سبرمنیی بھارتی دی تمل کویتا پنجابی وچّ
انووادک ڈاکٹر سریندر سنگھ کوہلی
اس رکھ نوں پانی نہیں دتا، ہنجھوآں لیا ایسنوں پال ۔
کی تیرا دل جر سکدا جے نہ کریئے اس دی سنبھال ؟
ایہہ سندر دیپک جے جلدا آتم دی درگاہ وچکار ۔
شبھ وچاراں دا گھیؤ پا کے، کی کریئے اس دا سنگھار ؟
ورھے ہزار اڈیک تھکّ کے، لبھا ہے ایہہ رتن اپار ۔
کی اس نوں ہن بھوہ دے بھاڑے، سٹ آئیے، توں دس خاں یار ؟
کی رشیاں نے نہیں سی کیہا، جت دھرم دی آخرکار ؟
کی کافی نہیں، دکھ سہے جو، پھس کے کرمگتی وچکار ؟
کی نہ ویکھیں آگوُ ساڈے جیہل-کوٹھڑی اندروار ۔
اتّ حیرانی دے وچّ بیٹھے، انھیاں وانگوں بہت بےحال ؟
کی نہ ویکھیں گبھرو ساڈے برہا جو کیتے بے زار ۔
ناری، بچیاں توں اڈّ ہو کے، رلدے پھردے کرن وگار ؟
ترے امولک ڈھوئے گوا کے، اسیں تڑپیئے بپت مجھار ۔
تیتھوں چھٹّ ہن کون لبھائے، جو گمّ ہوئی وسط اپار ۔
تیری کرپا نے سی دتا، آزادی دا مہاں انند ۔
کی توں چاہیں مڑ لے جاون، کھوہ ساتھوں ظالم متمند ؟
ہے پربھ جی، جے مینہہ نہ ہوون، کی رہِ سکدی جیون-تورن ؟
جے آزادی ملے نہ سانوں، دسو پھر کی کریئے ہور ؟
سبھ کجھ دیون والے داتا، چھل کپٹ نہیں ساڈے لاگ ۔
-
کی توں اجے ویکھ نہیں سکیا، دل ساڈا سچا، بے داغ ؟
جیؤ پنڈ نوں کی ہاں دیندے ایویں ہی دکھ، ہے کرتار ؟
کی ایہہ نرا دکھاوا ہے وے، دکھ تے پیڑا دا گلہار ؟
میں پچھداں تدھ سیوا خاطر، کی دھریا وچ ندر-سگات ؟
کی توں میری دشا دیکھ کے، دئیں نہ مینوں اس دی دات ؟
کی اساڈیاں عرضاں منتاں، رہیاں تینوں نویاں جاپ ۔
کی نہیں مانیاں ساڈے وڈیاں، سبھ شبھ وستاں تدھ پرتاپ ؟
جے سدا لئی راج تہاڈا، رہے سدا ہی دھرمی راج ۔
بن دیری رکھ ساڈے سر تے، نوری آزادی دا تاج ۔
آزادی لئی پیاس اساڈی کدوں بجھیگی ؟
حرص غلامی سندی ساڈی کدوں مریگی ؟
ٹٹنگیاں بیڑیاں کس دم ماں دے پیروں،
گھڑی کلیشاں دکھاں والی کدوں ہریگی ؟
بھارت یدھ دے شلپی، گوبند ! صاحب میرے !
آریہ جیون دے پرتپالک میرے سائیں !
اگے ہو کے فتہ دوائیں صاحب، میرے !
کی ایہہ ٹھیک، نفر صد رہیئے ؟ امر غصائیں !
روگ، کال کی ساڈے حصے آئے پربھ جی !
کس خاطر ایہہ پشپ، مکٹ تے پھل ہن سارے ؟
اسیں سوالی در تیرے تے، کیوں چھڈ جانیں ؟
کی ماں اپنے بچے تائیں مار وڈارے ؟
آریہ کلّ دے سوامی اتے بہادر جودھے !
دینتاں نوں سنگھارن والے میرے سوامی !
کتھے تیرا دھرم ؟ کی نہیں کرتو تیرا ؟
جند نویں پانی، بھے ہرنا، پارگرامی ۔
بھاویں گھر دیؤں خوشیوں وانجھیاں گفاں ہنیریاں ملیاں رہن،
بھاویں شبھ گھڑیاں دی تھاویں دوس ہنیرے مل گئے سہن،
بھاویں کشٹ کروڑاں ابھرے میری ہوند مکاون خاطر،
بھلاں نہ تینوں ہے ماتا ! تیری پوج کراون خاطر ۔
بھاویں توں دھن وان ادتی، سرب گیانی، اصل سیانی ۔
بھاویں تدھ استھان اچیرا، جائیں جگت سارے وچ جانی ۔
بھاویں سخی توں شبھ ہونی دی، مانو کجھ نہ، جے توں ناہیں،
تیری کرپا باجھوں ماتا، اوہ ہن لاشاں، ایہو اکھائیں ۔
قوم غلامی دے وچ جکڑی، کی اوہ قوم اصل وچ بھائی ؟
جند-رکھیا تے گیان دا وادھا، سنئتکاری کدھی بھلائی ؟
کویتا، کلا، گرنتھاں سندی کی کجھ آس رکھنی چاہیئے ؟
کی اوہ سارے گناہ گار نہیں، چکھیا ددھ نہ تیرا مائیے !
ہے ماں، امر نامنے-داتیے، ترس-یوگ اوہ، مہر نہ تیری ۔
روگی ہو ہو مر مر جاندے، سوجھی نہ کرم-پھل کیری ۔
جیون دے ٹیڈھے راہاں تے، کھٹدے شرم اتے بدنامی،
نہ جانن جو پاون جیون؛ خوشی نہ سپنے، وچ غلامی ۔
سر کر کے ٹھیک سہِ-تار وینا،
کی ہن گند دے ڈھیر تے سٹّ پائیے ؟
سنیں ماں شکتی ! دتا تدھ جیون،
ایہہ وویک دیوا بالیا تدھ مائیے !
