سائیں لبھو شاہ
سائیں لبھو شاہ (1880؟-1947) دا سنبندھ قادری سمپردا دی نوشاہیا شاخ نال سی ۔
اوہ پنڈ جگدیؤ کلاں، تحصیل اجنالا، ضلع امرتسر دے وسنیک سن ۔ آپ ارائیں سن
اتے سید ہاشم شاہ دے پوترے میاں نتھے شاہ دے مرید سن ۔ آپ نے قصہ 'ہیر رانجھا'، کافیاں،
غزلاں اتے دوہڑیاں دی رچنا کیتی ۔ آپ دے دوہڑے 'گنجے عرفانہ' پستک وچ پرکاشت ہوئے سن ۔
آپنوں اتے آپدے ہور ساتھیاں نوں 1947 دی قہری ہنیری اپنے نال اڈا کے لے گئی ۔
دوہڑے-سائیں لبھو شاہ
1
بن کرسان حلّ جوڑ عشقَ دا، واہ گھسا بھرم دا پاڑا ۔
اتے بیج محبت دا پھیر بیجیں؛ ٹٹے موہ ہنکار دا جاڑا ۔
تصور پیر دا پانی دیویں، تیرا فصل نہ ہووے ماڑا ۔
وڈھّ حرص دی کھیتی لبھو، پھر گاہ نفس کھلواڑا ۔
2
مکے بھی ربّ سچ مچ ہیگا، پر ویکھن کوئی نہ جاندا ۔
لتھا فرض خدا اتے پیسے خرچے، 'حاجی جی' نام رکھاندا ۔
لما جھگا اتے رکھ جڑاواں، پیا من دا کھوٹ لکاندا ۔
لبھو شاہ جہدی مٹ گئی ہستی، اوہ گھر وچ ہرِ نوں پاندا ۔
3
عشقَ قصائی آدم خورا، سر کفن بنھ کے آیا ۔
جتھے سوئی نہ سنجر سکے، اتھے پاڑ عشقَ نے لایا ۔
سسی تھل وچ رولی، سوہنی نیں وچ ڈوبی، مجنوں جنگل وچ رلایا ۔
لبھو شاہ عشقَ بے درد نے، پھر کس نوں توڑ چڑھایا ۔
4
ماں-پیو، بھائی تے سجن-متر، اساں سبھنا نوں ازمایا ۔
تھوڑا کھٹے تے ماں-پیو آکھے؛ شالہ ! نجّ اساں تینوں جایا ۔
دوروں ویکھ یار کھسکدے، 'کجھ منگوگا جے منہ لایا ۔'
لبھو شاہ اک مرشد باجھوں، تینوں کسے نہ کول بہایا ۔
5
اوگن بہتے وچ گن نہ کوئی، آ در تیرے اتے ڈھٹھے ۔
درد-رننجانے اتے ہجر-ستانے، نالے لوک کریندے ٹھٹھے ۔
اک پل مینوں چین نہ دیندے، سبھ دشمن ہوئے کٹھے ۔
لبھو شاہ گھتّ وصل دا پانی، ہون بھامبڑ ہجر دے مٹھے ۔
6
تساں قرار ملن دے کیتے، پھر ڈھلّ کیوں اتنی لائی ؟
اسیں ہجر وچ کملے ہوئے، نالے آکھن لوک شدائی ۔
راتیں نیند آرام نہ دل نوں، تساں کیتی بے پرواہی ۔
لبھو شاہ کی حج جیؤن دا، بری موتوں سخت جدائی ۔
7
جے توں سانوں پیدا کیتا، وچ دوئی کاہنوں پائی ۔
حرص، موہ تے غصے والی، وچ بال چواتی لائی ۔
اوہلا کر کے توں وچے ہی لکیوں، تیری واہ واہ ایہہ چترائی ۔
لبھو شاہ تینوں ورجے کہڑا، توں کردا ایں بے پرواہی ۔
8
ایہہ دل اکھیں نے تیرے بدلے، اگوں جھڑک اکھیں دی جھلی ۔
کھا کے جھڑکاں پھر پچھانہ نہ مڑیاں، نت پھردیاں اوسے گلی ۔
مڑن جوگیاں رہیاں ناہیں، ایہہ واٹ بیٹھیاں ملی ۔
لبھو شاہ مڑ پھگن آوے، پھر کھلے امید دی کلی ۔
9
اے دل ! ورج رہا میں تینوں، ایہہ نہ کر چوگ پیاری ۔
ارد گرد ایہدے پھاہیاں لگیاں، بیٹھا چھپ کے میر شکاری ۔
جے پھسیوں ہن پھٹکن کیہا، جھل چلدی تیز کٹاری ۔
لبھو شاہ نہیں مڑن مناسب، جنہاں جان عشقَ وچ ہاری ۔
10
اے دل ڈول نہ رہو کھلوتا، اوہ پل وچ سبھ کجھ کردا ۔
ندیاں ٹبے اتے ٹبے ندیاں، ایہہ کم اوہدے سبھ گھر دا ۔
پھل والا پل وچ سکاوے، کرے گنا کانا سر دا ۔
لبھو شاہ اوہدی بیپرواہیؤں، میرا ہر ویلے دل ڈردا ۔
11
جس نے چمک ڈٹھی دلبر دی، اوہ تڑف دیوانہ ہویا ۔
