مارو سراں اٹھائیاں، وجع پئے نگارے ۔
سامھنے ہو کے موت دے یودھے بکارے ۔
کھدو وانگوں دھڑاں توں سر تیغ اتارے ۔
ڈھٹھے تے کئی ڈھیہہ رہے نے، برج منارے ۔
لوتھاں لہو وچ تردیاں، ہونی ہنکارے ۔
کڑک کماناں اٹھیاں، فنیئر شنکارے ۔
امبر پئے کمبانودے، جواناں دے نعرے ۔
گھائل کھان گھماٹیاں، ایؤں ڈگن وچارے
جویں شرابی مست ہو ڈگّ ہوش وسارے ۔۔1۔۔

اک دھر سچا ستگورو، سنگ سورے چالی ۔
اک دھر لکھاں مغل دل، چھائے گھٹ-کالی ۔
اوٹ گراں نوں سائیں دی، لشکے مکھ لالی ۔
وڈا کرکے حوصلہ، اوہ دھنکھ سمبھالی،
جس دا سٹیا تیر نہ کدے جاندا خالی ۔
بان اوس نوں بخشدے، رتبہ جس عالی ۔
مارن کدے نہ کائر نوں، بیر رس دے پالی ۔
اچے ہرکھ تے سوگ توں دو جگّ دے والی ۔
ظلم مٹاون لئی ہے اج تیغ اچھالی ۔۔2۔۔

ودھے اگانہاں ملیریئے، ونگاراں پاؤندے ۔
کانگ وانگ نے مغل دل ستگور ول دھاؤندے ۔
تیغاں، نیزے، برچھیاں، سانگاں لشکاؤندے ۔
رتے اندر جوش دے دھرتی کمباؤندے ۔
'ہتھیں پھڑ لو گورو نوں'، للکاراں لاؤندے ۔
ودھدا ویری آ رہا پئ شیر تکاؤندے ۔
کھچّ بھگوتے سار دے کندھیں چڑھ آؤندے ۔
کڈھدا سری اتانہ جو، دھرتی پٹکاؤندے ۔
لہو مجھّ دے وہن وچ دشمن نوں رڑھاؤندے ۔۔3۔۔

ایدھر تاں سنگھ سورمے جوہر دکھلا رہے ۔
اودھر سچے پاتشاہ اڈنے نے اڈا رہے ۔
پنج پنج اک اک وچ نے پرو، جگ وسما رہے ۔
چن چن وڈے افسراں گل موت دے لا رہے ۔
خواجے ورگے مہاں نیچ لک جان بچا رہے ۔
ڈردے ہون نہ سامھنے نے نکّ وڈھوا رہے ۔
ویکھ سنگھاں دا تیز بل، جھر رہے، پچھتا رہے ۔
لیک لوا ورئمّ نوں، منہ پچھھاں بھوا رہے ۔
گھیرا پا بہہ جائیے، ایہہ متے پکا رہے ۔۔4۔۔

ویری منہ سکوائ کے ہٹ گئے پچھیرے،
لے لیا کچی گڑھی نوں اوہناں وچ گھیرے ۔
بدلاں پلو سٹیا سورج چوپھیرے ۔
روکن کیکن نور نوں ایپر اندھیرے ؟
بھوئے ہو مرگاولی لا پھندھ گھنیرے،
پھڑنا چاہے شیر نوں، پر کتھے جیرے !
بھبک اکو ہی سنگھ دی، ساہ کرے اکھیرے ۔
صفاں صاف ہو جاندیاں، جدھر منہ پھیرے ۔
وہرے جہڑا، اوس دے کر دیندا بیرے ۔۔5۔۔

چن وچالے تاریاں جیوں سوبھا پاوے ۔
تؤں سنگھاں وچ ستگورو سچا سوہاوے ۔
ایہہ گرمتا ہے ہو رہا، کیتا کی جاوے ؟
کہڑا گڑھیؤں باہر جا ورئمّ وکھاوے ؟
کجھ چر بعد اک گبھرو، پڑ چنگی لاوے ۔
بل بل اٹھے جوش وچ، جامے نہ ماوے ۔
تیغا اس دا میان 'چوں باہر پیا آوے ۔
لشک اوس دے متھے دی سورج سہماوے ۔
بلی پتا دا پتّ اوہ، دنیاں جس گاوے ۔۔6۔۔

