شہید سردار بھگت سنگھ ہراں دی شہادت
1.
۔۔دوہرا۔۔
سنوں شکینوں، شونق سے، پونا نہیں فساد ۔
ہر گن میں ملتا نہیں، شیری جیسا سواد ۔
کبتّ-1
پھلّ نہ گلاب جیسا، حونصلہ شراب جیسا،
چانن متاب جیسا، ہندا من موہنا نہیں ۔
شیہر نہ بھمبور جیسا، گلا سوہنا مور جیسا،
ہار جانی چور جیسا کسے نے پرونا نہیں ۔
ہنر بنگال جیسا، روپ جھنگ سیال جیسا،
کوڑا مہینوال جیسا، جنے-کھنے ڈھونا نہیں ۔
سورماں نہ شیر جیہا، بھنڈاری نہ کبیر جیہا،
بھگت سیوں دلیر جیہا، دلیر پیدا ہونا نہیں ۔
دھپّ ملتان جنی، آکڑ شیطان جنی،
شاہی سلیمان جنی، یوسف جنا سوہنا نہیں ۔
بالی جنا جبر نہیں، لنکیش جنا ٹبر نہیں،
عیوب جنا صبر نہیں، یکوب جنا رونا نہیں ۔
حق مٹھا سکّ توں، بیماری بری دقّ توں،
بنیندا ہر اک توں، نشانچی درونا نہیں ۔
سورماں نہیں شیر جیہا، بھنڈاری نہیں کبیر جیہا،
تے بھگت سیوں دلیر جیہا، دلیر پیدا ہونا نہیں ۔
پیار بھائی بھین جیسا، وید نی سکھین جیسا،
سندیشناں دی نین جیسا، کسے سیس دھونا نہیں ۔
چنگا دن عید جیسا، فقر فرید جیسا،
گنگو تے وجید جیسا، ماڑا بیج بونا نہیں ۔
اجے جیسا کاٹھ، راجا گیانی نی وراٹ جیسا،
مال دلے راٹھ جیسا، کسے نے لکونا نہیں ۔
سورماں نہیں شیر جیہا، بھنڈاری نہیں کبیر جیہا،
تے بھگت سیوں دلیر جیہا، دلیر پیدا ہونا نہیں ۔
جنگ کرشیتر جیسا، ناگ نی جمیتر جیسا،
ریشم چینوں بیہتر جیسا، برماں جیسا سنکوناں نہیں ۔
تکھا بول بنڈے جیسا، سواد ہے نی چرنڈے جیسا،
ٹیشن بٹھنڈے جیسا، ملدا کھڑونا نہیں ۔
قلعہ نہ چتوڑ جیسا، قول نہ بھدوڑ جیسا،
ڈاکو جیونے موڑ جیسا، کسے دیس ہونا نہیں ۔
سورماں نہ شیر جیہا، بھنڈاری نہ کبیر جیہا،
بھگت سیوں دلیر جیہا، دلیر پیدا ہونا نہیں ۔
2. تریخے-ہندے
۔۔دوہرا۔۔
سرجنہار قہار توں، ہر ویلے دل ڈرے ۔
ڈھا کے، کتے اساردا، جیوں چتّ کردا کرے ۔
چھند-2
سنوں تاریخ پرانیاں گلاں، چھہبر لا 'تی سنگھنیاں جھلاں،
کونگرو، ہاتھی، رچھنی، گینڈے، مارن تڑھاں، نبیڑن پینڈے،
نہ سی انت درندیاں دا ۔
کوکن مور پپیہے، پیندا شور پرندیاں دا ۔
بدلی وانگوں گجکے دینتاں، جنّ 'جھِ پھرن لگوندے بینتاں،
اک اک گز تے پھرن سرالاں، تے سنسار لگاؤندے چھالاں،
میگھ ہمیشہ ورھدا ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
'سمبھ نسمبھ' بھرا دو راکش، کھاندے گدڑ، بلیاں، فاکس،
مدرا رکھدے دن رات جھوئی، پھرگی چار-چفیرے دھروئی،
نہر چلاتی پاپاں دی ۔
چار چپھیرے کھنڈ گئی زہر، جرھیلیاں سانپاں دی ۔
آ گئی آریہ قوم ہماری، کالی شینہ تے کر اسواری،
لا ترشول اڈائیاں دھوناں، پاپی برج اساریا ڈھوناں،
مار اڈا 'تا گردہ ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
راجا رون سنہری لنکا، وجدا کلّ دنیاں وچّ ڈنکا،
سیتا چک لئی کر گیا غلطی، ربّ نے کالس منہ پر ملتی،
کر 'تا ناس ہنکاری دا ۔
رام سمندر ٹپّ گیا، در پر کھڑ للکاری دا ۔
کمبھ میگھ مرے نہ رہی پوزیشن، مڑدے تخت بحال بھویشن،
سیتا رام چندر تے لکھن، آؤن ایودھیا چھڈّ کے دکھن،
لین سمبھالا گھر دا ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
سکنی، کرن، دساشن کیروں، کڈھ 'تے پانچ چچیرے شہروں،
بہتی کرے دساشن آکڑ، کھچّ-کھچّ باہاں لاہ 'تی پھاکڑ،
بھنتے پٹّ دریودھن دے ۔
رانی پاس بٹھائی پانڈو بگڑے اودن دے ۔
تیراں برس گزارے بہتر، تے جنگ کردے آ کرچھیتر،