ایہہ تاں بوجھ بنیا رہے دھرا اتے،
جے نہ سوچنی کرم وچ پلٹ جاوے ۔
بخش دیئیں توں مینوں ایہہ کرم-شکتی،
بھلا دیش دا کر سکاں جی چاہوے ۔
تیز گیند ورگا میں سریر منگیا،
اوہ سریر جو دل دا نفر ہووے ۔
میں منگیا دل بے داغ، پاون،
جیون-جوتن، جس دی آبھا سدا سوہوے ۔
جس کرن لئی تیرا میں گیت منگیا،
بھاویں اگن میری کھلڑی ساڑ سٹے ۔
اتے منگیا سی میں اڈول منوآں،
کون روکدا دین توں ؟ سوچ ہٹے ۔
سارے بندھن توڑ تاڑ کے،
وچریں وچ آزادی،
وانگ چڑے پھرتیلے ۔
گھم پھر وچ اننت پلاڑ،
گیڑے کھاندی پون النگھ،
سرا امت جوت دی پیویں،
جو نیلمبروں وگے سدیوی،
سارے بندھن توڑ تاڑ کے ۔
چہک خوشی وچ پیار جتاندا،
ڈر توں دور آلھنا پاندا،
انڈ پھوڑ، کر بوٹ دی راکھی،
چوغا دے، کر دھیان اوس دا
سارے بندھن توڑ تاڑ کے ۔
کٹھے کر، کھا، کھلرے دانے،
انگناں اتے کھیتیاں وچوں،
پا باتاں، گا اتے آرام کر،
پھر پربھاتے اٹھ کے گیت گا،
سارے بندھن توڑ تاڑ کے ۔
1
اک تکڑا دل
مٹھے بول
شبھ وچار
تے پکے پھل
لابھ جھٹپٹی
سپن پورتی
دھن، خوش حالی
اتے نامنا
دھرتی اتے ۔
2
صاف درشٹی
اچھت کارج
نظر ستنتر
بھوم اپجاؤ
مہر پربھو دی
سچ وجیتا
عرش نواں اک
دھرت نویں اک ۔
وکرمی : 1756
1
گورو گوبند سنگھ سورما یودھا بلکاری،
امرت اس وریام دا، دل-ٹھاکر بھاری،
سوما بیر پنجابیاں، سنگھاں دا واری،
گیان سمندر کوی اوہ، کھگ ادھی نیاری،
تھم رکھے ڈھہندے عرش نوں، واہ چھبی پیاری،
رانا، راکھا جگت دا، جاواں بلہاری ۔
اوس سہانے دن جدوں اپبن پھل لدے،
پھل پئے مہکاں ونڈدے، باغاں دے مدھے،
دبھّ ہری دیاں واڑیاں، سبھ دیون سدے :
٭شبھ شبھ تیرا آونا، رہیئے ہتھ-بدھے٭
سنن لئی گردیو نوں، جڑ پئے سکھ تدے ۔
بول کی ہونے اوہناں دے، کی نواں سنیہا ؟
جیون مدھر بنان نوں ہن فرض کویہا ؟
لگدے وانگوں سراں دے، کجھ سوچ اویہا،
کھڑ ساہویں گردیو دے، جوشیلے ایہا ۔
2
اچنچیتی تھڑھے تے اوہ صورتَ پیاری،
بھر جوبن تے شان وچ، اوہ بھج-بل دھاری،
آن کھلوتی ساہمنے، دب-جوت پساری،
اوہدے نینوں نکلن، لاٹاں کرتاری،
بانہہ اچی کر پھڑی ہے، اک تیز کٹاری،
تک ایہہ اگّ دی پتلی، ڈر لگدا بھاری،
شیراں دا دل جس طرحاں، ویکھے بلکاری،
عرشی جادوگر تئیں، چپّ شانتی دھاری،
تویں اسنکھاں سیس تد ننو گئے، نر ناری ۔
بجلی وانگوں لشکدی تلوار اٹھائی،
برہم-ستم کھوہلے ہوٹھ تد، دھر اندروں آئی،
بانی جوالا-مکھیا بن، آدیش خدائی :
٭میں چاہاں ایہو کھبھو دیاں شمشیر نیاری،
مانو دل دے اندرے، لا سٹّ قراری،
دھرم چاہے پی جاونا ہے خون بلی دا،
سکھو میرے پیاریو، وچ کون تہاڈے،
جو دل ننگا کر دئے، رت لال کھلارے،
ماں دیوی دی پیاس نوں جھٹ آن بجھاوے ؟٭
بت بنے اک پل لئی سکھ بول نہ سکن ۔
اک پل سارے چھا رہی سمپورن چپ چاں ۔
پھر سنگت 'چوں اٹھیا اک بیر انوکھا،
اس نائک نے مکھ توں ایہہ شبد اچارے :
٭ہے ستگور ! میں مرانگا، تلوار اٹھاؤ،
اتے پیارے دھرم دی ہن پیاس بجھاؤ،
دیو اسیس اس پرش نوں تے بھیٹ اٹھاؤ ۔٭
گورو سنت مسکا پئے لے گئے وچ مندر
جتھوں دھارا خون دی وہندی ہوئی دسی،
ویکھو پھر گردیو نوں، مسکاندے آئے،
بلی چاڑھ کے سکھ نوں تلوار اٹھائے،
بجلی سؤن وانگراں کھڑ ستگور پورے،
پھڑ رتّ-بھنی سری صاحب ایوں بانی بولے :
مڑ چاہاں چلانی سری صاحب اک جیندے دل وچ
ماں دیوی چاہے بلی پھیر اک ہور منکھ دی
سکھو کی کوئی ہور ہے جو پیاس بجھاوے،
رت پینی کلکا مات دی ؟٭ ہن دوجا آوے
سن کے ایس ونگار نوں، بلی ہونا چاہوے؛
مندر اندر لے گئے اوہنوں ستگور سورے،
دھارا تک کے خون دی لوکائی کمبی
اےداں ہی ستگورو جی پنج واری آئے،
پنج سورمے نترے پیارے اکھوائے ۔
3
نرے گیان سنگ کوئی نہ وڈا بن جاوے،
اصلی وڈا اوہ، جو چھاتی ڈاہوے،
سری صاحب دے ساہمنے، سر بلی چڑھاوے،
اےداں ہو قربان اوہ، برہم تائیں پاوے ۔
گورو دیالو ورتیا ایہہ عجب طریقہ
لکھاں وچوں چنن لئی، ایہہ پنجے سورے ۔
ویکھ اسنکھوں نتردے قربانی خاطر،
ہو پرسنّ تد ستگورو مندر 'چوں آئے،
نال لیائے اپنے پنج سورے نائک،
خلق سمجھدی جنہاں نوں چڑھ بلی پدھارے،
سرگاں اندر پجّ گئے، ہن گورو دوارے ۔
پر جد ویکھے سورمے، اچرج ہو جھاکن
ات وسمادی خوشی وچ، جیکارے چھڈن ۔
دھنّ دھنّ کلغی والیا ! تیری شان نرالی،
دل شیر دا دے گیا ہے اج وکھالی ۔
لسدے سورج وانگراں اوتار مہر دے
ستگور پنجاں سوریاں نوں گلے لگایا،
دے اسیساں اوہناں نوں، پھر ایہہ فرمایا،
شبداں دی دھن ایوں لگے جیوں گھنہر گرجے :
٭میرے پیارے دولیو ! کی تسیں نہ جانو،
بھارت ماں تے کالکا ہن اکو دوویں،
جد میں پنجاں سوریاں نوں بلی چڑھایا،
بھرم اجیہا اپجیا، تسیں سارے کمبے ۔
کی میں چاہواں مارنا سکھ اپنے ہتھیں ؟
پنج ویری میں پیاریاں دے تئیں لکایا،
لے پرتاوا تساں دا، میں سہم ودھایا،
جانا میں تسیں دیش-بھگت سچے دل والے
ویکھو پنجے بلی نے ہن تہاڈے ساہویں،
پرتاوے چمکا دتی ہے شان تہاڈی،
میرے دل انند ہے، سکھ شانتی بھاری ۔٭
4
گورو گوبند سنگھ پرکھیا جد سکھاں تائیں،
تدوں خالصہ جنمیا، ایہہ چون-ودھی سی،
پہلے پنج سن خالصہ، فرمان گورو دا،
چڑھدی کلا تے سورمت نہ کدے گواچی،
بہت پرانے سمیں وچ وی بھارت اندر،
گورو سنت نے دسیا دنیاں دے تائیں،
ساری قوم ہی ہو سکے وریام بہادر ۔
سمیں پرتن وچ سی اوتار کرشن دا،
جس دے دیوی بول ہی سن ساکھی بھردے،
بھارت دیش اساڈڑا ہے امر، سدیوی ۔
سدجوان بلوان ہے ساڈی ماں دیوی،
سوے-رکھیا کر آپ وی اوہ رمدی رہندی ۔
کرتے جیوں پنج تت توں ہے سرشٹ اساری،
اویں خالصہ جنمیا پنج بیراں توں ہی ۔
پھلیا دھرم تے دشٹتا گھبرائی، کمبی،
دیوی تدوں ستنترتا، خوش ہو مسکائی ۔
5
چھبی پیاری لگدی دیواں دے تائیں
سنگت اندر تخت تے گورو گوبند سنگھ دی،
گردے اس دے سج رہے پنج رشی پیارے،
بستر ہار پہنائ کے ہن کول بٹھائے ۔
پیارے اس نوں اوہ، جویں سوے-نین پیارے ۔
٭ویکھو پہلا خالصہ، رکھیا لئی آیا،
خاطر دیش تے دھرم دی، ستگورو وروسایا ۔٭
نیڑے دی اک ندی توں جل لے کے آئے،
لوح-باٹے وچ رکھ کے کرپان چا پھیری،
دتی پھیر اسیس ان، رشیاں دے تائیں،
ایوں علایہ صاحباں، پرن کیتا اےداں،
دیوی فتہ ہے آ گئی، سنگت دے اندر ۔
جو کھنڈا باٹے پھیریا اس بیرتا پائی،
جن-سموہ بھارت لئی وریامتا آئی ۔
سبھ سنگت محسوس لئی اک عجب جھنجھنی،
تدوں سری گردیو نے پنجاں دے اتے،
پاون جل نوں چھڑکیا تے نال مہر دے
نین اوہناں دے چھوہ لئے سن ستگور پورے ۔
6
نویں زندگی بھارتی دا آرنبھ ہویا،
سبھ سکھاں لئی دیکھیا، شدھ ہوئے سارے ۔
تدوں سری گردیو نے اےداں فرمایا :
٭پیارے سکھو ! تساں نے امرت ہے پیتا،
ایہو دیکھیا تساں دی، ایہہ ندر الوکک،
جس پائی اس جن لیا ہے پد سدیوی ۔
سنو جویں میں دسدا کجھ عمل دھرم دے؛
اکو ہے پرماتما تے سارے بھائی
اکو جہے سبھ لوک ہن سبھ جمے ستنتر ۔
سارے بھید مکا دیؤ، ہے میرے سکھو !
