Punjabi Kavita
Habib Jalib

Punjabi Kavita
  

Punjabi Poetry of Habib Jalib

حبیب جالب دی کویتا

1. ماں بولی

پتراں تیری چادر لاہی ۔
ہور کسے دا دوش نہ مائی ۔

غیراں کرودھ دی اوہ اگّ بالی ۔
سینے ہو گئے پیار توں خالی ۔
پتراں نوں توں لگیں گالی ۔
تینوں بولن توں شرماون ۔
غیراں ایسی 'وا وگائی،
پتراں تیری چادر لاہی ۔

ایہناں کول زمیناں وی نے،
ایہناں ہتھ سنگیناں وی نے ۔
دولت بینک مشیناں وی نے ۔
نہ ایہہ تیرے نہ ایہہ میرے،
ایہہ لوکیں یوسف دے بھائی ۔
پتراں تیری چادر لاہی ۔
ہور کسے دا دوش نہ مائی ۔

(یوسف دے دس متریئے بھائیاں
نے اسنوں ایرکھا وس ہو کے بہت
تسیہے دتے سن)

2. جالب سائیں کدی کدائیں

جالب سائیں کدی کدائیں چنگی گلّ کہہ جاندا اے ۔
لکھ پوجو چڑھدے سورج نوں، آخر ایہہ لہہ جاندا اے ۔

باجھ تیرے او دل دے ساتھی، دل دی حالت کی دساں،
کدی کدی ایہہ تھکیا راہی رستے وچّ بہہ جاندا اے ۔

ساندل بار وسیندیئے ہیرے وسدے رہن تیرے ہاسے،
دو پل تیرے غم دا پراہنا اکھیاں وچ رہِ جاندا اے ۔

ہائے دوآبے دی اوہ دنیاں جتھے محبت وسدی سی،
ہنجھو بن کے دکھ وطناں دا اکھیاں 'چوں وہِ جاندا اے ۔

فجرے اوہ چمکاندا ڈٹھا 'جالب' ساری دنیاں نوں،
راتیں جہڑا سیک دکھاں دے ہسّ ہسّ کے سہِ جاندا اے ۔

3. زنداناں دے در نہیں کھلھدے

زنداناں دے در نہیں کھلھدے ہنجھوآں ہاواں نال
سجناں ایہہ تاں کھلھنگے لوہے دیاں باہواں نال

ویکھ زمانہ گلّ کردا اے اج ہواواں نال
منزل تیرے ہتھ نہیں آؤنی صرف دعاواں نال

نہ بھلّ سکیاں نہ بھلّ سکداں بیاس دے کنڈھیاں نوں
سدا روھیگی یاد ایہناں دی میریاں ساہواں نال

اکو رخ ہوا وچ وسیا، کوئی نہ دسیا پھیر
ساڈا راہ بدل سکدا اے کون اداواں نال

خوف دا سایہ ذہن اپنے دے آؤن نہ دتا کول
دھنّ جگرا ساڈا وی 'جالب' رہے بلاواں نال

((زنداناں=جیل)

4. اچیاں کندھاں والا گھر سی

اچیاں کندھاں والا گھر سی، رو لیندے ساں کھل کے ۔
ایسی 'وا وگائی او ربا رہِ گئی جندڑی رل کے ۔

چار چپھیرے درد انھیرے، ہنجھو ڈیرے ڈیرے،
دکھیارے ونجارے آ گئے کدھر رستہ بھلّ کے ۔

یاد آئیاں کچھ ہور وی تیرے شہر دیاں برساتاں،
ہور وی چمکے داغ دلاں دے نال اشکاں دے دھل کے ۔

اپنی گلّ نہ چھڈیں 'جالب' شاعر کجھ وی آکھن،
اپنی رنگت کھو دیندے نے، رنگ رنگاں وچ گھل کے ۔

