ہیر مقبل
حمد
1
پہلوں آکھ توں صفت خدائ دی جی صاحب بے پرواہ بے انت میتا
چوداں طبقاں دا بادشاہ ہویا حضرت جس ربّ دے نام دا ورد کیتا
عزازیل نے حکم نہ منیاں سی ربّ اوسنوں چائ شیطان کیتا
کرو عاجزی ربّ قبول پاوے روز حشر دے مقبلا منّ لیتا
2
اول نام خدائ دا یاد کراں پڑھاں لکھ واری میں بسم اﷲ
اوہ تاں پاک غفار ستار وڈا جیہدا ناؤں ہزار تے اک اﷲ
اوہدے دوست توں جان قربان کراں جیہدا نام ہے بنی رسول اﷲ
مقصد عاشقی دے سبھ ہون پورے مقبل ملے جاں کر سانوں آپ اﷲ
3
عشقَ حق نوں آن ملانودا اے ایس عشقَ دے وارنے جائیے جی
کٹھے عشقَ دے نوں نہیں موت ملے تیغ عشقَ دی منہ منہ کھائیے جی
عشقَ برن ہے اولیاں انبیاں دا مزہ عشقَ دا فقر تھیں پائیے جی
رل عاشقاں آکھیا مقبلے نوں سانوں ہیر دا عشقَ سنائیئے جی
4
کیہا عاشقاں حکم منظور کیتا قصہ ہیر تے رانجھے دا جوڑیئے جی
بھڑکے عشقَ دی بھاہ پتنگ وانگوں مول جلدیاں انگ نہ موڑیئے جی
بھجّ مرن قبول ہے عاشقاں نوں نہں لائکے مول نہ توڑیئے جی
مقبل گلّ کیتی ساڈے ہڈّ پئی گل پئی نبھاونی لوڑیئے جی
5
سانوں پکیاں کلیاں یاد آیا جی لوچدا میلاں سہیلیاں نوں
کائی گلّ لوڑیندا عشقَ سنجھاں من مانیاں غرب گہیلیاں نوں
ساڈی عاجزی بینتی اگے تیرے ربا میل اساڈیاں بیلیاں نوں
مقبل باجھ پیاریاں دوستاں دے بھلانیاں محل حویلیاں نوں
6
میری شاعری تدوں قبول ہوئی جدوں ربّ دا ناں دھیایا میں
روح پاک رسول مقبول دے نوں دم دم درود پچایا میں
ابو بقر تے عمر عثمان علی اگے چوہاں دے سیس نوایا میں
مقبل ہیر تے رانجھے دا سبھ قصہ رو رو آہیں دے نال بنایا میں
ہیر تے رانجھے دی کہانی دی شروعات
7
موجو جٹّ دا لاڈلا ناؤں دھیدو وچ تخت ہزارے دے وسدا سی
مونہوں جھڑن گلاب دے پھلّ تازے جدوں سوہنا کھل کے ہسدا سی
نیناں ہیر دیاں خواب وچ زبھا کیتا بھیت کسے نوں مول نہ دسدا سی
دن رات محبوب دے ویکھنے نوں پیا مقبلے وانگ ترسدا سی
8
تقدیر سیتی موجو فوت ہویا باقی رہے رنجھیٹے دے ستّ بھائی
ملک اپنے باپ دا ونڈنے نوں پینچ سدّ کے بھائیاں نے کچھّ پائی
جتھے دبھّ سرکڑا ملیا سی سوئی زمیں رنجھیٹے دی ونڈ آئی
پرواہ کی مقبلا عاشقاں نوں جنہاں ربّ دے نال پریت لائی
9
دردمند غریب یتیم رانجھا مویاں ماپیاں دتی سو ہار دماں
کدی کم نوں ہتھ نہ لایا سی اک وارگی گھیریا آن کماں
پریشانگی نال حیران ہویا رو رو آکھدا اے میں نجّ جماں
جدوں آدمی نوں دکھ لگدے نے تد آؤندی مقبلا یاد اماں
10
اک روز رانجھے ہتھ لئی کہی بوٹے مارنے نوں جوہے چلیا اے
بوٹی ماردے دے ہتھیں پئے چھالے بند بند رنجھیٹے دا ہلیا اے
برے حالَ ہو کے وچ پیا جھلاں نین روندیاں نیر نہ ٹھلیا اے
سکھیاریاں نوں ربّ دکھ پائے جیؤ مقبلے دا تھرتھلیا اے
11
بھرجائیاں لیائیاں چھاہ ویلے بھتا رانجھنے غرب گہیلڑے نوں
بیلے وچ ڈھونڈیندیاں پھردیاں نے مہر متیاں انگ سہیلڑے نوں
رانجھا کدھرے نظر نہ آئیو نے ڈھونڈ بھال رہیاں البیلڑے نوں
جدوں مقبلے نوں گھروں گھلیا نے پچھوتاندیاں نے اوس ویلڑے نوں
12
رانجھا مڑدیاں نوں نظر آئیو نے اک جھاڑی دے مڈھ بےحال پیا
پیر نپّ کے آن جگائیو نے رانجھے اٹھ کے ربّ دا نام لیا
رانجھا حالَ تھیں بہت بےحال ہویا بھرجائیاں دے من پئی دئیا
ہائِ ہائِ مٹھی کر پچھدیاں نے تیرے باب کی مقبلا ورت گیا
رانجھے نے بھابیاں نوں اپنا حالَ دسنا
13
دردمند رانجھا بھرجائیاں نوں رو رو اپنا حالَ سناؤندا اے
منگ کھاوناں اساں قبول کیتا ساتھوں کم نہ سامبھیا جاؤندا اے
میری پناہ خدا ہے بھابیؤ نی میرا جیؤ نہ مول دھراؤندا اے.
مقبل مال متعہ نوں بھاہ لگے سانوں فقر فاقہ خوش آؤندا اے
14
بھرجائیاں رانجھے دی گلّ سن کے پریشان حیران غم ناک ہوئیاں
لکھ لکھ نصیحتاں رانجھے نوں دے بھابیاں فرض تھیں پاک ہوئیاں
دیسن مہنے کلّ شریک سانوں اسیں طعنیاں نال ہلاک ہوئیاں
مقبل کم دا ماریا جاہ ناہیں اسیں چاکری تیری توں چاک ہوئیاں
15
رانجھا روئِ کے آکھدا بھابیاں نوں حل واہنا بہت جنجال ہے نی
ساری عمر میں سکھ دے نال کٹی میتھوں واہی دا کم محال ہے نی
میرا آکھدا جیؤ فقیر ہوواں دنیاں جیوناں خواب خیال ہے نی
مقبل لاہ جنجال فقیر ہوئیے دولت عشقَ دی بہت نہال ہے نی
16
کیہا بھابیاں رانجھیا چھوڑ ناہیں تیری تھاں اسیں حل جونیاں ہاں
تیرے بولیاں مکھ تھیں پھلّ کردے اسیں گندکے ہار پرونیاں ہاں
کلّ جیؤ جامہ تیرے پیش کیتا حکم کریں سو منّ کھلونیاں ہاں
تیرے نام توں مقبلا لکھ واری گھول گھتیاں چوکھنے ہونیاں ہاں
17
رانجھا آکھدا بھابیؤ خوش رہو میرے نال جو تساں احسان کیتا
دماں باجھ غلام ہاں بھابیاں دا تساں اپروں جیؤ قربان کیتا
میرا رہن نہ ہندا جے کتے حیلے مینوں قسمتے مار حیران کیتا
سوئی پیش آیا اج مقبلے دے کسے وقت جو کوئی گمان کیتا
18
پھیر آکھیا رانجھے نوں بھابیاں نے جادو پائِ کے جیؤڑا تایا ای
سینے وچ طوفان تندور تپدا کیہا برہوں المبڑا لایا ای
تیرے باجھ آرام نہ مول آوے کیہا گھول تعویز پیایا ای
اٹھ بیٹھ کے مقبلا خواہ کھانا کی ناحقّ دا پیہنا پایا ای
(مقبل مڈھ قدیم دا یار رٹھا مساں منتاں نال منایا ای)
19
رانجھے بھابیاں دا دل رکھنے نوں من بھاؤندا بیٹھ کے طعام خایا
روح بھیجیا ہیر دے شہر رانجھے آپ بھابیاں دے نال پنڈ آیا
پنڈ وڑدیاں رانجھے نوں چاٹ لگی پاڑ کپڑے انگ بھبوت لایا
اثر رانجھے نوں مقبلا عشقَ دا ہے جنّ بھوت نہ پری نہ دیو سایہ
20
رانجھا کھاونوں پیونوں رہِ چکا مار ہیر دے عشقَ حیران کیتا
اوتھے عقل تے فکر دی جا ناہیں جتھے عشقَ نے آن مکان کیتا
بھلی متّ تے سرت جہان دی جی جھنگ جاونے دا سمیان کیتا
ایس عشقَ دے نام توں مقبلے نے جیؤ جان تے مال قربان کیتا
رانجھے دا جھنگ سیال دے راہ پینا تے بھائیاں دا روکنا
21
راہ جھنگ سیالاں دا پچھ کے جی رانجھا تخت ہزاریوں دھایا اے
خبر ہوئی جاں سکیاں بھائیاں نوں اوہناں راہ وچ جا اٹکایا اے
چھڈّ چلیوں باپ دا شہر رانجھا تینوں آکھ خاں کن دکھایا اے
پندھ چلناں مقبلا کھرا اوکھا سوئی جاندے جنہاں ازمایا اے
22
رانجھا آکھدا سکیاں بھائیاں نوں تسیں مول نہ پؤ خیال میرے
میرا لوں لوں خوشی ہے بھائیاں توں مینوں سونپ کے ربّ نوں جاؤ ڈیرے
دکھ درد جو لکھیا بھاہ میرے تقدیر خدا دی کون پھیرے
چھڈّ روندیاں تے کرلاندیاں نوں لدّ گئے نے مقبلا ویر تیرے
23
رانجھا جھنگ سیالاں نوں رواں ہویا بھائی تخت ہزارے نوں آؤندے نے
ویر وچھڑے بہت غم ناک ہوئے پئے جھوردے طعام نہ کھاؤندے نے
ملے جھبّ سانوں کدی پھیر رانجھا پئے ربّ نوں نت دھیاؤندے نے
مقبل یار وچھنیاں جگّ ہوئے عاشق کونج وانگوں کرلاؤندے نے
24
کدی عمر بھر سفر نہ چلیا سی رانجھے راہ دے وچ تکلیف پائی
پیریں پڑن ببول تے پئے چھالے متھے پئی تیلی بھکھ چاٹ لائی
تتی ریت دے وچ پیا کھائے گردی دکھ لگدے آؤندی یاد مائی
بنی کٹنی مقبلا بندیاں نے ڈاہڈھے نال برابری نہ کائی
25
پچھوتاؤندا وقت وہانڑے نوں پچھا یاد کر کے رانجھا بہت رویا
اگے جان بھارا پچھے مڑن اوکھا پریشانگی نال حیران ہویا
گھریں لیٹدا لیف نہالیاں تے اج دبھّ سرکڑے رات سویا
سوئی لینگے مقبلا جا اگے جنہاں ایس جہان تے بی بویا
26
تارے گندیاں رانجھے نوں رات گزری ہوئی فجر تے اٹھ نماز پڑھدا
راہ جھنگ سیالا دا پچھ کے جی گھوڑا شوق دا پیڑ کے ترت چڑھدا
چاٹ برہوں دی رانجھے نوں زور لگی جویں دودھ ددھانے دے وچ کڑھدا
جنہاں عاشقاں محل نہ ماڑیاں نے تنھاں آکھ کی مقبلا خوف گھر دا
رانجھے دا مسیت وچ پجنا
27
پنڈ پہنچیا ذائقے چھاہ ویلے رانجھے راہ دے وچ مسیت ڈٹھی
پڑھن پاس استاد دے کئی لڑکے شہزادڑے سوہنی چھب مٹھی
کوئی پڑھے قصہ کوئی نظم واچے کوئی پڑھے قرآن تے لکھے چٹھی
مہربان ہویا ربّ مقبلے تے جس عشقَ ہکانی دی بات ڈٹھی
28
ہتھ بنھ کے ملاں نوں کرے کرنش رانجھا وچ مسیت دے جا میاں
ملاں آکھیا گبھروآ جیؤندا رہُ شترنجی تے بیٹھ توں آ میاں
کیہا دسدا رنگ تغیر تیرا سانوں اپنا حالَ سنا میاں
آکھ مقبلا کدھروں آیا ایں اگے جائینگا کیہڑے تھاں میاں
29
کہندا نام دھیدو میری ذات رانجھا شہر تخت ہزاریوں چلیا میں
بھکھیاں وچ اجاڑ دے رات کٹی دتا ربّ دا سر پر جھلیا میں
میرا جیؤ ہویا ملک ویکھنے تے پھراں مست اداس ادلیا میں
پانی ایس گراں دا پیونا سی تتھے ربّ نے مقبلا گھلیا میں
30
تاکید کر کے ملاں لڑکیاں نوں گھریں بھیجیا طعام منگاونے نوں
تھال بھر لیاؤ چاول تے گھیؤ شکر میرا جیؤ ہے لچیاں کھاونے نوں
جائے آکھیا لڑکیاں ماواں تائیں اٹھ لگیاں طعام پکاونے نوں
گھروں تھال بھرکے کھنڈ چاولاں دا مقبل لیائے نے پیر مناونے نوں
31
ملاں آکھیاں رانجھے نوں مہر سیتی ہتھ دھو تے بیٹھ کے کھا کھاناں
ہتھ دھوئکے ملاں دے نال بیٹھا کھادھا رانجھنے نے طعام من بھاناں
کھاناں کھائکے ملاں توں وداع ہویا کہندا جھنگ سیالاں نوں اساں جاناں
مقبل وسّ اجوکڑی رات ایتھے ملاں آکھیا رانجھیا ہو سیاناں
رانجھے دا مسیت وچوں روانہ ہونا
32
حکم ملاں دا رانجھے نے منّ لیا بیٹھا وچ مسیت دے مار تھاناں
رانجھے ملاں دے باب دعا کیتی ثابت رہے ایمان بہشت جاناں
کھاناں کھائکے رات نوں خوشی ہویا فجر ہوئی تاں جھنگ نوں اٹھ دھاناں
پنج پیر ملے راہ جاندڑے نوں تٹھے اوہ جاں مقبلا ربّ بھاناں
33
رانجھا ویکھ کے طبع فرشتاں دی پنجاں پیراں نوں جائ سلام کردا
لنگی لاہ کے اپروں صدق سیتی پنجاں پیراں دی ذائقے نظر دھردا
نیت خیر کرو میرے باب پیرو کرو کرم میں رکھیو چائ پردہ
مہربان ہووو تسیں مقبلے تے تساں ترٹھیاں کل جہان تردا
34
پیراں آکھیا رانجھے نوں مہر سیتی بچہ منگ لے جو کجھ منگناں ایں
رنگن چڑھی رسول مقبول والی ہن رنگ لے جو کجھ رنگناں ایں
ایہہ نفس شیطان قدیم لاگوُ اوہناں دشمناں تھیں اساں سنگناں ایں
مقبل غوث مہئییدین پیر ساڈا اساں نفس شیطان نوں ٹنگناں ایں
35
جو کجھ ورتیا سی اوہنوں آپ اتے رانجھا روئکے حالَ سنانودا ای
نیناں ہیر دیاں خواب وچ زبھا کیتا اوس زخم تے مرہم لوانودا ای