وکھراپن تاں موت ہے، ونڈ پاؤن والے
وچ ہزاراں ذاتیاں سبھ مر مک جاندے ۔
اکو جات تہاڈڑی وریامتا بھائی،
کردی رکھیا سچ، دھرم تے آزادی دی،
ایہہ ویرن ہے ظلم دی، تسیں جات بہادر،
کیس، کڑا، کرپان تے کچھّ پہنن والے ۔
راجا کوئی نہ تساں دا، اکو ربّ راجا،
اکو اک ہے دھرم دا قانون تہاڈا ۔
ماڑی کرنی تساں دی ہے ویرن بھائی ۔
دھرم کدے چھٹیاؤ نہ، نہ بنو ادھرمی ۔
جیوو تسیں چراں تک کھٹ نام نامنا،
سیوا دیش-بھلائی دی وچ ططپر رہندے ۔٭
ایہہ اسیس دے سکھاں نوں صاحب چپ دھاری،
گر مہما گا سکھاں نے پھر فتہ اچاری،
جھنڈا گورو گوبند دا اچا ہو جھلیا،
سارا جگ جہان سی خوشیاں وچ پھلیا،
ایہو تاں آرنبھ سی بلونت ہون دا،
اؤرنگزیبی راج دے پھر انت ہون دا ۔
(وکرمی : 1756=1699 عیسوی،
برہم-ستم=ربّ دا پتر، لسدے=چمکدے،
گھنہر=بدل)
ناؤں تلک دا رہے سدیوی،
ظلم نہ چکے سیس کدی وی،
ناد آزادی سبھ دھر گونجے،
رہے غلامی کسے نہ کھونجے ۔
دھند جھوٹھ دی کھنڈ پنڈ جاوے،
بہروپی ڈر کدے نہ آوے ۔
ودیا دی اس گڑھی بنائی،
رچی دوآلے گیان دی کھائی ۔
بول دا مندر انھے بنایا،
جھنڈا آزادی لہرایا ۔
اوہ نوکا، دکھ-ساغروں کڈھے
اوہ جادو، جو راکھش وڈھے ۔
اوہ نوَ-جیون کلی پیاری،
پریم-پروتی ماکھیوں ساری ۔
اوہ قومی نوَ-جیون سندا
ہے سنکیت اک لاہیوندا ۔
ٹھیڈے کھا نہ ڈگو مورکھو کھڈّ کھائی دے اندر ۔
مکّ چکیاں چیزاں دیاں یاداں گجھی جہی سٹّ مارن ۔
نہ وارتھ پچھتاویاں سندی پیڑا جھلدے رہیؤ،
کیوں جو اس اتیت نہیں مڑنا، (نت کلیش نہ سہیو) ۔
دل اپنے سنگ پکڑی رکھو اوہ وچار سہانا،
جس دے اتے پہرا دے کے 'اج' ہے سرے چڑھایا ۔
نوَ-جیون دا ایہہ بپتسما، کھا، پی، جی، خوش جیون،
ایہہ اتیت، ادھیاں بریائیاں، سدا لئی مکّ تھیون ۔
جات پات دا بھے نہیں کوئی،
دنیاں ابھرے نال پیار ۔
اک دوجے دی کر سہائتا
رچیئے اک سانجھا سنسار ۔
پرتپالک پربھ جی نے سارا
دتا سی ناری نوں گیان ۔
پر وچکارے کجھ مورکھاں
گڈوڈ کیتا سبھ سامان ۔
کہڑا جو اپنی اکھ پھوڑے
ندر-ہان نوں دئے سنمان ۔
ناری دے گیان نوں پالو
تاں جو مٹے جگت-اگیان ۔
ودھ ودھ کے بہو دیواں بارے
دشٹ کرن گھرنا پرسار ۔
ربّ تاں ہے اکو ہی سبھ دا
سبھ وچ چھایا اوہ کرتار ۔
براہمن پوجن اگن دیوَ نوں
پڑھن نمازاں مسلمان ۔
عیسائی گرجے نوں جاون
تے صلیب ساہویں جھک جان ۔
سرب-ویاپک سمجھ پربھو نوں،
پوجا کردے سبھ نر نعر ۔
اوہ ہے اکو، کیوں پھر ہووے
واد وواد، وتنڈاچار ؟
ساڈے گھر دے اندر رہندی
بلی اک سفید نشنگ ۔
جدوں بلونگڑے جمے اس دے،
ہر اک دا سی وکھرا رنگ ۔
اک بلونگڑا سی بھس رنگا،
دوجا جایا کالا شاہ ۔
تیجا سپّ-کھلّ دی بھاہ مارے
چوتھا سی دودھ-چٹا واہ ۔
بھاویں بھنّ بھنّ رنگاں والے،
سبھنا دا اکو ہی ٹھاٹ ۔
کہڑا سی ودھیا سبھ وچوں ؟
کس وچ جاپے کوئی گھاٹ ؟
بھاویں لوک بنے کئی رنگے
پر اصلوں اک مانو جات ۔
وچ وچاراں اتے کارجاں
سانجھی بہو اوہناں دی بات ۔
مانو دی برابری سندا،
ڈگا مار کرو اعلان ۔
جات دھرم دی ونڈ نوں بھنڈو
ڈگا مار کرو فرمان ۔
خطرے دی آواز اٹھاؤ،
دسو پریم پیار دی شان ۔
سبھ رکاوٹاں دور کر دیؤ،
سبھ بھیڑاں نوں کرو بے جان ۔
(بھس=سواہ، بھاہ=چمک)
چڑھدے سوردیو دیاں کرناں، نیلے ساگر دی ہکّ اتے،
جدوں پین، پرتو اوہناں دا، لشکاوے سر موتی وانگوں،
جیوں لشکے اوہ بھامبڑ نیڑے، روپ-وٹاوی چمک دمک،
دیوے سہج ایسنوں، نالے اسدیاں لہراں تیز طرار،
گرنتھاں دی بانی نوں گاون، نال خوشی گلوکڑی پاون،
دکھنی پانڈیچری دے تٹّ نوں، تمل پراتن جوگ زخیرہ ۔
شہر دے پچھم ونے ہے وے امب دے رکھاں دا اک جھنڈ،
پنچھی-پھڑوی سرب دنیاں دے اتھے آن دھرا تے سٹن،
ماڑی قسمت دے پنکھیرو؛ اک سویر اوس جھنڈ وچ،
پنچھی ماراں توں آزاد ہو، وچ خوشی دے کوئل جھولے،
اک ٹاہنی اتے بہہ گاندی، اک مٹھا جیہا گیت موہن لئی
اپنے ساتھیاں تائیں، جہڑے، راگ دھنی سن بھرے جوش وچ،
ونھے گئے سن دل جنہاں دے؛ ون دے ہور انیکاں پنچھی،
کٹھے ہو کے سنن راگ نوں، بھلّ بیٹھے سن اپنا کارج ۔
بھر گئی امرت نال پون وی، تیز مٹھاس پھیلدی جاپے،
ایوں جاپے دیوی یوتی اک کوئل بن گا گا کے موہے ۔
دن-سپنے اندر ایہہ ڈٹھی، ایہہ درلبھ وکھری جہی جھاکی،
کویاں دا جو کرے سواگت، جدوں کلپنا دور لجاوے،
نتپرت کارج دی دنیاں توں، سن کے گیت کوئل سندا،
