افضل ساحر پنجابی شاعری
ساڈے بابے لیکاں چمیاں، سانوں متّ کی آؤنی
انگ لمکن ننگی تار ’تے، وچّ رتّ کی آؤنی
اسیں جھوٹھو جھوٹھی کھیڈ کے، اک سچ بنایا
پھر اس نوں دھرمی لہر دا، اک تڑکا لایا
اسیں پاک پلیتے پانیاں وچّ، رجھدے جائیے
جاں ہسیئے گھوری وٹّ کے، جاں کھجھدے جائیے
کوئی نیزے اتے سچ وی، اتھے نہیں پچنا
بھاویں عیسیٰ مڑ کے آ جائے، اتھے نہیں بچنا
اسیں اکھاں مل مل ویکھیئے، کی کھیڈاں ہوئیاں
کتے شیراں ورگے سورمے، اج بھیڈاں ہوئیاں
چنگا ای سی پترا، جے دیش 'چ رہندے
سانوں آن انگریزاں رولیا، ساڈے بابے کہندے
سانوں سجا ہتھ وکھا کے، ماری سو کھبی
اسیں جنت ولّ نوں نٹھّ پئے، تے دوزخ لبھی
اسیں جتے وچّ پنجالیاں، ہل بن گئے پھاہیاں
اسیں کھیتاں وچّ ای بیجیاں، کئی سال، چھماہیاں
اسیں ولکے روئے بھکھ توں، ساہ ٹٹن لگّ پئے
پھر لتاں کڈھیاں چودھری، اسیں گھٹن لگّ پئے
نہیں کھان پین نوں لبھدا، ساڈے گھر 'چ سایہ
اخے بوتل ’چوں نہیں پیونا، ایہہ دمّ کروایا
اسیں چھٹی چراون لے گئے، کنج بوہا نکلے
جیوں بین وجائیے رڈّ ’تے، تاں چوہا نکلے
گئے وڈے باہر ولیت ’چوں، شاہوکار لیائے
ساڈی کھڑی کپاہ نوں ویچیا، اسیں منگ کے پائے
جد شیشے موہرے آ گئے، بن افلاطونی
تد شکلاں دسیاں کالیاں، ہتھ خونو خونی
اسیں کھڑے کھلوتے کمب گئے، پرچھاویں بدلے
ساڈے آپنیاں پٹواریاں، ساڈے ناویں بدلے
سانوں سرت نہ آئی ہووندے، کنج گھاٹے وادھے
اسیں باندر-کلا کھیڈیا، تے چھتر کھادھے
سانوں ٹکّ دا پھاہا لے گیا سی، ملاں ولے
دو مالک جڑ کے بہہ گئے، اسیں لکھاں کلے
ساڈا گنا مل نے پیڑیا، روہ رتی نقلی
اسّ رتّ چوں پگاں والیاں دی، پتی نقلی
اسیں مینہہ توں کنکاں سامبھیاں، سانوں چودھر پے گئی
ساڈا مٹی وچّ منہ تنّ کے، ساڈے سر ’تے بہہ گئی
کی دساں! ساہ دی منڈیئے، کنج مندا ہندا
میں ربّ نال دکھڑے پھولدا، جے بندہ ہندا . . .