ہاتھی مار 'سمانیں چاڑھے، دشمن مار جباڑے پاڑے،
اسدا تاں دل ٹھردا ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
کریا آن پٹھاناں حملہ، کھوہ لیا بھارت پھلّ دا گملا ۔
دشمن سددا جےَ چند چورا، اگوں لیندا روک پتھورا ۔
ودھکے شہر تھنیسر جی ۔
ستی سنجوگت ہو گئی، نکّ دی لاہ کے ویسر جی ۔
دشمن بن گیا دھی دا بابل، خوشی منا کے وڑدے قابل ۔
رن وچّ ہر گئی قسمت سوری، ہر گیا پرتھی، جت گیا غوری،
تنّ دن اڈدا زردا ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
جنداں رانی پشپ گلابی، وچھڑیا راجا شیر پنجابی ۔
ادھی رات ندی وچّ تردی، ٹھر-ٹھر کردی، بھج گئی بردی ۔
'رجب علی' پا گیا بندھن نوں ۔
کنور دلیپ نیاناں پھڑ کے لے گئے لندن نوں ۔
پھیرو شہر وکھا کے ساکے، مدکی انگریزاں نوں ڈھاہ کے ۔
لڑکے کھپیاں باراں مسلاں، گورے پھرن وجوندے وسلاں ۔
رتّ نال چھپڑ بھردا ہے ۔
کدھرے ڈھاؤندا، کتے اسارے، جیوں چتّ کردا، کردا ہے ۔
3. طبق غلامی دے
۔۔ڈھائیا چھند۔۔-3
پنجاں دریاواں دے رہن والیو، بگھیاڑیاں نوں جرمیوں !
بانساں وانگوں آپ 'چ کھہن والیو، سنوں جوانو بھرمیوں !
کیتے کم وریامی دے ۔ لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
کہنا سکھاں ہندواں، مسلماناں نوں، سپتر اک ماں دیؤ ۔
برج اسارے جہڑے دے کے جاناں نوں، گرن ہیٹھاں بانہہ دیؤ ۔
لمی فریاد گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
وڈھّ کے انگور واڑ کرو تمیاں نوں، ادالے کوڑیاں پیڈاں دے ۔
چنگھ کے نلیکو شیہنیاں دے ممیاں نوں، چروں کیوں نال بھیڈاں دے ؟
دوش بدنامی دے ۔لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
منڈیو وڈھّ-کھانیوں، دلیرو باہلیو، پنڈاں دے وچّ دڑکیو ۔
آپس وچّ لڑ نہ سریر گالیو، سنوں بریارو لڑکیو ۔
کروں فساد گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
تھوڈا دھن لٹکے بنالے بنگلے، ولایت والے گوریاں نے ۔
بھارت دے لوک سارے ہو گئے کنگلے، سکا 'تے چمّ جھوریاں نے ۔
اہے جھی کھری سامی دے ۔لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
سانوں باجرہ، پلا چٹن پیازاں تے، کی تقدیراں کھوٹیاں ۔
لیگے کنک کراچیؤں جہازاں تے، بنوندے ڈبل روٹیاں ۔
ہے استاد گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
تنوں قوماں بہہ نبیڑ لو پنچائت میں، ضد بری ہمیش دی ۔
جنیں کارخانے چلدے ولیت میں، کپاس ساڈے دیش دی ۔
ہسن لاہمی چھاہمی دے ۔لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
فٹّ نے بنا 'تے پاڑ وانگ فٹّ دے، اجے تیاگی فٹّ نہ ۔
بے-نصیبو شیہاں نوں گدڑ کٹدے، جٹو بھری گئی گھٹّ نہ ۔
ہوئے برباد گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
بھارت ورش اتفاق تیغ لیا، گھروں دبلو وانڈھیاں نوں ۔
یدھ 'چ جرمنی جاپان ڈیگ لیا، اڈاتا پرچانڈیاں نوں ۔
کرو نہ کم خامی دے ۔لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
کرکے اٹیک سورمیاں پنجابیاں، جی گڑھ تبروک تے ۔
اٹلی دے مونہاں توں اڈائیاں آبیاں، بڈھی مونہیں جھے پھوک تے ۔
رکھن یاد گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
بنوں مجھاں چنگھنیوں شگرد 'گامے' دے، ملو خوراکاں کھانیوں ۔
'بابو' ناں کڈھا دیؤ، دنیاں علامے دے، ویرنو سیانیوں ۔
پتا تے مامے مامی دے ۔لاہ دیؤ گلاں 'چوں طبق غلامی دے ۔