راتیں نیند آرام نہ اسنوں، دن راہاں دے وچ رویا ۔
دین مذہب تے ہستی چھڈی، اوہ ہو نرویر کھلویا ۔
لبھو شاہ اوہ زندہ ہویا، اوہنوں بالکل کہہ نہ مویا ۔
12
سوہنی ہوئی تاں ہی سوہنی، جے لہہ پانی لجّ ٹٹی ۔
ننگ ناموس تے شرم حیا دی، لاہ چادر بھنجے سٹی ۔
ہٹھّ نہ چھڈیا اتے جان گوائی، تاں عشقَ دی مالی لٹی ۔
لبھو شاہ اوہ منزل پہنچے، جنہاں ہستی دی جڑھ پٹی ۔
13
جنہاں چمک ڈٹھی دلبر دی، کی دساں کم اوہناں دے ۔
سر کٹوائے تے سولی چڑھ گئے، پھر لتھے چمّ اوہناں دے ۔
پانی باجھ تہائے تڑفن، اتے قیدی حرم اوہناں دے ۔
لبھو شاہ آخر وچ سجدے، پھر نکلے دم اوہناں دے ۔
14
جنہاں چمک ڈٹھی دلبر دی، اوہ رو رو دین دہائی ۔
جنگل دے وچ بھوندے پھردے، نالے آکھن لوک شدائی ۔
وچ دریا دے ڈب کے مر گئے، کتے تھل وچ جان گوائی ۔
لبھو شاہ کوئی ڈٹھا کتابوں، نالے گلاں کرے لکائی ۔
15
قیدو نے میری شہرت کیتی، تیرے بھائیاں دھکے مارے ۔
وہڑیوں سانوں باہر کڈھیا، تیرے پیو مارے للکارے ۔
مگر مہیں دے کھپّ کھپّ موئے، اساں اوکھے وقت گزارے ۔
لبھو شاہ اسیں وچے ای گل گئے، نہ ہوئے کسے کنارے ۔
16
میں کدوں گل لگی بھائیاں، جے توں مگر مہیں دے گلیا ۔
تیری میری پئی جدائی، میرا لیکھ متھے دا بلیا ۔
جگر انگیٹھی وچ ہجر دے کولے، وانگ کباب دے جلیا ۔
لبھو شاہ تینوں ملی آزادی، مینوں قید بری وچ ولیا ۔
17
پانی بند ڈبی دے اندر، جیوں وچ سمندر تردا ۔
ڈبی نے اوہنوں کیتا وکھرا، ہے پانی اسے سر دا ۔
اس نال تیرا فرق نہ کوئی، وچ ہے ہستی دا پردہ ۔
لبھو شاہ جد مٹ گئی ہستی، پھر ہرِ تیرا توں ہرِ دا ۔
18
جس نوں توں جنگل وچ لبھیں، اوہ گھر تیرے وچ وسدا ۔
توں کجھ اس دا پتہ نہ پاویں، کئی شکلاں بن بن دسدا ۔
کدی گنگا، کدی مکے جاویں، توں کھپ گیوں بھجدا نسدا ۔
لبھو شاہ توں چھڈّ دے ہستی، تینوں یار ملے گھر ہسدا ۔
19
نہ ہو بھلیا نفس دا قیدی، سگوں اس نوں قابو کر لے ۔
'ہو' دا چابک ہتھ وچ پھڑ کے، اتے صبر دی کاٹھی دھر لے ۔
نفی اسبات دیاں پا لے واگاں، جو بنے توں جان تے جر لے ۔
لبھو شاہ اتے کر اسواری، وچ عشقَ ہوا دے تر لے ۔
20
جنہاں ایس نوں قابو کیتا، پھر نال اوہناں کی ہویا ۔
پوش لہا کے بھوہ نال بھریا، کوئی سولی دے ول ڈھویا ۔
کسے کٹایا سیس دلی وچ، کوئی چالھی برساں رویا ۔
لبھو شاہ کسے کربل جا کے، تن تیراں نال پروئیا ۔
21
حرص دے نال نفس توں پالیں، توں کرنا ایں غلطی بھاری ۔
ایہہ تیرے کسے کم نہ آوے، جدوں وجیا بگل تیاری ۔
بنھ لے اس نوں کر صاف جھگے نوں، ہتھ نفی دی پکڑ بہاری ۔
لبھو شاہ جے توں کر لیا قابو، پھر توں ڈاڈھا بل-دھاری ۔
22
سبھ جنساں دا بی گھر تیرے، نالے موسم ہے بیائی ۔
بیج فصل کم آوے تیرے، کیوں ڈھلّ بیجن وچ لائی ۔
حلّ چھڈّ توں وہلا بیٹھوں، تینوں غفلت پئی سیاہی ۔
پئی بھوں دا جدوں پے گیا ہالہ، لبھو رو رو دیں دہائی ۔
23
علم پڑھدیاں توں عمر گزاری، توں عمل وچ کدوں لیاویں ؟
اس دے نالوں اک علف چنگیرا، جے اس تے عمل کماویں ۔
عمل بناں ہے علم نکما، ایویں ضایع وقت گواویں ۔
لبھو شاہ ایہہ لمی کہانی، توں الفوں اﷲ پاویں ۔
