قصہ پورن بھگت میاں قادریار
پہلی سیہرفی
پورن دا جنم
1
علف آکھ سخی سیالکوٹ اندر،
پورن پتّ سلوان نے(دے) جایا ای ۔
جدوں جمیاں راجے نوں خبر ہوئی،
سدّ پنڈتاں وید پڑھایا ای ۔
باراں برس نہ راجیا منہ لگیں،
دیکھ پنڈتاں ایوَ فرمایا ای ۔
قادریار میاں پورن بھگت تائیں،
باپ جمدیاں ہی بھورے پایا ای ۔
2
بے بید اتے جویں لکھیا سی،
تویں پنڈتاں آکھ سنائِ دتا ۔
پورن اک ہنیریوں نکلیا سی،
دوجی کوٹھڑی دے وچ پائِ دتا ۔
سبھو گولیاں باندیاں داعیاں نوں،
بارھاں برس دا خرچ پوائ دتا ۔
قادریار میاں پورن بھگت تائیں،
باپ جمدیاں قید کروائ دتا ۔
3
تے تابیا نال استاد ہوئے،
لگے ودیا عقل سکھاونے نوں ۔
چھیاں برساں دا پورن بھگت ہویا،
پاندھے پوتھیاں دین پڑھاونے نوں ۔
تیر-اندازیاں ہتھ کمان دندے،
دسن ترکساں تیر چلاونے نوں ۔
قادریار جوان جاں ہویا پورن،
دمّ دمّ لوچے باہر آونے نوں ۔
پورن دا پیو دے دربار آؤنا
4
سے ثابتی ودیا سکھ کے جی،
باراں برس گزرے خبردار ہویا ۔
پورن پتر راجے سلواہن تائیں،
پان لے کے ملن تیار ہویا ۔
چڑھی حرص راجے سلواہن تائیں،
چک اڈیاں پباں دے بھار ہویا ۔
قادریار صورتَ راجے جدوں ڈٹھی،
چڑھی حرص تے مست سنسار ہویا ۔
5
جیم جائ راجے سلواہن آندی،
اک استری ہور ویاہِ کے جی ۔
اس دی جات چمیاری تے نام لونا،
گھر آندی سی این منائِ کے جی ۔
صورتَ اسدی چند مہتاب وانگوں،
جدوں بیٹھی سی زیور پائِ کے جی ۔
قادریار کی آکھ سناوساں میں،
پنچھی ڈگدے درشن پائِ کے جی ۔
6
ہے ہار شنگار سبھ پہر کے جی،
پورن نال مہورتاں باہر آیا ۔
کڈھ بھوریوں باپ دا بھور تازی،
نگاہ رکھ کے وچ بازار آیا ۔
خوشی بہت ہوئی رانی اچھراں نوں،
درِ گھر دین ودھائیاں سنسار آیا ۔
قادریار میاں باراں برس پچھوں،
پورن راجیاں دے دربار آیا ۔
7
خے خوشی ہوئی سلواہن راجے،
پورن آئِ کے جدوں سلام کیتا ۔
خوشی نال نہ میؤندا وچ جامے،
گٔوآں منسیاں تے پنّ دان کیتا ۔
پورن وچ کچہری دے آن بیٹھا،
لوکاں سبھناں ول دھیان کیتا ۔
قادریار میاں سلواہن راجے،
ہتھوں سائیں دے نام کجھ دان کیتا ۔
8
دال دسدا پچھدا لاگیاں نوں،
سلواہن راجا تدوں گز کے جی ۔
پورن بھگت دا ڈھونڈساں ساک یارو،
جتھے چل ڈھکیئے دن اج کے جی ۔
مینوں سکدیاں رب نے لال دتا،
اکھیں ویکھ لیتا ہن رجّ کے جی ۔
قادریار میاں پورن بھگت اگوں،
کہندا سخن سچا اک وج کے جی ۔
9
زال ذرا نہ باپ توں سنگ کردا،
کہندا بابلا پتّ ویاہُ ناہی ۔
جس واسطے لوک ویاہ کردے،
میرے من اجے کوئی چاہُ ناہی ۔
میرا بھور سلامتی رہو ایویں،
بنّ بیڑیاں بابلا پاؤ ناہی ۔
قادریار نہ سنگدا کہے پورن،
میتھوں رب دا ناؤں بھلاؤ ناہی ۔
10
رے رنگ تگیر ہو گیا سن کے،
پورن بھگت ولوں سلواہن دا ای ۔
کولوں اٹھِ وزیر نے متِ دتی،
اجے ایہہ کی راجیا جاندا ای ۔
جدوں ہوگُ جوان کر لیگُ آپے،
تیتھوں باہرا فکر ویاہن دا ای ۔
قادریار وزیر دے لگ آکھے،
راجا پھیر خوشی اندر آنودا ای ۔
11
زے زبان تھیں راجے نے حکم کیتا،
گھر جاہُ سلام کر مائیاں نوں ۔
جس واسطے بھورے دے وچ پایا،
ہن موڑ نہ خوشیاں آئیاں نوں ۔
حکم باپ دا اٹھ کے منّ تردا،
اگے لائِ لیندا نفراں نائیاں نوں ۔
قادریار میں صفتِ کی کراں اس دی،
رناں دیکھ بھلایا سائیاں نوں ۔
پورن دا لونا نوں ملن جانا
12
سین شہر آیا گھر مائیاں دے،
پورن پچھدا نوکراں چاکراں نوں ۔
جس جایا اوس نوں مان وڈا،
متھا ٹیکنا ابلا ماتراں نوں ۔
رانی لوناں دے محل نوں رواں ہویا،
اندر جائ وڑیا پتر کھاتراں نوں ۔
قادریار بحال کے نفر پچھے،
پوڑی چڑھیا متھا ٹیکن ماتراں نوں ۔
13
شین شوق دے نال جو بھگت پورن،
متھا ٹیکن متریئی نوں جاؤندا جی ۔
اگے لنگھ کے ساہمنے کھڑا ہندا،
ہتھ بنھ کے سیس نواؤندا جی ۔
صورتَ ویکھ کے ہوئِ بے تاب گئی،
ہور کجھ ناہی نظر آؤندا جی ۔
قادریار جو لونا دے دل اندر،
آن پاپ جو گھیرڑا پاؤندا جی ۔
14
سواد صفت نہ حسن دی جائ جھلی،
رانی دیکھ کے پورن نوں ترت مٹھی ۔
صورتَ نظر آئی راجا بھل گیا،
سر پیر تائیں اگّ بھڑک اٹھی ۔
دلوں پتر نوں یار بنایا سو،
اس دی ثابتی دی وچوں لج ٹٹی ۔
قادریار تریمت ہینسیاری،
لگی ویکھ وگاونے ندی پٹھی ۔
15
ضواد ضرب تے زور دے نال راجا،
اندر لنگھ کے راج محل جائ ۔
ہتھ بنھ کے ساہمنے کھڑا ہندا،
متھا ٹیکنا ہاں میری دھرم مائع ۔
اگوں دیونا اس پیار سائی،
سگوں دیکھ رانی متھے وٹ پائِ ۔
قادریار کھلوئ کے دیکھ اکھیں،
چڑھیا قہر چرتر جو ورت جائ ۔
16
توئِ تالیا میریا گھیر آندا،
لونا آپ دلیلاں دے فکر بنھے ۔
میں وی سرگ پراپتی تھیونی ہاں،
پورن بھگت جے آکھیا اک منے ۔
لگی دین لنگار اسمان تائیں،
اوہدی ثابتی دے وچوں تھمھ بھنے ۔
قادریار تریمت ہینسیاری،
بھنن لون لگی وچ تھال چھنے ۔
پورن تے لونا دی گلّ بات
17
زوئ ظاہرا آکھدی شرم کیہی،
مائی مائی نہ راجیا آکھ مینوں ۔
ککھے رکھ نہ جمیو جائیو وے،
ماتا آکھنا ہیں کہڑے ساک مینوں ۔
ہوگُ عمر تیری میری اک راجا،
گجھا لایا ای درد فراقَ مینوں ۔
قادریار نہ سنگدی کہے لونا،
کر چلیوں مار ہلاک مینوں ۔
18
این عرض کردا شرمائ راجا،
مائع سخن اولڑے بول ناہی ۔
ماواں پتراں نیہں نہ کدے لگا،
جگ وچ مکالکھا گھول ناہی ۔
سینے نال لگائِ کے رکھ مینوں،
پتر جان مائی دلوں ڈول ناہی ۔
قادریار میاں دوویں جھگڑدے نی،
سائیں باجھ دوجا کوئی کول ناہی ۔
19
غین غم نہ جاندی خوف خطرہ،
لونا اٹھ کے پکڑدی آن چولا ۔
اک وار توں بیٹھ پلنگھ اتے،
کراں منت تیری سن عرض گولہ ۔
پری جیہی میں استری عرض کراں،
جا توں مرد ناہی کوئی ہے بھولا ۔
قادریار نہ سنگدی کہے لونا،
سیج مان میری جند جان ڈھولا ۔
