پنجابی شاعری چنن سنگھ جیٹھووالیا
حسن عشقَ دی
سانجھ ہے دھر توں،
ایہو رنگدی رچیاں ساریاں !
روپ پھبن ولّ
تک تک کھیویاں
ہون پریتاں کواریاں !!
ہسّ ہسّ آپا
وار دین !
دے آپا گئیاں ماریاں !!
آکھ سجن
کی وسّ کسے دے
ایؤں ہون جے آپ-مہاریاں !
نین نیناں ول
تک تک رسدے،
تے رج رج چڑھن خماریاں !
نین نیناں نوں
گھائل کردے،
تے نین ہی کردے داریاں !
نین نیناں وچ
جا جا بہندے،
تے نین ہی لاؤندے یاریاں !
آکھ سجن
کی وسّ کسے دے،
ایؤں ہون جے آپ-مہاریاں !
اریوں ارے توں
پریوں پرے تک
ڈاڈھیاں پردیداریاں !
کیوں رکھیاں نے
پھیر حسن نے
تھاں تھاں کھلھیاں باریاں ؟
عشقَ نمانا
تک تک تڑپے !
وتھاں نہ جان سہاریاں !
ویکھ سجنا
اکے ایناں پردہ !
اکے جھاتیاں آپ-مہاریاں !!!
کرپان آئی ! کرپان آئی !!
سر لتھن، لوتھاں ڈھہن پئیاں !
رت نکل تتیریاں وہن پئیاں !
انساناں دے وچ حیواناں دے
جذبیاں نوں بھڑکان آئی !
سر لے سردار بنان آئی !
اوہ ویکھ لوو کرپان آئی !!
تک کرنیاں ایہہ کرپان دیاں
کی ردھیاں تے کی سدھیاں سبھ
آ آ کے پیریں ڈھہن پئیاں !!
ہنکار حرص چمکان آئی !
تے ویر ورودھ ودھان آئی !
انساناں نوں بھرما بھرمو
شیطانی راہے پان آئی !!
سرداریاں نشٹ کران آئی !!
اوہ ویکھ لوو کرپان آئی !!
کرپان آئی ! کرپان آئی !!
وڈھّ سر نوں پھیر جوا دینا !
جن سیوا دے وچ لا دینا !
مویاں نوں امر کران آئی !
اک کرامات دکھلان آئی !!
اوہ ویکھ لوو کرپان آئی !
اپنی نہ گھر دی رکھ لئی-
نہ ملک ن شاہ دے پکھ لئی-
کیول مظلوم دی رکھ لئی-
ہتھ وچ تلوار پھڑان آئی !
کرپان سجا انساناں نوں
نشکام بھاوَ سکھلان آئی !
سچ مچ سردار بنان آئی !
اوہ ویکھ لوو کرپان آئی !
جو سپاہی کیول ربّ دا ہے
کجھ اس نوں اس وچ لبھدا ہے،
تے اس نوں ای کھنڈا پھبدا ہے:
فرض اس نوں یاد کران آئی !
سر دین لین سکھلان آئی !
اوہ ویکھ لوو کرپان آئی !!
دن دیویں سفنے آؤن نی،
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
تانگھاں بن نیناں وچ بہندے
بن دلگیریاں جی وچ رہندے
آپے توں گمّ ہو ہو جائیے
سکھ دا ملے نہ سون نی
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
کچھدے فردے عالم سارے
گاہ مارے چن، سورج، تارے
ٹول ٹول رچنا دیاں کھونجاں
ستیاں کلاں جگاؤن نی
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
چپ چپیتے کتیوں آون
ملک ملکڑے اگھڑی جاون
ٹونہدے پھرن دلاں دیاں ناڑاں
رولا رتا نہ پاؤن نی
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
ستیاں کولوں لنگھ لنگھ جاندے
جاگدیاں نوں کیوں تڑپاندے
لکھ پھڑیئے کیوں ہتھ نہ آون ؟
جا امبراں تے بھون نی !
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
مچلے بن بن تکدے رہندے
ونہدیاں ونہدیاں اے لک بہندے
خبرے مڑ کیوں آپوں آ کے ؟
میرے نیناں وچ سمون نی !