پنجاں پیراں نے رانجھے نوں ہیر بخشی جامے وچ نہ مول سمانودا ای
مقبل غوث مہئییدین پیر میرا کل خلق دی آس پجانودا ای
36
ہتھ ونجھلی رانجھے دے نظر آئی پیراں آکھیا رانجھے نوں گاؤ خاں جی
عرش حق دا دل ہے عاشقاں دا بھلا ہویا کجھ سناؤ خاں جی
کوئی سوہنی تے مہینوال والا نال شوق دے راگ سناؤ خاں جی
کوت روح دا مقبلا گاؤناں ہے اج روح نوں کجھ کھواؤ خاں جی
37
پنجاں پیراں دا منیاں حکم رانجھے منہ ونجھلی لائکے ترت پھوکی
سن ونجھلی رکھاں نوں حالَ آیا ڈگّ پئے پنکھیرو جاں مانجھ کوکی
پنجاں پیراں نوں رانجھے نے خوشی کیتا ہائے ہائے کریندیاں پئی گھوکی
وانگ عاشقاں صادقاں مار نعرے نام ننگ نوں مقبلا لا لوکی
38
رانجھے ونجھلی واہ کے بسّ کیتی پنجاں پیراں نے آکھیا کھا چوری
رانجھا آکھدا طعام دی بھکھ ناہیں روح لوڑدا پیوناں دودھ بوری
پنج پیر مراقبے ہوئکے جی منگ لیاؤندے عرش تھیں مجھّ بوری
دودھ مجھّ دا چوئکے پیؤُ رانجھا ربّ کریگا مقبلا آس پوری
39
پنجاں پیراں توں رانجھے نے لے چپی رانجھے مار تھاپی بیٹھ مجھّ چوئی
بھرپور کرکے دودھ دے نال چپی پنجاں پیراں دی ذائقے نظر ڈھوئی
پیر پی کے دودھ محفوض ہوئے رانجھے الس پیتا نیک بخت سوئی
پنجاں پیراں دا مقبلے الس پیتا ایہہ خبر جہان وچ نشر ہوئی
40
پنجاں پیراں نے رانجھے نوں وداع کیتا راہ جھنگ سیالاں دے پائکے جی
کریں یاد سانوں تینوں بنے بھاری تیرا کم بناوساں آئکے جی
پینڈے ٹردیاں رانجھے نوں رات آئی دریا دے کنڈھے تے آئکے جی
شیر بھبکدے نے سپّ شوکدے نے ویکھ مقبلا بنی ازمائکے جی
41
پنجاں پیراں نوں رانجھے نے یاد کیتا اک اکھ دی پھور وچ آؤندے نے
منگوائکے عرش توں دودھ چاول نال رانجھے دے بیٹھ کے کھاؤندے نے
خوشی عیش دے نال گزران کیتی غم کسے دا مول نہ لیاؤندے نے
فرض فجر دا مقبلا ادا کرکے لڈن میؤں دے گھاٹ پچاؤندے نے
رانجھے دا دریا وچّ وڑنا
42
رانجھا ندی دے کنڈھے نوں ویکھ کے جی نمونجھان ہو کے ابھے ساہ بھردا
ککھّ لیائکے تلا بناؤندا اے دریاؤ دے ترن دا فکر کردا
لاہ کپڑے سر تے چا رکھے جان حیل جھناں دے وچّ وڑدا
عاشق مست کیتا مد شوق دی نے نہیں مرن تھیں مقبلا مول ڈردا
43
لڈن پار دے کنڈھیوں نظر کیتی حسن رانجھے دا ویکھ مشتاق ہویا
کوئی احمقاں دا بادشاہ ہے تں لڈن مار کے رانجھے نوں کوک کیہا
بیڑے سنے مہانیاں ڈبدے نے نہیں کسے جھناں دا انت لیا
بیڑی چاڑھ اتارساں پار تینوں کاہلا ہو نہ مقبلا منّ کیہا
44
لڈن میؤں دی گلّ نہ سنی رانجھے ہکے میؤں نے آکھیا مار وٹا
سئیں ونجھیں جھناؤں دی ہاتھ ناہیں ڈبّ مرینگا جاہلا چاک جٹا
پرانہ جاہ جے جیؤناں لوڑناں ایں ارانہ آ جے ہتھ حئی عمر پٹا
کیہا منّ لے مقبلا عاشقاں دا جھڑک جھمب تھیں ہور نہ مول کھٹا
45
لڈن میؤں دی گلّ جاں سنی رانجھے ڈھیری ڈھائکے بنے تے آؤندا اے
لڈن پار دے کنڈھیوں کھچّ بیڑی ترت رانجھے دے پاس لیاؤندا اے
بیڑی چاڑھ کے رانجھے نوں مہر سیتی آ جھناؤں دے پار لنگھاؤندا اے
گلہ کرے جو مقبلا عاشقاں دا انپچھیاں دوزخ جاؤندا اے
رانجھے نوں سیج تے ستا ویکھ کے ہیر دا غصہ
46
رتا پلنگھ ڈٹھا رانجھے وچّ بیڑی اپر رنگلی سیج سی وچھی ہوئی
لڈن میؤں نوں پچھدا بینتی کر ایس سیج دی خسمنی کون کوئی
لڈن آکھیا سیج ایہہ ہیر دی ہے ایتھے کئی مراتبے آن سوئی
حسن ہیر دا ویکھکے تاب لیاوے وچّ عاشقاں مقبلا مرد سوئی
47
لڈن میؤں توں ہیر دا نام سن کے غم گیا رنجھیٹے نوں خوشی آئی
جان بجھّ کے کملا ہوئے پچھے ہیر ذات دی کون ہے کس جائی
اتھے لکھ آؤن لکھ جانودے نے بیڑی وچّ کیوں سوہنی سیج پائی
ماں باپ نہ ہیر نوں ورجدے نے نہیں ہٹکدے مقبلا سکے بھائی
48
لڈن آکھدا ہیر دی ماں ملکی چوچک سیال دی دھی ہے کھری پیاری
نت اوہ غریب دی کرے خدمت نیک بخت اصیل مقبول کوآری
دنے پڑھے قرآن تے رکھے روضے کھڑی نفس گزاردی رات ساری
مائی باپ ہے ننگیاں بھکھیاں دی دردوند دی مقبلا کرے کاری
49
رانجھے فکر کرکے تجویز کیتی کویں ہیر دا پلنگھ لتاڑیئے جی
ہیر ملے تاں شکر بجا لیائیے اگّ نال رقیب نوں ساڑیئے جی
ملاقات دے حرف دی مشق کیجے کسا درد فراقَ دا پاڑیئے جی
مقبل یار ملیاں کھلے راز دل دا دکھ درد دا رکھ اکھاڑیے جی
50
لڈن میؤں نوں رانجھے نے سوال پایا سانوں آن انیندرے زور کیتا
ساری رات میں رہا ہاں راہ ٹردا نہیں انّ کھادھا پانی نہیں پیتا
ذرا کہیں تاں پلنگھ تے لواں ٹھونکا سوال نام خدائ دے منّ میتا
داہ دنیاں تے ستر ہے آخراں نوں جنہاں دتا ہے مقبلا تنھاں لیتا
51
لڈن آکھدا رانجھے نوں تدھ ستیاں نہیں گھسدا کجھ پلنگھ دا جی
پر ہیر سیال دے حکم باجھوں کردا گلّ ہاں میں بھی سنگدا جی
سر گھولیا نام خدائ دے توں میرا جیؤ پر ہیر توں سنگدا جی
بگھیاڑ دا خوف جیوں بکری نوں مقبل ہرن نوں سہم پلنگ دا جی
52
رانجھے لڈن نوں ہتھ دی چھاپ دتی کس آکھناں ہیر نوں جا میاں
اساں گھڑی دی گھڑی آرام کرناں نہیں بیٹھناں جھونپڑی پا میاں
ور لیا توں آس مسافراں دی تیرا دیوے مقصود خدا میاں
خیر لکھ بلائیں نوں ٹالدا اے سمجھ مقبلا خیر کما میاں
53
لڈن میؤں نوں نینیں حب بیٹھی اکھیں شرم تے جی وچّ مہر آئی
کہندا پلنگھ تے ذائقے لیٹ میاں ربّ کرے جہڑی سوئی ہوگ بھائی
رانجھے لڈن دے حق دعا کرکے پھیر پلنگھ تے ذائقے جھوک لائی
دو پہر گزرے سیج ستڑے نوں اتے مقبلے نوں نہیں خبر کائی ۔
54
تنّ سو سٹھّ سہلیاں نال لے کے ہیر سیج تے سون نوں گھروں آئی
پنجیں کپڑیں بھڑک کے اگّ لگی جدوں پلنگھ تے ہیر نے نظر پائی
لتاں مکیاں سوٹیاں پوندیاں نے لڈن میؤں نوں سدھ نہ رہی کائی
میری سیج تے کون سوالیوئی دسّ مقبلا کون داماد سائی
55
لڈن میؤں غریب نوں پون گالیں دردمند نوں حالَ بےحال دا جی
پچھتانودا وقت وہانڑے نوں جدوں رانجھے نوں سیج سوالدا جی
ہیرے بھلا ہاں بخش گناہ میرا تینوں واسطہ جل جلال دا جی
مقبل ہیر نوں اک جواب دے کے لڈن اپنے کھہڑیوں ٹالدا جی
56
ہیرے مار نہ مول نمانیاں نوں متّ پوے غریب دی آہ تینوں
سانوں اک گناہ نہ بخشدی ہیں ربخشدا لکھ گناہ تینوں
اگے جا جواب کی دیوسینگی جدوں پچھیگا آپ اﷲ تینوں
چھڈّ جائینگی خدی گمان ہیرے مقبل دسدا اے خیر خواہ تینوں
ہیر نوں رانجھے دا دیدار
57
ہیر لڈن دے کھہڑیوں باز آئی پھرے گردے پلنگھ دے جا میاں
حسن رانجھے دا ویکھ مشتاق ہوئی گلّ نہیں سو آؤندی کا میاں
پیر جھسّ کے آن جگایا سو رانجھا اٹھیا ربّ دھیا میاں
صورتَ ویکھ کے مقبلا رانجھنے دی رہی ہیر سیال وکا میاں
58
چاٹ برہوں دی ہیر نوں زور لگی سدھّ بدھ جہان دی بھلّ گئی
جو کجھ ہیر دے پاس بساط آہی دھاڑ برہوں نے مار کے لٹّ لئی
اچن چیتڑی چپّ چپاتڑی نوں چولی ہیر سیال دی چنگ پئی
مقبل جگّ جہان تھیں باہری ہی ایس عشقَ بے درد دی چاٹ پئی
59
ہیر آکھدی بخش گناہ میرا سیج ستڑا آن جگایا ایں
گھول گھتیاں میں اوس راہ اتوں جس راہ توں چل کے آیا ایں
باپ دادیوں ذات دا کون ہیں توں کس ماں سپتڑی جایا ایں
اونسی پاؤندی کاگ اڈاؤندی نوں مینوں مقبلا ربّ ملایا ایں
60
کہندا نام دھیدو میری ذات رانجھا شہر تخت ہزاریوں آیا میں
ماپے مردیاں ایں وخت پئے مینوں وطن چھوڑ کے بھرم گوایا میں
سوال کردیاں آؤندی شرم مینوں کدی کم نوں ہتھ نہ لایا میں
مقبل پلنگھ تے آن آرام کیتا جدوں نیند نے بہت اکایا میں
61
رانجھا ہیر نوں دے جواب ٹریا ہیر پلیوں پکڑ کھلونودی اے
تسبیح عاشقاں دی موتی ہنجھوآں دے دھاگے آہیں دے نال پرونودی اے
کردی کیرنے درد فراقَ والے ابھے ساہ لیندی زاری رونودی اے
مقبل وس اجوکڑی رات مینتھے منتدار غریبنی ہونودی اے
62
عاشق ویکھ معشوق دی مہربانی کردا عجز نیاز تے عذر خاہی
رانجھا پلنگھ تے آن آرام کردا سروں دکھاں تے درداں دی پنڈ لاہی
جو کجھ رانجھے دے پاس بساط آہی لئی ہیر نے زلف دی پا پھاہی
مقبل شہر معشوقاں دے منگ کھاناں ایہو عاشقاں صادقاں بادشاہی
63
ہیر آکھدی رانجھیا دسّ خاں وے اگے جاوسیں کہڑے دیس میاں
تیری طبع ملوکاں دی دسدی اے تیرا ناہ فقیراں دا ویس میاں
اکھیں بلن دیوے مکھ چند جیہا صندل بھنڑے تینڈڑے کیس میاں
گھریں جالناں بیٹھ کے فقر فاقہ مقبل بھٹھّ پیا پردیس میاں
64
رانجھا روئکے آکھدا ہیر تائیں میرے الڑے گھا دکھا ناہیں
پنڈ پنڈ پھراؤندا لیکھ مینوں آپ بھٹکنے دی کجھ چاہ ناہیں
کوئی آکھے تے سر دے زور رہساں اگے جاونے دی پرواہ ناہیں
مولٰی جاندا اے گھڑی مقبلے نوں معشوق دے باجھ ٹکا ناہیں
65
ہیر آکھدی رانجھے نوں جان میری تیرے نام توں وارنے جانودی ہاں
کسے کسب روزگار نوں جاننا ایں گلّ پچھدی بہت شرمانودی ہاں
دماں باجھ غلام تساڈڑی ہاں کوئی عذر نہ مول لیانودی ہاں
مقبل آپ نوں کجھ معلوم ناہیں تینوں بھانودی ہاں کہ نہ بھانودی ہاں
66
رانجھا آکھدا ہیر نوں سمجھ ہیرے تینوں سچ دی بات سناوساں میں
ہور کم نہ آؤندا کوئی مینوں پر مجھیاں چار لیاوساں میں
موجو مہر ہزارے دا لاڈلا ہاں خاتر ہیر دی چاک سداوساں میں
مقبل ہیر دے دل دی ہیر جانے پر اپنی توڑ نبھاوساں میں
پنج پیراں نے ہیر تے رانجھے دا نکاح کرنا
67
ہیر آکھدی سنوں سہیلیؤ نی مینوں رل کے دیؤ ودھائیاں نی
اج گھڑی سلکھنی خیر دی ہے رانجھے نال میں اکھیاں لائیاں نی
رانجھا مجنوں تے ہیر دا نام لیلیٰ گلاں جگّ نوں آکھ سنائیاں نی
رانجھا ہیر دے نال نکاح لیندا بیٹھ مقبلے گنڈھیاں پائیاں نی
68
پنجاں پیراں نوں رانجھنے یاد کیتا اونھاں آن کے مکھ وکھائیو نے
پیر پلنگھ تے چوکڑی مار بیٹھے رانجھے ہیر نوں کول بہائیو نے
رل کے ہیر تے رانجھے دا عقد کیتا وچّ شاہد خضر بنائیو نے
چاؤل شگن دے چھنک کے پیر پنجے جھولی ہیر دی مقبلا پائیو نے
69
پنجاں پیراں نے دوہاں نوں متّ دتی اٹھے پہر ہی اﷲ نوں یاد کرناں
دنیاں کل جہان مکان فانی لکھ ورھے جے جیوناں انت مرناں
سرساہیؤں سیر سداوناں نہ کم سفلیاں دا نہیں مول کرناں
مقبل عشقَ دے ناؤں دے ٹھاٹھ چڑھ کے تساں شوق دا وڈا دریا ترناں
70
ہیر آکھیا سنوں سہیلیؤ نی رانجھا بھیجیا ربّ پرچہ دل دا
