سماں لیاوے نویؤں نویاں،
پردے تے تصویراں۔
ہر سویر نوں پاسہ پرتن،
بدلدیاں تقدیراں۔
پونجھے گئے پرانے ناویں،
وٹدے گئے عقیدے،
دبے مردے نہیں جوانے،
آ کے پیر فقیراں۔

حسن تیرے دی نویں شماں تے،
اسیں ہوئے پروانے۔
کھوٹے ہوئے قیاسی سکے،
کھل گئے کھوج خزانے۔
سجنی، سیج، شراب، صراحی،
پنر جنم وچ آئے۔
رنداں دی محفل وچ بہہ گئے،
سرگاں دے دیوانے۔

اٹھ ستیاں روحاں جگا سجنا۔
اک نواں جہان وسا سجنا۔

1-

سٹ پرے پرانیاں لیراں نوں،
نقلی کھچیاں تصویراں نوں،
ڈھاہ مستک دیاں لکیراں نوں،
تقدیراں نوں پلٹا سجنا۔
اٹھ ستیاں……

2-

توں سرگ دی سو تے پھل گیا ایں،
پر اپنا آسن بھل گیا ایں،
وہماں وچ پھسیا رل گیا ایں،
اصلیت نوں عظمہ سجنا۔
اٹھ ستیاں……

3-

تینوں متلبیئے چمکا رہے نے،
بھائیاں توں پاڑی جا رہے نے،
نفرت دا جال وچھا رہے نے،
بچ بچ کے پیر ٹکا سجنا۔
اٹھ ستیاں……

کسے ٹاپو وچ بیٹھے پنجابی دا اپنے وطنی بھرا نال میل

1-

پنجابو اؤندیا ویرنیاں !
کوئی گلّ کر اپنے تھاواں دی۔
میرے پنڈ دی، میرے ٹبر دی،
ہمسایاں بھین بھراواں دی۔
فصلاں چنگیاں ہو جاندیاں نے ؟
مینہہ ویلے سر پے جاندا ہے ؟
گھیؤ سستا، انّ سولاّ اے،
سبھ رجّ کے روٹی کھاندے نے ؟
پربھات رڑکنے پیندے سن ؟
چھاہ ویلے بھتے ڈھکدے سن ؟
بھٹھیاں تے جھرمٹ پیندے سن ؟
ترنجناں وچ چرخے گھکدے سن ؟
پردیساں اندر بیٹھیاں نوں،
کوئی یاد تے کردا ہووےگا،
ماں، بھین تے نعر کسے دی دا،
دل ہوکے بھردا ہووےگا۔

2-

پنجابیاں وچ کوئی چا بھی ہے ؟
پنجاب دی شان بناؤن دا ؟
پاٹے ہوئے سینے سیؤن دا ؟
نکھڑے ہوئے ویر ملاؤن دا ؟
ہندو، مومن، سکھ، عیسائی،
گھیؤ کھچڑی ہو گئے ہوونگے۔
کرسان، بپاری تے کرتی،
اک تھائےں کھلو گئے ہوونگے۔

3-

اسیں جد دے ایتھے آئے ہاں،
ساڈے تے حلیے ہی وٹ گئے نیں۔
ساڈے تے کینے نکل گئے،
ول ونگ پرانے ہٹ گئے نیں۔
جی چاہندا ہے پنجاب نوں بھی،
ایتھوں ورگا رنگ لا لئیے۔
پنڈ پنڈ وچ سانجھاں پا لئیے،
پکیاں سڑکاں بنوا لئیے۔
ہتھاں وچ برکت پے جاوے،
دھرتی سونے دی ہو جاوے۔
آ کے کوئی روڑھ مجوری دا،
بھکھ ننگ دے دھونے دھو جاوے۔

1.

ربّ دیا پوجکا !
ربّ دیا وارسا !
سچمچ ربّ نوں ربّ ہیں سمجھدا ؟
پھیر ایہہ دسّ خاں،
اس تیرے ربّ نے،
تینوں ہی اپنا آپ کیوں سونپیا ؟

2.

جے تیری رائے وچ،
ایہو گلّ ٹھیک ہے،
تاں تے توں ربّ نوں ٹھیک نہیں سمجھیا۔
غرض دا ربّ، توں آپ ہے گھڑ لیا۔
آستک ہون دا نرا اک ڈام ہے۔
ہورناں ربّ دیاں بندیاں واسطے،
تیرے وچ کوئی چنگ نہیں ستکار دی۔
توں اوہناں نوں کوئی حق نہیں بخشدا-
اندرے بیٹھ کے،
اپنے ربّ نوں،
جس طرحاں چاہن اوہ؛ کہہ سکن دل دیاں۔

3.

اک انسان،
جو نیک ہے، پاک ہے،
چاہندا اے رات دن بھلا سنسار دا،
دوجیاں ساریاں وانگ ہی ساؤُ ہے۔
چاہے ہے مسلماں،
چاہے عیسائی ہے،
آریا، پارسی،
جین جاں ویشنو،
توں اوہنوں ویکھ کے کڑھن کیوں لگ پئیں ؟
جو تیرے ڈھنگ تے ربّ نہیں پوجدا
توں ادھے راہ وچ کھڑاھ کیوں ہو رہیں ؟

4.

ربّ تاں کدے بھی
برا نہیں مندا
ماڑیاں چنگیاں واسطے اوسدے-
بوہے تاں کدے وی بند نہیں ہو سکے۔
تونہیں کیوں اوسدا سودھرا بن گؤں ؟
یا تیری سمجھ دے وچّ کجھ اون ہے،
یا تیرا ربّ کوئی وکھرا ربّ ہے ۔

اکھیاں بری بلا، وے لوکو !
اکھیاں بری بلا۔

1.

لمی لگن،
انوکھے سپنے،
انہونے جہے چا،
وے لوکو ! اکھیاں……

2.

پھٹیاں جانا تے
چین ن لینا،
الھڑ جیہا سبھا،
وے لوکو ! اکھیاں……

3.

غوطہ لاؤن،
سمندروں ڈونگھا،
تاریاں تیک چڑھا،
وے لوکو ! اکھیاں……

4.

آپے لگن تے
آپے لوسن،
بھامبڑ لین مچا،
وے لوکو ! اکھیاں……

5.

روڑھے پئیاں
جان ن ٹھلھیاں،
ٹھیلھ سٹن دریا،
وے لوکو ! اکھیاں……

6.

آپ شکاری تے
آپے پنچھی،
آپے کھیڈن دا،
وے لوکو !
اکھیاں بری بلا۔

1.

کیوں ناپاں مے تار دماں دی ؟
کاہنوں دیکھاں مزل اگانھ دی ؟
پچھلی-اگلیی دوویں میریاں،
بہہ کے میں کی کرنا۔
میں کسے گلوں نہیں ڈرنا۔

2.

مقصد اچا، پندھ لمیرا،
جد اکھ کھولھی، نواں سویرا۔
لکھ آؤن طوفان بجلیاں
نہ ڈبنا نہ سڑنا،
میں کسے گلوں نہیں ڈرنا۔

3.

میں جیوندا، میں نواں نروئیا
میں ہی اے میلہ لایا ہویا،
ہر پنڈ میرا (تے) ہر گھر میرا
جد چاہنا، جا وڑنا،
میں کسے گلوں نہیں ڈرنا۔

4.

لے-پرلے دے لنگھ کے گیڑے
دیش کال توں ہور اگیرے،
تریاں جانا، تردیاں رہنا
پیر پچھانہ نہیں دھرنا،
میں کسے گلوں نہیں ڈرنا۔

1.

میاں مداریا !
تیرا تماشہ،
کیتا کسے ن پسند۔
ڈورو کھڑکا کے،
بنسری وجا کے،
لوکاں نوں لیتا توں جوڑ،
اکھیاں بچاؤندا،
ہتھ کھسکاؤندا،
منکیاں نوں دینا ایں توڑ۔
سچیاں نوں جھوٹھیاں
جھوٹھیاں نوں سچیاں
کر کر کے ہنا ایں آنند۔

2.

کدے اوس بندے نوں
کدے ایس بندے نوں
اپنا توں لینا ایں بنا،
تھیلے نوں پھرول کے،
جھوٹھ سچ بول کے،
اک نوں توں دینا ایں جتا
تیریاں چلاکیاں،
تاڑ لئیاں ساریاں،
کر ہن تماشے نوں بند۔

1.

ہندو، مسلم، سکھ، عیسائی،
اک ماں جائے، چارے بھائی،
ربّ جانے، کی ٹپلا کھا گئے،
ہو کے سیانے بیانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

2.

کوئی پجاری، کوئی نمازی،
گھرو گھری سن راضی بازی،
اکسے ربّ نوں مندے آئے
باہمن اتے ملانے ۔
اسیں چارے یار پرانے۔

3.

دیس موکلا، کرت بتیری،
کھلھیاں ہکاں، دلیں دلیری،
پنجابی دا اصلا نہی سی،
دل دے بھیت لکانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

4.

توں صحیح چنگا، میں صحیح ماڑا،
کوئی بھی نہیں دلاں وچ پاڑا،
نکیاں نکیاں گلاں بدلے،
کاہنوں ویر ودھانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

5.

اکھیاں پھرن پیار دیاں بھکھیاں،
آ چھڈّ دیئیے گلاں رکھیاں،
تکدا نہیں ! وا وگدی ول ہی
تردے لوک سیانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

6.

ہن بھی سبھ کجھ ہو سکدا ہے،
ڈوبو روہڑ کھلو سکدا ہے،
لا لین جیکر بیڑا بنے،
رل کے سگھڑ مہانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

7.

پینڈو، شہری، ساؤُ، کمی،
ڈھاہ سٹن جے وٹّ نکمی،
اوہو بھرا تے اوہو جپھیاں،
ول ونگ بھل بھل جانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

8.

پاڑوآں نکھیڑوآں دی اک نہ منیئے،
سگوں اوہناں دا بوتھا بھنیئے،
نال سلوک، امن دے سہرے،
اساں ہی گلیں پوانے۔
اسیں چارے یار پرانے۔

1.

دل دریا وچ، سوچ بلبلے،
اٹھ اٹھ کے بہہ جاندے نے،
دیش-درد دے سپن منارے،
اسر اسر ڈھیہہ جاندے نے،
فرض، سچائی، عقل، دلیری،
روز ہلونے دیندے نے،
پر، پر-وس دے ہبھ منصوبے،
بنے بنے رہِ جاندے نے۔

2.

پر بھی ہن، پہنچے بھی ہن،
ہمت بھی ہے، آشا بھی ہے،
دل بھی ہے، پیڑاں بھی ہن،
پھریاداں دی بھاشا بھی ہے۔
اڈن نوں تیار بھی ہاں،
آکاش بھی پیا بلاندا ہے،
پر پنجرے دی کھڑکی 'چوں
اک تیلی کڈھنی باقی ہے۔

کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔
اس بپھرے ہوئے ہاتھی نوں
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

1.

دنیاں وچ پے گیا بھڑتھو،
گھگ وسدے شہر اجڑ گئے۔
دھن، دھام، سہج، سرمائے،
کجھ ڈبّ گئے، کجھ سڑ گئے۔
ڈاڈھی ہنکارن ہونی،
اج چڑھی ہوا دے گھوڑے۔
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

2.

دھرتی دی پھٹ گئی چھاتی،
ساگر دا کھولے پانی۔
طاقت ہوئی ٹوٹے ٹوٹے،
پلچی گئی ساری تانی۔
شیطان فرشتہ بن کے،
اپدیش کرے بے لوڑے۔
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

3.

