میری موت تے نہ روئیو، میری سوچ نوں بچائیو ۔
میرے لہو دا کیسر ریتے 'چ نہ رلائیو ۔

میری وی زندگی کی ؟ بس بور سرکڑے دا،
آہاں دا سیک کافی، تیلی بے شکّ نہ لائیو ۔

ہونا نہیں مے چاہندا، سڑ کے سواہ اکیراں،
جد جد ڈھلیگا سورج، کن کن میرا جلائیو ۔

ولگن 'چ قید ہونا، میرے نہیں موافق،
یاراں دے وانگ ارتھی سڑکاں 'تے ہی جلائیو ۔

جیون توں موت تائیں، آؤندے بڑے چراہے،
جس دا ہے پندھ بکھڑا، اوسے ہی راہ لجائیو ۔

میری موت تے نہ روئیو، میری سوچ نوں بچائیو ۔
میرے لہو دا کیسر ریتے 'چ نہ رلائیو ۔

تسیں اونا چر رہے جروانیاں دے وانگ ۔
رہے جنا چر اسیں ہی نتانیاں دے وانگ ۔

بھورا دل جدوں کھڑے، توں تاں جھٹّ توڑ دیویں،
تیری اوہی گلّ اے نیانیاں دے وانگ ۔

ساڈی بھکھ والی بھٹھی جے توں نہیں سی بجھاؤنی،
کاہنوں وچو وچ بھنی گئے دانیاں دے وانگ ۔

گلاں تیریاں 'چ آؤندا کتے ساaڈ وی ذکر،
مٹھے اسیں وی ہو جانا سی مکھانیاں دے وانگ ۔

وار وار دا قرار وار وار انکار،
اسیں منی گئے ربّ دیاں بھانیاں دے وانگ ۔

نہیں چہرے اداس ویکھانگے ۔
تیری زندگی ہلاس ویکھانگے ۔

ساڈے مرنے دی خبر دا کی بنیاں،
تیرے پنڈ دا جلاس ویکھانگے ۔

ہاں ! جڑو کلی دے سر کسیر جڑو،
کالے ڈیمبھو نراش ویکھانگے ۔

تیری چنتا دی زہر نوں پی کے وی،
تیرے من دا مٹھاس ویکھانگے ۔

پہلاں دھرتی دے سارے چبّ کڈھ کے،
تیری جھانجر دی راس ویکھانگے ۔

اسیں اپنے لہو دی چرھگل 'تے،
تیرے دل دا بھڑاس ویکھانگے ۔

ظالم ہے جد مظلوم نوں نیزے تے ٹنگدا ۔
برچھا لہو 'چوں اگیا، ظالم نوں ڈنگدا ۔

ہو کے پرھاں توں جنگیا، امناں دی گلّ چھیڑ،
لوکیں کرنگے فیصلہ، تیرے پکھنڈ دا ۔

ملدی قلم دے نال جا، لوہے دی واز آ،
چڑھدا نشہ گوبند دی چنڈی دے چنڈ دا ۔

میرے تاں کول پھیر وی، گیتاں دا سیک ہے،
آؤ علاج سوچیئے، لوکاں دی ٹھنڈ دا ۔

حقاں لئی ہاں ور رہے، ہونی دی نعر نوں،
اوکھا بڑا لنگھنا، جیون دے رنڈ دا ۔

اسیں ذرا وی جھاک نہ رکھدے حوراں دی ۔
کری خوشامد جاندی نہ مغروراں دی ۔

جیون نوں میں سانبھ سانبھ کے رکھدا ہاں،
میرے کول امانت ایہہ مزدوراں دی ۔

ساڈی بیہی وچ چوڑیاں دا ہوکا،
دیئیں نہ ویرا ونجاریا ۔
ساڈے پنڈاں 'چ تاں ساؤن 'چ وی سوکا،
سوکا-وے ویرا ونجاریا ۔

دہلیاں 'چ بیٹھی میرے ویر دی مکان وے ۔
آئیاں کڑمتاں میری بھابی نوں وران وے ۔
جیہدے چاواں دا وے ہو گیا ای ٹوکا ۔
ٹوکا-وے ویرا ونجاریا...........

تیاں دا تہار بھائیاں سر 'تے منائیدا ۔
ایویں ساتھوں ونگاں کولو گٹّ نی بھنائیدا ۔
توں کی جاندا ایں بھلیا وے لوکا ۔
لوکا-وے ویرا ونجاریا...........

راٹھاں دی نونہہ روز رتا چوڑا چھنکا کے وے ۔
جان جان لنگھے ساڈی بیہی نوں چڑا کے وے ۔
لتھے اوہدا وی سہاگ دا وے کوکا ۔
کوکا-وے ویرا ونجاریا............

پھیر ساڈے پنڈاں 'چو نراشا نہ توں جائینگا ۔
چوڑیاں دے نال جدوں چاقو وی لیائینگا ۔
اسیں پاڑنا قانون دا وے کھوکھا ۔
کھوکھا-وے ویرا ونجاریا ۔

باپو ویکھدا رہیں توں بیٹھ کنڈھے،
کویں ترنگے ججھار اجیت تیرے ۔
ٹبھی مار کے 'سرسا' دے روڑھ اندر،
کڈھ لوانگے سارے ہی گیت تیرے ۔

ایس کچی چمکور دی گڑھی موہرے،
قلعہ دلی دا اسیں جھکا دیانگے ۔
جھورا کریں نہ قلعے انندپور دا،
کلی کلی نوں قلعہ بنا دیانگے ۔

ماچھیواڑے دے ستھر دے گیت وچوں،
اسیں اٹھانگے چنڈی دی وار بن کے ۔
جنہاں سولاں نے دتا نہ سون تینوں،
چھانگ دیاگے کھنڈے دی دھار بن کے ۔

باپو ! سچے اک قومی سردار تائیں،
پیر اچّ دا وی بننا پے سکدے ۔
خون جگر دے نال تاں ظفرنامہ،
تیری قلم نوں وی گھڑنا پے سکدے ۔

(پر) جنہاں کندھ سرہند دی توڑنی ایں،
اجے تکّ اوہ ساڈے ہتھیار جؤندے ۔
گوٹھا لایا نہی جنہاں بے داعویاں 'تے،
سنگھ اجے وی لکھ ہزار جؤندے ۔

اپنے چھوٹیاں پتاں دی ویل تائیں،
جیکر اگّ 'تے چڑھے تاں چڑھن دیوی ۔
ساڈی مڑھی 'تے اگے ہوئے گھاہ اندر،
ٹھاہر سنگھاں دی بنے تاں بنن دیویں ۔

ایپر جبر اگے کداں صبر کریئے،
اسیں ایہو جی زہر نہ پی سکدے ۔
نکّ مار کے ڈنگر وی جیون جسنوں،
اسیں جون اجیہی نہ جی سکدے ۔

زندگی دے راہاں وچ حقاں دیاں منزلاں نوں
تیرا سنگھ ہسّ کے ورے ۔
اونیاں سراں دی پھیر مڑ کے ہے لوڑ سانوں
پہلاں جنے پنّ توں کرے ۔

سچے سچے سنگھ دا تاں ایہو ای کمال اے ۔
ظالماں دی موت 'تے غریباں دی اوہ ڈھال اے ۔
تیرا سنگھ سدا حق سچ لئی لڑدا اے،
بھاویں ویئتنام 'چ لڑے ۔
زندگی دے راہاں وچ............

لوکاں نوں سکھایا تیری کویتا دی ہیک نے ۔
'چڑی' کوے 'بازاں' دے کلیجے کیتے چھیک نے ۔
چنڈی دیاں واراں دا نشانہ رکھ دل وچّ،
'اکو' سوا لکھ نہ' لڑے ۔
زندگی دے راہاں وچ..........

وائے کنڈیاں 'تے ستا شیر توں جگاونا ۔
اجے تاں بے داعویاں نوں مکت کراونا ۔
ایہدے ناں بے دعویٰ دیکھ 'بھاگو' دیاں چوڑیاں وی،
بن جان لوہے دے کڑے ۔
زندگی دے راہاں وچ............

اج پھیر سامبھیا اؤرنگے نے ہی راج ہے ۔
پنڈ پنڈ پہنچی چمکور دی آواز ہے ۔
وہلا جے گوبند ویئتنام تے کمپوچیا 'چو،
آ کے ہند وچ وی لڑے ۔
زندگی دے راہاں وچ...........

سرسا دے روڑھ واگوں بھوتری مہنگائی اے ۔
ظلماں دی کندھ ساڈے گلاں تیک آئی اے ۔
وہلڑاں دے مونہاں اتے لالی روز چڑھدی اے،
لہو جدوں کامے دا سڑے ۔
زندگی دے راہاں وچ حقاں دیاں منزلاں نوں،
تیرا سنگھ ہسّ کے ورے ۔

گل لگّ کے سیری دے جٹّ رووے،
بوہلھاں وچوں نیر وگیا ۔
لیا تنگلی نصیباں نوں پھرولیئے،
توڑی وچوں پتّ 'جگیا' ۔

ساڈے پڑ وچ تیرے گل چیتھڑے نی،
میریئے جوان کنکے ۔
کل شاہاں دے گوداماں وچوں نکلیں،
توں سونے دا پٹولا بن کے ۔
توں وی بن گیا غماں دا گمنتری،
او ! میرے بے زبان ڈھگیا ۔
گل لگّ کے سیری دے...

ساڈا گھٹیں گھٹیں خون تیل پی گیا،
تے خاد کھا گئی ہڈّ خار کے ۔
بولے بینک دی تکاوی وحی اندروں،
بوہل نوں کھنگورا مار کے ۔
سانوں بجلی جھنجوڑا اینا ماریا،
کہ سدھراں نوں لامبو لگیا ۔
گل لگّ کے سیری دے...

دھیے کہڑے نی بھڑولے وچ ڈکّ لاں،
میں تیریاں جوان سدھراں ۔
وڈھّ کھانیاں سساں دا روپ دھاریا،
ہے ساڈیاں سماجی قدراں ۔
دھیے کہڑے میں نجومیاں نوں پچھ لاں،
کیوں چن نوں سراپ لگیا ؟
گل لگّ کے سیری دے...

سکے جان نہ بوہلھاں دا مار مگرا،
جو ماردے نے جاندے چانگراں ۔
اکّ جھکھڑاں نے توڑی نوں بکھیریا،
ہے کھیتاں 'چ برود وانگراں ۔
ہن ساڈیاں ہی ہتھاں نے ہی چووناں،
جو محنتاں نوں ماکھوں لگیا ۔
گل لگّ کے سیری دے...

ودھ ماتا چھڈے جاں کنّ میرے،
دھرتی ولّ میں ترت پدھاریا سی ۔
پنڈ پنجاب دے ویہڑے چوہڑیاں دے،
آ کے اسیں اوتار آ دھاریا سی ۔

آکھے پنڈ دا چودھری پتنی نوں،
آپاں ہنے چھنگوا لئیے سوٹیاں جی ۔
'پالی' اپنے نے جنم لے لیا،
آپاں لے لیئے ہور دو جھوٹیاں جی ۔

'لالی' اپنے دی گھسی پینٹ دے کے،
سانوں ایہدی دیوالی بناؤنیں پینی ۔
دیسی ٹٹو دلتڑے خراسانی،
ایہہ وی جگّ نوں جھاکی دکھاؤنی پینی ۔

مینوں سرت دا ذرا سی سیک لگا،
سیٹھ میرے تے اکھ ٹکاؤن لگا ۔
بھاویں چھوٹا پر بڑا ہی چرچرا ہے،
مجھاں کتے نی ایہہ گنواؤن لگا ۔

میرے دکھیئے باپ دی سوچ بڈھی،
جھیپ وچّ آ کے ہاںء کر دتی
اپنے قرضے دا سمجھ کے سود مینوں،
ولّ سیٹھ دے میری بانہہ کر دتی ۔

چڑھن والیو حقاں دی بھیٹ اتے،
تھونوں شردھا دے پھلّ چڑھاؤن لگیاں ۔
تھوڈی یاد وچّ بیٹھ کے دو گھڑیاں،
اک دو پیار دے ہنجھو وہاؤن لگیاں ۔

تھونوں ملو ہنگارا سنسار وچوں،
مڈھ بنھئیں تسیں کہانیاں دا ۔
سونہ کھاندے ہاں اسیں جوانیاں دی،
ملّ تارانگے اسیں قربانیاں دا ۔

جتھے گئے ہو اسیں وی آئے جانوں،
بلدی چکھا ہن ٹھنڈی نی ہون دینی ۔
گرم رکھانگے دور قربانیاں دا،
لہر حقاں دی رنڈی نی ہون دینی ۔

کھیڈن جاندے ہڑھاں دی ہکّ اندر،
سریں ظلم دی جھنڈی نی ہون دینی ۔
سامراج دی منڈی جے ہند ہویا،
ہن ایہہ لوتھاں دی منڈی نی ہون دینی ۔

بھجیاں بھجیاں آئیاں، کھیڈدیاں دو بالڑیاں،
ملیاں اچھراں نوں جا، اک دوجی توں موہرے ۔
کلیاں کڈھ آیا ہے باغ چراں دا اجڑیا،
نالے سکدے جاندے اس 'چوں اکّ تے دھتورے ۔
سانوں لگدی بوٹی اگّ پئی تیریاں اکھاں دی،
سانوں لگدے تیرے مکنے کل بسورے ۔
کٹھے پھرن چہکدے باز تے چڑیاں ڈاہناں 'تے،
لگدے ہن نہ چندرا کاں چڑیاں نوں گھورے ۔
جد توں جوگی دے تاں درشن کر لے مالی نے،
اوہ وی بالاں نوں نہ ہن کسدا پیا حورے ۔
اوہ تاں لگدے کوئی عاشق جویں بہاراں دا،
دکھڑا ممتا دا توں دسدیں اوہدے موہرے ۔
اوہ تاں آیا کوئی چلکے وڈا اولیا،
جاں کوئی سادھ ہونے نے، اوہ بچناں دے پورے

میں اک ووٹر بول رہاں، بنام تیرے سرکارے نی
کاغذ دی کشتی وچّ سانوں بیترنیں گئے تارے نی
ووٹاں ویلے سر 'تے چکدی، اسیں پتھر جیوں بھارے نی
جت کے تینوں خبر نہ رہندی، جو ورتن ورتارے نی
جات پات تاں کی توڑیں، توں تاں توڑیں بھائیچارے نی
جو کھڑدے سی دکھ دے سکھ دے، دشمن جیوں کھلہارے نی
جٹّ تے سیری دودھ تے پانی، توں کانجی پا پاڑے نی
تیرے اجے پالسی چلدی، بنی بجھارت ہے ول چھل دی
نی الجھی تانیئیں............

سنگھاں نوں مرواؤن لئی، توں ٹیڈھے پنتھ چلاؤنی ایں
نت نویں اوتار ساز کے، لوکاں نوں بھرماؤنی ایں
امن، شانتی نعرے ہیٹھاں، نت توں خون کراؤنی ایں
تیرے سجے کھبے راکھے تاہیؤں نہ گھبراؤنی ایں
پھیر وی ہتّ کرے جے کوئی، پیسے دے پسماؤننی ایں
شغل تیرا ہے پارٹیاں نوں، وچ ککڑاں وانگ لڑاؤنی ایں
دنے لڑاویں کٹھے رات نوں، وچ کلباں بہاؤنی ایں
پہرے تیرے پولیس قانون، فوجاں تے فرقو جنونّ
نیں سو جا رانیئیں.................

جد کامیاں دی گندی بیہی، وچ توں چرکھا ڈاؤنی آں
چٹا اپنی پونی ورگا، خون اساڈا چاہنی آں
تیرا تکلا سیہ دا تکلا، بیہی وچ گڈواؤنی آں
جوش لہو دا ٹیرن لئی توں،اری خوب گھماؤنی آں
ساڈا گھور گلوٹے وانگوں، مہنگ ہتھوں کڈھواؤنی آں
اپنے چمچے وانگ وڑیویں، بیلن توں بچواؤنی آں
اپنے روپ دا لارا لایا، نی توں بھائیاں نوں وڈھوایا
نیں خون کرواؤنیئیں............

بڑی رکان توں صفتاں کردی، کلیاں وچ لکائی نی
تیرے کھدر دی چادر نے، ہے بغلی سلوائی نی
تیرے لیڈر کرشنا وانگوں، ہے گولک بنوائی نی
دلی بھلی چوک چاندنی، گھوک جا چرخے پائی نی
گھگّ وسدی بیہی وچ بہہ کے، توں کیہی اگّ لائی نی
اولی تاں توں سن لے، چرکھا بیہی وچ نہ ڈاہیں نی
جے توں ڈاہنو ہی نی ہٹنا، تاں کجھ بن کے ڈاہیں نی
نی جینا جانیئیں............

جس 'لاکے دیاں سڑکاں پاؤندیاں، سرخ لہو دا بانا ہے
جتھے زخمی سچ ورگا، بجلی نے تنیا تانا ہے
چلنا تیروں کاں وانگوں، جتھے ہسنا تے رجّ کھانا ہے
جتھے اک-اک چھٹڑے دے سر، سو سو وگنا بھانا ہے
جس 'لاکے دا چٹیاں بدلاں، پی مڑھکا رجّ جانا ہے
جتھے کالیاں بدلاں نے وی، بن ورھیاں تر جانا ہے
اوہ 'لاکا ہے متراں دا، جتھے پنڈ-پنڈ لگدا ٹھانا ہے
گوٹھے لا کے ہتھ وڈھوائے، لوٹو ہو گئے دون سوائے
نی خلقت نیانیئیں............

دلیئے نی تیرا دل ٹٹّ جاوے، جیوں پتھر توں شیشہ نی
چڑی جنور پنڈاں نوں سمجھیں، آپ بنے مونالیزا نی
دکھّ ہے تیری لکھ-لکھ دی، پر لوک نے بیسا-تیسا نی
جنیاں رولیاں ساڈیاں جیباں، تیرا بھاری کھیسا نی
تینوں سکیاں پتراں ورگے، ستّ اکونجا میسا نی
اسیں لکھاں پندھ مکائے، خون وہائے، پر توں نہ مکی
نی ہائے ونڈ کانیئیں............

ککراں نوں پھلّ لگے کیسری ،کرتاں نوں پھل نہ لگیا
سسی دا اسیں سیک سی بھاویں، پر ہوتاں نوں نہ لگیا
اس پنیاں دا چن نہیں سی، جو مسیا نے نہ کجیا
آپاں لوک کھا گے ٹپلا، کر گی دلی گھپلا
سمیں دیئے رانیئیں............