مکھ رانجھے دا ڈٹھیاں جیؤنی ہاں میرا مرن سی گھڑی نہ اوہ ملدا
نہیں میرے تے رانجھے دے وچّ کوئی سوگند خدا دی فرق تل دا
اکھیں پائِ رکھاں پیارے رانجھنے نوں اتھوں تیک ہے مقبلا شوق دلدا
ہیر نے رانجھے نوں مجھاں دا پالی رکھوا دینا
71
ہیر سنیں سہیلیاں رانجھنے نوں چوچک سیال دے پاس لے آؤندی اے
ماہی ڈھونڈ کے بابلا اساں آندا ایہدی صفت ناہیں کہی جاؤندی اے
اکو ستّ سو مجھیاں چار لیاوے نفع ڈھیر ہے گھاٹ نہ آؤندی اے
جیوں جانیئے رکھیئے مقبلے نوں ایہو گلّ سانوں بھلی بھاؤندی اے
72
صفت ماہی دی بابلا سنیں میتھوں رانجھا تخت ہزارے دے وچّ رہندا
دیندار جیہا دسّ آؤندا اے نیک بخت تے جھوٹھ نہ مول کہندا
کوئی لکھ کہے اسنوں اک ناہیں دتا ربّ رحیم دا پیا سہندا
قدم مقبلے دے لکھ برکتاں نے ننگے بھکھے دی خبر تے سار لیندا
73
چوچک آکھدا ہیر نوں جیؤ صدقے تیرا کہناں نہ سٹیا جاؤندا اے
سانوں کامیاں دی پرواہ ناہیں کوئی وار تے گانج نہ آؤندا اے
رلیا اپنا ایہہ بی کھاوسی جی اشراف جیہا نظر آؤندا اے
مقبل مفت دا جس ہے خیر کرناں رلیا اپنا سبھ کوئی کھاؤندا اے
74
چوچک ہیر دی گلّ قبول کیتی جیؤ ہیر دا بہت خوش حال ہویا
بھورا پٹکہ رانجھے نوں بخش ہویا عاشق تالیا نال نہال ہویا
مارے عشقَ دے چاک سدایا سو تیغ درد دی نال حلال ہویا
مقبل یار ملیا کھڑیا باغ دل دا جدوں ربّ دا فضل کمال ہویا
ہیر تے رانجھے دا بیلے وچّ جانا
75
رانجھا کامیاں وانگ سلام کر کے اٹھ مجھیاں چارنے جانودا اے
واقف نہیں کہندا کسے جوہ دا میں سانوں بیلے دا راہ نہ آنودا اے
مجھی چھیڑاں جے دسے کوئی راہ مینوں بیلے ہیر نوں نال لے جانودا اے
وچّ بیلے دے مقبلا بیٹھ گوشے رانجھا ہیر تائیں سمجھانودا اے
76
ہیرے خواب وچّ ویکھیا روپ تیرا مینوں مہر دے نال بلایا ای
میں تاں حالَ تھیں بہت بےحال ہویا جدوں پریم دا جام پلایا ای
چھاتی بھنّ کلیجڑا پاڑیوئی کیہا برہوں دا تیر چلایا ای
مقبل آفریں ہے تیری دوستی نوں قول اپنا پال وکھایا ای
77
ہیر آکھدی رانجھیا کرم کیتو دتا آن کے ترت دیدار مینوں
سنگ اپنے چا رلائیوئی کیتو غیر تھیں چا بے زار مینوں
میتھوں کتناں تمبناں ہو رہیا تیرے عشقَ دی ہے بسّ کار مینوں
تیری بندی آں مقبلا باجھ دماں کھڑ ویچ لے ہٹ بازار مینوں
78
رانجھا آکھدا رناں تھیں نفع ناہیں رناں نال نہ دوستی لائیے جی
رناں سچیاں نوں چا کرن جھوٹھا وارے رناں دے مول نہ جائیے جی
سپّ ڈنگ نہ مارنوں رہے مولے ساری عمر جے دودھ پلائیے جی
مقبل کوچ کرکے ایس پنڈ وچوں ہن تخت ہزارے نوں جائیے جی
79
ہیر آکھدی رناں نوں ننددا ہیں میاں سبھ رناں بریار ناہیں
بیبی رابعہ جیہیاں وی عورتاں نے ایپر غیراں دا کجھ شمار ناہیں
رناں کیتیاں اولیاں انبیاں نے کوئی رناں بغیر سنسار ناہیں
مقبل ہیر دا جی وکا رہا اجے رانجھنے نوں اعتبار ناہیں
80
رانجھے ونجھلی واہ کے مانجھ کوکی جی ہیر دا اپنے وسّ کیتا
بوری مجھّ دا چوئکے دودھ مٹھا رانجھے بیٹھ کے ہیر دے نال پیتا
وچّ رہا حجاب نہ ذرا مولے برہوں دوہاں دا جوڑ کے جی سیتا
سوال گھتّ خدائ دا مقبلے نوں سوٹا عشقَ دا رانجھنے ہتھ لیتا
81
رانجھے ہیر اکٹھیاں وچّ بیلے کئی مدتاں مجھیاں چاریاں نے
پنڈ آؤناں رانجھنے ترک کیتا راتاں جھلاں دے وچّ گزاریاں نے
چوری کٹّ کے ہیر دو وقت لیاوے رانجھے کھائکے اکھیاں ماریاں نے
پیارے مقبلے دا دل پائیے جی ہور چوڑ گلاں جگّ ساریاں نے
82
ہیر رانجھے دی دوستی نشر ہوئی تریاں جھنگ سیالاں دے وچّ گلاں
عشقَ مشک چھپایاں نہ چھپدا جیہی اگّ نہ چھپدی وچّ جھلاں
ربا ناس ہووے ایہناں دوتیاں دا ملے یار وچھوڑدے نال سلاں
کھری اکی ہاں مقبلا دوتیاں توں وطن چھڈّ کے چل پردیس چلاں
دوتیاں دا ہیر دی ماں نوں ہیر-رانجھے دے عشقَ بارے دسنا
83
دوتیاں آکھیا ہیر دی مائی تائیں تیری ہوئی ہے دھی خراب موئیے
نال چاک دے اکھیاں لائیاں سو اٹھے پہر رہندی غرقاب موئیے
بیلے جانودی یار ہنڈھانودی اے کچھے مار قرآن کتاب موئیے
جاندی ہیر حئی مقبلا چاک پچھے کجھ کریں علاج شتاب موئیے
84
ماں آکھدی نڈھیئے نج جمے سانوں جم کے لائیو ای ننگ ہیرے
خلق ڈرے حرام دے کھاؤنے توں سنے چاک توں کھائیں نسنگ ہیرے
چوچک وڈھّ کے کرے نسنگ ٹکڑے ہوگ چاک دا رنگ بدرنگ ہیرے
خیر منگ خدا توں مقبلے دی ہن چھڈّ دیہہ چاک دا سنگ ہیرے
85
ہیر ماں نوں روک جواب دتا کہندی عشقَ بجائ ایمان دی نی
ہائے ہائے بے درد نوں درد ناہیں مائی جس لگے سوئی جاندی نی
مینوں چاک دا ویکھناں کیمیا حئی ہور سننجڑی کار جہان دی نی
سچ آکھ توں مقبلا عشقَ باجھوں کل خلق مثال حیوان دی نی
86
ہیرے عشقَ لگاونا کھرا اوکھا وارے عشقَ دے مول نہ جاوسیں نی
اچرک رانجھے دے نال پیار تیرا جچرک چھپ کے وقت لنگھاوسیں نی
سنیں چاک جے کسے دی نظر آویں ہیرے ماردیاں ہی مرجھاوسیں نی
آ منّ نصیحت مقبلے دی نہیں عاقبت نوں پچھتاوسیں نی
87
ہیر آکھدی بخشدا بندیاں نوں میرا ربّ رحیم غفار مائی
مرد خلق مقبول اﷲ دے نے نہیں جاہلاں دا اعتبار مائی
مینوں آسرا نبی کریم دا حئی جس خلق لنگھاؤنی پار مائی
عشقَ مشک وہاجناں مقبلے نے سبھا چھڈّ کے ونج بپار مائی
88
ماں آکھدی تتڑی رہیں ہیرے میرا جی تیرے ہتھوں بہت تتا
کسے ماں تے باپ جنی ہوویں ہیرے بھلی متّ لے چھڈّ ایہہ بری خطا
بدلے چاک دے رکھساں ہور کاماں سننجاں چاک ہے نڈھی دے نال رتا
ماں مقبلا ہیر نوں منع کردی اجونلاک نہ چاک دا کھڑیں بھتا
89
ہیر ماں دے ہتھ توں تنگ آئی کھری حالَ توں بہت بےحال پئی
کہندی اپنی پویگی مائیے نی میرے چاک دے متّ خیال پئی
بچے کچے توں بدلہ پاؤسیں نی کیہی ضدّ فقیراں دے نال پئی
ہیر چاک دی ہے چاک ہیر دا ہے مقبل آکھدا رمل دی فعال پئی
90
ملکی ویکھ کے ہیر دا شوخ دیدا چپّ کیتی سو چور دی ماں وانگوں
آہیں مار کے ہوئِ لاچار رنی ہنجھو وہن ٹھاٹھیں دریا وانگوں
بول ہیر دا ماں نوں پیا رڑکے سینے وچّ تلوار دے گھا وانگوں
دیوا عقل دا مقبلا سرد کیتا مار عشقَ نے پرے دی وا وانگوں
91
ورجی ماں دی ہیر نہ رہی مولے ویلا پائکے یار تے جانودی اے
گھروں لگّ نہ ہیر دا دا رہا قیدو لنگے دے دائرے آنودی اے
دھونئیں وچّ پکائکے روٹ خاصہ کٹّ گھیؤ تے کھنڈ رلانودی اے
بھرپور کر کے چوری نال چھناں پیارے مقبلے لئی لیانودی اے
92
قیدو ویکھدا ویکھدا تنگ آیا نڈھی ہیر دی ویکھ کے سبھ چالی
فکر ہیر تے رانجھے دے پکڑنے دا کیتا اوس بدبخت تے مہر خالی
داؤ تکدا وقت اڈیکدا سی وانگ ماچھیاں پاؤندا نت جالی
مقصود ور آیا مقبلے دا یار ملیا سو رات نہ گئی خالی
93
اک رات نوں رانجھے دے پاس چلی کچھے مار کے چوری دا ہیر چھناں
راہ جاندڑی قیدو دی نظر آئی قیدو اٹھ کے ہیر دے مگر بھناں
ربّ لکھیا وچّ قرآن دے ہے نہیں رناں دے مکر دا میچ بناں
دنے مقبلا ڈرن بلائیاں توں راتیں ترن دریا ایہہ باجھ ونجھاں
94
قیدو چھپ کے جھاڑی دے مڈھ بیٹھا ہیر رانجھے نوں جائے جگیا اے
بھکھ رانجھے دی کتے ولّ اٹھ گئی جد ہیر نے مکھ وکھیا اے
ہیر رانجھے نوں لاہ حجاب دل دا نال شوق دے گلے لگایا اے
شوق یار دے نال حیات رہندے مقبل عاشقاں طعام نہ خایا اے
95
گئی مجھیاں موڑنے ہیر رانجھے چنگل چوری دا آپ اٹھایا اے
ہیر گئی تے قیدو دا داؤ لگا پاس رانجھے دے دوڑ کے آیا اے
نموجھان ہو کے اگے ڈاہ چپی قیدو سوال خدائ دا پایا اے
خیر دیہہ خدا دے نام اتے مقبل بھکھ نے کھرا اکایا اے
96
آہا جتنا چورماں ہیر آندا جھولی قیدو دی رانجھنے چا پایا
قیدو رانجھے دے حق دعا کر کے لے کے چورماں پنڈ نوں نسّ آیا
ہیر آکھدی آئکے رانجھنے نوں کتھے گئیوئی چورماں سسّ جایا
مقبل اپنا الف چکھا مینوں پیاری آکھدی جی ہے اج آیا
97
رانجھا آکھدا نام خدا دے میں دتا قیدو نوں چورماں چا ہیرے
تیرا خیر ہویا سانوں جس ملیا ٹلی دوہاں دے سروں بلا ہیرے
ایس وچّ تیرا کجھ بھلا ہوسی مٹھا بول تے خیر کما ہیرے
مقبل یار ملایا اے ربّ تینوں شکر ونڈ کے پیر منا ہیرے
98
ہیر آکھدی رانجھیا حیف کیتو دتو قیدو نوں چورماں چا میاں
پولا بالسی جائ بخیل لنناں دیسی ستیاں کلاں جگا میاں
اکّ دودھ دے وچّ رلا دیوے قیدو لنناں ہے بری بلا میاں
دل رانجھے دے وچّ وسواس پیا مقبل کرے خدا خدا میاں
99
ہیر رانجھے توں قیدو دا نام سن کے پریشان حیران غم ناک ہوئی
غصہ کھائکے قیدو دے مگر دوڑی دوڑ دھپّ دے نال ہلاک ہوئی
وچّ راہ دے قیدو نوں جا پھڑدی گھنّ چورماں تہمتوں پاک ہوئی
گھنّ چورماں رانجھے دے پاس آئی مقبل یار دے پیراں دی خاک ہوئی
قیدو دا چوچک کول جا کے ہیر رانجھے دے عشقَ بارے دسنا
100
مساں مساں کر کے قیدو رات کٹی چوچک سیال دے پاس اٹھ آنودا اے
جو کجھ ہیر دا رات نوں حالَ ڈٹھا قصہ آکھ تمام سنانودا اے
پیر اپنے چغل نے کہی ماری لہو ہیر تے رانجھے دے نہانودا اے
مقبل چغل دا ستیاناس ہووے اگے اپنا بھیڑیا آنودا اے
101
چوچک بھکھیا قیدو دی گلّ سن کے اکھیں گہریاں متھے تے وٹّ پایا
نال قہر دے رنگ تغیر ہویا غصہ کھائکے ہیر دے پاس آیا
کہندا ہیر نوں گجّ کے شیر وانگوں سانوں جم کے تدھ کلنک لایا
غصہ تھمیاں رہے نہ مقبلے دا سینے وچّ تندور طوفان تایا
102
چوچک آکھدا ہیر نوں ذائقے جی تینوں وڈھّ کے ندی رڑھاوساں میں
چوری لک کے چاک تے جاونی ایں تینوں سچ دی پیا سناوساں میں
کھہڑا چاک دا چھڈّ دے منّ کیہا نہیں دوہاں دی الکھ چکاوساں میں
تیرے باب تازیر جو آؤندی اے اصلا مقبلے تھیں پچھ آوساں میں
103
ڈردی باپ توں ہیر نے چپّ کیتی زارو زار روندی اٹھ گئی ڈیرے
جیؤ وچّ کچیچیاں کھاؤندی سی قیدو لنگے تے اکھیاں پئی پھیرے
ویلا پائکے رانجھے دے پاس جاندی کہندی پاپ لایا ایس خیر تیرے
نال برے دے مقبلا بھلا کرناں کیوں کر آیا وچّ شعور تیرے
رانجھے دا اپنے آپ نوں دوشی مننا تے ہیر دا تسلی دینا
104
رانجھا آکھدا بھلا ہاں آپ ہیرے تیشا اپنے پیر میں لایا اے
چنگا تکیا سی مندا ہوئِ گیا میرا ہونی نے عقل گوایا اے
پھلّ بیجیا سی کنڈا اگّ پیا ویکھو سماں انرتھ دا آیا اے