ہونیے، من موہنیئے،
عمراں دے دھونے دھونیئے
تیرے صدقے جاواں
سانوں جمنوں ودھ کے،
کیہ ہور سزاواں
ہر ککر دی سول ’تے،
ساڈا سرناواں
ہن تے ایویں ہسّ کے،
تینوں مگروں لاہواں
ہونیے، من موہنیئے
تیرے صدقے جاواں
ہونیے، من موہنیئے
عمراں دے دھونے دھونیئے،
چل اگے اگے
آؤندے نت بھچال نی،
ساڈی اک اک رگے
ساڈیاں ناڑاں نال،
کھوہاں نوں جالا لگے
ساڈیاں سوچاں نال،
سمے دے دھولے بگے
ہونیے، من موہنیئے
چل اگے اگے
ہونیے، من موہنیئے
عمراں دے دھونے دھونیئے
آ لائیے غوطے
جیون دے کالے پانیاں،
اسیں بانے دھوتے
وحشت تے تھرتھلیاں،
ہتھ جوڑ کھلوتے
ویلے دے نمرود نوں،
اسیں لاؤنا جوتے
ہونیے، من موہنیئے،
آ لائیے غوطے
ہونیے من موہنیئے،
عمراں دے دھونے دھونیئے
لکھ بن جا قہراں
ساڈے لئی رشنائیاں،
مرگی دیاں لہراں
اسیں مٹھے شہد وجود وچّ،
بھر لئیاں زہراں
دل آکھے سپّ دی رڈھّ وچّ،
جا جا کے ٹھہراں
ہونیے، من موہنیئے
لکھ بن جا قہراں
ہونیے، من موہنیئے
عمراں دے دھونے دھونیئے
آ رل کے بہیئے
اتے ہونی ہونی کھیڈ کے،
اک مک ہو رہیئے
اتے جگّ نوں ہسدا چھڈّ کے،
قبراں وچّ بہیئے
تے رل دوویں انہونیاں،
ایہہ ہونا سہیئے
ہونیے، من موہنیئے
آ رل کے بہیئے
ہونیے، من موہنیئے
تیرے صدقے جاواں
چیتر رنگ نروئے وے لوکا!
چیتر رنگ نروئے
بھوئیں تے نویں حیاتی کھڑ پئی
اسیں موئے دے موئے
وے لوکا! چیتر رنگ نروئے
پھلاں توں نہ اکھ چکیوے
چیت ملاپی رتے
باہر سلکھنا دن چڑھ آیا
اسیں آں ستم ستے
پٹھے ویکھ وطیرے ساڈے
ہاسے، پٹّ کھلوئی
چیتر رنگ نروئے وے لوکا!
چیتر رنگ نروئے
لگے بور تے پھٹیاں لگراں
رکھاں رنگ وٹائے
اسیں نہ اپنے جسیاں اتوں
ہنڈھے ورتے لاہے
کھوہ تے کھڑ کے وی نہ بھریا
بھانڈا لوئے لوئے
چیتر رنگ نروئے وے لوکا!
چیتر رنگ نروئے
جو نہ چیتر رتے کھڑیا
اسّ کی ساون ہنڈھاؤنا
جس نہ رنگ پچھانے اسدا
کی لاہنا، کی پاؤنا
سوہا، نیل، بسنتی، ساوا
مانے کوئے کوئے
چیتر رنگ نروئے وے لوکا!
چیتر رنگ نروئے
قد سپیاں دے موہیں ڈگنا
ایہہ نہ پچھیں اڑیا
اسّ دن تینوں چانن ہونائیں
جس دن چانن لڑیا
جو وی اپنی ہوند سہانے
رنگ ہنڈھاوے سوہے! وے لوکا
چیتر رنگ نروئے وے لوکا!
چیتر رنگ نروئے
بھوئیں تے نویں حیاتی کھڑ پئی
اسیں موئے دے موئے
کریئے! چیتر رنگ نروئے
سجن جی! پیڑاں وکنے آئیاں
کسے نہ ہسّ کرائی بوہنی
کسے نہ جھولی پائیاں
سجن جی! پیڑاں وکنے آئیاں
عمروں لمے آس دے پینڈے
اسیں وچوں دی ہوئے
پباں ہیٹھاں چیکن ساہواں
سفنے وی ادھموئے
جسے اتّ پریناں وجیاں
کسے نہ ملھماں لائیاں
سجن جی! پیڑاں وکنے آئیاں
نجّ سمیں نے ہر مھاتڑ دی
بلھڑی اکھڑی سیتی
اوہدی پیڑ ونڈاؤن دی تھاں
ہور ودھیری کیتی
اوہ وی مگروں لاہ کے ٹر گئے
جنہاں دتیاں سائیاں
پیڑاں وکنے آئیاں
سجن جی! پیڑاں وکنے آئیاں
ساویاں رتاں ورگے سفنے
چیکاں دے وچ گنھے
شہر نے جویں پکیاں تھانواں
پنڈاں دے پنڈ سنے
لاشاں تے دفناؤندے سنیا
روحاں کس دفنائیاں؟
سجن جی! پیڑاں وکنے آئیاں
کون کرے نروار، حیاتی ڈکو ڈولے
ڈانواں ڈول آثار، جیونا بنیا کھولے
پچھل پیری سار، اچیتی ودھ کے بولے
سگویں کوڑ وہار، سمیں رنگ رتے چولے
کرنی دے کرتار، سادڑے بیبے بھولے
بھرنی دے اگوار، بادشاہ، رانی، گولے
دھرماں دی بھرمار، کنی کوں کیکن پھولے
ہکّ دی کیتی کار، کہیں دے ناویں بولے
کوڑو کوڑ اخبار، لکھیون حکمی ڈھولے
مارو تھئی سرکار، نمانا تنیاں جھولے
سخناں دے ہٹیار، وگیندے چھریاں اولھے
عمراں جڈے بھار، کدیں ہن پول پٹولھے
چانن دے اسوار، ٹروں جے پولے پولے
سفنے رہِ گئے کورے!
