Punjabi Kavita
Giani Gurmukh Singh Musafir

Punjabi Kavita
  

Punjabi Poetry Giani Gurmukh Singh Musafir

چونویں کویتا گیانی گرمکھ سنگھ مسافر

1. جیون پندھ

کتھوں تریا ؟ کد دا تریا ؟
پجنا کدوں ٹکانے ؟
کد تک ترنا ؟ کتھے جانا ؟
سوچیں پئے سیانے ۔
جیون دی چنتا وچ کر رہے،
'جیون پندھ' نوں رکھا؛
پاندھی دا کم ترنا، اگوں
تورن والا جانے ۔

2. بسنت

رت بسنت نواں رس پایا،
ہر بوٹے ہر ڈالی ۔
ہر شے دے وچّ جوبن کھیڑا،
ہر شے دے وچ لالی ۔
کلیاں ہسیاں، غنچے مہکے،
مولے جنگل بیلے؛
پر سکے اوہ رہے ابھاگے،
جڑھ ن جنہاں سمبھالی ۔

3. نانک

نہیں وچ قید مندر، مسجد، دھرم سالا
ہر مکان اندر لامکان سمجھو ۔
روپ رنگ اوہدا ورن چہن کوئی نہ
رنگاں ساریاں وچ ورتمان سمجھو ۔
ناطہ، دوستی، ساتھ، شریکتا نہیں
سبھ توں وکھرا سبھس دی جان سمجھو ۔
دیش، ذات، مذہب، پیشہ، خیال کوئی
ہر انسان دے تائیں انسان سمجھو ۔

جانو سبھس وچ جوت پرماتماں دی
پہلاں دسیا ایہو دستور نانک ۔
شردھا نال پایا سرمہ ایکتا دا
سبھناں اکھیاں وچ دسے نور نانک ۔

سمجھن والیاں نے کرشن سمجھ لینا
بھاویں موہن کہہ لو بھاویں شام کہہ لو ۔
نیت وچ جے بھاوَ ہے پیار والا
فتہ، بندگی، نمستے، سلام کہہ لو ۔
نعماں ساریاں وچ اوہدا نام کوئی نہیں
اسے لئی اوہدا کوئی نام کہہ لو ۔
سبھناں بولیاں تائیں اوہ جاندا اے
بھاویں کہُ اﷲ بھاویں رام کہہ لو ۔

ایسے پریم دے رنگ وچ رنگیا جو
اوہنے سمجھیا ٹھیک ضرور نانک ۔
اندر باہر اوہنوں نظریں پیا آوے
نور نور نانک، نور نور نانک ۔

رچھاں بندراں دا پہلوں حق ہندا
ملدا ربّ جے کر باہر کندراں وچ ۔
پنڈتاں، قاضیاں، بھائیاں دا مصلیٰ جے
ربّ وٹیاں اٹاں تے مندراں وچ ۔
ایہہ وی دھوکھا جے کتے نہ سمجھ لینا
اوہ ہے دھنیاں دساں جاں پندراں وچ ۔
نیواں سر کرکے مارے جھات جیہڑا
اوہنوں دسیگا ساریاں اندراں وچ ۔

گھڑے اپنے رہن لئی بتّ اوہنے
ایسے گیان دے نال بھرپور نانک ۔
نانک اوس وچ ہے، اوہ ہے وچ نانک
اوسے نور توں نور ایہہ نور نانک ۔

آکے نظر وی آؤندا نظر ناہیں
قصہ جان لو موسیٰ تے طور دا اے ۔
اپنے آپ نوں آپ نے ہے ملنا
پینڈا بہت نیڑے پھر وی دور دا اے ۔
پردہ لاہ کے وی رہا وچ پردے
آیا نور اتے پردہ نور دا اے ۔
جتھے ملن سودے کیول دلاں بدلے
اوتھے کم کی عقل شعور دا اے ۔