خدغرضی ہو گئی انی،
مایہ نوں چڑھ گئی مستی۔
ننگی ہو ہو کے نچدی،
بھوتی ہوئی عیش-پرستی۔
اشراپھت ہو گئی سستی
زوراور لہو نچوڑے۔
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

4.

بندیاں دیاں لاشاں چن کے،
اک اسری پئے اٹاری۔
اس لہوآں دے دریا وچ،
تر جاسی دنیاں ساری۔
پر سچیائی دی تھڑھ نے،
آشا دے بیڑے بوڑے۔
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

5.

مانختا درداں ماری،
سویاں تے بیٹھی جھورے۔
میرے امن چین دے سپنے،
خبرے کد ہوسن پورے۔
کھکھڑی کھکھڑی روحاں دے،
کد سر جاونگے جوڑے۔
کوئی موڑے وے، کوئی موڑے۔

1.

اٹھ ساقی ! اک ہمبھلا مار،
نواں نشہ کوئی کر تیار۔
چڑھ جاوے سرتی اسمان،
دسن لگّ پئے نواں جہان۔
نواں بغیچا، نویں بہار،
نویں جوانی، نواں نکھار۔
نویں زمین، نواں اسمان،
سچ مچ دا انسانستان۔

2.

ہندو، مومن، سکھ، عیسائی،
سارے جاپن بھائی بھائی۔
دست کار، کرتی، کرسان،
سانجھی روٹی ونڈ کے کھان۔
بھکھ، ننگ، چنتا، بے کاری،
ہٹ جائے دھڑکے دی بیماری۔
گھل مل جاون دھرم ایمان،
سچ مچ دا انسانستان۔

3.

سانجھے ہون مسیتاں مندر،
وسے ربّ دلاں دے اندر۔
لیڈر ہون دیانتدار،
میل محبت دا پرچار۔
متلبیئے تے پاڑن والے،
بھل جاون شطرنج دے چالے۔
ٹکراں توں نہ وڈھ وڈھ کھان،
سچ مچ دا انسانستان۔

4.

وڈیاں دا دل ہو جائے وڈا،
ڈھاہ سٹن نفرت دا اڈا۔
ونڈ کھان دی پے جائے وادی،
منگ سکن، سانجھی آزادی۔
سانجھیاں چوناں، سانجھی پیڑ،
انگل سڑیاں دھکھے سریر۔
اک دوجے توں صدقے جان،
سچ مچ دا انسانستان۔

1.

رپھیکو ! میرے حالَ تے ترس کھا کے،
اے دسو کہ میرا جنم کس لئی سی ؟
قضاع نے اتارن لگے آسمانوں،
میرے واسطے، کیوں ایہو تھاں چگی سی ؟
غریباں، غلاماں، مزوراں دی دھرتی،
ن ہاسہ، ن کھیڑا، ن کپڑا، ن روٹی۔
نکھیڑے، بکھیڑے، لڑائی، بھڑائی،
پرہے اپنی تے عدالت پرائی۔

2.

کوی ہو کے دل دی میں کس نوں سناواں ؟
امل پین ہنجھو، تاں کس تھاں وہاواں ؟
میں کھولھاں کویں جیبھ دے جندرے نوں ؟
کدھے توں پرانا تلسم تڑاواں ؟
ن زر ہے، ن یاری، ن ہمت، ن ایکا،
ن ہتھ پیر کھلے، ن دارو نہ سکہ۔
بھگیرتھ دی گنگا کویں موڑ کھاوے ؟
لکھی ہوئی تقدیر کیکر وٹاواں ؟

لہو جم چکے نوں کویں سیک آوے ؟
تے پتھر ہٹا کے ہوا کون لاوے ؟

3.

او کویا ! ن ڈر، ہوش نوں کر ٹکانے،
اے دھرتی ہے اجڑی ہوئی تیرے بھانے ؟
اے بیراں دی دھرتی، جواناں دی دھرتی،
اے لعلاں جواہراں تے خاناں دی دھرتی۔
اے لوہے تے کولے دی کاناں دی دھرتی۔
پھلاں میویاں دا خزانہ ہمالہ،
اے بدھ تے کرشن دے نشاناں دی دھرتی۔

4.

ذرا دیکھ، آیا نواں کال-چکر،
شعاع اٹھ رہی ہے ہنیرے دے اندر۔
آزادی دی اسرن لگی ہے عمارت،
لکھی جا رہی ہے نویں تیری قسمت۔
نویں روشنی نے بٹن ہے دبایا،
او پردہ پرانا گیا ہے اٹھایا۔
نراشا دی گدی تے آ بیٹھی آشا،
شروع ہو گیا ایکتا دا تماشہ۔

چمن تیرا آباد ہو کے رہے گا۔
وطن تیرا آزاد ہو کے رہے گا۔

تدھے گھلی (اتے) تدھے سدی،
میں ٹھلھ پئی جگرا کرکے۔
ایتھوں تک تاں اپڑ پئی آں،
ہولی ہولی تر کے۔
ہامبھ میری ہن ٹٹدی جاوے،
(اتے) کنڈھا بڑا دراڈا۔
جاں گھل دے کوئی تلھا مہانا
(جاں) چک لے باہوں پھڑ کے۔

تیتھوں وچھڑ، ایسی گھتھی،
میں گاہیا چکّ چگردا،
ایہو بوہا (متے) تیرا ای ہووے،
(میں) در تکیا دھر دھر دا۔
ایڈی ساری نگری دے وچ،
(مینوں) تدھ بن کون پچھانے ؟
کھولھ بوہا، میری بھر دے جھولی
صدقہ اپنے سر دا۔

جے وسّ میرے وچ ہندا،
بھل کے بھی چھال ن ماردا۔

1.

ٹھنڈھک دا نرمل کنکا،
عرشاں وچّ وسن والا۔
معصوم انجانے ورگا،
نرچھل تے بھولا بھالا۔
میں موجاں مان رہا ساں،
اپنی مد وچّ مستانہ،
چھڈ اگانھ پچھانہ دی چنتا،
گاندا ساں پریم-ترانہ۔
نہ جاگ رہا ساں پورا،
نہ بے سرتی نیندر دی،
اک وا ہیٹھاں لے آئی،
کوئی گپت اشارے کردی۔
میں اوتھے ہی ساں چنگا،
پر دم نہیں سی انکار دا۔

جے وسّ میرے وچ ہندا،
بھل کے بھی چھال ن ماردا۔

2.

میں وانگ پھہار اتریا،
پربت تے آ کے ڈھٹھا۔
کئی ہور کروڑاں اترے،
اک تودا ہو گیا کٹھا۔
سورج نے سٹ سٹ کرناں،
اس تودے نوں پنگھرایا۔
چشمے دی صورتَ بدلی،
جھرنے دا روپ وٹایا۔
نالے توں ندی چلائی،
میداناں وچّ وچھایا۔
ساگر وچ دھکہ دے کے،
مڑ کر کر بھاپھ اڈایا۔
میں بھنویا لکھ لکھ واری،
ہر واری کیتی دھائی،
سدھر سی دل وچ بھاری،
مل جاوے اوہو اچائی۔
پر پیر میرا بن بھارا،
ہیٹھاں ہی گیا نگھاردا۔

جے وسّ میرے وچ ہندا،
بھل کے بھی چھال ن ماردا۔

3.

اس چکر دے وچ چلدیاں،
اج تیک سمجھ نہیں آئی،
میں قسمت آپ لکھائی،
جاں باہروں کسے بنائی۔
میں کی قصور کر بیٹھا،
جس دا بدلہ ہے ملدا۔
ایہہ ریجھ میری اپنی سی،
یا شوق کسے دے دل دا۔
میری پہلی ماسومی
کیوں میتھوں کھسّ گئی ہے ؟
آوا جائی دی بپتا،
گل میرے کویں پئی ہے ؟
میں پنّ پاپ توں نیارا،
ہو گیا کس طرحاں داغی ؟
کی کالکھ منہ تے مل کے،
میں اپنی شان تیاگی۔
میرے من دی سی مرضی،
جاں بھانا سی کرتار دا۔

جے وسّ میرے وچ ہندا،
بھل کے بھی چھال ن ماردا۔

4.

او ہیٹھ اتارن والے !
توں مالک ہی صحیح میرا،
پر ایہہ گلّ تے سمجھا دے،
وس میرا سی، جاں تیرا ؟
جس وا نے ہیٹھ لیاندا،
اوہ کیوں نہیں اتانہ اٹھاندی ؟
اوہ سینت سدھی ہو کے،
کیوں رستہ نہیں وکھاندی ؟
جے ایہہ بھی ہو نہیں سکدا،
تد ایہہ سوجھی ہی پا دے،
پروس مجبوراں اتے،
ایہہ ٹیکس لگ گئے کاہدے ؟
ایہہ پوپ، مسند، ملانے،
کیوں میرے مگر لگائے ؟
ایہہ لہو نچوڑن والے،
توں وارث کدوں بنائے ؟
میں اکّ گیا منہ رکھدا،
اس تیرے دعویدار دا۔

جے وسّ میرے وچ ہندا،
بھل کے بھی چھال ن ماردا۔

1.

چوڑا دریا، ڈونگھا پانی،
رات ہنیری، گھمنوانی،
بیڑی چھیکو چھیک پرانی
رشوت خور ملاح اڑیا۔

2.

جیبھ تے جندرا، پیریں بیڑی،
سچ آکھن دی واہ ن میری،
داویداراں دے ہتھ مسلاں،
حاکم بے پرواہ اڑیا۔

3.

رب دی حرمت دے رکھوالے،
چھریاں تے کرپاناں والے،
فتوے سامبھی پھرن دوآلے،
سکیا رہندا اے ساہ اڑیا۔

4.

رب خبرے مینوں مل ہی پیندا،
منت نال منا بھی لیندا،
پر بے ترس مسند مجاؤر،
روکی بیٹھے راہ اڑیا۔

5.

ہمسائے دا موڈھا پھڑکے،
کی حاصل سرگاں وچ وڑکے،
اپنے پیریں توڑ چڑھن دی،
دل وچ رہندی اے چاہ اڑیا۔

1.

امب دیاں پھاڑیاں، نین ممولے،
ہسوں ہسوں کرن بلوری گولے۔
ہکّ نال لا لا، کرنی ایں چھی چھی،
رجنی ایں بلیاں دا رس پی پی۔
بھلّ گیا سونا کھانا،
تیری گود وچ بال انجانا۔

2.

ویکھنی ایں ونگی وراچھ جدوں لال دی،
متھے اتے دھمے تیرے، لالی کمال دی۔
ہسدے نوں تکّ تکّ، کھیوی ہندی جانی ایں،
سینتاں دے نال پئی پیا نوں تکانی ایں۔
تننی ایں تندن تانا،
تیری گود وچ بال انجانا۔

3.

پیار دی دنیاں تونہیں وسائی،
شہہ دی صورتَ پت وچ آئی۔
ربّ نے ستا پریم جگایا،
سانجھیاں سدھراں، بوٹا لایا۔
رل مل پانی پانا۔
تیری گود وچ بال انجانا۔

4.