جادو بھرے اوس اپبن وچ، اےداں سی میں تدوں سوچیا :
٭کیوں نہ میں کوئل بن سکدا ؟ جھٹ پٹ ملاں کوئلی تائیں،
اتے گزاراں اپنا جیون اس توں مگروں خوشی دے اندر،
میری زندگی جھٹ رل جاوے، اس کوئل دے گیت دے اندر ۔٭
دیوتیاں سنیاں نہیں ہونا ایسا سندر راگ کدی وی،
جہڑا دیوَ دئیا دے کارن میں سن سکیا اوس دہاڑے ۔
کوئل دی کوُ کوُ دے وچوں، میں ڈھکواں مطلب سی کڈھیا،
جس نوں ہن سنکھیپ بنا کے، میں تہاڈے لئی لکھ دھرانگا ۔
پر کیکوں ادبھت دھنی دی کیتی جاوے نقل، دسو خاں ؟
پیار، او پیار اننت
پیار بناں
ہے موت، سدا سدیوی انت ۔
جوت، سدیوی جوت،
جوت بناں
ہوئِ نھیر بے انت ۔
خوشی سدیوی آنند؛
خوشی بناں
دکھ، دکھ اننت ۔
ناد، مٹھا سنگیت،
ناد بناں
کیول بول کرخت ۔
تال، سر کرو تال،
تال بناں
کیول شرمندگی ۔
دیوی کویتا-بولتا،
کاوَ بناں
سبھ لگے منور ۔
جی آیاں نوں دھرت نامنا،
تھڑک جائے جے
بدنامی پھر سدا سدیوی ۔
پکا، درڑہتا نال کھڑو،
جے تھڑکیں
تاں دھوڑ-گھٹے وچ ڈھیری ہو ۔
دو جندیاں دا پریم-آنندم،
ساتھ بناں
دکھ درد سدیوَ ۔
ہے مرلی بھری مٹھاس،
جد ٹٹّ جاوے
ہائے، سٹو اسنوں دور ۔
(مر رہا بھارت اتے پنر اگمنشیل بھارت)
1
نربل موڈھیاں والے ٹھگنے، پرھے پرھے ۔
سنگڑ چکے دل والے ٹھگنے، پرھے پرھے ۔
ڈھلکے مکھڑے والے ٹھگنے، پرھے پرھے ۔
جوت-ہین اکھ والے ٹھگنے، پرھے پرھے ۔
ناد-گونج بن بھارت ! جاؤ پرھے پرھے ۔
بل-آبھا بن بھارت ! جاؤ پرھے پرھے ۔
چوچے دے دل والے، سہمے، پرھے پرھے ۔
سدا غلامی دے وچ جیندے، پرھے پرھے ۔
کتے ورگا بے پت جیون ؟ پرھے پرھے ۔
ڈریں سیانے بولاں توں توں ؟ پرھے پرھے ۔
بناں شرم دے بھکھیا-منگوآ، پرھے پرھے ۔
کلھ دے جھوٹھاں نوں سچ منیں، پرھے پرھے ۔
سچ نوں جھوٹھا کر دکھلائیں، پرھے پرھے ۔
ماں-بولی تج ہور جا سکھیں، پرھے پرھے ۔
گلاں کریں سینکڑے دیاں، پرھے پرھے ۔
سچی پوتھیؤں کجھ نہ سکھیں، پرھے پرھے ۔
دئیں دلیلاں پنج سے بھائی، پرھے پرھے ۔
کیوں توں چکڑ وچ بنائے، پرھے پرھے ۔
نکے گھراں چوں گند اکھاڑیں ؟ پرھے پرھے ۔
سے جاتاں دی بڑبڑ لائی، پرھے پرھے ۔
کس دا دھرم نباہیا ؟ جائیں پرھے پرھے ۔
سے قنون دی گل کردیں ؟ پرھے پرھے ۔
اک اک پیسے تے جھکھ ماریں، پرھے پرھے ۔
بدیاں سوچیں، بدی کماویں، پرھے پرھے ۔
توں تاں گندگی سامرتکھّ ہیں، پرھے پرھے ۔
اندر موتی پیا لکاویں، پرھے پرھے ۔
2
ہے چمکیلیاں اکھاں والے ! آویں، آویں ۔
ہے فولادی ہردے والے ! آویں، آویں ۔
مٹھی ماکھیوں بولی والے ! آویں، آویں ۔
چوڑے چپٹے موڈھیاں والے ! آویں، آویں ۔
صاف بلوری ہردے والے ! آویں، آویں ۔
ایتھے سبھو بھیڑ مٹاویں، آویں، آویں ۔
آن غریباں تئیں پیاریں، آویں، آویں ۔
چال شیر دی چلن والے، آویں، آویں ۔
شدھ لکھتاں دا مان ودھاؤن، آویں، آویں ۔
نال گرنتھاں دا جس گاون، آویں، آویں ۔
جھوٹھ ورودھ نفرت پھیلاؤن، آویں، آویں ۔
جھوٹھ دے کارے سبھ مٹاون، آویں، آویں ۔
شبھ وچاراں نال لیاویں، آویں، آویں ۔
نال پوتر انگاں آویں، آویں، آویں ۔
ساڈے دیش وسیں توں آ کے، آویں، آویں ۔
ختم کرن لئی سراپ پرانا، آویں، آویں ۔
نویں زندگی والے بھارت ! آویں، آویں ۔
شکت ادتی والے بھارت ! آویں، آویں ۔
دیش ہنیرے نال گرسیا، آویں، آویں ۔
آکے سورج بن رشنائیں، آویں، آویں ۔
ساڈے وچ مڑ آن پساریں، آویں، آویں ۔
دیش دیاں گمّ چکیاں شاناں، آویں، آویں ۔
سرب گناں نوں ودھدا دیکھیں، آویں، آویں ۔
ایتھے آ سنچار کراویں، آویں، آویں ۔
لیکے فتہ پکڑ اپنی وچ، آویں، آویں ۔
نمر مدھر بولاں نوں لے کے، آویں، آویں ۔
پورا مرد ہو ساہویں آویں، آویں، آویں ۔
نرمل مکھڑے والے آویں، آویں، آویں ۔
شبھ وچار کرم وچ پلٹیں، آویں، آویں ۔
اچھا نوں بھانے وچ پلٹیں، آویں، آویں ۔
اتی کٹھن کم آن نباہیں، آویں، آویں ۔
دیش اساڈے ایکا لیائیں، آویں، آویں ۔
سدا سدیوی رہنا چاہیں
مٹھی تمل دا چنہ بن کے،
اج وی توں ہیں جوبن بھریا
تمل وانگ امرتا پائی،
توں جانے کہ اک تاں اوہ ہے
تے اوہ ہے وے نرا انندی،
اوہ تاں امر عرش دا انگ ہے،
مرنہار سنگ رہے سمائی ۔
(تایومانون=تمل ناڈُ دا
ستارویں صدی دا اک سنت-گائک)
مینوں ملی چنگاری اگّ دی،
جنوں جنگل وچ لیا،
میں رکھیا رکھ دے کھوکھ وچ
بن سڑ کے ہویا سواہ ۔
واہوا بھئی واہوا !