ملیئے جنس وچ سدا ہم جنس ہو کے
ایہہ سدھانت جے صرف منظور نانک ۔
بوند وچ ساگر، ساگر وچ بونداں
رلیا نور ہو کے اندر نور نانک ۔

4. نانک دا ربّ

'اک نام ہے خدا دا،
دوجا رسول دا اے ۔
منے رسول نوں تاں،
اﷲ قبولدا اے ۔'
ایہہ بھاوَ میاں مٹھے،
تیرے اصول دا اے ۔
میرا سدھانت سدھا،
پجے اخیر بنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

آوے ضرور آوے.
رستے کسے توں آوے ۔
پاوے ضرور پاوے،
رستے کسے توں پاوے ۔
دعویٰ ہے اک تئسب،
الٹا ایہہ راہ بھلاوے ۔
مومن ن سبھ سجاکھے،
ہندو ن سارے انھے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

گورا یا کالا سونلا،
ایہہ رنگ ونّ-سونے ۔
ہر رنگ وچ اوہ وسے،
رہندا ہے پھیر بنے ۔
آپے بناؤندا ہے،
آپے چاہے تاں بھنے ۔
اوہ لبھ لیا سی ویکھو،
پتھر دے وچوں دھنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

ہے پسریا چپھیرے،
اوہدا پسار سارے ۔
اوہو ہے ہیٹھ اتے،
اندر تے باہر سارے ۔
دسن اسے دی قدرت،
جنگل پہاڑ سارے ۔
اوہدے بناں ایہہ جانو،
اجڑے دوار بنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

شانتی دا گھر ہے مذہب،
ملاں دا نہیں اکھاڑا ۔
اتھے نہ پہنچ سکے،
دوئی، دویت ساڑا ۔
حد ایس دی سچائی،
سچ ایس دا ہے واڑا ۔
نسچا ٹکا تے ٹکے،
وحدت دے پیوے چھنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

سبھ پتلیاں نچاندا،
اکو اوہ تار والا ۔
رس دینودا ہے جڑھ نوں،
اکو بہار والا ۔
گن اوس دے نے سارے،
اوہو بھنڈار والا ۔
اوسے نے رس رسایا،
بھریا جو وچّ گنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

ہے بیج دی ہی برکت،
پر بیج کس اگایا ؟
عقلاں دے چمتکارے،
پر عقل کس سکھایا ؟
اسلوں ہے مول کہڑا ؟
آیا، کہ جو لیایا ؟
جڑھ توں بغیر اپجن،
ن ڈالیاں ن تنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

پنچھی جنور سبزی،
قدرت بنائے جوڑا ۔
اکے برچھ دے پھل نے،
مٹھا تے کوئی کوڑا ۔
پربت ہے یا کہ تیلا،
کوئی نہیں بلوڑا ۔
درساؤندے نے ایہو،
قدرت دے سبھ ایہہ پنے ۔

جو اک اکال منے،
منے نہ مینوں منے ۔

5. کلغیدھر

کلھ دیاں گھڑیاں نوں میں،
اج لیاواں کس طرحاں ؟
ویہویں صدی توں پرتکے،
پچھے نوں جاواں جس طرحاں ؟
سودا-گراں نوں عشقَ دی،
مرلی سناواں کس طرحاں ؟
اس ساز 'تے اس راگ دے،
نغمے نوں گاواں کس طرحاں ؟

گزری گھڑی بے شکّ پچھے،
پرط کے نہیں آؤندی،
گزرے سمیں دی یاد پر،
دل توں نہ میٹی جاؤندی ۔

یاد سچ-مچّ یاد ہے،
ہووے کسے وی دور دی ۔
دل دیاں پنیاں اتے،
اکری گئی جو زور دی ۔
اس نوں سماں نہیں چھوڑدا،
اوہ سمیں نوں نہیں چھوڑدی ۔
کسے نے بھلائی ہے کتھا،
سرہند دی، چمکور دی ۔
اپنا ہے ہردا بولدا،
آواز نہیں ہے ہور دی ۔