میرے ربا جے میرے تے مہر کردا،
گھرے کرتی دے دندا نہ جنم مینوں ۔
ایہہ وی غلطی جے بھلکے ہو گئی سی،
کاہنوں دتی سی کویتا تے قلم مینوں ۔

کلی قلم جے ہندی تاں سار لیندا،
(پر) ملو ملی توں انکھ تے لاج دتی ۔
تینوں کاواں نے کیہا ضرور ہونے،
خبرے کوئل دی تاہیؤں آواز دتی ۔

سچ، نمرتا، بھکھ تے دکھ دتا،
داتاں وچّ جو توں داتار دتا ۔
تیری ادوں شیطانی دا پتہ لگے،
جدوں وچے توں لوکاں دا پیار دتا ۔

لوک پیار دی گتھلی جے کھولھدا نہ،
کویتا کردی نہ کدے خوار مینوں ۔
نالے پنڈ دے چودھری خوش رہندے،
کی کہنا سی نالے سرکار مینوں ۔

تنّ باندراں 'تے مہانکاوِ لکھکے،
ہن نوں کوئی کتاب چھپائی ہندی ۔
جہڑی آپ وکدی آپے ویچ لیندے،
رہندی وچّ سکولاں لگوائی ہندی ۔

پٹھے بلداں نوں جد کوئی کڑی پاؤندی،
طوا ساڈا سپیکر 'تے لگّ جاندا ۔
ٹیلیوژن 'تے کسے مٹیار دے سنگ،
ساڈے گاؤن دا سماں وی بجھّ جاندا ۔

لنڈن وچّ وساکھی دی سائی ہندی،
پیر دھونے سی ساڈے دھنونتیاں نے ۔
گپھا دیگ دا پنجہ پیاریاں 'چوں،
سانوں پہلاں سی دینا گرنتھیاں نے ۔

ساڈی لنڈن دی ٹکٹ دے نال نتھی،
ساڈی پتنی دا ٹکٹ وی 'بائینڈ' ہندا ۔
کچے کوٹھے وچّ باقی تاں جم لئے سی،
اک بچہ تاں 'میڈ ان انگلینڈ' ہندا ۔

میرے جنی سی ویہڑے نوں عقل کتھے ؟
گلّ گلّ 'تے ساڈی اگوائی ہندی ۔
تڑکے کیہدے ہے گھرے ہنیر پاؤنا،
نال پولیس دے سیٹی ملائی ہندی ۔

گھرے اپنی نہیں تاں کسے دی ہی،
کار کدے کدائیں تاں کھڑی رہندی ۔
نالے ویہڑے دیاں بھنگناں سیرناں وچّ،
ساڈی تیویں دی گڈی وی چڑھی رہندی ۔

لوک پیار دا کیہا تیں ور دتی،
کہ ساڈے لگی سراپاں دی جھڑی رہندی ۔
لے کے کفن سرھانیں ہاں نت سوندے،
چتو پہر دماغ وچّ مڑھی رہندی ۔

ماں دھرتیئے ! تیری گود نوں چن ہور بتھیرے
توں مگھدا رئیں وے سورجا کمیاں دے ویہڑے

جتھے تنگ نہ سمجھن تنگیاں نوں
جتھے ملن انگوٹھے سنگھیاں نوں
جتھے وال ترسدے کنگھیاں نوں
نکّ وگدے، اکھاں چنھیاں تے دند کریڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جتھے روح بنگی اک ہاوا ہے
جتھے زندگی اک پچھتاوا ہے
جتھے قید انکھ دا لاواں ہے
جتھے عقل مسوسی مڑ پئی کھا روز تھپیڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جتھے لوک بڑے مجبور جہے
دلی دے دل توں دور جہے
تے بھکھاں وچ مشہور جہے
جتھے مر کے چامبھل جانودے ہن بھوت جٹھیرے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جتھے بندہ جمدا سیری ہے
ٹکیاں دی میری پیری ہے
جتھے قرضے ہیٹھ پنجیری ہے
باپو دے قرض دا سود نے پتّ جمدے جیہڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جے سوکا ایہہ ہی سڑدے نے
جے ڈوبا ایہہ ہی مردے نے
سبھ قہر ایہناں سر ورھدے نے
جتھے فصلاں نے چھڈّ جاندیاں ارمان تریڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جتھے ہار منّ لئی چاواں نے
جتھے کونج گھیر لئی کاواں نے
جتھے انویاہیاں ہی ماواں نے
جتھے دھیاں ہوکے لیندیاں اسمان جڈیرے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

جتھے روٹی وچّ من گھٹیا ہے
جتھے نھیرا دب کے جٹیا ہے
جتھے غیرت دا تگ ٹٹیا ہے
جتھے آ کے ووٹاں والیاں ٹٹویر سہیڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

توں اپنا آپ مچاندا ہیں
پر آپا ہی رشناندا ہیں
کیوں کمیاں توں شرماندا ہیں
ایہہ سدا سدا نہ رہنگے مندہال مریڑے
توں مگھدا رئیں وے سورجا……

ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم نہ دیئیں اتھے ۔

جیہدے نرمے کپاہاں دے وچ میری،
ماں مرگی کرتاں دی کوک بن کے ۔
جیہدے ٹبیا اندر ہے باپ میرا،
رلیا پیا اے ریتے دی ہوک بن کے ۔
ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم نہ دیئیں اتھے ۔

جتھے ماں دی لاوارث لاش اتے،
بیٹھا بال کوئی نہر وچ جائے تردا ۔
ساڈے بوہلاں دی کنک دا رنگ جتھے،
کالی کرسی دے رنگ وچ جائے رلدا ۔
ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم نہ دیئیں اتھے ۔

جیہدے سوہنیاں شہراں دی شان موہرے،
جھکے پئے نے پنڈ کمان وانگوں ۔
ارتھ چارا ہے ویسوا وانگ جس دا،
جھولی جیہدی بیئنکھے انسان واگوں ۔
ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم نہ دیئیں اتھے ۔

جتھے خون ہے میریاں ویریاں دا،
وچھیا سڑکاں 'تے حقاں دی لکّ بن کے ۔
بچڑخانیاں 'چو جتھے لوک میرے،
نطر رہے اتہاس دی ٹھکّ بن کے ۔
ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم توں دیئیں اتھے ۔

جیہدے لوکاں نے گورو گوبند ورگا،
لوک-جھڑی دے وچّ لکو لیا ہے ۔
جیہدی گود پتراں نکسلباڑیاں دا،
سیک سارا ہی سینے سمو لیا ہے ۔
ماں دھرتیئے سدا سہاگنے نی،
میرے یاراں نوں جنم توں دیئیں اتھے ۔

چٹھیا ونڈن والیا وے، چٹھیا ونڈن والیا ۔
ستّ سمندروں پار گیا اوہ ۔
کر کے قول قرار گیا اوہ ۔
دل وی تکّ-تکّ ہار گیا اوہ ۔
ماہی میرے دی کالی کمبلی، جھولے دے وچ پا لیا وے ۔
چٹھیا ونڈن والیا.........

ساؤن دی بدلی ورھ-ورھ جاوے ۔
یاد پریتم دی دل تڑپاوے ۔
خط پریتم دا کوئی نہ آوے ۔
جے خط اسدا لیا نہیں سکدا، سرناواں ہی لیا دے وے ۔
چٹھیا ونڈن والیا.........

تں پریتم دا لیاویں سنیہڑا ۔
تیرے ورگا دردی کہڑا ۔
پر جے میرا سکھنا وہڑھا ۔
سکھتے دے نال پیار ونڈا کے، روگ ہڈاں نوں لا لیا وے ۔
چٹھیا ونڈن والیا.........

جگّ جگّ جیوے بابل، پیکے ماواں نال ۔
ماواں ٹھنڈیاں چھاواں، موج بھراواں نال ۔
اسیں رجّ رجّ کھیڈے، چھاویں ویہڑے بابل دے،
ربا وے یگ-یگ وسن کھیڑے بابل دے ۔
بابل تیرے کھیت، بہاراں آون وے،
کڑیاں چڑیاں ڈاراں، اڈّ، اڈّ جاون وے ۔
ٹبیاں وچوں پیا بھلیکھا چیرے دا،
اڑیؤ جھٹّ پچھاتا گھوڑا ویرے دا ۔
جیوں پنیاں دا چن کالیاں ریناں نوں،
مساں تھیاون ویرے سسکدیاں بھیناں نوں ۔
خبرے اج کہ کل، تیں اسیں ویاہنیاں،
جھڑکیں نہ وے ویرا اسیں پراہنیاں ۔
یاد تیری وچ ویرا، کاگ اڈاواں وے،
توں لے چھٹیاں گھر آ، میں شگن مناواں وے ۔

کوُ، کوُ کردیئے کوئلے نی توں اینویں نہ تڑپھا ۔
دور گئے ماہی دا اڑیئے، جا کے پتہ لیا ۔

آپ گڈی 'تے بہہ کے پریتم دھر پردیش سدھایا ۔
چھڈّ گیا مینوں کرلاؤندی، بہتا ہی تڑپھایا ۔
پھلاں دی اج ٹاہنی ٹٹی، کلی گئی کملا ۔

کوُ، کوُ کردیئے کوئلے نی توں اینویں نہ تڑپھا ۔
دور گئے ماہی دا اڑیئے، جا کے پتہ لیا ۔

آؤ نی ہنیریؤ ! جاؤ نیں ہنیریؤ،
لے جاؤ اڈا کے میرا پیار ۔
ایس نوں لجا کے جھولھی پاؤنا اوس ابلا دی،
جیہدی لٹی گئی اے بہار ۔

سمیاں دے گل جتھے، پھڑے نے گلیڈوآں نے،
اچی کوئی ساہ نہ بھرے ۔
اگّ نی مچا کے جتھے سسی دیاں پیراں ہیٹھاں،
جگّ بھیڑا سیکیا کرے ۔
جتھے بلیدان ہندا، کوئل نی، بچارڑی دا،
کالیاں کاواں دے وچکار ۔
لے جاؤ اڈا کے میرا پیار ۔

امبراں 'چ جتھے مغرور کوئی بدلی نی،
اکو گھٹّ چن دی کرے ۔
کرتاں دی آکے نی انگوری جتھے وہلڑاں دا،
چوری چوری وگّ نی چرے ۔
زندگی دی بازی جتھے پیسیاں دے دور وچّ،
جت کے وی جاندا کوئی ہار ۔
لے جاؤ اڈا کے میرا پیار ۔

اجے نہ آئی منزل تیری، اجے وڈیرا پاڑا اے ۔
ہمت کر البیلے راہی، اجے ہنیرا گاڑھا اے ۔

اجے مصور چھاپ نہ سکیا، درد دیاں تصویراں نوں ۔
اجے مستری توڑ نہ سکیا، ایہہ مذہبی زنجیراں نوں ۔
اجے عشقَ دا کاسہ خالی، خیر حسن نے پایا نہ ۔
مانوتا دے بوہے 'تے کوئی، رانجھا منگن آیا نہ ۔

ہر دل دے وچ شکوے، جھورے، ہر دل دے وچ ساڑا اے ۔
اجے بہاراں نہیں چہکیاں، اجے ہنیرا گاڑھا اے ۔

اجے کرت دی چنجھ ہے خالی، وہلڑ رجّ کے کھاندے نے ۔
ملاں، پنڈت، بھائی، دھرم دے ٹھیکے دار کہاندے نے ۔
اجے منکھ دی کایا اتے، سایہ ہے جاگیراں دا ۔
اجے منکھ نہ مالک بنیاں، اپنیاں تقدیراں دا ۔

اجے کسے بے بس جسم دا، ملدا ایتھے بھاڑا اے ۔
اجے نہ ستی جنتا جاگی، اجے ہنیرا گاڑھا اے ۔

اجے تاں ایتھے لوکاں دے، ارمان وی ویچے جاندے نے ۔
اجے تاں پیسے پیسے توں، ایمان وی ویچے جاندے نے ۔

اجے ہے پربت اوڈا کوڈا، اجے نہ تیز کہاڑا اے ۔
اجے نہ شیریں، ہتھ وٹایا، اجے ہنیرا گاڑھا اے ۔

اجے تاں ہنسا کھلی چردی، امن امن دے نعرے تھلے ۔
اجے ہے دنیا نرک بھوگدی، جنت دے اک لارے تھلے ۔

اجے نہ کالے بدلاں وچوں، چمکی کوئی کرن سنہری ۔
بھاویں منتر یاد اساڈے، اجے کیلنی سپنی زہری ۔

اجے اسیں ہے ربّ نوں دسنا، اوہ جنتا توں ماڑا اے ۔
اجے نہ 'ہوٹر' وجیا، ساتھیو، اجے ہنیرا گاڑھا اے ۔

پتّ بن کے کماؤں گھر تیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا
میرے بندیاں توں ودھ ویکھیں جیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

لوکیں کہندے پتاں بناں جگّ 'چ ملاپ نی
میں تاں کہاں جیہدے دھی نہ، اوہ تاں صحیح باپ نی
پتّ ہندے نے کلچھنے وتھیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

اگے ساک لیندے نیں سی، جیہدے کوئی ویر نہ
ہن ساک لیندے اوہی، جیہدے کوئی ویر نہ
پتاں والے دھکے کھاندے دیکھے ڈیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

ایتھے کوئی موہ نی ہیگا پتّ جاں جوائی دا
ایتھے سارا موہ تاں بس کھٹی تے کمائی دا
تاہیؤں منڈیاں دی مڑک ودھیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

تیرا داہڑا چٹا تے بے داغ رہنا چاہیدے
جاندی ہاں مینوں وی بیلاگ رہنا چاہیدے
کوئی کھنگھ نہ لنگھوگا بار تیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

پتّ بن کے کماؤں گھر تیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا
میرے بندیاں توں ودھ ویکھیں جیرے
چتّ نہ ڈلائیں بابلا......

اڈّ جا کاواں کالیا وے،
اڈّ جا کاواں کالیا ۔
پیریں تیرے گھنگرو پاواں ۔
آ سونے دی چنجھ مڑھاواں ۔
کٹّ-کٹّ تینوں چوریاں پاواں ۔
ماہی میرے دا توں سرناواں،
کھنبھاں اپر لکھا لیا وے ۔
اڈّ جا کاواں کالیا وے ۔

روز بنیرے بول کے جاویں ۔
جھوٹھیا وے توں جھوٹھ گھماویں ۔
کیوں تتڑی نوں ہور تڑپاویں ۔
کہندا سی اوہ میں آوانگا چھیتی،
جھوٹھا لارا لا گیا وے ۔
اڈّ جا کاواں کالیا وے ۔

درداں والے درد ونڈاون ۔
شوکاں والے شوق پچھانن ۔
بے پرواہ کی پیار نوں جانن ۔
پا کے گوڑہا پیار 'اداسی'،
ایویں جھورا لا لیا وے ۔
اڈّ جا کاواں کالیا وے ۔

مائی ! میرے چن دیئے مائی نی ۔
بھرے نی چنگیر ساڈی نال سوہے کیسراں دے،
اوہدے ولوں پون جد آئے نی ۔

حوالات وچ آئیاں، روٹیاں دے نال جدوں،
مگھدا انگار کوئی آئے نی ۔
نال انگیارے اوہ تاں 'کالیاں کندھاں' دے اتے،
'سورجاں' دی اگّ نوں جگائے نی ۔
مائی ! میرے چن دیئے مائی نی ۔

لہو 'چ گڑچّ ہو کے، پنڈ دیاں راجیاں توں،
جہڑے اسیں ٹکڑ بچائے نی ۔
لگّ جے مواتا ایہناں کتیاں مکدماں نوں،
اوہ وی اج ہوئے نے پرائے نی ۔
مائی ! میرے چن دیئے مائی نی ۔

اکھیاں نوں لگدا اے نیند دا ویوگ،
بھکھا بال جدوں ڈھڈّ کھڑکائے نی ۔
زندگی دے گیت تائیں سمجھ کے باغی،
کوئی پیسیاں دا پتّ ہسی جائے نی ۔
مائی ! میرے چن دیئے مائی نی ۔

ہویا کی جے کسے بیڑی کچّ دی 'چ بیٹھ،
ساڈے لہو نال چھپڑ بھرائے نی ۔
اسیں وی کنارے، زیرا ساڈا وی چٹان،
ساڈے کولوں کچّ کویں بچ جائے نی ۔
مائی ! میرے چن دیئے مائی نی ۔

جمی نہ نی مائی سانوں ایہو جہے پنڈ جتھے سدھراں 'تے سنگل روے ۔
جتھے میرے ویر دیاں تتیاں تریلیاں دا چپا ٹک ملّ نہ پوے ۔

جہڑے پنڈ لاواں دیاں اکھیاں 'چ اتھرو،
تے سہریاں دے اکھاں وچ اگّ نی ۔
جمدیاں کڑیاں نوں روگ جتھے داج دا ہے،
جاندا اٹھراہے وانگو لگّ نی ۔
جہڑے پنڈ سونے دیاں بندیاں دی تھاویں،
کنیں بھکھیاں دا ہوکا ہی پوے ۔
جمی نہ نی مائی.........................

حقاں دیاں پیراں نال چمبڑے پہاڑ جتھے،
عقلاں نوں پے گیا اے جنگ نی ۔
لہو دے نشاناں والے ہتھاں وچ ٹٹی جاپے،
اوہ جہڑی رلدی اے ونگ نی ۔
پنڈا کسے 'چوگی' دا نی نرمے دے فٹ جیہا،
کھڑ کے وی روندیا روے ۔
جمی نہ نی مائی.........................

لال فیتے والی کسے موٹی ساری بہی وچ،
قید ساڈے حقاں دی اے اگّ نی ۔
راٹھاں دیاں کلاں والے بوٹاں دے نی ٹھڈے کھا کے،
پاٹی میرے باپو دی اے پگّ نی ۔
روزی توں نراش کسے ابلا دا ہوکا آکھے،
"کوئی ساڈی چاننی لوے" ۔
جمی نہ نی مائی.........................

روٹی لین گیا ویر پونجھدا ہے آؤندا مائی،
متھے اتوں ڈانگاں دا لہو ۔
راٹھاں دی حویلی وچوں کھسیا سریر لے کے،
مڑی میرے ویر دی بہو ۔
پتھراں نوں توڑے بنا اگّ نہ ایجاد ہونی،
کہڑا بھولے باپو نوں کوے ۔
جمی نہ نی مائی.........................

ہن تہاڈی یاد وچّ نہ ساتھیو رووانگا میں ۔
بچدیاں ہنجھوآں 'چ اچڑے چہرے کجھ دھووانگا میں ۔

میں نہیں نرکھانگا شہدی سجّ ویاہی دا مجاز ۔
پیر دی جھانجر 'چ جس دے ویر دے سر دا ویاج ۔
سگیاں دی ٹھوٹھی 'چ کوٹھی سیٹھ دی کھوہانگا میں ۔
ہن تہاڈی یاد وچّ..........................

ٹبیاں 'تے پہلاں بڑی ہی اتھرواں دی ہے سلھاب ۔
ہن تاں اونے وی رہے نہ میرے ستلج تے چناب ۔
ڈھل رہے پرچھاویاں توں اپنی لوء کھوہانگا میں ۔
ہن تہاڈی یاد وچّ..........................

میں جنہاں دی اکھ اندر رڑکدا اک روڑ ہاں ۔
میں جنہاں دی عیش دی تاں اک ضروری لوڑ ہاں ۔
اوہناں دے مونہاں دی لالی کمیاں 'تے چوآنگا میں ۔
ہن تہاڈی یاد وچّ نہ ساتھیو رووانگا میں ۔
بچدیاں ہنجھوآں 'چ اچڑے چہرے کجھ دھووانگا میں ۔

دلیئے دیالا ویکھ دیغ 'چ ابلدا نی،
اجے تیرا دل نہ ٹھرے ۔
متیداس تائیں چیر آرے وانگ جیبھ تیری،
اجے تائیں من متیاں کرے ۔

لوکاں دیاں بھکھاں اتے فتح ساڈی دیغ دی ۔
لوکاں دیاں دکھاں اتے فتح ساڈی تیغ دی ۔
اسیں تاں آ موت دے چبوترے 'تے آن کھڑے ۔
ایہہ تاں بھاویں کھڑے نہ کھڑے ۔

تیرے تاں پیادے نرے کھیتاں دے پریت نی ۔
تلاں دی پولی وانگوں جھاڑ لیندے کھیت نی ۔
ویکھ کویں نرمے دے ڈھیراں دے وچالے لوکیں،
سوندے نے گھروڑے تے رڑے ۔

لال قلعے وچ لہو لوکاں دا جو قید ہے ۔
بڑی چھیتی ایہدے بری ہون دی امید ہے ۔
پنڈاں وچوں ترے ہوئے پتّ نی بہادراں دے،
تیرے محلیں وڑے کہ وڑے ۔

سراں والے لوکیں بیج چلے آں بیؤڑ نی ۔
اک دا توں ملّ بھاویں رکھ دیں کروڑ نی ۔
لوک اینے سنگھنے نے لکھی دے جنگل وانگوں،
سنگھ تیتھوں جانے نہ پھڑے ۔

سچ موہرے ساہ تیرے جانگے اتاہاں نوں ۔
گلّ نہیں آؤنی تیرے جھوٹھیاں گواہاں نوں ۔
سنگتاں دی ستھّ وچ جدوں تینوں خوننے نی،
لے کے فوجی خالصے کھڑے ۔

دلیئے دیالا ویکھ دیغ 'چ ابلدا نی،
اجے تیرا دل نہ ٹھرے ۔
متیداس تائیں چیر آرے وانگ جیبھ تیری،
اجے تائیں من متیاں کرے ۔

پکا گھر ٹولیں بابلا، کتے لپنے نہ پین وے بنیرے ۔
ؤ تاں وسّ وی نہیں وے کجھ تیرے ۔
پکا گھر ٹولیں بابلا............

