شیریں فرہاد ہاشم شاہ

پرتھمے استتِ صاحب دی-

صاحب ربُ کاریگر ازلی، قدرتِ اپر اپارا ۔
ہر ہر دل وچ نور اسے دا، پر اوہ آپ نیارا ۔1۔

اک داتا سبھ جگت بھکھاری، کل خلقاں دا والی ۔
گن گن رزق پچاوے سبھناں، کوئِ ن رہندا خالی ۔2۔

ناگر مچھّ کمے جلہوڑے، جل وچِ رہن ہمیشہ ۔
تازہ رزق پچاوے اونھاں، نہ اوہ کرن اندیشہ ۔3۔

ہاتھی شیر پرندے پنچھی، سپّ اٹھونہے کیڑے ۔
ن اوہ واہن ن اوہ بیجن، ہون ن رزقوں بھیڑے ۔4۔

کتنے ہور ن گنتی آون، سنے ن ڈٹھے بھالے ۔
ربّ تنھاں دی غور کریندا، نال مہبتِ پالے ۔5۔

اک دن رات جپیندے اس نوں، زہد عبادت والے ۔
اوہو لطفَ اوہناں تے کردا، پاسِ لے سدّ بحالِ ۔6۔

اکنا بخل بخیلی پیشہ، دنداگیر زناہی ۔
پالے ربّ ڈھکیندا پڑدے، دھکِ سٹیندا ناہی ۔7۔

لکھ لکھ رنگ رنگاں وچ کرکے، بھریا باغ جہانی ۔
روز بے انت کئی گلزاراں، کھڑ کھڑ ہوون فانی ۔8۔

افلاتونّ سکندر جیہے، کرِ کرِ زور سدھارے ۔
ایویں ہر اک اپنو اپنی، کھڑیا چیت بہارے ۔9۔

ہن اک باغ بہار اساڈی، گلہا کہ کنڈیاری ؟
بھلکے ہور نویں لکھ ہوسن، میں توں کون وچاری ۔10۔

ایڈ پسارے کردا ایہہ کچھ، قوت اس دے تائیں ۔
جو کچھ کرے سو لایق اس نوں، اوہ صفتاں دا سائیں ۔11۔

لکھ کروڑ ڈگے در اس دے، پل پل سار لہیہے ۔
آواورد نمانے آجز، ہور اساڈے جیہے ۔12۔

پچھلے اور اس سمیں کی بارتا-

پچھلا نیک زمانہ آہا، لوک صفائی والے ۔
اسیں خراب نفس دے حرصی، جیبھ مٹھی دل کالے ۔13۔

شاعر شعر کریندے آہے، نفس چھری منہ دھر کے ۔
ہر اک سخن لیاون باہر، خون الودا کرکے ۔14۔

پھرِ اوہ دست صرافاں پیندے، ہیرے سخن پروتے ۔
اوہُ صراف جنہاں ہتھ اپنے، جان جہانوں دھوتے ۔15۔

پھرِ اوہ عیب ثواب سخن دا، لبھدے نال فکر دے ۔
ناقص ردّ سٹیندے کامل، لکھدے وچ جگر دے ۔16۔

ایس سمیں وچ ہاشم جیہے، ناقص شاعر سداؤن ۔
منسب چار ایالی رل کے، شعر سنن نوں آؤن ۔17۔

اوس سمیں دے فقر فقیری، کردے صاف ریاؤں ۔
صابر شاکر کامل ہندے، ڈردے خوف رضاؤں ۔18۔

سر دیندے دکھ سہندے آجز، پر اوہ سرر ن دیندے ۔
سولی پکڑ چڑھائے لوکاں، موت قبول کریندے ۔19۔

کنچنیاں دے سہن ٹہولے، بھیت لکاؤن کارن ۔
ترک لباس خوشی دے کردے، نفس کتے نوں مارن ۔20۔

اک ہن اسیں فقیر کہائیے، صبر ہدایت والے ۔
ہوسن ربّ حضور اساڈے، خوب بھیا ! منہ کالے ۔21۔

کیا ناچیز زناں دی الفت، ناقص یار زناں دے ۔
اوہ بھی اوسُ سمیں دے اندر، ثابت صدق اوہناں دے ۔22۔

اکسے وار افیم جنونی، کھادھی شوخ نظر دی ۔
مست ہوئے پھر خبر ن رہیا، مذہب دین کفر دی ۔23۔

جان جہانُ ایمانُ بھلایا، ہوش نہ رہیا کوئی ۔
جت ولِ جان سوئی درکارے، کت ولِ ملے ن ڈھوئی ۔24۔

جو دم رہے حیات سوئی دم، رہے جگر نوں کھاندے ۔
اوہو درد وڑے لے قبریں، ثابت صدق اوہناں دے ۔25۔

جب لگ سورج چند ٹکانے، دھرتِ اکاش کھڑوسی ۔
تبِ لگ سوز اوہناں دے دل دا، فٹ فٹ ظاہر ہوسی ۔26۔

ہن دے یار لگاؤن یاری، کھری نہایت گوڑھی ۔
ساری رات رہے دم اوسے، بنے دوپیہریں کوڑی ۔27۔

سو بھی کوئی یقیناں والے، سابتِ رات لنگھاؤن ۔
ہور ہماتڑ چار پہر وچ، سو سو یار بناؤن ۔28۔

پچھلے صاحب تخت سنیندے، زور ہکومتِ والے ۔
ملھم دردونداں دی ہندے، خوف ادالتِ والے ۔29۔

پت بھدھیجا خاص اوہناں دا، جے کسے سنتاوے ۔
زورے نال غریب کسے دا، چگدا مرغ ہٹاوے ۔30۔

اتنا ظلم ن ہونے دیندے، شہروں بدر کریندے ۔
اک پل موت وسارن ناہیں، ربّ دے خوف ڈریندے ۔31۔

جس وچ نیند ن شہوتِ آوے، خرس اجیہی کھاندے ۔
ظاہر تخت حکومت والے، دل وچ فقر کماندے ۔32۔

دنے وزیر امبیراں والے، بخشن ملکھ جگیراں ۔
راتیں سیل شہر دا کردے، وانگ یتیم فقیراں ۔33۔

در در گلی شہر دی پھردے، ویکھن حالَ غریباں ۔
دکھیا نظر پوے تس دارو، کردے وانگُ طبیباں ۔34۔

دو دن بیج گئے بھلیائی، دنیاں رہی ن دائمُ ۔
نیکی نام ہزاراں صدیاں، رہگُ اوہناں دا قائمُ ۔35۔

دنیاں وچ متھاج ن ہوئے، میاں بہشت سمالے ۔
ایتھے اوتھے دوہیں جہانیں، بھاگ نصیباں والے ۔36۔

کہُ ہن حالَ ہکیکتِ ہاشم، ہن دیاں بادشاہاں دی ۔
ظلموں کوک گئی اسمانیں، دکھیا ریش دلاں دی ۔37۔

آدمیاں دی صورتِ دسدے، راکش آدمکھورے ۔
ظالم چور پلیت زناہی، خوف خداؤں کورے ۔38۔

بس ہن ہورُ نہیں میں کہندا، خوب ایہو چپ رہنا ۔
ایہہ گلّ نہیں فقیراں لایق، برا کسے نوں کہنا ۔39۔

جیہا وکھت تیہا سبھ کوئی، دوشُ ن کسےَ دھریئے ۔
جو دم خوف رضاؤں گزرے، شکر ہزاراں کریئے ۔40۔

جیکر کریں اوہناں دیاں ریساں، ہاشم بننے دیوانہ ۔
سخن اوہناں دے لال جواہر، صاحب یمن زباناں ۔41۔

جیہا ہوش تیہا کچھ کہساں، شوق دلے وچ دھر کے ۔
صاحب درد سناشاں والے، پڑھن مہبتِ کرکے ۔42۔

سوہنی میہینوال، زلیکھاں، مرزا، ہیر سلیٹی ۔
سسی ہوت، جلالی، مجنوں، ملکی عشقَ جٹیٹی ۔43۔

ہند زبان کہے شئراواں، سبھے عشقَ ایہناں دے ۔
شیریں تے فرہاد ن آکھے، رہے اساڈے چھادے ۔44۔

اتھ کتھا شیریں فرہاد کی-

استمبول شہر سر شہراں، سنیاں طرف غرب دی ۔
شام ولائت تخت نیارا، سانجھو سانجھ عرب دی ۔45۔

نام عزیز شہنشاہ شاہاں، صاحب تخت شہر دا ۔
تخت بلند سخاؤت عادل، غالب تیغ ظفر دا ۔46۔

جتنے ہور زمیں پر آہے، تخت ہکومتِ سندے ۔
تابیاداری ریت اس دی، نفر کہاؤن بندے ۔47۔

سولاں لاکھ سوار سپاہی، اک دوں اک ودھیرے ۔
رہے ہمیش تیار کھڑوتا، استمبول چپھیرے ۔48۔

اسپاں دے وچ اسپُ ن لایق، آہا ڈیڈھ ہزارا ۔
چن چن چین مچینوں آندے، غزنی بلخ بکھارا ۔49۔

سونے سیم بھرے سر پیریں، اسپ جمیں تصویراں ۔
ساروں ساکھت نالِ سنہری، ہیرے جڑت زنجیراں ۔50۔

جد اوہ چال پون مل لشکر، چک چک پیر نیارے ۔
بنے زمین مثال فلک دی، چمکن لاکھ ستارے ۔51۔

چاکر مرد سپاہی آہے، زنگی طور ایرانی ۔
ہند ہراتی سندھی ہورُ، درانی تبرستانی ۔52۔

جے سو کراں تعریف ن ہووے، کو کچھ شان اوہناں دا ۔
استمبول شہر دا والی، صاحب بادشاہاں دا ۔53۔

ایہہ گلّ عامَ خدائی جانے، اسپھا نسپھ جہانیں ۔
اس دی حالَ ہکیکتِ ظاہر، میں کی کہاں زبانی ۔54۔

سبھ تھوں کہن بہشت نہایت، زینت زیب اثر نوں ۔
اوہ بھی ویکھ ہوون شرمندے، استمبول شہر نوں ۔55۔

عادل شاہ عزیز اجیہا، غمی ن دل پور کسے ۔
چوٹا چغل بخیل زناہی، سفنے کسے ن دسے ۔56۔

عادل شاہ دلیلاں کرِ کرِ، لاکھ رہیا کر حیلے ۔
سے اک چور دلاں دی چوری، کردے نین رسیلے ۔57۔

زالمُ ہور ن آہا کوئی، گردے اوس شہر دے ۔
دیپک نال پتنگاں ظالم، ظلم ہمیشہ کردے ۔58۔

دردونداں دے نین شہر وچ، آہے چغل وسیندے ۔
لکیا درد دلاں دا رو رو، ظاہر چائ کریندے ۔59۔

اکھیں لوک شراب ن ویکھن، ملے تنبیہ عذابوں ۔
سے اک چال دوانی چلدے، ہاتھی مست شرابوں ۔60۔

ایسا امنُ ادالتِ اس دی ، کی کچھ آکھ سنائی ۔
ہندو ترک نجیب کمینہ، ہر اک دیسُ دوائی ۔61۔

بیٹے بیٹی کھیش قبیلہ، دولت کمی ن کائی ۔
نیئت صاف پچھے ربّ اس دی، سبھ کچھ آس پجائی ۔62۔

بیٹی اک عزیز اجیزے، آہی بہت نہایت ۔
سبھ قربان کریندا اس دے، سر توں شہر ولایت ۔63۔

شیریں نام فرشتے کولوں، صاف طبیعت نوروں ۔
پریاں ویکھ لجاؤن اس نوں، حسن زیادہ ہوروں ۔64۔