صدیاں سالاں دی وتھّ،
بے شکّ پردے پاؤندی ۔
یاد پر مجبور ہے،
ٹمب ٹمب کے چیتے آؤندی ۔

دل دیاں نکراں نوں ڈونگھا،
جد کدے وی پھولیا ۔
من دیاں سدھراں نوں من وچ،
جد کدے وی تولیا ۔
اپنا ایہہ اندرلا، ہاں
جد کدے وی بولیا ۔
پریکھیا دا خیال وی،
کر کر کے ڈریا، ڈولیا ۔

وکھرا مندر ہے ایہہ،
اس دی عبادت وکھری ۔
وکھرا مرنا ہے ایہہ،
ایہہ ہے شہادت وکھری ۔

مردیاں قوماں دے وچ،
او، جان پاون والیا !
وتکرے سبھ میٹ کے،
امرت پیاون والیا !
جبراں دے اسرے محل،
دے سربنس ڈھاون والیا !
دنیاں نوں آپا-واردا،
رستہ وکھاون والیا !

منہ-زبانی تاں بے شکّ،
تیرا ہی جسّ ہاں گاؤندے ۔
رستہ مگر پھڑدے نہیں،
ہاں پچھڑدے ہی جاؤندے ۔

6. وطن دے شہید

دیش دا چانن جگدے دیوے،
مرے نہیں، اوہ جانو جیوے ۔
منے جان بہادر بیر،
وطن لئی جو لان شریر ۔
بھگت سنگھ نے جندڑی لائی،
کردی اس نوں یاد لکائی ۔
جس کردا اس دا جگّ سارا،
چمک رہا مانو دھرو تارہ ۔
جہڑا کم جنتا دے آوے،
لوڑ پوے تاں جان گھماوے ۔
سر تے اس نوں چکدی جنتا،
آگوُ نیتا، اوہ پتونتا ۔
سیوا وچ رہندا غلطان،
دیوے جان چڑھے پروان ۔
سواساں بدلے ملی رسید،
ہر اک رسنا کہے شہید ۔
راجے شاہ مقدم مر گئے،
کوئی ن جانے کون کدھر گئے ۔
مر کے وی جہڑے نہیں موئے،
اوہی شہید وطن دے ہوئے ۔

7. پنجاب

جمے، پلے، کھیڈے ایسے دھرت اتے،
ڈاڈھی ایس دی کھچّ پیار دی اے ۔
چھڑی تانگھ دی سدا جھرناٹ رہندی،
ایسی وجے کوئی تار بے-تار دی اے ۔
ماجھا، مالوا، مین-دواب لما،
سندر دھرت دس آؤندی بار دی اے ۔
ستلج، بیاس، راوی تے جھناں سوہنے،
ہندی صفت نہ جہلموں پار دی اے ۔

پاسے اتر دے اترے کوئی جا کے،
سکے سڑے دی جان وی ہری ہووے ۔
پانی پون کشمیر اکسیر جانو،
'مری' گیاں بچ جائے جو مری ہووے ۔

ویکھے پنڈاں دا کوئی پربھات ویلا،
وچ چاٹیاں وجن مدھانیاں جاں ۔
لسی، مکھن، پرانؤٹھے، چھاہ ویلا،
ترن پیلیاں ول سوانیاں جاں ۔
نہراں پیندیاں، لگیاں خوب لہراں،
دسن کھیتیاں سندر سہانیاں جاں ۔
دسی موج نہ ساڈیاں پنڈاں ورگی،
اساں ساریاں گلیاں چھانیاں جاں ۔

دہیں دودھ دے وہن دریا ایتھے،
ربّ والیاں برکتاں بھاریاں نے ۔
پئی دھانک پنجابیاں جودھیاں دی،
یورپ جنگ اندر تیغاں ماریاں نے ۔