20
پھے پھیر کہیا غصے ہوئِ پورن،
تینوں وگ کی گئی ہے بان مائی ۔
جہدی استری اوہی ہے باپ میرا،
تس دی تخم تھیں جمیا جان مائی ۔
گلاں ایہو جہیاں جدوں ہون گیاں،
پٹھی ہوگُ زمیں اسمان مائی ۔
قادریار میاں پورن دے متیں،
کدھر گیا ای اجُ دھیان مائی ۔
21
قاف قہر کرا نہ پورنا وے،
آکھے لگ جا جے بھلا چاہنا ایں ۔
جھولی اڈ میں کھلی ہاں پاس تیرے،
ہینسیاریا خیر نہیں پاؤنا ایں ۔
کچھڑ بیٹھ مما کدوں چنگھیا اے،
ایویں کوڑ دی ماؤں بناونا ایں ۔
قادریار نہ سنگدی کہے لونا،
کیوں گردنی خون رکھاونا ایں ۔
22
قاف کہے پورن سنی سچُ ماتا،
تیرے پلنگھ تے پیر نہ مول دھرساں ۔
اکھیں پھیر کے مول نہ نظر کراں،
میں تاں سولی تے چڑھن قبول کرساں ۔
کنی کھچ کے اندروں باہر آیا،
کہندا دھرم گوائِ کے کی مرساں ۔
قادریار نہ سنگدی کہے لونا،
تیرے لہو دا پورنا گھٹ بھرساں ۔
راجے دا مہلیں آؤنا
23
لام لاہ کے ہار شنگار رانی،
راجے آنودے نوں برے حالَ ہوئی ۔
راجا دیکھ حیران اسچرج ہویا،
مہلیں جگیا نہ شمادان کوئی ۔
بیٹھ پچھدا رانیئیں دس مینوں،
وقت سندھیا دے چڑھ پلنگھ سوئی ۔
قادریار سلواہن دی گل سن کے،
رانی اٹھ کے دھروہ دے نال روئی ۔
24
میم مینوں کی پچھنا ایں راجیا وے،
میرا دکھ کلیجڑا جالؤ ای ۔
جائ پچھ خاں پتر اپنے نوں،
جہڑا بھوہرے کوتل پالؤ ای ۔
اوہنوں رکھ تے دیہہ جواب سانوں،
ساڈا شوق جے تاں دلوں ٹالیو ای ۔
قادریار جد جھوٹھ پہاڑ جیڈا،
رانی راجے نوں ترت سکھالیو ای ۔
25
نون ناؤں لے خاں اوس گل دا توں،
جہڑی گل پورن تینوں آکھ گیا ۔
جیہڑا نال تیرے مندا بولیا سو،
اس نوں دیواں پھاہے میرا پت کیہا ۔
اج نال ماواں کرے سخن ایسے،
بھلکے دیگ کھٹی مینوں کھٹ ایہا ۔
قادریار پھر ہوئی بے داد نگری،
انھے راجے دے پورن وس پیا ۔
26
واؤ ویکھ راجا مندا حالَ میرا،
رانی آپ دلوں درد دسیا ای ۔
پتر پتر میں آکھدی رہی مونہوں،
پورن بھرتیاں وانگراں ہسیا ای ۔
وینی کڈھ کے دسدی ویکھ چوڑا،
بھنی ونگ تے ہتھ ولسیا ای ۔
قادریار میں زور دکھالیا ای،
پورن تدوں محلاں تھوں نسیا ای ۔
27
ہے ہوئِ کھڑا دلگیر راجا،
رتو رتے اکھیں متھے وٹّ پائے ۔
پتھر دل ہویا سکے پتر ولوں،
دلوں غضب دا بھامبڑ مچ جائے ۔
مچھی وانگ تڑفدا رات رہا،
کدی پئے لمبا کدی اٹھ بہے ۔
قادریار مندا دکھ استری دا،
پورن جینودا کسے سبب رہے ۔
28
لام لوتیاں رہن نہ دیندیاں نے،
نال نالشاں شہر ویران کیتا ۔
مڈھوں گلاں وی ہندیاں آئیاں نی،
اگے کئیاں دا الکھ جہان کیتا ۔
پورن نال اولی وی ہون لگی،
جس دی ماؤں ایسا فرمان کیتا ۔
قادریار چڑھیا دن سکھ دا جی،
راجے بیٹھ چوکی اشنان کیتا ۔
راجے دا پورن نوں بلا بھیجنا
29
علف آکھدی صد کے چوبداراں،
ذرا صد کے پورن لیاونا جے ۔
جھب جاؤ شتاب نہ ڈھل لاوو،
نال صد وزیر لیاونا جے ۔
کڈھے گالیاں دہاں نوں کرو حاضر،
جھبدے جاؤ نہ چھڈ کے آونا جے ۔
قادریار جے پچھسی کم اگوں،
راجے سدیا جائ پھرماونا جے ۔
30
یہ یاد کیتا راجے باپ تینوں،
ہتھ بنھ کے آکھیا چوبداراں ۔
سنی گل تے دل نوں سجھ گئی سو،
جہڑی گانودی سی کلھ ماؤں واراں ۔
جس کم نوں راجے یاد کیتا،
راگ وجیا تے بجھّ گئیاں تاراں ۔
قادریار میاں تر پیا پورن،
آن کردا ہے باپ نوں نمشکاراں ۔
دوجی سیہرفی
راجے دی پورن نال گلّ بات تے قتل دا حکم
1
علف آؤ خاں پورنا کہے راجا،
بچہ نج توں جمیوں جائیوں وے ۔
جے میں جاندا ماردا تدوں تینوں،
جدوں بھوہرے پالنا پائیوں وے ۔
سینے لائیو ای پورنا داغ میرے،
رکھے پیر پٹھے گھنے چائیوں وے ۔
قادریار کہندا سلواہن راجا،
گھر کی کرتوت کر آئیوں وے ۔
2
بے بہت ہویا کہوان راجا،
رتو رت متھا چمکے وانگ خونی ۔
کہندا دور ہو پورنا اکھیاں تھیں،
ٹنگوں لنگ چرائ کے چویں کنی ۔
جدوں میں ویاہ دی گل کیتی،
تدوں رون لگوں دھر ہتھ کنی ۔
قادریار کہندا سلواہن راجا،
ہن کیتی آ ماؤں پسند ونی ۔
3
تے تہمت ازگیب دی بری ہندی،
پورن گھت اوندھی رنا زار زاری ۔
کہندا وس نہ بابلا کجھ میرے،
تہاڈی ماپیاں دی گئی مت ماری ۔
ہور کسے دا کجھ نہ جاونا ای،
مینوں مار راجا تیری بدھ ماری ۔
قادریار جے کول اگاہ ہندے،
کہندے کھولھ حقیقتاں ترت ساری ۔
4
سے ثابتی میری توں ویکھ راجا،
اک تیل دا پورا کڑاہ تاوو ۔
تپے تیل جاں اگّ دے وانگ ہووے،
اک دست میرا پکڑ وچ پاوو ۔
سچ نترے سچیاں جھوٹھیاں دا،
اکھیں ویکھ کے کجھ کلنک لاوو ۔
قادریار جے انگلی داغ لگے،
پھیر کرو مینوں جہڑی تباہ چاوو ۔
5
جیم جوش آیا سلواہن راجے،
اگوں اٹھ کے اک چپیڑ ماری ۔
کہندا پھیر بروبری بولنا ہیں،
کریں غضب حرامیاں ایڈ کاری ۔
اکھیں دیکھ نشانیاں آیا میں،
تیرے دل دی پورنا گلّ ساری ۔
قادریار گناہ نہ دوش کوئی،
پورن گھت روندا اوندھی زار زاری ۔
6
ہے حکم نہ پھیردا کوئی اگوں،
پریشان سارا پروار ہویا ۔
تھر تھر کمبدے محل تے ماڑیاں نے،
قہروان جدوں سردار ہویا ۔
کرے صد کے حکم جلادیاں نوں،
دھمی خبر نگری ہاہاکار ہویا ۔
قادریار وزیر نوں دیئ گالیں،
تیری عقل کہڑی درکار ہویا ۔
اچھراں نوں پورن دی سزا دا پتہ لگنا
7
خے خبر ہوئی رانی اچھراں نوں،
جس جایا پورن پت سائی ۔
چوڑا بھنّ تے توڑ ہمیل بیڑے،
وال پٹ رانی سر خاک پائی ۔
مندا گھاؤ پیاریاں پتراں دا،
رانی بھج کے راجے دے پاس آئی ۔
قادریار کھڑوئ پکار کردی،
ایہدے نال کی راجیا ویر سائی ۔
8
دال دیکھ رانی کہے آپ راجا،
ایہدے نال گواؤنگا مار تینوں،
کہے وار بدکار نے جمیاں سی،
جس جمدیاں لایا ای داغ مینوں ۔
جنہاں وچ ہیاؤ نہ شرم ہووے،
ایسے پتر نہ جمدے نج کینوں ۔
قادریار کہندا سلواہن راجا،
تد وسدا جے تسیں ورو اینوں ۔