توں تے شہہ رل اک مک ہو گئے،
مقصد پورا کرن کھلو گئے۔
سوہنے جگّ دے سہج ودھانے،
بوٹے لا لا پھلّ کھڑانے۔
کٹھیاں تریاں جانا،
تیری گود وچ بال انجانا۔

سارا تیرا کارا تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
اینا کھلر کھلارا تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
سورج، چند، ستارے، دھرتی،
سبھ نوں کوئی سہارا تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
پربت، ندیاں، سبزہ، مہکاں،
سہجاں دا بھنڈارا تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
محفل، ساقی، مے تے مستی،
رونق بول بلارا تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
پندھ، مسافر، ندی، کنارہ،
پار لگن دا چارہ تے ہے،
توں نہیں دسدا۔
پیار، اڈیک، کشش تے لارا،
لکواں جیہا اشارہ تے ہے،
توں نہیں دسدا۔

شدھ آتما، پہلاں پرگٹی،
مذہب اس دے پچھوں آیا۔
دھرم، سچائی دی چٹان تے،
مذہب نے اک محل بنایا۔
مذہب تے پانی نوں گندہ
کیتا جدوں ضمیر پھروشاں۔
جیوں کی تؤں چٹان ہی رہِ گئی،
مذہب دا ہو گیا صفایا۔

مذہب دا گڑھ ڈھہندا جاوے،
تھاں تھاں پیندے جان مگھارے۔
تھوبے لا لا لمبی پوچی
جان بھگت جن رل کے سارے۔
لٹک رہی ہے تار دماں دی،
دھن دولت دا پھڑی سہارا۔
گھڑیاں دا مہمان برچھ
ہٹکورے کھاوے ندی کنارے۔

نہ کوئی ٹھاکر (تے) نہ کوئی پوجک،
سبھ روٹی دے اپرالے۔
چٹیاں پگاں (تے) دوہرے ٹکے،
اندروں ہردے کالے۔
ہتھ وچ مالا (تے) منہ وچ منتر،
کچھّ وچ تیز کٹاری،
ایسے ٹھگاں نالوں چنگے،
کھیسے کترن والے۔

ایجنٹاں نوں سمن آئے،
(تسیں) حلوہ کھا کھا کے پھل گئے۔
مورکھ پرجا لٹ لٹ کھا لئی،
(اتے) اصل منورتھ بھل گئے۔
جاگ اٹھی ہے دنیا، ہن تے
بھیج دیو استعفے،
مزدوراں کرساناں خاطر
ربّ دے بوہے کھل گئے ۔

1.

آ ویرنا ! آ بیلیا !
آ سوچیئے، بہہ کے ذرا۔
اک وقت سی، دوویں اسیں،
سچ مچّ دے انسان ساں۔
اک خون سی، اک جان ساں۔
اکو دوہاں دا ببّ سی؛
سانجھا دہاں دا ربّ سی۔
نہ ویر سن، نہ چھیڑ سی،
نہ فٹّ سی، نہ تریڑ سی۔
سینے فرشتے وانگ سن،
دھیاں تے بھیناں سانجھیاں۔
ہمسائے ماں پیو جائے ساں،
کھادے کماندے آئے ساں۔
پر ہن تے حالت ہور ہے،
ڈھڈاں 'چ وڑ گیا چور ہے۔
وکھری جہی کوئی وا وگی،
تینوں تے مینوں آ لگی۔
منہ مڑ گئے، دل پھٹ گئے،
موہ گھٹ گیا، راہ وٹ گئے۔
کجھ حق کنّ وچ کہہ گئے،
کجھ شکّ ہڈیں بہہ گئے۔
آگوُ بھی ایسے مل پئے،
پاڑیں دوہاں دا دل گئے۔
چنگے بھلے ساں وسدے،
اج کلھ بدل گئی تور کیوں ؟
توں ہور کیوں ؟ میں ہور کیوں ؟

2.

اوہو زمیں اسمان اوہو،
اﷲ اوہو، انسان اوہو۔
آ وٹّ دل دے کڈھیئے،
خدغرضیاں ہن چھڈیئے۔
لائیے پنیری پیار دی،
اتفاق دی، اعتبار دی۔
نہ توں سڑیں نہ میں کڑھاں،
نہ توں تھڑیں نہ میں تھڑاں۔
ہن بھی جے ہوئے صاف نہ،
بھلاں نوں کیتا معاف نہ۔
رڑھ جاں گے گھمنگھیر وچ
پے جاں گے لمے پھیر وچ۔
پنجاب دے ہیرے اسیں
سڑنا اساڈی خو نہیں۔
اصلا نہیں کھوٹا ترا،
جگرا نہیں چھوٹا مرا۔
توں میں جِ گھل مل زاویئے،
چکاں دے وچ نہ آویئے،
بیخوف ہو کے وسیئے،
بن کے نمونہ دسیئے۔
لاؤُ بجھاؤ آئے جو،
لوتی چواتی لائے جو،
بوتھا ادھا چا بھنیئے،
آکھا نہ اس دا منیئے۔
دو طاقتاں جڑ جان جے،
کوئی سکیگا توڑ کیوں ؟
توں ہور کیوں، میں ہور کیوں ؟
توں سادھ کیوں، میں چور کیوں ؟

(گیت)

میرے اندر بلدی اے اگّ لوکو،
میرے چار چپھیرے اگّ لوکو۔ 1.

دھرم نیاں نوں ملے ن ڈھوئی،
طاقت پھردی اے بفری ہوئی،
تھر تھر کمبدا اے جگّ لوکو،
میرے لیہندے چڑھدے اگّ لوکو۔

2.

گھر گھر لالچ تے خدغرضی،
اک دوجے دی رلے ن مرضی،
سبھ دی بانگ الگّ لوکو،
میرے ایدھر اودھر اگّ لوکو۔

3.

ککڑاں وانگر لیڈر لڑدے،
بے-بنیاد بہانے گھڑدے،
خطرے وچ ہے پگّ لوکو،
میرے آسے پاسے اگّ لوکو۔

4.

ہندو، مسلم، سکھ، عیسائی،
پاٹے پھردے بھائی بھائی،
دوتیاں دے آکھے لگّ لوکو،
میرے اندر بلدی اے اگّ لوکو۔

کسے ویلے کھڑ کھڑ کھیوا ہو جاں،
کسے ویلے پیناں رو،
دل اک، دلیلاں دو۔

1.

اک کہے، دنیاں ڈاڈھی مٹھی،
توں شاید وس کے نہیں ڈٹھی۔
ٹبر، دولت، رونق، ہاسے،
میلہ ہی میلہ آسے پاسے۔
پیار، حمایت، مٹھی تکنی،
مر کے بھی ایہہ بھل نہیں سکنی،
عزت تے ابرو،
دل اک، دلیلاں دو۔

2.

دوجی آکھے، ٹھگنی مایہ،
توں دنیاں نوں گل کیوں لایا ؟
تیرا پندھ بڑا ہے لما،
اک دم بھی نہ ویٹ نکما۔
سونا چاندی سبھ کجھ سٹ دے،
موہ ممتا دی سنگھی گھٹ دے۔
بہہ جا بوہے ڈھو،
دل اک، دلیلاں دو۔

3.

اک کہے، ڈر نہ، باہر نکل توں،
جھاتی مار دوآلے ول توں۔
سیک بجھا دے، گند ہٹا دے،
آنڈھ گانڈھیاں نوں ٹھنڈھ پا دے۔
ایہو جہان بہشت بنا لے،
پیاراں دی پھلواڑی لا لے۔
آدر دی خوشبو،
دل اک، دلیلاں دو۔

4.

دوئی کہے، کیوں ٹکراں ماریں،
پیا پرائے ڈنگر چاریں۔
اپنا آپ نبیڑ بکھیڑا،
لاہ سٹ گلوں بگانہ جھیڑا۔
توں سبھ دا چاچا نہیں لگدا،
فکر پے گیا سارے جگ دا۔
بہہ جا لامبھے ہو،
دل اک، دلیلاں دو۔

5.

واج آئی جے تکڑا ہوویں،
پوریاں ہون دلیلاں دوویں۔
دنہ ہتھی دو راساں پھڑ کے،
قابو کر لے اپر چڑھ کے۔
آپ کسے توں کامب نہ کھا توں،
دوویں اپنے مگر چلا توں۔
تن کے ذرا کھلو،
دل اک، دلیلاں دو۔

ہس ہس سماں لنگھا او مترا ! ہس ہس سماں لنگھا

1.

سٹ دے فکر اندیشے جی دے،
سبھ نوں دے سندیش خوشی دے،
پریم ستار سنا، او سجنا !
ہس ہس سماں لنگھا۔

2.

جو مل پئے گلوکڑی پا لے،
اکھیاں پیراں ہیٹھ وچھا لے،
منّ کے سکے بھرا، او سجنا !
ہس ہس سماں لنگھا۔

3.

کن پائیاں سن کچیاں تریڑاں ؟
کس دے چھیڑیاں، چھڑیاں چھیڑاں ؟
چمبڑی کدوں بلا، او مترا !
ہس ہس سماں لنگھا۔

4.

تیرا کم خوشیاں تے ہاسے،
امن پسر جائے چارے پاسے،
غصے گلے بھلا، او مترا !
ہس ہس سماں لنگھا۔

1.

نیندر اشا دی اکھڑی،
چانن دا بوہا کھل گیا۔
سورج نے میرے آلھنے وچ،
پیر آ کے رکھیا۔
اس رکھیا، میں چکیا،
ساتھی نہ کوئی اڈیکیا۔
بس کھنبھ کھلے کر لئے،
تے آلھنے توں چل پیا۔

2.

کھلھی ہوا وچ پیلدا،
دھرتی تے چوغا بھالدا۔
کھیتاں دے سٹے بھوردا،
رکھاں دے میوے چکھدا۔
چیتا نہیں دن بھر دے وچ،
کنیاں کو موجاں مانیاں۔
تک تک اچیاں نیویاں،
کس نال پریتاں پائیاں۔
کجھ پالیاں، کجھ توڑیاں،
اوڑک دہاڑا بیتیا۔
3.

ہن سنجھ سر تے آ گئی،
چوکھا ہنیرا پے گیا۔
ساتھی نہ کوئی جاپدا،
اگے کوئی، پچھے کوئی۔
کجھ جا چکے،
کجھ جا رہے۔
اک میں اکلا رہِ گیا۔

4.