آکھے-'ستگور پاتشاہ میں تیرا جایا ۔
اپنی چھاؤں ہیٹھ توں رکھیا، لڈیایا ۔
وڈیائیا، دلرایا، سکھ-ایشکھ بھگایا ۔
سفنے اندر نہ کدے متھے وٹّ پایا ۔
رکھیا ناؤں 'اجیت'، توں اجیت بنایا ۔
ویلا آیا عمل دا، میں سنمکھ آیا ۔
برکت دے کے اپنی کلغیدھر رایا،
مینوں رن وچ بھیج توں، میں ترلا پایا ۔
مرنوں کدے نہ ڈرانگا، جے تھاپڑا لایا' ۔۔7۔۔

اگے ہو منہ چمدے، کنڈ تھاپی لاؤندے ۔
'شاوا ! پتر سنگھ دے !!' مکھوں فرماؤندے ۔
گاترے دے وچ آپ اٹھ تلوار نے پاؤندے ۔
پا کے جپھی انتلی، ارداس سدھاؤندے ۔
تے پھیر اپنے لال نوں اپدیش سناؤندے،
'سنمکھ ویراں جوجھیاں، دیوتے جس گاؤندے ۔
مردے جو نے دھرم لئی، مر جیون پاؤندے ۔
پر جو دیندے پٹھّ نے، کل نوں شرماؤندے ۔
تاں تے پتر نہ مڑیں، اک وی ساہ آؤندے ۔۔8۔۔

پی کے توں ددھ سنگھنی دا ہوش سمبھالی،
آدی ستگورو آپ مڑ کیتی رکھوالی ۔
سفل جوانی کرن دی رتّ آئی لالی ۔
ڈولھ اپنا خون توں بھارت دے مالی ۔
کنگالی نوں بخش دے اک ویر کھشھالی ۔
شکتی تیری تیغ نوں اوہ بخشی عالی ۔
صفحہ ظلم دی کئی ویر جس اگے گالی ۔
کر بیبا ہندوان دی توں جند سکھالی' ۔۔9۔۔

آگیا لے گر پتا دی پڑ سورا وڑیا ۔
کلغی جگا سہا رہا، سر موتیاں جڑیا ۔
ظالم دل نوں ویکھ کے روہ قہری چڑھیا ۔
اڑیا جو وی سامھنے اوہ پل وچ جھڑیا ۔
اگّ ورھاندے نین پئ، تیغا ہتھ پھڑیا ۔
ستھر پھرے وچھانودا، لوہے وچ مڑھیا ۔
چھالاں مارے چترا، کئی سوھیں نہ کھڑیا ۔
شاہباز دے نال ہے، کد کاؤں لڑیا ۔
لشکر ویکھو کائراں دا کیکر چڑھیا ۔۔10۔۔

بجلی واکر تیغ زن ودھ تیغا واہے ۔
واڈھی وچّ کسان جیوں وڈھّ لانگے لاہے ۔
اوویں سنگھ اجیت پیا اج پرلے لیائے ۔
سٹیاں وانگوں دھڑاں توں سر لاہ بڑھکائے ۔
مچّ پکاراں جاندیاں، منہ جدھر بھوائے ۔
پانی پھیر نہ منگ سکے، ہتھ جہنوں لائے ۔
پڑ نوں پیا سہاگ کے، میدان بنائے ۔
ویکھ مرد دا حوصلہ، دشمن شرمائے،
جنیا جس نے بلی ایہہ دھنّ ! دھنّ ! اوہ ماں اے ۔۔11۔۔