9
زال ذرا نہ راجیا گلّ سچی،
جس گلّ دا بھرم وچاریا ای ۔
کہندی اچھراں راجیا ہوش کیچے،
کوڑی تہمتوں پتر نوں ماریا ای ۔
آکھے لگّ رناں پٹیاریاں دے،
کرم متھؤں آپنیوں ہاریا ای ۔
قادریار راجے سلواہن اگے،
رانی اچھراں جائ پکاریا ای ۔
10
رے رہے نہ ورجیا مول راجا،
اسی وقت جلاد سدانودا ای ۔
لگے رون دیوان وزیر کھلے،
دل راجے دے ترس نہ آنودا ای ۔
ایہدے ہتھ تے پیر آزاد کرو،
راجا مکھ تھیں ایہہ پھرمانودا ای ۔
قادریار کھلوئ کے ماؤں تائیں،
پورن بھگت سلام بلانودا ای ۔
11
زے زور نہ ڈاڈھے دے نال کوئی،
پکڑ بے گناہ منگایا میں ۔
کیہنوں کھولھ کے دل دا حالَ دساں،
جہڑا گھات گناہ کرایا میں ۔
میں تاں جھورنا اپنے تالیا نوں،
ایہو کرم نصیب لکھایا میں ۔
قادریار کہندا پورن بھگت اوتھے،
ہن راجے نے چور بنایا میں ۔
12
سین سمجھِ راجا بدھ ہار ناہیں،
کہندی اچھراں واسطہ پائے کے جی ۔
امب وڈھّ کے اکّ نوں واڑ دیویں،
پچھوتاوینگا وقت وہائی کے جی ۔
بوٹا اپنا آپ پٹان لگوں،
جڑھاں مڈھ تائیں اکرائے کے جی ۔
قادریار جے پورن نوں ماریو ای،
باپ کون بلاؤگا آئے کے جی ۔
13
شین شکل نہ راجے دی نرم ہوئی،
قہروان ہو کے کہندا نال غصے ۔
باہر جائ کے چیرو حلال خور،
چھنے رتُ پاوو جہڑی وچ جسے ۔
ایہدے ہتھ سہکائ کے وڈھؤ جے،
وانگ بکرے دے ایہدی جان کسے ۔
قادریار جاں راجے دا حکم ہویا،
پکڑ لیا جلاداں نے وقت اسے ۔
14
سواد صاحب توں لکھیا لیکھ ایویں،
پورن بھگت نوں لے جلاد چلے ۔
گلی کوچیاں شہر ہڑتال ہوئی،
پاس رون وزیر دیوان کھلے ۔
تدوں گشِ آئی رانی اچھراں نوں،
جان نکل نہ جاندی ہے کسے گلے ۔
قادریار میاں ماواں پتراں نوں،
لونا ماریا کفر دے جھاڑ پلے ۔
15
ضواد ضامنی دے چھڈاونی ہاں،
لونا لکھ کے بھیجیا خط چوری ۔
پتر بنن لگوں میرا پورنا وے،
دیکھ کہی میں دتی آ ماؤں لوری ۔
آکھے لگ میرے اجے حئی ویلا،
اسی وقت چھڈاوساں نال زوری ۔
قادریار کیوں جان گواونا ہیں،
لائِ دنیاں تہمتاں ول ہوری ۔
16
توئِ طرف خدائِ دے جند دینی،
پورن آکھدا وت نہ آونا ای ۔
آخر جیونا لکھ ہزار برساں،
انت پھیر مائع مر جاونا ای ۔
خط واچ کے پورن نے لب سٹی،
کہڑی گل توں دھرم گواونا ای ۔
قادریار انہندیاں کرن جہڑے،
آخر پھیر اوہناں پچھوتاونا ای ۔
17
زئ ظلم کیتا مائع ماترے نی،
پورن آکھدا پوری نہ پوے تیری ۔
مندا گھات کمایا ای نال میرے،
دھرم ہار کے تدھ دلیل پھیری ۔
جہڑی بنی مینوں ہن جھلساں میں،
مر جائگی روندڑی مائع میری ۔
قادریار جلاداں نوں کہے پورن،
مل لین دیوو مینوں اک ویری ۔
18
این عرض کیتی سلواہن اگے،
خاطر ماؤں جلاد کھلونودے نی ۔
رانی اچھراں تے پورن بھگت اتھے،
جاندی وار دوویں مل رونودے نی ۔
پانی ڈولھ کے رت دا نیر اتھے،
دلوں حرص جہان دی دھونودے نی ۔
قادریار جلاد پھر پئے کاہلے،
پتر مائع تھوں ودیا ہونودے نی ۔
19
غین غم کھادھا رانی ہوئی انھیں،
آہیں ماردی رب دے دیکھ بوہے،
پتر پکڑ بگانیاں ماپیاں دے،
پورن بھگت نوں لے گئے باہر جوہے ۔
اوہدے دست سہکائ کے وڈھؤ نے،
اوہدی لوتھ وہانودے وچ کھہے ۔
قادریار آ لونا نوں دین رتو،
ویکھ لانودی ہار شنگار سوہے ۔
کویؤواچ
20
فے پھیر کھلوئ کے صفت کیتی،
ایہنا تریمتاں خان نوائ دتے ۔
راجے بھوج اتے اسوار ہوئیاں،
مار اڈیاں عقل بھلائِ دتے ۔
پورن بھگت وچارا سی کون کوئی،
یوسف جیہے تاں کھوہ پوائ دتے ۔
قادریار تریمتاں ڈاڈھیاں نی،
دہسر جیہے تاں تھائ مروائ دتے ۔
21
قاف کرم جاں بندے دے جاگدے نی،
رب آن سبب بنانودا ای ۔
سرے پاؤ بناؤندا قیدیاں نوں،
دکھ دیئ کے سکھ دکھاؤندا ای ۔
رب بے-پرواہ بے انت ہے جی،
اوہدا انت حساب نہ آؤندا ای ۔
قادریار پھر ثابتی دیکھ اس دی،
رب حق نوں چائ پچاؤندا ای ۔
گورکھ ناتھ دا بہڑنا
22
قاف کئی جو مدتاں گزر گئیاں،
باراں برس گزرے پورن کھوہ پایاں ۔
سائیں کرم کیتا بکھشنہار ہویا،
کوئی حکم سبب دا آن لایا ۔
گورو گورکھ ناتھ نوں خوشی ہوئی،
سیالکوٹ دی طرف نوں سیل آیا ۔
قادریار جا کھوہے تے کرن ڈیرہ،
اک سادھ جو پانی نوں لین دھایا ۔
23
لام لج تاں کھوہے وہائ دتی،
طلے پانی دے ول دھیان کرکے ۔
وچوں آدمی دا بتّ نظر آیا،
سادھ ویکھدا بتّ نظیر دھر کے ۔
کھادھا خوف تے ہوش نہ رہی کائی،
دوڑ آیا گورو دے پاس ڈر کے ۔
قادریار سنانودا گورو تائیں،
آیا جینودا میں کویں مر مر کے ۔
24
میم میں جا گورو جی کھوہے چڑھیا،
طلے پانی دے ول دھیان پایا ۔
کھادھا خوف تے ہوش نہ رہی کائی،
وچوں آدمی دا بتّ نظر آیا ۔
کرم کرو تے چل کے آپ دیکھو،
کوئی آدمی، جنّ کہ بھوت سایہ ۔
قادریار اچرج دی گل سن کے،
سارا جھنڈ گورو سیتی اٹھِ دھایا ۔
گورو گورکھ دا پورن نوں کھوہوں کڈھانا
25
نون نال دے سادھ خموش ہوئِ،
گورو پچھدا آپ کھلوئ کے جی ۔
سچ دسُ خاں توں ہیں کون کوئی،
گورو پچھدا کاہلیاں ہوئِ کے جی ۔
باراں برس نہ آدمی منہ لگا،
پورن بولیا سی وچوں روئِ کے جی ۔
قادریار میں روپ ہاں آدمی دا،
بھاویں دیکھ لوو ازمائ کے جی ۔
26
واؤ واسطہ پائِ کے کہے پورن،
منو رب دے ناؤں سوال میرا ۔
جہڑی بنی سی آکھِ سناوساں میں،
جس کارن ہویا ایہہ حالَ میرا ۔
اہل ترس ہو سائیں دے روپ تسیں،
باہر کڈھ کے پچھو حوال میرا ۔
قادریار تسیں کڈھو باہر مینوں،
پھیر پچھنا حالَ احوال میرا ۔
27
ہے حکم زبان تھیں ناتھ کیتا،
لج ترت وہانودے وچ چیلے ۔
پورن باہر آیا گورو لوتھ ڈٹھی،
جویں گھائل کیتا شیر وچ بیلے ۔
سوہنی صورتِ وچ نہ فرق کوئی،
ہتھ پیر میلے گورو اوس ویلے ۔
قادریار جا رب نوں یاد کیتا،
سچا رب جے اس دے زخم میلے ۔
28
لام لوتھ چکائ کے گورو ہوراں،