مقبل یار دا کجھ گناہ ناہیں اگے اپنا پھیڑیا آیا اے
جواب ہیر
105
ہیر آکھدی فکر نہ کریں رانجھا تیری جھوردی بری بلا میاں
نہیں سنگدی سولیاں پھاسیاں توں قاضی شرع دے جھگڑساں جا میاں
آپ کٹساں بنی پر مول تینوں تتی لگن نہ دیوساں وا میاں
آئی مقبلے دی جا مرانگی میں شاہد حالَ دا آپ خدا میاں
ہیر دا غصے وچّ قیدو دی جھگی نوں اگّ لاؤنا
106
ہیر رانجھے دا جی دھرائکے جی وداع ہوئکے اٹھ کے گئی ڈیرے
قیدو ڈٹھیاں ہیر نوں تیر وہندے چلے وسّ تاں کٹّ کے کھائے بیرے
قیدو لنگے دی جھگی نوں اگّ پھوکی ہیر ستیاں باہر آ پائے پھیرے
جھگی بجھّ کے مقبلا سواہ ہوئی قیدو لنگے نوں رکھیا ربّ میرے
107
جس رات سی ہیر نے اگّ پھوکی اس رات قیدو جھگی وچّ ناہا
مارے ربّ دے باجھ نہ مرے کوئی سولی چاڑھ ویکھو بھانویں دے پھاہا
ہونی ہوگ انہونی نہ ہووندی اے بھانویں واچ پوتھی پھولو سدّ صاحا
قیدو آن کے جھگی دا حالَ ڈٹھا سڑیا مول تے مقبلا سبھ لاہا
108
قیدو آکھدا نڈھیئے حیف کیتو میری جھگی نوں اگّ لگائیو ای
لہو نھاتی ایں زالمیں شوہدیاں دے تیرے جی تے مہر نہ آئیو ای
ٹوپی گودڑی دست رومال سہیلی سنے کتکے بھنگ جلائیو ای
بھڑکی عشقَ دی مقبلا بھا تیری پانی پا نہ مول بجھائیو ای
109
ہیر آکھدی قیدو نوں پیش تیرے میاں اپنا پھیڑیا آیا ای
جیہیا کیتا ای نال نمانیاں دے ہتھو ہتھ خدائ تھیں پایا ای
اکّ لائکے کسے نہ امب چوپے پھروانہ نوں شہتوت نہ لایا ای
جیہا بیجیں توں مقبلا لئیں سوئی آپ ربّ سچے فرمایا ای
چوچک کول قیدو دی فریاد
110
قیدو ہیر دی جا فریاد کیتی چوچک سیال دے ذائقے پاس رویا
ہیر پجّ کے پئی خیال میرے میرا وسنا جھنگ محال ہویا
کنڈیاری دی سیج وچھائکے جی کوئی نہیں آرام دے نال سویا
ویری سویں نہ مقبلا سون دیوے دلوں داغ نہ بدی دا لہے دھویا
111
چوچک آکھدا قیدو نوں جی شالہ تیری جھگی نوں پھیر بناوساں میں
کھان پین دی خبر دو وقت لیساں بدن کپڑے تساں پہناوساں میں
تیرا گیا سو کلّ اسباب دیساں سگوں ہور بھی کجھ پہنچاوساں میں
نڈھی ہیر نوں لیا کے کسے ویلے تیری مقبلا صلح کراوساں میں
112
رلکے ہیر دے ماپیاں متا کیتا پلے ہیر نوں کسے دے لائیے جی
دیندے میہنے لوک شریک سانوں شرمندگی کویں مٹائیے جی
جنہاں بیٹیاں کواریاں بالغاں نے گھریں تناں دے پیر نہ پائیے جی
کوئی بھلا جیہا خاندان دسے چلو مقبلے تھیں پچھ آئیے جی
113
چوچک آکھدا ذائقے کازیئے نوں میاں ہیر دا کاج رچایا میں
چاول چھڑ کے رکھیا پیہ آٹا رنگارنگ دا داج رنگایا میں
سوہے ساویاں دی کوئی سدھ نائیں زیور بہت انوپ گھڑایا میں
کتھے منگساں دس توں ہیر تائیں مقبل تدھ توں پچھنے آیا میں
114
قاضی آکھدا رنگ پور کھیڑیاں دی مینوں نگری بہت پسند آئی
ستّ پیڑیئے تالیامند کھیڑے دھن مال دی نہیں جے کمی کائی
اجو کھیڑے دا لاڈلا نام سیدا جس اوسنوں جایا دھنّ مائی
مقبل آکھدا چوچکا لگّ آکھے اوتھے بھیج لاگی باہمن ڈوم نائی
115
باہمن سدیا نے سائت پچھنے نوں مجلس بیٹھے نے آئکے سبھ بھائی
باہمن نیک مہورت دسّ دتا ایناں بھیجیا کھیڑیاں ولّ نائی
اجو کھیڑے دے من وچ خوشی ہوئی جدوں اوسنوں ہیر دی منگ آئی
دھونسا عشقَ دا نویں سر وجیا اے مقبل لکھی جو ربّ نے ہوگ سائی
116
شگن کرن دے واسطے سدّ لڑکا وچّ مجلسے آن بہائیو نے
جھولی لڑکے دی شگن دی پا شکر روک سو رپئییڑا پائیو نے
ہور رسم رسوم دا کم سارا ہتھیں اپنی سبھ کرائیو نے
مقبل ڈومنیاں صدیاں گاؤنے نوں راگ رنگ دے ڈھول وجائیو نے
117
کارج شگن دے کرن توں ہوئے فارغ فکر کیتو نے روٹی کھواونے دا
ہتھ دھوائکے لاگیاں ساریاں نوں اگے رکھیا خانچا کھاونے دا
لگے کھاونے کھنڈ تے چاولاں نوں سخن کردے نے بہت سلاہونے دا
کھانا کھائکے ہو مفز راضی مقبل پڑھن الحمد سناونے دا
118
جد بیٹھے پھر مجلس دے وچّ سارے خوشی عیش دے نال آرام کیتا
ستّ لنگیاں ریشمی کھیس بھارے ہور نقد دا ڈھیر تمام کیتا
مجلس لائکے بیٹھے نے سبھ کھیڑے لاگی ٹورنے دا سامان کیتا
اگے دھریونے آن کے لاگیاں دے مقبل بولکے ایہہ کلام کیتا
119
جا آکھؤ عاجزی مہر تائیں تساں کیتا ہے کرم فقیر اتے
جا پہتی ہے سرے دی پگّ میری ایس کم تھیں عرش منیر اتے
نہ ہندا ہے مول بیان اوہدا جیکر آوے زبان تقریر اتے
مقبل تساں نے پار اتارنا ہے میرا آسرا انت ہے پیر اتے
120
اجو کھیڑے نے عاجزی لاگیاں نوں سبھ اپنے حالَ دی کہہ سنائی
میں تساں نوں مول نہ کجھ دتا میری رکھنی شرم ہے تساں بھائی
لاگی شگن دوائکے کھیڑیاں نوں کیتی جھنگ سیالاں نوں اٹھ دھائی
مقبل خوشی ہوئے دل ماپیاں دے سینے ہیر سیال دے بھاہ لائی
121
ہوئیاں رندیا ہیر دے ماپیاں نوں پاندھا سدّ کے ساہ سدھائیونے
جو کجھ ہیر نوں کھیڑیاں بھیجیا سی سکے سودھرے سدّ وکھائیونے
مراسناں آئیاں خبر سن کے گاون سوہلے ڈھول وجائیونے
دل مقبلے دا چاء توڑیونے گلے ہیر دے چھرا چلائیونے
سہیلیاں دا ہیر نوں اسدی شادی بارے دسنا تے ہیر دا دکھ
122
سنی ڈھول آواز سہیلیاں نے کہن ہیر نوں جا ودھائییں نی
دن پندراں نوں آوس جنج تیری سیدے کھیڑے نوں توں پرنائییں نی
ہیرے چاک دی یار سداؤندی سیں، لڑ سیدے دے ماپیاں لائییں نی
پیارے مقبلے دا کجھ وسّ ناہیں تقدیر نے بنھ چلائییں نی
123
ہیر آکھدی مرو گھمائیؤ نی کہی غیب دی چھری چلائیا جے
اچنچیتڑی چپ چپاتڑی نوں جھولی چنگ فراقَ دی پائیا جے
سکھی سیج میں رانجھنے نال ستی کیہی مار کے لتّ جگائیا جے
ہیر کہے سہیلیو مقبلے توں غیر محرماں نال رلائیا جے
124
کڑمائی دی سئیاں توں گلّ سن کے ہیر حالَ تھیں بہت بےحال ہوئی
کہندی زہر منگائکے کھا مرساں نسبت میری تاں رانجھے دے نال ہوئی
مولے صبر قرار نہ آؤندا اے اٹھ ماں تے مندڑے حالَ روئی
ملکی ہیر دا رنگ تغیر ڈٹھا مقبل حالَ تھیں بہت بےحال ہوئی
125
ماں روئکے پچھدی ہیر تائیں تیرے باب کی ورتیا دسّ ہیرے
ہن منگی ہیں رنگ پور کھیڑیاں دے گھر ذائقے وسّ تے رسّ ہیرے
حکم کریں جو منّ کھلوتیاں میں بھیت دسّ مینوں متّ نسّ ہیرے
مقبل جھوردی پھیر بلا تیری سائیں نال توں کھیڈ تے ہسّ ہیرے
126
ہیر آکھدی روئکے ماں تائیں اج ڈھول کیہا ویہڑے آیا ای
دو خصم دیویں دھی اپنی نوں تیرے جیؤ تے ایہہ کی آیا ای
رانجھا روز میثاق دا یار میرا اج کل نہ ہتھ لگایا ای
ہیر کھیڑے نوں مقبلا نانہہ کردی ناحقّ دا پٹنا پایا ای
127
ہنجھ کیر کے ہیر نوں ماں کہندی دھیاں بیٹیاں دا کر راہ ہیرے
دیندے مہنے کلّ شریک سانوں تیرا ویکھ کے حالَ تباہ ہیرے
اک وارگی ہی مکھ اپنے توں لوئی شرم دی مول نہ لاہ ہیرے
کوئی خاتر تلے نہ لیانودی نی مقبل کھیڑیاں دا بادشاہ ہیرے
128
ہیر آکھدی رانجھے دے نام اتوں ہٹّ ہٹّ بے عذر وکاؤنی ہاں
رانجھا جس زمین تے پیر دھردا اس خاک دے وارنے جاؤنی ہاں
اکو دل آہا سوئی لیا رانجھے بھسّ کھیڑیاں دے سر پاؤنی ہاں
اقرار مونہوں تصدیق دل تھیں مقبل دین ایمان نبھاؤنی ہاں
129
ماں آکھدی چاکدی رنّ ہوئکے کی وٹناں کھٹناں کھاونا ایں
ٹکڑے برکدا پھرے بیگانیاں دے تینوں اوس کی کھٹّ کھلاونا ایں
چیہ چڑھی مہاستی ہوونی ایں تینوں چاک تھیں ہتھ کی آونا ایں
نہیں مندی آکھیا مقبلے دا پیاری عاقبت نوں پچھتاونا ایں
130
ہیر آکھدی امبڑیئے میریئے نی میرے سنیں کجیئڑے دکھ والے
کھیڑا کرے تینوں رانجھا یار مینوں مٹھے بول رنجھیٹے دے مکھ والے
دھنّ بھاگ میرے جسدا کونت رانجھا گئے دکھ آئے دن سکھ والے
مقبل یار دا شوق ہے بسّ مینوں منگن دولتاں نعمتاں بھکھ والے
131
تیرے نال نہ بولیا جانودا ای توں تاں بہہتیاں رکتاں چاونی ایں
جیؤ آؤندا ماں نوں بولنی ایں حق ادب نہ مول پچھاننی ایں
جھگا نگھرے پیو دا چوڑ کیتو سر ماں دے کھیڑا چاونی ایں
مقبل وانگ نہیں کوئی فکر گھر دا چنگا کھانودی تے موجاں ماننی ایں
132
ماں ہیر نوں آکھدی تتیئے نی نہیں آؤندا شرم حیا تینوں
نال چاکدے اکھیاں لائیاں نی نہیں مول جہان دی وا تینوں
اساں پکیاں تے تساں کھادھیاں نے نہیں کتن تے تمبن دا چا تینوں
لذت نال ہنڈھاؤندی ایں مقبلے نوں متّ رہے ہیرے پچھتا تینوں
133
ہیر آکھدی امبڑیئے میریئے نی دھروں لکھیا بھلا نصیب میرا
میں تاں ڈردی ہاں غیر تھیں گلّ کولوں رانجھا چاک ہے خاص حبیب میرا
میرے درد دا کجھ علاج ناہیں فضل ربّ دا ہوگ طبیب میرا
تریہے کال نہ جاوساں کھیڑیاں تے مقبل ترسدا ہوگ رقیب میرا
ملکی دا چوچک نوں ہیر دا حالَ دسنا
134
ملکی ہیر دا سخت جواب سن کے چوچک سیال نوں جا سمجھانودی اے
میاں ہیر نے موڑ کے لاہ بدھی چٹی پگّ نوں داغ لگانودی اے
مار کٹّ رہی سمجھا رہی نڈھی چالیوں باز نہ آنودی اے
دیندی گالیاں سوہریاں پیکیاں نوں مقبل یار دا نام دھیانودی اے
135
چوچک بھکھیا ملکی دی گلّ سنکے غصہ کھائکے ہیر دے پاس آیا
کہندا آئکے نڈھیئے نج جمیں سانوں جم کے تدھ کلنک لایا
نہیں ٹلدی چاک تے جاؤنے توں مار سٹیگا تھاں جو ربّ بھایا
روشن نام سیال دا جگّ سارے نڈھی ہیر نے مقبلا کھوہ پایا
136
ہیر آکھدی بابلا بڈھیا وے تینوں رتی شعور نہ آیا ای
مرنا جیؤنا رانجھے دے نال میرا سارے جگّ نوں کوک سنایا ای
مارے ربّ دے باجھ نہ مرے کوئی اساں کئی ویری ازمایا ای
ہیر اپنے قول تے دیگ پہرہ مقبل عاشقاں ناؤں دھرایا ای
137
چوچک آکھدا روئکے ہیر تائیں تینوں پویگی ربّ دی مار ہیرے
نیک بخت جہی دس آؤندی سی ہوئیؤں بریاں دی ہن سردار ہیرے
ماں پیو دے آکھے نہ لگنی ایں آپ ڈٹھڑے کرنی ایں یار ہیرے
ماپے جنہاں نے مقبلا رنج کیتے ہوگ تناں تے ربّ بے زار ہیرے
138
ہیر آکھدی بابلا عقل گئیؤ بولیں دھیاں نوں کیہی زبان میاں
پاکدامناں بیبیاں حق کیتے چھوڑ جاوناں جنہاں جہان میاں
میرا رانجھے دے نال نکاح پڑھیا پنجاں پیراں نے وچّ بیابان میاں
غیر شرع دے باب نوں منّ ناہیں مقبل ویکھ کتاب قرآن میاں
139
چوچک سیال دی ہیر نے نشا کیتی ڈر ڈر کے وقت لنگھاؤندا ای
جل بل کے کوئلہ ہو گیا مارے غصے دے طعام نہ کھاؤندا ای
مساں مساں تڑپھدے رات کٹی رنگارنگ دے فکر دوڑاؤندا ای