24
پیسے خرچ کے بنیوں حاجی، اک ایہہ بھی ہے وڈیائی ۔
سفر وچ کئی دن بھننجیں ستوں، اتھے پہنچیوں نال صفائی ۔
زم-زمیاں کجھ لئیاں تسبیاں، گلّ اصلی ہتھ نہ آئی ۔
آ کے پکڑیا چھرا لبھو شاہ، تیری اؤتر گئی کمائی ۔
25
عشقَ تیرے نے پنوں یارا، اسیں شہروں باہر نکالے ۔
تتی ریت تے تتی تڑفاں، میرے پیریں پے گئے چھالے ۔
پلنگھ اتوں کدی پیر نہ لاہیا، تیرے عشقَ نے پائے کسالے ۔
لبھو شاہ اساں توڑ نباہی، ہن تیرے تدھ حوالے ۔
26
کچا گھڑا کھر ڈھیری ہویا، اوہ ہیٹھ پیا اسے بوٹے ۔
سمجھیا مڑنا نہیں مناسب، متا قؤلوں ہوئیے جھوٹھے ۔
قؤلوں ہارے جنہاں یار وسارے، اوہ جا جہنم لوٹھے ۔
لبھو شاہ جہڑے بول دے پکے، اوہ لین پریم دے جھوٹے ۔
27
دند چٹے بھروٹے کالے، اتے سر تے خونی چھتے ۔
تن من جان کراں قربانی، جے سوہنا میں ولّ وتے ۔
دلبر وچ کلاوے ناہیں، دسے ہر ہر ڈالی پتے ۔
لبھو شاہ ہووے مٹیؤں سونا، اک جھات کرم دی گھتے ۔
28
ماہی یار وساریں ناہیں، وے میں حسن تیرے دی بردی ۔
ہجر تڑفدی نہیں جھلدا کوئی، وے میں رو رو ہوکے بھردی ۔
عیب ویکھ میرے نہ ہٹّ پچھے، وے میں تڑف تڑف کے مردی ۔
لبھو شاہ جے توں جندڑی منگیں، وے میں رتی عذر نہ کردی ۔
اپنے پیر بارے
انی سو اٹھونجا بکرم، در پیر دے جائ کھلوتا ۔
نتھے شاہ اسم گرامی، ہاشم شاہ دا پوتا ۔
راہ توحید سکھایا مینوں، بن مرشد بند کھلوتا ۔
لبھو جس تسبیح دا منکا، اوہناں اتھے ہی پکڑ پروتا ۔
........................................................
انی سو چھیاسٹھ بکرم، اتے جیٹھ انی دن بیتا ۔
انی سو دس تے مئی اکتی، جد کوچ جناب نے کیتا ۔
تیراں سے ستائیس ہجری، بھر جام ذائقہ پیتا ۔
سوموار دا روز لبھو شاہ، اوہناں راہ فردوس دا کیتا ۔
کافی-سائیں لبھو شاہ
تیرے کھیت وچ جمیا ای جاڑا،
دلدریا گھوک ستوں ۔
توحید دی لے لے حل پنجالی،
ذکر فکر توں لا دے ہالی؛
واہ گھسا بھرم دا پاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
کام کرودھ دے بوجھے پٹ دے؛
موہ، ہنکار پٹّ بنے سٹّ دے ۔
پھڑ لوبھ لے گھت اجاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
کہی نفی نال بنھ کیارا،
کر لے اپنا کھیت نیارا ۔
آ لاج نہ مارے دھاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
واہ پیلی جو صبر سہاگا،
پھر ہستی پھر توں وڈبھاگا ۔
تیرا واہن نہ رہِ جائے ماڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
دل نوں کھیت سمجھ لے بھائی،
رمز فقر دی کر لے بیائی ۔
ایہہ وقت ہے کوئی دہاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
بیج مراد دا اگیا جانی،
تصور دا پھر دیویں پانی ۔
جھاڑ عشقَ دا ہو جائے گاڑھا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
گل گیا بیج زمیں وچ سارا،
جھاڑ ہے اس بی دا بستارا ۔
ایہہ ہو طوا دا ہے اکھاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
لبھو شاہ گلّ پیر سنائی،
جس نے ہستی خاک ملائی،
اوہ ہو گیا جگ دا لاڑا،
دلدریا گھوک ستوں… ۔
تیرے کھیت وچ جمیا ای جاڑا… ۔
| |