پورن بھگت نوں آندا ہے چک ڈیرے ۔
بیٹھ نال تاگید دے پچھؤ نے،
کہڑے شہر نی لڑکیا گھر تیرے ۔
کس دا پت تے کی ہے ناؤں تیرا،
کنّ کھہ پایا وڈھے ہتھ تیرے ۔
قادریار سنانودا گورو تائیں،
رب جاندا جو بنی نال میرے ۔
29
علف آکھدا ملک اجین ساڈا،
راجا بکرمجیت دی ول ہے جی ۔
اس ملکوں آیا ساڈا باپ دادا،
سیالکوٹ بیٹھے ہن مل ہے جی ۔
پورن ناؤں تے پتر سلواہن دا ہاں،
جس وڈھّ سٹایا وچ ڈل ہے جی ۔
قادریار ہن اپنا آپ دسو،
تدے کھولھ دساں اگوں گلّ ہے جی ۔
30
یہ یاد کر چیلیاں کہیا کولوں،
گورو ناتھ جاں ہویا بکھشن ہارا ۔
کجھ منگ لے بے پرواہیاں تھوں،
ٹلے بال گندائی دا سنتُ بھارا ۔
ایہدا جوگ درگاہ منزور ہویا،
متھا ٹیکدا کل جہان سارا ۔
قادریار فقیراں دی گلّ سن کے،
پورن پیا پیریں ہویا منتدارا ۔
تیجی سیہرفی
پورن دا گورو گورکھ نوں اپنا حالَ دسنا
1
علف آکھ سنانودا گورو تائیں،
قصہ حالَ حقیقتاں کھولھ کے جی ۔
نیکی مائع تے باپ دی یاد کر کے،
سبھو دسدا اوس نوں پھول کے جی ۔
گورو ناتھ جا اوس دے درد رنا،
ہنجھو رت دیاں اکھیں ڈولھ کے جی ۔
قادریار سنانودا گلّ سبھو،
سخن درد فراقَ دے بول کے جی ۔
2
بے بہت ساں لاڈلا جمیا میں،
گھت دھولریں پالیا باپ مینوں ۔
بارھیں ورھیں میں گورو جی باہر آیا،
جدوں حکم کیتا بابل آپ مینوں ۔
لاگی صد کے کرن ویاہ لگے،
چڑھ گیا سی غم دا تاپ مینوں ۔
قادریار میں آکھیا باپ نوں جی،
نہیں بھانودی اے گل آپ مینوں ۔
3
تے تک ڈٹھا بابل ول میرے،
دلوں سمجھیا میں ہوئی کہروانی ۔
کویں رب کرایا تے آکھؤ سو،
کر حکم زبان تھیں مہروانی ۔
جائ پورنا مائع نوں ٹیک متھا،
گل سمجھیئے گورو جی ہوئِ دانی ۔
قادریار میں جائ جاں محل وڑیا،
دیکھ ہویا سی لونا دا صدق فانی ۔
4
سے ثابتی رہی نہ وچ اس دے،
مینوں پکڑ کے پاس بہان لگی ۔
گورو ناتھ جی گل نوں سمجھیا جے،
کڑا زمیں اسمان دا ڈھاہن لگی ۔
کنیں کھچ میں اندروں باہر آیا،
جدوں دھرم ڈٹھا جند جان لگی ۔
قادریار جاں رات نوں آیا راجا،
اوہنوں نالشاں نال سکھان لگی ۔
5
جیم جدوں سنی راجے گل اوہدی،
اسے وقت مینوں سدوائ کے جی ۔
قہروان ہوئے باپ دے نین خونی،
دھپا ماریا پاس بٹھلائ کے جی ۔
اسے وقت جلاداں نوں آکھیا سو،
کھوہے وچ پاؤ ایہنوں جائ کے جی ۔
قادریار میاں ایس کھوہے اندر،
کر گئے داخل مینوں آئِ کے جی ۔
6
ہے حالَ سنانودا گورو تائیں،
کیہا ورتیا ایہہ نزول مینوں ۔
میرے مائع تے باپ دے وس ناہیں،
سبھے رب دکھانودا سول مینوں ۔
کرو کرم جی رب دا واسطہ جے،
ہوون نین پران وصول مینوں ۔
قادریار سنانودا گورو تائیں،
پچھا دیئ نہ جائیو سو مول مینوں ۔
7
خے خوشی ہوئی گورو ناتھ تائیں،
جل پائِ کے پوریا ترت میتا ۔
ہتھیں اپنی اوس دے منہ لایا،
پڑدے کھل گئے جدوں گھٹ پیتا ۔
پھیر بے پرواہ گورو ناتھ ہوراں،
پورن بھگت تائیں ساودھان کیتا ۔
قادریار گزار کے برس باراں،
خستاہال تائیں خوش حال کیتا ۔
8
پورن دی یوگ دی منگ تے گورکھ دی پروانگی
دال دین لگا رخصت اوس ویلے،
گورو آکھدا بچا جی ملکھ جاوو ۔
دیکھ باپ تے مائع نوں ٹھنڈھ پاوو،
دکھ کٹیا جائ تے سکھ پاوو ۔
پورن آکھدا بے حساب ہے جی،
کنّ پاڑ میرے انگ خاک لاوو ۔
قادریار کہندا پورن بھگت اوتھے،
مہربانگی دے گھر وچ آوو ۔
9
زال ذرا نہ پؤ خیال میرے،
گورو آکھدا جوگ کمان اوکھا ۔
فاقہ فکر تے سفر قبول کرنا،
دنیاں چھڈ دینی مر جان اوکھا ۔
کام مار کے کرودھ نوں دور کرنا،
مندی حرص دا توڑنا مان اوکھا ۔
قادریار کہندا گورو پورن تائیں،
ایس راہ دا مصلیٰ پان اوکھا ۔
10
رے روئِ کے پورن ہتھ بنھے،
لڑ چھڈ تیرا کتھے جاوساں میں ۔
فاقہ فکر تے سفر قبول سر تے،
تیرا حکم بجائ لیاوساں میں ۔
کرو کرم تے سیس پر ہتھ رکھو،
کھزمتگار غلام سداوساں میں ۔
قادریار توازیا ہوگُ جہڑی،
ٹہل ثابتی نال کراوساں میں ۔
11
زے زور بے زور ہو گورو اگے،
پورن آئِ کے سیس نوانودا اے ۔
گورو پکڑ کے سیس توں لٹّ کتری،
کنّ پاڑ کے مندراں پانودا اے ۔
گیری رنگ پشاکیاں کھولھ بچکے،
ہتھیں اپنی ناتھ پہنانودا اے ۔
قادریار گورو سوا لکھ وچوں،
پورن بھگت مہنت بنانودا اے ۔
کویؤواچ
12
سین سنو لوکو قصہ عاشقاں دا،
جنہاں رب دے نام توں جان واری ۔
اونھاں جان توں موت قبول کیتی،
پر ثابتی نہ دلوں مول ہاری ۔
رب جد کد اونھاں نوں بخشدا ہے،
دکھ دیئ کے سکھ دی کرے کاری ۔
قادریار جے اوس دے ہوئِ رہیئے،
اوہنوں پؤندی ہے شرم دی لج ساری ۔
پورن دا سندراں توں خیر لیاؤنا
13
شین شہر بھلا رانی سندراں دا،
پورن چلیا خاک رمائ کے جی ۔
جوگی آکھدے پورنا اج جے توں،
آویں سندراں توں پھتے پائے کے جی ۔
اگے کئی جوگی اتھے ہوئِ آئے،
محلیں بیٹھ آواز بلائِ کے جی ۔
قادریار تیری سانوں خبر ناہیں،
زور کرے جے پورنا جائ کے جی ۔
14
سواد صاحب دا نام دھیائے کے جی،
پورن آکھدا حکم دی ٹہل کائی ۔
گورو ناتھ پھڑائ کے ہتھ لوٹا،
تھاپی پشت پناہ دی مگر لائی ۔
گورو آکھدا بچہ جی مت ساڈی،
ہر کسے نوں سمجھنا بھین مائی ۔
قادریار سمال کے ملکھ پھرنا،
متِ داغ نہ صورتِ نوں لگ جائی ۔
15
ضواد ضرورت جے کسے دی ہندی مینوں،
کیوں، اپنا آپ گواؤندا میں ۔
پہلا لونا دا آکھیا منّ لیندا،
کھوہے پیندا کیوں دست وڈھاؤندا میں ۔
ہن پھیر رہے تسیں آکھ مینوں،
حرص ہندی جے ملکھ نوں جاؤندا میں ۔
قادریار جے خوشی دی گل ہندی،
گھر سو ویاہ کراؤندا میں ۔
16
توئِ تالیا وند فقیر پورن،
پہلے روز گدائی نوں چلیا ای ۔
رانی سندراں دے محل جائ وڑیا،
بوہا رنگ محل دا ملیا ای ۔
محلاں ہیٹھ جاں پورن آواز کیتی،
رانی خیر گولی ہتھ گھلیا ای ۔
قادریار غلام بہوش ہوئی،
صورتَ ویکھ سینہ تھرتھلیا ای ۔