مقبل چاک نوں چا جواب دیئیے چوچک ایہہ صلاحَ بناؤندا ای
چوچک دا رانجھے نوں غصے ہو کے جواب دے دینا
140
چوچک رانجھے نوں چا جواب دتا اتھے نہیں تساں دی جا میاں
اسیں مجھیاں نوں چروا لیساں من بھاؤندے سوہلڑے گا میاں
نڈھی ہیر نوں تدھ بدراہ کیتا ڈبا جھنگ سیالاں دا ناں میاں
اسے رکھ دا مقبلا برا منگیں جسدا کھائیں میوہ مانے چھاں میاں
141
رانجھے سنے الامبھڑے چوچکے دے رنگ چہریوں لدّ سدھاؤندا ای
رانجھا نظر نہ مول اتانہ کردا مونہوں بولنے تھیں شرماؤندا ای
نیویں دھون کر کے پیا زمیں کھودے کوئی گلّ نہ مول دہراؤندا ای
مقبل باجھ ملامتاں عاشقاں نوں مزہ عشقَ دا مول نہ آؤندا ای
142
چوچک رانجھے توں مجھیاں کھوہ لئیاں کاماں ہور شتاب منگانودا اے
وسّ رانجھے دا مول نہ چلدا اے نمونجھان ہو ہیر تے جانودا اے
مجھیں کھسّ لئیاں تیرے باپ ہیرے اوہ سنیں نہ بات سمجھانودا اے
ہیرے کس دا چاک سداؤساں میں مقبل خاتر تلے نہ لیانودا اے
143
ہیر آکھدی رانجھے نوں جان میری تیری بندی ہاں جچر میں جیونی ہاں
میرے مرن تے جے رضامند ہوویں زہر گھول پیالڑا پیونی ہاں
میاں ہور تے بندی نوں یاد ناہیں جامہ عشقَ تساڈے دا سیونی ہاں
مقبل چار مجھیں دل رکھ ساڈا منتدار غریبنی تھیونی ہاں
144
ہیر رانجھے دا جی دھرائکے جی زاری روندی ماں دے پاس آئی
مائی چاک نوں باپ جواب دتا ناہِ کیتی سی اوس تقصیر کائی
مائی بہت نے تھاں اشراف تائیں دل صاف نوں نہیں ہے کمی کائی
باراں ورھے کیتی مقبل چاکری نی حق منگدا دیؤ تاں اٹھ جائی
145
جو کجھ آکھیا ہیر نے ماں تائیں ملکی چوچکے نوں سمجھانودی اے
باراں ورھے دی رانجھے دی طلب ہوئی گنڈھ مال دی دیؤنی آنودی اے
ہن جاہ منا توں چاک تائیں ایہہ گلّ سانوں بھلی بھانودی اے
چوچک آکھدا ذائقے سدّ لیاوو ملکی مقبلے نوں سدّ لیانودی اے
ملکی تے چوچک دا رانجھے نوں مناؤنا
146
ملکی آکھدی بخش گناہ ساڈا کجھ دل تے مول نہ لیاونا ایں
ماپے پتراں نوں لکھ آکھدے نے تساں کھٹناں تے اساں کھاونا ایں
اٹھ ذائقے خبر لے مجھیاں دی ویلے شام دے گھراں نوں آونا ایں
مقبل مڑ قدیم دا یار رٹھا اساں منتاں نال مناونا ایں
147
رانجھا مجھیاں چارنے اٹھ ٹریا پچھوں ہیر بھتا لے کے آؤندی اے
میرا مرن جیون تیرے نال رانجھا سنجی خلق پئی بھسّ پاؤندی اے
ہتھیں اپنے رانجھے نوں ہیر جٹی چوری میہر دے نال کھواؤندی اے
پیارے مقبلے دے نال بیٹھ گوشے رو رو اپنا حالَ سناؤندی اے
148
مینوں تتی نوں بہت تپا ناہیں جیؤن جوگیا ویکھ احوال میرا
کیتا برہوں قصاب کباب وانگوں اجے چھڈدا نہیں خیال میرا
بھانویں جان نہ جان قربان کیتا تیرے نام توں جان تے مال میرا
دامن لگی دی مقبلا شرم تینوں منی نام خدائ سوال میرا
149
اک روز رنجھیٹے نوں تاپ چڑھیا کیہا ماہیاں ہیر نوں ذائقے جی
خیر رانجھے دی منگدی ہیر جٹی اگے ربّ دے ہتھ اٹھائکے جی
سر اپنا واردی رانجھنے توں گھولیا سبھ کبیلڑا چائکے جی
مقبل یار سلامتی لوڑنیاں ہاں ساری خلق نوں کہے سنائکے جی
150
ہیر چوڑیاں بھنیاں وال کھوہے زاری روندڑی رنگ وٹایا سو
تلیاں پاڑدی ہتھ مروڑدی نوں مولے صبر قرار نہ آیا سو
بھنی گئی پھر رانجھے دے پاس جٹی نال شوق دے گلے لگایا سو
تاپ رانجھے دا مقبلا گیا کتھے جد ہیر نے مکھ وکھایا سو
151
رانجھا آکھدا عاشقاں صادقاں نوں ہیرے تاپ دی کجھ پرواہ ناہیں
جنہاں مڈھ دے یار نوں کنڈ دتی ڈھوئی تنھاں نوں وچّ درگاہ ناہیں
جنہاں صدق ثبوت ایمان تنھاں قول توڑنے جیڈ گناہ ناہیں
مقبل اپنے قول تے دیگ پہرہ پر ہیر دا کجھ وساہ ناہیں
152
ہیر آکھدی ہیلکے جان رانجھا تینتھے چوریاں کٹّ کے لیاونی ہاں
لکھ تہمتاں شوہرتاں جھلنی آں اتے چاک دی یار سداونی ہاں
ادھی رات نوں چیر کے جھلّ رانجھا تتی موت قبول کے آونی ہاں
جے کر مقبلا اٹھ کے زہر دیویں مٹھا کھنڈ توں جان کے کھاونی ہاں
ہیر تے رانجھے نوں اکٹھے ویکھ کے ہیر دے بھرا سلطان دا غصہ
153
بھائی ہیر دا نام سلطان جسدا بیلے سیر شکار نوں آیا اے
رانجھا ہیر سلطان دی نظر پوندے اسدے جی تے قہر بی آیا اے
فکر کیتا سو دوہاں دے مارنے دا لوکاں منتاں نال ہٹایا اے
مقبل ہیر تے رانجھے دا حالَ سارا ماں باپ نوں آکھ سنایا اے
154
کہندا ہیر دا برا احوال دسے نڈھی چالیوں باز نہ آنودی اے
اج کل اساڈا نکّ وڈھّ جاسی ستاں پیہڑیاں نوں ننگ لانودی اے
نال چاک دے جاوسی اٹھ نڈھی ویلا تکدی وقت لنگھانودی اے
اوہنوں کہو جو چالیوں باز آوے مقبل اساں نوں بھلی نہ بھانودی اے
155
وداع ہوئکے رانجھے توں ہیر آئی ماں لڑن لگی ویہڑے آؤندی نوں
بھیڑی تتیئے نی برا راہ پھڑیو نہیں لجّ حئی چاک تے جاؤندی نوں
کھیڑا ردّ کے چاک قبولنی ایں عمر گزریا چاک ہنڈھاؤندی نوں
مقبل چاک نمانے دا چھڈّ کھہڑا ماں ورجدی نڈھی اکھاؤندی نوں
156
زاری روئکے آکھدی ہیر نڈھی ساڈے پئی ہیں کیہی خیال مائی
جس چاک دے میہنے دیونی ایں میرا مرن ہے چاک دے نال مائی
نہیں جانودا میٹیا کسے کولوں جو کجھ لکھیا جلّ جلال مائی
قاضی شرع دے ڈھوئکے مقبلے نوں میرے سنیں جواب سوال مائی
157
ماں آکھدی بھیڑیئے تتیئے نی کریں چاک نتھاویں دا مان کوڑا
کتھوں پہنسیں ہار ہمیل ہیرے کتھوں پہنسیں والیاں نتھّ چوڑا
تیرے باپ دیاں مجھیاں چاردا اے سر چکّ کے لیانودا نت کوڑا
راتیں لیٹدا اے اپر ستھراں دے مقبل سر پٹکہ اپر تان بھورا
158
ہیر آکھدی منگ ہاں چاکدی میں دل غیر تے مول نہ لیاؤنی ہاں
ستھر رانجھے دا لیف تلائیاں نے بھاہ کھیڑیاں دے پلنگھ لاؤنی ہاں
ونگاں پہنساں چوڑے دی تھاں مائی بدلے نتھّ دے لونگ ہنڈاؤنی ہاں
دھنّ بھاگ میرے جیہدا کونت رانجھا مقبل یار دا نام دھیاؤنی ہاں
ماں-پیو دا ہیر دی شادی دی تیاری کرنا
159
ملکی ہیر دا سخت جواب سن کے پھر گلّ نہ مول دھرانودی اے
لاگی بھیج کے رنگ پور کھیڑیاں دے ترت جنج بلا منگانودی اے
اٹوارے نوں ڈھکناں کھیڑیاں نے کائی گلّ نہ آکھی جانودی اے
مقبل یار نوں خبر نہ مول ہندی ماں ہیر نوں بنھ بٹھانودی اے
160
زوراوری بحال کے ہیر کھارے مل وٹناں تیل چڑھائیو نے
ہیر روندی دا وسّ نہ چلدا اے ان پچھیا شگن منائیو نے
دل شادیاں جاننجیاں مانجیاں دے خوشی ہوئکے ڈھول دھرائیو نے
لارے لائکے مقبلا رانجھنے نوں آخر پجّ کے دغا کمائیؤ نے
161
ہیر وٹنا دھوئکے بھنّ چوڑا پاڑ کپڑے انگ بھبوت لائی
سئیاں ہار سنگار کریندیاں نی بھا ہیر سیال دے غمی آئی
نڈھی کھاونا پیونا ترک کیتا کر تھکے نے منتاں باپ مائی
مقبل کہے نہ لگدی ماپیاں دے ہیر دوستی چاک دے نال لائی
رانجھے نوں ہیر دی شادی دا پتہ لگنا تے اسدی ہیر نال ملاقات
162
جائ آکھیا پالیاں رانجھنے نوں اج آونی ہیر دی جنج میاں
پچھوں آکھینگا مول نہ دسیو نے اٹھ جاوسی ساہرے کنج میاں
تیرا قول قرار برباد ہویا اٹھ تخت ہزارے نوں ونج میاں
ملیں جینودے جی توں ہیر تائیں مقبل نیک صلاحَ ہے انج میاں
163
رانجھا پالیاں توں ایہہ گلّ سن کے گھر چل کے نائیاں دے جانودا اے
مٹھی نائن نوں ذائقے ملیا رانجھا رو رو اپنا حالَ سنانودا اے
دے کے پنج روپیئے تے اک لنگی من مٹھی دا چا پرچانودا اے
ہیر میل مینوں جویں جاننی ایں مقبل واسطہ خدا دا پانودا اے
164
خاتر جمع کر رانجھے نوں کہے مٹھی تینوں ہیر نوں آن ملاوساں میں
کوئی پھندھ فریب بنائکے جی تیتھے ہیر نوں پکڑ لیاوساں میں
بٹھلائکے روبرو دوہاں تائیں کھاناں اکسے تھال کھواوساں میں
مقبل یار پیارے دی کنج گوشے راتیں کسّ کے سیج وچھاوساں میں
165
بٹھلائکے رانجھے نوں پلنگھ اتے مٹھی ہیر سیال تے جانودی اے
رانجھے یار ضرور بلائییں نیں کنیں ہیر دے جا سنانودی اے
ہیر مٹھی توں رانجھے دا نام سن کے جامے وچّ نہ مول سمانودی اے
مٹھی نال بے خبر ہی ماپیاں توں پیاری مقبلے تے بھجی آنودی اے
166
ہیر ویکھ کے رانجھے نوں خوشی ہوئی رانجھے ہیر نوں رو الزام دتا
بے خبر ہی اٹھ کے چلیؤں نی سانوں پالیاں ایہہ پیغام دتا
باراں ورھے کیتی تیری نوکری نی تدھ اوڑک نوں ایہہ انعام دتا
مقبل نام معشوق دا رکھ لیتا ہور سبھو اﷲ دے نام دتا
167
ہیر آکھدی رانجھے نوں جان میری کیہے ترکھڑے وین الاؤنا ایں
جل بل کے کوئلے ہو گئی آں بار بار کیوں تتی نوں تاؤنا ایں
ہائِ ہائِ مٹھی نہیں جاندی ساں نیہں لائکے بھرم گواؤنا ایں
مقبل کسے بے درد پڑھایا اے زخم لا کے ملھم نہ لاؤنا ایں
168
رانجھے ہیر اکٹھیاں روز سارا گل مل کے دکھڑا روئیو نے
سینے اپروں داغ فراقَ والا نال ہنجھوآں مل مل دھوئیو نے
سکھی وسدے چنگیاں بیلیاں نوں ربّ آن کجیئڑا ڈھوئیو نے
مقبل یار دا کجھ گناہ ناہیں لکھے اپنے مار وگوئیو نے
169
رانجھا آکھدا اے میں جاونا ہاں مینوں ہسّ کے دے رضا ہیرے
جیوندا رہا تے ملاں پھیر تینوں مر گیاں پناہ خدا ہیرے
آخر رناں دی ذات بے وفا ہندی میں ڈٹھا اے خوب عظمہ ہیرے
سخن راستی آکھیا مقبلے نے نہیں رناں توں میہر وفا ہیرے
170
ہیر آکھدی قول توں پھراں جے میں برے حالَ ہو مراں مردود میاں
میتھوں ہوئیاں سبھ بے بس گلاں دل وچّ رہنا خوشنود میاں
کلّ جیؤ جامہ تیرے پیش کیتا تیرا درس میرا مقصود میاں
تیتھے جیؤندی مکھ نہ موڑساں میں مقبل موئی تاں کہیں درود میاں
171
رانجھا ہیر سیال توں وداع ہویا زاری رونودا اٹھ کے گیا بیلے
لگا ٹکراں مارنے جائے اوتھے جتھے ہیر سیال دے نال کھیلے
دل آکھدا یار ہن جدا ہویا جے چاہے آپ خدا میلے
مقبل طعام نہ رچدا عاشقاں نوں نینیں نیند نہ آؤندی کسے ویلے
172
رانجھا حالَ تھیں ہوئِ بےحال گیا رہا صبر شعور قرار توں جی
سدھّ بدھ جہان دی بھلّ گئی منہ موڑیا یار اغیار توں جی
ہیر نام رسول دے بخش مینوں منگے ربّ رحیم غفار توں جی
اناالحق کہندا منصور وانگوں مقبل ذرا ناں سنگدا دار توں جی
173
غم رانجھے دے کملی ہیر ہوئی کیتا رانجھے نوں ہیر دے عشقَ جھلا
ہور دکھ تے درد ہزار چنگے پر ایس وچھوڑے توں مرن بھلا
گھر ذائقے ماں نوں ہیر کہندی میرے دوتیاں دے سر پیا کھلا
مائی ہیر وچھوڑیؤ رانجھنے تھیں مقبل ربّ تھیں پاوینگی خیر سلاّ
174
