پیار دا وی کوئی کارن ہندے ؟
مہک دی وی کوئی جڑ ہندی ہے ؟
سچ دا ہووے نہ ہووے کوئی
جھوٹھ کدے بے مقصد نہیں ہندا !
تیرے نیلے پربتاں کرکے نہیں
نہ نیلے پانیاں لئی
جے ایہہ بڈھی ماں دے والاں جہے
گوہڑے-رنگے وی ہندے
تد وی میں تینوں پیار کردا
ایہہ دولتاں دے خزانے
میرے لئی تاں نہیں
بھاویں نہیں
پیار دا کوئی کارن نہیں ہندا
جھوٹھ کدے بے مقصد نہیں ہندا
خزانیاں دے سپّ تیرے گیت گاؤندے نے
سونے دی چڑی کہندے ہن

پگھلدی چاندی وہے پانی نہیں
ایہہ پھوارے پیاس دے ہانی نہیں

تر گیا کوئی دل 'چ لے کے سادگی
تیریاں نظراں نے پہچانی نہیں

رجّ کے تاں بھٹکا وی نہیں گیا
ہار وی تاں عشقَ دی مانی نہیں

توں ملیں تاں گلّ ایہہ چھوٹی نہیں
پر میرے دل چوں گمیں جانی نہیں

سر بنا تردے رہے سنگرامیئے
کی اے 'دل' ! جے ہم سفر ہانی نہیں

شام دا رنگ پھر پرانا ہے
جا رہے نے بستیاں نوں پھٹپاتھ
جا رہی جھیل کوئی دفتروں
نوکری توں لے جواب
پی رہی اے جھیل کوئی جل دی پیاس

تر پیا اے شہر کجھ پنڈاں دے راہ
سٹّ کے کوئی جا رہا ساری کمائی

ہونجھدا کوئی آ رہا دھوتی دے نال
کمزور پشواں دے پنڈے توں آراں دا خون
شام دا رنگ پھر پرانا ہے

چھڈّ ترے ہن اک ہور غیراں دی زمین
چھجاں والے
جا رہا اے لما لارا
جھڑکاں دے بھنڈار لدی
لمے سایاں دے نال نال گدھیاں تے
بیٹھے نے جوآک

پیوآں دے ہتھ وچ کتے ہن
ماواں دی پٹھّ پچھے بنھے پتیلے ہن
پتیلیاں 'چ ماواں دے پتّ ستے ہن

جا رہا اے لما لارا
موڈھیاں 'تے چکی کلیاں دے بانس
ایہہ بھکھاں دے مارے کون آریہ ہن؟
ایہہ جا رہے ہن روکن کس بھارت دی زمین؟

نوجواناں نوں کتے پیارے ہن
اوہ کتھے پالن
محلاں دے چہریاں دا پیار؟

اوہ بھکھاں دے شکار چھڈّ ترے ہن
اک ہور غیراں دی زمین

جا رہا اے لما لارا
ایہنوں کی پتہ ہے؟
کنے کو بنھے کیلیاں دے نال
جالے جاندے نے روز لوک
جو چھڈّ وی سکدے نہیں
بستیاں نوں کسے روز

جا رہا ہے نال نال
بستی دے رکھاں دا سایہ
پھڑ رہا ہے اودرے پشواں دے پیر
اودرے پیاراں دے پیر

جا رہا اے لما لارا
جا رہا اے لما لارا
ہر جگہ

مینوں پیار کردیئے
پر-جات کڑیئے
ساڈے سکے مردے وی
اک تھاں نہیں جلاؤندے۔

جد مجورن توے 'تے
دل نوں پکاؤندی ہے
چن ٹاہلی تھیں ہسدا ہے

بال چھوٹے نوں پیو
بہہ کے وراؤندا ہے
کولی وجاؤندا ہے

تے بال جد دوجا وڈا
تڑاگی دے گھنگرو وجاؤندا ہے
تے نچدا ہے

ایہہ گیت نہیں مردے
نہ دلاں 'چوں ناچ مردے نے۔

زندغی دے یگ دی سویر
آئیگی ضرور اک ویر۔
کل ہونگے ساڈے پیراں ہیٹھ
ڈگیاں عمارتاں دے ڈھیر۔
گل جانے گوہیاں 'چ تاج
آسناں توں سکنے کنیر۔