17
زوئ ظاہرا گولی نوں کہے پورن،
گھل رانی نوں آئِ کے خیر پائے ۔
اسیں خیر لینا رانی سندراں توں،
تساں گولیاں تھوں نہیں لین آئے ۔
پورن کیہا تاں گولی نہ عذر کیتا،
پچھاں پرط کے رانی دے کول جائے ۔
قادریار میاں رانی سندراں نوں،
گولی جائ طعنہ تن بیچ لائے ۔
18
این عرض منّ رانیئیں کہے گولی،
تینوں صورتَ دا وڈا مان موئیے ۔
جہڑا آیا اج فقیر سائیں،
میں وی ویکھ کے ہوئی حیران موئیے ۔
تیرے کولوں ہے سوہنا دس حصے،
بھاویں غیرتاں دل وچ جان موئیے ۔
قادریار میتھوں نہیں خیر لیندا،
تیرے دیکھنے نوں کھڑا آن موئیے ۔
پورن نوں ویکھدیاں ہی سندراں دا وکّ جانا
19
گین غصہ آیا رانی سندراں نوں،
باری کھولھ جھروکھے دے وچ رانی ۔
کر نظر فقیر دی طرف ڈٹھا،
صورتَ دیکھ کے اوس دی سکّ دھانی ۔
آکھے گولیئے نی ایہنوں صد اندر،
ایہدی صورتَ ہی میرے من بھانی ۔
قادریار گولی کہندی آؤ اندر،
رانی سندراں دے دل مہربانی ۔
20
فے پھیر کیہا پورن بھگت اگوں،
اندر جان فقیراں دا کرم ناہی ۔
باہر آئِ کے رانی توں خیر پائیں،
اسیں فقر ہاں تے دلوں نرمُ ناہی ۔
اسیں آئے ہاں طلب دیدار دی نوں،
کوئی ہور ساڈے دل بھرم ناہی ۔
قادریار اسیلاں دے اسیں جائے،
کوئی جاتِ کجاتِ بیدھرمُ ناہی ۔
21
قاف کفل صندوق دا کھولھ رانی،
بھری بوری الٹّ کے ڈھیر کردی ۔
ہیرے لال جواہر ہور پائے،
بھر تھال لیانودی پور زردی ۔
رانی سندراں مکھ توں لاہِ پڑدا،
چرن چمّ کے پیر تے سیس دھردی ۔
قادریار کہے کھڑے ہو رہو اتھے،
روز رہانگی ہوئِ غلام بردی ۔
22
قاف کرم کرو وسو پاس میرے،
کھلی اک میں عرض گزارنی ہاں ۔
اندر چلو تاں رنگ محل تائیں،
توسک فرش وچھائ بہاونی ہاں ۔
کراں ٹہل جو تساں دی خوشی ہووے،
بھوجن کھاؤ تاں ترت پکاونی ہاں ۔
قادریار کھڑی رانی عرض کردی،
گھڑی رہو تاں جیؤکا پاونی ہاں ۔
23
لام لیائیے بھچھیا کہے پورن،
اندر واڑ بناؤ نہ چور سانوں ۔
اگے اک پھاہی وچوں لنگھ آئے،
ہن کجیئے پاؤ نہ ہور سانوں ۔
محلاں وچ سہانودے تسیں راجے،
اسیں جاندڑے بھلے ہاں ٹور سانوں ۔
قادریار پھر بھوجن دی بھکھ ناہی،
سوا پہر دی واٹ نہ موڑ سانوں ۔
24
میم منتاں کرے نہ رہے پورن،
لے کے بھچھیا گورو دے کول آیا ۔
ہتھ جوڑ کہندا گورو ناتھ اگے،
میں تاں روبرو جائ کے خیر لیایا ۔
گورو ناتھ تے دیکھ حیران ہویا،
ہیرے لال جواہراں کس پایا ۔
قادریار کہندا رانی سندراں نے،
ایہہ خیر تساں ول اے گھلایا ۔
پورن دا ہیرے جواہر موڑن آؤنا
25
نون نہیں ایہہ دولتاں کم ساڈے،
گورو آکھدا موڑ لے جاؤ پوتا ۔
مایہ لوبھ فقیراں دا کم ناہیں،
بھکھیا بھوجن منگ لے آؤ پوتا ۔
فقر جہی نہ دولت ہور کوئی،
سانوں دتی ہے آپ اﷲ پوتا ۔
قادریار جواہراں نوں روڑ جانو،
ایہہ دولت دنیاں ہواؤ پوتا ۔
26
واؤ ونجھن لگا اگلے بھلک پورن،
موتی موڑنے نوں شہر ول اتے ۔
رانی سندراں اوس دا راہ تکے،
کھڑی دیکھدی رنگ محل اتے ۔
جانی جان فقیراں دا رب والی،
پورن جائ وڑیا گھڑی وکھت اتے،
قادریار پورن اس دا گاہک ناہیں،
رانی لوڑدی سی جہڑی گل اتے ۔
27
ہے ہس کے آئِ سلام کردی،
رانی سندراں پورن بھگت تائیں ۔
پورن بھگت الٹ کے آکھیا سو،
موتی سانبھ رانی ساڈے کم ناہیں ۔
پکے بھوجن دی دل نوں چاہ ہیگی،
اچھیا حئی تاں ترت پکائ لیائیں ۔
قادریار میرا گورو کھفے ہندا،
لال موتیاں ہیرے نہ چتّ لائیں ۔
28
لام لیائ کے ہیرے جواہراں نوں،
پورن سندراں دے پلے پانودا ای ۔
رانی سندراں دیکھ بے تاب ہوئی،
پورن دے موتی ترت جانودا ای ۔
رانی سندراں بھوجن پکان لگی،
پورن گورو جی دے پاس آنودا ای ۔
قادریار پورن جائ گورو اگے،
ہتھ بنھ کے سیس نوانودا ای ۔
کویؤواچ
29
علف آکھدے صورتِ ہے رزق ادھا،
جیکر آپ کسے نوں رب دیوے ۔
سورتوند جے کسے دے ول ویکھے،
سبھ کوئی بلانودا ہسّ کے وے ۔
مارے صورتاں دے مر گئے عاشق،
نہیں حسن دا درد فراقَ ایویں ۔
قادریار پرواہ کی سوہنیاں نوں،
جنہاں حسن دی منگی مراد لیوے ۔
رانی سندراں دا گورو گورکھ کول جانا
30
یہ یاد کیتی کھولھ چیز ساری،
پورن آکھدا گورو جی آنودی اے ۔
رانی سندراں مکھ توں لاہ پڑدا،
ہتھ بنھ کے سیس نوانودی اے ۔
چھتی بھوجن گورو دے رکھ اگے،
آجز ہوئِ کے عرض فرمانودی اے ۔
قادریار اسیں کھڑے دیکھنے نوں،
رانی کی انعام لے آنودی اے ۔
چوتھی سیہرفی
1
علف آدی جوگی سبھے دیکھ اوہنوں،
چاروں طرف چپھیریوں گھت گھیرا ۔
رانی سندراں مکھ توں لاہ پڑدا،
سبھناں ول ددار دے پھیرا ۔
گورو ناتھ تے پورن رہے ثابت،
ہور ڈولیا سدھاں دا سبھ ڈیرہ ۔
قادریار گورو ترسوان ہویا،
مونہوں منگ رانی جو کجھ جیو تیرا ۔
2
بے بہت ہے گورو جی دئیا تیری،
رانی آکھدی کجھ اٹکا ناہی ۔
ہیرے لال جواہر سورن موتی،
گھر مینودے مال متاع ناہی،
اگے گولیاں باندیاں داعیاں نے،
ہور کاسے دی کجھ پرواہ ناہی ۔
قادریار دیدار نوں اسیں آئے،
ہرو منگنے دی دل چاہ ناہی ۔
3
تے تٹھا ہاں رانیئے منگ میتھوں،
دوجی وار کہندا گورو ایہو ویلا ۔
رنگ رنگ دے باغ بہار ہوئے،
سبھ آیا ہے گورو دے دیکھ میلہ ۔
رانی سندراں پھیر کے نظر کیتی،
پورن بھگت ہے امرت پھل کیلا ۔
قادریار جے تٹھا ہیں بخش مینوں،
رانی آکھدی پورن بھگت چیلا ۔
پورن چلیا رانی دی ڈھکّ ہو کے
4
سے ثابتی نال کر بچن بیٹھا،
دل کھسدے گورو نے ٹوریا ای ۔
پورن چلیا رانی دی ڈھکّ ہو کے،
حکم گورو دا اوس نہ موڑیا ای ۔
رانی سندراں کرے دلیل دل دی،
سوئی کرم پایا جو میں لوڑیا ای ۔
قادریار میاں واٹے جائ پورن،
رانی گورو دا سنگ وچھوڑیا ای ۔
5
جیم جدوں لے سندراں تری پورن،
کہندی اج چڑھی چلے راج دے جی ۔
خوشی وچ نہ مینودی چولڑے دے،