اک اوہُ چند سماں پور نوری، صاحب ربّ ٹکایا ۔
دوجا شام شہر وچ شیریں، خاکی چند بنایا ۔65۔

اس نوں ویکھ فرشتے جیون، عاشق ہون ستارے ۔
پنچھی ویکھ ڈگن اسمانوں، آدم کون وچارے ۔66۔

گھائل ہون لباساں والے، اس دے نقش نگاروں ۔
خونی تیغ سحر دی صورتِ، سادی ہار شنگاروں ۔67۔

جت ول دھیان کریندی آکل،وحشی ہون دیوانے ۔
شیریں سخن کرے جد شیریں، لگدے تیر نشانے ۔68۔

صدقے لال لباں پر ہوون، جاں کرِ لاڈ ہسیندی ۔
دردونداں دے دل دیاں چلیاں، بھر بھر رتّ پیویندی ۔69۔

نازک پیر بھرے نگ ہیریں، ناز نیازاں والے ۔
جے اوہُ پیر زمیں پور دھردی، پور پور پیندے چھالے ۔70۔

مل مل کرن تعریف حسن دی، مرگ مرغ وچ جھلاں ۔
شیریں حسن جگت وچ روشن، دیس بدیسیں گلاں ۔71۔

کہُ فرہاد ولوں گلّ کیکر، بنیا عشقَ مجیرا ۔
ہن اوہ ویکھ، گلی اس ہاشم، پھیر کریساں پھیرا ۔72۔

حقیقت فرہاد کی-

وسدا اک ترکھان وچارا، اوسے شام شہر وچ ۔
استاکار عمارت کردا، بادشاہاں دے گھر وچ ۔73۔

بیٹا اس دا عقل ہنر وچ، اس تھیں وڈا علامہ ۔
اپھلاتونّ جیہے وچ حکمتِ، ہون غلام غلاماں ۔74۔

کہندے لوک فرشتہ اس نوں، آکل اوس سمیں دے ۔
اس دا نام شہر وچ گھر وچ، سے فرہاد سدیندے ۔75۔

صاحب حسن اوایٔل عمرے، نازک سخن رسیلے ۔
جیکر سرو چمن وچ ہووے، تؤں وچ کھیش قبیلے ۔76۔

صاحب درد طبیعت جولاں، حرف سننجانن والا ۔
چمک مروڑ محبوباں والی، خوب پچھانن والا ۔77۔

آہا مرد غریب وچارا، وسدا وچ شہر دے ۔
خاطر وچ امبیر نہ رکھدا، اپنے زور ہنر دے ۔78۔

لشکر فوج ولوں مغروری، دل وچ تاجوراں دے ۔
صاحب ہنر زیادہ رکھدے، گاہک لاکھ جنہاں دے ۔79۔

ہردم نال اندیشے رہندے، زور ہکومتِ والے ۔
آجز بے پرواہ ہمیشہ، صبر کنائت والے ۔80۔

صاحب زور ولائت کھاون، مارِ کسے یا مرِ کے ۔
آجز عیش کرن وچ گھر دے، زہد مجوری کرکے ۔81۔

دو دم مان جدائی جھوٹھی، وچ امبیر فقیراں ۔
اوڑک ہون سبھی اک جیہے، پے کے موت زنجیراں ۔82۔

نال پیو فرہاد ہمیشاں، کردا استاکاری ۔
اندر شیش محل زنانے، کردے سے گل کاری ۔83۔

دولتوند ہکومتِ والے، ہرگز پہنچ ن ہووے ۔
صاحب ہوش عقل دے زورے، جس تھاں جائ کھڑووے ۔84۔

اوہُ محلّ اجیہا آہا، شیریں نام پری دا ۔
جے کو نظر کریندا اس ول، تیریں لیکھ کریندا ۔85۔

پنکھی پنکھ ن پھڑکے ات ولِ، جان دلوں سبھ ڈردے ۔
تس دے وچ پیو پت دوویں، کار ہمیشاں کردے ۔86۔

ہوونہارُ ایہو کچھ آہی، ربّ سچے دی کرنی ۔
لکھیا کون مٹاوے ہاشم، گیان کتھا جگ ترنی ۔87۔

اک دن نظر پئی فرہادے، محل سراں وچ پھردی ۔
شیریں مثل پری شہزادی، استمبول شہر دی ۔88۔

لگا تیر جھروکھے وچِ وچِ، چانک وچ جگر دے ۔
اڈی عقل دماغوں وسرے، رستے عقل فکر دے ۔89۔

پریاں ویکھ لجاؤنُ صورتَ، شیریں جسم بنایا ۔
کہُ کی عقل رہے اس جسُ پور، پوے پری دا سایہ ۔90۔

لڑیا ناگ برہں دا دل نوں، ظالم زہر الودا ۔
اؤکھدھِ ویدُ ن جس دا کوئی، منتر پوے بہودا ۔91۔

چھٹا تیر سحر دا محلوں، سہری حسن چلایا ۔
بے تقصیر مجوراں آجز ناحقّ مار گوایا ۔92۔

پر سرکار مہبوباں والی، ایس ببرچیخانے ۔
سوئی پکڑِ کہاین کھاین، تازے ہون توانے ۔93۔

لکھنا بھل گیا فرہادوں، اٹکی نظر دواروں ۔
چمکی تانگھ جھروکھے ول دی، مڑ کے نقش نگاروں ۔94۔

اچرج ساک عشقَ دا بنیا، خوش ہو جان گواوے ۔
ڈھونڈھن مرغ شکاری تائیں، پھیر کتے مڑِ آوے ۔95۔

ڈردا خوف پیو دے مڑِ مڑِ، پکڑے قلم لچاری ۔
ڈولن دست ن چاہن چشماں، کون کرے گل کاری ۔96۔

ہٹھ دے پائِ جنزیر جگر نوں، دستیں کار کریندا ۔
چوری نظر جھروکھے دی ول، شیریں راہے تکیندا ۔97۔

سادھو مکر فریب ن جانن، ہون صفائی والے ۔
پر جد عشقَ اوہناں ول آوے، سو سو مکر سکھالے ۔98۔

مڑِ مڑِ قلم دواتُ بناوے، کر کر لاکھ بہانے ۔
چوری چشم چراوے پیو تھیں، رکھدا نظر نشانے ۔99۔

دنے ہمیش طریقہ ایہو، محنت عمر گزاری ۔
راتی نال ربے دے جھگڑا، کردا گریا زاری ۔100۔

ربا ! بود کیتا نبودوں، آدم جنس اپایو ۔
پر وس پھیر کیتونے ماں پیو، کھجمتگار بنایو ۔101

صورتِ شکل بنائی خاکوں، بندا کسے ن دسے ۔
ہر ہر وال جسے دے اندر، ہور ہزاراں جسے ۔102۔

جدا جدا ہر جسے اندر، خوبی صفتِ بنائی ۔
خوبی باجھ ن لایق جاگھا، ہرگز رہی ن کائی ۔103۔

جے کر پیر غرورتِ کیتی چاہن پیش ن جاوے ۔
جو کچھ کار ہتھاں دی ہووے، پیریں راس ن آوے ۔104۔

پھر تدھ عقل ہیاؤ محبتِ ایس جسم وچ پایا ۔
شہوت حرص غرورتِ کینہ، کرِ کے شہر وسایا ۔105۔

پانی سرد ہواؤ رسیلی، عشرت عیش جوانی ۔
اتنے ساز جہانی کرِ کے، پھیر دتی زندگانی ۔106۔

اتنے تھوک دتے ربّ سائیاں ! منگے باجھ غریباں ۔
ملھم ایس زخم دی ہن میں، ڈھونڈھاں کنھاں طبیباں ۔107۔

توں ہیں شاہُ شاہاں دا دکھیا، داد اتے در پاوے ۔
توں ہیں چائ بھلاویں جس نوں، کیں در کوک سناوے ۔108۔

کیٹ پتنگ دوانے ہاشم، آواورد نمانے ۔
ربّ تنھاں دی پرورش کردا، حالَ دلاں دا جانے ۔109۔

بھی فرہاد ربے دی طرفوں، کرِ کے عرض نمانی ۔
جھگڑا نال نصیباں کردا، چھڑدی ہورُ کہانی ۔110۔

ہن میں آنِ بنی سر جالگُ، سدا حیاتی ناہیں ۔
بختوں سخت تساڈے جیہے، ملن ن دشمن تائیں ۔111۔

جس نوں ہوش دتی ربّ صاحبُ، بنے مراتب بھاری ۔
جیون زہر ہویا فرہادے، نال تساڈے یاری ۔112۔

ایسے حالَ تپیندے سکدے، نبڑے رات ہجر دی ۔
بولن کاگ کہن دن چڑھیا، چمکے شکل فظر دی ۔113۔

سن کے کاگ بلیندے کہندا، رو رو طرف اوہناں دی-
'تسیں طبیب تساڈی بولی، محرم ریش دلاں دی' ۔114۔

بھی فرہاد سمالے اپنی، قلم دوات قدیمی ۔
اٹھدو محل سراں ولِ دوڑے، ڈھونڈھے عمل افیمی ۔115۔

اوہو حالَ ہمیشاں والا، نظر جھروخے تائیں ۔
بجلی وانگ بدل وچ دسدی، شیریں کدے کدائیں ۔116۔

جس دن نظر پوے فرہادے، شیریں شکر کریندا ۔
بھامبڑ شوق تویں تؤں بھڑکے، وسلوں تیل پویندا ۔117۔

سائت نظر پوے نہیں جس دن، بلدی چکھا سوائی ۔
بھجدی جان کباباں وانگوں، آتش تیز جدائی ۔118۔

ایہو چال ہمیش عشقَ دی، کویں ارامُ ن آوے ۔
ملیاں چوٹ سوائی لگدی، وچھڑے پریم سنتاوے ۔119۔

کھاون پین گیا فرہادوں، نیند آرام ن آوے ۔
برہوں شیر پیا وچ دل دے، خونّ ہمیشاں کھاوے ۔120۔

جب لگ عشقَ ایانا آہا، رہیا ہوش ٹکانے ۔
پر جد زور عشقَ نے پھڑیا، کون عقل نوں جانے ۔121۔

لوہو خشک ہویا غم چریا، چربی ماس سکایا ۔
ظاہر ہون اتے ہن آیا، لکیا بھیت لکایا ۔122۔

جے پھڑِ قلم لکھن ولِ آوے، نیر اکھیں چھٹِ جاوے ۔
بوٹا ویل ن آؤسُ کوئی، شیریں شکل بناوے ۔123۔

سی فرہاد لکھیندا صورتِ، نظر پیو دی آیا ۔
نہ اوہ ویل نہیں گل بوٹا، نواں طریق اٹھایا ۔124۔

پینکُ وچ افیمی دھسیا، ہوش نہیں تن من دی ۔
بے خود کار کریندا لکھدا، صورتِ یار سجن دی ۔125۔

غم دے نال گیا وچ غوطے، تیر لگا وچ چھاتی ۔126۔

جاں پل بیت گیا مڑ آئی، پیو نوں ہوش جہانیں ۔
لگا باپ نصیحت کرنے، 'سن میری زندگانی !127۔

کتنے روز ہئے ول تیری، میں نت نظر کریندا ۔
ن اوہُ ہوش ن صورتِ تیری، گھٹدے روز دسیندا ۔128۔

استمبول شہر وچ نہنسی، قابل کار اجیہا ۔
کی تقصیر ہئی سچُ آکھیں، رہیوں ن کسے جیہا ۔129۔

