ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں
اکھاں پکّ پکّ گئیاں
توں نہ آئؤں ڈھولناں-

پیلیاں دے بنے بنے، گھگیاں دے جوڑے چناں
سہل جہی جوانی میری، پا گیا وچھوڑے چناں
ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں ۔

پیلیاں دے بنیں بنیں، پھٹیاں نے گندلاں
تیری جدوں یاد آوے، پین مینوں دندلاں
ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں۔

پیلیاں دے بنیں بنیں، جان وے سہیلیاں
چپّ نے چوبارے تیرے، سنّ نے حویلیاں
ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں ۔

پیلیاں دے بنیں بنیں، چگدے نے کاگ وے
آکھدا اے پاندھا، تینوں کسے دا وراگ وے
ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں ۔

پیلیاں دے بنیں بنیں، ٹاہلیاں دی ڈار وے
تانگھ مینوں تیری، تینوں نوکری دا پیار وے
ریجھاں تھکّ تھکّ گئیاں
اکھاں پکّ پکّ گئیاں
چھیتی آ جا ہانیا۔
('جام-صراحیاں' وچوں)

تیرے بناں جین دا کی حج ہانیا ؟

جد لے کے بیٹھاں چرکھا
اکھیاں چوں لگ جائے ورکھا
میں پھڑدی ہاں جد پونی
ہوئے پیڑ برہوں دی دونی

ٹٹدی اے تند نالے ترکلا وی کمبدا !
جھمبنی دے وانن دکھ جندڑی نوں جھمبدا !
کھوہ وچ پے گئی میری لجّ ہانیاں
تیرے بناں…

جد کوئل کوُ کوُ کوکے
میرا تتڑی دا لوں لوں پھوکے
پی پی جاں پپیہا بولے
میرا ڈول وانگ من ڈولے

چن تارے آپو وچیں باتاں جدوں پاؤندے نے
اودوں تیرے ہاسے تے دلاسے چیتے آؤندے نے
رکھاں کویں روپ تائیں کجّ ہانیاں ؟
تیرے بناں...

پئی رو رو کے دودھ رڑکاں
مینوں جنے کھنے دیاں جھڑکاں
لا لا کے جھوٹھے لارے
مینوں چھڈ گیوں کیہدے سہارے ؟

گیت بنے ہؤکے تے جوانی جاپے سکھنی
پر تیری یاد اسیں سانبھ سانبھ رکھنی
جینناں کاہدا ؟ جین دا اے پجّ ہانیاں ۔
تیرے بناں...
('اپاشنا' وچوں)

اوہ نین چھلیئے، اوہ نقش پیارے،
میرے خیالاں تے چھا گئے نے،
دکھا کے جلوے، ہسا کے جذبے،
عمر نوں رونا سکھا گئے نے ۔

اوہناں نے تکیا میں جھومّ ٹھیا،
اوہناں بلانِeآ تاں اڈ پیا میں،
اٹھا کے دھرتی توں تن دا پنجرہ،
ہوا تے مینوں بٹھا گئے نے ۔

ایہہ من جو ہسیا بہار آئی،
ایہہ من جو رویا تاں سون آیا،
غماں نوں سن اوہ مکان آئے،
جگر تے چھریاں چلا گئے نے۔

جو جان ہے سی اوہ موت بخشی،
جو گیت ہے سن اوہ وین بخشے،
نہ ساز روح دا خموش ہویا،
اوہ جد توں تاراں ہلا گئے نے۔

میں اٹھ کے ڈگیا تے ڈگ کے اٹھیا،
اگاہاں نوں تریا پچھاں نوں مڑیا،
ن مست ہاں میں ن ہوش وچ ہاں،
اوہ ایسی مدرا پلا گئے نے ۔

نگاہ میری نوں وکھا کے رستہ،
ہنیریاں وچ اوہ آپ لک گئے،
ادوں توں ہن تک بھٹک رہا ہاں،
اوہ ایسے دیوے جگا گئے نے ۔

میں زندگی دی نہار نہیوں،
میں زندگی دا مذاق ہاں اج،
ایہہ دل نہیں ہے، ہے راکھ اسدی،
جو آلھنا اوہ جلا گئے نے ۔