ملکی ویکھ کے ہیر دا شوخ دیدا چوچک سیال نوں جائ سمجھانودی اے
جو کجھ ہیر تھیں سخت جواب سنیاں اوویں آن کے ترت سنانودی اے
دھیاں ہورناں دے ساڈی دھاڑ جمی مولے کسے توں وہم نہ کھانودی اے
تھاں ماریئے مقبلا ہیر تائیں نہیں اساں نوں لیک لوانودی اے
175
دھیاں مارنیاں وڈا گناہ ہے نی چوچک ملکی نوں آکھ سناؤندا اے
خونی دوزخاں دے وچّ ساڑنیگے پچھوتانودے وقت نہ آؤندا اے
جھوٹھی شرع دے ڈھوئکے ہیر کرو چوچک رنّ دا جی دھراؤندا اے
گھروں چلیا مقبلا نموجھاناں کول قاضی دے چل کے آؤندا اے
176
قاضی آکھدا میہر جی خیر سلاّ وڈے ویلے کیوں اٹھ کے آؤندا ایں
کسے نال کوئی جھگڑے دا معاملہ حئی صورتَ حالَ تے موہر کراؤندا ایں
کہڑی شرع دی بات نوں پچھنا ایں کس گلّ دا مغز پچھاؤندا ایں
مقبل کھڑا ہے آرزو مند تیرا آکھ مہر جی کی فرماؤندا ایں
177
چوچک آکھدا روئکے کازیئے نوں میاں ہیر نوں بھلا پڑھایا ای
منہ آؤندا بولدی ماپیاں نوں اوہنوں شرم حیا نہ آیا ای
نال چاک دے اکھیاں لائیاں نے ماں باپ دا ناں گوایا ای
سمجھاؤ توں سدّ کے ہیر تائیں مقبل ایہہ کی سانگ بنایا ای
178
قاضی قلم داوات منگا لیندا لکھے ہیر نوں ترت پیغام میاں
خدمتگار نوں سدّ کے کہے قاضی جا کے ہیر نوں دیہہ پیغام میاں
حکم شرع دے پکڑ لیاؤ نڈھی اک گھڑی نہ دیہو آرام میاں
جائ لکھیا مقبلا کازیئے دا دتا ہیر دے ہتھ غلام میاں
179
ہیر ادب دے نال پیغام تائیں چمّ چٹّ کے سر پر چا دھردی
جائ محکمے شرع دے رزو ہوئی نڈھی مارنوں کسے توں نہ ڈردی
ہتھ بنھ کے روبرو کازیئے دے کھلی ہو کے ستّ سلام کردی
رنگ ہیر دا مقبلا سرخ ہویا منا چوچکے دے ورت گئی زردی
سوال-جواب قاضی تے ہیر
180
قاضی پکڑیا ہیر نوں رکتاں توں ایمان دی صفت سنا خاں نی
ور دین ماپے کریں آپ ڈٹھا کس دتی ایہہ متّ سنا خاں نی
کھیڑا ردکے چاک کبولنی ایں کتھے عقل گئیؤ فرما خاں نی
ہیرے مقبلے توں شرماؤنی ایں گھنڈ کھولھ کے مکھ وکھا خاں نی
181
ہیر آکھدی روئکے کازیئے نوں میاں کیہیاں رکتاں چائیاں نی
لے کے رشوتاں کریں خشامتاں جی گل اپنے پھاہیاں پائیاں نی
رانجھا روز میثاق دا یار میرا اج کل نہ اکھیاں لائیاں نی
مقبل یار دے نام توں لکھ واری گھول گھتیاں وار گھمائیاں نی
182
قاضی آکھدا چھوڑ چترائیاں نی استاد دا آکھیا منّ ہیرے
نیک بخت ہو صلاح کر نال کھیڑے دلوں کفر دا جندرا بھنّ ہیرے
کیہا وٹناں کھٹناں کھاؤناں ایں اکھوائکے چاک دی رنّ ہیرے
محتاج ہے رات دن قوت دا نی پلے مقبلے دے نہیں دھن ہیرے
183
ہیر آکھدی قاضیہ حکم تیرا اپنے سرے دے زور تے منساں میں
پر رانجھے دے نال جو قول میرا دین نبی دے تیک نہ بھنساں میں
نہیں سنگدی سکیاں بھائیاں توں دتا ربّ دا سر پر جھلساں میں
مقبل ورجدی تھاؤں توں اگّ پئی جٹی کہے مہاستی چلساں میں
184
قاضی آکھیا شرع تے چل ہیرے شیطان دے راہ نہ جائیے نی
ماں باپ دا آکھیا منّ لئیے ہیرے گلّ نہ مول دہرائیے نی
ہیرے حق حلال پچھان لئیے جان بجھ حرام نہ کھائیے نی
پیارے مقبلے جیہیاں عاشقاں نوں چا بھیکھ دیدار دی پائیے نی
185
ہیر آکھدی تابیا شرع دی ہاں میں منیاں حکم قرآن دا جی
راہ عشقَ دا اساں تاں من لیتا قاضی نفس دا راہ شیطان دا جی
رانجھے نال میں اکھیاں لائیاں نے میرا سبھ کبیلڑا جاندا جی
دماں باجھ غلام ہاں مقبلے دی دلوں منیاں قول زبان دا جی
186
قاضی آکھدا ایہہ سوال میرا بھورا سمجھ کے کریں خیال ہیرے
شاہد کون ہے کس نکاح پڑھیا کیوں کر ہویا چاک حلال ہیرے
جان بجھ حرام کماؤنی ایں تیرا ہووسی برا احوال ہیرے
وچّ دوزخاں پائکے ساڑیئینگی مقبل چھٹنا ہوگ محال ہیرے
187
ہیر آکھدی رانجھے دے نال پڑھیا پنجاں پیراں نے آن نکاح میرا
توں تاں حق نوں کریں نہکّ میاں تیرے نال لیکھا درگاہ میرا
رانجھا منگ لیا درگاہ توں جی قاضی رانجھے دا راہ سو راہ میرا
ناؤں نبی دے بخشیگا بندیاں نوں مقبل حشر دے روز اﷲ میرا
188
قاضی آکھدا جیوں توں جاننی ایں ہیرے منّ کہیا استاد دا نی
کفر چھوڑ دیہہ ضدّ نوں چھڈّ ہیرے بھلا ہوسیا زدّ اولاد دا نی
دنیا جیونا خواب خیال وانگوں مر جاوناں راہ ہے آدی دا نی
مقبل عاشقاں دا منّ لئیں کہیا روز حشر دے وقت ہے داد دا نی
189
ہیر آکھیا قاضیہ گھول گھتی تیرا حکم مناں سردار تھیواں
میرے چمّ دیاں جتیاں پہن میاں جے میں عذر کراں گنہگار تھیواں
ایپر ایہہ ہنیر نہ ہوگ میتھوں رانجھا چھڈّ کے کھیڑے دی نعر تھیواں
مقبل یار دے نال قرار میرا غیر محرماں تھیں بے زار تھیواں
190
قاضی ہیر دے حالَ تے رحم کیتا ہولی چوچکے نوں سمجھاؤندا اے
ہیر جاندی پیچ در پیچ ڈاہڈھے اس دے نال نہ میچیا جاؤندا اے
جھوٹھا ہوئکے روبرو کازیئے دے چوچک گلّ نہ مول دہراؤندا اے
مقبل قاضی نے صاف جواب دتا چوچک ہو جھوٹھا گھر آؤندا اے
191
ہیر بولکے ستّ سلام کیتے حضرت قاضی تھیں شکرگزار ہو کے
مولے کہے نہ لگدی ماپیاں دے ہتھ دھو بیٹھے لاچار ہو کے
نڈھی کھاونا پیونا ترک کیتے بیٹھی ماپیاں توں بے زار ہو کے
ہیر مول نہ لوڑدی کھیڑیاں نوں پچھوتاوسن مقبلا خوار ہو کے
ہیر دی جنج دا آؤنا
192
وچّ جھنگ سیال دے گل ہویا ویکھو ہیر سیال دی جنج آئی
ماننجیں لین آئے اگوں جنج تائیں دیندے جا ودھائیاں ڈوم نائی
گلیں جاننجیاں دے رنگارنگ جوڑے ترکی تازیاں دا نہیں انت کائی
شہر آ وڑے سوہنے ڈھیر ڈٹھے مقبل آکھدا اوہناں دی دھنّ مائی
193
جنج آئِ وڑی کڑیاں لین آئیاں کئی سہیلیاں ہیر دی جنج تائیں
جنج ویکھ کے بہت مافوز ہوئیاں سر جھون کے کہندیاں دھنّ سائیں
سیدے کھیڑے نوں کڑیاں نے گھیر لیتا پروار پوندا جویں چند تائیں
آن اتری ہیر دی جنج ساری تد مقبلے ذائقے جھات پائی
194
وجن توتیاں سوہنیاں نوبتاں جی جنج ویکھنے نوں جگّ آنودا اے
نچن سینکڑے تائفے لولیاں دے چند جنہاں نوں ویکھ شرمانودا اے
خوبسورتاں دا جس راگ سنیاں کئی مدتاں تاب نہ لیانودا اے
قدر راگ دا مقبلا مرد جانے نامرد نوں مول نہ بھانودا اے
195
سدّ ڈومنی نوں شکر دے ملکی کہندی کھیڑے نوں سدّ لیا خاں نی
مولی نال چا کچھّ خاں گبھرو نوں رنگ رنگدے گاؤنے گا خاں نی
دیوا چھاننی دے وچّ بال رکھو من بھاؤندے سگن منا خاں نی
دیہہ سٹھنیاں ڈھول وجائکے نی مقبل عشقَ دی گلّ سنا خاں نی
196
مارن چھمکاں گالیاں دین کڑیاں صاحب روپ تے مشک ہنڈھادیاں نے
گھوڑی ہیٹھ دیوں ہیر نوں کڈھیو نے خوشی نال بہہ گاؤناں گاندیاں نے
جوڑا شگن دا کھیڑیاں بھیج دتا سئیاں ہیر نوں چا پہناندیاں نے
مٹھّ کھولھ کے ہیر نوں پا چھلا مقبل بھڑکدی نوں بھڑکاندیاں نے
197
اج نتھّ سہاگ دی نکّ سوہے کنی والیاں بھابیاں پائیاں نے
ہیر پہن پلنگھ تے جا بیٹھی ہور نڈھیاں پاس بہائیاں نے
دم مارنے دی کوئی جا ناہیں اوتھے ہور نہ کوئی وڈیائیاں نے
ہیر جیؤ دے وچّ حیران ہندی مقبل رب دیاں ویکھ رزائیاں نے
198
اکٹھیاں ہو سیالناں سبھ آئیاں آپو اپنی بنت بنا میاں
دیوا عقل دا آن کے بالیونے اگے وگدی برہوں دی وا میاں
کڑیاں گھوڑا بہیرڑا لے آئیاں مٹھی نائن دے من وچ چا میاں
لئے پنج رپئییڑے روک مٹھی مقبل کھیڑیاں کرے دعا میاں
199
رات پئی تاں سدیا جاننجیاں نوں آن مانجیاں طعام کھواونے نوں
جاننجی آئکے بیٹھے دیوانخانے لاگی آؤندے سگن مناونے نوں
تھال پور کے کھنڈ تے چاولاں دے رکھے لیائکے جنج دے کھاونے نوں
کھانا کھا جاننجی بھرپور ہوئے مقبل لگے نے شگن مناونے نوں
200
دل شادیاں مانجیاں جاننجیاں دے بھا ہیر تے رانجھے دے سوگ میاں
ملیا لوڑدے وسّ نہ چلدا اے پیا اوہناں نوں لکھ وجوگ میاں
مچھی وانگراں تڑپھدے باجھ پانی پیا برہں دا آنکے بھوگ میاں
کھڑے کھسّ لے جاؤ سن ہیر تائیں تیرے باب کی مقبلا ہوگ میاں
201
سیالاں قاضی نوں ذائقے سدّ آندا دندے اوسنوں فرش وچھا میاں
قاضی فرش تے چوکڑی مار بیٹھا نیت خیر نوں ہتھ اٹھا میاں
مسلمان دے پنج بنا پچھدا سیدے کھیڑے نوں پاس بٹھا میاں
مقبل ہیر دا پڑھن نکاح لگا اول ربّ دا نام دھیا میاں
202
تیرا پڑھیگا اج نکاح ہیرے سئیاں جائ کیہا خبردار ہو نیں
پرسوں اپنے ساہرے جاؤسیں نی وچ ڈولڑی دے اسوار ہو نیں
متر رانجھے نوں دیہہ پیغام کوئی قول اپنے تے وفادار ہو نیں
مقبل یار ملایا ربّ تینوں ہیرے کدی تاں شکرگزار ہو نیں
203
ہیر آکھدی سنو سہیلیؤ نی میں تاں سچ دی گلّ سنانودی ہاں
رانجھے چاک دے نام توں لکھ واری وار سٹیاں گھول گھمانودی ہاں
زبردستی دا راہ نیارڑا اے کھیڑے نال نہ کدی میں جانودی ہاں
مقبل یار وچھنیاں جگ ہوئے پئی کونج دے وانگ کو لانودی ہاں
204
سئیؤ کنگھیاں سیس کروتّ میرے لہو نال گندائیاں اج دھڑیاں
سرمہ اکھیاں دے وچّ خاک گھتے رہے نین نمانی دے لا جھڑیاں
سئیؤ ہسّ ناہیں طوق گل میرے باہیں ہین ہتھوڑیاں ہتھ کڑیاں
کوئی مقبلے نوں میتھے سدّ لیاؤ نہیں ذائقے رانجھے دے پاس کھڑیاں
سیدے تے ہیر دے نکاح دا بیان
205
حرف شرع دا قاضی نے یاد کیتا قصہ درد دا چا بھلائکے تے
سیدے کھیڑے نوں لیائکے وچّ مجلس پاس قاضی دے جا بہائکے تے
قاضی ہیر تے سیدے دا عقد بدھا نیت خیر نوں ہتھ اٹھائکے تے
مقبل سیدے نوں پاس بہائے قاضی شکر حق دا چا دھیائکے تے
206
دو شاہد تے اک وکیل کر کے بھیجے ہیر دے پاس ہراؤنے نوں
اول پڑھ بسملا تے پنج کلمے لگے صفت ایمان سناؤنے نوں
دل جان تھیں ہوئکے بہت راضی شرطاں دسدے بیان بتاؤنے نوں
مقبل ہو وکیل تے شاہد دونویں گئے ہیر تے شرع مناؤنے نوں
207
وکیل ذائقے ہیر دے پاس بیٹھا گردے بیٹھیاں چاچیاں تائیاں نے
کئی نڈھیاں تے کئی روپ بھریاں ہور ڈومنیاں دین ودھائیاں نے
کئی نائناں تے کئی ڈومنیاں نے کئی ویکھنے دے چا آئیاں نے
مقبل ہیر دے پاس وکیل بہہ کے گلاں شرع دیاں آکھ سنائیاں نے
208
ہیر کہے وکیل نوں سنیں میاں میں تاں سچ دی گلّ سنانودی ہاں
پنجاں پیراں نے بنھیا عقد میرا اسے فعل تے سچ کمانودی ہاں
رانجھے نال قدیم دی دوستی اے مولے کسے توں وہم نہ کھانودی ہاں
کھیڑا کیتا قربان میں مقبلے توں میں تاں جھوٹھ نہ ذرا الانودی ہاں
209
غصہ کھا وکیل بھی آکھدا اے دھیاں بیٹیاں دا کر چجّ ہیرے