گھان کرے ساڈا کچے کوٹھیاں دا گھان وے،
تالوئے نہ لگّ جاندی سکّ کے زبان وے ۔
چکّ چندری ملے وے کہڑا نیڑے،
پکا گھر ٹولیں بابلا............

سارا کجھ جاندی ہاں، میں نی باپو بھولی وے،
ساتھوں وی تاں اک پکی ہوئی نہ کندھولی وے ۔
کنے ورھیاں توں بھٹھے 'تے پتھیرے،
پکا گھر ٹولیں بابلا............

سچی گلّ وچ پیو تے دھی 'چ کاہدی جکّ وے،
تیری کچی کوٹھڑی 'تے کوٹھیاں دی اکھ وے ۔
تیری پگّ وانگ رکھاں سچے ویہڑے،
پکا گھر ٹولیں بابلا............

پکا اوہ جو ہون دیوے کچیاں دی ہانی نہ،
کچیاں 'چ پل رہی جون وی بگانی نہ ۔
پچھے دسے مل جانگے بتھیرے،
پکا گھر ٹولیں بابلا............

جد تک پنج دریا نہ تھمن،
وگدا رہے تیرا کھوہ مترا ۔
ودھے پھلے تے جوانی مانے،
خوش ہی رہے تیری روح مترا ۔

جیوے تیری بھارت ماتا،
جسدا توں رکھوالا ایں ۔
جیوے تیری الڑھ جٹی،
جسدا توں متوالہ ایں ۔
جیون تیرے لوک گیت،
جو پاؤن کلیجے دھوہ مترا ۔
جد تک پنج دریا نہ تھمن...

جگّ دی زلف سنوارن والے،
الجھے نہ تقدیر تیری ۔
بیلے دے وچ چنگیاں بھردی،
مل جے جٹی ہیر تیری ۔
کھڑی رہے تیری کیسر کیاری،
مہکدی رہے تیری روح مترا،
جد تک پنج دریا نہ تھمن...

ہیرے بھگت سنگھ، سرابھے وانگوں،
دیش دی سیوا کردا رہیں ۔
انکھ آبرو عزت خاطر،
جان تلی تے دھردا رہیں ۔
تیرے باغاں وچ آزادی
کردی رہے کوُ کوُ مترا،
جد تک پنج دریا نہ تھمن...

او دنیاں دے انّ داتے،
جے اپنا آپ پچھانیں توں ۔
ایہہ جیون دیاں اچیاں سچیاں،
...............................
جد تک پنج دریا نہ تھمن...

کھوہ دیاں ٹنڈاں وچوں پانی،
امرت بن کے ڈلھیگا ۔
اک ہمبھلا ہور جے ماریں،
سنّ سنتالی بھلینگا ۔
پھیر اداسی لکھ دیوے،
توں لویں سورگ نوں چھوہ مترا،
جد تک پنج دریا نہ تھمن،
وگدا رہے تیرا کھوہ مترا ۔
(چوتھا بند ادھورا ہی ملیا ہے)

مولن ایہدیاں ٹاہنیاں، پتر ہرے ہرے ۔
کیہڑا اے جو چمن میرے وچ پیر دھرے ۔

اس باڑی نوں اسیں کھڑایا، اپنے پا، پا ہاسے ۔
اس باڑی نوں بھر، بھر پائے، جگر خون دے کاسے ۔
وار دینا اس توں، جو کجھ بنے سرے،
کیہڑا اے جو چمن میرے وچ.........

اس دے پپل بوہڑ جامن، جد گوہلاں نال لدے ۔
کوئلاں دے بولاں نوں جاپن، دے دے آون سدے ۔
ایہہ پھل کاٹو کاواں نوں نہ ویکھ جرے،
مولن ایہدیاں ٹاہنیاں، پتر ہرے ہرے ۔
کیہڑا اے جو چمن میرے وچ پیر دھرے ۔

مارے گئے متراں دے پنڈ دیئے وائے،
خیر-سکھ دا سنیہڑا لیا۔
اس ماں دا بنیاں کی،
'آندراں دی اگّ' جہدی گئی کستوریاں کھنڈا ؟

بھار اوہدے باپو دا نی کبی ہوئی کنڈ اتوں
کسے نے ونڈایا سی کہ نہ ؟
سنیندا سی بھین اوہدی سانبھ کے سگندھیاں نوں
جانا ہے سی اوپرے گراں
جیہدا ویر اج کھٹی چنی نہ لیایا،
اوہنوں کنا کو اے تیاں دا نی چاء ؟
مارے گئے متراں دے......................

راٹھاں(شاہاں) دی حویلی موہروں لنگھنا کھنگھورا مار،
(کتے) بھلے تاں نی اوسدے بھرا ؟
گیتاں دے قصائی کتے اس دی معشوق کولوں،
گانے تاں نی رہے سی گوا ؟
اس دے مہاندرے دا پنڈ دی جوانی اتے،
چڑھیئے جاں نہیں کوئی پاہ ؟
مارے گئے متراں دے......................

پنڈ دے کسائیکھانے کولونوں جدوں لنگھی سی توں،
کنا کو سی ظلماں دا تاء ؟
دسّ میرے ویرنے توں کہڑی گلّ پچھدے سی،
ستھّ وچ پٹھا لٹکا ؟
ظلماں دے حوصلے 'چ پنڈ دیاں چودھریاں،
کھادھا ہونے رجّ کے کڑاہ ۔
مارے گئے متراں دے......................

سنیندا اے 'کاغذاں دے شیر' اوہ نے کہندے سانوں،
'کرناں دا قافلہ' پھڑا ۔
اوہدے بولاں وچوں جو سگندھیاں توں چوسیاں نے،
ہاڑے میرے بولاں نوں چھہا ۔
نوڑے ہوئے انگاں نے نی،
تکھیاں سنگیناں موہرے،
کیتا سی مقابلہ کہ نہ ؟
مارے گئے متراں دے پنڈ دیئے وائے،
خیر-سکھ دا سنیہڑا لیا ۔

ہر تھاں خونو خون ہے دھرتی
ہر تھاں قبراں دی چپّ ورتی
امن کتھے میں دفن کرونگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

بھنّ سٹیاں نانک دیاں باہواں
پٹّ سٹیاں شو دیاں جٹاواں
کس نوں کس دا دمن کہونگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

آہ جسم تاں میری دھی ورگا ہے
آہ کوئی میری بھین جیہا ہے
کس کس دا میں نگن کجونگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

کون سیان کرے ماں پیو دی
ہر اک دی ہے لاش اکو جی
کس کس لئی میں کفن لؤنگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

رو پئیاں چاننیاں راتاں
مکیاں دادی ماں دیاں باتاں
کنجھ بیتے دا ہون کرونگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

جذبے سانبھ میرے سرکارے
موڑ دے میرے گیت پیارے
کنجھ چاواں دا دمن کرونگا
میں ہن کسنوں وطن کہونگا

مے ہاں پنجاب بولدا، سچیاں داڑھیاں دے ناں 'تے
پیڈیاں گتاں دے ناں، مے ہاں پنجاب بولدا ۔
اپنے دھی پتاں دے ناں، مے ہاں پنجاب بولدا ۔

ماں دیاں دو وگدیاں، میرے پنج-دھارا وگے
اینے ددھاں دے ہندیاں، کیؤ ولکدی ممتا لگے ؟
کانجی دے بدلا دے ناں 'تے بدلیاں رتاں دے ناں
مے ہاں پنجاب بولدا...................

وارث، موہن، قادر، دھنی، ستلج جھناں نوں میلدے
کھیڈدے گیٹے رہے، کیؤ نال سریاں کھیلدے ؟
گندویاں جسماں دے ناں 'تے پھٹدیاں مچھاں دے ناں
مے ہاں پنجاب بولدا....................

میرے کپترو سوں جیو، ہن نال موج دے
پہرے کھڑونگا مے بھاویں حوالے ہاں فوج دے
ہمبھیاں عدالتاں دے ناں، نارد دیاں گھڑتاں دے ناں
مے ہاں پنجاب بولدا.......................

بہہ کے پرھا وچ سن لوو وڈیو نوابیؤ
تلیاں 'تے سر کداں ٹکے، دسیو پنجابیو
ہیر دی چوری دے ناں، قیدو دی لوتی دے ناں
مے ہاں پنجاب بولدا....................

کہڑیاں سپاہیاں تیری ہکّ ہے لتاڑی ؟
کری کہڑیاں تھکیویاں نڈھال ؟
کہڑیاں پتاں نے تیری لٹی ہوئی پتّ جری ؟
کی توں سچی مچی ایں کنگال ؟

تلیاں 'تے سیس رکھ لڑدے سی جہڑے
کیوں اوہ بکلیں لکائی بیٹھے منہ
کی تاں ہن کسے دھی دی لٹیندی نہ پتّ
کی نہ کسے دی ادھالی جاندی نونہہ ؟
میرے پنڈ پئے جنے پیلکاں دے مارے،
اونے شہر ہوئے پینجھوں وانگو لال
کہڑیاں سپاہیاں................

چاڑھ کے پولیس پیسے والیاں گھلی ہے پنڈ
کمیاں دہاڑیاں دے ناں
اسے بچے دے ناں ساڈی سراں دی وصیت
جیہدی کنجک کوآری بنی ماں
اس سوہے سورج نوں سراں دی سلام
جیہدی ساری راتیں رات کرے بھال
کہڑیاں سپاہیا....................

روندے نے دہاڑیئے مشینری دے ناں 'تے
ملے جنہاں نوں نہ واجبی دہاڑ
کرتی-کسان تائیں ہندے ویکھ جپھو جپھی
ماردے دڑنگے نے کراڑ
سارے جال توڑ کے اڈن والے اسیں
پونجیپتی پائے فرقو جنجال
کہڑیاں سپاہیاں.............

تیرے پنڈے اتے جدو ذرا وی جھریٹ آئے
کہڑا پتّ جہڑا ایہہ جرے
تیریاں چراگاں تائیں لٹو لٹّ رکھنا اے
تن ساڈا رہے نہ رہے
تیرے سبھیاچار تائیں بھوت توں بھوکھ وچ
لینا اے اجوکیاں نے ڈھال
کہڑیاں سپاہیاں تیری ہکّ ہے لتاڑی ؟
کری کہڑیاں تھکیویاں نڈھال ؟
کہڑیاں پتاں نے تیری لٹی ہوئی پتّ جری ؟
کی توں سچی مچی ایں کنگال ؟

مینوں نند لؤ نندیو نہ وطن میرا،
سون چڑی سی ایہہ ! سون چڑی ہے ایہہ ۔
سامراج دی کھوتی سی جو صدیاں،
سامراجیاں دی تاہیؤں سڑھی ہے ایہہ ۔

سورج چڑھے توں سون دی سیج چھڈّ کے،
ایہدا کرتیاں آنگن سوار دینے ۔
ایہدا کی قصور ہے جے اہنے،
سر دے والاں توں بہتا ادھار دینے ۔

پونجیواد جے پیندا نہ بعد ایہدے،
بادواناں نوں لین نہ ساہ دیندی ۔
مرزا کاٹھی 'تے نیندرا لاہ لیندا،
بکی چندڑاں نوں نہ سی ڈاہ دیندی ۔

جوبن فصلاں دا لعلاں دی پائے بھچھیا،
اسیں جوگیڑے رمز پچھاندے نہیں ۔
پنڈے پالدے پہیاں دی پیک کھا کے،
اسیں گھٹا ولیتاں دا چھاندے نہیں ۔

میری دھرتی دے لعلاں دے شیشناگو،
رجّ کے لیڈراں نوں نہ نوٹ-ووٹ پاؤ ۔
میری یاری دی لجّ ہے تاں رہندی،
رجّ کے کامیو ایہناں نوں توٹ پاؤ ۔

روز جنیاں کامیاں نوں رکھ نھیرے،
پونجیواد دی ڈین ڈکار جاندی ۔
لال لوء لئی لوک جے لڑن انے،
جت ہووے یکینیں نہ ہار آؤندی ۔

لوکو باز آ جاؤ ! جھوٹھے لیڈراں توں،
ایہناں دیش نوں بلے لگا چھڈنیں ۔
ایہناں دیش دا کجھ وی چھڈیا نی،
ایہناں تھونوں وی ویچ کے کھا چھڈنیں ۔

کارخانیاں دیاں کالیاں چمنیاں 'چوں،
ساڈے ولولے نکلدے دھوں بن کے ۔
افسرشاہی دی کار دے ویگ موہرے،
ساڈے اڈدے ارمان نے روں بن کے ۔

اسیں اپنا سمجھ کے ووٹ پائی،
ایہناں ووٹ دا صلہ وی تاریا نہ ۔
سانوں مہنگ ابالیا دودھ واگوں،
ایہناں پانی دا چھٹا وی ماریا نہ ۔

ایہہ دیش دی پونجی نوں ناگ بن کے،
آپوں سانبھ لیندے آپوں کھٹّ جاندے ۔
وعدے کردے نے کچے محبوب وانگو،
آپے تھکّ کے تے آپے چٹّ جاندے ۔

سینہ-زوریاں نے ہردے ساڑ سٹے،
سڑیاں ہویاں دی آؤ سنبھال کریئے ۔
جہنوں راٹھ ادھال کے لے گئے نے،
اپنی قسمت دی مڈھوں پڑتال کریئے ۔

کتے جہی انسان دی قدر ہے نہ،
اگوں منگدے نے ساتھوں وفاداری ۔
جاں تاں اسیں ہی رہانگے دیش اندر،
جاں پھر رہیگی اتھے سرمائیداری ۔

اسیں آپنیاں ڈھڈاں دی منگ لے کے،
نطر آئے ہاں ایکے دی لام اتے ۔
لارے ویکھ کے ایہناں مصاحباں دے،
نیجھ لگی اے ہن تاں سنگرام اتے ۔

جیکر اج نہ حقاں دی گلّ کیتی،
سارے بچیاں دے وہنیں چوہل جلدے ۔
کھیتاں وچّ کسان دے بوہل جلدے،
میرے گیت جلدے، میرے گھول جلدے ۔

اج کہی دہاڑی آئی اے ۔
ظلماں نے جان کمبائی اے ۔
آہ ورھدے نے انگیار پئے ۔
ہر پاسیوں ہاہاکار پئے ۔
گھگیاں نے جیبھاں کڈھیاں نے،
سورج نے لاٹاں چھڈیاں نے ۔
ظالم نے توی تپائی اے ۔
اج کہی دہاڑی آئی اے ۔

آہ دیگ ابالے کھاندی اے ۔
پریتم نوں کاڑھی جاندی اے ۔
چندو دا سینہ ٹھار رہی،
ارجن نوں انکھ ونگار رہی ۔
جد چھالیاں چھہبر لائی اے ۔
اج کہی دہاڑی آئی اے ۔

تکّ میاں میر نے عرض کری ۔
مینوں حکم پاتشاہ دیو جری ۔
دلی دا تخت ہلا دیواں،
اٹّ-اٹّ کرکے دکھلا دیواں ۔
کر دیواں ہنے چڑھائی اے ۔
اج کہی دہاڑی آئی اے ۔

اوہ آؤندی اک مٹیار پئی ۔
تے روندی زارو زار پئی ۔
کہندی کی ورتیا بھانا اے،
میں نالے ہی سڑ جانا اے ۔
چوری دا قول لیائی اے ۔
اج کہی دہاڑی آئی اے ۔

کیوں پھڑی اداسی بچیئے نی ۔
جے دیش قوم توں مچیئے نی ۔
میں امر شہید کہاوانگا،
بندھن سبھ توڑ وکھاوانگا ۔
ایہہ پریتم آکھ سنائی اے ۔
اج کہی دہاڑی آئی اے ۔
ظلماں نے جان کمبائی اے ۔

(سری گورو گوبند سنگھ جی)

میری سخی سہیلڑیؤ، اک حالَ سناواں نی،
دکھ سنکے بچیاں دا، مر جاون ماواں نی ۔
جد دھرم نوں خطرہ سی، سرمائیداری توں،
وہماں تے رسماں توں تے پھرکاداری توں۔
راجے جروانے نی، کر زور دھننانے نی،
پت کھوہکے لوکاں دی کردے من بھانے نی۔
لوکاں دیاں لہراں نوں جنتا دیاں منگاں نوں،
لوکاں دی شان دیاں، اوہناں سکھر دپہراں نوں،
ظالم نہ جردے سی ۔
جنجو تے تلکاں دے، اوہ لا بہانے نی،
تنگ ڈاہڈھا کردے سی ۔

دکھیاں دیاں چیکاں نے، دھرماں دیاں ہوکاں نے،
لوکاں دے جذبے نے تے انکھ رنگیلی نے،
اک شیر جگا دتا، تے لڑن سکھا دتا ۔
اس مردے مجاہد نے،
چکیاں تلواراں ہو، دے کے للکارا ہو،
آؤ سر دیون دا، ہن کرو طیارہ ہو ۔

دھرتی دی ہکڑی نوں،
سمیاں دی شکتی نوں، دکھیاں دے جیون نوں،
دھرماں دی ہستی نوں،
لوڑ خونی رنگت دی، سر وارو سنگت دی ۔
کونے کونے دھرتی دے، چھڑیاں جھرناٹاں سی،
بل اٹھیاں لاٹاں سی،
سینے پھر ظالم دے، پئیاں نکل تھراٹاں سی ۔

ظالم جروانے نے،
اس مرد امنگڑے دے، بچیاں نوں کوہ دتا ۔
بابل تے ماتا نوں، ظلماں وچ ڈھوہ دتا ۔
سرسا دیاں لہراں نے، ظالم دے قہراں نے،
سنگھاں دے وچھوڑے نے، گھر مال دے روڑھے نے،
اوہنوں تھڑکایا نہ، تے اوہ گھبرایا نہ ۔
لوکاں دی سیوا نے، بلیدان دے نشیاں نے،
وفاداری سنگھاں دی، تے بے پرواہی نے،
جنگلاں وچ ستھراں 'تے اوہنوں لمیاں پا دتا،
تے گھوک سوا دتا ۔
اس ستے ماہی نوں، آ نیڑیوں تکیئے نی،
ذرا ہولی تریا جے، نیندر نہ کھل جاوے،
ذرا تکو اڑیؤ نی، انے دکھڑے جھلّ کے وی،
کنا مکھ سونہدا اے، تے من نوں مونہدا اے ۔
تاجاں دا راکھا نی، راجاں دا مالک نی،
نہ لوبھ جگیراں دا، بس پیار اے تیراں دا،
ستگور اک فرقے دا، ایہنوں آکھو اڑیؤ نہ،
لوکاں دا وارث ایہہ، دنیاں دا ڈھارس ایہہ،
وہماں تے رسماں دا، ایہہ کھنڈن ہارا اے،
تاہیؤں تاں ہر دل دا، ایہہ پریتم پیارا اے ۔

چھلیاں نی چھلیاں،
ہرے ہرے برقعے 'چ لال-لال کلیاں

روٹی لے کے وڈے ویر دی میں جدوں جاواںگا
ربّ دی سہں پنڈ بھابی چھلیاں لیاوانگا ۔
چھلیاں نی چھلیاں

سوہا چیرا بنھ جد بھین کول جاواںگا
بھاویں بھار لگے پنڈ چھلیاں لجاوانگا ۔
چھلیاں نی چھلیاں،
ہرے ہرے برقعے 'چ لال-لال کلیاں ۔