ایہہ عورتاں
ایہہ ویسواواں تریمتاں کڑیاں
میریاں ماواں، بھیناں تے دھیاں ہن
تے تہاڈیاں وی۔
ایہہ گٔوآں پوجن والے ہندوستان دیاں
ماواں، بھیناں تے دھیاں ہن
اہنسا تے بدھ دے پجاری بھارت دیاں
ماواں، بھیناں تے دھیاں ہن
ایہہ وڈے پونجیداراں دیاں
ماواں، بھیناں تے دھیاں ہن
جے نہیں
تاں ایہہ آؤن والے انقلاب دیاں
ماواں بھیناں تے دھیاں ہن۔

میں چاہیا چن تے لکھ دیواں
تیرے ناں نال ناں اپنا
میں چاہیا ہر زرے دے نال
کر دیواں سانجھی خوشی
تیری اس دلبری دے اندر
میرا کجھ حالَ سی اےداں
میں تیرے پیار دی گلّ نوں
کویں نہ بھیت کر سکیا
توں مینوں پھیر نہیں ملیؤں
اکیراں وی نہیں مل سکیؤں
میں اپنی سادھنا اندر
کہڑے کہڑے جنگل نہیں تریا
کہڑے کہڑے ساگر نہیں تریا
کہڑے امبر نہیں ٹوہے
کجھ وی تیرے 'چوں پر
تیرا نہیں ملیا

لوک مارے مارے پھردے ہن
ہیں جی ہیں جی کردے ہن
ہنیریاں نکراں 'چ بہندے ہن
اناں نوں دسیا جاندا ہے
کہ اوہ دیوتے دے پیر 'چوں جمدے نے
شکتی ماری ماری پھردی ہے
اکھاں توں مکھیاں جھلدی ہے
نیویں پا پا تردی ہے
شکتی اپنے ڈولیاں نوں
لتاں نوں
کم دے سند سمجھدی ہے
ایدوں ودھ کجھ نہیں
اناں توں لکایا جاندے
کہ اوہ سبھ دراوڑ سن۔

اسیں وڈے وڈے پہلوان
سویرے ہی کس لیندے ہاں لنگوٹے
لڑن لئی بھکھ ننگ نال
جوڑ توڑ جوڑ توڑ کردے رہنا ساری کسرت ہے۔
داء بہت ڈاڈھے نے
بولن دی تھاں چپّ کر جانا

پین دی تھاں پیاسے مر جانا
کھان دی تھاں قسم کھانی لڑدے رہن دی۔
پچھاڑدے ہاں وڈے وڈے پہلوان
گردن تے گوڈا دھرکے
کھیت پئے گدھے والی جون بھگتدے ہاں
پر تاں وی اسیں وڈے وڈے پہلوان
سویرے ہی کس لیندے ہاں لنگوٹے۔

(پہلا بھاگ)

جدو تیرے پلوآں نوں کاہی دیاں کھیتاں وچوں
لہراندے میں تکیا
من وچوں موہ جیہا اٹھیا
میں تینوں ساہاں وچ باہاں وچ تکیا
کیوں جو راج-بھوناں دے گندے ساہ
چھوہ نہ سکے تیری پاک آتما
توں ایہناں وہناں وچوں اٹھدی
جہناں دیاں دکھی دلاں
کدے بکلاں 'چ سامبھے-
لاہور دیاں پھاہیاں 'توں لاہے ہوئے شہید ۔
ایتھے ہر سویر
رات دے دپہر، شام سوگی ہندی
گیت اتھے اٹھدے
دور جھوٹیاں دے چلدے
وگّ چاردے جوآک پانی لنگھدے
میں تینوں اداس تکدا
تیرے اڈدے پلو
جذبیاں دے جزیریاں ولّ
میرے بادبان بندے
میں تینوں رکھاں وچ تکیا
کنکاں دی اداسی وچ
ککراں دی مہک وچ
توں دور دور تکدی
کاویری تک
کھوہی جاندی تھاں
کنکاں دی پتّ
دھاناں دے جلائے جاندے اے ہاسے
توں دور دور تکدی اے راج-بھون
جو سامبھی بیٹھے اج تیک
گورے دیاں پھانسیاں