سوہنی ایس پنجاب دی دھرت اتے،
نانک جہے ہوئے پورے پیر وی ہن ۔
چشتی ، شاہ حسین، گرداس، چھجو،
کاہنے بھگت جہے ہوئے فقیر وی ہن ۔
تیرتھ رام جی مست المست ہوئے،
ارجن گورو جہے گہر گمبھیر وی ہن ۔
کلغیدھر تے شیرِ-پنجاب وی ہن،
نلوئے، بھٹی ورگے مرد بیر وی ہن ۔

جلھن جٹّ، شاہ فضل تے شاہ وارث،
بلھے جہے ہن جادو-بیان جس دے ۔
کیوں نہ ایس پنجاب تے فخر کریئے،
ککر سنگھ، غلام، بھلوان جس دے ۔

ربی رحمتاں خوبیاں ہون کر کے،
سارے دیش دا کہن شنگار اس نوں ۔
بھارت ورش دی رات دن کرے راکھی،
تاہیؤں آکھدے نے پہریدار اس نوں ۔
روزی بھیجدا دیش بدیش اندر،
کہنا پھبدا ٹھیک داتار اس نوں ۔
چٹی دودھ چادر لگا داغ اتے،
تاں جو ہو نہ جائے ہنکار اس نوں ۔

ایہدے پتّ رنگیلڑے چھیل بانکے،
بولی اپنی منوں بھلائی جاندے ۔
پچھے سپیاں دے کھاندے پھرن غوطے،
پنج آب دا موتی رلائی جاندے ۔

8. اک روپ

پھل نے پھل پاسوں اک ویراں
پچھیا ہسدے ہاسہ ۔
'اس تھاں توں کتنی، وتھ اس دی،
جس تھاں تیرا واسا ۔'
پھل نے مڑ کے پچھے تکیا،
پھل کجھ پے گیا سوچیں؛
دور سنیندا نیڑے دسیا،
اکو پرط کے پاسہ ۔

9. نکا دیوا

بل والے سورج نے بھاویں
دنیاں سبھ گرمائی ۔
انت سمیں اس دے منہ اتے
ویکھ پلتن چھائی ۔
نکے جہے دیوے نے کولوں،
ہس کے کیہا ن جھورو؛
مڑ آون تک وت موجب،
میں رکھساں جوت جگائی ۔

10. نرویر یودھا
(بھائی کنھیا)

چھڑیا جنگ سی بڑے گھمسان والا،
آمھو ساہمنے سورمے ڈٹے پئے سن ۔
لتاں ٹٹیاں چھاتیاں پھاٹیاں سن،
سر کئیاں جواناں دے پھٹے پئے سن ۔
تڑپ تڑپ کے دینودے جان کئی،
سر دھڑاں توں کئیاں دے کٹے پئے سن ۔
سوہے ساگر دی اپرلی سطح اتے،
مانوں لاشیاں تے لاشے اٹے پئے سن ۔
ادھ-مویاں دے مونہوں آواز آوے :
'ہائِ ہائِ پانی، ہائِ ہائِ پانی ۔
کوئی اگلے لوک دے پاندھیاں نوں،
جاندی ویر دا آئِ پلائ پانی ۔'

چلدے تیر تے تیراں دی چھاؤں ہیٹھاں،
مانو شام، دوپہر نوں پئی ہوئی سی ۔
اک تاں جان پئے دینودے تیر کھا کے،
اکناں ویکھ جانوں جان گئی ہوئی سی ۔
اکناں کھائکے قسم نوں توڑ دتا،
قسم صدق دی اکناں نے لئی ہوئی سی ۔
اتھے سوچنے دی وہل کسے نوں نہ،
مارو مار والی رولی پئی ہوئی سی ۔
مشق موڈھے تے سکھ دشمیش جی دا،
بناں وتکرے پانی پلائی جاندا ۔
تڑپ تڑپ کے جنہاں دی جان جا رہی،
جان اوہناں دی جان وچ پائی جاندا ۔