ریجھاں لاہ لاہ سورما، اڑ اڑ کے لڑدا ۔
جیوں جیوں لگدے گھاؤ نے، تؤں تؤں روہ چڑھدا ۔
نھاتا اپنے لہو نال، روپ بنیا ہڑ دا ۔
روہڑ لجا رہا پاپ نوں، بلے اوئِ مردا !
بھوئے ہوئے شیر دی مچھّ کون اے پھڑدا ؟
کہڑا مچدے بھامبڑاں دی کنیں کھڑدا ؟
آؤندا وچ لپیٹ دے جو وی سو سڑدا ۔
اکو ریلا لوہڑ دا جد چکے پڑدا،
وڈیاں گیمبری گیلیاں نوں روہڑ ہے کھڑدا ۔۔12۔۔

بھبکیا اج اجیت سنگھ، دھرتی پئی ہلے ۔
سٹے فنیئر شوکدے، اوہدی دھنخ دے چلے ۔
گونج اٹھے چمکور دے لہو رنگے ٹلے ۔
ہو گئے مغلاں سندڑے چھنکننن ڈھلے ۔
جیکر کالے بدلیں بجلی پئی ولے ۔
ایؤں ہی ستگور-لاڈلار، کڈھ کڈھ کے گلے،
کانگاں دیندے لشکراں وچکارے ٹھلے ۔
سچ مچّ اس وریام نوں دیوتے نہ ملے ۔
جس نے پٹے جڑھاں توں پاپاں دے کلے ۔۔13۔۔

مغل دلاں دے افسراں ایہہ ویکھ لڑائی ۔
حیرانی وچ ڈبّ کے منہ انگلی پائی ۔
گڑھی وچالے ستگورو نین ایدھر لائی،
ویکھن اپنے خون دی پاون گرمائی ۔
پاس کھلوتے سورمے کر کر وڈیائی ۔
آکھن-'سچے پاتشاہ ! دھنّ ! دھنّ ! کمائی ۔
تیرے بیر-سپتر نے جو تیغ اج واہی،
اوہنے تیری کیرتی دتی کر سوآئی ۔
جیتو جی دی ککھّ ہے جودھے سفلائی ۔۔14۔۔

تنّ پیارے نال جو پئے تیغاں وانہدے،
سنمکھ ہونوں اوہناں دے ویری گھبراندے ۔
بازاں وانگ اوہ اڈّ اڈّ تراراں لاندے ۔
بددے ذرا نہ کال نوں، رن لڈی پاندے ۔
ٹٹیاں تیغاں لڑدیاں، برچھے لشکاندے ۔
برجاں جہے جوان پھڑ پل اندر ڈھاندے ۔
گر-ست دی نے ڈھال بن مونہوں منہ کھاندے،
ہولی کھیڈن لہو دی، مجھّ دے وچ نھاندے ۔
ایہہ اوہ بیر جو دھرم دی نے دھجا پھہراندے ۔۔15۔۔

پہر سوا توں ودھ ہی سانگاں کھڑکا کے،
ہولی ہولی سورمے ترے توڑ نبھا کے ۔
پیر پچھانہ نہ رکھیا، کر سنمکھ ساکے ۔
وریا لاڑی موت نوں سبھ ریجھاں لاہ کے ۔
اک اک لڑدا سیاں نوں رن وچ لٹا کے،
ڈھیر اسار ہے سؤں گیا، نوَ-جیون پا کے ۔
اپنے واہ واہ کر رہے، دھنّ ! دھنّ ! سنا کے ۔
منن دشمن بیرتا، مڑ مڑ وڈیا کے ۔
بخشش پئی آکاش توں ایہناں ول جھاکے ۔۔16۔۔

ساتھی جدوں شہید ہو سچ-کھنڈ سدھائے ۔
ہائِ ! گھیرے وچ تد ستگور-ستگر آئے ۔
کومل سہل سریر جو پھلّ نوں شرمائے ۔
نیزیں گیا اڑمبیا، کوئی ترس نہ کھائے ۔
پے رہے تیر چپھیریوں، پر نہ گھبرائے ۔
کرڑے جاندی وار دے پیا ہتھ وکھائی ۔
جدھر نظر بھوانودا پرلے مچ جائے ۔
نیند سدیوی لین لئی، پیا سیج سجائے ۔
سر سینکڑے ہیٹھ سٹّ سؤں فکر مٹائے ۔۔17۔۔