بند ٹٹ گئے پشواز دے جی ۔
جیسا لال میں اج خرید آندا،
ایسا ہور نہ کوئی وہاجدے جی ۔
قادریار جاں اپنے شہر وڑی،
کم ویکھ غریب نواج دے جی ۔
پورن دا بہانے نال نسّ جانا
6
ہے ہوش کیتی پورن بھگت اتھے،
بیٹھ حالَ حوال پڑھایا(پچھانیا) ای ۔
جنہاں گلاں تھوں ربّ جی سنگدا ساں،
کیہا رانی نے مینوں رنجانیا ای ۔
اتھے آکھدا میں دشا بیٹھ آواں،
دلوں سمجھ کے بول وکھانیا ای ۔
قادریار کھڑوئ کے سندراں نوں،
پورن آکھدا وانگ اننجانیا ای ۔
7
خے خبر نہ سی رانی سندراں نوں،
پورن دیئ دغا تر جانودا ای ۔
میں تاں جاندی سی میرے حسن متا،
جہڑا ایہہ عرضاں فرمانودا ای ۔
اوہنوں گولیاں باندیاں نال دتیاں،
آکھے پھر دشا پار آنودا ای ۔
قادریار میاں واٹے جائ پورن،
ٹلے بال دا راہ پچھاندا ای ۔
8
دال دسیا آئِ کے گولیاں نے،
پورن رانیئے دھروہ کمائِ گیا ۔
اسیں گورو دے واسطے پائِ رہیاں،
ہتھیں پے کنی چھڈوائ گیا ۔
رانی سندراں سن بتاب ہوئی،
سسی واگ مینوں برہوں لائِ گیا ۔
قادریار کھلوئ کے پچھیا سو،
دسو گولیؤ نی کہڑے راہ گیا ۔
9
زال ذرا نہ طاقت رہی تن وچ،
کیلی سندراں غماں دے گیت لوکو ۔
میں تاں بھلی تسیں نہ بھلو کوئی،
لاوو جوگیاں نال نہ پریت لوکو ۔
جنگل گئے نہ بہڑے سندراں نوں،
جوگی ہین اگے کیہدے میت لوکو ۔
قادریار پچھا کھڑی دیکھدی ساں،
خوش وقت وی ہویا بتیت لوکو ۔
10
رے رنگ محل تے چڑھی رانی،
روئِ آکھدی پورنا لٹ گئیوں ۔
باغ حرص دا پکّ تیار ہویا،
ہتھیں لائِ کے بٹیاں پٹ گئیوں ۔
گھڑی بیٹھ نہ کیتیاں رج گلاں،
جھوٹھی پریت لگائِ کے اٹھ گئیوں ۔
قادریار میاں سسی وانگ مینوں،
تھلاں وچ کوکیندی نوں سٹ گئیوں ۔
11
زے زور نہ سی سوہنے نال تیرے،
کھڑی دست پکاردی ول سوہی ۔
پورن نظر نہ آنودا سندراں نوں،
رانی رنگ محل توں ٹٹّ موئی ۔
دھپے عشقَ دے مار حیران کیتی،
پاٹے نین نکوں چلی رت سوہی ۔
قادریار جا لوک حیران ہوئے،
اج باز تے چڑی اسوار ہوئی ۔
12
سین سندراں دے سواس مکت ہوئے،
پورن نس کے گورو دے پاس پنا ۔
گورو آکھیا سی کر قہر آئیوں،
تیرے کارن ہویا ہے اج کھونا ۔
پورن پرط ڈٹھا گورو خفا دسے،
بھر نین گڑاونے تدے رنا ۔
قادریار گورو کہیا جائ گولہ،
مل ماپیاں نوں پوی ٹھنڈھ اوہناں ۔
پورن دا مڑ سیالکوٹ جانا
13
شین شہر سلکوٹ دی طرف بنے،
گورو وداع کیتا مہربان ہو کے ۔
باغ اپنے آسن آن لایا،
بارھیں ورھیں راجے نگاہوان ہو کے ۔
لوک آکھدے مویا ہے خصم ایہدا،
تخت اجڑے تدوں ویران ہو کے ۔
قادریار ترونکیا جائ پانی،
داکھاں پکیاں نی ساودھان ہو کے ۔
14
سواد صفتِ سن کے کرامات ظاہرا،
سارا شہر ہمائ کے آنودا ای ۔
باراں برس گزرے لکھے کون کوئی،
پڑدا پائِ کے مکھ چھپانودا ای ۔
جے کوئی پاس آوے اوہ مراد پاوے،
نام ربّ دے آس پجانودا ای ۔
قادریار جاندے دکھ دکھیاں دے،
پورن انھیاں نین دوانودا ای ۔
15
ضواد ضرب جلانودا جوتِ ایسی،
راجا سنے رانی چل آیا ای ۔
اگے اگے سلواہن تے پچھے لونا،
رب دہاں نوں باغ لیایا ای ۔
پورن جانیاں ماتا تے پتا آئے،
جنہاں مار کھوہے گھتوایا ای ۔
قادریار میاں اگوں اٹھ پورن،
چمّ چرن تے سیس نوایا ای ۔
16
توئِ طرف تیری متھا ٹیکنے نوں،
راجا کہے اسیں سیوادار آئے ۔
اگوں اٹھ کے تدھ فقیر سائیں،
وڈا بھار ساڈے سرے چاڑھیا اے ۔
میرے بھانے تے راجیا رب تینوں،
کر گراں دے روپ اتاریا اے ۔
قادریار توں دیش دا مال خاوند،
تاں میں ایتنا بچن پکاریا اے ۔
17
زوئ ظاہرا دس توں مونہوں راجا،
کیوں کر چل کے آئیوں استھان میرے ۔
راجا آکھدا سچ فقیر سائیں،
گھر نہیں ہندی سنتان میرے ۔
آننگن دسے نہ کھیڈدا بال مینوں،
سننجے پئے نی محل ویران میرے ۔
قادریار میاں چوی برس گزرے،
گھر وسدی اے نہ نشان میرے ۔
18
این عقل ساڈی اندر آنودا اے،
اک پتر تیرے گھر ہویا ہے ۔
اہنوں جائ کے وچ اجاڑ دے جی،
وانگ بکرے دے کسے کوہیا ہے ۔
اوہدی وارتا راجیا دسّ مینوں،
کس دکھ عذابِ نال مویا ہے ۔
قادریار سلواہن نوں یاد آیا،
دکھ پتر دے نین بھر رویا ہے ۔
19
غین گزر گئے جدوں برس چوی،
راجا آکھدا سچ فقیر سائیں ۔
بیٹا اک میرے گھر جمیاں سی،
رانی اچھراں دے سی شکم(جسم) تائیں ۔
ماتر مائع نوں دیکھ کدھرم ہویا،
سن ماریا اس دی داد کھاہیں ۔
قادریار کہندا پورن بھگت اگوں،
راجا مائع جھوٹھی پتر دوش ناہیں ۔
20
پھے پھول کے وارتا دس مینوں،
پورن آکھدا پتر دی گل ساری ۔
گھر ہوگُ اؤلاد جو تد تیرے،
جو کجھ ورتی زبان تھیں دس ساری ۔
سچو سچ نتار کے دس مینوں،
جھوٹھی گل نہ کریں توں ذرا کائی ۔
قادریار اولاد دی سک مندی،
لونا کھولھ کے درد سبھ دسیا ای ۔
21
قاف قہر ہوئی تقصیر میتھوں،
رانی کھولھ کے سچ سنایا ای ۔
بھلا پورن ناہیں، بھلی میں بھیڑی،
جدوں ملن محلیں مینوں آیا ای ۔
گلاں کیتیاں میں آپ ہدریاں نی،
تہمتِ لائِ کے لال کہایا ای ۔
قادریار سلواہن جاں گل سنی،
لہو فٹ نیناں وچوں آیا ای ۔
22
قاف کرم کیتے تدھ ہین میرے،
راجا کہے لونا ہینسیاریئے نی ۔
اجیہا پتر نہ آنودا ہتھ مینوں،
تدھ مار گوایا ای ڈاریئے نی ۔
شکل ویکھ کے صدقوں بسدک ہوئیے،
تہمت دے کے پتر کیوں ماریئے نی ۔
قادریار تیری مینوں خبر ہندی،
تیری لیکھ کردا چنچل ہاریئے نی ۔
23
لام لکھیاں ورتیاں نال اوہدے،
پورن آکھدا جان کے بھوگ راجا ۔
ایہدے وس ناہی ہوئی ربّ ولوں،
توں تاں ہوئی نوں بخشن یوگ راجا ۔
دتا اک چاول ایہہ چکھ ماتا،
جودھا پتر تساں گھر ہوگُ راجا ۔
قادریار پر اس دی ماؤں وانگوں،
ساری عمر دا ہوسی ویوگ راجا ۔
ماں پتر دا میل
24
میم ملن آئی ماتا اچھراں اے،
دسو مینوں لوکو آیا سادھ کوئی ۔
میرے پتر دا باغ ویران پیا،
پھیر لگا ہے کرن آباد کوئی ۔