میں خشباش پھریندا آہا، مان میری جند تیرے ۔
بھنی ڈانگ زہیفی ویلے، بخت برے دن میرے ۔130۔

بوٹا سیب لیا درگاہوں، زہد دوائیں کرکے ۔
مدتِ ٹہل کریندیاں گزری، آس ربے دی دھرکے ۔131۔

جاں گلزار ہویا پھلُ بھریا، بنیا برچھُ مرادی ۔
وگی واؤ زمانے والی، کسمتِ ویکھ اساڈی ۔132۔

ویدن دسّ کوئی فرہادا ! لاaنگُ زورُ بتیرا ۔
اؤکھدھِ وید غریباں والا، زور جیہا کچھ میرا' ۔133۔

سن کے حالَ ہکیکتِ ساری، پیو دے حالَ حوالوں ۔
بھی فرہاد زبانوں ہاشم، کہیا جبابُ سوالوں ۔134۔

'اؤکھدھِ وید ن میرا کوئی، واہ ن لگدی تیری ۔
زحمت تاپ سراؤ ن مینوں، جات سفات ن میری ۔135۔

مذہب دین کفر سبھ دھوتے، بھائی باپُ ن مائی ۔
جانُ جہانُ مکانُ ن میرا، میں ہن برا خدائی ۔136۔

رلِ ملِ نال تساڈے بیٹھا، جچرکُ ربّ ملایا ۔
ہن میں یار دکھاں دا دکھیا، ایہو لیکھ لکھایا ۔137۔

سفنے پوت تساڈا بنیا، نال تساڈے رلیا ۔
میں دکھیا دکھ ماں پیو میرے، درد دکھاں وچ پلیا' ۔138۔

سنِ کے سپن(سخن) پیو دے دل دی، چھٹی واگ ہتھاؤں ۔
جیون زہر ہویا پل اس نوں، منگی مؤت خداؤں ۔139۔

دکھاں نال پیو دکھ بھریا، نین لوہو بھر آئے ۔
لئیاں سانبھ دواتاں قلماں، قصبوں دست اٹھائے ۔140۔

باہوں پکڑِ لیا اس بیٹا، چلُ فرزند پیارے ۔
گھمنگھیرِ پیا ہن بیڑا، جے ربّ پار اتارے ۔141۔

مڑدے باپ ڈٹھا ول دھولر، درد دریغوں بھر کے ۔
شیریں محل بنے ہتھ جوڑے، کہیا سلاماں کرکے ۔142۔

'میں ہن توڑِ مراداں تریا، چھوڈِ سدھایا تینوں ۔
جے کچھ یار تیرے وچ برکت، پھیرِ لیاویں مینوں' ۔143۔

لے کے باپ گیا فرہادے، پاس حکیم طبیباں ۔
رو رو عرض کرے دل گھائل، 'دارو کرو غریباں' ۔144۔

ویکھن نظر کرورا ڈھونڈن، ہندی وید ینانی ۔
زحمت روگ ن سمجھن کوئی، آفت اوہ اسمانی ۔145۔

کرکے خیال طبیباں عقلوں، ویدن ایہہ ٹھہرائی ۔
زحمت روگ نہیں کچھ اسنوں، ہے تحقیق شدائی ۔146۔

دارو کرن شدائیاں والے، حیلے فست جلابوں ۔
چندن لیپ کرن ہورُ شربت، دین انار گلابوں ۔147۔

کرِ تدبیر رہے پر حکمتِ، کار ن کوئی آوے ۔
مدتِ ہوئی اناجُ ن کھادھا، دست کتھاؤں آوے ۔148۔

نشتر مار رہے اک زررا، خونّ ن باہر آوے ۔
اوتھے عشقَ بگھیلا وسدا، خونّ ہمیشہ کھاوے ۔149۔

جیوں جیوں سرد دوائی دیون، شربت شیرے کرکے ۔
تؤں تؤں عشقَ شیریں دی آتش، ہورُ سوائی بھڑکے ۔150۔

اوڑک ہوئِ لاچار طبیباں، دست دواؤں دھوتے ۔
کون غریباں دے دکھ دکھدا، ہوئِ لاچار کھڑوتے ۔151۔

بھی فرہاد لئیا پھڑِ باہوں، آجز باپ نمانے ۔
لے کے پاس گیا علماواں، دکھیا درد رننجانے ۔152۔

جا فریاد کیتی دل گھائل، پاس اوہناں علماواں ۔
آکھیں حالَ ہکیکتِ اپنی، سوزُ جویں پھکراواں ۔153۔

'توڑی آس طبیباں کولوں، پاس تساڈے آیا ۔
ویکھو حالَ جِ ہووے اس نوں، دیؤ پری دا سایہ' ۔154 ۔

زاہد لوک پرانے بزرک، بیٹھے وچ مسیتیں ۔
دہ دہ سیر جنہاں دے تسبے، بھرے صندوق تویتیں ۔155۔

اک اک مرد اجیہے آہے، صادق وچ اوہناں دے ۔
ساری عمر مسیتوں باہر، پئے ن پیر جنہاں دے ۔156 ۔

موہریدار سریں دستاراں، سبز پیراہن خاصے ۔
صورتِ کھدر کتاباں بگلیں، دستِ سنہری آسے 157۔

اک تھوں اک زیادہ صاحب، عقل علم وچ آہے ۔
پر فرہاد ولوں ہن ہاشم، ویکھ جویں ربّ چاہے ۔158۔

کیتی نظر بزرگاں اس ول، سخت حوال ڈٹھونے ۔
چونکا ڈار عضو کر تازے، بیٹھ تویت لکھیونے ۔159۔

جھاڑیں زور پیا چوترپھوں، کامل دھوپ دھکھائے ۔
گردے لوک تماشے کارن، کاگ سرادھیں آئے ۔160۔

اک فرہاد برہں دا زخمی، تیر جگر وچ رڑکے ۔
دوجا پئے بلائِ ملانے، قلم دواتاں پھڑ کے ۔161۔

کر تدبیر رہے سبھ علمی، پڑِ پڑِ علم کتاباں ۔
ثابت کون کرے پھر مڑِ کے، جلیاں سخت کباباں ۔162۔

اگے ہوشُ آہی فرہادے، عشقَ جوئے وچ ہاری ۔
مگروں ہور جہانی غوغے، عقل ودھیرے ماری ۔163۔

سی فرہاد جنونی وحشی، مگروں ڈھول وجایا ۔
اگے یار دیوانہ آہا، بھوت پچھوں چمبڑایا ۔164۔

پگڑی لاہِ سٹی کر لیراں، نال زمیں پٹکائی ۔
ٹٹا ننگ نموس جہانیں، چھار لئی سر پائی ۔165۔

جاں ایہہ حالَ ڈٹھا علماواں، کھسکے نال بہانے ۔
اک اڈ کرن گئے استنجاں، اکنا پڑھے دگانے ۔166۔

جاں فرہاد ولوں پیو تائیں، رہی امید ن کائی ۔
اوسے داہُ مویا دن دوجے، بیت گئی سر آئی ۔167۔

باپ جنزیر آہا فرہادے، نہں سی خیال چھڈیندا ۔
بیٹھے پاس رہے نت بیٹھا، پھردے نال پھریندا ۔168۔

> بھی بیکیدُ نکھسما ہویا، وارسُ کوئی ن والی ۔
دردونداں دی چال قدیمی، سو فرہاد سمالی ۔169۔

دوستُ یار کدیمیں آہے، کرن مزاخاں سوئی ۔
جتھے رات پئی ڈگ رہندا، تھاؤں مکانُ ن کوئی ۔170۔

ڈلھے نین غبار جنونی، کھلھڑے وال ویوگی ۔
توری رنگ کرنگوں آہی، تار وجے جیوں جوگی ۔171۔

شیریں آبہیات ڈھونڈیندا، گھائل جان پیاسی ۔
زررا ہوش ارامُ ن اس نوں، برہوں پنتھ اداسی ۔172۔

پچھلی گئی گواتی اس تھوں، خوبی تے وڈیائی ۔
بھی فرہاد نشانہ ہویا، تیرنداز لکائی ۔173۔

دل دے باجھ کتے ول ہرگز، ویر پریتِ ن راکھے ۔
اپنی پیڑ پیا جس کس دا، شوق ہووے سوئی آکھے ۔174۔

چھیڑن کرن مزاکھاں لڑکے، آواورد بنایا ۔
عورت مرد وڑے جس ویہڑے، کہن 'دیوانہ آیا' ۔175۔

دل وچ سوز کباب کلیجہ، رہے دکھی منُ ماری ۔
سولی جان اتیت عشقَ دا، پھرے سدا تپُ دھاری ۔176۔

جو کچھُ لوک کرین ملھامت، ذرا ن اس نوں جانے ۔
غیرت مان ن رکھدے ہرگز، دکھیئے درد رننجانے ۔177۔

غیرت تمک غرورت مستی، بخشی ربّ تنھاں نوں ۔
دولت درد نصیب ن کیتا، گفلتِ ملی جنہاں نوں ۔178۔

لاہا مول جگت دا اینا، صحیح اہا گلّ کیتی ۔
شہوت نیند نیامت کھاون، کھا کھا کرن پلیتی ۔179۔

ہسن کھیڈن کرن مزاکھاں، شوق تنھاں نوں بھاوے ۔
بھریئے پیٹ اناجوں دل پور، چربی غیر جماوے ۔180۔

دو دن پیٹ اناجوں جے کر، رہے کسے دا اونا ۔
شہوت نیند ن آوے اس نوں، ذرا ن بھاؤسُ کونا ۔181۔

ناقص نیچ نفس دے طالب، بنن مسائق باتیں ۔
کوڈی دام کتوں ہتھ آوے، ڈھونڈ ایہو دن راتیں ۔182۔

چھٹے لاٹ غرورت مغزوں، راہوں چائ بھلاوے ۔
آجز ہور پیدائش ربّ دی، نظر ن کوئی آوے ۔183۔

چامو دام چلاوے کچرکُ، غافل عمر وننجاوے ۔
ہیسی ہوگُ ہمیشاں قایم، سو ربُ چائ بھلاوے ۔184۔

پونجی عمر ملی ہتھ سفلے، قدر ن اس دی جانے ۔
دیوندار بنے جس گلّ وچ، سو گلّ کرے دھنانے ۔185۔

اوڑک پیش ن جاؤسُ کوئی، ڈبدا دوہیں سرائیں ۔
جاں پھر بانہہ ن پکڑسُ کوئی، آؤسُ قدر تدائیں ۔186۔

بھلا ربّ جنہاں دی خاطر، یار ن ہووسُ کوئی ۔
ڈھونڈھے ناؤں جہانیں عقلوں، ناؤں ن رہندا کوئی ۔187۔

اول آخر ظاہر باطن، کھیڈ عشقَ دی تازی ۔
بھاویں عشقَ حقیقی ہووے، بھاویں عشقَ مجازی ۔188۔

بادشاہاں دی مجلس اندر، وچّ امیر فقیراں ۔
ہر تھاں ذکر اوہناں دا سنیئے، لکھیا صاف زمیراں ۔189۔

کؤن پتنگ چکور نمانے، بلبل کؤن وچاری ۔
جاں اوہ یار عشقَ دے ہوئے، جان عشقَ وچ ہاری ۔190۔

سی فرہاد اسیر عشقَ دا، گھائل نین گلابی ۔
بھر بھر جام پیویندا غم دے، اٹھے پہر شرابی ۔191۔

ڈھٹھی روح اجاڑیں وسدی، کتے آرام ن آوے ۔
اٹھے شوق دلوں جس ول دا، جاوے بھی مڑ آوے ۔192۔