سجن! ساڈے سفنے رہِ گئے کورے
اکھیاں اندر پاڑ پئے،
جیوں کندھاں وچ مگھورے
سجن! ساڈے سفنے رہِ گئے کورے
جگّ کوڑ پسارا قہر دا
سانوں چسکا لگا زہر دا
دل پارا کتے نہ ٹھہر دا
سانوں دھڑکو اٹھے پہر دا
اک پاسہ مریا شہر دا
وچ بھکھا فنیئر لہر دا
ماواں نے کھیسے پھول کے،
پتّ سفراں تے ٹورے
ساڈے سفنے رہِ گئے کورے
اسیں سئیاں نیناں والیاں
سانوں جویا انہے ہالیاں
من کھوبھے سدھراں گالیاں
ساڈا جیون وچّ کٹھالیاں
خصماں دیاں اگاں بالیاں
دل گنھے وچ کنالیاں
اس اونتر جانے سمیں نے
ساہ برفاں وانگوں کھورے
ساڈے سفنے رہِ گئے کورے
اکھیاں اندر پاڑ پئے،
جیوں کندھاں وچ مگھورے
ساڈے سفنے رہِ گئے کورے
رکھاں دے پرچھاویں کمبن،
دھرتی ٹھنڈی ٹھار
سخر دوپیہرے، رات دے پہرے،
پتجھڑ جہی بہار
کونجاں دی تھاں امبراں اتے،
گرجھاں بنہی ڈار
روح دی دھونی مرچاں دھوڑے
نت ہونی دی وار
ویلے دی کندھ ہیٹھاں آ گئے،
جیون دے دن چار
گھاٹے وادھے کھاندا جاوے،
عشقے دا بیوپار
گھٹّ گھٹّ کچیاں گنڈھاں لاون،
رتاں ورگے یار
پنکھاں باجھ پکھیرو کھیڈن
"نویؤں نویں بہار"
جو آہا سو آہا لوکا
اندروں آئیے باہر
جندے نی! توں کیکن جمی
پیر پیر 'تے نت بکھیڑے
جیون دی راہ لمی
جندے نی! کی لچھن تیرے
فنیئر نال یرانے وی نے
جوگی ولّ وی پھیرے
جندے نی! کی ساک سہیڑے
اک بکل وچ رانجھن ماہی
دوجی دے وچّ کھیڑے
جندے نی! کی کارے کیتے
آپے آس دے چولے پاڑے
آپے بہہ کے سیتے!
جندے نی! تکّ چیت وساکھاں
توں پھردی ایں میل کچیلی
دسّ! تینوں کی آکھاں؟
جندے نی! تیرا کارج کوڑا
سر تے شگناں والیاں گھڑیاں
کڈھ وچھایا ای پھوہڑا!!