ستا ویکھ اجیت سنگھ، کلغیدھر سوآمی،
چھڈّ جیکارا آکھدے، 'دھنّ ! انتر جامی !
دھوتی میرے خون نے وگ اوہ بدنامی،
جس توں بھارت ورش نوں ہے ملی غلامی ۔
اج پتہ ہے لگّ گیا کھاسیں تے امیں،
میرے سنگھ-آدرش وچ ہے رتا نہ خامی ۔
میں نہیں لوڑی انکھ دی ہووے نیلامی،
تن، من، دھن سروسو دی کیتی قربانی ۔
لاج میری ہے رکھ لئی ست دی وریامی' ۔۔18۔۔

کلغیدھر دا لاڈلا اک ہور سجیلہ،
پیارا نام ججھار سنگھ، جودھا انکھیلا ۔
مسّ ن بھجی ہے اجے، انگ انگ مٹکیلا ۔
نوری مکھڑا ویکھ کے پئے سورج پیلا ۔
کلغی سیس سہا رہی، گبھرو گبھریلا ۔
ہو گیا ویر شہید ویکھ اٹھیا رنگیلا ۔
آگیا منگے پتا توں جنگ لئی پھرتیلا،
'مینوں ثمر اڑیکدا'؛ آکھے سگھڑیلا ۔
کر رہا سچا پاتشاہ ایہہ اچرج لیلہ ۔۔19۔۔

اپنے انکھی لال نوں، ستگور گل لاؤندے ۔
جپھی دے وچ گھٹّ کے، نین نینیں پاؤندے ۔
چھوٹے انگاں وچ نے شکتی رمکاؤندے ۔
پھیر پھیر ہتھ کنڈ تے ویرتو جگاؤندے ۔
کویں ویر رن منڈدے، پت نوں بتلاؤندے ۔
مڑنا شیر ن جاندا، مکھوں فرماؤندے،
کہندے-'پتّ شاہباز دے، جد جھپٹ چلاؤندے؛
رنگ نواں آکاش نوں دے جگ وسماؤندے ۔۔20۔۔

تریا بچہ شیر دا لاؤندا للکاراں ۔
رن وچ جیوں ہی اتریا گئیاں پے پکاراں ۔
پنج کو ساتھی نال جو اوہ دھوہ تلواراں،
چھانگن لگے سراں نوں، وگن لہو دھاراں ۔
کد کد پین غنیم تے، پاندے کھلھیاراں ۔
نسیاں اگے چتریاں ہرناں دیاں ڈاراں ۔
شاں شاں تیر شنکاردے، انیاں دیاں آراں،
سینیاں وچوں پار ہو کڈھن للیاراں ۔
دھنّ سنگھاں دے حوصلے، دھنّ ! دھنّ ! نے کاراں ۔۔21۔۔

اڈدا پھرے ججھار سنگھ، ہتھ کھڑگ نچائے ۔
پانی پھیر ن منگدا، جس نوں چھوہ جائے ۔
گھوڑے سنے سوار نوں ایؤں جودھا ڈھائے،
جیکر رخ نوں وڈھّ کے ترکھان وچھائے ۔
نیزہ جد ہے سوتدا، دھرتی تھرائے ۔
بپھرے ہوئے شیر دے جو نیڑے آئے،
بن کے برکی کال دی لہو نال نہائے ۔
وار اک دے نال اوہ پنج پرو دکھلائے ۔
ویکھ ویرتا ویر دی وریمّ وسمائے ۔۔22۔۔

شاوا غازی مرد دے، بلبلیاں پاندا،
لپک لپک کے جھپٹدا، شکتی دکھلاندا ۔
چنڈی دے پرچنڈ توں، رن بھامبڑ لاندا،
جوگنیاں نوں خون دے کھپر پیواندا ۔
سر کچکول انھاندڑے ہتھیں پکڑاندا ۔
گدڑاں، لومڑاں لئی ہے پیا جگّ رچاندا ۔
اک دو کی اوہ سیاں دے نہ قابو آندا ۔
وانہدا تیغ کہ سورما ریجھاں پیا لاہندا ۔
تیز ایہدے بلکار دا نہ جھلیا جاندا ۔۔23۔۔