بیٹھکاں کڈھنیوں ڈنڈاں نوں پیلنیوں، ہے سو برس گزرے ۔
بنھکے تے ڈھانیاں کبڈی کھیلھنیوں، کدے وکھا دیؤ مجرے ۔
دیہاں نوں سادھ گبھروؤ ۔کرلو وطن نوں آزاد گبھروؤ ۔
4. میری پرنام
۔۔دوہرا۔۔
سورا سو پہچانیئیں، جو لرے دین کے ہیت ۔
پرزہ-پرزہ کٹّ مرے، کبہوں نہ چھاڈے کھیت ۔
ڈیوڈھا چھند-4
اک بھاء نہ منگو کستوری ہنگ نوں، سورن ملھمے نوں ۔
میری پرنام سو بھگت سنگھ نوں، سو شاباش جمے نوں ۔
ایسا نہ کسے توں پوتلا خرادی دا، نظر لگے فیس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
اک صدی راج کردیاں نوں لنگھی سی، ہو ختم تیز گئے ۔
ہتھاں دیاں پوہن لگّ گئے فرنگی سی، ہو انگریز تیز گئے ۔
ہو گیا جوان سورماں دلیر دادی دا، اگھا کروگا ریس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
نکل سمندروں چمبڑ بھوت گئے، بھوتنے ولیت دے ۔
سونے دی چڑی نوں نگل ثبوت گئے، ظالم نہیت دے ۔
جاگیا جناں سندھ دریا دی وادی دا، پادوگا کلیش نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
پیراں 'چ غلامی دے زنجیر پا دتے، کھلے رہن شیر نہ ۔
فلے باغ سی آزادی دے جلا دتے، جی ہرے ہون پھیر نہ ۔
برا حالَ کیتا دیش دی آبادی دا، کڈھنا ملیش نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
کالج میں پڑھیا سی پلھیر گیماں دا، بڑا مشہور شہر 'چے ۔
دلوں لا کے ویری انگریز میماں دا، رہے بھریا ویا زیہر 'چے ۔
کہڑا وار روکے گبھرو فسادی دا، چڑھیا وٹا کے بھیس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
جہڑا سی لاہور سپرڈنٹ پولیس دا، چڑھیا ہنکاری گھوڑے تے ۔
گولی مار جوان پاپی نوں جھلسدا، چڑنگ گیر موڑھے تے ۔
چل گیا دوگاڑا سردار عادی دا، جی پھوکتا ملیش نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
اک سرؤں اگّ لگّ گئی پنجاب نوں، رجتاں تے زور پئے ۔
پہنچ گئی خبر وائسرائے صاحب نوں، چھاؤنیاں 'چ شور پئے ۔
کسے وجہ ہو جے خاتمہ اماسی دا، گھلیا ولیت کیس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
لال سالو ماواں نے لہو 'چ رنگنے، سی مرھیلی کھاڑیاں دے ۔
ہتھکڑی ہتھاں 'چ سہوندے کنگنے، بھگت دتّ لاڑیاں دے ۔
دیتا سوہری موت نوں پیغام شادی دا، ہٹن ویاہ کے ایس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
گدڑاں کروڑاں نالوں اچھا ہووے جی، 'بابو' اک شینہ جنیاں ۔
ٹھنڈی چھاں پتاں 'چوں امرت چووے جی، دھرم شرینہ بنیاں ۔
پھلاں نال بھریا چھتن سمادھی دا، سجا دتا پلیس نوں ۔
سی بھگت سنگھ عاشق آزادی دا، کریا آزاد دیس نوں ۔
5. کرے لالا جی شہید
۔۔دوہرا۔۔
بری نیت انگریز دی، پوندا گلے زنجیر ۔
تنّ قوماں نوں پاڑ کے، کرتا لیرو-لیرو ۔
طرز-5
گورے لٹ کے خزانے لیگے ہند دے،
اسیں جت 'تے جرمناں توں جند دے،
سہے جاندے نہ ظلم بند-بند دے،
نیت کھوٹی انگریز دی، ملک ست گیا ۔
ایتھے آیا پاپی جدوں دا نچوڑی رتّ گیا ۔
اتوں بنے رہندے رام تے کرشن اے،
وچوں لیراں نکلن جدوں پھسن اے ۔
آیا انگلینڈوں سائیمن کمیشن اے،
چڑھی پاپ دی اندھیری انگریزی دور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
باز پھڑ دے کبوتراں نوں پنجے 'چے ۔
سانوں کسدے قنون دے شکنجے 'چے ۔
دتی مدد غدر ستونجے 'چے ۔
اج ونڈی دے انعام کیتی نیک-نامی دے ۔
پون لگگے زنجیر گلے 'چ غلامی دے ۔