کسے آکھیا جائے دسمیش جی نوں،
'سچے پاتشاہ ! ذرا کھیالیا جے ۔
موئے ویریاں تائیں جوان والا،
ویری وچ بکل تساں پالیا جے ۔
ویکھو، اوہناں نوں پھیر اٹھائی جاندا،
مار جنہاں نوں اساں نے ڈھاہ لیا جے ۔
لیاوے ویریاں تائیں پھر ہوش اندر،
اہنے اپنا ہوش بھلا لیا جے' ۔
گراں کیہا، 'کنھیا جی ! گلّ کی اے ؟
اپنا اتے بگانہ وی بھل گیا اے' ؟
لگا کہن اگوں، 'تیری شرن آ کے،
میں تے بھید حقیقت دا کھل گیا اے ۔

میرے پاتشاہ سارے میدان اندر،
تیتھوں باہر کوئی نظر آیا ہی نہیں ۔
جتھے چوآں پانی تیرا منہ دسے،
کسے غیر دے منہ وچ پایا ہی نہیں ۔
تیرا دسیا تینوں میں کی دساں،
تیں نے دوئی دا پاٹھ پڑھایا ہی نہیں ۔
اک ہتھ کھنڈا، دوجے ہتھ امرت،
کسے ہور نے اےداں پلایا ہی نہیں' ۔
سن کے گورو جی بول : بہادری ایہہ،
اسے عمل دے نال سمجھا دیا کر' ۔
ڈبی ہتھ دے کے چھاتی نال لایا،
کیہا، 'پھٹاں تے ملھم وی لا دیا کر' ۔

11. بخار

بن پیتیؤں پیتی جتنا،
نشہ جیہا کجھ رہنا ۔
بناں کھادھیوں رجیا رہنا،
ہر شے تے نانہہ کہنا ۔
قہر کوھاں کہ برکت آکھاں،
ایہہ جو مستی تپ دی،
متر دوآلے ڈھوہ تکیئے دی،
نال نزاکت پینا ۔

بن سنکوچے کھل بولن دی،
عادت بھلی چروکی ۔
لا دیندی اے منہ تے جندرا،
کجھ وڈیائی پھوکی ۔
بن پیتی اک نشہ جوانی،
اتر گیا سی اوہ وی،
تپ مستی وچ یاد پرانی،
جاپن لگی اجوکی ۔

چھوڑ حکیماں، چھڈّ دے ویدا،
زور کاس نوں لاویں ؟
مساں مساں مڑ مستی آئی،
کریں یتن اتراویں ۔
اتریویں ویلے دی حالت،
پچھ نشئیاں پاسوں؛
جو مستی توں دے نہیں سکدا،
کیوں اس تئیں ہٹاویں ؟

بے شک بری نشے دی عادت،
اپنا آپ بھلاوے ۔
جوشاں اندر ہوش نہ رہندی،
بھلا برا بسراوے ۔
ہر اک نشہ نشانے اتوں،
تلکاندا تِ ڈلاندا؛
اکو نشہ پیاؤن والے،
دی جو یاد کراوے ۔

(سیالکوٹ جیل،11-7-43)

12. شردھا

صدق بھروسہ پر جس دے
وشواس دیاں آکاشاں پور
انتھک اڈاری اڈدا ہے ۔

جو پہُ پھٹن توں پہلاں ہی
کالے جہے گھپ ہنیرے وچ
چٹا دودھ چانن تکدا ہے ۔

ایہہ شردھا اک پنکھیرو ہے
یقین دی سکھر تے بیٹھا
ن تھکدا ہے، ن اکدا ہے ۔

(13-2-44)