کی شکتی ہووے اگّ دی
جو ساڑ کے کرے سواہ
'چھوٹی' جاں 'وڈی' وسط نوں،
ہوئِ جوبن جاں جروآ ؟
(جروآ=بڈھا)
(وندے ماترم)
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
جنمدھار کے بھارت اندر،
جاتپات دے بھید وسارے ۔
باہمن توں لے سارے پرانی،
اکو ماں دے بچے سارے ۔
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
کی نیویں، اتّ نیویں پرانی،
جیون دے بھاگی نہیں سارے ؟
کی ساڈے لئی اوہ پردیسی،
جو ہندے نے دوکھی بھارے ؟
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
ایتھے ہین ہزاراں جاتاں،
کوئی نہ تھاں پردیسیاں سندی ۔
ماں دے پتر بھاویں کھہندے،
پھر وی ہن اوہ ویر، سنبندھی ۔
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
ایکے بن ایہہ جیون کی ہے ؟
بن ایکے مچ پوے تباہی ۔
تکڑے ہو جے سچ نوں پھڑیئے،
ہور کی سانوں لوڑ ہے کائی ؟
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
جو ہووےگا نال اساڈے،
اسیں برابر اس نوں سہیئے ۔
تیہہ کروڑ بندے جت جاسن،
جاں پھر ہاریاں وانگوں رہیئے !
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
پر-ادھین ہو پھسے وگاریں،
شرمسار نت ہو ہو جائیے ۔
ہن سبھ انت کراںگے اس دا،
رلمل کے سارے ہی گائیے :
جےَ جےَ جننی بھارت ماں !
جو جو بولیاں اسیں جانیئے،
تمل ورگی مٹھی کہڑی ؟
نفراں جاں پشواں دے وانگوں،
جانے سانوں دنیاں جہڑی،
کی ایہہ سچ ہے ناں 'تمل' دا
اس وچ ساڈا راکھا ہووے ۔
ماکھیوں مٹھی تمل بھاشا،
دھرتی اتے گونجے، سوہوے ۔
نامی کویاں وچوں النگو،
ولوور، کمبن ورگا کہڑا ؟
اپنی استت ایہہ نہ سمجھے،
ایہہ تاں ہے وے سچ-سنیہڑا ۔
پھر وی گنگے، ڈورے، انھے،
سنو اساڈی کتھا کہانی ۔
شبھ بھوکھ لئی تمل بھاشا،
گلی گلی گونجے سنمانی ۔
ہن دیاں لوڑاں دوویں منو :
گرنتھاں دا انوواد سہانا ۔
تمل وچ نویاں رچناواں،
سدا جنہاں تے کریئے مانا ۔
بیت چکی جو شان اساڈی،
اس بارے نہ مڑ مڑ بکیئے ۔
چنگا جے پردیسیاں کولوں،
کویتا دا جس کروا سکیئے ۔
جس دم سچ ہردے وچ جاگے،
شبدیں جیون-جوتی جگے ۔
کویتا اتے کلا جس ویلے،
وانگ جوشیلے ہڑ دے وگے ۔
انھے پھسے نادانی اندر،
جاگ پینگے چار چپھیرے ۔
مٹھی تمل دا رس دیوی،
مانن دھرتی اتے گھنیرے ۔
پیارے طوطے؛ کجھ وی ہووے،
سدا اسیں خوش رہیئے ۔
کم روز دا کردے کردے،
ماں دے چرنی ڈھہیئے ۔
ایہہ قدرت قانون پتہ ہے،
جے رجّ محنت کریئے،
پھل ملیگا سانوں اس دا،
کیوں من سوگیں بھریئے ؟
تھک جانا تے ڈر وچ رہنا،
تے سوچاں دکھدائی،
اکو پیار ہے دارو سبھ دا،
پیار نہ مرے کدائیں ۔
دھر کے دھیان بھانُ دیوَ دا
دھرم پتھّ تے جائیے ۔
اک ہزار ورھے تک طوطے !
جیون خوشی بتائیے ۔
جد بھگوان مرگن نوں بھیٹا،
پیار بیداغا کریئے ۔
پھر ہے سوہنے پنچھی کداں
دکھ تکلیفاں ذریعے ؟
سنو کرشن جی !
رنگ تہاڈا،
دسے مینوں،
کاں دے کالے پھنگاں اندر ۔
سنو کرشن جی !
عرشی سبزہ،
دسے مینوں،
رکھاں دے پتیاں دے اندر ۔
سنو کرشن جی !
راگ تہاڈا،
میں ہاں سندا،
جگت دیاں سبھ دھنیاں اندر ۔
سنو کرشن جی !
چھوہ سنگ ماناں،
میں جھرناٹاں،
جد انگل پئے جوت دے اندر ۔
چڑھ صلیب تے گزر گئے میرے بھگوان،
تنّ دناں دے اندر اچے عنبریں پجے ۔
ایسے گلّ نوں ڈٹھا پرء میری میگڈیلن ۔
پیارے مترو ! وسے اس وچ گہج گیان ۔
ساڈے اندر آن دیوتے،
سبھ رنگاں توں پئے بچاون،
جیکر آپاں ٹپ جائیے سبھ ابھیمان ۔
یسوع آتما، میری میگڈیلن ہے پیار ۔
باہری پاپ نشٹ ہو گیا، نوَ-جیون ہے چھایا ۔
سون سنہری چہرے والی جوتی دا جس گایا ۔
اوہ پیار میگڈیلن والا،
واہوا آنند چھایا ۔
جے کر سچ صلیب نال بجھّ جاوے گیان،
تد سول دے اتے جا کے دیوے اوہ قربانی ۔
یسوع بلی آتما والا،
اٹھے پھر اسیم امبر بن ۔
سدا سدیوی عورت ہی میگڈیلن جانو،
یسوع مسیح نوں دھرم سدیوی سمجھو،
نیڑے ڈھک پرتیک دے اسیں مڑ مڑ تکیئے،
ایہدے وچوں ڈلھکدا اک ڈونگھا مطلب ۔
کون کھڑوتا، تریا، اڈیا،
کی ایہہ درشٹمان سبھ سپنے،
جاں ایہہ کیول بھرم-جال ہن ؟
جو کجھ سنیا، جان لیا جو،
سوچ لیا جاں جو کجھ آکھاں،
کی ایہہ سبھ وارتھ کلپنا،
نری ہوائی، نری خیالی ؟
عرش، برچھ، سورج دا چانن،
کی ایہہ سارے مرگ-ترشنا ہن ؟
جاں پھر ہن ایہہ جھوٹھی رچنا ؟
بھوت جویں ہی بیت گیا سبھ،
وانگوں اک جند-ہیند سپن دے،
کی پھر میں وی ہاں اک سپنا،
تے دنیاں اک متھیا رچنا ؟
ویگ امک جو دسے کال دا،
تے سدا رمنیک؛ سوندری
تے قدرت، کی جھوٹھ ایہہ سارے ؟
جیوں کر وڈا رخ اپبن دا
اک بیج توں پسر رہا ہے،
کی اپبن ہن جھوٹھ پھیر تاں ؟
جیکر درشٹمان لپتاوے،
جو کجھ لپت نظر پھر آوے،