سارے دیش دی دولت سمیٹی اے،
آ گے نویں انگریز پون پھیٹی اے،
کیتا بائیکاٹ لالا دی کمیٹی اے ۔
وجے ہوٹھ اتے کئی پتھر بلور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
جدوں کڈھ لیا جلوس سی پنجابیاں ۔
کہن انگریز کرو نہ خرابیاں ۔
اسیں گھول دیانگے ساریاں نوابیاں ۔
لگے باناسر وانگراں وکھون بل نوں ۔
سپو سدھے ہو کے پیجو کہ کڈھونا ول نوں ؟
لگے تپن فرنگی وانگ فالے دے،
ہیرا گھیر لیا شکاریاں نے ٹالے دے،
پار ہکنے چٹاک لاہے کالے دے،
سانڈرس تے سکاٹ ڈانگ ماری مور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
سانڈرس تے سکاٹ دیاں آڑیاں،
ٹنگاں باہاں سی ڈنگور نال پاڑیاں،
سارا کر 'تا سریر پاڑ پھاڑیاں ۔
ڈانگاں پین لاجپت تے دوپہر ڈھلی سی،
ساری رتو-رتو کر 'تی انارکلی سی ۔
ہندی ہتھ نہ اٹھوندے مار کھاندے اے،
سروں رتّ دے گھرالے وگی جاندے اے،
گورے رجے وے شراب دے اڑاندے اے،
کہندے کی فرق کالے آدمی جنور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
لالا چڑھ گیا ببان سیس چھڈّ 'تے'
گلوں طوق تاں غلامی جھی دے وڈھّ تے،
جھنڈے دیس 'چ آزادی جھی دے گڈّ 'تے،
لیگی سرگاں نوں کھچّ کے ٹرین کال دی ۔
نت لاجپت بھارت ورش بھالدی ۔
راضی اوہدے اتے ہو گی ہند ماتا سی،
شور پار جا سمندراں توں پا 'تا سی،
جیہنے ستے پئے پنجاب نوں جگا 'تا سی،
سٹھی سیکھنی گھسا کے فرنگی چھور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
مساں پاپ دی حویلی بنی ڈھائی دی،
مر-مر کے سچے دی جھات پائی دی،
یاد اہے جھے شہیداں دی منائی دی،
آؤ سارے رل اوہناں دے ودھائیے شاناں نوں،
نواں سبق آزادی دا پڑھاگے جواناں نوں ۔
ماواں شرم دھرم نال لدیاں،
دلے وانگراں چھڈاگے بانداں بدھیاں،
لین واپس فرنگی کولوں گدیاں،
کٹّ-کٹّ کے انکھ بھری 'وی دلور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
'بابو' سو سلام 'ڈھڈی' جگراواں نوں،
یاد رکھاگے ہمیش لیک ماواں نوں،
پوجیا کراںگے اتم سچے تھانواں نوں،
بڑا ہر سال ہندا ہے اکٹھ میلے 'چے ۔
تاں کہ ہور وی جمن شیر بیلے 'چے ۔
میگھ ڈانگاں دا درخلافے وسیا،
آہا موت دا پیغام پڑھ ہسیا،
جیہنے مارگ آزادی والا دسیا،
جھلّ ماری چلو عطر لگا کے چور 'چے ۔
کرے لالا جی شہید لوَ دے لاہور 'چے ۔
6. پنج پستولاں والے
۔۔دوہرا۔۔
دفتر موہرے کھڑ گئے، بھرکے تے پستول ۔
بھگت چھڈے انگریز تے، پین کالجے ہول ۔
طرز-6
ٹولی آن سڑک تے اٹکی، دفتر بند ہو گھنٹی کھڑکی،
گھیرن لاؤن شکاری ٹالا، آوے موناں دے وچّ کالا،
چکیا گڑھا اتاہاں نوں،
ہونی کھڑی سانڈرس کولے، لگگی گننے ساہاں نوں ۔
سجدے سوٹ جیوں چڑھن براتاں، گبھرو کھڑھگے لا کر گھاتاں،
بہتی آکڑ کرے ہنکاری، ٹنگ نوں ولکے ہبکلی ماری،
چڑھ گیا سائیکل چنگی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
چھڈتا بھگت جوان نے بھرکے، پایا شور کلرکاں ڈرکے،
اکھیاں میچن، سائیکل بھڑگے، کدھرے ٹوپ انگریزی رڑھگے،
سچیاں ٹائیاں لبڑدیاں،
پھسیاں گوریاں گوگڑاں، گورے ادھ-پکّ چبڑھ دیاں ۔
سارا جسا تھر-تھر کمب گیا، پھٹڑ روجھ بتھیرا رمبھ گیا،
آگی ہونی رتّ دی پیاسی، بھجّ گیا کدھرے ننگ چپڑاسی،
پیچے پین پتنگی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
آگی راجگرو دی واری، پسٹل بھر کے گولی ماری،
ہو گیا شہر وچالے ساکہ، اک بٹے دو کوہ سنے دھماکہ،