خطرہ کی ہے ؟
کلا صحیح۔
آیا بھی تاں،
کلا ہی ساں۔
ہر روز آؤندے جاندیاں،
من چھڈیا ہے راہ میں۔
ڈونگھے ہنیرے وچّ بھی،
بھلدا نہیں میں آلھنا۔
اڈانگا اکھاں میٹ کے،
تد بھی میرا گھر اپنا،
پیراں طلے آ جائگا۔

مکتی، سرگ، عمر تے قسمت،
سبھ کجھ تیرے پلے،
سچیائی دی بچکی کاہنوں
دبی بیٹھا ایں تھلے ؟
توں جاتا، انھے وشواسی،
مکنے نہیں مکایاں،
پر اس نویں جگت وچ تیری،
جادوگری نہ چلے۔

دیوتیاں رشیاں دے ویلے،
ور سراپ سن چلدے،
چولی بھر کے منتر پڑھیاں،
نقشے رہے بدلدے۔
کلجگ نے سبھ کتھا کہانی،
ننگی کر دکھلائی،
پر مورکھ انھے وشواسوں،
ہالی بھی نہیں ٹلدے۔

غوطہ خور سمندر وچوں،
کڈھ کڈھ سپّ کھلارے،
ہتھو ہتھ وہاجھی جاون،
موتیاں دے ونجارے۔
کسے دی جھولی اکو بھر دے،
کئی خالی ہتھ سدھارے۔
(پر) اوہ کی جانن سار دراں دی،
(جہڑے) سوچن کھڑے کنارے۔

میں گلاب،
میرا کرتو ایہو،
کھڑ کھڑ باغ سجانا۔
سک سڑ جانا،
بھر جانا، (اتے) مڑ کھیڑے وچ آنا۔
باغ سلامت،
بوٹا ہریا،
جیوے جاگے مالی،
شالہ بنیا رہے، میرا ایتھے
نت نت آؤن جانا۔

یاد تیری مل گئی سی،
دل دے کھونجے اندر رکھنی،
زلف تیری دیاں لپٹاں دی وا،
مل جاندی سی بھکھنی۔
پر جد دا اوہ حسن ہلارا،
نظروں لامبھے ہویا،
ہردے مندر دے وچ رہِ گئی،
تھاں سکھنی دی سکھنی۔

پلہ پھڑ پھڑ کیہا بتیرا،
بہہ جا، بہہ جا، بہہ جا،
جنیاں گھڑیاں جی چاہندا ای،
اونا چر ہی رہِ جا۔
ہجر تیرے دیاں پیڑاں نوں میں،
ہس ہس کے پی جاساں،
یاد تیری نوں یاد رکھانگا،
اینی گل تے کہہ جا۔

اوہ آئے
ہس پئے
ہتھ کڈھیا
کجھ حئی تے
اگے دھردے۔
میں سہمی، سبھ کجھ دے داتے،
ہاسہ تے نہیں کردے ؟
نیویں پا، میں اندر ٹوہیا،
چارے کنیاں خالی،
اکھ پٹی، اوہ جا چکے سن،
ہنجھو رہِ گئے بھردے۔

امرت چھنا، چھل چھل کردا،
اوہناں میرے ہتھ پھڑایا،
آکھن لگے : سارا پی جا،
میں تیرے ہی لئی بنایا۔
میں جھجکی، مت کوڑا ہووے،
وہماں نے مت ماری،
سوچاں کردیاں، چھنا ڈگ پیا،
(پر) بلھاں تیک نہ آیا۔

1.

جگاں توں چلیا،
اک راز پرانا،
میں سمجھ چکا ہاں،
پر کیکر آکھاں ؟
ایہہ ہوچھی دنیاں،
سن سہِ نہیں سکدی۔

2.

اک صاف سچائی،
دا سورج چڑھیاں،
چر چوکھا ہویا۔
پر نور-منارے-
دیاں کرناں اتے،
اکھ ڈہِ نہیں سکدی۔

3.

اک عجب تلسم،
ٹٹ چکا چروکا۔
اک گپت خزانہ،
منہ کھلھا پیا ہے۔
پر جیبھ سنگاؤ،
کجھ کہہ نہیں سکدی۔

4.

میرا تے تیرا،
نہیں پردہ کوئی۔
توں میرا محرم،
میں تیرا بھیتی۔
ایہہ گجھی چھپی،
گل رہِ نہیں سکدی۔

5.

اوہ دن ہے نیڑے،
سبھ خلق کہیگی،
کن نیہاں دھریاں،
کن محل اسارے،
ایہہ بنی اٹاری،
ہن ڈھیہہ نہیں سکدی۔

ہیریا ! تینوں پاڑ رہے استاد۔

1.

کنیاں تھپ تھپ سان بنایا،
رگڑ رگڑ تیرا وزن گھٹایا،
(پر) سگوں ودھی تیری آب،
ہیریا ! تینوں پاڑ رہے استاد۔

2.

پاڑن والے، پھرن دوآلے،
توں اوہناں دے منہ کر کالے،
سوں نہیں گیا پنجاب،
ہیریا ! تینوں پاڑ رہے استاد۔

3.

گھسدا رہُ پر تریڑ نہ کھاویں،
ٹوٹیاں وچ نہ ونڈیا جاویں،
(اپنا) اصلا رکھیں یاد،
ہیریا ! تینوں پاڑ رہے استاد۔

4.

اج نہیں تے کجھ ہور دناں نوں،
لبھ لئینگا توں اپنے تھاں نوں،
(کسے) دردی دے سر دا تاج،
ہیریا ! تینوں پاڑ رہے استاد۔

ربابی ! دھر دے ہیٹھ رباب۔

1.

چولاں ہلیاں، کھوچل کلیاں،
تاراں طرباں پے گئیاں ڈھلیاں،
بھر گئی تندی، گھس گیا زخما،
کھلڑی ہوئی خراب،
ربابی ! دھر دے ہیٹھ رباب۔

2.

بوتل سکھنی کر گیا ساقی،
مہپھل وچ رونق نہیں باقی،
اتھرو ڈولھ شماں دا چانن،
دیندا جائے جواب،
ربابی ! دھر دے ہیٹھ رباب۔

3.

ٹٹدے جان کھلارے تانے،
بھلدے جاندے گیت پرانے،
اکھیاں اگوں ہٹدے جاندے،
گھڑے سنہری خواب،
ربابی ! دھر دے ہیٹھ رباب۔

4.

اس رباب نوں تیلی لا دے،
لبھدا ای تاں کوئی ہور لیا دے،
نویاں طرزاں، گیت انوکھے،
نغمیاں بھری کتاب،
ربابی ! دھر دے ہیٹھ رباب۔

پیارے دی
دید لئی،
دنیاں تے آئیاں،
اکھیاں۔

انتظاری دے لئی،
راہ تے وچھائیاں،
اکھیاں۔

ذرہ سورج دی طرف،
رکھے سفر نوں جاری۔

ایہو کجھ ہندا رہے،
جد دیاں لائیاں،
اکھیاں۔

1.

بڑے چراں توں پٹیاں پڑھاندا رہوں توں،
سئرگاں دے سپنے وکھاندا رہوں توں،
کہانی سوادی بناندا رہوں توں،
لگاندا رہوں خوب مرچاں مصالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

2.
کرامات ہر گل دے وچ توں پھسائی،
میری جان کھا گئی تیری پنڈتائی،
ہڑپ کر گؤں میری ساری کمائی،
ن سمجھے میں شطرنج تیری دے چالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

3.

توں دیوتے گھڑے، دیویاں بھی بنائیاں،
مراداں منگائیاں تے سکھنا سکھائیاں،
تے نکّ نال سو سو لکیراں کڈھائیاں،
کرائے کئی میتوں کجیئے کسالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

4.

غلامی دے سنگل بڑے توں بنائے،
سچائی لکائی، ڈراوے ودھائے،
آزادی میری تے کئی بھار پائے،
بڑے جال تانے توں میرے دوآلے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

5.

انجانا جدوں ساں، رہا پرچ جاندا،
کھڈونے تیرے نوں رہا سر جھکاندا،
میں تنگ آ گیا ہن تے متھے گھساندا،
نہیں جاندے اینے سیاپے سمبھالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

6.

زمانے نے کر لئی اے دنیاں سیانی،
گلوں لہہ گئی اوہ بیماری پرانی،
اوہ پچھلی جہالت نہ جائے پچھانی،
نویں روشنی نے نویں دن وکھالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

7.

ہے سائنس نے گیان کیتا سکھالا،
سچائی نے کر دتا گھر گھر اجالا،
ن سرگاں دا لالچ، ن نرکاں دا پالا،
ہوئے دور وہماں تے بھرماں دے جالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

8.

توں رب اگے میریاں شکیتاں لگا لے،
میرے مگر کتے دڑا کے ڈرا لے،
بغاوت بنا لے، یا کافر دھما لے،
توں کر چھوڑ مینوں، خدا دے حوالے،
مکا ہن تے قصے علف لیلا والے۔

1.

گھٹ گھٹ کے پھڑیاں ڈوراں نوں،
نہ رشماں وانگ ودھا سجنی،
درشن میلے دیاں گھڑیاں نوں
نہ اگھاں اگھاں تلکا سجنی۔

2.

توں کد میرے گھر آوینگی ؟
کد گل لا کے اپناوینگی ؟
کتے مک نہ جان اڈیکاں ایہہ،
جھب آ سجنی، جھب آ سجنی۔

3.

گل لگن نوں جی کردا ہے،
پر بے ادبی توں ڈردا ہے،
وچکار کھلوتے پڑدے نوں
توں آپیں پرے ہٹا سجنی۔

4.

میری بانہہ پھڑن لئی بانہہ کر دے،
میرے بہن لئی کوئی تھاں کر دے،
میرے پیر تھڑکدے جاندے نیں،
ذرا اڑ کے اتانہ اٹھا سجنی۔

سیفٹی وال، سیفٹی وال،
کال چکر دی پھردی چال۔

1.

بائلر دے وچ جوڑی بھاف،
انجن واہی جائے صاف۔
مٹھی ہون لگے جد تور،
قایم رکھے اس دا زور،
کولا پے پے نالو نال،
سیفٹی وال، سیفٹی وال۔

2.

اگ پانی دا سانجھا کھیل،
طاقت توری چلے ریل۔
ہو جائے بھاف جدوں منہ زور،
پین لگے آخر دا شور۔
کھل جائے تد سیفٹی وال،
سیفٹی وال، سیفٹی وال۔

3.

خونی گھگو رولا پا،
اتّ ہوئی دیوے سمجھا۔
چلے چپھیرے تتی وا،
سہجے سہجے بھاف اڈا۔
مڑ آ جائے اوسے حالَ،
سیفٹی وال، سیفٹی وال۔

4.

قدرت دی ایہہ چال قدیم،
ودھدا جائے جدوں سٹیم۔
حل سٹے دھرتی تے واہ،
وادھو طاقت کرے تباہ۔
پھر مویاں نوں لئے جوال،
سیفٹی وال، سیفٹی وال۔

ساقی ! اج تیری محفل وچ،
کوئی راگ نہیں، کوئی رنگ نہیں۔

چکر نہیں جام صراحی دا،
کوئی نچدا مست ملنگ نہیں۔

مطلب دے بندے بیٹھے نے،
بکلاں وچ چور ہے غرضاں دا،

ٹکڑے بن کوئی امنگ نہیں،
بن پیسے کوئی منگ نہیں۔

کوئی اگن نہیں چنگیائی دی،
کوئی لگن نہیں قربانی دی،

انصاف، اصول، سچائی دا،
کوئی رنگ نہیں، کوئی ڈھنگ نہیں۔

اپروں ہے شان ملمے دی،
اندروں کوئی کھوٹا سکہ ہے،

اکھیاں وچ گھٹا پیندا ہے،
کوئی انکھ نہیں کوئی سنگ نہیں۔

دل کردا اے، میں سوہنی ہوواں۔
جنہاں سکھیاں لال رجھائے،
جا اوہناں دے نال کھلوواں۔

1.

بناں پجارن، الپھی پا کے،
پوجن جاواں، تھال سجا کے،
پریم-گلییم وچ، لٹاں کھنڈا کے،
نالے گاواں، نالے روواں۔
دل کردا اے، میں سوہنی ہوواں۔

2.

باہروں اجلی، اندروں کالی،
چجّ وہونی، پلیوں خالی،
ہنجھو پا پا، صابن لا لا،
چکڑ بھریاں کنیاں دھوواں۔
دل کردا اے، میں سوہنی ہوواں۔

3.

ہمت تھوڑی، پندھ لمیرا،
پتہ نہیں، کی بنسی میرا،
پر آشا دی تار سمبھالی،
گھڑیاں گن گن ہار پروواں۔
دل کردا اے، میں سوہنی ہوواں۔

ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

1.

تڑکا ہویا،
لالی ہسی۔
پنچھی چہکے،
دنیاں وسی۔
دل دھڑکندا-مٹھندا وچ پھڑ کے،
راہ میں تکیا، کوٹھے چڑھ کے۔
آ جائیں کتے نجیک۔
ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

2.