ہونی دے آدیش نال ہی،
ایہہ سبھ جھوٹھ نقارہ ۔
جو کجھ دسے، اصلوں سچ ہے،
جو نہیں دسدا، غیر-یقینی،
جو کجھ دسے اوہ شکتی ہے،
ہوند جگت دی سدا اٹل ہے ۔
امرت-مئیمرت شراب جد اسیں پیتی
عجب خوشی جوشیلی نے ونھ سٹیا ۔
شاندار سہاونا سماں بنیا
تارہ، پون، چن-چاننی جوگ جٹیا ۔
سارے جگت اندر گھمن پھرن خاطر،
جاوے من-پنچھی ترت مار چھالی ۔
اچرج ہوئیے کیوں جیکر اسیں سنیئے
کناں وچ بھنکار مدھو-مکھی والی ۔
مناں گھم پھر لے دوڑ رلیں جا کے
دور دسدا جھنڈ جو تاریاں دا ۔
مٹھت ٹپکدی پئی ہے اوہناں وچوں،
رس مان لیویں اوہناں ساریاں دا ۔
کوٹھی دل دی بنی امیر تیری،
نال خوشی آنند دے بھری ہوئی ۔
مانے عرش جو تاریاں سنگ جڑیا،
چن-چاننی جدھی ہے جھری ہوئی ۔
نال گندگی لبڑے سور وانگوں،
کی گند پھرولن دا کم تیرا ؟
نیلے عنبریں مار اڈاریاں توں
کاج فتہ دے گولنا کم تیرا ۔
چنگا ہووے جے اک ومان وانگوں
تیز چال چل کے من پلاڑ گاہے ۔
دھیمی چال چلدے چھکڑے وانگ نہ اوہ
اس دوڑ وچوں پچھے رہِ جائے ۔
اس پون وانگوں جہڑی سرسراوے،
بوٹے ناریئل دے ہرے پتیاں وچ ۔
مناں ! دل ساڈا ہے سوار تیں تے
گھوڑا توں بے قابو مدّ-متیاں وچ ۔
ہے پون ! توں سانوں ہیں دس سکدی،
چہک پنچھیاں دی کنی ہوئِ پیاری ؟
پر کی ہے تیرا ایہہ فرض بندا
نال لیاؤنی بجلی تے غرض بھاری ۔
پون دیوتا کرے الاپ نغمے
دھرتی لئی جہڑے منگلمئی ہوون ۔
راگ اوہناں دا مڑ سرجیت کر کے
خوشیاں آن سانوں نکو نکّ دھوون ۔
ٹن ٹن گھنٹیاں دی نالو نال ہووے،
بھونکن کتیاں ہے نالو نال چھیڑی ۔
پیٹ پورتی لئی ولکن منگتے دی
سنیئے، بھری نراشا دے نال جہڑی ۔
بوہے بند ہوئے، چپ چاں چھائی،
پورب وچ پئے پوردے سنکھ کوئی ۔
لوک شور کردے دے دلیل بہتی،
چیکاں بچیاں دیاں نہ دین ڈھوئی ۔
پون وچ جو اٹھدیاں کئی دھنیاں،
اوہناں دی نہ رتی پرواہ کریئے ۔
مناں ! ویکھ خاں رشماں چن دیاں نوں،
شہد خوشی پی آپا سنگ خوشی بھریئے ۔
1
دنیاں بھری ہے نال مٹھاس ۔
بنیا مٹھا عرشی ٹھاٹھ ۔
مٹھی لگّ رہی ہے پون ۔
دھرت اگن تے پانی
سبھ کجھ لگدا مٹھا مٹھا ۔
سورج ہے اپکاری، نالے چندرما اپکاری،
تارے وچ عرش دے لگدے اچرج، سندر ۔
مینہہ، بجلی تے غرض وی مٹھے،
ساگر، پربت، بن وی مٹھے،
خوشی ونڈدے جاندے دریا،
ٹاپو، رکھ، بوٹے تے ویلاں،
پھلّ اتے پھل،
سبھو کردے دان خوشی دا ۔
پنچھی، پشو تے کیڑے سارے،
سارے ہی ہن چنگے پرانی،
مچھیاں تے ساگر دے واسی،
مانو وی ہن بہت بھلیرے،
نر تے ناری سبھ ہن چنگے،
بچپن دھنّ ہے،
جوبن اتے بڈھیپا مٹھے،
جیون، موت، دوہاں دا سواگت ۔
2
جسے چنگے، اندرے مٹھے،
جیون-خشبو ہے رسدائک،
من، گیان، انوبھوَ سبھ امرت،
انوبھوَ امرت،
انوبھوَ ربّ ہے ۔
3
من، اچھا تے جیون ربّ ہن،
بن، پربت، دریا، ابشاراں،
ساگر، دھرتی، پؤن تے پانی،
اگنی، امبر،
سورج، چن، عرش دے تارے،
سارے-سارے ہنگے دیوی،
چپو، رکھ اتے سبھ بوٹے،
پشو، پنچھی تے رینگدے پرانی،
مچھیاں تارو تے مانو جن،
سارے ہی ہنگے مدھو-امرت ۔
4
دنیاں اک ہے
نر، ناری، فانی، لافانی،
پنچھی، سرپ، پؤن تے ساگر،
جیون، موت-سبھو کجھ اک ہے ۔
سورج، کندھ، مدھو-مکھی، جھرنا
بنسی، پنہ-سبھنا کجھ اک ہے ۔
خوشی، غمی، سنگیت،
دھوبی، چڑی،
بجلی، روں،
ایہہ سبھ اک ہن ۔
(ابشار،آبشار=جھرنا،مدھو=
شہد، فانی=ناشوان)
1
مدھ ساگر دا، کلا اک جہاز،
موسم طوفانی، لگے جویں آکاش ناراض ۔
لہراں بن بے تکیاں مارن پلسیٹے،
اوہ ٹکران تے ٹٹّ ٹٹّ جان، کردیاں نعش ۔
ہویا جہاز الار،
اک پل وچ ایہہ ابھر کھڑوتا،
ایہہ چٹان سنگ ہے ٹکرایا ۔
مر گئے ۔
دو سو جاناں ہن خوس گئیاں،
انت آن توں پہلاں ویکھی اوہناں قیامت،
پرلے ہوویگی اےداں،
دنیاں ہوسی پانی دی چادر؛ تپدا پانی،
شکتی بنسی پؤن،
شو ہوسی بے قابو،
دنیاں دسیگی اکو اک،
اوہ ہوویگی وانگر شکتی،
جسدے پچھے شو کھڑونگے،
کیول پؤن ہلاندی رسے ڈھلکویں، اتے پاوے جان اوہناں وچ ۔
ایہہ پؤن ہے جہڑی جل وچ چھیڑے اک طوفان،
لہراندی بجلی وچ آکاش،
پانی توں اگنی اپجاوے تے اگنی توں پانی،
پانی تائیں انوں وچ پلٹے اتے انوں وچ پانی،
اتے پاوے ہپھڑا دفڑی،
پؤن کرے انت دنیاں دا،
پؤن بچائے جیون،
ساڈا وی اوہ بنے رکھوالا،
٭نمستے وایو، تومیو پرتیکشم برہمسِ٭
2
کنّ ہے پاتر پؤن دا
شو دے کناں وچ پؤن بندا سنتری،
سن نہ سکے شو جیکر پؤن نہ ہووے،
پون دے کوئی کنّ نہ،
اوہ تاں ہیوے ڈورا،
جس دے ہوون کنّ، کی اوہ چیکے ایہدے وانگ ؟
جس دے ہوون کنّ، کی اوہ کر کٹھے بدلاں نوں،
لیلہ خاطر غرض بناوے ؟
جس دے ہوون کنّ، کی اوہ کھیڈے کھیڈ ساگر گندھلا کرن دی ؟
اسیں پوجیے پؤن، شبد تے بل نوں !