رگّ ماس کڈھ لیا گردن دا ۔
درد ونڈاون چڑھ گیا دردی بھارت دردن دا ۔
دوویں مور وچالیوں پاٹے، لگگے رتّ دے پین دھلاٹے،
پے گیا گل 'چ ٹوپ دا فیتہ، پیڑاں لگیاں ہائِ ہائِ کیتا،
چیر بناتے سنگھی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
پھر سکھدیو چلاتی گولی، راہی پاؤندے کاواں-رولیں،
سوہری ٹیں-ٹیں کردی جاندی، راضی کچلو، جھردا گاندھی،
رنگناں چڑھی جواہر نوں ۔
'ایں انگریز دولّ دیو ہندوستانوں باہر نوں' ۔
ہو گیا کھڑکا بھجگے تومبے، گردے پھردے رتّ دے بومبے،
سی لال مخمل ورگی دیہی، وجع کے تیز بروداں پھیہی،
جیسے کرد نرنگی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
چندر شیکھر روند چلایا، ماں دے لال جبسکو ڈھایا،
کارتوس کڈھتا موٹے پٹّ 'چوں، گردا سرخ لہو جیا پھٹّ 'چوں،
جویں دونالے موگھے جی ۔
بگلے ہند 'چوں لاؤن اڈاری چگن ولائتوں چوغے جی ۔
جہڑے بلّ سن پانوں پتلے، پاڑیا ماس کھنڈاتے گتلے،
ہوگے لندن دے اج ڈھیلے، چڑھگے دو دو انگلاں میلے،
اس دی ہکّ جھی ننگی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
چلاتی جےَ گوپال نے مگروں، ڈونگھا ٹوآ بناتا گگروں،
لگّ گیا سیس زمیں تے لوٹن، پکیاں سڑکاں پھسّ گیا ٹوٹن،
گیڑا بنھ لیا بانہواں نے ۔
تے جٹّ مرزے وانگوں جھرمٹ پا لیا کانواں نے ۔
پٹکے دس پندراں سال دھاندل، 'بابو' گورے ٹپگے 'چاندل'،
سازوں بناں کویشر گجدے، کسے جا تومبے ٹن-ٹن وجدے،
کئی سر لون سرنگی تے ۔
پنج پستولاں والے کردے فائر فرنگی تے ۔
7. بھیجے تار ویسرا جی
۔۔دوہرا۔۔
ماریا جدوں لاہور میں، گولی سے انگریز ۔
تار ضروری ویسرا، دے لنڈن نوں بھیج ۔
بہتر کلا چھند-7
سنّ سان چھونیاں جی،
رونقاں گھٹیاں، ہون بند ہٹیاں،
ہون نہ میچ اے، کرن نہ کیچ اے،
بال جھے رلدے، بیٹ پئے کھونجے ۔
ہون سوٹ استری نہ،
ریشمی ٹائی، کدے نہ لائی،
لے ہینڈ-کر-چیفڈ نہیں مکھ پونجھے ۔
پے گیا شور بنگلیاں میں،
اڑے انگریز، لون نہ میز،
ہاڑ وچّ اندرے، گیٹ نوں جندرے،
سڑک تے پہرے، کہن 'دڑ وٹّ لو' ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
ہتھ لائے میلیاں جی،
ہون جو میماں، چھوڈگیاں گیماں،
کیس جھِ بھورے، متھے دے موہرے،
اڈدیاں بوداں الجھ گئے گیسو ۔
میل لکنگ-گلاساں تے،
چمبے دیاں کلیاں، عطر دیاں پلیاں،
لین نہ خوشبو، کھڑے پھلّ کیسو ۔
بند شیشی وسکیاں دی،
قسمتاں مندیاں، ناچ-گھرچ بندیاں،
جان نہ میس، جگن نہ گیس،
ایویں رو دھو کے، چار دن کٹّ لو ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
گئیاں پاٹ جراباں جی،
بوٹ دے تسمیں، بنھن دن دسمیں،
خبر نہ بلھ دی، لپسٹک رلدی،
کرن نہ سیر، وکھت نوں پھڑیاں ۔
چین ٹٹگے سنہری جھے،
شہر نہ جاندے، ہور نہ لیاندے،
دین نہ چابی، کھڑھگیاں گھڑیاں ۔
ہے نہ لذت کباباں میں،
گئیاں لگّ مٹیاں، پلیٹاں چٹیاں،
کچے جھے کیک، لگے نہ سیک،
بسکٹاں رکھیاں، مکھن نہ چٹّ لو ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
حق منگن برابر دے،
بھارتی فوجی، جان نت کھوہجی،
گورے جنیں تنخواہ، لڑن پئے انّ خواہ،
پانودے بھڑتھو، اڈوندے پچرے ۔
ماریا اٹلی جرمنی نوں،
مصر دی دھرتی، لہو نال بھرتی،
رڑھدیاں سریاں، رڑھن جیوں کچرے ۔
گئے بدل زمانے جی،
سماں ہور آیا، وگڑ گئی رعایا،
نویں چھوہر پڑھگے، دفتریں وڑگے،
نرمیاں ورتو، معاملہ گھٹّ لو ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