توں لوری دی انگلی لایا، بن کے میری گولی ۔
وچ جوانی پیار سکھایا، بن میری ہم جولی ۔

اج میں تیرے گل دے وچوں مساں لہائیاں لیراں ۔
پہن میرے گیتاں دا ریشم، توں میری ماں-بولی ۔

چاواں نال چڑھائیاں لے کے، دل وچ کئی امنگاں ۔
نہ چھنکائیاں، نہ چاء لتھے، نہ ہی لتھیاں سنگاں ۔
سکھر دوپیہرے سڑک کنارے تڑ تڑ کرکے ٹٹیاں،
روڑی کٹدی ہوئی کسے مزدور کڑی دیاں ونگاں ۔

میں چانن دا عاشق، جگّ توں نیرھ مٹاؤندا ہاں ۔
ہونیاں اندروں ہانن لبھ کے، میں پرناؤندا ہاں ۔

جد حقاں دی لہر میرے ڈھارے تکّ آؤندی اے،
اس دے لشکارے وچ چن دی، چمک رلاؤندا ہاں ۔

جد مزدور نوں لونہدی ہے دھپّ کھلواڑے دی،
میں تلواراں دی چھتری دا چور جھلاؤندا ہاں ۔

جد روٹی توں سکھنی سوندی ممتا 'پیار' دی،
اس دی نیندر 'تے سورج دا پہرہ لاؤندا ہاں ۔

سینڈھل جیئی بچی دے ڈھڈ وچ جد سنگین چبھے،
میں ڈھکیاں دی اوٹ 'چ بہہ کے تیر چلاؤندا ہاں ۔

جد 'شاہاں' دی نیت دا کورا، فصلاں تے پیندا،
بلیاں نوں گھٹّ کے میں ہکّ دی دھپّ سکاؤندا ہاں ۔

جس دن میں سورج دے سنگ پگّ وٹائی اے،
دھرتی دے متھڑے 'تے جت دا تلک لگاؤندا ہاں ۔

جد میرے چانن 'تے ہووے تیز گھٹاواں دا،
میں جگنوں چانن توں کھنبھ دا گھنڈ اٹھاؤندا ہاں ۔

(آزادی دے ناں)

جھرڑے چہریاں 'تے نت کلی کرکے
بھکھ ڈھڈاں دی نہی لکا سکدے ۔
جیکر حقاں دیاں لتاں کمبدیاں نے
بھار فرضاں دا کویں ڈھوا سکدے ۔

بناں بالنو ڈھڈاں دی بھٹھّ اندر
نہیں گاڈر انوشاسن دی ڈھل سکدی ۔
گڈی دلی دی پنڈاں دے پہے اندر،
بناں روٹی دے پہیئے نہ چل سکدی ۔

چھوٹے کرتی، ملازم، کسان تائیں،
ہتھ پاڑدے نے بندے کبیاں دے ۔
جویں بناں سفارشوں کوئی عرضی
ردی کاغذ جیوں ووٹاں دے ڈبیاں دے ۔

ہائے نی ! ہیر ازادیئے بحل، رنے،
سانوں کھندھے چرایاں دا کی فائدہ ۔
جے توں کھیڑے سردار دی سیج سونا
سانوں کنّ پڑوایاں دا کی فائدہ ۔

سورج دی لالی 'چوں میرے،
بھاوَ اگم کے آئے ۔
کون ایہناں دی دھپّ نوں روکے،
کون ہنیرے پائے ؟

ڈانگاں اتے گولیاں کھا کے،
ایہہ اتھرو نہ سمجھو،
اکھیاں دے وچ سپنے ایہہ تاں،
ہور نکھر کے آئے ۔

ہن حقاں دے گیت گائیے،
تاں جو جیون مولے،
پہلاں جتنے اسیں نے گائے،
سبھو گیت پرائے ۔

جند اساڈی دونی ہو کے،
ناں اس دے لگدی،
جو جیون دی پونجی تائیں،
ناں لوکاں دے لائے ۔

جد ساڈی وتھیا نوں ملیا،
بھرواں لوک-ہنگارا،
پھر سمجھانگے لوک-راج دے،
کاگ بنیرے آئے ۔

دھرم اتے سرمائے تائیں،
پین لگن کڑولاں ۔
جد محنت دا سکھنا پنجہ،
تاجاں نوں ہتھ پائے ۔

چوجاں والیا گورو رویداس جیو،
تینوں شردھا دے پھلّ چڑھاؤن لگاں ۔
تیری یاد وچ بیٹھکے دو گھڑیاں،
اک دو پیار دے ہنجھو وہاؤن لگاں ۔
تیری سوہنی تصویر 'تے نیجھ لا کے،
درشن رجّ کے پاؤن نوں جی کردا ۔
تیری درے-دیہلیز 'تے رگڑ متھا،
مڑکے قسمت بناؤن نوں جی کردا ۔
تیری رمبی نے ظلم دی کھلّ لاہی،
تیری سوئی نے دکھاں دے پھٹّ سیتے ۔
تیرے ٹانکنے نے لایا عجب ٹانکا،
ساقط موم دے وانگرا لٹّ کیتے ۔
جہڑی گنگا دے درشن نوں جان لوکیں،
تیرے کولوں اوہ کوڈیاں منگدی سی ۔
جتھے لوک مساں مر مر کے اپڑدے نے،
تیرے پتھر دے ہیٹھاں دی لنگھدی سی ۔
مینوں جاپدا اے تیری جوت صدقہ،
اچھوت ذاتیاں دی جوت جگدی اے ۔
تیری جوت 'چوں نکلکے لاٹ تتی،
سدھی ظلم دے سینے نوں لگدی اے ۔
مینوں جاپدا اے ظلم دی اگّ اندر،
امرت سی تاں تیری تاثیر دا سی ۔
جھگڑا نہیں سی چھوت-اچھوت والا،
سارا جھگڑا غریب امیر دا سی ۔
میرے داتیا تیرے ہی دیس اندر،
تیرے بندیاں دا کوڈی ملّ نہیؤں ۔
پیسے والڑے دے ہتھیں ربّ وکیا،
جیون بندے دا پیسے دے تلّ نہیؤں ۔
سینہ زوری تے چور بلیکیاں دا،
لوہا چلدا ایس جہان اندر ۔
دساں نہوآں دی کرت دے کامیاں دا،
کوڈی ملّ نہیں ہندوستان اندر ۔
ایتھے دھرماں تے مزباں نے پائے پاڑے،
ایہناں بندے نوں بندے توں ونڈیا اے ۔
جے توں نیچاں تے اوچاں دا میل کیتا،
ایہناں دھرماں نے ایس نوں کھنڈیا اے ۔
تینوں ترس مزدور مظلوم دا سی،
نال نیویاں تیریاں یاریاں سی ۔
گوہڑے روں دے ڈبدے پنڈتاں دے،
تیری پتھری وی لاوندی تاریاں سی ۔
اج پھیر توں اپنی روح گھلدے،
نشہ پیسے دی طاقت دا مکّ جاوے ۔
اوچ نیچ دا ریڑکا مکّ جاوے،
پانی دکھاں تے ظلماں دا سکّ جاوے ۔

چن دھپّ دے وچ سوں گیا، ہے نی؛ سکھر دوپیہرے ۔
کرناں ہوئیاں سولیاں، اج سکھر دوپیہرے ۔

چن وے؛ تکّ لے آخری توں نظراں بھر کے ۔
تارے روندے ٹمٹما، پر ذرا نہ جرکے ۔

جو سیاں دی حاضری وچ تردے بندہ ۔
اوہدے ورگی موت نوں ہر جھردے بندہ ۔

سیاں ساتھی تر گئے تیرے ہی پاسے ۔
بوند کھنوں وی تلکدا، بندہ اک پاسے ۔

سورج، چن تے تاریاں لئی ترکال لیاندی ۔
بن جائیو چن تاریو، تڑکے دے پاندھی ۔

خبراں لئیاں واچ نے اج چار ڈکیتاں ۔
جامے وچ نہ میوندیاں، نخریل ولیتاں ۔

پکی پتّ دی پیڑ ہے، پنڈاں دے پنڈے ۔
جد تکّ لال پھہار نہ، لوآں وچ کھنڈے ۔

دل تیرے دا جوش وے، ساڈے وچ دھڑکے ۔
تارے روندے ٹم ٹما پر ذرا نہ اٹکے ۔

کس چندرے توں ہو گئی، تیری بدکھوئی ۔
سے ہتھاں دے وچ وی، جند کرگی کوئی ۔

پل دی پل تسیں تاریو، سر نیویں کرلو ۔
سجدہ کرکے، تور نوں ہور تکھی کرلو ۔

دبا دب چل میرے بیلاں دیئے جوڑیئے نی،
بیجنے نے اسیں ہتھیار ۔
مڑھکے دا وتر میں مساں ہے سمبھالیا نی،
پوے نہ چوماسیاں دی مار۔

دبے پیریں لنگھ چل ڈھاریاں دا موڑ،
کھڑکائیں نہ توں ٹلیاں دے رونن نی ۔
روٹی دی رہاڑ کر ستی اے 'پیارو '،
جیہدے ہوکے 'جنگو' پالی نوں جگون نی ۔
ہنیریاں دی اوٹ وچ رجے ہوئے سانھ ویکھ،
کداں رہے مکیاں اجاڑ ۔
نی جوڑیئے بیجنے نے اسیں ہتھیار ۔

سنگاں دیاں تکھیاں سنگیناں کر لویں توں وی،
تھمھ جان نھیریاں دے ویگ نی ۔
سیریاں دے حوصلے نوں اجڑیاں ٹانڈیاں دا
پتاں جنا ہندا اے دریگ نی ۔
ہتھاں دیاں ریکھاں وانگوں یگ-پلٹاؤُ ہندے،
جٹاں لئی کھیتاں دے سیاڑ ۔
نی جوڑیئے بیجنے نے اسیں ہتھیار ۔

'سورج' تے 'دھرتی' دی جپھی وچ اگّ،
جنہاں سنیاں اے بھکھیاں دا ہاڑ نی ۔
'پشو' اتے 'کرتی ' دا اکو اتہاس،
جیہنوں لکھدا تاں آیا اے 'کراڑ' نی ۔
جیہدے کول ویچ کے میں بھیناں تیری جوڑیئے نے
سکیا ویاج وی نہ تار ۔
نی جوڑیئے بیجنے نے اسیں ہتھیار ۔

ساڈے متھیاں 'تے ساڈے وڈیاں وڈیریاں نے،
دتی اے غریبی جہڑی پوچ نی ۔
فصلاں دے متھے اتوں ساڑستی کلراں دی،
دینی ہے 'کراہاں' نے کھروچ نی ۔
تاہیؤں اسیں گھٹّ کے منڈاسا سر بنھیاں اے،
چکنا منکھتا دا بھار ۔
نی جوڑیئے بیجنے نے اسیں ہتھیار ۔

سنو سناواں حالَ تہانوں بھارت دی بربادی دا ۔
گھنڈ اٹھا کے کویں ویکھیا مکھڑا اسیں آزادی دا ۔
جدوں ظلم دی ہوا شوکدی، ساڈی لٹّ بہار گئی ۔
لکھاں ہی منسوراں دی اوہ انکھ تائیں ونگار گئی ۔
سنگراماں دا سورج چڑھیا دیش آزاد کراون نوں ۔
کرتی اتے کسان جاگیا موڑ بہاراں لیاون نوں ۔
دیش بدیشاں اندر جاگے بھارت ماں دے جائے سی ۔
وچ بج-بج دے گھاٹ جاگ کے غدری ویر جگائے سی ۔
کن-کن اندر آزادی دا گونج پیا اک نعرہ سی ۔
اک تکّ گورا بھڑک اٹھیا جو ڈاڈھا ہتھیارا سی ۔
پھیر بے جھجکی نال سی، کھولھے منہ اوہنے بندوقاں دے ۔
ہر پاسے توں سدے آون دل دہلاؤ کوکاں دے ۔
پر بھارتیاں سکھ لیا سی کریئے بند خلاصہ ہو ۔
لوتھاں دے انبار ابارے تے پنڈیاں 'تے لاشاں ہو ۔
وا وگی پھر ہر کونے توں ڈونگھے وطن پیاراں دی ۔
پھر پرواہ نہ کری کسے نے داراں دی نہ ماراں دی ۔
جد ظلم دی اتّ ہو گئی، ظالم ظلموں اکّ گیا ۔
فرقیداری دابی پا کے، ظالم اتھوں نسّ گیا ۔
بھارت ماں دے دل دے ٹوٹے بھارت، پاکستان بنے ۔
عقل والیو کویں دوہاں دا سانجھا ہندوستان بنے ۔
لئی آزادی نال سراں دے، ایویں نہ ہتھ آئی ہو ۔
ایہدے ناں دی رکھڑی بنیئے، ایہہ ساڈی وڈیائی ہو ۔

تیرے ارداس کردا ہاں،
نشہ اٹھدا جوانی دا ۔
کہ سوہا رنگ ہو جائے،
تیری سرگھی دی رانی دا ۔

ارے آ ! ہار گیتاں دا،
میں تیرے گل 'چ پہناواں،
کہ مڈھ تر پئے نویں سرؤں،
میری مکدی کہانی دا ۔

ہے تیرے وچ وی مڑھکا،
خون، خنجر، بغاوت وی،
پیغمبر توں بنا دیویں،
ہووے بندہ دوانی دا ۔

بھاویں جیون دی ساری سلطنت،
قربان ہو جائے،
اسانوں تاں نشہ کافی،
تیرے گیتاں دی نشانی دا ۔

سنیہا حق-بڈھڑے دا،
دھرت نوں دین آیا ہاں،
ہنگارا جے ملے تیتھوں،
میری وتھیا پرانی دا ۔

تیرے ارداس کرداں ہاں،
نشہ اٹھدا جوانی دا ۔
کہ سوہا رنگ ہو جائے،
تیری سرگھی دی رانی دا ۔

اس مٹی نے اک مردے دی، بھکھ دا کجیا ننگ ہو ۔
لہو اساڈے نال ہے ملدا،اس مٹی دا رنگ ہو ۔

ایہہ مٹی اک جھیل 'چوں آئی، چیر کے ہکّ کہساراں دی ۔
بپھر برانے بن گئی ہے جو، بولی لکھ ہزاراں دی ۔
ایہہ مٹی بڈھڑے کرتی دی، کردی ہرا کرنگ ہو ۔
لہو اساڈے نال ہے ملدا، اس مٹی دا رنگ ہو ۔

لا کے کنّ سنو ! دھرتی 'چوں، بولن وڈّ وڈیرے ۔
بھارے بوٹ لتڑ کے لنگھے، حق تیرے تے میرے ۔
اس مٹی وچ پنگیا برچھا، لکھدا اک پرسنگ ہو ۔
لہو اساڈے نال ہے ملدا،اس مٹی دا رنگ ہو ۔

اس مٹی وچ جد چرھیاں تے مکیاں نوں گلّ لگے ۔
دھاڑویاں نوں جاپن ایہہ تاں، کھیتاں نوں بلھ لگے ۔
دبھّ، سرکڑے، کاہی اندر، بکیا اک 'مرگند' ہو ۔
لہو اساڈے نال ہے ملدا، اس مٹی دا رنگ ہو ۔

اک توں قصائی میرے پنڈ دیا راجیا اوئے،
دوجے تیرا شاہاں دا جوڑ۔
تیری نیند اتے پہرہ تیریاں مکدماں دا،
کتے رکھن دی نہیں لوڑ۔

تیرے بوہے 'تے 'سماج واد' دیا چورناں دے،
لگے ہوئے سنیندے انبار۔
جیہدا گاہک لوہے، اٹاں، کھنڈ تے سیمنٹ تائیں،
حق وانگوں جاندا اے ڈکار۔
زندگی دی بلی باجھوں، تیریاں پیغمبراں دا،
سکے نہ ادھار کوئی موڑ ۔
تیری نیند اتے پہرہ...................

تینوں رکھاں ربّ دیاں جدوں تیک ویر میرا،
سکدا نہ تینوں وے پچھان ۔
اسے ہی سپاہی دے ناں سراں دی وصیت ساڈی،
جیہدی رنڈی ہیر وے جوان ۔
تیریاں بندوقاں پچھوں ہتھ میرے ویرنے دے،
آپے ویر لین گے تروڑ ۔
تیری نیند اتے پہرہ...................

ورھیا اے ساؤن اوہناں بچیاں دے ناں تے،
جنہاں کھیر دا نہ چکھیا سواد۔
کمیاں دی 'جیتو' دے نہ لگیاں نے تیاں،
جہڑا رس پی گے سنگھنے کماد ۔
کریں چھیڑخانیاں توں روپ نال، تیرے اتے
دند پیہے تیاں والا بوہڑ ۔
تیری نیند اتے پہرہ...................

کل 'جیلو' چوکیدار دندا پھرے ہوکا،
آکھے 'کھیتاں وچ بیجو ہتھیار' ۔
کٹھے ہو 'ولائتی سنگلاں' دی واڑ توڑنی جو
بوتھ رہی دودھیاں نوں مار ۔
تسیں راجے شیشے دی پوشاک پا کے رکھو،
دینی اگھرے ہتھوڑیاں نے توڑ ۔
اک توں قصائی میرے پنڈ دیا راجیا اوئے،
دوجے تیرا شاہاں دا جوڑ ۔
تیری نیند اتے پہرہ تیریاں مکدماں دا،
کتے رکھن دی نہیں لوڑ۔

(شہید بابا بوجھا سنگھ نوں سمرپت)

اج ورگا دن کتے نہ چڑھنا،
اج جئی رات نہ آؤنی ۔
تیری تھاں جد مل گئی سانوں،
تیری موت سناؤنی ۔
ہنے ہنے میں چن نوں تکیا،
امبراں وچّ رشناؤندے ۔
آہ چاترک! جو پیا ہے مریا،
ہن تکیا میں گاؤندے ۔
لوکو تھوڈی سنور نہ سکنی،
بگھیاڑاں توں ہونی ۔
اج ورگا دن کتے نہ چڑھنا،
اج جئی رات نہ آؤنی ۔

ہنے ہنے میں سورج تکیا،
دھنداں پاڑی جاوے ۔
پوناں وچ زہریلہ کیڑا،
جو آوے سو کھاوے ۔
چانن دا دے رہی سنیہا،
اج خطیاں دی بھاؤنی ۔
اج ورگا دن کتے نہ چڑھنا،
اج جئی رات نہ آؤنی ۔

رون والیو ! لوتھ میری 'تے
بنھو کجھ تلواراں ۔
جس دے ور توں راجے جمدے،
اس ربّ نوں للکاراں ۔
اج ہونی دی ہانن کر کے،
زندگی پئی ہنڈھاؤنی ۔
اج ورگا دن کتے نہ چڑھنا،
اج جئی رات نہ آؤنی ۔
تیری تھاں جد مل گئی سانوں،
تیری موت سناؤنی ۔

ہویا کی، جے بھاوَ نہ میرے مولدے ۔
ایہہ سارے ہی کارن میری گھول دے ۔
مرن توں پہلاں ہی مر جاواںگا میں،
کر لاں جے سمجھوتہ نال ماحول دے ۔

اے کسانو ! کرتیو !! کرتاں لٹاون والیو ۔
اندسدے، ڈلدے لہو نوں، ٹھلھاں لگاون والیو ۔

وطن نوں ہن پھیر خونی، رنگتاں دی لوڑ ہے ۔
دسمیش دی تلوار نوں، ہن سنگتاں دی لوڑ ہے ۔

اے وطن دے عاشقو، منزل بڑی دوراں دی ہے ۔
ہر قدم تے پھانسیاں، ہن لوڑ منسوراں دی ہے ۔