جندے نی! تینوں کہڑا دسے
لوں لوں تیرا عیباں بھریا
موت وٹیندی رسے
جندے نی! تیرے ساہ نقارے
موئے منہ نال آ بیٹھی ایں
جیون دے دربارے
جندے نی! کی اتاں چائیاں
ہسّ کھیڈن دی وہل نہ تینوں
کردی پھریں لڑائیاں
جندے نی! کی ویلے آئے
اک دوجے دی جان دے ویری
اکو ماں دے جائے
جندے نی! تیرے جیون ماپے
آپے ہتھیں ڈولی چاڑھن
آپے کرن سیاپے
جندے نی! کس ٹونے کیتے
دل دریا تے نین سمندر
روون بیٹھے چپ چپیتے
جندے نی! کی کھیڈاں ہوئیاں
پیو پتراں دے پیریں پے کے
ماواں دھیاں روئیاں
جندے نی! کی کاج کمائے
جنے وی توں سنگ سہیڑے
روح دے میچ نہ آئے
جندے نی! کی ہونیاں ہوئیاں
عشقے دے گھرّ رہِ کے اکھیاں
نہ ہسیاں نہ روئیاں
جندے نی! تیرے ساہ کچاوے
روز دہاڑے مرنا پیندا
پھر وی موت ڈراوے
(1)
اچیاں ٹبیاں تے میں بیٹھا
مٹھیؤں دھوڑ اڈاواں
مٹھیؤں کر کے میں وی کدھرے
دور کتے اڈّ جاواں
کسے بسنتی پھل دی چادر تے،
جا کے سوں جاواں
ہرے کچور پتر دی فٹ اچ
اکھ نال ہوز بناواں
عمراں دی میں پیاس مٹاواں
تے ہریاں ہو جاواں
اچیاں ٹبیاں تے.......
(2)
اچیاں ٹبیاں تے میں بیٹھا
مٹھیؤں دھوڑ اڈاواں
مٹھیؤں کر کے میں وی کدھرے
دور کتے اڈّ جاواں
اڈّ کسے عاشق دی قبرے
میں جا کے بہہ جاواں
فکی مہندی والے ہتھ دے،
پائے چول میں کھاواں
ٹٹی چنجھ نال کڈھ دو قبراں
دوہاں وچّ سوں جاواں
اچیاں ٹبیاں تے..........
(3)
اچیاں ٹبیاں تے میں بیٹھا
مٹھیؤں دھوڑ اڈاواں
مٹھیؤں کر کے میں وی کدھرے
دور کتے اڈّ جاواں
کسے جوگی دے موڈھیں بہہ کے
پردیساں ولّ جاواں
اسّ جوگی دے تلک دی سرخی
نیلے ہوٹھیں لاواں
اسّ سرخی نال سورج بالاں
جیون نوں رشناواں
اچیاں ٹبیاں تے.........
"پنجے محل پنجاں وچ چانن"
باہر ہنیرا وسے
عقلاں، شکلاں، فقراں اتے
چار چپھیرا ہسے
اپنے آپ توں پچھے ویکھے
اگے لگّ کے نسے
نینیں گھول سمندر پیتے
مڑ تسے دے تسے
باہرو باہر حیاتی موئی
کون اندر دی دسے
1.
روز دہاڑے، جینا مرنا،
ساڈے لیکھیں لکھیا
ویلا کہڑی ٹور ٹریندے،
ایہہ نہ سانوں دکھیا
صاد مرادے جی اکھوائے
بے لجے، بے چجے
سائیں !
اسیں اس جیون توں رجے
2.
ویلے دی پئی ڈین کھڈاوے
چکّ اسانوں کچھے
کہڑا ساڈا والی وارث
کون اسانوں پچھے
جہڑے ذاتوں ہین کزاتے
اوہ سر چڑھ کے گجے
سائیں !
اسیں اس جیون توں رجے
اسیں لکھاں اےکڑ بیجیئے
ساڈا پھر وی مندا حالَ
ساڈی مجھیں بادی ہو گئی
ساڈے وچ بھڑولے کال
ساڈے ویہڑے سنے ہو گئے
ہر پاسے اگیا گھاہ
سائیں !
ساڈی اجڑی جھوک وسا
رتاں پیون والڑے
اج موہری ہو گئے
راتیں نیند انیندرا
ساہ چوری ہو گئے
تھپّ تھپّ کردے بوٹاں ہیٹھاں
چیک پئیاں چھن چھنیاں
واہ جی واہ کی بنیاں
چھلک چھلک گئیاں اکھیاں
من مارو لزتاں چکھیاں
کیسی عشقے دی رتّ مانی
کوڑ کڑتن روح دے ہانی
ساہواں ہکیاں بکیاں
چھلک چھلک گئیاں اکھیاں
جین مرن ماہی سنگ لا کے
ہتھیں اپنا آپ مکا کے
آپے ہڈیاں چکیاں
چھلک چھلک گئیاں اکھیاں
من مارو لزتاں چکھیاں
(اس رچنا 'تے کم جاری ہے)
| |