کی قلم میری کی میری شہرت،
کی میری ہستی تے کی 'اپاشک'،
سی میں جنہاں نوں پیار کیتا،
اوہ مینوں شاعر بنا گئے نے ۔

دیکھ کے تیرے چہرے دا ہالہ
روز پیتا زہر دا پیالہ

ماردے مر گئے نے جین جوگے
پر نہ مریا اجے مرن والا

پل دی پل ہے حسیناں دی رونق
عاشقاں دا سدا بول بالا

میں ‘اپاشک’ دھروں سرگھیاں دا
کر رہا ہاں نویں دیپ مالا

سنو میرے غم میرے رازداناں دے وانگوں ۔
ہنگارے بھرو مہرباناں دے واگوں ۔

میری ناؤ ہے ہن تساں دے سہارے،
لے جاوو ذرا بادباناں دے وانگوں ۔

مرا ہر حرف ہے تجربے دا ہنجھو،
نہ سمجھو اویں داستاناں دے وانگوں ۔

تساں دے دوارے تے ڈگیا ہاں آ کے،
دیؤ سہارا پاسباناں دے وانگوں ۔

ایہدے وچ ہزاراں ارمان جؤندے،
جے پھولو قبر قدرداناں دے واگوں ۔

اوہی پھلّ لامبو بنے میں جنہاں نوں،
رہا ویکھدا باغباناں دے وانگوں ۔

عمر ایہہ میری اوڑ ماری اے دھرتی،
جی رحمت کرو آسماناں دے وانگوں ۔

میں جیؤندا رہاں عمر بھر لاریاں 'تے،
اوہ اؤندے رہے بے-زباناں دے وانگوں ۔

'اپاشک' ہاں تیرے رہے آکھدے اوہ،
تے ملدے رہے حکمراناں دے وانگوں ۔

ہوئیاں اداس تیریاں گلیاں تیرے بغیر ۔
راہواں غماں نے میریاں، ملیاں تیرے بغیر ۔

تیرا خیال ہی رہے، بندا تیرا وجود،
گلاں سدا نے تیریاں، چلیاں تیرے بغیر ۔

تھاں ہے تیرے ملاپ دی، ورکھا وی ہو رہی،
کنیاں وی ہین اگّ دیاں، ڈلیاں تیرے بغیر ۔

حیران ہاں بہار ہے آئی، کہ ایہہ خزاں،
کنڈیاں دے ہار بن گئیاں، کلیاں تیرے بغیر ۔

دل نوں یقین ہے کہ توں، اؤنا نئیں، پھیر وی،
نظراں تیری اڈیک 'چ کھلیاں تیرے بغیر ۔

یاداں وفا دی قید وچ، خسیاں جلاوطن،
کی کی اساں مصیبتاں، جھلیاں تیرے بغیر ۔

جینا عذابِ ہو گیئے، نینداں حرام نے،
ملدے نے خواب گوریئے، تلیاں تیرے بغیر ۔

نیکی کوئی نہ، پاپ بتھیرے،
کہ تیری مینوں اوٹ مالکا ۔

اک میری جندڑی دکھ نے ہزاراں،
دل دے ٹکڑے کھا لئے یاراں ۔
اج جان آئی وچ گھیرے،
کہ تیری مینوں اوٹ مالکا ۔

تڑپھ تڑپھ میں دیواں للاں،
چپھیرے بھوندیا گرجاں الاں،
کاواں نے مل لئے بنیرے،
کہ تیری مینوں اوٹ مالکا ۔

گھمن-گھیری ساگر کھارا،
ٹٹی کشتی دور کنارہ،
ہن وس نہ رہی گل میرے،
کہ تیری مینوں اوٹ مالکا ۔

کاغذ نوں مکہ منیا، قلم نوں جاتا کاشی ۔
شکلاں تک تک ونّ سونیاں؛ کردا رہا عیاشی ۔

منّ-مندر وچ بھانت بھانت دیاں ٹنگدا رہا تصویراں،
اپنی مرضی نال میں، ڈھاہندا گھڑدا رہا تقدیراں ۔

ہسدا ہسدا فٹّ فٹّ رویا، وحشی اتے جنونی ۔
نت میں آشاں دا گل گھٹیا، اپنا آپے ای خونی ۔

کائرتا نوں خود-داری کہہ کہہ، من نے لئے دلاسے ۔
جگّ دے تیر انیکاں کھا کے، منہ تے آندے ہاسے ۔