پھردے شہر پوے سر پیریں، راہوں غرد غباری ۔
دھوندا نال اکھیں دے تن توں، (چشماں) برسن عبر بہاری ۔193۔

جاں اوہُ زور کریندی آتش، کہندا نالِ زہیری ۔
'کیہی تلخ ہوئی زندگانی، شوق تیرے وچ شیریں ۔194۔

تیرے شوق پچھے جند ہاری، چھٹا کھیش قبیلہ ۔
بھی توں حالَ ن ویکھیں میرا، کون اٹھاواں حیلہ ۔195۔

سنیئے کوک اساڈی جے پل، ویکھیں حالَ اساڈا ۔
شیریں آبہیات ایڈیکے، پیا شہید تساڈا ۔196۔

اوہا نظر جھروکھے والی، بھورا دیہُ اسانہی ۔
ملسی آبہیات موئے نوں، دیؤگُ دواؤ تسانہی' ۔197۔

پھیرِ خیال اٹھے اس طرفوں، ہورِ کسے ول جائے ۔
'کیوں فرہاد پوردا کیتو، نج جنیندی مائی ۔198۔

ایہو چال ہمیشہ اس دی، خونّ جگر دا پیوے ۔
ایویں نال دلیلاں مردا، نال دلیلاں جیوے ۔199۔

گھائل لوک خیالی عاشق، کیا ایہہ آن رسیلی ۔
نال دلیلاں کھیڈ ہمیشہ، کردے کسبُ دلیلی ۔200۔

متلبُ غرض ن آہی اس نوں، نال جگت دے کوئی ۔
آہی طلب دلوں جس ولِ دی، پھرے ڈھونڈیندا سوئی ۔201۔

کوئی بات شیریں دی کردا، اس ولِ دھیان دھریندا ۔
اوتھے مونہوں بلیندا اس نوں، پھیرِ سوال کریندا-۔202۔

'کیکر کہی سنی کس طرفوں، آکھ سناؤ اسانہی ۔
تاں ربّ سنگُ دواؤ اساڈی، دیسی اجرُ تسانہی' ۔203۔

جچرکُ بات سنیندا اس تھوں، بہت خوشی خوش ہوندا ۔
کرِ کرِ یاد پچھوں اس گلّ نوں، نال دکھاں بہہ روندا ۔204۔

اس نوں شوق جو کوئی ہردم، کر کر بات سناوے ۔
ہاشم سمجھ غریباں اتنی، خاطر کون اٹھاوے ۔205۔

دوجا بادشاہاں دا دل وچ، خوف سبھی جگُ ڈردا ۔
آجز زوراور دی کہُ توں، بات کوئی کد کردا ۔206۔

پر ایہہ عشقَ کہاڑا خونی، پیر جدھانوے دھردا ۔
اولا پتّ درخت ن چھڈدا، رہن نہ دیندا پڑدا ۔207۔

چوری بات لگی ایہہ ترنے، استمبول شہر وچ ۔
تیویں مرد غریب تونگرُ، کرن کہانی گھر وچ ۔208۔

تردی تردی بات ہمیشاں، چمکی ذرا ودھیرے ۔
اک تھوں بات دوئے تک پہتی، اس تھوں گئی اگیرے ۔209۔

دؤلتوند امبیراں سنیا، پہتی پاس وزیراں ۔
رل کے چار بہنِ جس تھائیں، کرن ایہو تتبیراں ۔210۔

جیوں جیوں بہت دہاڑے گزرن، تؤں تؤں چرچ سوائی ۔
قسمت کھیڈ مچائی ہاشمُ، کس بدھ رہے مٹائی ۔211۔

اوڑک باپ عزیز شیریں دے، سنی ہکیکتِ ورتی ۔
سن کے بہت پیا وچ حیرت، ویہل ن دیؤسُ دھرتی ۔212۔

آہا شاہ عدالت والا، خوف خداؤں ڈردا ۔
دنیاں خواب خیالی بدلے، ظلم ن آہا کردا ۔213۔

پچھیا بیٹھ وزیراں کولوں، 'کی تتبیر کراہیں ۔
اچنچیت جہانی شہرت، ایہہ کی بنی اسانہی ؟214۔

کرو دلیل عقل دی کوئی، دل دی گرم دکانوں ۔
جس وچ ظلم ن ہووے دوجا، رہے ہیاؤ جہانوں ۔215۔

جے میں کھیش قبیلے ول دی، الفتِ بہت ودھاواں ۔
کہسی کون سیانا مینوں، صاحب ربّ بھلاواں ۔216۔

سونا ویچ سواہ خریدے، بنے دیوانہ سوئی ۔
وکھت وہاوے تاں پچھتاوے، کاجُ ن سردا کوئی ۔217۔

دوستُ یار جہانیں جھوٹھے، ننگ نموس کوڑاوا ۔
کرکے ظلم کہاڑا اپنی، پیریں آپ وگاواں ۔218۔

بیٹی بال کوآری ہندی، کتے ن ناؤں دھریندا ۔
ذرا وچار ن کرنی پیندی، چائ کسے نوں دیندا ۔219۔

کرو دلیل اجیہی کوئی، کرِ کے فکرُ ضروری ۔
دنیاں دین ن وگڑے کوئی، پوے دوطرفوں پوری' ۔220۔

رلِ کے فکر دڑاون لگے، دانشمند پرانے ۔
پنکھاں باجھ اڈاؤن پنچھی، افلاتونّ سیانے ۔221۔

اکنا کہیا علاج اجیہا، کرِ کے زور فکر دا ۔
دولت جیڈ جنزیر ن کوئی، لوبھ دکھائیے زر دا ۔222۔

اکناں ہور دناواں کہیا، کرِ کے زور ڈرائیے ۔
سولی ساز تیاری کرِ کے، اس نوں پاس لے جائیے ۔223۔

جھوٹھا شور شرابا کرِ کے، خوف دلے وچ پائیے ۔
اوتھے پھیرِ نصیحت کریئے، خونی شکل بنائیے ۔224۔

'طوبیٰ کریں مڑیں اس راہوں، منصبدار کریساں ۔
جے توں باز ن آویں اس تھوں، سولی چائ دویساں' ۔225۔

کرِ کے فکر امبیر وزیراں، ایہو الاجُ بنایا ۔
استمبول شہر دے والی، تائیں جائ سنایا ۔226۔

کہیا عزیز ایہو گلّ بہتر، کرو کماؤ جلدی ۔
جس بدھ بجھے بجھائی شہرت، چکھا بجھاؤ جلدی ۔227۔

ایہو ڈول وزیراں مل کے، گوشے اکتُ بنائی ۔
پڑدے وچ ظاہر ن ہووے، سنے ن عامَ خدائی ۔228۔

سولی تان دھری عمراواں، پاس جلاد بہائے ۔
دوجا لال جواہر مانک، موتی کول وچھائے ۔229۔

دوزک پاس بہشت دناواں، کرِ سمیان بنایا ۔
تاں فرہاد نمانا آجز، شہروں پکڑِ منگایا ۔230۔

ملیا دست جلاداں آجز، حاضر آن کھڑوتا ۔
سولی باجھ زبانوں سخنیں، سولی نال پروتا ۔231۔

صوبیدار امبیر چپھیرے، حاکم ہفت-ہزاری ۔
نیزے تیر تفنگ دکھاؤن، کھچ کھچ پینِ کٹاری ۔232۔

آکھن اک گڈاؤ دھرتی، تیریں لیکھ کراؤ ۔
دوجے کہن جلاداں آکھو، سولی چائ چڑھاؤ ۔233۔

نمکُ حرامُ بیئدبُ اجیہا، الٹی کھلّ لہاؤ ۔
اک اک کہن کمینے تائیں، آتش وچ جلاؤ ۔234۔

وچ وچ ہور کہن سستاؤ، ڈرو خدا دے غضبوں ۔
بخشو جان کراؤ طوبیٰ، نامعقول بئدبوں ۔235۔

آجز لوک دیوانہ آہا، مڑ کے ناؤں ن لیسی ۔
دولت چائ دہو سبھ اس نوں، جائ کتے ول رہسی ۔236۔

ایہو کرن وچاراں ہاشم، دبکے دین ڈراؤن ۔
خاطر اوس کڈھن دے تائیں، بہت دلیل اٹھاؤن ۔237۔

جاں فرہاد سنے سبھ جھیڑے، حاضر آنِ کھڑویا ۔
ڈٹھا طرف سولی دی ہسیا، پھر ہنجھو بھر رویا ۔238۔

ہور سوال جواب زبانوں، سخن ن کیتا زررا ۔
شاہ منصور ہویا اس ویلے، ثابت صدقُ مکررا ۔239۔

ویکھ وزیر امبیر تماشہ، اس دا بہت ہیرانے ۔
'ہسن رون کیہا اس ویلے، سچُ کہُ آکھ دوانے !240۔

موتوں رون مکررا آوے، خوشی ن آوے ماسہ ۔
سولی پاس ہسیننا کھفتی، ایہہ کویہا ہاسہ' ؟241۔

بھی فرہاد جواب سخن دا، کہیا امبیر وزیراں ۔
'جیؤن مرن اساں اک جیہا، گھائل دلاں فقیراں ۔242۔

پر میں ویکھ سولی نوں ہسیا، خوش ہو بہت حسابوں ۔
خونی عشقَ قصائی کولوں، چھٹسی جان عذابوں ۔243۔

رنا کرِ افسوس اجائیں، میاں گھاٹ ن گھر دا ۔
شیریں پاس کھڑووے تاں اوہُ، ویکھے عاشق مردا ۔244۔

دیؤگُ روح دعائِ تساہیں، میں ایہہ موت قبولی ۔
دھولر پاس شیریں دے کھڑ کے، چائ چڑھاؤ سولی' ۔245۔

جد ایہہ لیا جواب وزیراں، مڑکے بات ن کیتی ۔
پاس عزیز شہنشاہ آکھی، جائ جویں جیوں بیتی ۔246۔

سنِ کے ہوشُ گئی شہِ عادل، گئے زبانی قصے ۔
اوکھا روگ لگا ایہہ دل نوں، دارو کوئی ن دسے ۔247۔

کہیا عزیز 'ن آکھو اس نوں، ہرگز سخت زبانوں ۔
ہے ایہہ عشقَ مکررا صادق، باہر حرص جہانوں' ۔248۔

صاحب تخت حکومت اپنی، اکسے ملکھُ چلاوے ۔
چھٹے آہ اجیہے دل دی، چوداں طبق ہلاوے ۔249۔

ہورُ الاجُ نہیں کچھ اس دا، اندر ایس زمانے ۔
باہر شہر کوئی کچھ ہرگز، کہو ن اوس دیوانے ۔250۔

دنیاں خواب مسافرخانا، کچرکُ حکم چلائیے ۔
کیوں ایہہ خلق پیدائش ربّ دی، کرکے ظلم دکھائیے ۔251۔

ظالم ظلم کریندا دو دن، خلق خدائی لٹدا ۔
مالک ایس ملک ن ویکھے، بدلہ کویں ن چھٹدا' ۔252۔

کہیا عزیز امبیراں تائیں، ایہو سخن زبانوں ۔
کس نے نالِ کھڑی ایہہ دنیاں، چلدی وار جہانوں ۔253۔

ہاشمُ شونق شیریں وچ اس دا، کہُ کچھ ہیسی زررا ۔
دل نوں راہ دلاں وچ آکھن، کامل لوک مکررا ۔254۔

اتھ شیریں کی بارتا-

شیریں گرد ہزاراں آہیاں، کھزمتدار کنیزاں ۔
اک دو وچ اوہناں دے ہیسن، مہرمُ راز عزیزاں ۔255۔