اگے ہتھ نہ اٹھوندے سی،
ورجدا گاندھی، پیش نہ جاندی،
ستیا گریہہ کردے، بہادر پر دے،
پھیرگے اکھیاں، لین نہ چھکلے ۔
رہندے تیار فساداں نوں،
نہیں گلّ مندے، آرڈر بھندے،
توڑکے پنجرے، باہر شینہ نکلے ۔
باغی کرن بغاوت جی،
رلن تنّ قوماں، پیا فٹّ سوماں،
بھگت سنگھ جوان، کرو نقصان،
عرض کرے کنگ نوں، پچھانہ نوں ہٹّ لو ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
وانگ بھلے مانساں دے،
چھوڈدے انڈیا، فرنگی ہنڈیا،
نہیں داء چلدے، اگے بھیم ملّ دے،
ڈیگتے ہاتھی، مار کے موڈھے ۔
اوسے خاندان 'چوں جی،
جاندے مرن، کرے جو پرن،
ہٹنگے بنھ کے، بسترے تھوڈے ۔
بسّ ہوگی اپنی جی،
اگے کی وینہدیو، آزادی دے دیؤ،
کرو کجھ شرم، تاردو دھرم،
'بابو' ہتھ جوڑ، سچے نوں رٹ لو ۔
بھیجے تار ویسرا جی،
نویں اٹھے چھوہرے، مار 'تے گورے،
حکم نہ مندے، چھونیاں پٹّ لو ۔
8. گانا بنھ لے موت دا وے
۔۔دوہرا۔۔
گلّ سن لے پتّ لاڈلیا، کرے مات پرچار ۔
چڑھیں آزادی وؤہن نوں، جند کڈھ دھر لے باہر ۔
دو تارہ چھند-8
ساقی جام پلادے توں، میرے منہ چڑھکے سرستی بولے ۔
چتّ نظم بناون تے، رچدیاں مصرعے پنگل نال تولے ۔
نشہ چڑھ جے امرت دا، ایہو جھی گھٹّ امرت دی پیونی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
گورو فتح بخش دوگا، دیکھ لے لال مورچہ لا کے ۔
بھلوان بنا تا میں، پالتا پتر خوراکاں کھواکے ۔
ددھ حاضر چڑیاں دا، گھرے پتّ مصری بہت گھٹّ گھیؤ نی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
کہے جس طرحاں گاندھی جی، بہت دیر لگّ جو چرکھڑا کتیو ۔
ملے جلد حکومت جی، آپ دے تندیاں گلاں وچّ گھتیو ۔
پولے پیریں لاڈلیا وے، گہریا جانا فرنگی دیو نی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
تینوں کرنا پیجوگا، تیغ دی تیز دھار پر ناچ اے ۔
گورو تیغ بہادر دے، وانگراں سکھ لے مرن دی جاچ اے ۔
چڑھ وؤہن منگیتر نوں، ہونیں دے رتھّ تے چڑھاکے لؤنی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
دتی مدد غدر میں سی، سنگھاں نال کی لحاظاں رکھیاں ؟
منگیا راج کنور نے جاں، طوطیاں وانگ پھیر گئے اکھیاں ۔
پستول چلا ئے توں بنا نہ، دھون آکڑی نیونیں ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
نہیں ٹھلھدا سکھالا وے، ظلم دا دریا چڑھیا پیا وگدا ۔
نیکی کھٹّ لے دیس دی توں، متھے 'چوں دھار لہو دی چیونی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
پیار پا لیا موت نال جے، تینوں ڈر لگدا موت توں کاہدا ۔
لوڈ کر لے رفل نوں توں، پھیر کی پچھنا کملیا پاندھا ۔
گھٹاں تیار ورسنے نوں، ملک پر بدلی میگھ دی کھیونی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
ماں دی عمر گزرگی وے، جہڑے پتّ گجدے، بدل نہ ورھدے ۔
فیدا جھگڑے جھگڑیاں کی، آہا گلّ اک دن اک دا کردے ۔
دل رہا دھڑکدا جے، جاونی ویر ویاجی(وہاجی) اؤں نی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
میرے بھگت بہادر نوں، ہونی کیوں جھڑکے، موت کیوں گھورے ۔
ماں بھری شرم دی وے، سورماں باپ دوویں پکھ پورے ۔
'بابو' مار سانڈرس نوں، تیرے ماں پیو دی خوشی نہ میونی ۔
گانا بنھ لے موت دا وے، مشکل بہو-آزادی وؤہنی ۔
9. اگھے کرتا(کردے) ماپیاں نوں
۔۔دوہرا۔۔
پکڑ لیا سردار نوں، جڑن شہر دے دند ۔