میں بھی لے آواں دارو اکھیاں دا،
پورن چھڈ نہ گیا سواد کوئی ۔
قادریار میں تاں لکھ وٹنی ہاں،
دارو دیئ فقیر مراد کوئی ۔
25
نون نظر کیتی پورن پرط ڈٹھا،
ماتا آنودی اے کسے حالَ مندے ۔
اڈی کھوڑیاں نال بہوش ہوئی،
اوہنوں نظر نہ آنودے خار کنڈے ۔
پورن ویکھ کے سہِ نہ سکیا ای،
روئے اٹھیا ہوئے حیران بندے ۔
قادریار میاں اگوں اٹھ پورن،
دیکھاں کس طرحاں ماؤں دے درد ونڈے ۔
26
واؤ ورتیا کی تیرے نال ماتا،
پورن آکھدا دس خاں سار مینوں ۔
تیرے روندی دے نین بسیر ہوئے،
نظر آنودا اے عذار مینوں ۔
ماتا آکھدی دکھ نہ پھول بیٹا،
پیا پتر بیراگ غبار مینوں ۔
قادریار برے دکھ پتراں دے،
گیا درد وچھوڑے دا مار مینوں ۔
27
ہے ہتھ نہیں آنودے موئے ماتا،
پورن آکھدا ماتا توں روئِ ناہی ۔
ارجن داس جہے ڈھاہیں مار گئے،
بنیا اک ابھمنو کوئِ ناہی ۔
کینوں نہیں لگے سل پتراں دے،
ماتا توں دلگیر بھی ہوئِ ناہی ۔
قادریار دلیریاں دیئ پورن،
غم خواہ مائی کھپھتن ہوئِ ناہی ۔
28
لام لئی آواز پچھان ماتا،
سچ آکھ بیٹا کتھوں آیا ہیں ۔
کہڑا ملکھ تیرا کیندھا پتر ہیں توں،
کہڑی مائع کرماں والی جایا ہیں ۔
اکھیں دسے تاں صورتوں لبھ لواں،
بولی ولوں تاں پتر پرتایا ہیں ۔
قادریار آکھے دس بھیت مینوں،
جاں میں بھلی جاں ربّ ملایا ہیں ۔
29
علف آکھدا پورن بھل ناہیں،
توں تاں بیٹھ کے سمجھ کر سار میری ۔
ٹلا ملکھ تے پتر ناتھ دا ہاں،
ایہہ یوگ کماونی کار میری ۔
مڈھوں شہر اجین برادری دے،
راجبنسیاں دی دنیاندار میری ۔
قادریار سلواہن دا پتر ہاں میں،
پورن نام تے ذات پریار میری ۔
30
یہ یاد نہ ماتا نوں غم رہا،
پڑدے بے دیدے سڑ کے کھل گئے ۔
پورن ویکھدی نوں تھنیں دودھ پیا،
دھار مکھ پرنالڑے چل گئے ۔
اوہنوں اٹھ کے سینے دے نال لایا،
رب سکھ دتے دکھ بھل گئے ۔
قادریار میاں مائی اچھراں دے،
شان شوکت سبھے ہور بھل گئے ۔
پنجویں سیہرفی
1
علف آپ خدائِ ملایا ہے،
پورن بارھیں ورھیں پھیر ماپیاں نوں ۔
نالے ماتا نوں اکھیاں دتیاں سو،
نالے لال دتا اکلاپیاں نوں ۔
راجا روئِ کے جی ان گل ملیا،
پچھوتانودا بچن الاپیاں نوں ۔
قادریار کہندا پورن بھگت اوہناں،
پچھوتاوو نہ وقت وہاپیاں نوں ۔
2
بے بہت ہوئی پریشان لونا،
پورن ویکھدی نوں چڑھ تاپ جائ ۔
روح سیاح ہوئی پڑدے جوتِ چلی،
زمیں وہل نہ دیئ سو چھپ جائ ۔
پورن نظر کیتی لونا کھلی پچھے،
لوک پاس آون چڑھ دھپ جائ ۔
قادریار جو جو متھا ٹیکدا ہے،
لونا نال حیرانگی کھپِ جائ ۔
3
تے توں نہ ہو غم ناک مائع،
پورن آکھدا لنا نوں بال ہوئی ۔
تیرے وس نہیں سندا کول راجا،
پچھلا رکھیں نہ خواب خیال کوئی ۔
داونگیر میں اپنے باپ دا ہاں،
جس پچھیا نہیں حوال کوئی،
قادریار جیہی میرے باپ کیتی،
ایسی کون کردا پتر نال کوئی ۔
4
سے ثابتی اک نہ گل چلے،
راجا گھٹ لتھا شرمندغی تھوں ۔
دلوں جاندا میتھوں کی ورتیا سی،
صاحب ول ہویا ایہدی زندگی تھوں ۔
درگاہ وچ جواب کی کراں گا میں،
کم مول نہ ہویا پسندگی تھوں ۔
قادریار سلواہن دا اس ویلے،
رنگ زرد ہویا شرمندغی تھوں ۔
سلواہن دا پورن نوں راج بھاگ سنبھالن لئی کہنا
5
جیم جاؤ وسو تسیں گھر باریں،
پورن آکھدا باپ نوں سنی راجا ۔
کرے ماں دی سونپنا اس ویلے،
باہوں پکڑ لے جائ توں ہنی راجا ۔
نالے لونا نوں جاننا اسے طرحاں،
سچو سچ نتار کے پنی راجا ۔
قادریار اس روز دا فکر کرکے،
قصہ جوڑ بنایا سی گنی راجا ۔
6
ہے حکم کیتا راجے اوس ویلے،
گھر چل میرے آکھے لگ پتا ۔
کنجی پھڑ توں دست خزانیاں دی،
پہن بیٹھ توں حکم دی پگّ پوتا ۔
تینوں دیکھ میرا من سادھ ہویا،
دلوں بجھی ہے حرص دی اگ پوتا ۔
قادریار کردا سلواہن ترلے،
میں تاں سونترا سدیا جگ پوتا ۔
7
خے خاہس جنجال دی ناہیں مینوں،
پورن آکھدا بنھ کے رکھدے ہو ۔
میرے ولوں تاں راج لٹائ دیوو،
جے کر آپ کمائِ نہ سکدے ہو ۔
جینوں درد میرا میں تاں سمجھ لیا،
تسیں ترلے کردے مارے نک دے ہو ۔
قادریار میں سرپر جاونا جے،
نہیں پاس رہنا جہڑی تکدے ہو ۔
8
دال دے کے پھیر دعا مونہوں،
پھیر ماپیاں نوں اک بچن کہسی ۔
تخت بہیگا ہور بھراؤ میرا،
جہڑا ہوگُ تساں گھر راج بحثی ۔
مرد ہوگُ راجا وڈے حوصلے دا،
جتھے پوے مقدمہ فتح لیسی ۔
قادریار رسالو نوں بیٹا آکھیں،
پھیر راج راجا تیرا سکھی رہسی ۔
9
زال ذرا نہ پوو خیال میرے،
پھیر مائع اگے ہتھ بندیو سو ۔
آکھے ماؤں نوں نگر نہ تھاوِ میرا،
کہیا باپ دا سبھ چا ردیو سو ۔
آکھے جوگیاں نوں کرو کوچ ڈیرہ،
پلا حرص دا چائ الدیو سو ۔
قادریار لگا اتھوں ترن پورن،
مائی اچھراں نوں پھیر سدیو سو ۔
10
رے روئِ کے آکھدا ماں تائیں،
جہڑا کرم لکھیا سوئی پا لیا میں ۔
اس شہر تھیں باپ تگیر کر کے،
کیہڑی پتِ دے نال نکالیا میں ۔
کہنوں کھولھ کے دلے دا حالَ دساں،
جہڑا جپھر سریر تے جالیا میں ۔
قادریار میاں پورن بھگت آکھے،
ونڈ لئے نے اپنے تالیا میں ۔
11
زے زندگانی تد ہوگ میری،
آکھے لگ میرے گھر چل پوتا ۔
چوھی برس گزرے آہیں ماردی نوں،
تیرے نال نہ کیتی ہے گلّ پوتا ۔
دور گیاں دے درد فراقَ برے،
سینے رہندے نے سجرے سل پوتا ۔
قادریار کرکے ہتھیں کال میرا،
ایتھوں پھیر جائیں کتے ول پوتا ۔
پورن دا ودیا ہونا
12
سین سمجھ ماتا توں تاں بھولیئے نی،
پورن بھگت کھلوئ کے دے متیں ۔
گوپی چند دی ماں سالاریئے نی،
جس توریا پتر فقیر ہتھیں ۔
توں بھی ٹور ماتا راضی ہوئے کے نی،
مینوں جان دے پھاہی نہ مول گھتیں ۔
قادریار فقیر دا رہن ناہیں،
روئِ روئِ کے میرے نہ مگر وتیں ۔
13
شین شیر کھورا میتھوں جدا ہوئیوں،
مساں مساں میں ڈٹھا ہے مکھ تیرا ۔
چوی برس گزرے نعرے ماردی نوں،
