئی تانگھ ۔
گھر دا مالک اج توں،
ہندا میرے وانگ' ۔

سن بئیے دی گلّ نوں،
باندر کیتی جھٹّ ۔
چڑھ کے رخ تے آلھنا،
کیتا چوڑ چپٹّ ۔

بنیا سی جو اوس نے،
پوری محنت نال ۔
پٹی اس دی جکھنا،
کیتا بھیڑا حالَ ۔

واہ بئیے دی گئی نہ،
ہویا بہت لچار،
کسے سیانے آکھیا،
تاہیں سوچ وچار :

"سیخ تاں کو دیجیئے،
جاں کو سیخ سکھائ ۔
سیخ ن دیجے باندراں،
جو بئیے دا گھر ڈھائ" ۔

(بئیا=بجڑا)

4. تندرستی

کسے سیانے آکھیا،
اس نوں مول نہ بھلّ ۔
کوئی دولت ہے نہیں؛
تندرستی دے تلّ ۔

جسا بھرواں گٹھواں،
رتّ نال بھرپور ۔
پنڈا سوہنا لشکواں،
اکھاں نورو نور ۔

انگ انگ وچ نچدی،
گیڑے کھاندی رتّ،
دولت دنیاں دی کوئی،
کد ہے ایہدے وتّ ؟

منہ ہنیرے اٹھ کے،
کھلھاں دے وچکار ۔
اٹھ بیٹھ کے بیٹھکاں،
کڈھ توں وارو وار ۔

پیل سکیں توں جتنے،
اتنے ڈنڈ لے پیل ۔
شام سویرے ہانیاں،
نال جا کھیلھاں کھیل ۔

جد جی آوے ہانیاں
نال جی پرچہ ۔
کوڈ-کبڈی کھیڈ، جاں،
گھل کے ہتھ وکھا ۔

ہر ویلے خوش رہن لئی،
اپنا بدل سبھا ۔
جی لا کے کر کم تے،
کھا پی رجّ ہنڈھا ۔

جے ایناں ہی کر لویں،
ہور کریں نہ کچھ،
دولت کل جہان دی،
تینوں جاپے تچھّ ۔

5. دھرتی ماتا

ایہہ دھرتی ساڈی ماتا ہے،
اسیں ایہدے پتّ دلارے ہاں ۔
ایہہ دھرتی سانوں پیاری ہے،
دھرتی نوں اسیں پیارے ہاں ۔

سانوں پیاری دیش دی مٹی ہے،
پیارا ہر اک نظارہ ہے ۔
تے پیاریاں ایہدیاں فصلاں نے،
فصلاں دا روپ پیارا ہے ۔

اسیں ماندے ایہدے سہجاں دے،
نت نویوں نویں ہلارے ہاں ۔
ایہہ دھرتی سانوں پیاری ہے،
دھرتی نوں اسیں پیارے ہاں ۔

سانوں ایہدے پربت پیارے نے ۔
تے ایہدے دریا پیارے نے ۔
سانوں ایہدے لوکی پیارے نے،
لوکاں دے چاء پیارے نے ۔

اسیں ماندے ایہدیاں رتاں دے،
کھڑدے ہوئے رنگ نظارے ہاں ۔
ایہہ دھرتی سانوں پیاری ہے،
دھرتی نوں اسیں پیارے ہاں ۔

سانوں ایہدے پنچھی پیارے نے،
اوہناں دے چولھ پیارے نے ۔
پھلاں جہے کومل کومل جو،
بالاں دے بول پیارے نے ۔

اسیں اس دی ریجھ دے امبر دے،
جگ مگ کردے ہوئے تارے ہاں ۔
ایہہ دھرتی سانوں پیاری ہے،
دھرتی نوں اسیں پیارے ہاں ۔

لوں لوں دے وچ ہے پیار ادھا،
اس نور کئی اپجائے نے ۔
اس بھگت، بیر تے داتے کئی،
اپنی ککھّ وچوں جائے نے ۔

اج تیک جنہاں دی کرنی دے،
گن گاؤندے کدے نہ ہارے ہاں ۔
ایہہ دھرتی سانوں پیاری ہے،
دھرتی نوں اسیں پیارے ہاں ۔