فرقیاں دا ماندری، اج پھیر ٹونے کر رہا ۔
اج کرت دا دیوتا، آپو 'چ لڑ کے مر رہا ۔

وہلڑاں دا وگّ آ، ساڈی انگوری کیوں چرے ۔
نفرتاں دے سیک نال، ساڈا مڑھکا کیوں سڑے ۔

'رون' دے ہتھیں ہے 'سیتا'، پھیر پکڑائی گئی ۔
آتما دی لاش ہن تاں، پھیر دفنائی گئی ۔

'دروپتی' 'دریودھناں' دا چتّ ہے پرچہ رہی ۔
پر دیکھدی ارجن دی اکھ، انڈٹھّ کردی جا رہی ۔

ہاڑھیاں تے سونیاں دی، سونہ کسانو، کامیو ۔
گینتیاں تے تیسیاں دی، سونہ حقاں دے ہامیؤ ۔

جسیاں وچ انکھ دا ساہ، بھرن دی بسّ لوڑ ہے ۔
تے تان سینہ ظلم اگے، کھڑن دی بسّ لوڑ ہے ۔

ظلم نہ سہنا ایہہ، سچے ربّ دی ہے بندگی ۔
تے سچ لئی مرکے ہے، مٹ جانا ہی اصلی زندگی ۔

وہماں بھرماں توں بچو ! ہتھیں تیلیاں نوں چقو،
ایس یگ دیاں راونا دی ہکّ ساڑیئے ۔

ایویں کاغذاں دے راونا نوں ساڑ کی بنے ۔
تیر تیلاں دے کمان وچ چاڑھ کی بنے ۔
کوئی اٹھے ہنومان، کرے یدھ دا اعلان ۔
موہرے آؤن والے ساغراں دی ہکّ پاڑیئے ۔
ایس یگ دیاں راونا دی ہکّ ساڑیئے ۔

اج سینکڑے ہی راکھشاں دی دھاڑ آ گئی ۔
اگّ-برچھی وی ذاتیاں نوں ساڑ آ گئی ۔
اج میگھناتھ ہسے، کمبھکرن وی وسے ۔
کیوں ناں جیوندیاں دے دھولراں 'چ تیر ماریئے ۔
ایس یگ دیاں راونا دی ہکّ ساڑیئے ۔

پھیر 'بھیلنی' تے 'رام' دا پیار نہ مڑے ۔
وانگ 'بانراں' دے کرتی کسان جے جڑے ۔
مکّ جان 'بنواس'، 'سیتا' رہے نہ 'اداس' ۔
اسیں وراں تے سراپاں دا عہد پاڑیئے ۔
ایس یگ دیاں راونا دی ہکّ ساڑیئے ۔

کاغذاں وچ جام ہویا، کرتیاں دا محنتانہ ۔
اس طرحاں جنگالیا ہے، دفتراں دا کارخانہ ۔

کسے نوں مذہباں دی مستی، کسے نوں کرسی دی لور ۔
کسے نوں دھن دا نشہ،
ایہہ دیش کہ جاں شرابکھانا ۔

آ بہو چھاویں کہ بنیئے زندگی دے ترجمان،
برچھیاں 'تے ٹنگیا دل،
بن گیا اے شامیانہ ۔

تیریاں سیخاں توں بختا سرڑ ساڈا ہے کتے،
بھاویں تیرے جال اندر،
گھر گیا ہے آشیانہ ۔

جیبھ کھولہو گل 'چ پھاہا، ہتھ اٹھاؤ ہتھکڑی ہے،
ایہہ وطن میرا ہے کہ جاں
ایہہ ہے کوئی قیدخانہ ۔

ہسّ ہسّ تور دے توں ڈولی میری بابلا وے،
کہڑی گلوں رہاں ایں توں جھور ۔
دھرتی تہائی جیوں پسینہ منگے کامیاں دا،
مانگ میری منگدی سندھور ۔

ستے ستے پئے دی تاں نیند تیری ٹٹّ جاندی،
ہوئی سی میں جدیں دی جوان ۔
کیوں جو سرمائیداری دور وچ بڑا اوکھا،
سامبھنا وے دھیاں نوں ایمان ۔
ڈکّ نہ نی مائی سانوں سچیاں سنگدھیاں نوں،
آیا میری آس اتے بور ۔
جویں ساڈا ساریاں دا ڈھڈّ روٹی منگدا ہے،
مانگ میری منگدی سندھور ۔

سچی سچی چنی تیری سن میری امیئے نی،
ساڈا ہے سی آلھنا بنی ۔
ساڈے جنا پیار نی ہنڈھا نہ سکے مائی کوئی،
ہووے بھاویں لکھاں دا دھنی ۔
ڈکو نہ وے ویرو ساڈی ڈار وے اڈارناں دی،
ساڈیاں تے منزلاں نے دور ۔
جویں ساڈا ساریاں دا ڈھڈّ روٹی منگدا ہے،
مانگ میری منگدی سندھور ۔

جگّ-جگّ جین تیرے پوترے تے پوتریاں،
کھڑی رہے ویہڑے دی بہار ۔
پونجیپتی جگّ وچ پھلاں توں وی ہولی کڑی،
جاپدی اے گڈے جنھا بھار ۔
کنڈیاں دے اتے وی تاں بدو بدی ہسی جانا،
پھلاں دے ہے چتاں دا غرور ۔
جویں ساڈا ساریاں دا ڈھڈّ روٹی منگدا ہے،
مانگ میری منگدی سندھور ۔

اک تلوار میری ڈولی وچ رکھ دیو،
ہور ویرو دیو نہ وے داج ۔
ساڈے ولّ کیری اکھ جھاک نہ وے سکے،
ساڈا رسمی تے وہمی ایہہ سماز ۔
راہاں وچ پنڈ دیاں لمبڑاں نے گھات لائی،
جرماں دا جنہاں نوں غرور ۔
جویں ساڈا ساریاں دا ڈھڈّ روٹی منگدا ہے،
مانگ میری منگدی سندھور ۔

اٹھ کرتیا اٹھ وے اٹھن دا ویلا ۔
جڑھ ویری دی پٹّ وے پٹن دا ویلا ۔
تیرے سر تے چوء چوء چانن گئے نے تیرے جٹّ وے ۔

ستیا وے ایہہ دھرت ہے کیہی جتھے ماں تے پتّ دا رشتہ ۔
کجھ ٹکڑے کجھ ٹکیاں بدلے، ماس دے وانگوں ہٹیئیں وکدا ۔
لوس گیا مزدور دا پنڈا جیٹھ ہاڑھ دا ہٹّ وے ۔

جے روٹی دی اگّ چاہیدی تاں پھر سانبھ بارود نہ رکھیں ۔
جے کجھ مڑھکے دا موہ ہیگا تاں پھر نپّ کھرود نہ رکھیں ۔
توں ایٹم دی دھوڑ وچالے سٹّ چانن دی مٹھّ وے ۔

تیرے حل دیاں راہلاں دا کوئی کاہتوں سپنی لابھ اٹھاوے ۔
فوجن کاہتوں اپنے ڈھڈّ وچ سیٹھ دا کیتا پاپ ہنڈھاوے ۔
جو تیری دستار نوں پیندے توڑ دیئیں اوہ گٹّ وے ۔

سکھنے جنگ نوں بھردا کوئی پنّ یگاں دا کسے نوں لگدا ۔
گولی کسے دی ہکّ نوں ونھے، تغما کسے دی ہکّ 'تے پھبدا ۔
توں کھنڈے دی دھار دے وچوں لشک وانگراں فٹّ وے ۔

پنڈا دی رونق سبھ ڈھوئی کرتی دے کندھیاں 'تے شہراں ۔
پر تیریاں چاواں دے نت مردے سر 'تے ڈھوون تیریاں لہراں ۔
سر تاں بیز صحیح توں، بدلی آپے پؤُ ترٹھّ وے ۔

مڑ جے کتے نراش نہ کویتا تیرے در موہرے دے ہوکا ۔
قلم لہو وچ کڈھے کتکتی سرت کریں وے ستیا لوکا ۔
کھڑے تلإ وچ وانگ کنکری لہراں بن کے فٹّ وے ۔
اٹھ کرتیا اٹھ وے اٹھن دا ویلا ۔
جڑھ ویری دی پٹّ وے پٹن دا ویلا ۔
تیرے سر تے چوء چوء چانن گئے نے تیرے جٹّ وے ۔

تتی توی، تتی دیغ، تتی دھپّ
تتی ریت، تتیؤ سی وگدی ہوا،
دنیاں دا سیک سارا تتیئے نی،
اکو دے ناں لکھ دھریا ۔

پیراں 'چ بہاراں جیہدے پھلّ سی وچھاندیاں،
مہکاں جیہدے گیتاں 'چوں نہا کے ہیسی جاندیاں ۔
پنڈے دیاں چھالیاں 'چ بکّ بکّ پانی،
تیری اجے ٹھنڈھی ہوئی نہ نگاہ،
دنیاں دا سیک................

ہویا کی جے کوئی اوہ توں باغی روٹی کھا گیا،
کچّ دے تخت وچ تیڑ تاں نی پا گیا ۔
بھاری انسافنے نی بھکھیاں نوں روٹی دینا،
دسّ کہڑی دھارا دا گناہ،
دنیاں دا سیک ................

تیرا سی پویہے وچ دھمیاں ہنکار نی،
جھلّ وی نہ سکی سچی گلّ دا وی بھار نی ۔
نور جہاں رلو تیری ستھاں وچ اےداں،
جویں رلے ساڈی منڈیئیں کپاہ،
دنیاں دا سیک ................

نور جہاں اتے کسے کامے نہ پسیجنا،
تتے پانی وچ اوہنوں جھونا پؤُ بیجنا ۔
پٹھّ پچھے بنھاں خرم بھکھا رووے،
اوہنوں دودھ وی اوہ سکو نہ چنگھاء ۔
دنیاں دا سیک سارا تتیئے نی،
اکو دے ناں لکھ دھریا ۔

ساڈا امیؤں ذرا نہ کرو جھورا،
سانوں زندگی سرکھرو کرن دیوو ۔
اسیں جمے ہاں ہاؤکے دی لاٹ وچوں،
سانوں سیک جدائی دا جرن دیوو ۔

ساڈے ویراں نوں ورج کے گھراں اندر،
جیوندی ماریو نہ ساڈی آب ماتا ۔
بھگت سنگھ دی ماں بے شکّ بنیونں،
ہاڑے بنیوں نہ کتے پنجاب ماتا ۔

ساڈے سراں اتے نہچا رکھ باپو،
ننگی ہون نہ دیانگے کنڈ تیری ۔
تپّ تپّ جوانی دی ڈولھ کے وی،
ہولی کراںگے غماں دی پنڈ تیری ۔

اسیں سڑکاں تے ڈانگاں دی اگّ سیکی،
ایپر حقاں نوں ٹھنڈ لوائی تاں نہیں ۔
ساڈا قاتل ہی کچا نشانچی سی،
اسیں گولی توں کنڈ بھنوائی تاں نہیں ۔

ایویں بھرم ہے ساڈیاں قاتلاں نوں،
کہ اسیں ہووانگے دو جاں چار باپو ۔
بدلے لئے توں وی جہڑی ٹٹنی نہ،
ایڈی لمی ہے ساڈی قطار باپو ۔

ساڈے حقاں دی مکی ہے ہوئی چابو،
وہلڑ وگّ نہ کھیتاں وچ وڑن دینا ۔
نرم دودھیاں دے سوہے پنڈیاں نوں،
اسیں لٹّ دا تاپ نی چڑھن دینا ۔

جاگو میرے لاڈلے ! جاگو میرے لاڈلے !!
باپ تیرے دے دشمن پھردے کاواں وانگوں چامبھلے ۔
رات سی تینوں بات سنائی، جگّ بیتی، ہڈّ-بیتی ۔
امرت ویلے چہکن والی، کویں چڑی بسّ کیتی ۔
ننگ-دھڑنگے اٹھ بیٹھے سبھ اپنے لاگے چاگلے ۔
جاگو میرے لاڈلے !.............................

باپ تیرے دے ہان دے ہالی، بنجراں دی ہکّ پھول رہے نے ۔
رات دے کیڑے لکن لئی تھاں اک دوجے وچ ٹول رہے نے ۔
میری موہ-ممتا نہ ہردی، جیوں قیدی وچ کانڈلے ۔
جاگو میرے لاڈلے !.............................

جس پل 'تے ٹوکریاں ڈھوء ڈھوء، تیرے پیو نے بھرت سی پائی ۔
اس پل 'تے تکّ ! اک چھاتی نے گولیاں سنگ ہے سرت گوائی ۔
تیرے ستیاں کویں ترنگے سر اوہدے جو معاملے ۔
جاگو میرے لاڈلے !.............................

جیونں امرت ویلے دا تارہ، ایوں آیا سی تیرا پاپا ۔
اپنے پنڈ سی مسیا تاہیوں، تر گیا چندرا 'چن' اکلاپا ۔
جس مسیا امبراں دے رخ توں سی تارے کجھ چھانگلے ۔
جاگو میرے لاڈلے !.............................

'لنڈی چوہی' دے نہ جاوے تینوں لاگلیاں دی لالی ۔
پہلاں اٹھ کے 'ڈوء ڈوء' تینوں کرنگے پنڈ دے ہالی پالی ۔
پہے بھری نے جاندے اپنے کھیتیں کرتی قافلے ۔
جاگو میرے لاڈلے !.............................

کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟
بھلّ گئے اسیں تاں سانوں کی اوہ کہنگے ۔

سر پرنے سویاں دے راہ 'تے،
جاندیاں وی جو سی ترگے،
اج تکّ نہ جو سی پرتے
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟

اوہ جو جنہاں نے سبھ دے ونڈے دی،
پی لئی وہُ پر سی نہ اچری
نال لہو دے مکتی اکری
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟

جد سانوں کوئی چھکّ آویگی
ہچکی ڈاہڈھا تڑپھائیگی
فرق فرق اکھ تھکّ جاوے گی
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟

کرن لئی کجھ اکھیاں ٹھنڈیاں
جد آپاں پاوانگے ونڈیاں
رنگ رنگ کے بدرنگیاں جھنڈیاں
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟

جد جگیرداراں دے کاکے
پاڑنگے عزتاں دے خاکے
کی اہیؤ روکنگے آ کے ؟
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟

مویاں دے ادھموئے ماپے
پچھنگے جد کول بہا کے
'پتّ ! میرے توں پتّ جیہا جاپیں
کی اوہ اسانوں یاد رہنگے ؟
بھلّ گئے اسیں تاں، سانوں کی اوہ کہنگے ۔

اک جنے دی چیز گواچی بھلکے چیتا آویگا ۔
جد اوہ خالی کھیسے تائیں ٹوہیگا الٹاویگا ۔

اوہ کوسیگا کدے سیری نوں، کدے پالی نوں جھاڑیگا ۔
سہریاں نال ویاہی اتے کدے لالیاں تاڑیگا ۔
جیب قطریاں تائی وی اوہ سو سو گالھ سنائےگا ۔
جد اوہ خالی کھیسے تائیں ٹوہیگا الٹاویگا ۔

پھر اوہ کھوہی چیز دا ٹیوا پانڈے توں لگوائیگا۔
ساڑھ-ستی دا گیڑ کہہ پانڈا، کرم-گیڑ پائیگا ۔
اوہی کرم-گیڑ پھر اس نوں مرگ-ترشنا دکھلاویگا ۔
جد اوہ خالی کھیسے تائیں ٹوہیگا الٹاویگا ۔

پھر اوہ کھوہی چیز نوں بھالن وچ پردیساں جاویگا ۔
اتھوں وی اوہ لے کجھ سنسے، سکھنی روح مڑ آویگا ۔
قرض دا کوڑا اس دے من 'تے جد لاساں ابھراویگا ۔
تد لاساں دی چیس 'چ اس نوں چور دا چیتا آویگا ۔
جد اوہ خالی کھیسے تائی ٹوہیگا الٹاویگا ۔

کالخ دے ونجاریو، چانن کدے ہریا نہیں ۔
او کرناں دے قاتلو، سورج کدے مریا نہیں ۔

وچھڑیاں کجھ مجلساں 'تے اٹھ گئے کجھ گاؤن ہو،
پر سماں ہے سمجھدا، سدّ سمیں دی لاؤن ہو،
وچ جھناں دے روپ کھریا، عشقَ تاں کھریا نہیں،
سورج کدے مریا نہیں..................

رات نے بھاویں قصائیاں دی کری ہے ریس ہو،
اوہ کی جانے تلیاں 'تے وی اگّ کھلوندے سیس ہو،
ورمیاں 'تے واس جس دا ناگ توں ڈریا نہیں،
سورج کدے مریا نہیں..................

جھامبیاں دے نال بے شکّ جھڑ گئے کجھ گیت ہو،
سنگ سراں دے صدق دی پر اوڑک نبہی پریت ہو،
رات چن دی موت جر جے، سورج تاں جریا نہیں،
سورج کدے مریا نہیں..................

لوکو وے ! اسیں آپ-مہارے ہوئے ۔
ہاں تاہینؤں اسیں اونے اونے، جگت تماشہ ہوئے ۔

پنڈیاں دے وچّ بڑی غریبی ہے، اےداں سنھ لا کے،
جیوں مکھنی دے پیڑے وچ کؤآ چنجھ کھبھوئے ۔

اک روٹی دی گھمن گھیری چکی دے پڑ وانگوں،
پتہ نہیں گھر گھر اندر کد ہسے، کد روئے ۔

ککھّ کھوتدے وجیا کھرپا تے خون وگے ایوں دھاری،
جیوں شہراں توں ڈیئری والا، آ کے مجھیاں چوئے ۔

اک ہرنی دے سر 'تے نچدا، جیوں ہے موت اندیشہ،
کنکاں دے گھر آون تائیں، ایوں رہیئے ادھموئے ۔

دل دی گلّ دلالن دلی، ایوں کردی انگولی
جیوں کوئی 'لکھ-پت' ماں موہرے گھٹّ تنخواہیہ ہوئے ۔

مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔
کرے جودڑی نی اک درویش ۔

میں تاں جی ہاں اک نرکاں دے ہاندا ۔
میں نی سرگاں دے سکھاں نوں سیاندا ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

ساڈے بیلے نوں توں ایویں نہ پچھاڑ نی ۔
ساڈے سراں دے دوآلے گڈی واڑ نی ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

مینوں میری ماں دے ورگا پیار نی ۔
ملو کہڑیاں ولیتاں 'چوں ادھار نیں ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

مینوں جڑیا 'جڑھاں' دے نال رہن دے ۔
'پھلّ' کہن مینوں 'کنڈا' چلو کہن دے ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

مینوں کھڑیا کپاہ دے وانگوں رہن دے ۔
گھٹّ منڈی وچّ ملّ پیندے پین دے ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

توں تاں میریاں ہی مہکاں نوں ادھال کے ۔
پھلی پھردی ولائتاں 'چ کھلار کے ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

میرے پنڈے نال کریں توں چہیڈ نی ۔
میرے جھگے دے لنگاراں نال کھیڈ نی ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

مینوں گھریا قصائیاں وچ رہن دے ۔
مینوں ایویں پچھوتائیاں 'چ نہ پین دے ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

میرے وچ ہے پہاڑ جنا بھار نی ۔
مینوں کھلھے، ڈلہے پیار دا ہنکار نی ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔

جے تینوں کچے کوٹھیاں دے وچ ڈھوئی نہ ۔
میری ہونی دی دسوریں دلجوئی نہ ۔
مینوں رہن دے ہوائے میرے دیش ۔
کرے جودڑی نی اک درویش ۔

جتے منتری ہاریو لوکو !
تختاں توں وی بھاریو لوکو !!
سنیو گلّ وچاریو لوکو!!!