13. کوی دا نشہ

مدتاں لنگھیاں گھٹ نہیں پیتی،
بدلی نے بدلائیاں نیتاں ۔
ویکھ صراحی ویکھ پیالہ،
ٹٹ گئی طوبیٰ، بھل گئیاں ریتاں ۔
موسم نال ہواواں بدلن،
جاگن سمیاں نال پریتاں؛
اودھروں کن من کنیاں لائی،
ادھروں جھڑیاں لائیاں گیتاں ۔

بدلی ادھر آکاشیں چھائی،
نک نک بھریاں ادھر صراحیاں؛
پی پی پیا پپیہا کردا،
بن وچ پیلاں موراں پائیاں ۔
نیناں وچّ دل سدھراں بھر کے،
پئیاں وکھاون سجّ وئہیاں؛
پیر نہ وہڑیوں کڈھنا ماہیا،
سائیں اساڈے جھڑیاں لائیاں ۔

پون رسی نالے رس گئیاں،
سکیاں قلماں نال سیاہیاں؛
ہردے دی کسے نقرے ستیاں،
تانگھاں بدلاں غرض جگائیاں ۔
کھنڈیاں پئیاں گواچیاں آساں،
گند گند لڑیاں وچ پرائیاں ۔
اپما، رس بھریاں، 'لنکاراں،
بھوشن بھاواں نال سجائیاں ۔

روپ وٹایا خیال اڈاری،
پریاں اتر اکاشوں آئیاں ۔
تٹھ وسیا جد شاہ اسمانی،
ونڈ ونڈ داتاں جھولی پائیاں ۔
روگ فکر دا دات کوی دی،
ایپر دتیاں نال دوائیاں:
گم جاوے جے گمنا چاہوے،
وچ مستی وچ بے پرواہیاں ۔

(سیالکوٹ جیل،15-6-44)

14. کالا پتھر

جبر توں اک میل دی وتھّ تے
چنگے بھارے ہاتھی جیڈا
کالے رنگ دا پتھر؛
خبرے کتنے چر دا
جمیا
نال درڑہتا؛
ہلدا ہی نہیں
نہیں پرتدا پاسہ ۔
سادھو کوئی سمادھی والا
کرے نہ اس دی ریس ۔
نکے تپ دے مریض
جبر سینیٹوریئم دے وچ
دو سالاں توں، تنّ سالاں توں
کوئی کوئی اٹھ نوں سالاں توں
مار مار پلسیٹے
آکھن:-
'مرنا چنگا اس جیون توں'
پھر وی جیؤنا لوڑن ۔

ایہہ پتھر سنیاسی کالا
نہیں پونہدا اس نوں مینہہ، پالا؛
جڑ بنیا جنگل وچ بیٹھا،
کرم اکرم دی پھاہی وچ نہیں
پھر وی 'کرم' ہو رہا اسدا:-
دے دئے ڈاکٹر انگر جس نوں
کالے پتھر تک دی سیر
سمجھو اس نے جیون پایا
ایپر کرے نہ بہتی کاہل
پتھر توں اگے نہ جائے ۔

(جنوری 1945)

(جبر=لیڈی ارون سینیٹوریئم
کسولی توں 5 میل، انگر= سینیٹوریئم
دا انچارج)

15. لیڈری دی پھکّ

لیڈری دی پھکّ نے،
جیون دے رس نوں ماریا،
مات مٹھیآں سراں، مچی
پاہریا ہی پاہریا ۔
بیئدبیاں دے شور وچ
ساہت نوں کس ستکاریا ؟
آ اندروں ٹمبیا کسے،
للکار نے للکاریا :
مردی منکھتا ویکھ کے
توں پتھرا رویا نہیں ۔
نعت، نہ کوئی مرثیہ
اک وین تک چھوہیا نہیں
آکھیا اقبال دا
اوہ اکھ اکھوونا تیرا؛
ہاں پیڑ ہووے کدھرے،
اوہ شاعرہ رونا تیرا ۔
ہن تے برابر جاپدا،
ہونا جاں نہ ہونا تیرا ۔
ایہہ چپ دھبہ دھوبیا !
دھونا سی کس دھونا تیرا ؟
مردانگی مردی رہی،
اک ہاہ وی نہ نکلی ۔
پرمان دل دی اگّ دا
اک آہ وی نہ نکلی ۔