پرزہ پرزہ ہونودے آخر ایہہ غازی،
نال پگاندے سراں دے، جو لائی بازی ۔
اک اک لیٹیا سیاں تے، واہ ! کرشمہ سازی ۔
لئی شہیدی دی سند گر-گھرر توں تازی ۔
ایس شہادت گاہ نوں، ڈھونڈھ ڈھونڈھ نمازی،
من کھٹیار دی بھلنگے خدگرزی-آزیرزی ۔
ایہہ اوہ نے بھوَ سندھ دے بن گئے جہازی،
جنہاں لنگھانے پور کئی ہو رضا تے راضی ۔
بخشی انتاں تیک گئی ایہناں عمر-درازی ۔۔24۔۔

ستا ویکھ ججھار سنگھ ستگور فرمایا،
'سائیں ! سیوک جوڑ ہتھ اج شکر منایا ۔
ملی امانت تدھ نوں سونپی جگّ-رایا ۔
خیانت کیتی نہ رتا، نہ رلا رلایا ۔
شکر ! تیرا تیں لئی ہی لگے، دھنّ ! دایا !
میری کیتی گھال نوں مٹھا پھل آیا ۔
کیوں کر رکھدا پاس میں جو سی تدھ مایہ،
واپس تینوں کردیاں، من نہ بھرمایا ۔
رکھیں اپنی مہر دا ایہناں تے سایہ ۔۔25۔۔

جاگرت دا بے تاب سنیہا،
وگسن دا کوئی شوق نرالا؛
مچدیاں اسماناں نوں چھونہدیاں
لاٹاں دی نرت-تانت،
جیون اک طوفان ۔

مارو لہراں دی تغیانی،
پوناں دی منہ-زورہ روانی،
بجلیاں دی تڑپھنِ توں اپجیا
صد-جیندا ارمان؛
جیون اک طوفان ۔

مٹی نوں جاں چمن لاوے،
پھلّ، کلیاں، سبزے لہکاوے،
بدلے برہمنڈاں دا نقشہ،
اس دی ہر مسکان،
جیون اک طوفان ۔

روحاں دی ہے باز-اڈاری،
جاں بے خوف جہی اک تاری،
زمیں، آکاشیں تے نکھیتریں،
ایسے دا گھمسان،
جیون اک طوفان ۔

ڈم ڈم ڈورو ڈمک رہا ہے،
اس دے اس گمبھیر تال تے
ہووے پیا اوہ ناچ،

جس وچ جگ-رچنا دی ہر شے
آپ مہاری نچّ اٹھی ہے
ولولے وچ گواچ ۔

نچن آکاش، نچن چند تارے،
نچن دیوتا ہوش وسارے،
نچن آدمی، نچن موہنیاں
نچن پئے پساچ ۔

کھلی سمادھی مہاں رشیاں دی،
نچّ پئی مہاں-کالں دی جوتی،
نچے سورگ، پتال؛
ایس ناچ نے کوِ-ہردے وچ
لے آندا بھوچال ۔

ایہہ اوہ ناچ جدھی سرگم 'چوں
پرلے دے پرچھاویں،
کال-جیبھ دا روپ وٹا کے
برہمنڈاں نوں لے رہے نے
اپنے وچ کلاوے ۔

موہ-نندرا کھل گئی ہے آپے،
ساز سماج پراتنتا دا
گمدا گمدا جاپے ۔
مہاں-استاچل دی ککھ کھلھی
نچدے پریاں، بھون اوس وچ
ہین سمائی جاندے ۔

ہو رہے نراکار آکاری،
مہاں سنّ دے دیس وچالے،
پھر اک نویں اضل دی سجنی
ہووے پئی تیاری ۔