چوچک باپ سلطان ہے سکا بھائی ملکی ماں دی رکھ توں لجّ ہیرے
خیال دل توں دور کر جھوٹھ دا نی پردہ سبھ سیالاں دا کجّ ہیرے
آ واسطہ ربّ رسول دا نی کہیا مقبلے دا منّ اج ہیرے
210
ہیر دے جواب وکیل تائیں کیتا سخن قبول توں نہ میرا
میں اپنے سچ تے رہاں قایم محرم دل دا ربّ اﷲ میرا
ماں باپ دے نال کی غرض مینوں گیا اٹھ تمام وساہ میرا
کتھے مقبلے لکھیا دسّ مینوں دوجی وار دا پڑھن نکاح میرا
211
اٹھ آیا وکیل منہ پھوگ ہو کے ہیر دتا جواب ہے صاف میاں
جائ چوچکے نوں اوہ آکھدا اے ہیر بولدی لام تے قاف میاں
زہر دیئکے پچھنا وید کولوں کس دسیا ایہہ انصاف میاں
مقبل ہیر تے رانجھے دا عیب سبھو کیتا ربّ رحیم معاف میاں
212
اکٹھے ہوئکے سبھ سیال آئے بیٹھ مصلحت اک اٹھائیے جی
کتھے کھوہ پئیے زہر کھا مریئے وطن چھوڑ کے بھرم گوائیے جی
گل پے پلہ کریئے جا منت اگے ہیر دے سیس نوائیے جی
جے اساں نے بھلّ وگاڑیا ای مقبل ربّ دا واسطہ پائیے جی
چوچک دی ہیر نوں نصیحت
213
جائ ہیر نوں آکھدا مہر چوچک جنج کھیڑیاں دی بیٹھی آئکے نی
کہے باپ دے لگّ توں نڈھیئے نی شرم رکھ توں پیر منائکے نی
روشن نام سیالاں دا جگّ سارے کیوں ڈوبنی ایں کھوہ پائکے نی
آئِ منّ لے آکھیا مقبلے دا دل وچّ توں ربّ دھیائکے نی
214
ہیر بولدی متھے تے پا تیوڑی سن لے جواب توں باپ میرے
توں دیویں نصیحتاں بابلا وے نہیں آؤندے سخن پسند تیرے
رانجھے نال میں سیج تے ستڑی ہاں عقد بنا گئے پنج پیر میرے
مقبل رانجھے دے نال پیار میرا نہیں مول پسند قبول کھیڑے
215
چوچک اٹھ کے آؤندا کازیئے تے ہیر گلّ نہ مندی مول کائی
پگّ لاہ کے زمیں دے نال مارے ہتھ مار کے آکھدا نج جائی
ردّ کردی ہے کھیڑیاں جاننجیاں نوں ہیر دوستی چاک دے نال لائی
کوئی نیک تدبیر توں دسّ میاں مقبل پچھنے آیا ہے تدھ بھائی
216
قاضی آکھدا چوچکا سنیں بھائی باجھ دغے نہ ہووسی کم تیرا
اوہ فکے اصول دی خوب واقف نہیں آکھنا کجھ پسند میرا
گلاں نال نہ آوینگا وار اسدے ناحقّ دا کریں توں کیہا جھیڑا
مقبل لگدا اکھیا برا اس نوں بے اختیار ہے عشقَ نے پایا گھیرا
217
چوچک آکھدا قاضیہ ظلم کیتو دتا توں جواب بھی ٹھوک میاں
میرا کیہا نہ مول قبول کیتو دین میہن اٹھ کے لوک میاں
دو جھوٹیاں آئکے کے لویں میتھوں توں تاں ہیر نوں ذائقے روک میاں
ہویا مقبلا کھیڑا بے زار میتھوں چبھی کالجے کرد دی نوک میاں
قاضی دا ہیر نوں نصیحت دین آؤنا
218
قاضی لوبھ تھیں بہت خوش حال ہویا جامے وچّ نہ مول سما میاں
ربّ قاضی دا سلب ایمان کیتا زر باجھ نہ کوئی پرچہ میاں
زر چا فولاد نوں نرم کردا زر باجھ نہ کوئی آشنا میاں
مقبل دین دنیا زر لوڑیئے جی ہے زر باجھ نہ بھین بھرا میاں
219
قاضی ہیر نوں آکھ سناوندا ہے نہیں آؤندا شرم ہیا تینوں
جنج کھیڑیاں دی بوہے آ بیٹھی نہیں مول جہان دی وا تینوں
ہیرے حق حلال نہ کھاونی ایں کس کیہا حرام نوں کھا تینوں
ہیرے چھوڈ خیال رنجھیٹڑے دا مقبل دیویگا نہیں سزا تینوں
220
ہیر آکھدی قاضیہ کریں طوبہ ناحقّ دا جھورنا پاؤنا ایں
ہیر رانجھے توں چا چھڈائکے جی کھیڑے نال نکاح پڑھاaنہ ایں
نہیں ڈردا توں ربّ دے خوف کول دھیاں بیٹیاں ست دھراؤنا ایں
ہیر کرے طوبہ ایہناں کھیڑیاں تھیں مقبل کاسدے لئی اکاؤنا ایں
221
ہیر آکھدی قاضیہ برا کیتو کی وٹنا ایس جہان توں جی
ایس شرا توں اساں نوں عذر ناہیں جو کجھ لکھیا دیکھ قرآن توں جی
روز حشر ہوساں دامنگیر تیری نہیں ڈرانگی مول رحمٰن توں جی
مقبل نہیں خدا دا خوف تینوں کیوں نسدا ہیں ایمان توں جی
222
سن ہیر دا صاف جواب قاضی لاچار ہو بہت حیران ہویا
پنجیں کپڑیں قاضی نوں اگّ لگی تیغ غصے دی نال بے جان ہویا
گھمنگھیر تے دکھاں دے فکر اندر کھا گردنی بہت غلطان ہویا
کیہا منّ لے آکھیا ہیر میرا جانی مقبلے نال احسان ہویا
223
قاضی بخش خدا دا واسطہ ای کیہا پایا ای آن ناحقّ جھیڑا
رانجھے یار دے نال میں رس رہی سبھ جان دا انگ تے ساک میرا
چپّ کر زبان نوں بند کر لے نہیں مندی آکھیا مول تیرا
مقبل نہیں نصیحتاں کم میرے مینوں پایا ہے عشقَ تے آن گھیرا
224
قاضی لے جواب تے اٹھ گیا جائ چوچکے نوں سمجھانودا اے
دو شاہد تے اک وکیل کر کے ناحقّ دا حق بنانودا اے
ڈردا مول نہ خوف خدا دے توں جان بجھ کے دغا کمانودا اے
آکھ مقبلا لیکھ درگاہ نوں جی کون جمیاں جو مٹانودا اے
225
اک بھور تازی سروپا خاصہ سو روک رپئیڑا پائیو نے
نال مجھّ سی اک انعام دے کے من قاضی دا چائ منائیو نے
سرخ اشرفی پنج سے روک ٹکا دونا ایس تھیں مہر سنائیو نے
اجو کھیڑے نوں ملن ودھائیاں جی مقبل ہیر نوں وقت چا پائیو نے
226
خوشیاں ماندے تے کردے عیش عشرت کیتا اپنا فضل خدا میاں
ہور لاگڑی پاتڑی خوشی ہوئے جنہاں جی دے وچّ سی چا میاں
دتے سے روپئے وی روک اوہناں ہور لوکاں تھیں دون سوا میاں
مقبل چھڈّ خیال توں لاگیاں دا گل قاضی دی آکھ سنا میاں
227
قاضی نال اقرار جو کیتا چوچک دو مجھیاں جھٹّ منگانودا اے
دو مجھیاں قاضی نوں سونپ دیوے پھیر اپنا حالَ سنانودا اے
تیرا ہویا غلام میں باجھ دماں ویچ لیو جے تساں نوں بھانودا اے
مقبل کیتا احسان جو نال میرے ساری عمر نہ مول بھلانودا اے
228
خاتر جمع کر بہے سی منجیاں تے لاہ دکھ اندیشہ تے سبھ بھارا
اجو کھیڑے نوں ملن ودھائیاں جی بھا ہیر تے رانجھے دے پیا دھاڑا
ڈھاڈی گانودے راگ سنانودے نے ٹکے وند کنگالاں نوں کیتا وارا
کوہن بکرے طعام پکاؤندے نی مقبل کھاونے آیا جگّ سارا
229
جس رات سی ہیر دی جنج آئی اس رات رنجھیٹے نے بھکھ کٹی
چاول کھنڈ تے گھیؤ پئی خلق کھاوے رانجھے چاک نے مول نہ پان چٹی
وچّ بیلے دے مجھیاں چاریاں سی کٹّ چوری لیانودی ہیر جٹی
بھار عشقَ دا مقبلا بہت اوکھا منزل باجھ جیوں راہ وچّ پنڈ سٹی
230
ہتھ جوڑ کے بینتی کرے رانجھا ساڈے نال کیہی کیتی چال ربا
باراں ورھے میں جوہد کمایا سی ہویا ہور فقیر دا حالَ ربا
کٹک آئکے پئے سر کھیڑیاں دے لیا لٹّ اساڈڑا مال ربا
بحر عشقَ دا مقبلا کھرا اوکھا بانہہ پکڑ کے جھبّ نکال ربا
231
اٹھے پہر رہندی ہیر پاس میرے کوئی پیا وچھوڑا کمال مینوں
کھان پین نہ سجھدا باجھ اسدے وسر گیا تمام خیال مینوں
کدی ہووے جے کرم خدا دا جی ہیر ملیگی شوق دے نال مینوں
ویکھ مقبلا کڈھ کے فعال میری کدی ہووے جے ہیر وصال مینوں
232
اک غیب تھیں آن آواز ہوئی خاتر جمع کر رانجھیا جھور ناہیں
تیری قسمت دے وچ ہے ہیر لکھی ایہہ گلّ ہے سچدی کوڑ ناہیں
پنجاں پیراں نے کیتا ہے کم تیرا گلّ کھیڑیاں دی منظور ناہیں
ہیر مال ہو رہی رنجھیٹڑے دا ایہہ ربّ توں مقبلا دور ناہیں
233
زوراوری بھائیاں چاڑھی ہیر کھارے بنھ دتو نے ہتھیں جھبّ گاناں
ہیر روندی نوں پائیو نے ترت چوڑا رکھیں شرم توں قادرا مہرباناں
سیدے کھیڑے نوں پاس بہائیونے کیتا ظلم حرامیاں پشیماناں
روز تیسرے چوچکے کھٹ رکھی مقبل داج دتا سارا کارخاناں
234
اکی جھوٹیاں ہیر نوں داج دتا نقد جنس دا کجھ شمار ناہیں
سیدے کھیڑے دے من ودھائیاں نی ہیر رانجھے نوں صبر قرار ناہیں
میاں یاراں توں یار وچھوڑدا اے ہور فلک نوں کوئی درکار ناہیں
بنی کٹنی مقبلا بندیاں نے تقدیر سیتی تکرار ناہیں
رخصت ویلے ہیر دا ورلاپ
235
ہیر میڈھیاں پٹّ کے وال کھوہے روندی وچّ سیالاں دے دھم پائی
متیں دیندیاں حالَ نہ جان دیاں نہیں جان دیاں جیؤ دی گلّ کائی
زوراوری حرامیاں ظالماں نے وچّ ڈولی دے بنھ کے ہیر پائی
مقبل حالَ توں ہوئے بےحال پئی جد کھیڑیاں پالکی سرے چائی
236
مار کٹّ رہے سوٹے ٹٹّ رہے مہیاں کھیڑیاں نال نہ جاندیاں نے
مولے چرن نہ گھاہ نہ پین پانی مارے دکھ دے بہت اڑاندیاں نے
ہیر آکھدی ماں نوں کول بہکے مہیاں چاک بغیر نہ جاندیاں نے
اگے مقبلے دے تسیں رکھ دیہو پئیاں جاندیاں ڈھلّ نہ لاندیاں نے
237
ملکی ذائقے چاک نوں ڈھونڈ آندا کہندی ہیر نوں جا پچاؤنا ایں
تیرے باجھ نہ مجھیاں جاندیاں نے نہیں کم اساڈا رہِ جاؤنا ایں
ساری عمر جو نیکیاں کیتیاں نی تویں اج بھی کرم کماؤنا ایں
میرے اؤگناں دا کجھ انت ناہیں مقبل تساں ہی پار لنگھاؤنا ایں
238
سن کے ملکی دی بینتی رانجھنے نوں اکھیں شرم پئی دل مہر آئی
کھونڈی چکّ کے ہیر دے نال ٹریا چاؤڑ چگڑ نہ رہی سو مول کائی
مگر رانجھے دے مجھیاں اٹھ ٹریاں وچّ لوکاں دے ایہہ کرامات پائی
آہیں ماردا ہیر دے نال ہویا مقبل ونجھلی درد دے نال واہی
239
راہ جانودے اک تھاں جائے بیٹھے جی لوچدا سیر شکار تائیں
سبھے گھوڑیاں دے اسوار ہوئے مارن ہرن پاہڑے روزگار تائیں
پاس ڈولی دے چاک نوں چھڈیونے نال اپنے چار قہار تائیں
ہویا فضل تے ہیر دا لگا مقبل ملی نشنگ ہو یار تائیں
240
اٹھی ہیر تے سدیا رانجھنے نوں وچّ ڈولی دے بیٹھ توں آ میاں
تیرے میہنے اساں قبول کیتے نہیں کسے تھیں مول شرما میاں
ایہناں دوتیاں دا ربّ ناس کرے نال صدق دے ہتھ اٹھا میاں
مقبل جؤندے جی گل لا مینوں میرے دلے دی اگّ بجھا میاں
241
رانجھا خوف کہاراں دا نہ کردا ڈولی ہیر دی وچّ نشنگ جاندا
ہیر کھولھ پٹار پکوان دتا رانجھا یاد کر ربّ پکوان کھاندا
کہندا عشقَ تیرے لیکاں لائیاں نی ٹمک چکّ کے کھیڑیاں نال آندا
دتا ربّ دا سر پر جھلیا میں نہیں آکھیا مقبلا کجھ جاندا
242
ہیر آکھدی تتی نوں تاء ناہیں جیؤن جوگیا سوال خدا دا اے
لائی شونق نوں روندیاں جان گئی میرے تتی دے جیؤ نوں داغدا اے
پیریں پئی نوں اپروں لتّ مارے حیف ایہہ بے درداں دا قاعدہ اے
ہندے تان نتانیاں ہو رہی مقبل ایہہ حیاتی دا فائدہ اے
243
ہیرے ثابتی ویکھ لے پالیا میں تیرے نال جو قول قرار ہے نیں
کیتا کجھ نہ جان دا بنی اوکھی دل اک تے درد ہزار ہے نیں
طوبہ ترک ہے خدی تکبری توں میرا عاجزی نال پیار ہے نیں
بھانے خلق جہان دے جیؤندا ہاں مقبل مویاں توں پرلے پار نیں
244
مارے کھیڑیاں ہرن تے بہت پاہڑے حکم نال کباب بناؤندے نے
سارے کھا کباب محظوظ ہوئے خاتر ہیر دی بھی رکھواؤندے نے
مجلس لا اجاڑ دے وچّ بیٹھے خوشی نال شراب منگاؤندے نے