کھہلکے کواڑ رہو جاگدے،
آپاں سارے تیل ہاں چراغ دے ۔
ٹیناں دیاں ڈبیاں 'چوں مارکے چھڑپے،
بنی جنھا دی ہے کرسی اچی ۔
اوہناں دیاں رنگلے پلنگھاں دی تاں پر ساتھوں
جائے کھانی پیند نہ چھٹی ۔
دھونیاں بنکے سیک کھلارو،
وے گڑیاں دے ٹھاریو لوکو ۔

روٹی وانگوں جسم تڑایا،
کیونکے ساڈی سوچ سی سچی ۔
بکرے جیونں سانوں جھٹکایا،
کیونکہ ساڈی لوچ سی سچی ۔
مصری ورگے ہوجو مٹھے،
وے آپس وچ کھاریو لوکو ۔

سورج آوگے، آویگا،
بہہ کلیاں 'تے کاگ کلاوے ۔
کیوں جو مچّ کے بن گئے لاٹاں،
چاننیاں راتاں دے ہاوے ۔
کد روحاں دا رجّ بنوگے،
وے تھوڑاں دے ماریو لوکو ۔

آدمی جو ہو گیا شیطان ہے ۔
میمنے دی کھلّ وچوں حیوان ہے ۔

مذہب دے ناں 'تے درندگی کر رہے،
تئسباں نے کھا لیا انسان ہے ۔

پیار تے اپنتّ کدھرے بھلّ گئے،
کافراں نے لٹّ لیا بھگوان ہے ۔

رہبراں نے پھڑ لئی ہے راہ زنی،
کھا رہا ٹھوہکراں ایمان ہے ۔

آدی، مدھ، انت کجھ نہ بدلیا،
کی ہویا جے بدلیا انوان ہے ۔

جبر دا چکر نہ مکدا دس رہا،
آ گئی مٹھی 'چ سبھ دی جان ہے ۔

ودھ رہی ہے گوگڑ قاروں سیٹھ دی،
مر رہا مزدور تے کرسان ہے ۔

کی ہویا تلوار ہے جنگلاء گئی،
مکھملاں دے وچّ لپٹی میان ہے ۔

قاتلاں دے ہتھاں 'چ بائیبل دیکھکے،
ہو رہا اج پادری حیران ہے ۔

میں کوئی 'وڈا آدمی' نہیں
جسدی وصیت پگاؤن لئی کرنے پینگے تہانوں
انتر راشٹری اڈنبر ۔

میری تاں ریجھ ہے کہ میری کویتا
بن جائے سوہی سویر دا اک بھاگ
تے دن چڑھدے دی لالی نوں میرے کرتی بھرا
دیکھن لئی ہو ہو کھلون اک دوجے توں موہرے ۔

میں ہرگز نہیں چاہانگا
کہ میرے گیت بنن جنیں کھنیں دی پرشنسک آلوچنا دا وشا
کیونکہ میرے دشمن بہت کاہلے ہن میری پرشنسا کرکے
میرے متراں وچ گھسڑن لئی ۔

میری لوتھ تاں شاید تہانوں نہیں لبھنی
تے نہ ہی پتہ لگیگا
میرے مرن دی تاریخ اتے بکوئے دا
نہیں تاں میں تہانوں
انتم سنسکار بارے وی لکھنا سی ضرور
مینوں تاں بسّ ایہی جھورا ہے
کہ میری لاش تکدی رہیگی ان پچھاتے پل دے لاگلے وڈھاں وچکار
جس دی بوء صدقہ نہیں آ سکنگیاں ایدھر
'بلی' ورگے پالیاں دیاں چرن لئی گائیاں
تے ایدھر کوئی سلھیہار نہیں آئیگی
بھرے گڈیاں توں ملھیاں نال گھسڑکے کریاں بلیاں چگن لئی
ہو سکدا ہے کہ مینوں اج ٹکیا جائے
میرے ولکدے بچیاں دے ساہمنے
جاں میں خود وی کسے ساتھی دی ماں نوں گھڑیسی جاندے
کپتان وچ ٹکر مار کے مر سکدا ہاں
اس سمیں نہ تاں تہانوں کھیچل ہوئےگی
میری لوتھ دی بے-ادبی روکن لئی
کیونکہ ادوں تسیں وی گھرے ہوئے ہوووگے
خونخار گرجھاں اتے کتیاں وچکار
ہو سکے تاں میرا 'خیر-سکھ' والا گیت
پہنچا دینا شہید ساتھیاں دے پنڈاں دیاں ستھاں وچکار

مینوں پتہ ہے کہ میرے قاتلاں نوں بری کرن لئی
بہت کاہلیاں ہونگیاں ساڈے دشمناں دیاں عدالتاں
پر تسیں اس دا کوئی غم نہ کرنا ۔
تہاڈے ولوں اوہناں نوں کوئی سزا ملن توں پہلاں
کدوں دی سزا مل چکی ہے
جدوں کہ میں کرتیاں دے گیت دی لکھی سی پہلی سطر ۔
(5-8-76، ضلع جیل، سنگرور)

دھر کی بانیئیں ! دلاں دیئے رانیئے نیں !
تیرے منہ لگام نہ رہن دینا ۔
جنی بانی ہے کرت دے فلسفے دی،
نالے اوہنوں بے نام نہ رہن دینا ۔

اکو باپ تے اکو دے پتّ سارے،
ہے رویداس میں پھر دوہرا رہاں ہاں ۔
'بیگم پورے' بارے تیرے گیت سارے،
اس رچنا دے وچ سما رہا ہاں ۔

ایہہ نہیں دربار دہریاں دا،
کرتی-بھگت دا جتھے سنمان نہیؤں ۔
کرتی-کامے نوں نیچ چنڈال دسے،
گورو گرنتھ کوئی وید- پران نہیؤں ۔

کرتی براہمن دی جتی نوں گنڈھ کے توں،
پنّ لے لیا گنگا دے نہاؤن ورگا ۔
بے-دوشی ہرجوٹی چھڈاؤن خاطر،
جیرا کر لیا مرن مراؤن ورگا ۔

تیری رمبی نے بھرما دے بھید پاڑے،
تیری سوئی نے لوکاں دے پھٹّ سیتے ۔
تیرے ٹانکڑے نے لایا عجب ٹانکا،
اڈے راٹھاں دے چوڑ-چپٹّ کیتے ۔

کرتی اک جماعت ہے جات نہیؤں،
جاتی بھید ہے ہیج جنونیاں دا ۔
کنا وچ گھچلّ کے صاف کیتا،
کالا چتّ توں مذہبی قنونیاں دا ۔

تیرے گیتاں 'چوں سمیاں نے سیدھ لے کے،
سماں سوچنا کرت ازادیاں دا ۔
کدے ہوئےگا ہند دی ہکّ اتے،
بیگم پورہ اک پنڈ آبادیاں دا ۔

باجرے دا سٹہ اتے بور چٹا چٹا
وچ پیندا جاندا دانہ اے ۔
باجرے دا دانہ، دانہ موتی بن جانا اے ۔
باجرے دی روٹی نالے بھاری نالے موٹی، لا کے مکھنی پکائی دی ۔
کھا کے ہکّ چوڑی ہندی جاندی میرے ماہی دی ۔
باجرے دا سٹہ ..............................

باجرے دا کھیت، اتے سونا تھلے ریت، وچ ڈولھیا پسینہ اے ۔
تیرا میرا لیکھا کدے دونا، کدے تینا اے ۔
باجرے دا سٹہ ..............................

باجرے دا بور، دیکھ چڑدا صرور، جویں پون نشیا گئی ۔
قدرت رانی اے، ودھائی دین آ گئی ۔
باجرے دا سٹہ ..............................

دنیاں دے لوکو وے، دھرتی دے جائیو وے ۔
اک گیت سناواں میں، اک بات سناواں میں ۔
جو درد کہانی اے، پر سبھ دی سانجھی اے ۔
دنیاں دے لوکو وے، دھرتی دے جائیو وے ۔

اس پار سمندر وچّ، اک ناگ وسیندا اے ۔
جو بڑا زہریلہ اے، جنتا دا ویری اے ۔
اوہ پچھم وچّ رہندا، اسیں پورب وچّ رہندے ۔
اوہ اوس کنارے 'تے، اسیں ایس کنارے ہاں ۔
پر پھر وی ڈر اسدا، پورب دی دھرتی نوں ۔
دنیاں دے لوکو وے……………………

اوہ اوس کنارے 'تے ہے زہراں گھول رہا ۔
اس ددھیئے پانی وچّ، امناں دے ساگر وچّ ۔
تے گھول-گھول زہراں ساڈے ولّ گھلّ رہا ۔
دنیاں دے لوکو وے، جاگو وے سمبھلو وے ۔
دنیاں دے لوکو وے……………………

تہانوں سہں کھیتاں دی، تہانوں سہں بچیاں دی ۔
تے سہں ایشیا دی، پورب دی دھرتی دی ۔
اک سوٹا ایکے دا، اپنے ہتھ پھڑیئے وے ۔
تے اس کنارے جا، فنیئر دے جڑیئے وے ۔
دنیاں دے لوکو وے……………………

اس ایس سمندر وچّ، جو زہر ملائی اے ۔
جو قہر مچایا اے، جو موت رلائی اے ۔
پی امرت ایکے دا، زہراں سبھ چوس لئیے ۔
زہراں سبھ چوس لئیے، پانی نوں دھو سٹیئے ۔
دنیاں دے لوکو وے، دھرتی دے جائیو وے ۔

جوجھدے سپاہیاں نوں، موت دیاں راہیاں نوں،
چھڈّ آیاں ! آؤنا سی ضرور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے،
چھیتی حاضری لا موڑ دے حضور ۔

بھر بھر جھولیاں توں دیا دی نظر دتی،
ایہدے 'چ دریجا پے نہیں سکدا ۔
تیری دتی دات موہرے اڈے جے ویری بکّ،
خالی رہِ جے، میں ایہہ سہِ نہیں سکدا ۔
یارڑے دے ستھراں توں سامبھیا نی جاندا،
تیری سولاں دی صراحی دا صرور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے........

ایہناں نوں وی ٹکّ اتے جاندے نے،
جنے وی اؤرنگیاں دے یار نے ۔
کیہدا چتّ کردے کہ مراں پر ایہہ مردے نے،
کیونکہ تنگ تے بے-کار نے ۔
انھے پیو دی سوٹی، دھیاں، بھیناں دیاں ایہہ تاں،
سجّ ویاندڑاں دے مانگ دے سندھور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے........

اوہ کوئی اﷲ ! اﷲ !! کرے،
جیہدی زر، زورو اتے نیت ہے کروڑیئے کراڑ دی ۔
نال ہی پرے ہے کوئی واہگورو بولے،
جیہدی شادی سیگی پچھلے ہی ہاڑ دی ۔
جات-پات نالوں زیادہ ماندا جماعت،
تیرے خنجر پیالے دا صرور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے........

ایہناں نوں جماعتی یدھ دی جے ذرا سوجھ ہندی،
کاہنوں ایہہ شریکاں نال کھڑھدے ۔
بدھو شاہ دے پیرا ! پیر جگّ دا بنا کے،
تینوں ویریاں دے گھیریاں 'چوں کڈھدے ۔
تیری حاضری 'چ پانی پیاسڑے نوں دینا،
مینوں ایدوں وڈا ہونا کی غرور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے........

کنکاں نوں آؤگا پسینہ ڈلے خون دا جا،
زوری جروانے رہِ نی سکنے ۔
بھائی، ملاں، پادری، دے پھیر راج محلاں وچّ،
فرقو ٹھکانے رہِ نی سکنے ۔
تیری دتی اجے بھری دی بھرائی،
ایہہ نہ اونے اجے، نکو نکّ نور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے........

جوجھدے سپاہیاں نوں، موت دیاں راہیاں نوں،
چھڈّ آیاں ! آؤنا سی ضرور ۔
پچھے ویکھ کنے ہتھ کڈھدے نے ہاڑے،
چھیتی حاضری لا موڑ دے حضور ۔

منایا تاں ایتکیں وی جائیگا آزادی دا دن
اڈائے تاں ایتکیں وی جانگے گلال نال بھرے ہوئے جہاز
پریڈ کرکے سپاہیاں دیاں اڈیاں دی دھوڑ نال
بھر جانگے پریڈ گراؤنڈ وچ بیٹھے درشکاں دے نکّ، کنّ تے اکھاں
'گاندھی' پھل پھل بیٹھیگا
اپنے نویں سجے ہوئے باندراں دیاں شکلاں ویکھ کے

لیاندے جانگے دیش دے ہر کونے 'چوں
پھڑکے مٹی دے باوے
اک اؤنتری آنادی سجائیگی اوہناں دے گل
ایمرجینسی دا لہنگا ۔
ٹکڑیاں وچ ونڈے لوک سلامی دینگے
لٹیریاں دی نویں سجی 'ڈکٹیٹرشپ' نوں
مٹی دے باوے بہت ٹپنگے
خسی لکھاریاں دے گیتاں دی فوجی ٹیون 'تے
منایا تاں ایتکیں وی جائیگا آزادی دا دن

ایتکیں تاں ہور وی گوڑھی ہوئےگی آزادی دے دے دن دی رنگت
کیونکہ ہویا ہے سفل، غریبی ہٹاؤ دا نعرہ
اؤنتری-آزادی سنگڑ-سنگڑ بیٹھیگی
انتر-راجی پھیلی ہوئی بھکھ دے شکار بچیاں کولوں
منایا تاں ایتکیں وی جائیگا آزادی دا دن ۔

ایتکیں تاں بہت لمی ہو جائیگی
راشٹرپتی اوارڈاں دی لسٹ
تے اودوں وی بہت لمے ہو جانگے
وڈھیاں لین لئی افسراں دے ہتھ
تے ایدوں وی سینکڑے گناں ودھ جائیگی
جیل سپرڈینٹاں نوں سیاسی قیدیاں دے سامبھن دی سردردی
پر بہت چھوٹے ہو جانگے تھانیاں دے روزنامچے
کیونکہ پولیس نوں بہت کاہل ہوئےگی
'روٹی منگدے سماج ورودھی عنصر' نال
نہر دے پل 'تے مقابلہ دکھاؤن لئی
منایا تاں ایتکی وی جائیگا آزادی دا دن۔

لائے جانگے ودھان دی رکھیا دے نعرے
پر ہر وڈے نوں حق ہوئےگا ودھان دی ناڑ مروڑن دا
کیونکہ ایہہ کہڑا گرُ گوبند سنگھ جی دا سدھانت ہے
جاں انٹیروگیشن وچّ نبھایا گیا 'کامریڈاں دا صدق'
ودھان دے کسے وی انگ دی بھنّ توڑ
اتّ ضروری ہے ساڈے 'اول نمبر دے لوکراج' دی
'صحتَ' اتے 'سیدھ' لئی۔
منایا تاں ایتکیں وی جائیگا آزادی دا دن ۔
(14-8-75، حوالات تھانا، سہنا)

آ میرے گیتاں دے وارث
آ میری کجھ واٹ ونڈا ۔
میں ہمبھ چلیا ہاں بھنوراں 'چوں،
کشتی کنڈھیاں نیڑ لجا ۔

اس وچ سوہے ساون جہیاں
لدیاں کجھ سدھراں ۔
جاں کجھ ویاج ویراں دے سر دا
چاء جے تار سکاں ۔
آ میرے گیتاں دے وارث ۔
آ میری..................

اس وچ شہد اوہناں بچیاں لئی
جو پتلاں چٹدے ۔
اس بستی دا چانن جس توں،
چن پاسہ وٹدے ۔
جس دی مسیا پورنماشی بھالے کھیر کڑاہ
آ میرے گیتاں دے وارث ۔
آ میری..................

کھاناں وچ گھریاں دیاں اس وچ
جیون دیاں سدھراں ۔
اس چوگی دی پت جو چاہندی
بے پت نہ پرتاں ۔
کجھ مویاں دے خون دے دیوے،
اس وچ لیا ٹکاء
آ میرے گیتاں دے وارث ۔
آ میری..................

مگرمچھاں تے تندوآں ہے سن
راہ وچ جال تنے ۔
پر کشتی میں سرڑ سہارے
کھچّ لئی جال سنے ۔
میرے من وچ یاراں دا ہے،
صدیاں توں ای شدہ
آ میرے گیتاں دے وارث
آ میری کجھ واٹ ونڈا ۔
میں ہمبھ چلیا ہاں بھنوراں 'چوں،
کشتی کنڈھیاں نیڑ لجا ۔

پھلاّ وے بہار دیا، چنگے لگدے نہیں تیرے وے کھلارے ۔
مڑکے بسنت آ گئی، پر آیا نہیں چینی اسوارے ۔
جویں تیرے بلھاں نوں تریل دی اڈیک وے،
تویں چینی والے کوئی دسی نہ طریق وے،
سوہے سوہے پھلّ جاپدے، جویں باغاں وچ مگھن انگارے ۔
پھلاّ وے بہار دیا.................

موسماں نے کھیتاں وچ مہکاں نے کھلاریاں ۔
آ کے ویکھ ساڈیاں تاں، سکیاں کیاریاں ۔
رتّ وی کوآری جاپدی، جویں ساڈے ہن چاء وی کوارے ۔
پھلاّ وے بہار دیا.................

پنجاں دریاواں دیاں پتناں ہنگالیاں ۔
پیڑاں اوہدی چینی دیاں لبھیاں نہ بھالیاں ۔
چن تے 'اداسی' جاپدی، پئے لبھدے امبر دے تارے ۔
پھلاّ وے بہار دیا، چنگے لگدے نہیں تیرے وے کھلارے ۔

خون نوں للکار دی بسّ لوڑ ہے ۔
دھکھن نوں انگیار دی بسّ لوڑ ہے ۔

ہوئے جوان عقل تے جذبے جوان،
تلوار ہتھ تلوار دی بسّ لوڑ ہے ۔

حق لئی مردے نوں کفن نہ دیو،
لوتھ نوں 'دستار دی بسّ لوڑ ہے ۔

لوڑ نہ جو سہِ سکے پھلاں دی مار،
روح 'چ آئے یار دی بسّ لوڑ ہے ۔

پرکھ آپے ہی کنارے کرنگے،
بیڑی نوں پتوار دی بسّ لوڑ ہے ۔

بڑا پیتا کنڈیاں پھلاں دا خون،
خار نوں ہن خار دی بسّ لوڑ ہے ۔

میں دیوی تے دیوتے تے مڑھیاں نہ پوجاں ۔
وطن دے پیارے شہیداں نوں پوجاں ۔
دنیاں دے سارے پاکھنڈاں نوں چھڈّ کے،
میں کرتی دے اجڑے نصیباں نوں پوجاں ۔

اکھیاں دی دنیاں دے دیوے بنا کے،
تے چھاتی دی تھالی دے اندر ٹکا کے ۔
پرو کے میں ساہاں دے پھلاں دی مالا،
وطن دے پیارے مریداں نوں پوجاں ۔

کسے دی امیری دی کھچّ نہیں ہے مینوں،
امیراں دے پلے نوں چھونہدا نہیں ہاں ۔
جنہاں دے آسرے ایہہ دنیا کھلوتی،
میں کرتی کساناں غریباں نوں پوجاں ۔

وطن دی سیوا 'چ سرشار ہو کے،
جنہاں نے جوانی جوانی نہ سمجھی ۔
جتھے دیش واسی شہادت سی پا گئے،
'اداسی' میں اوہناں دلھیزاں نوں پوجاں ۔

اسیں جڑھ نہ ظلم دی چھڈنی تے ساڈی بھاویں جڑھ نہ رہے ۔
لوک وے ! اگّ وچ جندڑی نوں دینا جھوک وے ۔

مر جان اوہ چندریاں ماواں، جیہنے سامراج جمیاں ۔
حالَ نی ! حق سچ انصاف دا پایا کال نی ۔

گلّ روٹیاں دی جدوں وی چلائیے، کھان نوں برود ملدا ۔
ویرنے ! تاہیؤں اج سامراج دے پیندے کیرنے ۔

حق منگدے ویر ہن مارے، ویریاں نوں صبر پوے ۔
حالَ نی ! ایہو جہے توں بھومیئیں نہ جمی لال نی ۔

تیرے بچیاں نے جے سی بھکھے مرنا تاں تیری اے آزادی کاسدی ۔
بھارتے ! برلے تے ٹاٹیاں نے کہڑا تار تے ۔