3
ریتتھلے دی ریت،
ریت،
ریت،
ریت پسری چارے پاسے میلاں تیکر،
سمے شام دے
ریتڑ اتے ونجاریاں دا قافلہ، اوٹھاں اتے سوار،
گھریا ہویا چکر طوفانی،
اک پل دی دوزخ دئے دبا
ونجاریاں دا جھنڈ ریتڑ وچ،
پؤن ہو سکدا ہے ظالم،
ردر-بھیانک،
جدھی آواز بھینکر،
سٹے وجوں وناشی !
اسیں سلاہیئے پؤن دیوَ نوں ۔
4
بھیم، ہنونت، پؤن دے بچے، لکھیا وچ پراناں،
کہندے دیوَ سبھ جیندے پرانی پؤن دی ہن سنتان،
جیون ہے پؤن،
جیون ہے روپ، پؤن ادھی شکتی،
ماں دھرتی جیوے ۔
اوہدا سواس ہے پؤن دھرا دی،
پؤن ہے جیون، اوہ ہے جیون-ناشک،
پؤن ہے جیون، جیون دے لئی موت کوئی نہ،
چھوٹا جیون گھل مل جاوے نال برہم دے،
موت کوئی نہ،
جیون دا تھلا برہمنڈ،
جنم، وکاس، تبدیلی، موت سارے کرت ہن جیون سندی،
جیون اسیں سلاہیئے ۔
5
جی آیاں نوں، ہے پؤن !
دھار بور، آ مٹھی گندھ سنگ، جو دل نوں خوش کردی
برش مار چمکاویں پتیاں تے لہراں دے تائیں،
اتے لیاویں جیون-تتن نوں،
آ، ہے پؤن !
جیون-لاٹن نوں آ لمیاویں،
تے چانن سنگ رشناویں اسنوں،
شکت سکیڑ کے ایہنوں دور کریں نہ،
بہت تیز چل کے وی ایہنوں گھٹّ دئیں نہ،
ہولے ہولے نال درڑہتا چلیں دیر تک،
اسیں گاویئے تیری خاطر،
اسیں سلاہیئے تینوں،
اسیں پوجیے تینوں ۔
6
نکی جہی کیڑی ول ویکھو،
اوہو کنی نکی ۔
پھر وی اس دے ہتھ، لتاں، منہ، پیٹ
سارے انگ ہن اپنی تھاں تے،
کس نے رچیا ؟
مہاں شکتی نے ۔
نکے انگ کارج سادھن ٹھیک ٹھیک،
کیڑی کھاوے، سووے، سنگ کرے، بچے جنے،
دوڑے، اکٹھی ہووے، لڑے، رکھیا کرے راج دی ۔
پؤن، جستوں ساہ لوے، سبھ دا ہی سروت ہے،
پؤن مہاں شکتی لئی جیون دی کھیڈ
کھیڈن دا مادھئم ہے ۔
اسیں سلاہیئے پؤن نوں ۔
اوہ ہے دلیری گیان وچ ۔
پیار پلٹدے، نفرت وچ، دل اندر،
جیون وچ رہندی ہے وانگ آتما ۔
اسیں جاندے اس دے کماں نوں باہری جگت وچ،
اتے اسیں پھر نہیں وی جاندے،
استت کرو پؤن دی ۔
1
ساگر کھلارے پؤن نوں
جد دھرتی ہے گیڑے کھاندی، دھرتی دیاں ورلاں وچلا
پانی کیوں نہیں ویٹدا ؟
شکتی ماں دا ایہہ فرمان،
ساڈے سراں نوں ساگر نال ٹکراؤن توں بچاوے ۔
رہے نامنا اسدا سدا سدیوی ۔
ساگر ہے اک وڈی جھیل، اک وشال سروور، اک کھلھا کھوہ،
کی کھوہ ہے ڈگدا ساڈے اتے ؟ نہیں،
کی ساگر حاوی ہو جاوے ساڈے اتے ؟ نہیں،
ایہہ پرا شکتی دا ہے فرمان ۔
اس نے بھریا چکڑ نوں نال چمبکتا،
اوہدے نال وستاں رہن اڈول،
پہاڑی نہیں ڈگدی ساڈے اتے،
نہ ہی ساگر،
شہر نہیں ہندے حیران پریشان،
دنیاں لئی اکمکتا سبھ توں،
ایہہ سبھ ہے اس دی ہی کرپا،
اسدی کرپا اسیں سلاہیئے ۔
2
پؤن چلے گرم کھیتراں 'چوں ٹھنڈے دیش ول،
اپنی دوڑ وچ، ایہہ لیاندی بدلاں نوں،
اےداں جہڑی پؤن آوے، ساگر ونیوں آوے،
ہے پؤن ! لیاویں جیون دا اک مینہہ،
جیندے ساگر ونیوں،
اسیں دھکھائیے دھوپ، خاطر تیری ۔
ہے ورن ! ہے اندر ! نمشکار ۔
بخشو سانوں بہت بارشاں،
ساڈے انگ ہن جھلسے ہوئے،
بہتی گرمی نال ہن بیمار ساڈے
بچے اتے پشو ۔
ایہنوں پلٹ دیہہ ۔
ہمس والے دن اسیہہ ہن ۔
پر من تاں اتے لائے اڈاریاں
پنچھی بھکھ نال ہن بےحال اتے ورودھ وچ لیندے شرن
چھدراں اندر،
کئی دن. شاماں وچ ہندی بدلوائی،
بدلاں والے موسم دے کارن، پؤن نہ ہیوے، پتے ہن خاموش
اتے ہمس ہے بے حساب،
کجھ سمیں مگروں راکھش پؤناں پچھا کردیاں بدلاں دا،
ایوں ہندے اسیں نراش ۔
ہے اندرا ! ورنا ! اریم ! بھگا ! مترا !
تہاڈی مہر لئی میں کراں ارداس،
بارشاں آؤن، ساڈی پیاس بجھؤن خاطر،
اتے جگت دی خوشی لئی ۔
بوٹ-مئیٹ میری کنما ! میں ہاں،
تیرے سنگ بے حد دھن وان ۔
توں مینوں مکت کراؤن آئی،
نالے میرا ناؤں ودھان ۔
ہے میری بچی ! توں امرت-پھلمرت،
بت سونے دا بولنہار،
میرے ساہمنے نچدی آویں،
گھٹّ کے تینوں کراں پیار ۔
جد توں دوڑیں میرے ونے،
دل چھا جاوے اتی آنند ۔
جد توں کھیڈیں میرے گردے،
کرے آتما جپھی-بند ۔
جد میں گھٹاں، پجّ عرش تے
جاندا ہے میرا ابھیمان ۔
جد لوکی تیرا جس کردے،
جھرناٹاں مینوں چھڑ جان ۔
جد میں چماں تینوں بچیئے !