6. گورو نانک

مٹی دھند تے ہنیرا
سارا دور ہو گیا؛
تیرے نور نال جگّ
نورو نور ہو گیا ۔

مٹی کوڑ والی مسیا
تے سچ لسیا،
سارے دلاں 'چ
ایمان، انصاف وسیا ۔

مغروراں دا غرور
سارا چور ہو گیا ۔
مٹی دھند تے ہنیرا
سارا دور ہو گیا ۔
تیرے نور نال جگّ
نورو نور ہو گیا ۔

ایتھے پاپ دا، پکھنڈ
دا ہی پرچار سی،
لیندا گٔو تے غریب
دی نہ کوئی سار سی ۔

پتہ نہیں کی سی
ایہناں توں قصور ہو گیا ۔

مٹی دھند تے ہنیرا
سارا دور ہو گیا ۔
تیرے نور نال جگّ
نورو نور ہو گیا ۔

7. شیر

شیر رہے جنگل وچکارے،
بن وچ اس دا راج ہے سارے ۔
ایہہ بن دا متوالہ راجا،
بھورے والاں وال راجا ۔
بن-واسی پرنام نے کردے،
سارے اس دا پانی بھردے ۔
سبھ جنگل تے رعب ہے اسدا،
کوئی نہ ساہویں اڑدا دسدا ۔
سارے اسدا تیز نہ جھلن،
سارے اس دی این 'چ چلن ۔

8. ٹک ٹک، ٹک ٹک

گھڑی گائے گیت اک،
'ٹک ٹک، ٹک ٹک' ۔

زندگی دی راہ پیر
پاونا ہی زندگی ہے،
زندگی دا کوئی گیت-
گاونا ہی زندگی ہے،
زندگی دے پینڈے نوں
پلنگھ، بہہ ن ٹک ٹک !'
گھڑی گائے گیت اک،
'ٹک ٹک، ٹک ٹک' ۔

گھڑی گائے گیت اک :
'کاہنوں بیٹھا جھورنا ایں ؟
میرے وانگ چل، مینوں-
کاہنوں پیا گھورنا ایں ؟
جت اوکھے پینڈیاں نوں،
کرکے توں اک اک' ۔
گھڑی گائے گیت اک،
'ٹک ٹک، ٹک ٹک' ۔

گھڑی گائے گیت اک :
'زندگی دی راہ اتے
پیر تول تول رکھ،
اپنی توں زندگی نوں
تردی اڈول رکھ،
جویں ریل تردی اے
چھک چھک، چھک چھک' ۔
گھڑی گائے گیت اک،
'ٹک ٹک، ٹک ٹک' ۔