چڑھی دوپہر،
میں ردھا پکا،
تھال پروسیا،
پھڑ لیا پکھا۔
وچّ بروہاں-نگاہں جمائی،
کنڈا کھڑکے، کھنگھے ماہی۔
اندر لواں دھریک۔
ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

3.

سنجھاں پئیاں،
دیوے جگ پئے۔
گھرو گھری ول پنچھی وگ پئے۔
سوندی جائے دنیاں ساری،
میرے اندر پھرے کٹاری۔
مڑ نہ جائے رفیق۔
ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

4.

بھنی رات،
کھڑی پھلواڑی،
میں رو رو کے بھیوں لئی ساڑھی۔
گھڑیاں گنیاں،
پہر گزارے۔
اکھیاں وچ دی-لنگھے تارے۔
موٹے اتے بریک۔
ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

5.

تیرے وس وچ سبھ کجھ میرا،
توں ترٹھیں تاں وسے کھیڑا۔
تانگھاں تڑپھن، واہ نہ چلے،
گورکھ دھندا پے گیا پلے۔
غلط بنا جاں ٹھیک۔
ماہیا ! تیری اڈیک،
کریں چلاں کد تیک ؟

دوہرے

پہلی تک وچ سوال تے دوجی وچ جواب

1.

پھلّ گلابی،
سہنیا !
(توں) بن گیوں
کویں گلاب ؟
کھڑاں،
کھڑاواں،
سبھس نوں،
میرے مالی دا سی خواب۔

2.

بھؤرا !
بھؤں بھؤں کنول دا،
کیوں مانیں رس رنگ ؟
سبھ کوئی مرے،
سہنپّ تے،
رب دی ایہو امنگ !

3.

تتریئے !
توں لے لئے
کتھوں اینے رنگ ؟
جہڑا سوہنا ویکھیا،
اوتھوں لیتا منگ۔

4.

بلبل نیں !
توں پھلّ دا،
کیوں لا لیا وراگ ؟
بھکھی پریتم-چھوہیتم دی،
بھٹکاں باگو باغ۔

5.

پاڑ، پپیہے !
چنجھ نوں،
کیوں نت پاویں کوک ؟
پریم-کنییم دی تانگھ وچ،
اٹھے کلیجیوں ہوک۔

6.

کوئل !
کیوں توں کوکدی،
کالی گئیؤں ہو ؟
ڈالی ڈالی لینی آں،
سوہنے دی کنسو۔

1

امر جیون جے چاہنا ایں،
تاں مرنے دی تیاری کر۔
جے دیش آباد کرنا ایں،
لہو دی نہر جاری کر۔
جے اچی قوم کرنی ہے،
تاں باہواں دی اساری کر۔
جے دل جتن دی سدھر ہے،
تاں دولت نہ پیاری کر۔
کہ قوماں بندیاں-
چوڑے دلاں والے جواناں تے۔
تے دیش اسرن سدا-
جگرے دیاں محکم چٹاناں تے۔

2.

تعصب دی ہٹا پٹی،
تے نفرت نوں نہ آدر دے۔
محبت دا کھلا کر در،
تے باہاں چوڑیاں کر دے۔
پرے کر فرقیداری نوں،
تے ایکے دی ہوا بھر دے۔
ترانہ چھیڑ کے قومی،
کلیجہ چیر کے دھر دے۔
تیری آواز گونج اٹھے،
زمیناں آسماناں تے۔
کہ دیش اسرن سدا-
جگرے دیاں محکم چٹاناں تے۔

3.

توں دھیرج نال ڈٹیا رہُ،
کوئی دن آ ہی جاویگا۔
سچائی دا اوازا اٹھ کے،
تبدیلی لیاویگا۔
پھتے دا ہار، تیرے گل،
سماں خود آ کے پاویگا۔
اے ہندوستان تیرا ہے،
تے تیرا ہی کہاویگا۔
بہادر ہسدے تے کھیڈدے،
کھیڈنگے جاناں تے۔
کہ دیش اسرن سدا-
جگرے دیاں محکم چٹاناں تے۔

4.

جے نیت راس ہے تیری،
تاں نیڑے کامیابی ہے۔
تیری طاقت دے ترکش وچ،
تمنا بے حسابی ہے۔
خزاں مکی کھلوتی ہے،
بہار آئی گلابی ہے۔
اگیرے ہی رہا تردا،
ہمیشہ توں پنجابی ہے۔
پیا ہے ہن تے سانجھا بھار،
ہندو مسلماناں تے۔
کہ دیش اسرن سدا-
جگرے دیاں محکم چٹاناں تے۔

جے ربّ ہندا دھن دا بھکھا،
تاں میں سونا چاندی ڈھیری لاندا۔

جے اوہ چاہندا روٹی کپڑا،
(تاں میں) سبھ کجھ ہتھ پھڑاندا۔

جس دیاں داتاں سبھ کوئی کھاوے،
اوہ کیوں منگتا ہویا ؟

بھولے رب دے ایجنٹاں نوں،
کوئی نہیں سمجھاندا۔

بابا ! تیری ڈھہن لگی ؤ اٹاری۔

1.

پلیاں اٹاں، ریتلا گارا،
تھرڈ کلاس مسالہ سارا،
ہیٹھوں کلّ چڑھدا آوے،
بھر بھر پئے اساری۔
بابا ! تیری ڈھہن لگی ؤ اٹاری۔

2.

بڑے چراں توں جھولے کھاوے،
تھلیوں نیہہ کھسکدی جاوے،
جس دن کوئی ہلونا تھایا،
ڈگ پینی ہے ساری۔
بابا ! تیری ڈھہن لگی ؤ اٹاری۔

3.

دنیاں ہندی جائے سیانی،
ہن تیری کوئی پیش ن جانی،
بیڑی چھیکو چھیک پرانی،
لبھنی نہیں سواری۔
بابا ! تیری ڈھہن لگی ؤ اٹاری۔

4.

سرگ نرک توں کپڑا لہہ گیا،
مذہب اک دکھاوا رہِ گیا،
جاں دسدے نے مایادھاری،
جاں رہِ گئے وبھچاری۔
بابا ! تیری ڈھہن لگی ؤ اٹاری۔

نیند نکھتی نوں کی آکھاں،
(جہڑی) ویر پئی ہتھ دھو کے۔

ساری رات اڈیکیا ڈھولن،
بوہے وچّ کھلو کے۔

اوہ آیا پر میں شرما گئی،
اکھیاں ڈھو لئے بوہے۔

ہسدا ہسدا لنگھ گیا ماہی،
پلکاں اہلے ہو کے۔

سرگ نرک دے سوہلے سنا،
لٹ لٹ خانا ایں کاہنوں ؟

نرک دا نقشہ دکھا،
روز ڈرانا ایں کاہنوں ؟

میں تے دوہاں توں نڈر،
ہو کے نیارا بیٹھاں،

پھیر بھی فتویاں دے،
تیر چبھانا ایں کاہنوں ؟

بابا ! میرے ٹھرکن نکے نکے بال ۔ ٹیک-

1.

کوئی ننگا، ادھ کجیا کوئی،
کسے دی پجامی پاٹی ہوئی،
اتوں نسا نسا آوے سیال۔
بابا ! میرے ٹھرکن نکے نکے بال ۔

2.

پلے پیندی اے کھچویں مجوری،
کوئی لوڑ ن ہووے پوری،
اتے دانیاں دا پے گیا کال۔
بابا ! میرے ٹھرکن نکے نکے بال ۔

3.

صدق صبوری توشہ میرا،
ننگیاں تے بھکھیاں نوں آسرا تیرا،
میرا حل کر روٹی دا سوال۔
بابا ! میرے ٹھرکن نکے نکے بال ۔

4.

توں میرا ستگور، میں تیرا بیٹا،
کنگلے دی اے قبولیں بھیٹا،
رکھی روٹی تے پتلی دال۔
بابا ! میرے ٹھرکن نکے نکے بال ۔

لمے دیئے لمیئے نعرے !
تیرے کانے گھنڈ نے ماریا۔

1.

گھنڈ دے اہلیوں دنیاں چھانیں،
سبھ نوں تکیں، سبھ نوں جانیں،
آپوں لک بہیں کنارے۔
تیرے کانے گھنڈ نے ماریا۔

2.

ہوراں نال پریتاں لاویں،
مسکیناں ول جھات ن پاویں،
تیرے مانہہ تے کسے نہیں مارے۔
تیرے کانے گھنڈ نے ماریا۔

3.

ونگاں بھی چھنکن، جھانجر بولے،
کیوں بہنی ایں، کر کر اہلے،
کر لین دے کھلے نظارے۔
تیرے کانے گھنڈ نے ماریا۔

4.

توں ساڈی تے اسیں بھی تیرے،
ہس کے بہیئے، ہوئیے نیڑے،
ہٹ جان بھلیکھے سارے۔
تیرے کانے گھنڈ نے ماریا۔

1.

پیاری ! میں تیرے باجھوں،
اکلا تے اکارا ساں۔
تیری سنگت 'چ ٹکسالے-
بناں بالکل نکارا ساں۔
تیری تھڑ دی کرائی سوجھ،
وسدے پنچھیاں پسوآں۔
تڑپدا، ڈھونڈدا پھردا،
کوئی جیون-سہارا ساں۔

2.

اکیراں توں تے میں وکھ وکھ،
بھٹکدے جنگلاں وچ ساں۔
اچانک، اک ندی کنڈھے،
نگاہاں ساڈیاں لڑیاں۔
تیرے لئی اوپرا ساں میں،
میرے لئی اوپری سیں توں۔
ٹھٹھمبر کے کھکھڑے ہو گئے،
توں اپنی تھاں، میں اپنی تھاں۔

3.

دہاں دے دل اچھل آئے،
دولی کالجے دھڑکے۔
پئی اک کھچّ پیراں نوں،
اسیں کجھ ہو گئے نیڑے۔
توں اپنے نین نیناں وچ
کھبھا کے میرا دل ٹوہیا،
اتے میں اپنا سبھ کجھ،
وچھایا شاہمنے تیرے۔

4.

خوشی نے اک صرور آندا،
بڑے ہسے، بڑے اچھلے،
ترانے پیار دے چھڑ پئے،
طنبورے اک-سرے ہو کے۔
اشارے نال، جیون-ساتھ-
دے وعدے اساں کر لئے۔
بناں جانے، بناں پرکھے،
بناں بولے اسیں تر پئے۔

5.

توں اپنی بانہہ اگانھ کیتی،
میں برکت سمجھ کے پھڑ لئی۔
کرنٹ ایسی پئی سانجھی،
کہ دنیاں جگمگا اٹھی۔
دلاں دیاں دھڑکناں، منہ جوڑ،
گلاں کرن لگ پئیاں۔
لپٹ گئے آتما ایسے،
میں توں ہو گیا، توں میں ہو گئی۔

6.

اکاشوں خاک دی جوڑی-
نوں قادر نے دعا دتی۔
گلاں وچ، اسرفل-مخلوق-
دی جیمال پا دتی۔
سنگھاسن آدمیت دا،
ملی بخشیش بندے نوں،
رضا سن کے، اساں، تسلیم-
دی گردن جھکا دتی۔

7.

سراں تے چا لئی سیوا،
اساں دنیاں وساؤن دی۔
نویں رستے دے کنڈے ہونجھ-
کے، سوہنی بناؤن دی۔
وفا، ستکار، ہمت، درد،
قربانی، تڑپ، جگرا،
منکھی آتما دی انکھ،
آزادی بچاؤن دی۔

8.