اجے پھول نہ پچھیا دکھ تیرا ۔
دسیں پورنا وے ہوئی پھیر کیکر،
لگیو مر حیاتی دا رخ تیرا ۔
قادریار میں نت چتاردی ساں،
خواب وچ سنیہڑا سکھ تیرا ۔
14
سواد صاحب دتی جند جان میری،
کی توں لگی ہیں سچ پچھان مائی ۔
گورو ناتھ جی کڈھیا کھوہ وچوں،
رب دتے نی نین پران مائی ۔
مت خفا ہووے کرے کال میرا،
اوہدے کول دیوو مینوں جان مائی ۔
قادریار زبان تھیں قول کیتا،
پھیر ملانگا تینوں میں آن مائی ۔
15
ضواد ضامنی گراں دی وچ لے کے،
ماتا ٹوریا ایت قرار لوکو ۔
دلوں سمجھیا رب دا بھلا ہووے،
سانجھ رکھی سو وچ سنسار لوکو ۔
ڈگے لال ہتھاں وچوں لبھدے نے،
کرماں والیاں نوں دوجی وار لوکو ۔
پورن ہو ٹریا وداع اچھراں توں،
قصہ جوڑیا سی قادریار لوکو ۔
16
تئ طرف تریا گورو اپنے دی،
جا کے چرناں تے سیس نوانودا ای ۔
پہلاں جائ پردکھنا تنّ کردا،
مکھوں آدی الکھّ جگانودا ای ۔
سارے سنتاں نوں پھیر ڈنڈوت کر کے،
آسن لائِ دھواں پھیر پانودا ای ۔
قادریار پھر پچھیا گورو پورے،
مائی باپ دا حالَ سنانودا ای ۔
گورکھ نوں سیالکوٹ دا حالَ دسنا
17
زوئ جدوں پہلوں اوتھے جائ وڑیا،
ڈٹھا باغ ویران اجاڑ ہویا ۔
اک برچھ دے ہیٹھ میں جائ بیٹھا،
پر اوہ بھی سی ناتھ جی سکا ہویا ۔
نام سمر کے آپ دا چھٹا دتا،
جڑھاں سیتی اوہ گورو جی ہرا ہویا ۔
قادریار سبھ باغ گلزار ہویا،
دھمیں خلق تے شہر وہیر ہویا ۔
18
این آئِ اتھے لوک عرض کردے،
لگے اپنے ارتھ سناونے نوں ۔
مہربانگی آپ دی نال سائیاں،
ارتھی ارتھ لگے تدوں پاونے نوں ۔
سنیا راجے تے رانی دے سہت آیا،
دلوں لوچے مراد دے پاونے نوں ۔
قادریار میں ادب تاں بہت کیتا،
پتا جان کے جیؤ ڈراونے نوں ۔
19
غین غم دے نال مونہوں بولیا ای،
سلواہن راجا شرمائ کے جی ۔
اسیں لوک سنساری ہاں دکھاں بھرے،
تسیں سادھ تپسی پریت بھائِ کے جی ۔
اساں آکھیا ارتھ کہُ اپنا توں،
راجا رویا درد سنائِ کے جی ۔
قادریار بلائے کے آکھیا میں،
اک پتر ہوسی گھر آئکے جی ۔
20
پھے پھیر رانی مونہوں سچ کہیا،
پورن پتر ایہدے گھر جمیا سی ۔
نال تہمتاں میں مروائ دتا،
راجا سن کے گل نوں کمبیا سی ۔
پھیر کیہا میں راجیا بخش اینوں،
گھر پتر ہوگُ راجا تھمیا سی ۔
قادریار تدوں رانی اچھراں دا،
درس کیتا جہدا جیو گمیا سی ۔
21
قاف کرم ہوئے تدوں اچھراں دے،
رب اوس نوں ناتھ جی نین دتے ۔
دیکھ صورتَ میری تدوں رون لگی،
بچا چھڈ کے جائیں نہ ول کتے ۔
مینوں ترسدی نوں ربّ میلیا ہے،
رب لکھے سے پورنا بھاگ متھے ۔
قادریار کہیا میں پھیر ملساں،
تدوں تر کے آیا ہاں ول اتھے ۔
22
قاف کفر تھیں گورو جی خوف آوے،
جہڑا حکم کرو سوئی کرے چیلا ۔
جے کر کہو تاں دھونیاں تاپاں اتھے،
جے کر کہو کراں تپ وچ بیلا ۔
میرا بچن ہے ناتھ جی نال ماتا،
تیری کرپا جو ہوئِ تاں ہوئِ میلہ ۔
قادریار دیال ہو گورو کہندا،
بچا چلانگے نال لے سبھ ڈیرہ ۔
23
لام لد اسباب سبھ سادھ چلے،
چڑھے پربتاں دے اپر جائ بھائی ۔
کوئی جنگلاں دے وچ نام جپدا،
کوئی کرے تپسیا کٹھن بھائی ۔
نام سائیں دا جاپدے دنے راتیں،
اک ساس نہ دنے بھلائِ بھائی ۔
قادریار سادھ خدائِ دے جی،
کر کے کرم دندے بنے لائِ بھائی ۔
24
میم مل بیٹھے نی سادھ ڈیرے،
چرچہ کرن جو جوگ دھیان دی جی ۔
سدھّ روپ دا کردے جاپ سارے،
مایہ تجی ہے دیش جہان دی جی،
پورن دیکھ کے گراں دی چال ساری،
رچ رہی ہے وچ جہان دی جی ۔
قادریار تدوں پھیر آکھدا ای،
گورو سنیئے بات ندان دی جی ۔
پورن دا مڑ ماں نوں ملن آؤنا
25
نون نال دے سدھاں نے کہیا اتھے،
جی اسیں چلیئے سیل ولائتاں دے ۔
دکھن پورب تے پسچم دیکھ سارے،
لتھے آئِ کے وچ گجرائتاں دے ۔
ٹلے اپنے تے سدھ آئِ بیٹھے،
وڈے سورمے نی کرامائتاں دے ۔
قادریار کی سدھاں دی صفت کریئے،
بن بیٹھے نی کئی جمائتاں دے ۔
26
واؤ وطن سیالکوٹ اندر،
میری مائع تے باپ اناتھ سادھو ۔
میں تاں مائع دے نال قرار کیتا،
پھر آوانگا دوجڑی وار سادھو ۔
پتر بھیا رسالو سلواہن دے جی،
راج دتا ہے اس نوں ناتھ سادھو ۔
قادریار پرتگیا پوری کریئے،
نال دھرم دے کرنا ہے ساتھ سادھو ۔
27
ہے حکم کیتا گورو ناتھ جی نے،
سدھ منڈلی اٹھ تیار ہوئی ۔
دھوڑ انگ ببھوت تے پہن کھلتے،
ناد سنگیاں دھنک ادھار ہوئی ۔
مکھوں ترن الکھ جگائ کر کے،
خبر ترت ہی وچ سنسار ہوئی ۔
قادریار میاں رانی اچھراں دے،
بھاگ جاگ آئے خبردار ہوئی ۔
28
لام لائِ دتا وچ باغ ڈیرہ ،
راجا سنے پروار چل آیا ای ۔
رانی اچھراں تے سلواہن راجا،
لونا پتر رسالو جو جایا ای ۔
ہور نوکراں چاکراں ٹہلناں نے،
ہتھ جوڑ کے سیس نوایا ای ۔
قادریار جاں گراں دا درس کیتا،
راجے رانیاں نے سکھ پایا ای ۔
29
علف الکھ جگائ کے آکھیا سو،
راجا منگ لے جو کجھ منگنا ای ۔
اگوں اٹھ رسالو نے بچن کیتا،
کرامات دسو کیا سنگنا ای ۔
پورن اپنے گورو نوں یاد کرکے،
جھولی وچوں دتا کڈھ کنگنا ای ۔
قادریار جاں ڈٹھی آ جوگ سکتا،
ہتھ جوڑ کے دان سکھ منگنا ای ۔
30
یہ یاد کیتا پورن ماؤں تائیں،
بچہ کیتا ای قول قرار پورا ۔
سدھ منڈلی دے وچ جوگی وڈا،
ہن ملیا ہے ناتھ جی گورو پورا ۔
بھرم بھید جاگے میرے جنم دے جی،
مکت ہوئِ بیکنٹھ جا پینُ چوڑا ۔
قادریار قصہ پورن بھگت والا،
تسیں سنو لوکو اتھے ہویا پورا ۔
Qadir Yar (1803 ?-1892) was a prominent poet of 19th century of Punjabi language. He is mainly
known to common people through his Qissa Puran Bhagat. His other works are Qissa Raja
Rasalu, Qissa Sohni-Mahiwal, Siharfian Hari Singh Nalwa, Mehrajnama and Rajnama. He got a
well from Maharaja Ranjit Singh for his Qissa Puran Bhagat.