امرو جاندی ولکدی، شینہ پنجرے وچ بند ۔
طرز دوہرا-9
پھڑ دور لاہوروں جی، لیاکے پون جیل وچّ پاپی ۔
پہنچ حوالات میں جی، پھیر ہتھ کنڈ تے، بھین دیوے تھاپی ۔
ہوئی کملی ولکدی جی، امر کور ملدی جپھڑیاں پا کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
تیری عمر چھٹیری وے، اماں دیاں کچیاں مکھنیاں کھاندا ۔
کم کرکے وکھا دتا توں، جہڑا ہر اک توں کریا نہ جاندا ۔
جسّ کھٹّ لیا دیساں تے وے، سیونیاں مات-لوک وچّ آ کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
پنج چترے پنجابی وے، وقت پر پہنچ سڑک تے ٹکلے ۔
صاحب بنیں کلرکاں دے، پھاٹکوں دفتر بند کر نکلے ۔
جند دھرکے ہتھیلی تے، پرھے ماری گل 'چوں غلامی لاہ کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
لنگھے باگھ شکاری جی، جدوں ہیرا ہرن مار وچّ آیا ۔
لب لبی دباکے تے، ششت بنھ توں پستول چلایا ۔
ڈیگ موٹر-سائیکل توں، دتا توں پاڑ بگھیاڑا ڈھا کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
کپتان ہنکارے نے، لاجپت پھیہتا مار کے ڈانگاں ۔
ویر سجرا لے لیا توں، مار پستول، کڈھائیاں چانگاں ۔
چھڈّ لٹدے سانڈرس نوں، ساتھ دے بھجگے، شور مچا کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
دوروں مار ببوکے وے، ویر ہسّ-ہسّ کے چڑھ گؤں(جیو) سولی ۔
چل گئے سکندر جہے، آپاں دسّ، کہڑے باغ دی مولی ۔
پہنچ سرگ لوک میں جی، وہاں خط لکھنا جوابی جا کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
جتھے کھاڑے لگدے سی، 'بابو' نہ بھلن رتن دیاں دیڑاں ۔
لوک شہر بٹھنڈے دے، ہونگے لبھدے، بکی دیاں پیڑاں ۔
جنگھیرانیں تہنیں دے، باجکوں، جھمبیوں، چگھے، چکّ راء کے ۔
اگھے کرتا ماپیاں نوں، ویر ماں ہند نوں آزاد کرا کے ۔
10. پا لیا پنجرے 'چ شیر
۔۔دوہرا۔۔
پھڑکے شہر فیروز دے، کرتا جوان شہید ۔
جان وارکے ملک توں، لیندا موت خرید ۔
منوہر بھوانی چھند-10
کہڑا جاوے جوان ویہر، کتوں پھڑ لیا دلیر،
پا لیا پنجرے 'چ شیر، جا جسوس گھلیو ۔
اہی رون وانگراں زمی دے تھلیو ۔
دتا کپتان مار، تھانے چڑھے پنج چار،
زوراور سرکار، نے بناتا کیس نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
منڈے رعب نہ جھلن، ماواں مگرے گھلن،
سارے دیش دے چلن، لگے لوک ایس راہ ۔
لاٹ چھڈّ ہوجے جے ناراض ویسراء ۔
باز توڑتی کڑکی، ہووے جان دے ترقی،
جان بجھّ دھکو-دھکی، پا لیا کلیش نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
چڑھی ظلماں دی کانگ، جگدے(و) پمار وانگ،
چکّ لیندا بھاری سانگ، ویر نوں وہاج دا ۔
توڑیا چھیویں گورو مورچہ مرھاج دا ۔
بڑی تصویر سوہنی، فٹّ چگ لوگی چونیں،
اج آگی لین ہونیں، جی دلیر ایس نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
بندے دیش دے سلگّ، گورے لوہن لگے پگّ،
ایتھے آ کے کھان لگّ، گے کرل مچھیاں ۔
ایہناں لیا بگھیاڑاں نوں سمجھ وچھیاں ۔
بازی لگی سر دھڑ، جانگے جہاز چڑھ،
جیڑھا سوت آجے پھڑ، مار دیو کلیش نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
پوے روپ ڈلھ-ڈلھ، لوک ورسونن پھلّ،
پیو نوں ملنا نہ ملّ، دکھ ماں تے بھین نوں ۔
آ گیا اج سرگوں ببان لین نوں ۔
منہ تے نور رہا برس، دے گیا قوم نوں درس،
کیتا بھارت-ورشت، دے آزاد دیس نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