سمیں دی نزاکت مظلوماں دی وفا لکھ رہا ہاں۔
حاشیے تے چلے گئے لوکاں دی کتھا لکھ رہا ہاں۔

چن تاریاں دیاں باتاں پاؤندے رہے جو عمر بھر،
اوہناں سورجاں دی بے بسی دی شوخ ادا لکھ رہا ہاں۔

تیرے بن وی تاں گزر گئی ہے میری ایہہ زندگی،
پہلی ملنی نوں محض اک حادثہ لکھ رہا ہاں۔

زندگی نے بنا دتا ہے جنہاں نوں بے زبان ہیجڑے
اوہناں عزت دار لوکاں توں ہو کے خفا لکھ رہا ہاں۔

زنجیراں دے ٹٹن جھانجراں دے شور توں جو نے خوف بڑے
اوہناں دے سر اتے کھڑی بے خوف قضاع لکھ رہا ہاں۔

شوخ اداواں توں کدے وہل ملی جے پھیرا پا جائیو،
سلگھدے جنگل تپدے تھل دا پتہ لکھ رہا ہاں ۔

کنا سی بزدل اوہ جو میرے لئی مر گیا ہے،
جیوں سکیا نہیں ایہو اس دی خطا لکھ رہا ہاں۔

حکمراناں دی مکاری مرجیوڑیاں دی للکار،
شاجس نوں شاجس حادثے نوں حادثہ لکھ رہا ہاں۔

اوہ تاں چاہندے سی بڑا کہ مہکدار شیلی ہی لکھاں
اوہناں دا ہے گلہ کیوں عاشقاں دی وفا لکھ رہا ہاں؟

سورجاں دی تلاش 'چ گئے جو خود ہی تلاش ہو گئے،
ایسے مساپھراں لئی مقرر سجا لکھ رہا ہاں۔
(نوٹ: اپرلی غزل 'منجیت کوٹڑا' جی دی لکھی ہوئی ہے،
جو غلطی نال 'دل' ہوراں دے ناں ہیٹھ پوسٹ ہو گئی
اسدا سانوں بہت افسوس ہے)

ایہہ جھوٹھ ہے
کہ اتھے ودیالے نہیں کھلدے
ایہہ جھوٹھ ہے
کہ اتھوں دے لوکاں 'چ دہل ہے
اوہ جے کمب کے تردے
تاں بندہ اک وی اتھے کویں ہندا؟
اتھے مساں ترن والے بڈھے وی
پنڈاں توں دور تردے ہن
جو ڈگدے بمب اندر
ایوں ماردے نے سوٹی
کہ مڑ کے بمب
دشمن دے کینپاں 'چ پھٹدا ہے
گاندھیاں نوں انی کھل نہیں ہے اتھے
کہ بھگت سنگھ دی فانسی دے مشورے خاطر
اوہ دشمناں دے کیپاں 'چ چلے جاون۔

ستارے انجھ ہی روشن نہ راتاں وچ ہندے نے
بڑے ہی جگرے لوکاں دے جنہاں والاں 'چ گندے نے

اساڈا حوصلہ وی دھیان کھچیگا بازاراں دا
شہر تیرے 'چ سنیاں ہے سراں دے ملّ ہندے نے

پلکاں ڈھون توں پہلاں ہی آ بہندے نظر اندر
نہورے نال سورج توں بتھیرے نین مندے نے

جسدا ناں سنن تے کناں 'چ پے جاندا رہا سکہ
پر اس پربھات دے کناں 'چ تاں چانن دے بندے نے