9. آؤ پینگھاں پائیے

آؤ نی سہیلیؤ،
رل پینگھاں پاویئے ۔
اکو ہی ہلارے
اسمانی چڑھ زاویئے ۔

آئی رتّ سون دی،
چاء تے ملار والی
پپلاں دی چھاویں لاہیئے
بھکھ، نچّ پیار والی ۔

آؤ سئیاں ساریاں ہی
اج تیاں لاویئے ۔
آؤ نی سہیلیؤ،
رل پینگھاں پاویئے ۔

عرشاں تے بدلاں دے،
ہووندے نے شور پئے ۔
مستی دے وچ آ کے،
نچدے نے مور پئے ۔

آؤ آپ نچیئے،
تے ہوراں نوں نچاویئے ۔
آؤ نی سہیلیؤ،
رل پینگھاں پاویئے ۔

'ککلی کلیر' والی
آؤ مل کھیڈیئے ۔
'پگّ میرے ویر والی،'
آؤ مل کھیڈیئے ۔

آؤ ایہناں کھیڈاں وچ،
من پرچاویئے ۔
آؤ نی سہیلیؤ،
رل پینگھاں پاویئے ۔

10. راجا تے رانی

سنو، سناواں اک کہانی،
اک سی راجا اک سی رانی ۔

وسدے سن محلاں وچکار،
سی دوہاں دا ڈونگھا پیار ۔

سی دوہاں دی اکو گلّ،
ملکے بہندے سن پل پل ۔

اک دن راجا ہو اسوار،
تریا کھیڈن لئی شکار ۔

رانی نے وی کیتی منگ،
جان لئی راجے دے سنگ ۔

راجے نے منّ لیتی گلّ،
دوویں تر پئے جنگل ولّ ۔

اک گوڑھے جنگل وچکار،
تکیا دوہاں اک شکار ۔

دوہاں گھوڑے لئے نسا؛
ہپھ گئے اوہدے پچھے جا ۔

راجے تکوں سست بنا،
دتا کمانوں تیر چلا ۔

گیا شکار جنگل وچ لکّ،
تیر نشانے توں گیا اکّ ۔

تھکّ ٹٹّ گئے پے گئی شام،
کرن لگے بہہ کے بسرام ۔

دوہاں نوں اتّ لگی بھکھ،
ہویا بڑا انوکھا دکھ ۔

راجے سٹ ندی وچ جال،
مچھی پھاہ لئی اوہدے نال ۔

مچھی دیکھ جال دے وچ
جال لیا راجے نے کھچّ ۔

مچھی لگی تڑپھن جھٹّ،
لگے ہون جویں کوئی پھٹّ ۔

دیکھ کے ایہہ، رانی گئی ڈر،
پر اپنا دل کرڑا کر ۔

مچھی چکی ہوئی جچّ،
تے سٹی پانی دے وچ ۔

دئے جنے راجا تے رانی،
بن کھادھے بن پیتے پانی ۔

مڑ آئے محلاں وچکارے،
بھکھے بھانے دئے وچارے ۔

11. ڈبو کتے

ڈبو کتے، اڈدے،
ولّ 'سماناں جاوندے ۔
ایہناں پچھے نسیئے،
گیت ایہناں دے گاوندے ۔

ڈبو کتے کولے نے،
ریشم دیاں تاراں توں ۔
ڈبو کتے چٹے نے،
چٹیاں دودھ دیاں دھاراں توں ۔

ڈبو کتے سوہنے نے،
ڈبو کتے پیارے نے ۔
دور اچیرے چمکدے،
جیوں اسمانی تارے نے ۔

ڈبو کتے ڈبو نے،
کی ریساں نے ایہناں دیاں ۔
بناں پراں توں اڈدے،
وانگ اڈارو پنچھیاں ۔

ڈبو کتے جین ایہہ،
سانوں رہن کھڈاوندے ۔
سانوں وی اچیان ایہہ،
آپ اچیرے جاوندے ۔

(اکّ دیاں ککڑیاں چو جو
روں جہی نکلکے اپر نوں
اڈدی ہے، بچے اسنوں ڈبو
کتے وی آکھ دندے ہن)

12. سنو سناواں

سنو سناواں گلّ میں،
کجھ دھیان کرو اس ولّ ۔

اک طوطا سی منموہنا،
اوہدا ہرا ہرا سی رنگ ۔
اوہ اڈدا وچ ہوا دے،
جیوں اڈدی پھرے پتنگ ۔۔

اوہ کسے شکاری تکیا،
تے کیتا بہت پسند ۔
اس چوغا سٹّ کے پھاہ لیا،
تے کیتا پنجرے بند ۔

ہن دنیاں اندر ایہو جہے،
لکھ دھوکھے تے لکھ چھل ۔
بس مک گئی میری گلّ،
تے چیتے رکھنا گلّ ۔
----------------
سنو سناواں گلّ میں،
کجھ دھیان کرو اس ولّ ۔

سی اک چڑی ات چٹڑی،
تے اک سی کالا کاں ۔
اوہناں، کٹھیاں سانجھ نبھان دی،
کر لیتی پکی ہاں ۔

اک کھیت مکی دا بیجیا،
نہ چڑی نے لیتا دمّ ۔
کاں کیتے لکھ بہانڑے،
نہ کیتا کوئی کم ۔

جد چڑی نے چھٹّ، سوار کے،
کر لیتا بوہل تیار ۔
اوہ کاں نے سارا سامبھیا،
تے ہو گئی چڑی لچار ۔

ایہہ ہندیاں دھنگو-جوریاں،
ہن دنیاں وچ اج کلّ ۔
بس مک گئی میری گلّ،
تے چیتے رکھنا گلّ ۔