سی بھگت سنگھ سورا، کم چھڈے نہ ادھورا،
کر لیندا جوان پورا، آپ دے مشن نوں ۔
ایہو جھے جواب دے گیا ششن نوں ۔
عمر aنی بیس سال، متھا لالا جیسا لال،
ہوگے دیکھکے نہال، چند جیسے فیس نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
سن نیڑے ہو مہیناں، ایہناں ایں نہ پچھوں لیہناں،
ڈیگو ریلاں، توڑو لیناں، نہ رکائے رک جو ۔
ملے انگریز مار کے تے لک جو ۔
راناں سانگا دی جے بند، جے بچونا تسیں ہند،
وار دیس اتوں جند، دے گیا سندیش نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
کڈھ حوالاتوں باہر، کھڑی موٹر تیار،
وچّ کرکے سوار جی، دریا تے دھر لیا ۔
گھائل کیتا جوان نوں فیروزپر لیا ۔
مڑھی بنی جتھے داغ، ہندا ہر سال راگ،
'رجبئلی خان'، بھاگ، لگّ گے پلیس نوں ۔
مدتاں دی ستی پئی جگاتا ریس نوں ۔
11. لکھ قربانی دے کر
سولاں اکھرا چھند-11
ادھ صدی ہے گزری، کردے راج فرنگی نوں ۔
مشکل جیون ہو گیا، بڑی پچاون تنگی نوں ۔
'کالا لوک' پکارن، دل سے کرن حقارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
راج خزانہ کھوہ لیا، کرتے انڈین کھوکھلے ۔
سبھ توں پہلاں نترے، تلک، براہمن گوکھلے ۔
بڑی حکومت ظلمی، کھڑکے پڑھن عبارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
جوہر شوکت گرجن، اپر کھڑے سٹیجاں دے ۔
سنکے کمبنی چڑھجے، دھڑکن دل انگریزاں دے ۔
سینیاں وچ اگّ لاتی، چاڑھن جوش حرارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
گاندھی نے حد کرتی، سی دودھ پی کے بکری دا ۔
جان تلی دھرکے، تکڑے دے نال ٹکری دا ۔
میں سوراج دوادوں، لگّ گیا دین بشارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
ابل کلام تے نیوچھاور، امرتسر دا کچلو جی ۔
برخلاف جو بولے، جیبھ حکومت کھچلو جی ۔
کرن فرنگی آن، اقبال جنانہ دی زیارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
چندر سبھاش پٹیل اے، سوہنے ہند دے لاڑے جی ۔
جھنگیاڑن تڑھ مارن، پنجریاں دے وچّ تاڑے جی ۔
دس واری کٹکے جہلاں، نہرو کرے صدارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
وطن پیارے کارن، مرے بہادر کوکے جی ۔
پکڑ حکومت ظلمی، توپاں دے نال پھوکے جی ۔
تومبا-تومبا اڈگے، بنھ کے کھڑے کتارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
رلے شہیدی ٹولے دے وچّ، غدری بابے جی ۔
اودھم سنگھ تے سیوا، سنگھ کرتار سرابھے جی ۔
بھارت دے انکھیلے، اک دن کھوہن وزارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
پتر بہادر بندے، دودھ چنگھ انکھی ماواں دا ۔
ڈانگاں دے نال بھنتا، لاجپت را جگراواں دا ۔
پھڑکے شیر پنجابی، پل وچّ کرتا غارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
جلھیاں والے باغ 'چ، جلسہ تہاں کلاساں دا ۔
ڈائر اڈوائر حکم دے، فرش وچھاتا لاشاں دا ۔
توپ چلاکے ڈھاؤندے، اسری دھرم عمارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
ہون شہید اکالی، مگر سنہری میناں دے ۔
انجناں ہیٹھ سر رکھتے، اپر لیٹ گئے لیناں دے ۔
دانیاں وانگوں بھنتے، جیتو چھیڑ شرارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
بھگت سنگھ تے دتّ نوں، سارا دیش صلاحے جی ۔
پہلی رات لاہور، ظالماں دیتے پھاہے جی ۔
سیس وطن توں وارے، ربّ نال کرن تجارت نوں ۔
لکھ قربانی دے کر، ملی آزادی بھارت نوں ۔
| |