چلی جاوے گی دھرتی توں اساڈی لاش دی بو وی
کہ دھل کے خون دے ہی نال زرے پاک ہندے نے

لہردی ہوئےگی کاہی
لہردے ہونگے پانی
کسے دی نظر چمن نوں
ٹھہردے ہونگے پانی
ایویں ڈھل آؤندیا اکھاں
کنارے کول آتھن تے
کسے دے نیناں دی رونق
لگی ہوویگی پتن تے
ہواؤ نیں، میرا آداب لے جاؤ
تے کہنا-
'دل تھوڑھا نئیں کریدا،
اےداں کسے خاتر'

دیو کوئی سماج کھلھا-ڈلھ
عنبری نیلتناں توں کھلھا
اک پریوار، اک پیالے
اک پریوار اک چلھا
گرجیں مسیتیں جھلے نھیری
مندر اڈائے کوئی بلھا
گیت کوئی محنتاں دے گائے
چھڈّ رانجھا ہیر بھٹی دلا
بکلاں 'چوں کھوہے نہ کوئی دانے
کجنا توں لاہے نہ کوئی جلا
چھیڑو چھیڑو دل دیاں گلاں
کرو کتے کوئی ہلاّ-گلا

تنّ پیسے دا رنگ لیاواں
دو پیسے دی اٹی
متھے اتے تلک لگاواں
دھوتی پہناں کھٹی
منہ رنگ چوراہے بیٹھاں
شاملات جاں ہٹی
آپے رام بنا جاں لچھمن
پوجن جٹا جٹی
میلے بھیڑاں وچ گواچاں
دولت ہوئے اکٹھی
اینی دولت اینی دولت
جیوں پارس دی وٹی
داخ نریل ناریئل چوکھا
تے دارو دی مٹی
تنّ پیسے دا رنگ لیاواں
دو پیسے دی اٹی

ہن میں سمرالے نہیں رہندا
اوہ سرنامہ بدل گیا ہے
نواں اجے تک ملیا ناہیں
ایہہ بستی وی پچھ لیندی ہے
پہلاں کہڑا کم کردا سی

مریا وی تاں
موت 'چ مر کے وی نہیں مریا
سڑیا وی تاں
اگّ 'چ سڑ کے وی نہیں سڑیا

جد تک نواں پتہ نہیں ملدا
چٹھی پتر
'وایا (Via) کویتا' کرنا

فوجی گڈی 'چ بیٹھے دوستو
دسدے تہاڈے چہرے کپڑے
بھرتی ہو کے جا رہے ہو اج ہی
جا رہے ہو دور میتھوں دوڑدے
چہرے میرے دی حیرانی بھانپدے۔
ہاں میرے کول گلّ ہے کجھ کہن نوں...
بھیڑاں پچھے چھڈی جاندے دوستو
کہہ رہے نے نقش نظراں اپنے
کہ پیو بے بس کدھرے اج وی
روٹیاں دی پیڑ تھلے ہونگے
جاں جنوراں وانگ ہو سی ڈردیاں
روزیاں دی دھرت ماواں تردیاں
جے تسیں کرسان ہو تاں سچ ہے
جا رہے ہو چھڈّ وکیاں پیلیاں
جاں کھنڈا دتی ہوئےگی پھیر اج
پولیس نے وڈے بھرا دی چھابڑی۔
چلے ہو ملاں بچاون؟ الوداع!
ملاں جتھے مجھّ دا بندا گھیؤ
کامیاں دی کھلّ جتھے سکدی۔
کروگے یار کنجھ تکھیاں مارچاں
ٹالھیاں دے وانگ دھوناں چکّ کے
ٹالھیاں کہ جتھوں ڈکے لاہندیاں
جھڑکاں دے کے ماواں لاہیاں جاندیاں۔
چلے ہو محلاں دی خاتر؟ الوداع!
محل جتھے کہ لڑائیاں دے دنیں
نفعے دی سوچی ہے راتیں نچدی۔
چلے ہو سرحداں خاطر؟ الوداع!
ایہہ تاں جھگڑے نیتیاں دی جان نے
جا رہے ہو جتھے شاید آپ نوں
نہ پتہ ہوئےگا میرے دوستو
کیتیاں جتھے سنگیناں جاندیاں
بھکھیاں بھیڑاں دے ڈر توں ساودھان۔
کلیاں دے ککھّ جتھے ساڑ کے
دھرت دے گیڑے نوں پھڑیا جا رہا
تردیاں جتھے کے لاٹاں بال کے
دھرتیاں بن بن کے نکسلباڑیاں۔
جتھے اچے اچے جنگل توں بناں
چاہ پتیاں دے ہتھیں وی ہتھیار نے۔
جا رہے ہو شاید آپ نوں
نہ پتہ....