لگا کے رونقاں، دھرتی تے،
توں سبھناں دی چھاں بنیؤں۔
رشی، اوتار، پیغمبر،
شہیداں دی توں ماں بنیؤں۔
میری قیمت ودھائی، نیکیاں-
دا راہ دس دس کے،
جگت ماتیشوری، ستکار-
تے پوجا دی تھاں بنیؤں۔

شہہ وچ اک بیڑی چلے۔
ن چپو، ن ونجھ، مہانا،
ڈگمگ ڈولن پلے،
شہہ وچ اک بیڑی چلے۔

1.

کالی رات، ہنیری وگے،
کجھ ن سجھے پچھے، اگے،
کانگ اتھلّ، پتھلے،
شہہ وچ اک بیڑی چلے۔

2.

نظر ن آوے کوئی کنارہ،
نہ کوئی چمکے نور-منارا،
ساتھی نال نہ رلے۔
شہہ وچ اک بیڑی چلے۔

3.

ہلکی جہی کرن جے ملدی،
راہ پے جاندی ٹھلھدی ٹھلھدی،
کنڈھا ہے کت ولے۔
شہہ وچ اک بیڑی چلے۔

4.

تھر تھر کمبے، رڑھ نہ جاواں،
کوکے کر کر لمیاں باہواں،
کوئی ڈبدی نوں جھلے۔
شہہ وچ اک بیڑی چلے۔

ساقی !
اج،
کدھے اشارے نے-
بدلائی چال زمانے دی ؟

صورتَ وٹ گئی-
صراحی دی،
رنگت پھر گئی پیمانے دی۔

پنڈت،
ملاں،
تے بھائی جی،
اج سنے مریداں آن وڑے۔

اس-
انساناں دی-
محفل وچ،
رب لاج رکھے میخانے دی۔

غزل

پرانا بھید ظاہر ہو چکا ہے،
اٹھ، دلیری کر۔
تیرے کھڑکان دی ہے لوڑ،
کھل جانا ہے آپے در۔

تری ہوئی روشنی دی رو،
تیرے تک آن پہنچی ہے،
ہنیرا دور کر سارا،
پچا کے چاننا گھر گھر۔

خزانہ گیان دا بھریا-
پیا ہے چپے چپے تے،
تلسم توڑ کے، کڈھ دے،
خیالی بھوتنے دا ڈر۔

تیرے تے ربّ دے وچکار،
پردہ سی ن ہے اوہلا،
تسیں دوویں تماشاگر،
تے دنیاں اک تماشہ گھر۔

سچائی نے سچائی انت
ظاہر ہو کے رہنا ہے،
تنے ہوئے جال توڑی گل،
مہم بھرماں دی کر لے سر۔

جے ہمت ہے تاں گھڑ تقدیر،
اپنی اپنے ہتھیں،
پرائی ناؤ تے ن تر،
ن لے کدھروں ادھارے پر۔

ہرک گیڑا لیاندا ہے،
نویں دنیاں، نواں نقشہ،
زمانے نال تریا چل،
تے ڈر ڈر کے ن ہر ہر کر۔

وڈیاں دی کھچی ہوئی مدرا،
ہو گئی بہت پرانی۔
عینی تکھی تے گلگھوٹو،
مشکل ہوئی لنگھانی۔
سے نسلاں دی ڈھا-اسار نے،
رنگ کئی پلٹائے،
کیوں ن میں بھی سناں سناواں،
اج دی نویں کہانی۔

ویاس تے سکھدیو نوں،
سپنے ملے بھگوان دے،
کاگتاں تے واہ گئے،
نقشے زمیں اسمان دے۔
وقت نے وشواس پتھر
توں لکیراں میٹیاں،
کھوجیاں نے پلٹ دتے،
لیکھ ہندوستان دے۔

حسن،
پدارتھ،
محل-منارے،
میلے اتے نظارے۔
دیدے،
کھیوے ہوئے،
تک تک-
سہج جگت دے سارے۔
پر،
جد توں،
آزاد جگت دے،
پین لگے جھلکارے،
عشقَ تیرے دے-
چا دیاں چیساں،
سارے سواد وسارے۔

بھر بھر جام پیا، ساقیا ! بھر بھر جام پیا۔

1.

تیرے اندر مٹّ بڑے نے،
چالی کروڑ پیاک کھڑے نے،
بوند بوند تے اڈدی جاوے،
پیپا دہ الٹا۔
ساقیا ! بھر بھر جام پیا۔

2.

سن سن تیرے فرضی لارے،
کاہلے پیندے جاندے سارے۔
منگدے منگدے پھاوے ہو گئے،
اینا نہ ترسا۔
ساقیا ! بھر بھر جام پیا۔

3.

تیری اک پرانی وادی،
رنداں نال کریں استادی۔
کسے نوں تھوڑی کسے نوں بہتی،
سر دیویں پڑوا۔
ساقیا ! بھر بھر جام پیا۔

4.

توں تے رند ہن دو نہیں رہِ گئے،
اکسے بیڑی دے وچ بہہ گئے۔
پیندا اتے پیاندا چل ہن،
ایویں ن شرما۔
ساقیا ! بھر بھر جام پیا۔

جمدوت ! میرے تے ہالی رعب جما نہ،
وارنٹ موت دے گھڑی مڑی دکھلا نہ۔

رب دا سوال تاں بڑا دریڈا جاپے،
ڈبدا تردا، لگ جاں گا کنڈھے آپے۔

پر ہالی تے ایسے جہان وچ میرا،
سرکھرو ہون دا کم پیا بہتیرا۔

خواباں دی دنیاں وس نہیں سکی ہالی،
کئی نکراں اندروں جاپن خالی خالی۔

بدل جہے وانگ، کھڑی وچکار نراشا،
دسدا نہیں مینوں صاف پارلا پاسہ۔

میں سچ مچ دا انسان کہا نہیں سکیا،
کھلرے ہوئے تیلے جوڑ بنا نہیں سکیا۔

اچیاں چڑھ کے، کوئی پیار جھات نہیں پائی،
نہ بھارت ماتا دی کجھ بنت بنائی۔

اندھیرے وچ نہیں کیتا کوئی اجالا،
سیتل نہیں کیتا اپنا آل دوالا۔

نہ اپنی جون سواری، ن کسے دی،
بہہ کے ٹوہی نہیں ناڑ کسے ہردے دی۔

اندر میرے تندور جیہا تپدا ہے،
پر بے بس پاسوں ہو کجھ نہیں سکدا ہے۔

جیوں جیوں ہندی ہے دیر، غرقدا جاواں،
میں شرم ماریا دھون ن اتانہ اٹھاواں۔

پر آشا میری تار ودھائی جاوے،
جھاڑے جھمبے ہوئے کھنبھ اگائی جاوے۔

ہر گھڑی نواں اتہاس بنا سکدی ہے،
ہر ہونی سجرا دور لیا سکدی ہے۔

میں مٹھ وچ موت حیات سانبھ کے رکھیاں،
آزادی دا دن دیکھ لین ایہہ اکھیاں۔

خلقت رب وچ، (تے) رب خلقت وچ،
جیوں مہندی وچ لالی۔
ہر ہردے وچ رب دا آسن،
کوئی جاہ ن جاپے خالی۔
باہروں رب جاپے ن جاپے،
اندروں دیئ دکھالی۔
جہڑا رب نوں باہر نکھیڑے،
(اوہدی) اپنی خام خیالی۔

جیوں جیوں رب ہندا جائے سانجھا،
گھر گھر ہندا جائے اجالا۔
دھپدی جائے میل دلاں دی،
پریم ندی وچ اٹھے اچھالا۔
جیکر بھارت دے ضمیر نوں،
پاپی پیٹ ن کردا کالا،
مدت دا بن چکیا ہندا،
سر اقبال دا ٭نیا شوالہ٭۔

1.

پریم جگت ہے بڑا اچیرا،
گھٹ گھٹ وچ بھگون دا ڈیرہ،
نس نس دے وچ کھڑک رہی ہے،
پریم دی سانجھی تار۔
جوگیا ! پریم دی چھیڑ ستار۔

2.

شرا دھرم دے بھلّ جا جھیڑے،
روٹی دے کر ختم بکھیڑے،
دل ہو جاون نیڑے نیڑے،
جاگ aیٹھے ستکار۔
جوگیا ! پریم دی چھیڑ ستار۔

3.

منوں اٹھا دوئی دا ڈیرہ،
جوگ ہووے سمپورن تیرا،
سانجھے منڈپ دے وچ لا لے،
بھگون دا دربار۔
جوگیا ! پریم دی چھیڑ ستار۔

4.

جی جی ہے تیرا گرُ بھائی،
ہندو، مسلم، سکھ، عیسائی،
مندر، مسجد دے وچ گونجے،
پریم دی جےَ جےَ کار۔
جوگیا ! پریم دی چھیڑ ستار۔

جمدیاں مانکھّ نے،
مانکھتا نوں دھاریا،
منو نے کمزور نوں،
شودر بنا، دھتکاریا۔
جی اٹھی انسانیت نے،
پھیر گل نوں لا لیا،
سر نہیں ہنکار دا-
اٹھدا شرم دا ماریا۔

باہمن-کھترین
ٹکیاں والے،
جاتاں دے ہنکاری۔
سنت-مہنت، سمبھالی بیٹھے،
رب دی ٹھیکیداری۔
چھوہ چھایا دا
کوہڑ سمبھالی،
تردیاں شرم نہ آوے،
مانکھتا دے جوہر باجھوں،
لعنت ہے ایہہ ساری۔

جیوں جیوں رب،
ہندا جائے نیڑے،
دوزخ دا ڈر
لہندا جاوے۔

کافر کافر-
آکھن والا،
ہن توں آپ
پیا شرماوے۔

سر توں سٹّ،
پرانیاں پنڈاں،
نویں سرگ وچ
داخل ہویا،

اپنی قسمت
آپ گھڑن دی،
ریجھ
مجوراں نوں بھی آوے۔

آپے بھیڑے پاسے جاویں،
آپے پاپ بناویں۔
دھرم راج دی چڑھیں کچہری،
آپے ڈنڈ لواویں۔
تھلے اتر، نیاں دے تختوں،
من کیوں ہویا میلا ؟
سبھ توں کھری سیانپ اوہ،
جے پہلاں ای پیر بچاویں۔

تونہیں کرتا، تونہیں بھگتا،
تونہیں تخت عدل دا۔
گھٹ کے پھڑ لے من دیاں واگاں،
(جو) پل پل رہے بدلدا۔
سیت ہو جائے تن من تیرا،
(جے) بن کے رہیں کسے دا،
نہ توں بن کارج دا کرتا،
نہ بن بھاگی پھل دا۔

سہنیئے ! حسن دا کر نہ گمان۔

1.

روپ تیر دیاں دھماں پئیاں،
ستّ ولیتیں خبراں گئیاں،
منّ گیا سارا جہان۔
حسیناں دے وچ توں پردھان۔
سہنیئے ! حسن دا کر نہ گمان۔

2.

عاشقاں تیرے اگے پلہ اڈیا،
توں ایپر ہنکار ن چھڈیا،
جا چڑھیؤں اسمان،
ماریا ہیٹھ ن رتا دھیان۔
سہنیئے ! حسن دا کر نہ گمان۔

3.