کھجمت ہورُ اوہناں دے تائیں، ذرا ن آہی کائی ۔
اپر سیس محلّ چپھیرے، رکھن نظر دڑائی ۔256۔

ہر ہر گلی محلے کوچے، رکھن نظر محلوں ۔
ویکھن جو فرہاد دیوانہ، نظر پوے کسِ ولوں ۔257۔

سی فرہاد طریق ہمیشہ، شہر بازاروں پھردے ۔
دو دس وار مکررا آوے، محل شیریں دے گردے ۔258۔

جاں اوہ نظر غلاماں پوندا، پھردا جگر کبابی ۔
اوسے وکھت شیریں شہزادی ، دیون خبر شتابی ۔259۔

جاں فرہاد شیریں نوں دسدا، اٹھدا داہُ کلیجے ۔
روندی ویکھ حوال سجن دا، چین ن آؤسُ سیجے ۔260۔

جاں ملِ نال سہیاں دے بہندی، نال عقل دے زورے ۔
حکمتِ نال بیگانے مونہوں، بات سجن دی تورے ۔261۔

جاں فرہاد ولوں گلّ تردی، وچ حسن دے ڈیرے ۔
آپو دھاپ اوایٔل عمرے، ہسِ ہسِ کرن ودھیرے ۔262۔

لاؤنُ سانگ بنے اک شیریں، اک فرہاد بناؤن ۔
گل وچ وال دوانی صورتَ، انگ ببھوت لگاؤن ۔263۔

دیون پھیر نصیحت اس نوں، گرد-بگردی بہکے ۔
'تدھ کیوں موت وہاجھی اپنی، بھیتُ زبانوں قہقے ۔264۔

اول ہوشُ کرے سبھ کوئی، اپنا قدر پچھانے ۔
اکھیں میٹ انھیرا کیتو، کھادھی زہر دھنانے ۔265۔

کون مجوب اناتھ وچارا، گنتی کسے ن لیکھے ۔
رکھی نظر اتھائییں جسنوں، سورج چند ن دیکھے' ۔266۔

جاں ایہہ سخن سنے تد شیریں، کرک کلیجے کرکے ۔
غیرت نال سہیاں نوں کہندی، سخت طبیعت کرکے ۔267۔

'ایہہ گلّ کہو ن ہرگز اس نوں، آجز نیچ کمینہ ۔
ہے اوہ دین دنی وچ میرا، کعبہ ملک مدینہ' ۔268۔

ہردم کول جنہاں دے وجدا فانی کوچ نگارا ۔
گھتن کھوہ جہانیں جھوٹھا، شوکت شان نکارا ۔269۔

خواب خیال ہکومتِ ساڈی، جتنا شور سنیندا ۔
اسدا نام ہمیشہ کایم، جب لگ تخت زمیں دا ۔270۔

لکھیا وچ کتاب عشقَ دی، مذہب صاف دلاں دے ۔
کھیلنُ عشقَ حرام تنھاں نوں، میں توں وچ جنہاں دے ۔271۔

ملیا یار مربی جسنوں، گئے درنگی قصے ۔
شاہُ گداؤ نجیب کمینہ، کوئی ن اس نوں دسے ۔272۔

ایہو روز سہیاں نوں شیریں، کرکے سخن سناوے ۔
گوئیا کرے ہدایت، بنکے رہبرُ راہُ سکھاوے ۔273۔

آہا شغل ایہو دن راتی، نرد عشقَ دی کھیلے ۔
گندی چال ملن دی کائی، جے ربّ اس نوں میلے ۔274۔

وسدی سیس-مہلیں آہی، ہار شنگار چپھیرے ۔
پر اوہ سوز دیوانے کولوں، رکھدی ذرا ودھیرے ۔275۔

مدت رہیا طریقہ ایہو، کھیڈ عشقَ دی تازی ۔
دل دا خون خوراک دہاں دی، بنی سرے سر بازی ۔276۔

پرُ ایہہ لوک جہانی ہاشم، کویں ن خیال چھڈیندے ۔
مارن مار سٹن مڑِ ویکھن، میاں پھیرِ مریندے ۔277۔

رلِ کے پھیر بخیلاں کہیا باپ شیریں دے تائیں-
'کیتا بہت خراب دیوانے، خیال چھڈیندا ناہیں ۔278۔

ہویا بلکہ معلوم اسانوں، این فساد ودھایا ۔
اسدے عشقَ زنانی مہلیں، شور کھرود مچایا ۔279۔

شیریں آپ جھروکھے دے وچ، رہے اسے ول تکدی ۔
کرے کلام ہمیشاں اسدی، کردی کدے ن تھکدی' ۔280۔

شاہد ہور اٹھے دس پاسوں، ایہو سخن پکایا ۔
کرکے بہت بخیلی چغلی، پھیر عزیز تپایا 281۔

تپیا بہت عزیز شتابی، پھیر وزیر بلائے ۔
دانشوند ہوئے سبھ حاضر، پاسو پاس بہائے ۔282۔

کہیا عزیز کرو کچھُ حیلہ، رلکے تسیں سیانے ۔
کیتا بہت خراب دوانے، کھپتی ایس نمانے ۔283۔

سختی کرو ن ہرگز کوئی، خون ن گردن آوے ۔
شہروں کویں نکالو اسنوں، اٹھِ کتے ول جاوے ۔284۔

کیتی عرض وزیراں سن کے، کہیا شہنشاہ تائیں ۔
کس بدھ شہر چھڈائیے اس تھوں، کویں چھڈیندا ناہیں ۔285۔

غیرت نال جے اس دے تائیں، جانوں مار گوائیے ۔
شہرت ملکھ ودھیرے ہوسی، گردن خون لکھائیے ۔286۔

دولت خاک برابر جانے، مرنُ ن جانے کیہا ۔
سنیاں کدے ن ڈٹھا کوئی، آدمُ ہور اجیہا ۔287۔

شیریں باجھ بزار پھریندا، خلکوں خلق خداؤں ۔
جس دن رہگُ ہیاؤ تسے دن، جاپگُ ایس بلاؤں ۔288۔

کہی کلام ن سندا ہرگز، کرے ن آپُ زبانوں ۔
کتھوں این اسانوں آفت، لدھا ڈھونڈھ جہانوں ۔289۔

پھیر عزیز کہیا کر غیرت، ڈبی عقل تساڈی ۔
بھلکے خاک کہاؤں آکل، کروں وزارتُ ساڈی ۔290۔

ڈبا تخت تسلتُ ساڈا، نالے شاہ اجیہے ۔
دانشمند وزیر جنہاں دے، بنے تساڈے جیہے ۔291۔

ڈٹھا بہت وزیراں تپیا، والی شام شہر دا ۔
اٹھے کمب پیا دل خطرہ، بنیا روز حشر دا ۔292۔

کہیا عزیز شہنشاہ تائیں، پھیر وزیراں رل کے ۔
کرکے کوئی دلیل عقل دی، عرض کریساں بھلکے ۔293۔

رکھستُ لئی گئے اک گوشے، پئے دلیلیں سارے ۔
کھاون پین گیا سکھ سوون، پھڑے عذابِ وچارے ۔294۔

آپو آپ وچارن کھوجن، ڈھونڈھن ڈھونڈ سوائی ۔
ڈھاہن ہور صلاحَ اسارن، ثابت پوے ن کائی ۔295۔

سی اک وچ وزیر اوہناں دے، سبھ تھوں وڈا سیانا ۔
ڈٹھے کئی زمانے ورتے، پاپی وڈا پرانا ۔296۔

حجت اون اٹھائی گنکے، برا کماؤن والے ۔
کہیا امبیر وزیراں تائیں، سدّ نزیک بحالِ ۔297۔

اولِ نال اوہناں دے کیتی، سخت زبان نصیحت ۔
بنے وزیر تساڈے جیہے، لڑکے خام-طبیعت ۔298۔

ہوشُ دلیل وزیرت لایق، ذرا تساں وچ ناہیں ۔
مینوں ایہو ہول تساڈا، مرسوں کتے اجائیں ۔299۔

کرکے ہور ملھامت غصہ، مگروں کہیا اوہناں نوں ۔
کرو علاج دوانے والا، جو کچھ کہاں تسانوں ۔300۔

پاس عزیز شہنشاہ رل کے، اٹھ سویرے جائیے ۔
اوتھے اوہُ دیوانہ وحشی، پکڑِ حجور منگائیے ۔301۔

کہیئے اوس فسادی تائیں، سکدا باغ شیریں دا ۔
ہے اوہُ گرمُ کریندا گرمی، تختہ شور زمیں دا ۔302۔

کھوہے چرس رہے کر حیلے، کویں ن تھیوے ہریا ۔
تاں اوہ پھڑے شگوپھا شبزی، رہے ہمیشہ ہریا ۔303۔

نیڑے پاس پریڈے اس دے، ندی ہمیشہ جاری ۔
اس دی آب درختاں تائیں، کھری نہایت کاری ۔304۔

باغوں ہوگُ ندی کوہ دو اک، بوٹا جھاڑ اجاڑی ۔
کوہکُ نرم زمین ورانی، کوہکُ سخت پہاڑی ۔305۔

جے توں نہر کدی اس ندیوں، چیر پہاڑ لیاویں ۔
جاپے عشقَ تسے دن کامل، آن عنایت پاویں ۔306۔

جیوں کر ہور غلام شیریں دے، مڈھ کدیمیں خاصے ۔
دتی پھیر اجازت تینوں، رہیں ہمیشہ پاسے ۔307۔

جاں ایہہ بات دوانے کہساں، کہیا وزیر پرانے ۔
کرنوں کدے ن رہسی کھپتی، سمجھو تسیں سیانے ۔308۔

ایویں مان نہیں اوہ آفت، بنا امیدوں آسوں ۔
لاؤگُ زور اجیہی سن کے، گلّ اساڈے پاسوں ۔309۔

حکمتِ نال نکالو شہروں، ڈالو وچ پہاڑی ۔
چیتے شیر ہزاراں وسدے، گہر گمبھیر اجاڑیں ۔310۔

بھکھا رہسُ مریسی پالے، ہور بلائیں جوہیں ۔
راکش بھوت چڑیلاں پربت، بھریا سپّ اٹھوہیں ۔311۔

شرم ہیاؤ گوایا جگ وچ، آفت این اساڈا ۔
مڑ کے واج کلام ن سنساں، مگروں لہگُ تگادا ۔312۔

جاں ایہہ سنی امبیر وزیراں، حکمتِ اوس بزرگوں ۔
ہوئے شاد ایہا گلّ مڑِ مڑِ، سنن پرانے غرغوں ۔313۔

نیوں نیوں کرن سلاماں اس نوں، چمن پیر چپھیرے ۔
ایسی عقل وزیراں والی، کون گنے بن تیرے ۔314

کیتی بات پسندُ نہایت، شاد ہوئِ سن سارے ۔
چلو جائ عزیز سنائیئے، اوسے وخت سدھارے ۔315۔

کیتی عرض امبیر وزیراں، جائ حضور کھڑوتے ۔
سن کے شاہ ہویا خوش دل وچ، موتی سخن پروتے ۔316۔

کہیا عزیز وزیراں تائیں، ایہہ گلّ خوب وچاری ۔
آکھو اوس دوانے تائیں، گوشے اکس نیاری ۔317۔

بھیجے نفر غلام وزیراں، پاس دوانے جاؤ ۔
باہر شہر محلہ کوچا، ڈھونڈ شتاب لیاؤ ۔318۔

جاں مڑ رات غلاماں آئی، پھردیاں وچ شہر دے ۔
لدھا اکسُ کنارے بیٹھا، پاس پھلوداگر دے ۔319۔