ایہہ سفنیاں اہلے کون نی ؟
کدی نہ دل توں لہنیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
ربّ دی ککھّ دیاں جگائیاں ہوئیاں،
روپ رنگ وچ، آئیاں ہوئیاں،
لکیاں کدے نہ رہنیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
پیار بناں، روح نے نہیں رجنا،
ہن جے نہیں، سکھ، نہ صحیح سجنا،
کدی تاں سمجھے پینیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
دل منیئیں جد ساکھی دل دا،
دل ہلے تاں سبھ جگ ہلدا،
اکھیاں نے اکھیاں توں لینیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
جگاں جگاں توں، رسدیاں آئیاں،
لک لک دلیں، وسدیاں آئیاں،
اوڑک جت وچّ رہنیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
نہ ویری، نہ رہو بگانہ،
آؤندا پیا اے، اوہ زمانہ،
ربّ دی تھاں تے بہنیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
کدی نہ دل توں لہنیاں
رنگناں پیار دیاں ۔
ساڈا ملن، محال وے ماہیا،
ساڈا ملن، محال وے !
کسے مل وی، اسیں دھرت نہ تجیئے،
توں عرشوں بنا، بے حالَ وے !
رچ رچ بہناں ایں، 'حوراں پریاں'
سئرگاں دے، لاؤناں ایں جال وے !
ساہ سکونیاں، ساڈیاں گھالاں !
سانوں، اپنے جہاں دی بھال وے !
ساتھوں ایہہ چھٹنے، محال وے ماہیا!
تینوں اوہ چھڈنے، محال وے ماہیا !
ساڈا ملن، محال وے ماہیا،
ساڈا ملن، محال وے !
نرک سئرگ
نہ مکتی یارو
جند دا مقصد
تھیونا
کشمکشاں سبھ
ٹھنڈیاں تتیاں
منگدیاں نہیں
پرچیونا
قدم قدم تے پئے جھلکارا
لئی اگانھ نوں
جاندا
سچ تے پیار جد اکمک ہندے
اپجے نرمل
جیونا
شفکاں بن بن ڈلھ گئی لالی !
سورج اوڑک پٹھ وکھالی !
رچناں جاپے خالی خالی :
آ گئی تاریاں بھری
رین نیند کیردی !
جھوماں سپن دیش توں آئیاں-
سرتاں رتا رتا انگھنائیاں-
ہوئیاں ہورو ہور خدائیاں-
پھردی سپھنے کیردی
رین تاریاں بھری !
کوئی ہولے ہولے آئے !
ایداں جوتناں لرزائے:
جلوا جھلیا نہ جائے !
بھج گئی نور کیردی
رین تاریاں بھری !
ساقی مست شباب ہوئے،
ہوئے پھبی ہوئی گلزار او یار !
اودے کالے بدلاں وچوں
پیندی ہوئے پھہار او یار !
ناز نیاز ہون مد-متے:
ہوون چہل ملھار او یار !
چن مکھڑے تے الجھ الجھ کے
زلف ہوئے دو تار او یار !
جذبے دل دے تڑپن پئے،
تے چھڑ پئے بوس کنار او یار !
چولی ڈھلکے، چنی کھسکے،
غضب دا ہوئے نکھار او یار !
جپھیاں پین ولولے اچھلن،
ڈلھ ڈلھ پئے پیار او یار !
موجاں ملن جے ایہو جہیاں
کیسی بنے بہار او یار !
دل بے شرم جے پھر وی تڑپے
لعنت پاؤ ہزار او یار !!!
کی ہو پچھدے
اسیں پنجابیاں دی !
کدی دیوتے اسیں اکھاؤن والے !
دیش سپت سندھو نوں
وساؤن والے
ویداں وید انگاں نوں رچاؤن والے !
کٹھے بیٹھ
جھگڑے نپٹاؤن والے
لوک راج دی جاچ سکھاؤن والے !
سوہنی سبھیتا دی
نیہہ پاؤن والے
سارے ہند نوں ساؤُ بناؤن والے !
تیاگ برتی وچ
صدق یقین رکھکے
سچ دی کھوج وچ عمرہ لنگھا دیندے !
ہار جت توں وی
اگے جان خاطر
آڈھے ربّ دے نال وی لا دیندے !!
اج اسیں یارو
اینے اڑب ہو گئے
پھوکی ٹینس تے ہینکڑ وکھاؤندے ہاں !
گھر وچ بیٹھ
نہ کدی وچار کردے !
برداں چار یاری وچ لاؤندے ہاں !!
جھگے ضداں دے وچّ
برباد کردے،
جھوٹھ بولدے، گلّ ودھاؤندے ہاں !
گلّ گلّ اتے
مندی گال دیندے،
اوئے اوئے آکھدے ازتاں لاہندے ہاں !!
پینا گلّ نگونی تے
لڑن ایویں :
تھوڑی گلّ تے ڈانگ وکھا دیناں !
گھر وچّ چھڈناں نہ
ہتھوں ڈانگ سوٹا،
مسند غیر دے لئی وچھا دیناں !!