جہڑی خون ہے کرت دا پیندی، توڑ دینی تن دے اتوں ۔
جوک وے! لوکیں اج نکل پئے ہکاں ٹھوک وے ۔

وطن دے عاشقو ! تے یودھیو ! جاں-باز سردارو ۔
انکھاں والیو ! قربانیاں دے المبردارو ۔
میں لاہ کے فرض اپنے، انت رخصت لین لگیا ہاں ۔
تے رخصت لین توں پہلاں، سنو ! کجھ کہن لگیا ہاں ۔

جدوں مزدور دے حقاں 'تے کوئی ہتھ اٹھدا اے،
جدوں وی کانگ چڑھدی اے، معصوماں دی قیامت دی ۔
جدوں ظلماں دی بھٹھی دی ہے اگنی تیز ہو جاندی،
تدوں وشواس ہو جاندے ایہہ آمد ہے بغاوت دی ۔

جدوں ہے دور چلدا دین تے فرقہ پرستی دا،
جدوں وی لوک-ہتّ مزباں دے ناپے-ناپیا جاندا ۔
جدوں مزدور دے مڑھکے دا کوئی ملّ نہ تارے،
وطن ہے کیلیا جاندا اتے سراپیا جاندا ۔

میں جنتا دے سمندر وچّ آپا خور دتا،
ظلم دے باز جا لوکاں نوں چڑیاں وانگ سی پھڑدے ۔
بڑا پرسنّ ہاں میں دیکھ کے ساہویں نظارے نوں،
گدڑ نوں جد دیکھدا ہاں شیر دی ہکّ 'تے چڑھدے ۔

میں ایسے لئی ہی اپنے آپ نوں منیا ہے گر-چیلا،
کہ رشتہ جگّ توں مالک تے سیوادار دا مکّ جاوے ۔
میں ایسے لئی گڑھی چمکور دی وچ جنگ لڑیا سی،
کہ کچے کوٹھڑے موہرے محل منار جھک جاوے ۔

تے جیکر تسیں مینوں اپنا سردار منیا سی،
تاں میں پھر ملّ وی سرداریاں دا تار چلیا ہاں ۔
میں دیون لئی اداہرن جگّ دے قومی نیتاواں نوں،
لوکاں توں وار پہلاں اپنا پریوار چلیا ہاں ۔

میرا مقصد تاں سخسی-پوجا دے الٹ لڑنا سی،
تے مقصد ہور سی میرا کدے چنڈی-ریجھاون دا ۔
کدے ڈر ڈر کے مقصد اپنا پایا نہیں جاندا،
تے مقصد ہور ہی سی پیر تاں اچّ دا کہاون دا ۔

میں اپنے پتّ نوں پانی دی نہ سی بوند وی دتی،
مقصد ہور سی گھنئیئے دے پانی پلاون دا ۔
لہجہ ہور ہندا اے نرے مصری دے پانی وچ،
تے مقصد ہور ہندا سی میرے امرت چھکاون دا ۔

رنگھریٹے آکھ کے میں کرتی دا ستکار کردا ہاں،
ایہناں نے درش انتم باپ دا مینوں کرایا سی ۔
میں نائیاں، چھیمبیاں، جھیوراں توں ظلمی چھٹّ لاہنی سی،
میں سانجھا پنتھ ساجن دا تاہیؤں کوتک رچایا سی ۔

جے مینوں پیار کرنا اے، میرے لوکاں دا دل پھولو ۔
میرے ایکے دا سپنا وی تاں پھر ساکار ہو جائے ۔
میں جس دے نال لکھیا اے، خونی اتہاس دا ورقہ،
میری قلم، میری کویتا دا، بیڑا پار ہو جائے ۔

نویں اڈاری مار پنچھیا ! نویں اڈاری مار ۔

جتنے چھوٹے کھمب نے تیرے ۔
اتنے تیرے پندھ لمیرے ۔
تیریاں راہاں وچ 'پھندک' نے، کیتا غرد غبار ۔
پنچھیا ! نویں اڈاری مار ۔

جس ٹاہنی 'تے واس ہے تیرا ۔
اس ٹاہنی دا حالَ مندیرا ۔
تیرے اڑن توں پہلاں کدھرے، اڈّ نہ جائے بہار ۔
پنچھیا ! نویں اڈاری مار ۔

چھنک چھنک لنگھیاں ہتھکڑیاں ۔
ایپر توں رمزاں نہ پڑھیاں ۔
تیریاں 'بوٹاں' تکّ پسریا، ہے لگڑاں دا وار ۔
پنچھیا ! نویں اڈاری مار ۔

توں لوہے دی چنجھ مڑھا کے ۔
لگر لگر تے پہرہ لا کے ۔
واہناں وچّ کھلرے چوغے دا، بن جا پہریدار ۔
پنچھیا ! نویں اڈاری مار ۔

ہاڑیاں وی کھادھیاں تے ساؤنیاں وی کھادھیاں نے ۔
گئی نہ پر ساڈی ٹھنڈھ وے ۔
جند سوہنی تے سلکھنی ساڈے لئی بن گئی اے پنڈ وے ۔

ساڈے بھاء دی ہر ویلے لگی رہندی لام ہو،
ایویں سرحداں دا تاں ناں ہی بدنام ہو ۔
سمیں دا قصائی پٹھی چھری نال کوہے،
نالے پھیر وی نہ پاؤن دیوے ڈنڈ وے ۔
جند سوہنی تے سلکھنی...............

ساڈے مناں وچ مند ہالیاں دی چیک ہو ۔
جھونے دا ندین ساڈا جسا گیا ڈیک ہو ۔
فصلاں تے کامیاں دے پیار دی گواہی،
کدے دینگے کریر اتے جنڈ وے ۔
جند سوہنی تے سلکھنی...............

کہڑے درویشاں دے سراپ دا ہے ڈنّ وے ۔
وڑی ہے غریبی لا کے پنڈیاں 'چ سنھ وے ۔
سپاں دیو سرو پیڑ چال دی پچھان کرو،
آیا ساڈے ویراں دا ترنڈ وے ۔
جند سوہنی تے سلکھنی...............

اک سانوں پنڈاں دیاں رونقاں دا جھورا ہے ۔
دوجا موئے متراں دا سر 'تے نہورا ہے ۔
جنہاں نے ولوندھریا پلاں اتے ویرا،
نال اوہناں ہوئیے کویں گھیؤ کھنڈ وے ۔
جند سوہنی تے سلکھنی، ساڈے لئی بن گئی اے پنڈ وے ۔

دادیئے ! امیئے ! !
اسیں اج تیرے مہمان ۔
اسیں ہاں جگاؤن چلے اٹاں دیاں دلاں وچ،
ممتا دا وردان ۔

سامبھی تاں رکھن تیرے باغ دے بگیچڑے
صدیاں دی خوشبو ۔
بنھ بنھ پنڈاں اسیں آپنیاں سراں نال،
مہکاں سبھ لینیاں نے ڈھوء ۔
تیریاں بروہاں اتوں کویاں نوں لبھنے نے،
کویتا دے انوان ۔
اسیں اج تیرے مہمان ۔

آپنیاں پنڈیاں 'تے ویکھنا پرکھ کے ہے،
ظالماں تے ظلماں دا سیک ۔
کویں تلواراں دیاں چھاواں ہیٹھ گونجدی ہے،
کسے قیدی سورمے دی ہیک ۔
کالیاں کیساں دے نال رکھ کے وکھاؤنی،
تیرے ددھ چٹیاں دی شان ۔
اسیں اج تیرے مہمان ۔

آئے سال کہڑا تاں چرائے ساڈے کھیتاں وچوں،
پیلیاں دے متھے دا غرور ۔
لوکاں دیاں سدھراں دا خون اسیں روکنا ایں،
پر اسیں خون ڈولھنا ضرور ۔
ظالماں دے پیراں نال اسیں نہیں ہون دینا،
پیہیاں دا اپمان ۔
دادیئے !امیئے ! !
اسیں اج تیرے مہمان ۔
اسیں ہاں جگاؤن چلے اٹاں دیاں دلاں وچ،
ممتا دا وردان ۔

توں بے دردی ہو !
توں بے دردی ہو، دکھ درداں دا، کس دے کول سناواں ۔
میرے مگر چراں توں لگیا، بھکھ دا اک پرچھاواں ۔
میں مر جاں تاں بے شک مر جاں، نہ مردا پرچھاواں ۔
توں بے دردی ہو !

تیرے جھوٹھے وعدے دی مٹھّ، سکھنے ڈھڈّ وچّ پاواں ۔
ڈھڈّ ہے کہ بس پھر وی نکلن، اس توں ہوکے ہاواں ۔
توں بے دردی ہو !

کرچ لتڑ لتڑ کے لنگھے، پیر بیائیاں پاٹے ۔
آ کنکاں ! دے متھیاں وچوں،سمدا خون وکھاواں ۔
توں بے دردی ہو !

شوق میرے 'تے دور تیرے دا،قدم قدم 'تے پہرہ ۔
پھر بکل وچّ اگیا سورج کہڑی کوٹ چھپاواں ۔
توں بے دردی ہو !

اٹنا والے مکیاں دی جد، کندھ محل تے کڑکی ۔
پھر نہ سوں سکن بے-غم ہو، تیریاں بھیناں، ماواں ۔
توں بے دردی ہو !

ہن مڑھکے دی دھپّ مڑگی، کر کے قتل ہنیرے ۔
تاہیؤں تاں میں اپنی کٹیا، آدر لئی سزاواں ۔
توں بے دردی ہو !

دیش ہے پیارا سانوں زندگی پیاری نالوں،
دیش توں پیارے ایہدے لوک ہانیاں۔
اساں توڑ دینی،
اساں توڑ دینی لہو پینی جوک ہانیاں ۔

ساڈی پیلیاں دا نور، چڑھے ویکھ کے صرور
توڑ دیانگے غرور، تیرا زور ویہلڑا ۔
ہن چلنا نی،
ہن چلنا نی، تیرا کوئی زور ویہلڑا ۔

گجنگے شیر جدوں، بھجنگے کائر سبھے
رجنگے کرتی کسان مڑ کے ۔
ذرا ہلاّ مارو،
ذرا ہلاّ مارو، کرتی کسان جڑ کے ۔

رسیاں بہاراں اسیں موڑ کے لیاؤنیاں نے،
آکھدے نے لوک ہکاں ٹھوک ہانیاں ۔
ہڑ لوکتا دا،
ہڑ لوکتا دا کہڑا سکے روک ہانیاں ۔

بن کے گھٹاواں اسیں دھرتی 'وسنا اے،
دھوآنگے غبار جہڑے وچ پون دے ۔
سر وڈھنے نے
سر وڈھنے نے ویہویں صدی دے رون دے ۔

وہلڑاں نے مانیاں سواد ہے ازادیاں دا،
کامیاں دی جان لیرو لیر ہوئی اے ۔
تیرے ظلماں دی،
تیرے ظلماں دی، ظالماں اخیر ہوئی اے ۔

سن لوو کاگو اسیں کر دینا تھونوں پٹھے،
گھگیاں دے بچیاں نوں کوہن والیو ۔
روٹی بچاں دے،
روٹی بچیاں دے ہتھاں وچوں کھوہن والیو ۔

کرناں دا آلھنا تاں بنیگا آکاش وچ،
بھور وی وسیگا وچ نویں یگ دا ۔
سانوں سرگاں دا،
سانوں سرگاں دا لارا اج نہیں پگدا ۔

دیش ہے پیارا سانوں زندگی پیاری نالوں،
دیش توں پیارے ایہدے لوک ہانیاں ۔
اساں توڑ دینی،
اساں توڑ دینی لہو پینی جوک ہانیاں ۔

اسیں توڑیاں غلامی دیاں کڑیاں،
بڑے ہی اسیں دکھڑے جرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

اج گھات لائی بیٹھے، سامراجیئے وپاری ۔
سرے چڑھدی نی ہندی، جہڑی پیسیاں دی یاری ۔
ساڈی دھپّ نال مسیا کلیش نہ کرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

جنا کیتا اعتبار، اونا ہوئے ہاں خوار ۔
جنا سوچیا علاج، اونا ہوئے ہاں بیمار ۔
اگوں ایہو جہی 'دارو' کوئی پیش نہ کرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

اتوں بدھ دی اے چیلی، وچوں اگّ دی مشین ۔
کرے حقاں نوں قتل، مہندی لاؤن دی شوقین ۔
ساڈے لہو وچ آ کے پرویش نہ کرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

جاگ اٹھیا مجور، جاگ اٹھیا کسان ۔
توڑ دیانگے فریب، ہویا سمیں دا اعلان ۔
کوئی حقاں دیاں اکھراں نوں میس نہ دھرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

اچی کرکے آواز، مزدور نے ہے کہنا ۔
حصہ دیش دی آزادی وچوں اسیں وی ہے لینا ۔
اج ساڈے راہاں وچ کوئی ٹھیس نہ دھرے ۔
آکھنا سمیں دی سرکار نوں،
اوہ گہنے ساڈا دیش نہ دھرے ۔

سجنا ! سوہا سوہا تیرا وے گراں ۔

تیرے پنڈ وچّ بھکھی مردی نہ ویکھی وے میں،
کسے بچڑو دی انی ماں ۔
میرے پنڈ وچ کوئی کامیاں دے پنڈیاں توں،
آراں دا وی لہو پونجھے نہ ۔
تیرے پنڈ باج وی بٹیریاں دی ڈار موہرے،
ہار گوڈے ٹیکیا کرے ۔
میرے پنڈ اگّ وے مچا کے سہل کلیاں دی،
ستھّ ساری سیکیا کرے ۔
میرے پنڈ سارے ہی قصائی راجے وسدے تے،
کتے ہے مکدماں دا ناں ۔

سجنا ! سوہا سوہا تیرا وے گراں ۔

تیرے پنڈ وچ ربّ، کھیتاں دیاں بچیاں 'تے،
پاہرو بن بھوں جایا کرے ۔
میرے پنڈ بوہلاں دے وچالے ٹولا کامیاں دا،
بھکھیاں ہی سوں جایا کرے ۔
میرے پنڈ کلا دیاں بلھاں 'تے ملھار بھاویں،
ڈھڈّ وچ روٹی تے سراں ۔

سجنا ! سوہا سوہا تیرا وے گراں ۔

تیرے پنڈ اک دے جے سول چبھے سارا پنڈ،
ڈاہڈھا چملایا وے کرے ۔
میرے پنڈ پنڈیاں تے لاشاں ویکھ ربّ نوں وی،
بھورا چیس جایا نہ کرے ۔
تاہیؤں میرے پنڈ چھڑے خون دیاں سہلیاں 'چ،
رتّ دا میں کنگو وے رلاں ۔

سجنا ! سوہا سوہا تیرا وے گراں ۔

چھیتی چھیتی اگّ، لال سرگھی دے سورجا وے،
روپ میرا رنگ دا تہایا ۔
اسیں ڈھولنے نوں دل پاڑ کے وکھایا،
اوہنوں اجے نہ پیار ساڈا آیا ۔

سوہنا جاں کسہنا ہووے جگّ دی کچہری وچ،
رہا اے منکھ پردھان وے ۔
کالا بھونڈ کلیاں نوں سکدا مروڑ،
رنگ اپنے دی اوہنوں نہ پچھان وے ۔
پچھے کوئی بابلے توں،
سدھراں دا ہانی اوہنوں ہور کوئی ور نہ تھیایا ؟
روپ میرا رنگ دا تہایا ۔

چٹے چمّ وچّ بھاویں کالخاں، لکوئی رکھے،
ہر کوئی اوہنوں ہے پیاردا ۔
کیوں سرمائیداری دور وچّ جوڑ گوہڑا،
پیسیاں دا روپ تے شنگاردا ۔
محنتاں دے انگ سنگ، جوبنے دا کالا رنگ،
دھپاں وچّ بیٹھ میں رنگایا ۔
روپ میرا رنگ دا تہایا ۔

دھیاں دیا بابلا وے، پتّ دی جاگیر نال،
خالی پلے ہندا نی وپار وے ۔
پونجیپتی یگ وچ منہ 'چ ہڈّ دتے بناں،
دنیاں نوں آؤندا نی ڈکار وے ۔
داج دی ہی بھکھ نے وے شگناں دی رات نوں ہی،
میرے نال برہا سوایا ۔
روپ میرا رنگ دا تہایا ۔

عمراں دے پچھواڑے اندر، دھپّ ساڈی ہے موئی،
روپ دیاں نے ویری ہوئیاں، آدم خور بلائیاں ۔

اک سڑکاں 'تے لکّ پنگھردی، دوجے جند اساڈی،
تیجے ڈالر دیاں نگاہاں، ہن لاٹاں برسائیاں ۔

میرا چٹکی چٹکی وکیا، ماس کرت دی منڈی،
ہن بالن 'چوں کی ٹولینگا، میری اگّ دیا سائیاں ۔

جس دھرتی 'تے باپ میرے نے، راٹھاں نوں ہتھ جوڑے،
اس دھرتی 'چوں ویر اگائیاں، لکھ منہ-زور کلائیاں ۔

اگیاں باہاں دی بولی جد، سیس محل تے کڑکی،
محلاں وچلے وین اسانوں، تارن لگے داعیاں ۔

جد بیلے 'چ چوری ہوئی، چوری اسیں چھڈالی،
پھیر رانجھیاں محبوباں توں، ہسّ ہسّ لئی چرائیاں ۔

جس روڑی نے سڑک کنارے ونگ میری ہے توڑی،
اس روڑی 'چوں اج ہتھوڑے، کڈھنیاں من آئیاں ۔

پھیر نہ کوئی پتّ لمبڑاں دا، روپ کرت دا چوسے،
بلیاں چگن والیاں بلیاں، بپھر برانے آئیاں ۔

چوری کٹّ کے ماواں نے پڑھن تورے،
کسے 'ہدے' 'تے پتر پہنچان خاطر ۔
کدی ذرا نہ جھڑکیا باپوآں نے،
بڈھے بارے ڈنگوری پھڑاؤن خاطر ۔

بھیناں حب کے ربّ توں منگ منگی،
نال بھائیاں دے سجدا جگّ سوچن ۔
پڑھے ویر توں ساؤآں دی ستھّ اندر،
اچی ہوویگی باپو دی پگّ سوچن ۔

(پر) ممتا وچ سینہ سڑیا ساریاں دا،
مڑ کے خون دی جدوں ہواڑ آئی ۔
اج پھیر اہنسا دے ناں ہیٹھاں،
ہو کے لیس برود دی دھاڑ آئی ۔

ایس دھاڑ نے کھادھیاں کئی جنداں
حلق ایس دا ذرا وی جھمیا نہ ۔
چوئیں ویلاں دے نالوں تروڑ کے وی،
ایس پتھر وچوں پانی سمیا نہ ۔

پونجیپت 'تے کوئی جے ہتھ چکے،
گوٹھا اپنی گھنڈی 'تے سمجھدی ایہہ ۔
فوج پولیس قانون تے دھرم تائیں،
ملّ لیا جو منڈی تے سمجھدی ایہہ ۔

اسیں مالی انوکھی پرکار دے ہاں،
نہیں جاندے پھلاں دا سواد کی اے ۔
اینا سماں ہی کتھے ہے کول ایہدے،
سنے حقاں دی ہندی فریاد کی اے ۔

پونجیپت سٹیٹ 'چ قانون ظلم،
پونجیپتی دے اے نالو نال رہندا ۔
گھاٹا دسدا نی کامے دی زندگی دا،
سدا اپنے نفعے دا خیال رہندا ۔

وچ دفتریں سونے دے پٹے والے،
کئی کتے وی ڈاڈھے ہی حلق جاندے ۔
لشک مڑھکے دی ویکھ کے ڈھاریاں 'تے،
ٹھوٹھے ایہناں دی ہوس دے چھلک جاندے ۔