آہا خوب فلودا اس دا، لایق صفت امبیری ۔
ہوکا نال آوازاں دیندا، "لؤ فلودا شیریں' ۔320۔

خاطر ایس دیوانہ ڈگیا، اوس دوکان چروکا ۔
لگدا اس نوں بہت پیارا، سنے اسے دا ہوکا ۔321۔

آندا پکڑ غلاماں اوتھوں، آزز ساتھ ستھوئی ۔
تریا اٹھ چپایاں وانگوں، سخن ن کیتا کوئی ۔322۔

کھڑیا پاس امبیر وزیراں، بندیوان نمانا ۔
گھائل جان کباب نکھسما، آجز لوک نتانا ۔323۔

کہیا امبیر وزیراں اس نوں، کرکے لطفَ گھنیرا ۔
سن توں یار دوانے ! سر پر، تہں دکھ سہیا بتیرا ۔324۔

پچھلے بخش غناہ اسانوں، اسیں بئدب غناہیں ۔
کمبے ویکھ حوال تیرے نوں، سخت مرینیں آہیں ۔325۔

ہن ایہہ چال شدائیاں والی، چھوڈ طریق بہوشی ۔
ظاہر بھیت ن کر توں ہرگز، پکڑ ہیاؤ خموشی ۔326۔

کیتا حکم اساں ہن تینوں، شاہ ایہو فرمایا ۔
رہُ خاں پاس شیریں دے ہن توں، خجمتدار بنایا ۔327۔

پر اوہ باغ شیریں دا سکدا، اس دی وڈی خرابی ۔
تینوں درد تونہے کچھ کرسیں، ڈھونڈھ علاج شتابی ۔328۔

اس نوں نہر کویں دریاؤں، چیر پہاڑ لیاویں ۔
اپنا کم کریسیں گھر دا، جگ وچ مرد کہاویں ۔329۔

آکھن دین پیار دلاسہ، دلوں دلیلوں کھوٹے ۔
دھوہی لوک زبانوں الفت، برے انیتے چوٹے ۔330۔

اصلوں زوراور نوں لگدے، کون ودھیک پیارے ۔
دھوہی چغل بخیل بدردی، جھوٹھ کماونہارے ۔331۔

تکن برا بگانہ ہردم، خون پرائے نہاؤن ۔
بولن جھوٹھ کشامد کارن، زوراوراں ریجھاؤن ۔332۔

ہرفت دغا بخیلی جس وچ، گنتی رہے بغانی ۔
سوئی بنے مراتب والا، قابل کار جہانیں ۔333۔

غaگا حرص غرورت مستی، دنیاں ناؤں اسے دا ۔
اکھیں نکّ نہیں کچھ ہوروں، بنیا جسم کسے دا ۔334 ہر ۔

بھلا اپنا آپ جنہاں تھوں، ہوش ہوئی گمّ ساری ۔
کیکر ہون جہانیں قابل، بنن مراتب بھاری ۔335۔

جاں فرہاد وزیراں کولوں، سنی حقایت ساری ۔
لگی چمک پتنگ ودھیرے، کیتی مؤت تیاری ۔336۔

بھی فرہاد نمانا ہو کے، کہیا وزیراں تائیں ۔
'سخت پہاڑ کٹیساں کیکر، پاس میرے کچھ ناہیں' ۔337۔

تیسا ملّ خرید بازاروں، اوسے وکھت منگایا ۔
رل کے اوہناں بدرداں، دستو دستِ غریب پھڑایا ۔338۔

بدھی قمر لئیا ہتھ تیسا، گیا پہاڑ کنارے ۔
کیتا شکر امبیر وزیراں، خوشی ہوئے سن سارے ۔339۔

بیڑی باجھ کپتن وڑیا، منتارو بنُ ساتھی ۔
کیڑی نال پہاڑ بھڑائے، برہں قصائی ہاتھی ۔340۔

ڈٹھا گرد چپھیرے پھر کے، کوہ دوانے سارا ۔
کھارا سیل سیاح چترفوں، سخت نہایت بھارا ۔341۔

پربت ویکھ رہا پھر گھر کے، نرم کتے ول آوے ۔
اڈن اگّ اواڑے سر توں، تیسا ذرا چھہاوے ۔342۔

سٹے ساڑ پہاڑیں آتش، اٹھے شوخ پلیتا ۔
تاں فرہاد پچھاتا دل وچ، دغا وزیراں کیتا ۔343۔

اوہ فرہاد علامہ آہا، جس وچ عقل خزانہ ۔
کیکر دغا پچھانے ناہیں، جے سو بھیا دیوانہ ۔344۔

عاشق ہون مجوب ن ایسے، جے کر ہون دوانے ۔
دونی عقل جہانوں ہووے، پر اوہُ قید بغانے ۔345۔

ہے ایہہ عشقَ زیادہ عقلوں، گھائل عقل بناوے ۔
جھوکاں یار وسیرا آجز، شوقی عشقَ کماوے ۔346۔

عاشق کوٹ عقل دے ہوون، پر اوہ عقل کویہی ۔
تپکے نال عشقَ دی آتش، بنے جلاوے دیہی ۔347۔

جیوں جیوں آن بنن دکھ ڈاڈھے، شہرتُ ودھے جہانیں ۔
تؤں تؤں عقل اتے ول ڈھووے، یار جتے ول جانی ۔348۔

بھی فرہاد وچاری من وچ، جے میں پیر ہٹاواں ۔
تاں ہن لاج عشقَ نوں لگدی، ناقص صدقُ سداواں ۔349۔

جے کر پوے پتنگ دلیلیں، گھاٹا نفع وچارے ۔
تاں اوہ پھیر دیوانہ کیکر، جان جوئے وچ ہارے ۔350۔

ایہو عشقَ چکھا وچ بلدی، میٹ اکھیں جل مرنا ۔
تھوڑو ہور خدائی رل کے، ڈھول نگارا دھرنا ۔351۔

جے کر لیکھ میرے وچ لکھدا، صاحب طلب ارامی ۔
رجن کھان ایہو کجھ سکھدا، کردا کتے غلامی ۔352۔

بیلاں وانگُ بئکل بچارے، نیند سکھالی سؤندے ۔
جتنے تیز طبیعت والے، پھرن شدائی بھوندے ۔353۔

ہے دل ! آکھ پہاڑوں ہٹ کے، کار کریساں کیہڑی ۔
رووگُ پھیر پھرگُ وچ گلیاں، چال کدیمیں جیہڑی ۔354۔

تاں توں سمجھ نہایت اس تھوں، کم ایہو ہن چوکھا ۔
ٹکر نال پہاڑاں کرکے، پھیر کویہا دھوکھا ؟355۔

جب لگ جان ٹکانے آہی، کار ایہو ہن کرساں ۔
جے ربّ یار ملاوے ملساں، نہیں اتھاویں مرساں ۔356۔

بھی فرہاد دلیلاں کرکے، ثابتُ پیر ٹکایا ۔
بھاری بوجھ فلادی تیسا، کرکے زور چلایا ۔357۔

تیسے نال پہاڑوں چمکن، چمکاں اگّ اواڑے ۔
گوئیا آتشباز بنایا، آن دوکان پہاڑے ۔358۔

اگے اگّ برہں دی آہی، دوجی ہورُ مچائی ۔
نٹھے شیر بگھیلے ڈردے، چھڈِ چھڈِ جان خدائی ۔359۔

جس دن دھار کوئی نرمیری، ذرا سکھالی آوے ۔
تیسا نال خوشی دے خوش ہو، کرِ کرِ زور چلاوے ۔360۔

جاں اوہ پھیر کداہوں آوے، سیل نکھسما کورا ۔
بھورا کاٹ ن کردا تیسا، پیش ن جاؤسُ زورا ۔361۔

لوہو لال ہوون ہتھ چھالیں، نین بھرن رس خونوں ۔
تیسا سٹ گھتے ہتھ مارے، سر دے نال جنونوں ۔362۔

خالی پیٹ مہمُ پرائی، اک-جنا اکلاپا ۔
ایہو زور ودھیرے اس دا، کردا روزُ سیاپا ۔363۔

جاں مڑ پھیر ہتھاں ول ویکھے، چمکے چمک سوائی ۔
لوہو نال ہوئے گل لالا، مہندی عشقَ لگائی ۔364۔

رو رو حالَ وننجائے مارے، درد دریگوں آہیں ۔
آکھے عیب تساں وچ جتنا، دوش میرے وچ ناہیں ۔365۔

سکھے کرن تسیں گل کاری، پہتے سیس مہلیں ۔
کیوں ن پیش تہاڈے آوے، راہیں پئے اولیں ۔366۔

جاں بھرِ نیر اکھیں وچِ آوے، لال ہوئیاں دکھ دیون ۔
چوون وانگُ کباباں تپیاں، گرد چفیرا بھیون ۔367۔

بھی فرہاد اوہناں دے تائیں، حیلہ حالَ سناوے ۔
ویلا عیش خماری والا، پچھلا یاد کراوے ۔368۔

ہے ہے ! آکھ رہیا میں چشموں ! ات ول تسیں ن جاوو ۔
اپنے آپ پرنداں وانگوں، گل وچ جال ن پاوو ۔369۔

ہے ایہہ چوگ پیاری لگدی، پر ایہہ زہر-الودا ۔
لوہا ہوگُ چگن دے ویلے، دسدا نرم فلودا ۔370۔

جیوں جیوں روز نصیحت کردا، چامل چڑھے ودھیرے ۔
سو ہن اوس سمیں دا پاؤگُ، پل پل سواد اگیرے ۔371۔

ایہو سخن کریندا جاں مڑ، مگروں داؤ کریندی ۔
کافر سوز انھیری برہوں، سدھ بدھ رہن ن دیندی ۔372۔

بے خود ہوئِ زمیں پور ڈگدا، ہوش ہواشوں کاروں ۔
مڑ کے جان بھوے پل بیتے، اپنے یار پواروں ۔373۔

تیسا پھیر سمالے آجز، درد دکھاں دا پلیا ۔
گھائل جمل جہانوں باہر، لیکھ نصیبوں جلیا ۔374۔

ایہو طور رہا چر اس دا، گزرے کئی دہاڑے ۔
جالے بہت زمانے والے، سر پر سخت پواڑے ۔375۔

تاں اوہ کوک نمانے دل دی، سنی جناب الٰہی ۔
بیتی بیت گئی اوہ جتنی، عمر دکھاں دی آہی ۔376۔

ہویا حکم فرشتاں تائیں، توڑ شتابی جاؤ ۔
چوری نہر پجاؤ مزلے، الفتُ نال بناؤ ۔377۔

مدت ریش دلاں دی اتری، امروں ملک حضوری ۔
لگے نہر بناؤن صدقوں، عاشق کار ضروری ۔378۔

تیسا ناؤں رہیا پھر اس دا، چال جہانی کرکے ۔
وگن لاکھ کہاڑے غیبوں، پربت تھرہر تھرکے ۔379۔

لگا ڈھیہہ ڈھیہہ پؤن دھنانے، اڈ اڈ جان تمبالے ۔
چوداں طبق ن اٹکن جت ول، ڈہن یقیناں والے ۔380۔

تھوڑے روز دہاں وچ پربت، سٹ کتے ول پایا ۔
ڈھکا آن نزیک شتابی، سادکُ یارُ لیایا ۔381۔

لگے لوک تماشے آؤن، خلقت عامَ خدائی ۔
ایسی چیز اچرج شکوفا، عاشق مرد بنائی ۔382۔

دھمی دھم بدیسیں ملکھی، شہر ن کوئی خالی ۔
ڈھکی آن چوترفوں خلقت، سنگ نگاہے والی ۔383۔