توں کی ایں ؟
کیوں چہرہ لکایا اے ؟
اوہلیاں 'چ تردی ایں کیوں ؟
کیوں نہوں وی لکائے نے اپنے ؟
آخر توں ہے کون ؟
اس بندے نوں کتے ویکھو
جو دن رات بھارا رتھّ کھچدا ہے
اسدے کناں 'چ منوں ویلے دا ڈھلیا سکہ ہے
اس دے پنڈے تے اوہناں بینتاں دیاں لاساں ہن
جنہاں نوں ورتدے رہے رجواڑے، کتوں دے وی
اوہ ضرور پچھاندا ہوئےگا
اوہ راتاں 'چ کدے کدے
امبر جیڈا ہوکا بھردا ہے
تارے مرجھا جہے جاندے ہن
اوہ کہندا ہے
دھرتی میری پہلی محبت ہے
اوہ ذکر کردا ہے
'ایہہ تارے اسمان وچ
میں جڑے سن'
اوہ عیسیٰ دے وطناں 'چ پھریا ہے
اوہ گوتم دے ملکاں 'چ تریا ہے
اسدے کناں 'چ منوں ویلے دا ڈھلیا سکہ ہے

ہر پاسے پنجاب اے
سبھ پاسے رخاں 'چ گھرے پنڈ ہن
گھاہ دیاں گنڈھاں ہیٹھ
سنجانے نہیں جاندے لباس
میلا پرنا
ودھی داہڑھی
کنڈ تے مڑھکے دا کالا کیتا جھگا
لتاں ننگیاں
پیر پاٹے
کی بنگال
کی کیرلا
پشواں پچھے جاندے چھیڑو
دھوڑ وچ ہر پاسے پنجابی لگدے ہن.
راہاں دے
پپل
کھجوراں
بدل
ہر پاسے ماچھیواڑا اے

ستلج دیئے 'وائے نی
پریت تیرے نال ساڈی 'وائے نی
پھیر اسیں کول تیرے آئے نی
دل پہچان ساڈا اٹھ کے
سر اسیں نال نہ لیائے نی
آئے ستاں ساغراں نوں چیر کے
پانی تیریاں دے ترہائے نی
پیار تیرا چھوہے جہڑے دل نوں
اوہ سورجاں دی اگّ بن جائے نی
بیج اوہ بغاوتاں دے بیجدا
گیت اوہ آزادیاں دے گائے نی

شہیدا تیرے لہو ورگا
دہوں چڑھیا
ہکّ 'چ انھیریاں نے اپنی
اک کلّ ہور جڑیا
دہوں چڑھیا
اک مسکان تیرے نور دی
کسے نوں وی نہیں بھلدی
اکھ ڈلھدی

اک وشواس تیرے بول دا
سانبھ دریاواں رکھیا
کھیتاں چکھیا
جیوں دل نالوں کجھ گمیا
کئی روز دن کھڑھیا
دہوں چڑھیا

روز لوکیں مر مر جانودے
کھمبھا نالوں موتاں ہولیاں
کہنے گولیاں
اک موت ساڈی جگّ تے
سچ دے پہاڑ ورگی
جھکے سرگھی

'موت اک عامَ جہی گلّ ہے'
اساں نے سبق پڑھیا
دہوں چڑھیا
ہکّ 'چ انھیریاں نے اپنی
اک کلّ ہور جڑیا
دہوں چڑھیا…