سنجھ پئی، پرچھاواں لہہ گیا،
حسن تے جوبن سپنا رہِ گیا،
سماں بڑا بلوان۔
مک گئی چار دناں دی شان۔
سہنیئے ! حسن دا کر نہ گمان۔

4.

انت سماں ہن آ گیا نیڑے،
بھل جاواں سبھ شکوے تیرے،
چھڈ دیویں جے ابھیمان۔
تر گئے بڑے بڑے سلطان۔
سہنیئے ! حسن دا کر نہ گمان۔

وے ربا ! توں اے کیہو جہی دنیا بنائی۔

1.

جدوں توں بنائے راجے رانے،
وانجے رکھے کیوں کنگلے نمانے ؟
ایڈی سوہنی لیلا رچ کے،
ایہہ کی توں لیک لوائی ؟
وے ربا ! توں اے کیہو جہی دنیا بنائی۔

2.

اکدھر تڑپھن امن دے حامی،
اکدھر نک نک آئی غلامی،
لہو تہائی طاقت خبرے،
کیکوں توں سر تے چڑھائی۔
وے ربا ! توں اے کیہو جہی دنیا بنائی۔

3.

خطرے وچ ہے تیری وڈیائی،
تراہ تراہ کر اٹھی ساری خدائی،
ویکھ کے بھٹھّ وچ بھجدا بنگالا،
جاگ ن تینوں آئی ؟
وے ربا ! توں اے کیہو جہی دنیا بنائی۔

4.

ماڑیاں دی گل مندا کیوں نہیں ؟
تکڑیاں دا منہ بھندا کیوں نہیں ؟
جاں رکھ نیکی تے پریم دے پتلے،
جاں رکھ بمباں دی لڑائی۔
وے ربا ! توں اے کیہو جہی دنیا بنائی۔

اگے بلب جگے
بجلی دا،
پچھے گھپّ ہنیرا۔

اس پڑدے دے ہیٹھ
شکاری،
پائی بیٹھے ڈیرہ۔

تسبیح،
تلک،
صلیب،
سمرنا،
جگ جگ جیؤن سہارے،

بے سمجھاں نے،
رب دے راہ تے،
رکھیا رزق بتیرا۔

ہر ویلے آنند رہا کر، ہر ویلے آنند۔

1.

پہُ پھٹدی توں کھاؤ پیئے تک،
لڑ جیون سنگرام۔
اکھ کھلے تد سجرے رن وچ،
ودھ ودھ پا دے شام۔
دکھاں سکھاں دی مزل مکاندا،
کھیڑا کریں ن بند۔
ہر ویلے آنند رہا کر،
ہر ویلے آنند۔

2.

چانن اتے ہنیرا دوویں،
تردے نالو نال۔
ہر ہمبھلے وچ، لکیاں چھپیاں-
خوشیاں دی کر بھال۔
سورج نگھّ پچاندا جاوے،
ٹھنڈھک دیوے چند۔
ہر ویلے آنند رہا کر،
ہر ویلے آنند۔

3.

عدل بدل دا چکر چلے،
آشا دے آدھار۔
ہسدا ہسدا، باہاں ماردا،
ندیوں ہو جا پار۔
پر متھے تے کسے سمیں بھی،
وٹّ ن کریں پسند۔
ہر ویلے آنند رہا کر،
ہر ویلے آنند۔

4.

قدرت تینوں اگانھ ودھاوے،
جیکر ترکھی چال۔
پچھانہ کھلوتے ساتھیاں نوں بھی،
سدّ رلا لے نال۔
کھڑدا اتے کھڑاندا جاوے،
داتا دا فرزند۔
ہر ویلے آنند رہا کر،
ہر ویلے آنند۔

غزل

غلام جنتا دی مات بھومی !
نراس ن ہو ن کمب تھر تھر۔
لہو پیا کے ن پال چنتا،
ن نین بھر بھر کے جی برا کر۔

بترس ہندے نے بتّ ہمیشاں،
توں پتھراں توں امید ن رکھ،
توں اٹھ کھڑی ہو، ارادہ کر کے،
تے آپ بن کے وکھال بتگر۔

توں جس ستارے دی لو نوں ترسیں،
او چڑھ چکا ہے بڑے چراں دا،
توں جس اگن دی تلاش وچ ہیں،
او جگ رہی ہے تیرے ہی اندر۔

پرائے پتراں دا کی بھروسہ،
پرائی چھاہ تے منا ن جھاٹا،
توں اپنی اولاد 'چوں کھڑے کر-
خموش سیوک، بگرز لیڈر۔

تیرے ہی پتراں پوائے سنگل،
اوہناں ہی رل مل کے توڑنے نے،
توں بیوساہی دا بھوت کڈھ دے
تے ایکتا دا پڑھا دے منتر۔

دلیر، نرچھل تے نیک رہبر،
نتر رہے نے تلی تے سر دھر،
کہ کھا کھا مرجیؤڑا ہی غوطے،
ہے ڈھونڈدا آبدار گوہر۔

شماں تے نقلی تے اصل بھمبھٹ-
دی پرکھ دا آ گیا ہے ویلا،
کہ قومی رتناں دی چون خاطر-
ہی رڑکیا جا رہا اے ساگر۔

پنچھی ! ذرا بھر کے مار اڈاری۔

1.

پنجرے دا موہ توڑ چکا ہیں،
نیویں دھرتی چھوڑ چکا ہیں،
اڈدا اڈدا عرشے چڑھ جا،
(جتھوں) دس پئے دنیاں ساری۔
پنچھی ! ذرا بھر کے مار اڈاری۔

2.

پھلدی جاوے چھاتی تیری،
نگہ بنا لے ہور چڑیری،
جس صورتَ وچ جھاتی پاویں،
جندوں لگے پیاری۔
پنچھی ! ذرا بھر کے مار اڈاری۔

3.

میر تیر دیاں کندھاں ڈھاہ دے،
سبھ تھاں پیار-پنیری لا دے،
ہسمکھ، نرمل، سیتل جندڑی،
دکھیاں دی دلداری۔
پنچھی ! ذرا بھر کے مار اڈاری۔

4.

کھنبھ کھلے، اکھیاں وچ لالی،
ونڈدا چل خوشی، خوش حالی،
سن سن تیرے گیت رسیلے،
چھڑ پئے پریم-اساری۔
پنچھی ! ذرا بھر کے مار اڈاری۔

سے تقدیراں،
گھڑیاں بھجیاں،
سے بلیاں
بجھ گئیاں۔

پر ہمت دیاں-
پائیاں لیکاں،
دن دن اگھڑن پئیاں۔

توں آلس دا-
پلہ پھڑ کے،
ناں قسمت دا دھریا،

ہمتیاں نے،
مار کے باہاں،
سے ندیاں تر لئیاں۔

سڑ سڑ کے ہنکار دیوتا !
کیوں چھڈیں غصے دے تیر ؟
ٹوٹے ٹوٹے ہندی جاوے،
ڈوم-ڈراویاں دی زنجیر۔
اندروں باہروں ہو گئی ننگی،
تیرے ہردے دی تصویر۔
لیکھ پرانے مٹدے جاندے،
پا ہن کوئی نویں لکیر۔

تیرے پچھے تردا تردا،
ہندا جائے دیش کنگال۔
روٹی دی کوئی ڈول بنا دے،
رڑھ ن جائیں توں بھی نال۔
ملط ہوئے شردھا دے ٹھپے،
نویں کال دی قسمت ڈھال۔
محنتیاں دا سر جڑوا کے،
پرشارتھ دی جاچ سکھال۔

پوجا غصائیں، بابا، سنت
ستگور جی، مہاراج، مہنت۔
کجھ پھرتو، کجھ گدی دار،
چھڑے چھانٹ کجھ سن پریوار۔
بھانت بھانت دے پہن لباس،
اپج پئی اک سنت کلاس۔
پرمیشر دے سول-ایجنٹ،
مذہب نوں رکھ لین سٹنٹ۔
لما چوغا، اکھاں لال۔
کٹھا کردے پھرنا مال۔
مٹھ، مندر، دہرا، گرُ دھام،
جو چاہیا، رکھ لینا نام۔
کسے بڑے توں نیہہ رکھوا،
دینی کتے اساری لا۔
کچا پکا کم سوار،
بست جانی آپ ڈکار۔
ٹبردار غریباں نال،
ہر ویلے سیوا دا سوال۔
منہ منگی مل جائے مراد،
سکھنا نال ملے اولاد۔
جے کوئی کر بیٹھے تکرار
ہو جانا سر تے اسوار۔
دشٹ دشٹ دی شسکر لا،
کتے دین مگر دڑا۔

پنجرے وچ پرچے ہوئے پنچھی !
ربّ دا شکر مناندا کیوں نہیں ؟

کھلی ہوئی کھڑکی تک کے بھی،
گردن اتانہ اٹھاندا کیوں نہیں ؟

مدت دا ترسیواں تیرا،
کھلھی ہوا وچ اتانہ چڑھن دا،

ہن تے تیرا وس چلدا ہے،
بھر کے پر پھیلاندا کیوں نہیں ؟

انگلی نال اشارے پا پا،
ناچ بتیرے نچ لئے نی،

اپنے ہتھیں لیکاں پا کے،
قسمت نویں بناندا کیوں نہیں ؟

سنگل دے کھلرے ہوئے ٹوٹے،
مڑ کے جے کوئی جوڑن لگے،

ہمت دا پھنکارا بھر کے،
موزی پرے ہٹاندا کیوں نہیں ؟

میسنیاں معشوقاں دا منہ،
چند چڑھے مسکا اٹھیا ہے،

چھوہ کے ناچ ملنگاں والا،
محفل نوں گرماندا کیوں نہیں ؟

میخانے وچ ساقی آیا،
نال بہا لے گھنڈ اٹھا کے،

اکسے بیڑی دے وچ بہہ کے،
پیندا اتے پیاندا کیوں نہیں ؟

متھے ٹکدے سن نت جس تھاں،
ڈھاہ سٹیا اوہ تھڑا سمیں نے،

نویں زمانے دا پھڑ پلہ،
نواں جہان وساندا کیوں نہیں ؟

تیرے ہی کشٹ سہیڑے ہوئے،
بن گئے نے ناسور پرانے،

دیوتیاں دا منہ کی تکنا ایں،
آپوں ہتھ ہلاندا کیوں نہیں ؟

یار کہن:-
دھرتی دیاں گلاں-
اکّ گئے پڑھ پڑھ کے۔

قدرت دی میں تھاہ ن لبھی،
اسماناں تے چڑھ کے۔

سرگ نرک دی
داستان نے،
دل نوں کھچّ ن پائی،

مورکھ نوں
سمجھانا مشکل
بہہ جاواں چپ کر کے۔

آشا اتے نراشا
ڈٹھیاں،
اک ہسے،
اک رووے۔

دن-چانن
تے رات-ہنیرا،
سجے کھبے دووے۔

میں چانن دے
نال تر پیا،
پچھے پیا ہنیرا۔

من دے ہتھ وچ
سبھ کجھ ہے،
اوہ جو چاہے سو دیوے۔

1.

آدرشواد، آدرشواد،
پڑھ سن کے آوے سواد سواد۔
ناٹ دے پاتر اتی انوپ،
جیون پوتر، بھگون سروپ۔
کنیاں ولھیٹ کے ترن پھرن،
گلّ گلّ وچ مونہوں پھلّ کرن۔
دیوتے اکاش توں چھال مار،
اترے منکھ دا روپ دھار۔
نرمل چرتر ہردے وشال،
کٹ جان پاپ اک چھوہ نال۔
جی چاہے نسّ کے پھڑاں چرن،
ہو کے پرسنّ کجھ مہر کرن۔
پا پیار-نیجھر، تھپکی دے نال،
کر دین مکت، ہو جاں نہال۔

2.