چڑھدا مینوں نشہ اپار ۔
جد میں گھٹدا باہاں اندر،
وانگ پاگلاں لواں ہلار ۔
جد تیرا مکھ لال ہونودا،
میں ہندا ہاں چنتاوان ۔
بھواں سکیڑ لویں توں جسدم،
دل میرا پھڑکے، ہو پریشان ۔
جد تیری اکھوں ہنجھو ورھدے،
دل دا دکھ ودھ جائے اپار ۔
کی نہیں توں جیون دا چانن،
میرے جیون دا آدھار ؟
تیریاں گلاں توتلیاں سن،
میرے دکھ نہ رہن روال ۔
پھلاں ورگا تیرا ہاسہ،
سختی میری دئے پگھال ۔
کتھے کتھا پراتن ایسی،
مٹھی تیرے وانگ کمال ؟
کتھے دیوی دانشیلتا،
مک سکدی جو تیرے نال ؟
نہیں کوئی ہک سجاون والا،
تدھ ورگا موتی انمول ۔
نہ کوئی درلبھ دھن تدھ ورگا،
ہت میرے وچ سدا ابھول ۔
(کنما=کرشن، روال=ذرا جنا وی)
جیکوں مچھی تڑپھدی پھس شکاری-جالاری،
جیکوں شعلہ مچدا ہوا-پھراٹے نال،
میرا دل وی پھڑکیا چنتا وچ غلطان،
ایس دکھ دی گھڑی دا سماں نہ مکدا جان ۔
طوطا جیوں کر ڈکیا بند پنجرے وچکار،
اےداں لنگھدا سماں سی گھریا دکھاں مجھار،
کوڑا کوڑا لگدا، مٹھا جو سنسار ۔
کلا بستر لیٹیا، توں سن میرے میت ۔
درشن اپنی ماؤں دا نہ اپجاوے پریت ۔
توں مترا ! گپی عجب، گلاں کریں اپار،
پر میں تیتھوں بھجیا، جداں توں بیمار ۔
پرء مترا ! نہ بھانودے نیندر اتے خوراک،
مٹھے پھلّ مسکاؤندے، میرے لئی ہلاک ۔
من وچ شکتی مول نہ، رہی بے چینی ڈھیر،
اک چھن دے لئی سکھ نہ، دل وچ سکیئے ہیر ۔
پرء مترا ! دودھ پھٹیا، کنڈیاں تے وشرام،
بولی گنگا رام دی، بھیڑی لگے تمام ۔
ویداں بھانے مکیا، میرا پانی انّ،
کہن جوتشی ایس دے برے ستارے ہن ۔
اک واری وچ نیند دے سپنا ایہہ سی، جان،
دل میرے نوں چھوہ گیا اک پردیسی آن ۔
جدوں اچانک جاگیا، اوہ ہویا سی لوپ،
میرا دل نچّ اٹھیا، داغ خوشی دی توپ ۔
پرء مترا ! میں کمبیا، چھڑی مینوں جھرناٹ،
ہویا تدوں اروگ میں، سجیا گھر دا ٹھاٹ ۔
مینوں چنگا لگدا، سارا ہی سنسار،
ڈر بھجیا، دے گئی تد سندرتا دیدار ۔
پھیر وچاراں وچ کراں جادو-چھہو جد یاد،
تن لہرے نوَ-کمبنی، سکھ دا آوے سواد ۔
من میرا وسماد وچ، کون کون سی اوہ،
ویکھو دیوی کرشن جی ساہویں گئے کھڑو ۔
ہے کنما ! اوہ بھکھدیاں اکھاں، کی ہن اوہ سورج تے چن ؟
کی کنما ! اوہ کالا آنا، دسدا ہے امبر دا ونّ ؟
ادھی راتیں جھنڈ تاریاں دا درسارا لگے مہان ۔
ایوں جاپے جیوں پٹّ-چادر تے، جڑے لشکدے ہیرے آن ۔
کی ہوٹھاں دی مدھر مسکنی، سجرے کھڑے پھلاں دی شان ؟
کی نیلے ساگر دیاں لہراں، دل دھڑکدا لئیے جان ؟
مٹھت تیرے بولاں سندی، سندا وچ کوئل دے گیت،
جوبن-لدیئے پیاری کنما، کیتا پاگل تیری پریت ۔
توں کردی گرنتھاں دیاں گلاں، کی اوہناں دی ایتھے لوڑ ؟
کوئی گرنتھ نہ وس کر سکدے، پریم-انندم دی جہڑی دوڑ ۔
مگروں ہووے رسم ویاہ دی، ہووے وڈیاں نوں دھرواس ۔
کی میں جگ جگ پیا اڈیکاں ؟ ایہہ میرا ہے چمن خاص ۔
(کنما=کرشن)
دنیاں اندر میری بھائی ہور نہ ٹھاہر،
بھٹک بھٹک کے ڈگدا ڈھہندا، نیچ جات دا،
شرن تیری میں آیا ۔
بوجھ اپنا تیرے چرنیں رکھیا ہے بھگوان !
مہر-پھہار صحتَ دی پا کے نعش کریں دکھ سارے،
کوئی بیماری درد رہے نہ،
گاوانگا جس تیرے صاحب،
منانگا میں سارے تیرے حکم، ہے میرے بھگوان !
چوٹ نگارے سبھ تھاں لا کے، تیری دئیا صلاحواں،
تیرے ناں دی گونج پا دیاں،
پاسہ کوئی رہے نہ خالی،
ترا نامنا پھیلاواں میں، ہے میرے بھگوان !
سبھ کرساناں کامیاں وچ میں، بہو پھلیا بہو پھلیا،
نام مہان ترے نوں پیاراں،
بن کے نفر کاہن اپنے دا
میں آیا جس گاون تائیں، ہے میرے بھگوان !
بناں، کھیتیاں دی راکھی دا مینوں ملیا کارج،
تیرے پشو چراون سندا؛
مری یوگتا جانن والے
مری پریکھیا لیون والے، ہے میرے بھگوان !
مالی مینوں بناویں اپنا، دھرتی گوڈ کراویں،
اتے بوٹیاں تائیں پالاں،
جے میں کوئی ٹھک نہ بنھاں،
مینوں نال درڑہتا دنڈیں، ہے میرے بھگوان !
میری نعر تے بچے جیون پا کے مری کمائی،
میں ہونا ہے ٹھیک سہائی
آشرت ہمسایاں دے تائیں،
مینوں تاں ہی لوڑ کرت دی، ہے میرے بھگوان !
لک ولاواں لے کے دیویں، نسدن پہنن تائیں،
دوجیاں دیاں ضروری لوڑاں
دے لئی میں ہے منگناں،
ہور کپڑا کجن والا، ہے میرے بھگوان !
نوں دروازیاں والی میری گھری ہوئی ہے کلی،
مندبھاوی بھوتاں دے جھنڈ توں،
جادو ٹونیاں نے دکھ دتا،
دور کرو ایہناں نوں میتھوں، ہے میرے بھگوان !
میرے لئی اک راہ بناؤ، ہووے بہت سکھالا،
تاں جو میتھوں ڈردے رہون
بھوت، چور تے راکھش بھاری؛
نیڑے مول نہ آون سارے، ہے میرے بھگوان !
(میں ہاں تیری شرن کرشن ماں،
میں ہاں تیری شرن)
مینوں کدے دبا نہ رکھن
پرسدھی تے شکتی،
نہ سونے دا لالچ،
میں ہاں تیری شرن ۔
دل میرے وچ ڈیرہ کیتا
ڈر، بھؤ اتے غلامی،
مار بھجاویں ایہناں تائیں،
میں ہاں تیری شرن ۔
آپے لئی یتن چھڈ دیواں،
اس دی تھاں تدھّ سیوَ کماواں،
لبھن دے لئی پرم آنند،
میں ہاں تیری شرن ۔
دکھ، تھکاوٹ، ہار نہ ہوون،
ٹھیک پتھّ تے تردا جاواں،
دھرم پالدا رہواں،
میں ہاں تیری شرن ۔
بھلے برے دی سوجھی ناہیں،
بھلے کماں سنگ جوڑیں کنما !
دور کریں بریائیاں،
میں ہاں تیری شرن ۔
(کنما=کرشن)
| |