صرف اج ہی نہ موگے آسام اندر،
لائے نے لوتھاں دے ڈھیر لوکو ۔
ایہہ جنگ ہر کھیت ہر کارخانے،
لڑی جاندی ہے آتھن سویر لوکو ۔

پونجیپتی تے اج دا راج دوویں،
دساں نوہاں دی کرت نوں ڈنگدا ہے ۔
کاما توڑ کے راجے دا مکٹ جد وی،
اپنی کرت پنجالی 'تے ٹنگدا ہے ۔

بھارت وچ جے حقاں دی گلّ بدلے،
گولی کھان دا گرم رواج ہے ایہہ ۔
دانشمند اس بندے نوں کویں کہیئے،
جہڑا آکھدے کہ لوک راج ہے ایہہ ۔

گلّ سمیں نے اپنی آکھ دتی،
ارتھ کڈھنے فرض جوانیاں دا ۔
اس جنتا نوں سماں ناں معاف کردا،
جہڑی ملّ نہ تارے قربانیاں دا ۔

ہے جنتا ! تیرے دکھاں دا قصہ ہی نرالا اے ۔
ظلم دے نال ہویا تیرے حقاں دا ادھالا اے ۔

تیرے وچکار آ کے اج انج محسوس ہویا اے،
کہ سورج نکل آیا، دلاں وچ پہُ-پھٹالا اے ۔

تیرے خاموش گھولاں 'چوں میں، اکھر بھکھ دے پڑھیا،
تاہیؤں تاں ہے کھولھی لوح-کتھا دی پاٹھشالا اے ۔

تے جیکر قلم میری کجھ اکھر وار نہ سکدی،
میں کداں تار سکنا تیریاں گیتاں دا ہالہ اے ۔

ہے تیری روح-بھری بولی 'تے میری قلم دا پہرہ،
میں دینا ہسّ کے تیری وفا دا منہ-وکھالا اے ۔

کوئی وی ظلم ہن اس نوں دبا کے رکھ نہیں سکدا،
دماغاں وچ حرکت ہے تے ہکاں 'چ ابالا اے ۔

میری جنتا ! تیرے دکھاں دا قصہ ہی نرالا اے ۔
ظلم دے نال ہویا تیرے حقاں دا ادھالا اے ۔

میری کرت نوں لٹن والڑیو، کیوں پیوو رتّ بہاراں دی ۔
ایہہ دھرتی ہے مزدوراں دی، ایہہ نہیں سرمائیداراں دی ۔

میرے تیسے اتے ہتھوڑے نے، لکھ مندر محل اسارے ہو ۔
پر میری نیند اتارن نوں، ککھّ کانیاں دے ہن ڈھارے ہو ۔

اج میری محنت دا صدقہ، کاراں تے کاراں آ گئیاں ۔
کر قتل بسنت اساڈی نوں، کئی مست بہاراں آ گئیاں ۔

ہے دونا ٹھاٹھ امیراں دا، ودھیا چونا سرمایہ اے ۔
پر میری روٹی دا ٹکڑا، ہن ختم ہون 'تے آیا اے ۔

جد وی اپرالا کرکے میں، زنجیر توڑنی چاہی اے ۔
ٹٹی نوں ٹانکے لا لا کے، تقدیر جوڑنی چاہی اے ۔

دھرماں 'تے خطرہ بن جاوے، قانون 'تے خطرہ آ جاوے ۔
مذہباں دے ٹھیکیداراں دے، جنونّ 'تے خطرہ آ جاوے ۔

دے فتویٰ دیش-دھروہی دا، جیلھاں دے بوہے کھلھ جاندے ۔
انھے ہو وچّ تشدد دے، بندے نوں بندہ بھلّ جاندے ۔

ہر شے وچ زہر ملاؤندے نے تے بن بہندے نے لکھپتی ۔
پر سرگھی جمنوں نہیں رہندی، جد دھرتی ہووے گربھ وتی ۔

پھر سیکھاں توڑ مجور کہے، ایہہ سبھے کجھ ہی میرا اے ۔
جس نوں توں اپنا دیش کہیں، اوہ تیرا نہیں اوہ میرا اے ۔

ایہہ فصلاں بنے سپاں نے، میرے دادے نوں ڈنگیا اے ۔
میرے ویر دے بھکھے ڈھڈّ وچوں، اک تپدا سریا لنگھیا اے ۔

اوہ چکر کھا کے ڈگیا اے تے کردا گند جو صاف تیرا ۔
نہیں طاقت پاؤندا وید کوئی، آہ ! تڑپھ رہا اے باپ میرا ۔

اس کارخانے دے بالن وچ، میری ماں دا جسم ہی بلدا اے ۔
تے جوبن میریاں بھیناں دا، سڑکاں دے کنارے ڈھلدا اے ۔

میری پتنی دے والاں دا، بجلی نے تانا تنیا اے ۔
میرا ہی مڑھکا چو چو کے، ایہہ جھیل-بھاکھڑا بنیا اے ۔

جو تیرے باغیں پھلّ کھڑے، میری بچی دیاں مسکاناں نے ۔
اسیں چیر پہاڑاں دی ہکڑی، وچ بھریاں اپنیاں جاناں نے ۔

جد وہل ملے ریستوراں 'چوں، آ نشہ اساڈے 'تے تارے ۔
جھٹّ بلھاں دے سرہانے توں، جیپاں دے ہارن آ مارے ۔

ایہہ دھرتی ساڈی ماں ورگی، نہ اس نوں کجھ وی بھلیا اے ۔
ایہہ سبھے جاندے کھیتاں وچ، ہے کس دا خون جو ڈلھیا اے ۔

میں تھکّ گیا ہاں سن-سن کے، اج کہن دی ہمت کردا ہاں ۔
لہرا جھنڈا سنگراماں دا، اج پھیر بغاوت کردا ہاں ۔

پھر کیوں نہ اج مزدور کہے، جو دھرتی 'تے اوہ میرا اے ۔
جس نوں توں اپنا دیش کہیں، اوہ تیرا نہیں اوہ میرا اے ۔

سوہنی سوہنی پھلاں 'تے بہار ۔
کئی ویر مڑ گئی آن کے بسنت تیری،
پر توں نہ آئؤں اک وار ۔

تیریاں کہانیاں میں، کلیاں نوں دسیاں ۔
میرے حالَ اتے اوہ وی کھڑ کھڑ ہسیاں ۔
رو رو اکھاں وچوں ہنجھو وی نے مکے،
پر مکیا نہ تیرا اقرار ۔

گلاں، گلاں وچ رسّ تر نہیؤں جائیدا ۔
نکی جہی گلّ پچھے، ہاڑا نہیں پوائیدا ۔
وطناں توں دور جا کے سانوں، پیا بھلّ بیٹھوں،
اےداں نہیؤں نبھدے پیار ۔

پنجاں دریاواں دیاں پتناں ہنگالیاں ۔
پیڑاں تیری چینی دیاں لبھیاں نہ بھالیاں ۔
پیار دی گواہی ایہناں تاریاں توں منگ لے،
جے میرا نہیؤں آؤندا اعتبار ۔

کاواں کولوں روز ایویں جھوٹھ نہیں بلائیدا ۔
متراں پیاریاں نوں چھڈّ کے نہیں جائیدا ۔
تیری جے 'اداسی' وچ مر گئے پریتما وے،
آ کے پھیر چمی نہ مزار ۔

سوہنی سوہنی پھلاں 'تے بہار ۔
کئی ویر مڑ گئی آن کے بسنت تیری،
پر توں نہ آئؤں اک وار ۔

آئی اے بسنت نچدی، لے کے کھڑے ہوئے پھلاں دی کیاری ۔
چن جویں بدلاں 'چوں، ہووے اتریا مار کے اڈاری ۔

ربّ نے سنیہا سانوں پھلاں ہتھ گھلیا ۔
ستگورو رام سنگھ تساں تائیں گھلیا ۔
آئے جہڑے راہاں توں، اوہناں راہاں توں میں جاواں بلہاری ۔
آئی اے بسنت نچدی...................۔

گھنڈھ چکّ-چکّ اوہنوں کلیاں نے تکیا ۔
کڈھ کے کسیر اوہنوں بلیاں نے تکیا ۔
کیتا اے دیدار جس نے، اوہنوں چڑھ گئی اے نام دی خماری ۔
آئی اے بسنت نچدی...................۔

چھیڑ کے بھرنڈ رنگیاں، کتھے جائینگا بوبنیاں سادھا ۔
رتا نہ شرم کھانودا، گلاں گلاں وچ کریں جاوے وادھا ۔

تیرے جہے سادھ بندے، جدوں مکدے گھڑے 'چوں دانے ۔
اپروں اتیت جاپدے، پر اگے پچھے روندے نے نیانے ۔
اوہناں نے کی جوگ پاونا، جنہاں منگ کے بگانیاں دا کھادھا ۔
چھیڑ کے بھرنڈ رنگیاں، کتھے جائینگا بوبنیاں سادھا ۔

جاں تاں ربّ ملے اوہناں نوں، جہڑے یاداں 'چ جیوندے مر جاندے ۔
اوہناں نوں تاں جھٹّ ملدا، جہڑے سیوا ہن لوکاں دی کماندے ۔
توں تاں کوئی ٹھگّ گالڑی، ہندا سادھ بچن اٹلادھا ۔
چھیڑ کے بھرنڈ رنگیاں، کتھے جائینگا بوبنیاں سادھا ۔

مالا وچ کرامات نہ، نویں یگ دے لوک ایہہ آنہدے ۔
کرامات کامیاں دی، جہڑے مٹی وچوں سونا نے اگاندے ۔
جنہاں نوں اے جھاک ربّ دی، اوہناں ویکھنا پرایاں ولّ کاہدا ۔
چھیڑ کے بھرنڈ رنگیاں، کتھے جائینگا بوبنیاں سادھا ۔

خاک در خاک ہوئے توں بناں، تن اتے خاک نہیں پھبدی ۔
تیری تاں 'اداسی' وچ وے، مینوں ڈاہڈھی اے شرارت لگدی ۔
کاسے نوں کی بھٹھّ پاونا، جیہدے وچ نہ لوک-مریادا ۔
چھیڑ کے بھرنڈ رنگیاں، کتھے جائینگا بوبنیاں سادھا ۔

بھکھے اتے ننگے نے کسان، مزدور لوکو،
کاہدی اے آزادی اسیں ماننی ۔
لاٹھیاں تے گولیاں دی آئی اے بچھاڑ،
فکی لگدی اے رات چن-چاننی ۔

سمجھ کے سانوں انبھول، انجان،
ایویں لاریاں 'تے لائی سانوں رکھیا ۔
ساڈے سراں اتے بن راکھش کھلوئی،
ساڈے خون دا سواد ایہناں چکھیا ۔
ساتھوں نی سہارے جاندے ظالماں دے تیر،
ساتھوں چتّ نی کرایا جاندا چھاننی،
کاہدی اے آزادی اسیں ماننی ۔

پھرے قانون اتے قوم دا جنونّ،
ساڈے راہاں وچّ کنڈے اٹکانودا ۔
پونجیپتی ڈھانچہ، ناگاں تائیں پال،
ساڈے لوکاں وچّ زہر اگانودا ۔
اینا چر راج 'تے بہایا ایس تتڑے نوں،
اہنے کی قدر ساڈی جاننی ۔
کاہدی اے آزادی اسیں ماننی ۔

دتا ہے جنم اہنے چوراں تے بلیکیاں نوں،
راجے جروانے ایہدے گھر دے ۔
ایہہ امریکہ دیاں ڈالراں دی سیج ستی،
لا کے گاندھی کھدر دے پردے ۔
ایس دی غداری اتے چال سرمائیداری،
اوکھی ہن رہی نہ پچھاننی،
کاہدی اے آزادی اسیں ماننی ۔

کرتی، کسان، سارے بن کے چٹان کھڑو،
ہن بہتا سماں نہیؤں گالنا ۔
کرت-لٹیریاں دی چپّ دیؤ سری،
اسیں ناگ نی بکل وچ پالنا ۔
پھڑ کے چواتا اسیں ہتھ وچ ایکتا دا،
دھنیاں دی ہکڑی اے جالنی،
کاہدی اے آزادی اسیں ماننی ۔

او کھیتاں والیو ! او دیشاں والیو !!
سور تہاڈی کھیتی چر گئے کھیتاں دے رکھوالیو !!!

میں چکھیا اے ساگ بدر دا، لون کھنوں وی پھوکا اے ۔
پتر لے لے بھکھی ماں دا در در اتے ہوکا اے ۔
جیون دا ملّ کہڑا تارے، اج قیمتاں والیو !
او کھیتاں والیو !

اج فرقیداری مانس کھانی، پاڑے ویرو ویر ۔
کہڑا لچھمن مارے آ کے، سروپنکھاں دے تیر ۔
دھرم اتے سرمایہ اکو، سن لو ! شردھا والیو !
او کھیڈاں والیو !

آ محنت دے سرور اپروں مڑدے ہنس پیاسے نے ۔
دو پل وی کوئی مان نہ رکھدا سکھنے دل دے کاسے نُ ۔
محنت دا پھل وہلڑ کھاندے، سنو محنتاں والیو !!
سور تہاڈی کھیتی چر گئے کھیتاں دے رکھوالیو !!!

کرت لٹاون والیو سارے اک ہو جاؤ، اک ہو جاؤ !
جسم تڑاون والیو سارے اک ہو جاؤ، اک ہو جاؤ !!

اگّ دھکھے جد کانگو وچّ تاں، بھامبڑ ویئتنام وچّ نکلے ۔
ہڈّ سڑن جد فلستیناں دے، روہ کمبوڈیا اندر بفرے ۔
مرے جدوں امریکی کاما، چینی ماں دے آون ہنجھو ۔
پاکستانی پڑھے نمازاں، سجدے کرے تلک تے جنجھو ۔
پونجیپتی دی پونجی اندر، اپنا مہنگا لہو نہ پاؤ ۔
اک ہو جاؤ ! اک ہو جاؤ !!

انگلینڈ جاں امریکہ ہے، سامراج دا اک خاصہ ۔
کرے کتکتی بھارت اندر، بنگلا دیش 'چ پجدا ہاسہ ۔
دھرتی ماں دی ہکڑی اتے، کہڑا واہیگا اج لیکاں ۔
حداں دی گلّ پلے نہ بنھو، سنو اودرے دلاں دیاں چیکاں ۔
جنت دے لارے دے اتے، زندگی نوں لارا نہ لاؤ ۔
اک ہو جاؤ ! اک ہو جاؤ !!

سرحداں دے خطرے دے ناں، اپنی نیت لکائی جاندی ۔
تینوں ککڑاں وانگ لڑا کے، تیری رتّ وگائی جاندی ۔
قومیت دے سوڑے ہتّ دی، تینوں زہر پلائی جاندی ۔
تیرے قید لہو دی تیتھوں، ہولی ہے کھڈوائی جاندی ۔
کون تہاڈا کون پرایا، لچھمن وانگوں کار لگاؤ ۔
اک ہو جاؤ ! اک ہو جاؤ !!

پونجیپتی دی مرضی ہے کہ، توں لڑدا رہیں، توں مردا رہیں ۔
دھرم، قانون، ذات دا ڈنڈا، توں چکدا رہیں، توں دھردا رہیں ۔
فوج پولیس دے سائے ہیٹھاں، رہن اسردے محل منارے ۔
رہے کڑکدی بجلی بے شکّ، پر نہ کسکن کلیاں ڈھارے ۔
سانجھا کرو لہو تے مڑھکا، تے لوہے دا پہرہ لاؤ ۔
اک ہو جاؤ ! اک ہو جاؤ !!

جس عزت 'تے توں ہتھ چکیں، اوہ تیرے ہی ویر جہی اے ۔
توں جس دے رانجھن نوں ماریں، اوہ تیری ہی ہیر جہی اے ۔
توں روٹی توں آتر ہو کے، جس ویرے 'تے کسی دنالی ۔
ڈھڈّ پھول کے ویکھیں اوہدا، اوہ وی ہے روٹی توں خالی ۔
اپنے توں بندوق دی نالی، چھپے ڈاکواں ولّ بھواؤ ۔
اک ہو جاؤ ! اک ہو جاؤ !!

لوکتا تے ساڈیاں ہی ہمتاں دا جوڑ ہے ۔
لوکتا دے سامبھنے نوں ایکتا دی لوڑ ہے ۔

دیش ماں دی ہکّ 'تے جو قومی فرکیداریاں ۔
سوارتھاں نے کیتیاں جو وطن 'تے غداریاں ۔
نچّ رہا جو دیش 'چ اک بھوت قومی فٹّ دا،
اوہنوں کھارے ساغراں 'چ پاونے دی لوڑ ہے ۔

دشمناں دا وگّ آ ساڈی انگوری کیوں چرے ۔
دشمناں دی دھپّ نال ساڈی چنڈوری کیوں سڑے ۔
غیر کیوں دیکھے تماشہ ساڈی اپو دھاپ دا،
معاملے گھر بیٹھیاں سلجھاونے دی لوڑ ہے ۔

ہو چوکنا ہندیا ایہہ یگ ہے وگیان دا ۔
ویری بنایا ایس نے انسان نوں انسان دا ۔
چاہو جے انسان 'تے وگیان نہ بھارو بنے،
وگیان نوں وگیان نال سلجھاونے دی لوڑ ہے ۔

وطن دی سرحد 'تے کہڑا پیا للکاردا ۔
ستیاں شیراں دی کہڑا انکھ نوں ونگاردا ۔
جے نہ کوئی سمجھدا ساڈے امن-آدرش نوں،
تیغ پھر پہلے طرحاں چمکاونے دی لوڑ ہے ۔

اجے ہویا نہ نظارہ تیرے دید دا ۔
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔
وے ! اوہ دھنیاں دا پتّ، پٹّ دیوے میری گتّ ۔
جے میں آکھاں نانک نے سانوں ہے اجاڑیا ۔
بے بے نانکی کی جانے، میں تاں ایویں اوہدے بھانے،
بھکھ دکھ دا الانبھا اوہدے سر چاڑھیا ۔
دل ترپتا دا نہیں وے پسیجدا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

ملے آٹا نہ ادھار، بابے کالو دے دوار ۔
کی میں دساں اوہ ہے آکھراں دا سوم وے ۔
کڈھاں جدوں میں بھڑاس، جا سلکھنی دے پاس،
کہندی کدھرے نی جاندا تیرا ڈومّ وے ۔
ساڈا لاریاں تے چتّ نہ پتیجدا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

بھکھی ماتا ادھموئی، انی اکھیاں توں ہوئی،
تیرے باپ دیاں گوڈیاں 'چ پیڑ وے،
تیری چنے جڈی بھین، متے بجاں اوہنوں پین،
اجے ہویا نہ جوان تیرا ویر وے ۔
پیسہ روپ نوں ہے اج وے خریددا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

چڑھے ویہڑے وچ چند، لکھمی تے شری چند،
جدوں ہندے نے سلکھنی دے کول وے ۔
توں کی جانے انجانا، کی ہے سوچدا زمانہ،
سنی ہووے بال باجھوں جدوں جھول وے ۔
کاسہ بھرنا ہے کدوں میری ریجھ دا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

ڈگے باپ ہتھوں سوٹی، منہ چ پھلّ جاوے روٹی،
جدوں سنیندا توں بھکھا تے تہایا وے ۔
میرے کھل گئے وال، جانی آ گیا بھچال،
جدوں سنیا توں کوڈے ہتھ آیا وے ۔
ٹٹّ جانا سی پیالہ وے امید دا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

ویکھ میری قربانی، بھاویں کنی بھکھی بھانی،
پر ودھ ہے سلکھنی توں جیرا وے ۔
ایہہ ہے وڈیاں دا یگ، تیری سکنی نہ پگّ،
ناؤں لینا نہیں شتابدی چ تیرا وے ۔
وے توں رہیں گا متھاج ہر چیز دا،
اسیں مساں ہے لنگھایا چن عید دا ۔

(اس رچنا 'تے کم جاری ہے)