پر جیوں جیوں ہویا کول کول،
تلیوں دسیا کجھ پول پول۔
خضری لباس، نارد نہار،
چادر سفید دل داغدار۔
اکھیاں 'چ لاج، نہ منہ 'چ بول،
بے آب تاب گوہر امول۔
سبزے دے سینے وچ اجاڑ،
ساگر وچ لاوے دا پہاڑ۔
دل بھڑتھا ہو گیا سیک نال،
سچ دی تلاش ڈگ پئی چفال۔
پنچھی مڑ آئے تک سراب،
آشا دے ہو گئے غلط خواب۔
سچ توں بغیر آدرشواد،
بے ارتھ، بلوڑا، بے سواد۔

(گوہر=موتی، سراب=مرگ ترشنا)

بکل مار، گھروں نکلی سی،
راہ وچ گھنڈ ہٹایا۔
اگانھ گئی تاں سر بھی ننگا،
بڈھیاں رولا پایا۔
بابا ! ویکھ بدلدی دنیاں،
ہس کے کیوں نہیں کہندا:-
لتھی گلوں غلامی،
پہرہ آزادی دا آیا۔

اک نے ننگا ناچ وکھایا،
اک نے برقع پایا۔
ایہہ بھی عورت، اوہ بھی عورت،
کس نے فرق بنایا ؟
چالاکی خدغرض مرد دی،
ہس کے اگوں بولی:-
پیسے نال خرید آزادی،
اندر ناچ کرایا۔

اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

1.

آسوں پاسوں آئے لٹیرے،
آن وڑے گھر اندر تیرے۔
کھاندے رہے حیواناں وانگر،
برقع پا انسان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

2.

نطر، اپنی شان دکھا دے،
سر دے کے بھی دیش بچا دے،
زور تیرا ہے ارجن جیسا،
گیان کرشن بھگوان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

3.

مرن لئی رہُ اگے اگے،
انکھ تیری نوں داغ ن لگے،
پاڑن والیاں دی بھنّ بوتھی،
کر منہ کالا شیطان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

4.

کسے بلا نے باہروں آکے،
ڈھڈاں دے وچ چور بہا کے،
کھریاں نیتاں دے وچ پایا،
فرق زمیں اسمان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

5.

تیرے گھر آ وڑی بیماری،
اک دوجے تے بے اعتباری،
ویداں اکو نسخہ لکھیا؛
جگ ہندو مسلمان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

6.

توں بھارت دا، بھارت تیرا،
غیراں دا چکوا دے ڈیرہ۔
آزادی دا جھنڈا جھلے،
ہوئے محکم امن جہان دا۔
اٹھ جاگ، بھارتی شیرا !
توں مالک ہندوستان دا۔

نوجوان لاڑیاں واسطے

او سج وج کے رن وچ نکل آئے شیرا !
اسیلا ! دناوا ! جوانا ! دلیرا !
امنگاں دا دریا چھلکدا اے تیرا،
ہے ساہویں تیرے کوئی مقصد اچیرا،
توں چاہنا ایں دکھ سکھ دا ساتھی بنانا
تے جیون دے پینڈے نوں ہس ہس مکانا۔(1)

توں جس راہ ول پیر ہے اج ودھایا،
مہم جیہڑی سر کرن خاطر ہیں آیا،
مراداں دا سہرا ہے سر تے سجایا،
جو قدرت نے آدرش تیرا بنایا،
اوہ اوکھا جیہا ہے خبردار ہو جا،
بڑی اچی گھاٹی ؤ، ہشیار ہو جا۔(2)

توں جس لکھشمی نال لینے نے پھیرے،
او توری گئی سی دھروں نال تیرے،
جے سورج سجایا سی تینوں چتیرے،
تاں اس وچ دھرے سہج چندوں ودھیرے،
کہ دنیاں دے دن رات روشن بناؤ،
تے قدرت دے کھیڑے نوں رل کے وساؤ۔(3)

توں اس دے لئی، او تیرے لئی ہے،
اے جوڑی رچی پریم خاطر گئی ہے،
توں بھگون ادھا، او تیری بھگوتی ہے،
توں جیون ادھا، اوہ تیری زندگی ہے،
او تیری ہے دھر تے توں اسدا سہارا،
دہاں باجھ کوجھا ہے سنسار سارا۔(4)

جے چاہنا ایں دنیاں رسیلی بنانی،
جے چاہنا ایں جیون دی شوبھا ودھانی،
جے سچ مچ دی ہے پریم-نگریم وسانی،
تے رن وچ نہیں توں کدے بھانج کھانی،
تاں ناری نوں ہمدرد اپنی بنا لے،
جے اٹھن دی چاہ ہے تاں اس نوں اٹھا لے۔(5)

جے تکنا ای ناری دا دل، گھنڈ چا کے،
کھڑی آتما دے جے لینے نی جھاکے،
تاں تک اس نوں دوئی دا پردہ ہٹا کے،
غلامی دے پنجرے توں باہر بٹھا کے،
جے سننے نی نغمے قدرتی ادا وچ،
تاں اڈن دے بلبل نوں اچی ہوا وچ۔(6)

ادھے فرض رب نے متھے نے بتھیرے،
توں گھیرے ن پا ہور، اس دے چپھیرے،
ادھے جذبیاں نوں چڑھن دے اچیرے،
اے چڑھکے بھی کم اؤنگے انت تیرے،
تیرا ایہہ جگت بھی سکھالا کریگی،
تے پرلوک بھی شان والا کریگی۔(7)

بڑے چر توں جیلاں دی وا کھا رہی ہے،
تے پنجرے پئی فرض بھگتا رہی ہے.
جہالت ادھی ہن تے شرما رہی ہے،
اجے بھی او مرداں دے گن گا رہی ہے،
ن ڈھونڈی ملیگی وفادار ایسی،
ن بھولی پجارن، ن غمکھار ایسی۔(8)

جے ناری بھی آدرش جیون بناندی،
پتی نال سانویں اڈاری لگاندی،
جے پتھر بنا کے بٹھائی ن جاندی،
تاں مرداں دا ہی بھار ہولا کراندی،
پرنتو سارتھ نے کیتا اشارہ،
کہ تیویں توں اٹھ جاؤگا رعب سارا۔(9)

او بھولے ن سمجھے کہ عورت اے کی ہے،
اے رونق، اے رحمت، اے برکت کدھی ہے،
کدھے سر تے قادر دی قدرت کھڑی ہے،
کدھے باجھ جیؤن نوں کردا ن جی ہے،
اے ناری نے ہی گوند ساری ہے گندی،
جے آدم ہی رہندا تاں دنیاں ن ہندی۔(10)

اے معصوم پتلی جدوں رب گھڑی سی،
تاں کاریگری سبھ ختم کر چھڑی سی،
جویں باہروں چند سمع ہسمکھی سی،
تویں دل دی نرچھل تے درداں بھری سی،
پیاراں دا گھر، پر پیاراں دی بھکھی،
تڑپدا کلیجہ تے جذبے منکھی۔(11)

نظر اس دی نیویں، نگاہ اس دی اچی،
محبت دی مورت، خیالاں دی سچی،
شرافت تے عصمت دی دیوی سمچی،
اے سدکن، پتی-پریم-دھاگیم پرچی،
اے ٹہلن پرانی، اے گھر دی سوانی،
منکھ نے ن پر شان اس دی پچھانی۔(12)

جے وڈیاں نے اس وچ لگائی ہے دیری،
تاں کی ڈر ہے ؟ توں ہی دکھا دے دلیری،
او رہِ گئے پچھانہ، ہن تے چلدی ہے تیری،
سخی بن تے چھاتی نوں کر لے چڑیری،
گری ہوئی گولی نوں رانی بنا لے،
تے دل دے سنگھاسن تے اس نوں بہا لے۔(13)

او محرم ہے دھر دی، ن منہ ہن لکا توں،
بڑی ہو چکی، ہن تے رستے تے آ توں،
ادھا صبر تکیا ای، اپنا دکھا توں،
ڈکاری ن ج، اس دا قرضہ چکا توں،
نیاں اس دے پلے یا ہس ہس کے پا دے،
یا سپنے آزادی دے لینے ہٹا دے۔(14)

جے ناری تے شک دی نگاہ ہی رکھینگا،
ن اعتبار اس دی وفا تے کرینگا،
جے دل اس دا کھوہ کے ن دل اپنا دینگا،
حکومت دے مد وچ ن بندہ بنینگا،
تاں تیرا نشہ ایہہ اتر کے رہے گا،
تے تنگ آ کے جنگ اس نوں کرنا پئیگا۔(15)

او ازلوں ہے سوہنی، ن بے شک سجا سو،
ن گہنے وکھا سو، ن زر تے بھلا سو،
ن سوٹاں تے بوٹاں دی بھتی تے لا سو،
ن جھوٹھے شنگاراں تے احمق بنا سو،
جے سردا ای تد اس دے دل وچ اتر جا،
اٹھا دے سو دے کے برابر دا درجہ۔(16)

جے نربل ہے تد اس دا جگرا ودھا دے،
جے ان پڑھ ہے تد اس نوں ودیا پڑھا دے،
ہنیرے 'چِ بیٹھی ہے دیوا جگا دے،
جے بے پر ہے، پر دے کے اڈنا سکھا دے،
ادھے بن اگیرے کویں حل سکینگا،
ن اوہ تر سکیگی، ن توں چل سکینگا۔(17)

کھڈونا سمجھ کے ن اس نوں ہنڈھاویں،
او انسان ہے، توں پشو ن بناویں،
او دیوی ہے، توں دیوتا بن وکھاویں،
ستی آتما نوں کدے ن ستاویں،
اسے نال گھر تیرا چمکیگا سارا،
اوہ تیری پیاری، توں اسدا پیارا۔(18)

جے تارہ جہی نعر دا تینوں چا ہے،
ستی سیتا جیسی نوں جی لوچدا ہے،
تاں چنگا ہے، اس وچ دہاں دا بھلا ہے،
پر ایہہ منگ تیری تدے ہی روا ہے،
کہ پہلے ہری چند بن کے وکھاویں،
تے ناری-برتی رام ورگا نبھاویں۔(19)

جتھے مرد تیویں دی میجا رلی ہے،
اوہو گھر سئرگا پوری بن رہی ہے،
اسے تھاں تے برکت تے سکھ شانتی ہے،
اوہو جوڑی دنیاں تے بھاگاں بھری ہے،
جے تیویں دی آندر دے وچ دھکھدھکھی ہے،
ن ناری سکھی ہے ن بھرتا سکھی ہے۔(20)

توں مالی چمن دا، او مالن ہے تیری،
توں موہن ادھا اوہ گوالن ہے تیری،
او ہرہال دی بھائیوالن ہے تیری،
توں اسدا رنی، اوہ سوالن ہے تیری،
جے مل کے رہوگے تاں وسدے رہوگے،
تے دکھ سکھ دے ویلے بھی ہسدے رہوگے۔(21)

صلاحَ جیہڑی چاترک نے تینوں سنائی،
اے رب دی سدا ہے، اکاشاں توں آئی،
ایہو ہے سچائی، ایہو ہے صفائی،
اسے وچ ہے تیری تے اس دی بھلائی،
ایہو سارے جگ وچ تریگی کہانی،
توں اسدا سوآمی، او تیری سوانی۔(22)