5. رات کلہنی

دنیاں بھر دے کالے چٹے چور لٹیرے
سوچیں پے گئے - کی ہویا رات جے مکّ گئی
جے دھرتی دے کامیاں اگے گردن جھکّ گئی
کی ہووےگا ؟

رات نوں روکو
روشنیاں دے ہڑ دے اگے
اچیاں اچیاں کندھاں چقو
رات نوں روکو
ہڑ دی گونج تے گھوکر سن کے
تاجاں تے تختاں دی دنیاں کمب اٹھی اے
اک مٹھی اے

جدوں ایہناں دی لٹکھسٹّ نوں خطرہ پیندا
ربّ رسول نوں خطرے دے وچ پا دیندے نے
ربّ رسول دے حکم نال ایہہ رہن نہیں لگے
خونی قاتل چور لٹیرے کالے بگے

'جالب' بھاویں لکھ اکٹھے ہو ہو بہون
نہیں ہن رہنی
رات کلہنی
نہیں ہن رہنی
رات کلہنی

6. شہنشاہی دا جشن مناؤ

شہنشاہی دا جشن مناؤ، آیا اے فرمان
دیکھو ہن وی صدیاں پچھے، ایتھے دا انسان

مر جاندا جے میرے ہتھوں جاندی اک وی جان
ایہہ جیؤندے ادھ مویا کرکے میرا پاکستان

اوہو پنجرہ، اوہو ای میں، اوہو ای سئیاد
اوہو پہرے ہنجھوآں اتے، سہمی اے فریاد

ضبط اے ہن تکّ، اک شعراں وچ لکھی سی روداد
انگریزاں نوں کڈھ کے وی میں ہویا نہیں آزاد

7. وچھڑے دل وی مل سکدے نے

دل دی کالکھ
ہنجھوآں نال ای دھل سکدی اے
زخم جگر دے دھو آئیں

ہنجھوآں نال ای صلع سکدے نے
وچھڑے دل وی مل سکدے نے
رو آئیں

نفرت دی اگّ
ہنجھوآں نال ای بجھ سکدی اے
اکھیاں دے وچ ہنجھو بھر کے پیار دی ٹھنڈھک
بو آئیں

دل دی کالکھ
ہنجھوآں نال ای دھل سکدی اے
زخم جگر دے دھو آئیں

8. دھی کمی دی

دھی کمی دی
وڈے گھر وچ بتیاں کردی ۔
ہنجھو پیندی، ہؤکے بھردی
نہ اے جیندی نہ ایہہ مردی ۔

بڈھے خان دا حقہ
دن وچ سو سو واری تازہ کردی ۔

خان دا پتر
بیٹھک دے وچ ہاسے بھانے
بانہہ پھڑ لیندا
ایویں ایویں کھہندا
کی دساں اوہ کی کی کہندا

ادھیں راتیں چھوٹی بیبی کہندی-
اٹھ تکیئے ول چلیئے ۔
جے کمی نے پنڈ وچ رہنا
پھر ایہہ سبھ کجھ کرنا پینا ۔

9. مجبور عورت دا گیت

ایہہ گھنگرو نہیں زنجیراں نے
دنیاں نے پیریں پائیاں ۔
ایہہ چھنکدیاں رسوائیاں
نہیں سندا کوئی دہائیاں ۔

دل ساتھ نہ دئے تاں ہسنا کی ؟
بستی وچ ظلم دی وسنا کی ؟
حالَ اپنا کسے نوں دسنا کی ؟
چپّ رہنا ای تقدیراں نے
ایہہ گھنگرو نہیں زنجیراں نے ۔

کئی کہندے نچ بازاراں وچ
کئی چندے رہے دیواراں وچ
رہی شرم نہ رانجھن یاراں وچ
ہوئیاں بے بس لکھاں حیراں نے
ایہہ گھنگرو نہیں زنجیراں نے ۔