ایس ناچ وچ نچدے نچدے،
مہا-جوتِ وچ رچدے رچدے،
آ چھیتی گمّ جائیے؛
تے اس نویں اضل دی کانی
پچھلے برہما پاسوں کھوہ کے
آپاں ہی پھڑ واہیئے ۔

نواں جگت، نواں دستور،
نویں اسیں، اٹھ نوَ-پربھات وچ
نویاں لئی بنائیے ۔

وشو-ویدنا کوک اٹھی اے،
دھرتی دے ہر کنکے وچوں؛
دھر پاتالوں، دھر آکاشوں
بن کمبدی پھریاد؛
کون جو لبھے اسدے اندروں
اننت رسک پھر سواد ؟

دیا وہون منکھ ہو گیا،
بھلیا سانجھ-پیار؛
مچ گئی ہا ہا کار چپھیرے،
برہمنڈاں دے سینیاں وچوں
اٹھیا درد پکار ۔

وشو-سازو دی اوہ مادھرتا،
جس دا اک اک گیت،
بھردا ہیسی سنّ منڈلیں
سدھا مئی سنگیت؛
ہائِ اوس 'چوں اج نکل رہے،
کلول کھاندے تے تڑپھڑاندے
پیڑت سوگی وین !

سسکیاں، ہؤکے، پیڑاں چسکاں،
اتھرو، آہیں، ٹیساں، کسکاں،
ٹٹدے تاریاں وانگ کمب کے،
درد نال اتی بہبل ہو ہو،
دلی ویدنا کہن ۔

دھرتی تے کہرام مچیا،
آکاشاں وچ بھڑن ستارے؛
ساغراں اندروں نکلن لاٹاں،
پاتالاں وچ موت بکارے؛
کون سنے ہن گیت کوی دے ؟
کون اس نوں دے داد ؟
وشو-سواد جد پیڑا بن کے
کرے پیا فریاد !

پورب دی پہُ پھٹدی اندروں
نردوشاں دا خون،
دسّ رہا سنکیت نال اے
ایہہ ہے اوہ جنون:
جنھیں منکھتا نوں پھڑ کوہیا
بن کے مہاں ملعون ۔

استاچل دی سوگی لالی،
سینت نال سجھاوے مینوں
سانجھیوالی توں بن ہندی،
ایکن ہی بد-ہالی ۔
ایس وشو-ویدنا وچوں
اک جیؤندا احساس،
ہندا پیا ہے صاف کوی نوں
مہاں ہنیراں دی گودی وچ
پلے پیا پرکاش ۔

1.

اک بیبا ساؤُ ایڈیٹر،
جو پنتالیاں توں نہیں لنگھیا،
پر محنت دی جھمنی نال
ایؤں جاپے جیوں عمر اوس دی وچوں
جھڑ گئے نے سٹھ سال ۔

میز اتے دن بھر سر سٹی
نیناں راہیں رتّ وگاندا،
کسے مشین وانگ ہتھ اس دا،
کاغذاں اتے قلم چلاندا ۔

سیال، انھالے، سنجھ، سویرے،
لیکھاں لئی، کہانیاں دے لئی،
اوہ رہندا، غلطان !
مناں مونہیں کاغذ لکھ تھکی،
ہائِ ! اوس دی جان ۔

2.

ماڑوآ جیہا یوک اک ہے،
جس دی دھون اتے ہے پے گیا
پنج بچیاں، بیوی دا بھار،
پنگرن توں پہلاں ہی سؤں گئے
جس دے جوان ارمان !

ٹٹی جہی پتلون اڑا،
دن بھر لتاں مار مار کے
ہے شہدا تھکّ جاندا؛
اک دھنی دا پیٹ بھرن لئی،
آپ ادھ-بھکھا رہِ کے
کئی امیراں دے بوہیاں تے
جا جا ترلا پاندا ۔

محنت نال سریر اوس دا
کانے وانگوں کڑیا،
آمدن تھوڑھی، خرچ ودھیک،
خون سک گیا ناڑاں وچوں،
دھنکھ وانگ لکّ اڑیا ۔

3.