آتش وچ ککھاں دے آہی، مدت رہی لکائی ۔
بھامبڑ آن نہایت کیتا، عاشق پھوک مچائی ۔384۔

پھیر عزیز شہنشاہ عادل، سنیا نہر تماشہ ۔
ٹٹا تخت ہکومتِ والا، مان ن رہیوسُ ماسہ ۔385۔

پھیر امبیر وزیر پرانے، یاد صلاحی کیتے ۔
حاضر آن ہوئے شرمندے، ڈھٹھے روح انیتے ۔386۔

کہیا وزیر امبیراں تائیں، شابش ! عقل تساڈی ۔
رکھی تساں دناواں رلِ کے، ہرمتِ خوب اساڈی !387۔

اگے بات شہر وچ آہی، جانی کنے ن جانی ۔
ظاہر عقل تساڈی کیتا، ہر ہر ملخ ٹکانیں ۔388۔

جے کر خوف خدائ ن ہووے، لایق ایہہ اسانوں ۔
تیریں لیکھ کرائیے اک اک، ملے انعام تسانوں ۔389۔

جوڑے دست وزیراں کیتی، عرض سلاماں کرکے ۔
آدلُ ہوئِ عدالت کریئے، دھیانُ ربے ولُ دھرکے ۔390۔

ہیسی سخت پہاڑ اجیہا، میخ خداوند لائی ۔
روز قیامت تاک ن توڑے، اس نوں عامَ خدائی ۔391۔

سو ان خبر ن کیتی ہرگز، نہر اجیہی پٹی ۔
پھوڑی وانگُ لپیٹ پہاڑی، چائ کتے ول سٹی ۔392۔

ہور ہزار اتھائیں آہی، وسدی بھوت جنائت ۔
اوہ بھی ویکھ گئے اس تائیں، ڈردے چھوڈ ولایت ۔393۔

چیتے شیر کروڑاں آہے، وسدے اوس اجاڑیں ۔
ویکھو تخم نہیں ہن دسدا، خالی پئی پہاڑی ۔394۔

موتے مرے ن آفت اس نوں، ہے اوہ مرد اجیہا ۔
دل نوں ڈھونڈھ عدالت کریئے، دوش اساں وچ کیہا ۔395۔

شائت عزرائیل جیہے نوں، جے اوہ شکل دکھاوے ۔
اوہ بھی ایس زمی پر ڈردا، ہرگز پیر ن پاوے ۔396۔

آدمیاں دی صورتَ دسدا، سوے ن پیوے کھاوے ۔
ہے اوہ کون کویہی آفت، لکھیا بھیتُ ن جاوے ۔397۔

سن کے عرض وزیراں والی، نرمُ ہویا دل قہروں ۔
غصہ دور ہویا گلّ سمجھی، مڑی طبیعت لہروں ۔398۔

کہیا عزیز وزیراں تائیں، کرو کوئی ہن کاری ۔
پہتا آن دیوانہ مزلے، بنی اسانوں بھاری ۔399۔

ڈردے ننگ نموسوں آہے، سو تاں گیا گواتا ۔
شیریں عشقَ پہاڑ چرایا، عامَ خدائی جاتا ۔400۔

دوجا ہور تگادا بنیا، اپنی عقل بنایا ۔
کرکے قول قرار زبانوں، آپ پہاڑ چرایا ۔401۔

جے ہن عملُ ن کریئے اس تے، مڑیئے قول قراروں ۔
کافر ہون قراروں جھوٹھے، سنیا لاکھ ہزاروں ۔402۔

جھوٹھوں پرے غناہ ن کوئی، جھوٹھ برا سبھ عیبوں ۔
دہیں جہانیں لعنت اس نوں، کرن فرش تے غیبوں ۔403۔

جھوٹھا سخن قرار زبانوں، کرے ن کردا سوئی ۔
دوستُ یار بگانہ اس دی، کرے امید ن کوئی ۔404۔

سنِ کے سخن شہنشاہ کولوں، پھیرِ وزیر پکارے ۔
کیتی عرض غریباں وانگو، بنے لچار وچارے ۔405۔

سولی چائ چڑھاوو سانوں، ہور جویں من بھاوے ۔
پر ہن ہور علاج اسانوں، اس دا سمجھِ ن آوے ۔406۔

جتنا ہوش اساڈا آہا، کیتا خرچ بتیرا ۔
دارو روگ گھٹن دا کریئے، تؤں تؤں ودھے ودھیرا ۔407۔

غیرت نال عزیز شہنشہِ، قید وزیر کرائے ۔
کیتے سخت اسیر زنجیراں، گل وچ طبق پوائے ۔408۔

استمبول شہر وچ ہوئی، ایہہ گلّ ظاہر سارے ۔
دتا صاف جوابُ وزیراں، کر تتبیراں ہارے ۔409۔

تاں اک وچ شہر دے آہی، وسدی نیک مکاراں ۔
قابل ایس المُ وچ آہی، ہور شگرد ہزاراں ۔410۔

سی استاد اجیہی کامل، اندر کسب زنانے ۔
شیطاں ادب کریندا اس توں، سکھدا مکر بہانے ۔411۔

آہی اہل ہیاؤ ن ویکھے، مردُ بیگانے تائیں ۔
چوری نال کھراں دے کردی، شہوت کدی کدائیں ۔412۔

چغلی نال زبان ن کردی، ربّ دا خوف کریندی ۔
ستا نال کسے دے کوئی، سینت نال دسیندی ۔413۔

کرکے شرمُ دلیزوں باہر، ہرگز پیر ن پاوے ۔
بیٹھی سطر چپاتی پربت، پربت نال بھڑاوے ۔414۔

سنیا اونُ وچاری آجز، شور دیوانے سندا ۔
تھکے زور لگائِ عقل دا، حالَ وزیراں مندا ۔415۔

ہسی بہت خوش ہوئی سن کے، کہیا شگرداں تائیں ۔
ہے کیا چیز پھڑے جس بدلے، عقل وزیراں ناہیں ۔416۔

آتش بال سمند جلائیے، تارے توڑ لیائیے ۔
ایسے لاکھ بئکل دوانے، پل وچ مارِ گوائیے ۔417۔

پر ہن ایہہ بھی کار اسانوں، کرنی پئی ضروری ۔
چلو پاس شہنشاہ جائیے، کریئے عرض حضوری ۔418۔

لئیاں نال شگرداں اک دو، واقف ایس کتابوں ۔
آسا پکڑِ تری سر ہلدے، بخرا لین سوابوں ۔419۔

جائ حضور کھڑوتی آجز، کیتے سخن ملائمُ ۔
سنیئے عرض غلاموں شالہ ! رہے تسلد قائمُ ۔420۔

مدت شہر تساڈے اندر، جال غریباں کیتی ۔
عشرت عیش تماشے اندر، امرُ اساڈی بیتی ۔421۔

ایسے شہر جوانی گزری، نمک پروردا ہوئے ۔
پر دربار تساڈے غافل، حاضر کدی ن ہوئے ۔422۔

جے کر حکم اسانوں ہووے، ہے ایہہ مہر تساڈی ۔
کریئے فکر دوانے والا، جو کچھ عقل اساڈی ۔423۔

بہت عزیز ہویا خوش سن کے، اسدا سخنُ زبانوں ۔
گوئیا جان گئی مڑ آئی، اگلے ہوشُ جہانوں ۔424۔

کہیا عزیز زیارت تیری، کرِ کے اساں پچھاتا ۔
کرسیں کوئی خیال مکررا، دین دنی دی ماتا ۔425۔

پر ہن کرو علاج شتابی، ایہو وخت تساڈا ۔
ہن بھی کویں جگت وچ رہندا، رہے ہیاؤ اساڈا ۔426۔

لے کے حکم شہنشاہ کولوں، ساجُ سماجُ بنایا ۔
کیتا ہور تیار کرشمہ، اگلا بھیس وٹایا ۔427۔

بھگوے بھیس بنائی چادرُ، نیلے علف وگائے ۔
کھلکا سبز پیا وچ گل دے، تکمے خوب لگائے ۔428۔

سیلی قمر گلے وچ تسبیح، پکڑی دست بیراگن ۔
گویا سیل مدینیوں کرکے، مڑی گھراں نوں حاجن ۔429۔

حلوہ نان خرید بازاروں، دھرِ کے آپ ہتھالی ۔
چلی ویکھ تلی پور دھرِ کے، موت دوانے والی ۔430۔

بن کے بہت کھزر دی صورتَ، آجز درد-رننجانی ۔
پہتی جائ دوانے توڑیں، کٹنی شکل نمانی ۔431۔

سی فرہاد کریندا اپنی، کار پھڑیں ہتھ تیسا ۔
ستیاں وانگُ چکھا پر چڑھیا، سوز جنونی پیشہ ۔432۔

جائ نزیک کھڑوتی اس دے، کٹنی مکر پسارے ۔
حلوہ نان زمی پور دھرِ کے، بیٹھی نہر کنارے ۔433۔

آہیں مار اٹھی بھرِ چشماں، لگی بکن فریبوں ۔
جیوں کر درد صفائی والے، کرن کلام دریغوں ۔434۔

لگی کہن 'نکاری دنیاں، جھوٹھا مان تتی دا ۔
بھلکے وختُ کویہا ہوسی، نہیں وساہُ رتی دا' ۔435۔

ایسے سخن کریندی آہی، روندی نال اوازے ۔
سن کے ٹھہر گیا اس کاروں، درد ہویا فرہادے ۔436۔

تاں فرہاد گیا اٹھ نیڑے، بیٹھ کہیا، 'ہے مائی !
ہیں توں کون تیری اس گریا، میں بی کار بھلائی' ۔437۔

کٹنی دیکھ کیہا، 'رے بابو ! کار کرو مت بولو ۔
ہیں ہم لوک فقیر ہماری، جات کچھو مت ٹولو' ۔438۔

بھی فرہاد کہیا ڈگ پیریں، 'کیوں توں دور ہٹاویں ۔
مینوں درد ہدایت والی، منسب نظریں آویں ۔439۔

میں بھی خاک گھنی سر پائی، کوچے گلی شہر دی ۔
بن کے وید سنیں دکھ میرا، کوئی ن ملیا دردی' ۔440۔

اصلوں جانُ ایہو گلّ ہاشم، ہر اک ساتھ ڈھونڈیندا ۔
دل نوں شوق ہووے جس ول دا، اوہو سخن کریندا ۔441۔

وحشی اوس پیارے لگدے، جو دلُ آپ دیوانہ ۔
شہوت زور کرے جس تائیں، ڈھونڈے ساتھ زنانہ ۔442۔

سگھڑاں نال ملے سکھ پاوے، جو دل سگھڑ سیانا ۔
خوش ہو نال نمانے ملدا، آجز لوک نتانا ۔443۔

کبری پاس تکبر والے، بنِ کے یار کھڑوندا ۔
گھائل چشم الودا اپنا، ساتھ اڈیکے روندا ۔444۔

کٹنی پھیر کہیا، 'رے بابو ! ہمری برت اکاشی ۔
پنچھی لوک فقیر جگت میں، نس دن پھریں اداسی ۔445۔

کیتک برس ہوئے ہم پھرکے، سیرُ جگت میں کینہ ۔
پشچم اور ادے تک دیکھا، کعبہ اور مدینہ ۔446۔

اپما ایس نگر کی سنِ کے، منوآ بھیا ویراگی ۔
ہت کر ایس دشا مگ دوڑے، بھرمتا سبھی تیاگی ۔447۔

جب ہم آن اہاں تک پہتے، دیکھی چال نگر کی ۔
دکھ میں بہت دکھی عر روویں، جو جی جنت شہر کی ۔448۔