نمسکار اس دیوے نوں
سرہوں دا تیل جس وچ
لوگڑ دی موٹی بتی تھیں
جل رہے
اس دی لاٹ
سیک تے مہک بندی
دور دور جاندی ہے
دراوڑاں دیاں لاشاں دے پیراں کول
جو عاریاں دے مڈھلے حلیاں 'چ مر گئے سن
پینّ چوں سمندر چھلکدا ہے

کاپی تے کاغذ
واسمتے رخاں دے پتے ہن
جنہاں نوں باغی
اپنے سراں تے بنھدے ہن
ترریاں وانن
نیزیاں وانن

جان جاندی، جاوے، دیکھنا نظارہ دوستا
جدو-جہد پینگھ دا ہلارا دوستا
اوہناں نال پاندھے-پتری دی گلّ نہ کرو
جنہاں بدل دینا ہندا اے ستارہ دوستا
سرفریاں دی گلّ اتے کجھ تاں یقین
کیوں بھرنا وی چھڈیا ہنگارا دوستا
عشقَ جنہاں دا ہے زہر دے پیالیاں دے نال
نہیں صدق توں اوہ کردے کنارہ دوستا
موت نسدی ہے عاشقاں نوں چھیڑ چھیڑ کے
جویں ملدا اے ہسّ کے پیارا دوستا
گھنڈی ہووے نہ جے اے دل، من 'چ ہور
پھر تاں کافی ہی ہندا اے اشارہ دوستا

جد جنگل سڑ جاندا ہے
مڑ پھٹن والیاں کوپلاں
گھاہ دے تکھے ترن ساوے پیلے
تے مٹی
سبھ کجھ مہکیلا ہندا ہے
پر اتھے ہر اگن توں بعد
درگندھ اٹھدی ہے
جس ہیٹھ مٹی
بے بس ہندی ہے
کونپلاں اسے گندھ وچ
پنگردیاں تے ودھدیاں ہن
جنگل سارے دا سارا اگّ کھڑھدا ہے
اسیں غلام رہندے ہاں

ہیجڑے گاؤندے نے پیار
اوہ غلط گاؤندے نے
اوہ گاؤندے نے ترنگا
اوہ غلط گاؤندے نے
اوہ گاؤندے نے مونا-لیزا
جاں سندری یونان دی
اوہ غلط گاؤندے نے
اوہ گاؤندے نے برہا برہا
اوہ غلط گاؤندے نے
اوہ نچدے نے
وچاری تھاں روندی ہے

کجھ وی کرن نوں
تے نہ کرن نوں
دل نہیں کردا
بند کیڑے وانگ سوچ تردی ہے
جے کوئی کہے :
'تیری سجن کڑی گڈی دے پہیئے ہیٹھ کچلی گئی'
تاں وی شئد……………………
جے پتہ چلے :
بھرا پاگل ہو گیا ہے
تاں رتا تڑپانگا
جے کوئی کہے :
تیری ماں پولیس نے ننگی کر دتی
تاں ایہہ سدھارنتا لنگھ جائیگی
گڈی دے پہیئے وانن
بنا تڑپیاں،

تھکیواں صرف انگاں 'چ ہے،
دیوے دی روشنی 'چ
مجھّ دا آنا چمکدا ہے
جسدا گوہا چکن لگیاں روز
شیکسپیار محسوس کرداں اپنے آپ نوں
جس دیاں آنگنت شاماں تے سویراں
لدّ سنگھدیاں سن

میریاں باہاں دا بل
نہ گھٹدا ہے نہ ودھدا ہے
دل اسے قہر دی کانگ ہوئی دھڑکدا ہے
ایہہ پربت اٹھا دیواں
کہی دے چیپے وانن
ہونجھ دیواں ایہہ بھون سڑکاں توں،

کتے بھونکدے ہن:
میرا گھر، میرا گھر'
جگیردار:
'میرا پنڈ میری سلطنت'
لیڈر:
"میرا دیش، میرا دیش"
لوک کہندے ہن
"میری قسمت، میری قسمت"
میں کی آکھاں؟
کجھ وی کرن نوں
تے نہ کرن نوں
دل نہیں کردا