10. ڈھول سپاہی

اکو کوٹھا اوہ وی چووے
ٹپ ٹپ ٹپ ٹپ ٹپ ٹپ رووے

دکھیا جاگے، قسمت سووے
پیار نشانی سینے لا کے
یاداں دے دروازے اتے
وہوٹی بن کے آن کھلووے
اج توڑی آیا نہ ماہی
دل دا جانی ڈھول سپاہی

11. بوٹاں دی سرکار

ڈاکواں دا جے ساتھ نہ دندا، پنڈ دا پہریدار
اج پیریں زنجیر نہ ہندی، جت نہ بندی ہار
پگاں اپنے گل وچ پا لؤ، ٹرو پیٹ دے بھار
چڑھ جائے تے مشکل لیہندی بوٹاں دی سرکار

12. باز آ جاؤ

ہن وی باغ چپھیریوں لوسدا اے
کالا سپّ ساڈا لہو چوسدا اے
آپ ساڑ کے اپنے آلھنے نوں
اساں آکھنا دوش ایہہ روس دا اے

13. نظم

ایدھر گھوڑا اودھر گاں
دس بندیا میں کدھر جاں

ایدھر ملاں دی چھاؤنی ایں
اودھر پنڈت دی تونی ایں

ایدھر حالَ اگر مندا اے
اودھر وی تے بھکھ چونی ایں

آوے کتے نہ سکھ دا سانہ
دس بندیا میں کدھر جاں

14. گلّ سن چپنا

گلّ سن چپنا
راج لیا اپنا

وڈیاں وڈیریاں دا
ظالم لٹیریاں دا
چھڈّ نؤں جپنا
گلّ سن چپنا
راج لیا اپنا

سراں دیاں پوتیاں نے
پوتیاں پڑوتیاں نے
ریگناں دے طوطیاں نے
کچھ تینوں دتا وی
ایویں پیاں ٹپناں
گلّ سن چپنا
راج لیا اپنا

بندے نہیں ایہہ پیار دے
ایویں تینوں چاردے
جھوٹھ پئے ماردے
ہوش کر پاگلا
چل، پا کھپّ نہ
گلّ سن چپنا
راج لیا اپنا

گورے چٹے ساہباں کولوں
کالیاں نواباں کولوں
بچ ایہناں عذاباں کولوں
نہیں تاں تینوں مدتاں
پئیگا کلپنا
گلّ سن چپنا
راج لیا اپنا

15. چپّ کر منڈیا

چپّ کر منڈیا، نہ منگ روٹیاں
کھائینگا زمانے ہتھوں نہیں تے سوٹیاں

دڑ وٹّ کے توں کٹّ ایتھے دن چار
صدیاں توں بھکھے لوکیں کھاندے آئے مار
اک مکی چکّ لے، دوسری تیار

دلاں وچ جنہاں دے محبتاں دا نور
جان ٹھکرائے بناں کیتیاں قصور
رہن سکھی واجداں ولیکیاں دے یار
صدیاں توں بھکھے لوکیں کھاندے آئے مار

16. جند وانن شمع دے میری اے

جند وانن شمع دے میری اے
راتاں نوں جلایا جاندا اے
دن چڑھیا بجھایا جاندا اے
انج جشن منایا جاندا اے ۔

ایہہ کھیڈ اے ساری دولت دی
دسو کی خطا اے عورت دی
اک محلاں دے وچ راج کرے
اک نوں نچوایا جاندا اے
انج جشن منایا جاندا اے ۔

17. لندن وسدے پاکستانی سیاسی جلاوطن

پی لیندے نے، کھا لیندے نے، سوں لیندے نے
یاراں خود نوں وطنوں دور سکھی رکھیا اے

18. نہ جاہ امریکہ نال کڑے

نہ جاہ امریکہ نال کڑے،
ایہہ گلّ نہ دیویں ٹال کڑے ۔

ایہہ روس دے نال لڑاؤندا اے،
اینوے لوکاں نوں مرواؤندا اے ۔
سانوں تیرا بہت خیال کڑے ۔