پھلّ نازک جاپدا
سستا سی تینوں لبھیا ۔
عہدیاں دے بھار ہیٹھاں
مدھیا ای کبیا ۔
مہک دے انبار نوں
توں ہیٹھ گندگی دبیا ۔
مانن دی شے سی مورکھا،
جس نوں توں چتھ کے چبیا ۔
کاوَ زندگی بخش دے
توں ارتھ الٹے کر گیا ۔
لوک سمجھن لگّ پئے
شاعر 'مسافر' مر گیا ۔

پرلو تے نہیں آ جاونی
جے توں رہیا پردھان نہ ۔
تیرے سہارے ٹکیا
ٹٹیہریئے اسمان نہ ۔
دیش سیوا سی بہانہ،
اوہ وی ہن پروان ن ۔
کاہنوں مثالاں دینیاں،
پرتکھ نوں پرمان ن ۔
کاوَ دے اکاش دی جے
شدھ ہوا توں ماننی ۔
تاں لیڈری دے ٹبیاں دی
چھڈّ مٹی چھاننی ۔

(جنوری 1950)

16. گنجھل

کی ہے ہور ہنیرا ؟ اس بن
چانن ہی ہے بھلیا ۔
موت بھلیکھا ہی ہے، جس وچ
جیون بھٹکے رلیا ۔

موت جند دا، اوکھ کاڈھ دا
دکھ دارو ہے سکھ دا ۔
ٹھیک تاں ہے پر، گنجھل جہی ہے
بھید ن جس دا کھلھیا ۔

17. پریم-تاریم

دوری نہیں دپیار نشانی،
ایہہ کھچ تانگھ ودھاندی ۔
ڈھلّ دیاں کب کھا کے گڈی،
جھک جھک سر تے آندی ۔

وتھ انوسار ودھیک ودھدیاں،
لمیاں ہون زنجیراں؛
جوں جوں جاوے دور پریمی،
پریم-تاریم ودھ جاندی ۔

18. رحمت

سہِ لاں پربت بھارا سر تے
سہِ لاں تکھیاں سولاں ۔
گھٹ ہے نرک گناہ دا بدلہ،
خوشیاں نال قبولاں ۔

ڈر ہے اک : رحمت تیری تے
کرے ن کوئی کنتو؛
مینوں تاں انصاف جاپدا،
جے سولی چڑھ جھولاں ۔

19. دوتی نوں

میرے کھڑ کھڑ ہسن دیاں،
سن سن کتیوں خبراں؛
کڑھ کڑھ اوکھ منایا ایویں،
نال دویت بے صبراں ۔

ہاسے دسدے، ہاسے نہیں ایہہ،
ن خوشیاں دے سوچک؛
پوچیاں پاچیاں تے لشکائیاں،
ایہہ ہنجھوآں دیاں قبراں ۔

20. جیون-موتی

ہرمندر پوجا دے لایق
میلا کر کیوں رولاں؛
تن-ڈبی وچ جیون-موتی،
رکھاں سانبھ، لکو لاں ۔

موتی لئی ڈبی دی رکھیا،
اک حد تیک ضروری؛
ویسے تاں اس مانک اتوں
سو سو ڈبیاں گھولاں ۔

21. برہنی

مٹھی ٹھنڈی رات چاننی،
جگ وچ ٹھنڈ ورتائی ۔
میں برہن دے سینے اندر،
اگ دھکھ دھکھ بل آئی ۔

میں پگلی جاں ایہہ جگ پگلا،
سمجھ ن اکی آوے؛
میرے ہردے نوں جس تایا،
جگ سینے ٹھنڈ پائی ۔