واہ میرا پنجاب جیہنوں پئی کل دنیاں ستکارے ۔
میرے دیش دی مٹی دے تاں زرے وی نے تارے ۔
کڑیاں جہے جوان جتھوں دے، ہاتھیاں ورگے بھارے،
دہل جانودے شیراں دے دل مارن جد للکارے ۔

نانکی ورگیاں بھیناں جتھے، نانک ورگے "پورے"،
پورن ورگے جوگی جتھے، نلووے ورگے سورے ۔
ایس دیش لئی ہٹلر مویا، ٹوجو کھا گیا حورے ۔
ٹٹّ گئے نے سنگل ساڈے، گئے بدیشی بورے ۔

چو کے خون دلھیزاں تے، آزادی نوں ستکاراں ۔
دیش پنجاب دی دھرتی اتوں، جنت نوں وی واراں ۔

عصمت روز پیالی اندر گھلدی رہندی اے ۔
دل دی دھڑکن اڈیاں تھلے رلدی رہندی اے ۔

بھیس بدل کے نت وپاری آؤندے رہندے نے ۔
پاپ دی وگدی ندی، دیوتے نوندے رہندے نے ۔

بے بسیاں دا مینہہ اکھاں 'چوں وسدا رہندا اے،
سڑے کالجا پھر وی جوبن ہسدا رہندا اے،

ملک بھاگو نوں جویں سن بھاگ لائے،
بھائی لالو دا کیتا ادھار بابا ۔
مکہ چرناں دے نال گھما کے تے،
جویں سچ دی دسی سی سار بابا ۔

جویں جگ دے کڑے کرودھ تائیں،
دتا شانتی نال توں ٹھار بابا ۔
موہر لائی سی جویں پہاڑ اتے،
ستنام دا پنجہ مار بابا ۔

متھا رکھیا تیری چگاٹھ اتے،
نال رہا ہاں ہتھ پسار بابا ۔
نہ میں دودھ منگاں ناں میں پت منگاں،
نہ ہی دھنّ منگاں بیشمار بابا ۔

میری بڑی تو' بڑی ہے منگ ایہو،
دیویں گھڑی دی گھڑی دیدار بابا ۔
اپنے رنگ دے وچ ملنگ کر کے،
نالے بخش دے اپنا پیار بابا ۔
بن کے تیرا 'اپاشک' میں کراں ترلے،
مینوں تار بابا ! مینوں تار بابا ۔

مچیا سی شور، گھور، چمکور، زور وچ،
ٹھکا ٹھک تیغ اتے تیغ ہے سی چلدی ۔
سوا سوا لکھ نال اک دا مقابلہ سی،
دھاڑاں دیا دھاڑاں اوہدی مار پئی دبلدی ۔

سینیاں نوں چیردی تے سراں نوں اچھالدی پئی،
نھیری وانگ تھلاں نوں اتھلدی پتھلدی ۔
شوک شوک چوسدی سی ویریاں دا لہو ڈھیراں،
ٹل جائے موت مار چنڈی دی نہ ٹلدی ۔

گھناں نناں بدلاں دے وانگ شیر گجدے تے،
چھناں نناں نناں سن تیغاں چھنکاریاں ۔
چھرا ررا مار مار نیلے نے چھڑپے ایسے،
جنگ وچ اوہنے جانا لکھاں ہی لتاڑیاں ۔

سرا ہرا چھڈ تیر پیر دسمیش جی نے،
اکو اک نال کئی چھاتیاں سی پاڑیاں ۔
ڈور بھور ٹھور ٹھور وچ ہوئے دل ظالماں دے،
گدڑاں دے تائیں مانوں پائیاں سن بھاریاں ۔

دھنّ سی اوہ تیغ اتے دھنّ سی سبیگ دولا،
ایسی تلوار والا دھنّ اوہ داتار سی ۔
دھنّ سی 'اپاشک' اوہ باج اتے تاج والا،
دھنّ دھنّ دھنّ دسمیش تلوار سی ۔

(اس رچنا دیاں کئی کویتاواں ادھوریاں ہن،
جس کول پوریاں کویتاواں ہون، سانوں بھیج دیوے،
دھنوادی ہووانگے)