ایسو نگر دکھی جب دیکھا، تجِ ہم چلے اگیرا ۔
اب ہم اور نگر میں جا کر، دو دن کریں بسیرا' ۔449۔

بھی فرہاد کہیا، 'ہے مائی ! کیا تیں سخن سنایا ۔
ایسے نگر سہاوے تائیں، دکھیا چائ بنایا ۔450۔

شاہ عزیز شہر دا والی، آدلُ سخی رسیلا ۔
سٹدا وار مسافر اتوں، اپنا کھیش قبیلہ ۔451۔

اپنا آپ صحیح کر جانے، اپنا اور بگانہ ۔
اس دے راج کہیں جگ دکھیا، میں ایہہ بات ن معناں' ۔452۔

کٹنی پھیر کہیا، 'رے بابو ! تمری سمجھِ ن آئی ۔
تمنے اور کوؤُ کچھ سمجھا، ہم نے اور بتائی ۔453۔

وہ جو کہے عزیز شہنشاہ، بیٹی اسے جو آہی ۔
شیریں نام اسے اب تلخی، ملکل موت چکھائی ۔454۔

اس کے سوگُ نگر میں ات ہی، لوک بھرے دکھ سوگی ۔
ہس کر بات کرے نہیں کوئی، کیا جوگی کیا بھوگی ۔455۔

تھا کچھ آج انھوں نے اس کا، ختم درودُ دلایا ۔
حلوہ نان اوہاں سے اتنا، ہاتھ ہمارے آیا' ۔456۔

جاں فرہادُ سنی ایہہ ہاشم، ترھا ہکیکتِ ساری ۔
تیسا مار موآ مڑ کیتا، سخن ن دوجی واری ۔457۔

جو جی جنت پیدائش ربّ دی، ارد سماں وچ ہوئی ۔
صاحب ہنر بہنرے منئم، مپھلسُ رہیا ن کوئی ۔458۔

پر توں سمجھ پیارے ہاشم، اوڑک تدھ بھی مرنا ۔
ایہو خوب عشقَ وچ مر توں، مرن نہیں ایہہ ترنا ۔459۔

عاشق انگ ن ساک کسے دے، لوک اوہناں نت گاؤن ۔
صدق اوہناں دے زورو زوری، اپنا نام جپاؤن ۔460۔

پر ایہہ عشقَ سکھالا ناہیں، کھرا اوکھیرا مرنا ۔
اک واری مر جاوے ہر اک، عاشق پل پل مرنا ۔461۔

ثابت مویا سو کامل ہویا، مکت میاں بن ناہیں ۔
ہاشم جان بچائیں مرنوں، رہیا خراب تداہیں ۔462۔

چھڈ ہن ہور قضیہ اپنا، جو تدھ کہی سو جانی ۔
اگلی آکھِ ہکیکتِ ہاشم، کت بدھ ہوئی وہانی ؟463۔

ایہہ گلّ ہوئی جگت وچ ظاہر، کٹنی دھوہُ کمایا ۔
کرکے مکر زنانہ عاشق، سادکُ مار وننجایا ۔464۔

سنی عزیز امبیراں سنیا، پہتی خبر زنانی ۔
لگی ہورُ ودھیرے اوڑک، شہرتِ مگر جہانیں ۔465۔

سن کے حالَ شہید سجن دا شیریں درد-رننجانی ۔
رخصت جان اسے دم کیتی، اکسے آہ نمانی ۔466۔

توں بھی لاف مریننا ہاشم، پیر عشقَ وچ دھرکے ۔
ہے صد حیف، ن کدھرے پہتوں، مزہ ن پائیو مرکے ۔467۔

غوغا شور شہر وچ ہویا، روندا ہر اک دسے ۔
سنیا کدی ن ڈٹھی آہی، موت اجیہی کسے ۔468۔

شیریں تے فرہادے قضیہ، خونی اشکُ ودھایا ۔
جو ربّ آپُ اگھاڑے پڑدا، کت بدھ رہے لکایا ۔469۔

ٹٹا ننگ نموس ازیزوں، رووے خلق چپھیرے ۔
سی اوہ شاہ فقیر نہایت، آزز ہویا ودھیرے ۔470۔

کیتا حکم امبیراں تائیں، طرف نہر دی جاؤ ۔
دے کے غسل دوانے تائیں، منزل گور پجاؤ ۔471۔

سی اوہُ صاحب صدق نہایت، عاشق پاک فرشتہ ۔
کرکے ادب اداب یکینوں، کریو خوب شرشتا ۔472۔

ڈھٹھے روح ہوئِ دل گھائل، آپ گیا ول شیریں ۔
میت ویکھ پیو دا ہجروں، جگر ہویا پور تیریں ۔473۔

کیتی دور ہجوم جہانیں، غوغا دور ہٹایا ۔
منہ تھیں پھیر عزیز ن کویا، ربّ دا شکر وجایا ۔474۔

اوہ دن شام شہر وچ کہُ توں، سی کس روپ کویہا ۔
سائت ہوگُ قیامت والا، زالمُ سخت اجیہا ۔475۔

کیا کچھ شکتِ مہبتِ صاحبُ، آپ دلاں وچ پائی ۔
ماں پیو بھین بھراؤ بنائے، الفتِ بہت ودھائی ۔476۔

خواہش ایس اولاد جناؤر، کیا کچھ زہد اٹھاؤن ۔
آدمیاں نوں لازم ایہو، نال میاں مر جاؤن ۔477۔

سی اک باغ شزائی والا، اندر چونک زنانے ۔
جیکر چند چپھیر ستارے، گردے محل شہانے ۔478۔

ہر ہر ملکھ ولایت والے، میوے پھل بہاری ۔
سبھ اس باغ جڑے استاداں، کر کر استاکاری ۔479۔

ہر ہر شاخ شگوفا سبزی، رنگامیز بہارے ۔
زینت زیب نہایت والے، ہر ہر چونک نیارے ۔480۔

اچے کھوہ وگن اسمانی، نیویں ہور ودھیرے ۔
نہراں پھرن دیواراں اپر، جاری باغ چپھیرے ۔481۔

رکھے خوب اراکاں وچ وچ، استاکار پھہارے ۔
کرِ کرِ لاکھ دلیلاں تختے، محنت نال سوارے ۔482۔

سنگی فرش ہویا گل کاری، ساری اوس زمینے ۔
لائے لاکھ کروڑ نکاشاں، ہیرے لال نگینے ۔483۔

گردے آب رواں ہر تختے، جز ول جویں کتابی ۔
گل لالا گل نرگس سوسنُ، سطراں گرد گلابی ۔484۔

آتشبازی وانگُ پھہارے، بنِ بنِ پین پھہاراں ۔
پاسوں عکس گلاں دے پے پے، پھردے رنگ ہزاراں ۔485۔

فرقے پھیر بلند درختوں، برگ گلاں پر پوندے ۔
گرد غبار زمانے والی، رہن ہمیشاں دھوندے ۔486۔

گوڑھی چھاؤں سہانی اس وچ، زورُ درختاں پھڑیا ۔
سورجُ نظر ن آوے ہرگز، چندُ ن جاپے چڑھیا ۔487۔

اک اوہُ سرخ جواہر دمکن، لالی ہور گلاں دی ۔
سے اوہ سورج آپ ہزاراں، خاطر اہل دلاں دی ۔488۔

استاکار فراش چمن دا، بادِ سبھا جد آوے ۔
ہر ہر قسم ولوں خشبوئی، کھولھ پھروش وچھاوے ۔489۔

صندل دیپ ہووے شرمندہ، اس دی مشک بہاروں ۔
نافا نامُ چھپاوے اپنا، جاوے آب تتاروں ۔490۔

ہوون مست بہوش جناؤر، مور چکور پرندے ۔
عاشق ہون آوازاں سن سن، باشے، باز، درندے ۔491۔

ہر ہر شاخ جناؤر لوٹن، مست بہوشی کرکے ۔
بانساں نال جویں نٹ کھیلن، جان تلی پر دھر کے ۔492۔

بانکی چال جھنگارن ہارٹ، پاون شور جھلاراں ۔
بولن مور پپیہے کوکل، پنچھی ہور ہزاراں ۔493۔

ہر ہر چونک پنگھوڑے پینگھاں، ریشم ساز سنگاری ۔
دھولر محل چپھیرے چمکن، تاک جھروکھے باری ۔494۔

سی اوہ محل کبوترخانا، انت شمار ن آوے ۔
بیبی بہو سہیلی باندی، ہر ہر محل سہاوے ۔495۔

اکنا ہار شنگار جواہر، زیور ضری پشاکاں ۔
تیرنداز سپاہی بیٹھے، سانبھ جھروکھیاں طاقاں ۔496۔

اک اک صاد مرادی صورتَ، دردونداں حق پھاہی ۔
ناز نیاز اوہناں دی ہاشم، جلوا جات الٰہی ۔497۔

یا اوہُ مان سروور کہیئے، ہنساں واسُ چپھیرے ۔
یا اوہُ سرخ جہانوں سارے، آنِ اتھائییں گھیرے ۔498۔

باہر صفت اوہناں دی عقلوں، ناقص ایہہ تتبیراں ۔
الفت نال مصور ازلی، لکھیاں اوہ تصویراں ۔499۔

پر اوہ نال شہزادی آہیاں، ہار شنگھار ہوائیں ۔
لدے بھار گیا ونجارا، خالی چھڈّ سرائیں ۔500۔

بنیا باغ ڈراؤن والا، سوگی محل منارے ۔
آہیں باجھ آواز ن سنیئے، باغ بازاریں سارے ۔501۔

کیتی اوس چمن وچ تربت، شیریں سیم-بدن دی ۔
رکھی نہر کنارے میت، آزز کوہ-شکن دی ۔502۔

جاں وچ لحد رکھی شہزادی، فرش بنایا خاکوں ۔
کھولھے بند پیو مکھ ویکھن، کارن درد فراکوں ۔503۔

خالی کپھنُ پیا وچ قبرے، میت نظر ن آئی ۔
ویکھ عزیز تعجب ہویا، حیرت وچ لکائی ۔504۔

دانشوند ہزاراں آہے، حاضر اوس ٹکانے ۔
ڈھونڈن کرن دلیلاں حکمت، کون ربانی جانے ۔505۔

سی اک دورندیش اوہناں وچ، آکھیا اون تداہیں ۔
'چاہیئے قبر دوانے دیکھی، ہے وچ اوہُ کہ ناہیں' ؟506۔

سن کے سخن کہیا شاہ عادل، 'جاں ربُ کھیڈ مچاوے ۔
ویکھو حالَ بیؤزرے ہو کے، جو ربُ ہور وکھاوے' ۔507۔

اوہو ملکھُ شہر دا میلہ، تریا طرف دیوانے ۔
میاں خلق خیال ن چھڈدی، صاحب درد نشانے ۔508۔

اگے دفن دیوانہ آہا، ثابت قبر بنائی ۔
مگروں جائ ہجومی میلے، اوویں پھیر کھلھائی ۔509۔

کیتا قبر چپھیرے پڑدا، خلقت دور ہٹائی ۔
خاصے لوک کہن اس اندر، نظر حقیقت آئی ۔510۔

آوے مشک بہشتی باہر، جلوا جات دسیوے ۔
روشن لحد اجیہی جیکر، بلن ہزاراں دیوے ۔511۔

عاشق تے معشوق اوہناں نوں، نزرِ اتھاویں آئے ۔
کامل صدق پچھے ربّ صاحب، یاراں یار ملائے ۔512۔

قصے چھڈّ دلیلی ہاشم، نہ کر ایڈ پسارے ۔
توں کی صفت اوہناں دی کرسیں، جو ربّ آپ سوارے ۔513۔