میرا بھرا سجن کڑی، ماں، دیش
کجھ وی نہیں میرا
دل اسے قہر دی کانگ ہوئی دھڑکدا ہے…

عورت اک عجوبہ ہے دھرتی دا
باقی تاں گنتی ہے پچھے دی
جہڑا آدی کال توں جیون دا امرت دیندا ہے
نت-نویں اس چتر اندر، مطلب بھردا ہے
آدی کال توں نین ایس نوں تکّ نہ رجے
کھوہاں ہور ڈونگھیاں ہوئیاں
لوک کہن کہ بلد دے سنناں 'تے دھرتی
میں منکر ہاں
پر میرا وشواس اٹلّ ہے
کہ اپنے ہتھاں اتے دھرتی
عورت نے ہے چکی ہوئی
اسے لئی تاں مہک دھرت دی بدن جہی ہے
اسے لئی تاں لہرن فصلاں پلوآں واکن
اسے لئی تاں دھرتی دے پانی
اینے نرمل تے ٹھنڈے ہن
اسے لئی چانن دی راتے کھڑکن پتے
جویں ستارے جڑیاں چنیاں
اسے لئی پھلاں اتے بلھاں ورگا بھولاپن ہے
تتلیاں وچ نینا دی مستی
دھرتی تے عورت دی پیڑا کنی اک ہے
محنت دے حصے بھکھاں ہن
ستم دے نینی ہنجھو ہن
عورت دے نینی ہنجھو ہن
اسے لئی ساگر کھارے ہن
اج اس نوں گورو پیارا ہے
اج اس دے نیڑے تارے ہن
عورت اک عجوبہ ہے دھرتی دا

چلدا ہے کوہلو نچے پیا
اوہ وی پس جاؤ جو بچے پیا
مٹ جاندے نے سبھ دے سبھ ہی وکھریویں
نہ ٹوکری والا ہٹے پیا
اڈّ رہیاں کھشبوآں مٹ کے
تیل تپکا تپکا رسے پیا
مٹدی ایتھے تیری میری دن راتیں
ایہہ کوہلو سست نہ کدے پیا
بھر بھر کے مزدور پاؤندے نے دانے
چن چمکے سورج تپے پیا
پئی ٹک ٹک سندی کوہلو دی
میرے اندر کویتا رچے پیا
آکڑ پھٹدی تڑ تڑ ہندی
مزدور خوشی تے اڑے پیا
دیکھاں گھونگرو کھڑکن اے دل
کم تاں خاصہ اجے پیا

دن بھر دی محنت مگروں
اوہ لڑاں نال بنھ لیندے
اپنے بچے دی دن بھر دی محنت دا ملّ
دو روٹیاں دی وکالت کردے ہن
خوشامدی بندے ہن
منڈے دی ماں دا حالَ دسدے ہن
اچی ہسدے ہن
بہت چپّ کردے ہن
چلے جاندے ہن

کی تہانوں دسدا ہے
ہر رکھ نچدا ہے راہاں دی دھوڑ ساہ لیندی ہے
کھوہاں دا پانی باہر آؤندا ہے
نہر دیاں چھلاں 'چ جیون ہے
کسان تر پئے ہن
راہاں تے اگھڑ آئی ہے – ججھاروآں دی پیڑ
چن اپنا نکا پندھ مکا بیٹھا ہے

انتم جت دے نشے 'چ
مایہ دے ڈھیر تے جا
بیٹھن والے
بھلّ گئے
کہ مکھی-بھخش رکھ وانن
ایہہ مایہ دا ڈھیر
منہ کھولھدا ہے
تے بھخش کر لیندا ہے

مینوں کسے غیر ودروہی
نظم دی تلاش ہے
تاں کہ مینوں کوئی دوست
مل سکے
میں اپنی سوچ دے نہوں
کٹنے چاہندا ہاں
تاں کہ مینوں کوئی
دوست مل سکے
میں تے اوہ
سدا لئی گھل مل جائیے.
پر کوئی وشا
غیر ودروہی نہیں ملدا
تاں کہ مینوں کوئی
دوست مل سکے