اک کلرک منیجر کہہ کے
جس نوں ٹپلا لایا؛
پیلا منہ، تے جس دے نین،
کسے اجاڑ کھڈلّ واکراں
ڈونگھے دسدے ہین ۔

چٹھیاں لکھ لکھ، ٹائیپ کر کر
ہاریا، ہمبھیا، ہٹیا،
خدداری، آزادی ویچ،

5.

کلرک، ایڈیٹر، کمپازیٹر
ایہہ سارے مزدور،
اک مغرور دھنی نوں کر رہے
اپنی لیاقت،
اپنی محنت نال
ہور مغرور ۔

محل ادھے اسمان گھروندے،
درجناں بینکاں نال اوس دا
چلے پیا وہار،
سدھے منہ اپجاؤاں نال،
گلّ کرنی وی ہتک سمجھے،
کیسی الٹی کار !

6.

میں ویکھاں آ رہا بھچال،
نہ مزدورو تسیں گھابرو،
ایس بھچال بدل ہے دینی،
پچھلی ساری چال ۔

محنت نوں ستکار ملیگا،
کرتی دا بھنڈار بھریگا،
خون پینیاں جوکاں ہتھوں،
مل جاؤ چھٹکارا ۔

ہر پاسے گونجیگا ویرو،
تہاڈی محنت تے پرشارتھ دا،
نعرہ ات پیارا ۔

ہسی بسنت، کلی مسکائی،
متوالے بھنوراں مدھو پی کے،
پریت-راگنی گائی ۔

اک پاسے سنوری بنرائِ،
کھیلن لگے پانی،
دوجے پاسے کوی ویکھدا،
پتلیاں جھیتاں تھانی:
دھدھک رہیاں لاٹاں وچکارے
سندرتا جھلسائی ۔

تے ایہہ درد اپجاؤ جھاکی
تکِ کوئل کرلائی ۔
سوہنیاں ناراں، کولے بال،
موت دیاں داڑھاں وچکارے،
پیہ رہا مہاں کال ۔
نہ کوئی ترس تے نہ ہمدردی،
وانگ پساچنیاں دے نچ رہی
کلھ-جیبھی بے-دردی ۔

پیار اچھوہ،
بے داغ سندرتا،
آپو وچ کڑنگڑی پائی
ڈولھ رہے گمراہیاں ۔

پتلیاں نین نشیلیاں دیاں،
دور ولکھیں کسے سکّ رہے
سجن نوں گل نال لان لئی
سدھریں بھر امھلائیاں ۔

پریت-امرت پیون لئی بلھیاں،
سوتویاں تے نرم گلابی،
جاپن پئیاں
جگاں توں ترہائیاں ۔

ان-دیکھے، ان-مانے
جوان حسن دیاں لشکاں،
جاگدے ارماناں گل لگیاں
مچلن تے ہن آئیاں ۔

مترنم رسک ہلوریاں نوں،
منہ-زورہ دلی ارماناں نوں،
نچدے بھاواں دے وچ سمو،
میں آپ مہارا گان لگا ۔

طوفان کوئی ولولیاں دا،
پریتاں دی گودے پلیاں دا،
بہبل تاناں دا روپ وٹا،
مینوں اپنے وچ وہان لگا ۔

میں وہندا جاں، میں وہندا جاں،
بے ہوشی وچ کجھ کہندا جاں،
نہ پتہ کہ کی ہاں آکھ رہا،
نہیں خبر کہ کہنوں سنان لگا ۔

اوہ روپ تصور وچ جہنوں،
میں روز اضل دے انکیا سی،
اوہ ایس بے ہوشی اندر وی،
ان-سوچی حل-چل لیان لگا ۔

لشکار جدھر اوہ پاندا اے،
لکھ موئجزا ہو ہو جاندا اے،
جادو اوہناں نین نشیلیاں دا،
ہر کنکے نوں نشیان لگا ۔

ایہہ سورج، ایہہ چن، ایہہ تارے،
میرا گیت-اثر لے کے سارے،
نچّ رہے اننت آدی توں ہن،
میں اج ایہہ راز اگھڑان لگا ۔