"بنکے گھیسلے
لوتیاں لاؤن والے،
پاٹک اپنے دیش وچّ پاؤن والے"
"کسے رقم تے وی
کوئی ملّ لے لئے،
وٹا دیش تے قوم نوں لاؤن والے"
"گھر وچّ وڑے ہوئے
غیر دے پیر چمن،
باہر جرمن دی بوتھی بھواؤن والے"
کی کی
سرے بازار نہ کہن سانوں،
لوکیں منہ تے کھریاں سناؤن والے !!
ہے تاں ٹھیک
پنجابی اے مرد ڈاڈھا،
ہونی ایس دی غضب دی شان دی اے !
ایپر سچ آکھاں
خصلت اج ایہدی
گرے ہوئے اک پکے غلام دی اے !!
رت پئی جوبن نوں تولے،
پھل بک بھر بھر کے ڈولھے !
قدرت رس رنگ وچ بولے :
لوکی گاؤندے نے ڈھولے !
آ گئے امباں تے کھیڑے،
چھل گئے کوئل نوں جیہڑے !
مڑ مڑ کردا جے جھیڑے-
بھورا کلیاں نوں چھیڑے !
آ گئی لوکاں دی ہولی :
بن گئی تھاں تھاں تے ٹولی،
بھر بھر رنگاں دی جھولی
آکھن "ہولی اے ہولی"
جتناں جس جس توں سریا
ہویا ہسّ ہسّ کے ہریا !
جیئڑا جی جی دا ٹھریا !
جی پیا مردہ وی مریا !!
لوکیں ہن عیشاں کردے
اک اسیں آں ہوکے بھردے !
جردے آں پر نہیں سی کردے !!
کردے آں گلّ ڈردے ڈردے !!
دسدے دے وچ لک لک کے
لک لک کے، ٹپلا دے دے !
چھلناں بن آلے بھولے !!
جیکر ایہہ گلّ ایوں نہیں اے
تاں ایہہ رولا اے کس لیکھے ؟
کیوں پنجابن روپمتی
پئی کھڑی سوارے زلفاں ؟
زلت دے وچ خود-آرائی !!
ویکھ ویکھ میں کلپاں ۔
جس پنجابن ماں دی ککھوں
گارگیاں سن آئیاں ۔
پورس ورگیاں ددھ چنگھ جس دا
جگّ وچ دھماں پائیاں !
انکھ ہین اج ویکھ اوس نوں
بے بس ہو ہو ڈسکاں !
پر پنجابن روپمتی
پئی کھڑی سوارے زلفاں !!
پرم پرا توں کئی تیویاں
دنیاں وچ پروریاں
پر پنجابن ماں دی ککھوں
روح دیاں تپتاں ٹھریاں-
تانگھ پنجاں دریاواں دی
بن بن کے تریمت آئی !
آدرشاں دیاں خشک ڈالیاں
کر گئی ہریاں بھریاں !
کتے پنجابن اپنشداں وچ
رشیاں وانگوں چمکی !
نرکت نگھنٹو لکھنہار دی
ماں بن کدھرے دمکی !
ذکر اوہناں دا لے آئے دل وچ
اک ہل-جل طوفانی !
لطفَ کرکرا کردے، کردے
بے سواد زندگانی !
یاد آؤن جد اوہ سجنیاں
بہبل ہو ہو تڑپاں
پر پنجابن روپمتی
پئی کھڑی سوارے زلفاں !!
اگا پچھا کجھ نہ
پر، شان خدا دی !
گٹھڑی بنھکے بلبلا
تر پیا ہوا دی !!
لہراں تے اسواریاں !
پرواہ نہیں راہ دی !
پئی فنا پر ویکھدی
راہ اسدے ساہ دی !!
رہو نیکی بدی
جاں کچھ وی نہ
چھڈّ بھلیا ایہہ وچار توں !
رہُ سچا
اپنے آپ نال،
کر دساں نوھاں دی کار توں !
ہر غلے
دل نوں سوت رکھ،
کر ساریاں نال پیار توں !
دوئں گلاں
اوڑک اک نی !
ہسّ جت جت، ہسّ ہسّ ہار توں !!
انکار نرا،
اقرار نرا،
دوئیں حالتاں ہن دشوار جہیاں !
ساڈے جی نوں لگدیاں بھار جہیاں !!
انکاروں اگے،
اقراروں اگے،
کجھ گلاں ہن اسرار جہیاں :
سانوں اوہ وی چبھدیاں خار جہیاں !!
ذرا ہور اگانھ،
ذرا ہور اگانھ،
لنگھ تھاواں ناہموار جہیاں،
کھل جان فضاواں پیار جہیاں !!