میری وسمادی سندرتا،
من-موہک روح دی نرملتا،
نکھری ہے پھر سجرائی لے،
ہڑ جلویاں دا جے آن لگا ۔

میں آکاشاں دے منڈلاں توں اچا پھراں،
میں پریاں، نکھئتراں دے اندر سناں؛
گونج رہیاں نے میرے گیت دیاں سراں ۔

میں اڈدا جاواں، میں اڈدا جاواں،
جتھے چاہاں بہاں، جتھے چاہاں رہاں ۔
میں انتاں دیاں حداں کلّ توڑیاں،
ہن اننتاں دے دیس گاواں، نچاں، کھڑاں ۔

میں پیار وچ پیارے دا ہی روپ بنیاں،
تاہیئیں ہسّ اوسے وانگ برہمنڈ نوں ہساں ۔
میں نہ لوڑ پرتیتاں سورجاں تے چناں دی،
جوت اپنے اندر جگی نت میں تکاں ۔

پریت چمناں نے مٹی میری چمّ چمّ کے،
پیار-شبنماں نے اوہدے وچ گمّ گمکے،
مینوں آکھیا سنگیت نال منڈل بھراں ۔
میرے نیناں نے جپھی وچ لیا اوس نوں،
جدھے صرور نشے وچ پیا اڈاریاں لواں ۔

میں نہیں لبھدا کسے دی رنگین انگلی،
نہ میں کالیاں زلفاں وچ بجھناں چہاں ۔
میں تاں آپ اوہ رنگین جدھیاں رنگناں،
ہر شے نوں رنگین نے بناندیاں پئیاں ۔

میں آکاشاں دے منڈلاں توں اچا پھراں،
میں پریاں، نکھئتراں دے اندر سناں؛
گونج رہیاں نے میرے گیت دیاں سراں ۔

کسے نویں روحاں دے دیس،
اکو مار ہمبھلا کوی روح پہنچی،
لے اپنا نرالا سندیس ۔

لش لش کردا کوی دا متھا،
چاندیؤں چٹے کیس،
نیناں وچ فریاد جھاکدی
بلھاں 'چوں درد کلیش ۔

ڈھلے پئی نویاں تاریاں دی جوتنا،
ہو رہی انیکاں چنداں دی ساجناں،
نویاں سیاریاں نوں نویں برہمنڈ لئی
نواں برہما رہا ساز ۔
ویکھ ایہہ نظارہ کوی چیخ مار کوکیا :
"کہڑا اوہ قصور جدھے لئی پرانے جگت وچ
میری ایس آتما نوں ہائِ ! گیا پٹکیا ؟

کلھے دے سمندراں دی مارو تغیانی وچ
دنے رات اٹھے پہر چیخاں رہا ماردا؛
عشقَ-عشقَ، پیار-پیار،
پریت میں پکاردا،
تھکّ گیا؛ ایپر اوہ میرے مٹھے بول؛
دھرتی پرانی دے پرانے وسنیکاں نے،
کر ان-سنے دتے مٹی وچ رول !

صدیاں توں پہلاں مینوں دتا گیا اکار،
لکیاں بھوکھتاں دے سفنیاں نوں انکیا
میری آتما دی کانی دی ہلار ۔

ایہہ وی جہڑے تارے تے سیارے پئے ساجدے ہو،
اپنے توں مینوں نے پرانے سارے جاپدے،
کیونکہ جہڑے تتاں نال رچنا ایہناں دی ہووے،
اوہناں 'چوں پرانے انش صاف پئے نے جھاکدے ۔

گمّ جاوے پچھلی سامگری تے ساز،
نویاں تتاں دے پیروں نواں برہمنڈ سجے
جدھے وچ ہووے نرا سانجھ دا ہی راج ۔

اوس دیس وچ میں ہس ہس جاواںگا،
سجرے پیار دا ترانا جا سناواں گا،
نچانگا لے لے سواد؛
ایپر نہ جانا اوہ نرالا دیس کوی لئی
ہووےگا کدوں آباد !