مقبل ڈھاڈیاں دی جوڑی سدّ کے تے رنگ رنگ دے راگ گواؤندے نے
ہیر دی ڈولی وچ ویکھ کے کھیڑیاں دی رانجھے نوں مارن دی صلاحَ
245
کھیڑے کھان شراب کباب بہہ کے محظوظ ہو ڈولی دے پاس آئے
وچّ ڈولی دے چاک نوں ویکھیونے آتش غصے دی اوہناں دے جی تائے
فکر کیتو نے چاک دے مارنے دا اکھیں گہریاں متھے تے وٹّ پائے
آن پئے نی مقبلا رانجھنے تے دکھ لگدا کوکدا ہائے ہائے
246
مالا گلے دی ہیر نے توڑ دتی خاتر یار دی پجّ بنانودی اے
مالا گلے دی ٹٹّ کے کھنڈ گئی کائی گلّ نہ آکھنی جانودی اے
سارے کھیڑیاں رل صلاحَ کیتی ساڈے ننگ نوں ہیر گوانودی اے
مقبل مار گوائیے چاک تائیں ایہو جی اساڈے نوں بھانودی اے
247
مالا چگنے پاس بہایا سی نہیں ہویا اوپرا چاک میرا
لائی کسے جے ایس نوں پھلّ دی وی زہر کھا مراں ایہو واک میرا
سانوں عشقَ مزازی دی لوڑ ناہیں مولٰی جاندا عشقَ ہے پاک میرا
نال چاک دے ساک چروکنا ہے مقبل جاندا انگ تے ساک میرا
248
کھیڑے رانجھے دے کھہڑیوں باز آئے سن کے ہیر دا سخت جواب میاں
چلے اٹھ کے رنگ پور کھیڑیاں دے aہ تاں بجلی وانگ شتاب میاں
تہمت ہیر دے زمیوں دور ہوئی ہویا رانجھے دا پاک حساب میاں
پہنچے منزلیں رنگ پور کھیڑیاں دے مقبل آکھدا نال ہجاب میاں
249
پانی وار کے چھنے دے وچّ پیتا سسّ ویکھ کے بہت نہال ہوئی
جیہا پتّ سی ربّ نے نونہہ دتی دیکھ دوہاں نوں بہت خوش حال ہوئی
اک مہر رپئیڑے پنج دتے سر چمّ کے بہت خوش حال ہوئی
مقبل کھا کچیچیاں جی اندر ہیر حالَ تھیں بہت بےحال ہوئی
250
سہتی آکھدی بھابیئے ہو راضی تیرے ناؤں توں جائ ننان واری
اکھیں کھولھ کے ہیر نے نظر کیتی بھلّ گئے شعور تے عقل ساری
رنگ زرد ہویا اڈّ گئی سرخی درد دکھ دے نال پچھاڑ ماری
مقبل عشقَ رنجھیٹے دا وچّ سینے لا گیا بے خبر ہی تیر کاری
251
چوری کٹّ تیار کر کھیڑیاں نے ونڈی سبھ کبیلڑے خیش تائیں
جو کوئی بوہے آیا نہ گیا خالی راضی کیتا کنگال درویش تائیں
جتنی چیز سامان ویاہ دا سی خوشی ہوئی تمام دل ریش تائیں
مقبل اوڑک ہویا ویاہ چنگا صاحب دندا ہے رزق ہمیش تائیں
252
سہتی ہیر دے پاس کٹّ لیائی چوری گھیؤ میدا تے کھنڈ رلائکے جی
کر منتاں عاجزی پوے پیریں ہیرے خواہ توں ربّ دھیائکے جی
تیرا فکر اندیشڑا دور ہووے سیدے آندی ہیں توں پرنائکے جی
مقبل ہیر نہ کھانودی مول چوری جان پہنچی ہے لباں تے آئکے جی
253
رات پئی تے ہیر وضو کرکے پڑھ نفل نماز گزاردی اے
دعا منگ کے اپنا حالَ آکھے وچّ دلے دے لیکھ وچاردی اے
رکھیں ربا توں شرم حیا میرا وچّ دل دے ایہہ چتاردی اے
رکھی ہوئی امانت ایہہ پاس میرے مقبل ہیر رنجھیٹڑے یار دی اے
254
تیل چوئکے پلنگھ وچھائیو نے سیدا ہیر دے نال سلاونے نوں
باہوں پکڑ بہاندیاں جا سئیاں گلاں کر دیاں من پرچاونے نوں
بیڑے پان دی چبّ کے سیدا بیٹھا مشک لاؤندا ہیر دے بھاونے نوں
سہتی ہسّ کے آکھدی مقبلے نوں رکھیں شیرنی ہیر دے کھاونے نوں
255
مٹھی نائن بھی آکھدی ہیر تائیں اپر پلنگھ دے ذائقے سوں ہیرے
لاہ کپڑے اپنے رکھ سارے اٹھ سیج وچھائکے سوں ہیرے
مل وٹنا ہار سنگار سارا ہور مشک لگائکے سوں ہیرے
سیدے مقبلے یار پیارڑے نوں نال ہکّ دے لائکے سوں ہیرے
256
ستی ہیر جاں ذائقے پلنگھ اتے پچھوں لگا ہے سیدے دا دا میاں
لاچار ہو بہت حیران ہو کے آیا پلنگھ تے قدم اٹھا میاں
جتی لاہ کے پلنگھ تے لتّ دھردا دل اوسدے وچّ سی چا میاں
باہی بھجّ پئی پیر وچّ موچ آئی مقبل کردا سی ہائِ ہا میاں
257
پیر سج گیا بہت درد ہوئی خلقت آؤندی سیدے دے ویکھنے نوں
اک آکھدی گھٹّ کے پیر بنھوں اک دین صلاحَ پیر سیکنے نوں
ملن تیل تے اٹّ دا سیک کردے وید اؤودے نے دارو دسنے نوں
دعا ہیر دی ربّ قبول کیتی کڑیاں آؤندیاں مقبلا ہسنے نوں
258
مٹھی ذائقے رانجھے نوں خبر کردی ہیر آکھدی صبح نکاح میاں
ربّ کیتے نے کم آسان ساڈے دشمن ہوئے نے سبھ تباہ میاں
ملناں تیرا تے ساڈا ہے کھرا اوکھا اٹھ تخت ہزارے نوں جا میاں
زندہ رہے تاں ملانگے مقبلے نوں مر گئی تاں خدا پناہ میاں
زنانیاں دا شادی دیاں رسماں پوریاں کرن آؤنا
259
مٹھی آکھ کے ایہہ گلّ دوڑ آئی اسنوں پچھے سی کم ضرور میاں
لسی مندی کھڈاؤندی ہیر تائیں دل سیدے دے ہور صرور میاں
آئیاں ہو اکٹھیاں سبھ رناں ہر اک سی شکل دی حور میاں
مقبل لاہ چھلا وچّ تھال پایا ہیسی لسی دے نال بھرپور میاں
260
اک در ہیر بیٹھی اک در ہویا سیدا گردے پایا ہے رناں نے آن گھیرا
نالے ہسدیاں کھیڈدیاں گاؤندیاں نے آ ہو اکٹھیاں کرن جھیڑا
پئیاں جھاکدیاں مورنیاں وانگ سبھے چھلا تھال تھیں لیانودا ہتھ کہڑا
مقبل چھلا آؤندا ہتھ ہیر دے جی پشیمان خوار بھی ہویا کھیڑا
261
دوجی وار انگوٹھڑی پھیر پائی سیدا ہوئِ بیٹھا خبردار میاں
اکھیں میٹ کے مول نہ جھاکدا ہے ہیر پھیر ہوئی ہشیار میاں
پچھے ہوئکے بیٹھی اے ہیر جٹی ہو بیٹھے نے پھیر تیار میاں
بسملھا کر ہیر نے ہتھ پایا لیائی مقبلا دوسری وار میاں
262
تریجی وار رپئییڑا روک پایا سبھ رناں نے ہیر دے خیال ہو کے
ایہو وار ہن رہی ہے آ ہیرے کھیڈ ہسّ توں سیدے دے نال ہو کے
نال حکم خدائ دے کھیڈیا سو ہیر اٹھ کھلوتی خوش حال ہو کے
جسدا لاگ روپیہ سی لیا اس نے مقبل گیا سیدا بےحال ہو کے
263
نائن کھیڑیاں دی اٹھ آئی فجرے سر ہیر دا کھوہل نہاونے نوں
سر کھوہل کے ڈوری نوں پاس رکھدی وال کھوہلدی دہیں دے پاونے نوں
پانی گرم کر کے بھانڈا دھرے اگے دھوون واسطے میل اٹھاونے نوں
مقبل قید فرنگ دی ہیر ہوئی جیؤ لوچدا کویں چھڈاونے نوں
264
وٹنا گھول کے چھنے دے وچّ آندا جا ڈومنی ہیر دے پاس دھردی
ملے تیل تے راگ سنانودی ہے گلاں ہسّ کے ہیر دے نال کردی
سینے وچّ فراقَ رنجھیٹڑے دا گجھی پیڑ کلیجے دے وچّ جردی
آکھے مقبلا کرو علاج کوئی میری جان عذابِ توں پئی ڈردی
265
ہیر نہا چکی کڑیاں جمع ہوئیاں جویں چند دے گرد پروار ہوئی
ہتھ پکڑ لیتی کنگھی ڈومنی نے وال واہنے نوں تیار ہوئی
کنگھی واہ پھلیل لگانودی ہے مشک عطر تے بہت گلزار ہوئی
منہ چمکیا چند دے وانگ مقبل صورتَ ہیر دی اپر اپار ہوئی
266
سر گند کے مولڑی پائیو نے زلفاں لٹک رہیاں پیچ کھائکے جی
گھڑی لائکے خوب شنگاریو نے کڑیاں وہٹیاں بیٹھیاں آئکے جی
حسن ہیر دا ویکھ سلاہیو نے سورج چند بھی رہے شرمائکے جی
عشقَ رانجھے دا مقبلا پھوک رہا جھولی ہیر دی بھاہ لگائکے جی
267
نکّ نتھّ سوہے کنیں والیاں جی موہن مالڑی گلے دے وچّ پائی
چونپکلی تے تختیاں ہور مالا ہسہار ہمیل سنگار لائی
ہتھیں کنگناں تے باہیں لال چوڑا سرمے اکھیں دے وچ بہار لائی
مقبل رات دا ہویا سامان سارا خاتر سیدے دی بہت پسند آئی
268
لاگی ہوئے اکٹھے نی سبھ آئے لگے سیدے نوں آئے نہلاونے نوں
نہا دھو پوشاک لگا بیٹھا ماں واری سدکڑے جاونے نوں
لوک اجو نوں دین مبارکاں جی ڈھاڈی آؤندے راگ سناونے نوں
مدد ہیر دی آئے نی پیر پنجے مقبل ہیر دا جی دھراونے نوں
269
ڈاہ پلنگھ وچھایا ہیر سیتی سیدا اٹھ کے ہیر دے پاس آیا
لاہ کپڑے سبھ پوشاک ساری جتی لاہ کے پلنگھ تے پیر پایا
رومال کھولھ کے شیرنی دھری اگے پلہ ہیر دے منہ تھیں دور چایا
بھلّ گیا ای عقل شعور سارا مقبل ہیر نوں سیدے جاں ہتھ لایا
270
غصے ہوئکے سیدے نوں ہیر آکھے میری وینی نوں ہتھ نہ لا میاں
کر وضو نماز میں پڑھ لواں تے توں گھڑی اک بیٹھ استا میاں
ذرا صبر کر کے اتھے بیٹھ جائیں نہیں خوشی چاہے جتھے جا میاں
مقبل ہیر دے جی نوں بنی اوکھی کرے یاد خدا دا ناں میاں
271
کر کے وضو شتاب نماز پڑھدی فارغ ہوئکے عاجزی بہت کردی
غم دکھ تے سول ہزار درداں پیڑ نت کلیجے دے وچّ جردی
ربا رکھیں توں شرم حیا میرا ایہناں ویریاں تھیں میں تے پئی ڈردی
ربا لئیں چھڈا توں مقبلے نوں نہیں ویلڑے کسے ہے ہیر مردی
272
کھیڑا پلنگھ تے آئے دراز ہویا غم فکر اندیسڑا دور کیتا
باہوں پکڑ فرشتاں چکّ لیتا ہڈی پسلی بھنّ کے چور کیتا
اکو ضرب لگا کے سخت دیہی سولی چاڑھ خدا منظور کیتا
ہن آیا ہے مقبلا پیش تیرے کسے وقت جو کوئی غرور کیتا
273
طوبہ طوبہ پکاردا اٹھ نٹھا ہائے ہائے پکاردا گھریں آیا
رہا عقل شعور نہ مول میرا جد ہیر دے پلنگھ تے پیر پایا
پچھوتانودا وقت وہانڑے نوں جد ہیر نوں ذائقے ہتھ لایا
ایہہ ہیر ہے حق رنجھیٹڑے دا مقبل حکم درگاہ توں ایہہ آیا
274
سہتی آئکے پچھدی ہیر تائیں کس ماریا سیدے نوں دسّ خاں نی
میں آئی ہاں واسطے پچھنے دے گھنڈھ کھولھ میرے نال ہسّ خاں نی
گلّ اپنے دلے دی دسّ مینوں خوشی ہو گھر کھیڑیاں وسّ خاں نی
کر شکر خدا دا بہت ہیرے سیدے مقبلے توں متّ نسّ خاں نی
275
ہیر آکھدی سہتی نوں قسم سیتی تینوں سچ دی گل سناونی ہاں
مینوں خبر ناہیں ایس کم دی نی میں تاں قسم قرآن دی کھاونی ہاں
میں تاں اٹھی ساں پڑھن نماز تائیں تینوں آکھ بیان بتاونی ہاں
پلنگھ پیا خالی میں تاں آن ستی مقبل جھوٹھ نہ ذرا الاونی ہاں
276
دن دوسرے تیسرے سبھ کھیڑے کٹھے ہو بیٹھے پھیر آئکے جی
کر جمع سیالاں دے سبھ لاگی لئے اپنے پاس بلائکے جی
دتی روک روانگی کھیڑیاں نے رخصت کیتے نے سبھ بہائکے جی
مقبل جھنگ سیالاں نوں رواں کیتے پینڈا کٹّ پہنچے گھریں آئکے جی
رانجھے دا تخت ہزارے نوں روانہ ہونا
277
ہتھ دتی ودائیگی کھیڑیاں نے رانجھا جھنگ سیالاں نوں گھلیا اے
رانجھے راہ سیالاں دا چھڈّ دتا پھیر تخت ہزارے نوں چلیا اے
ملیا ذائقے بھائیاں بھابیاں نوں پانی رزق نے مار اتھلیا اے
مقبل کھیڑیاں نے بہت برا کیتا رانجھا ہیر کولوں موڑ گھلیا اے
278
بھائی ویکھ کے رانجھے نوں خوشی ہوئی شکر ونڈدے پیر مناؤندے نے
پانی گرم دے نال نہالدے نے جوڑا خاصے دا چا پہناؤندے نے
سر چمّ کے بہت پیار دندے ترت چوریاں کٹّ کھواؤندے نے
لتاں تیریاں تے سر اساڈڑا اے مقبل رانجھے دا جیؤ دھراؤندے نے
279
ہویا چندیا رانجھے دیاں بھابیاں دا مشتاق محظوظ خوش حال ہوئیاں
رانجھا ربّ نے آن ملایا اے مکھ رانجھے دا ویکھ نہال ہوئیاں
سبھناں رانجھے دے نال اخلاص کیتا دنے رات فقیر دے خیال ہوئیاں
مقبل آکھدیاں رانجھیا باجھ تیرے اسیں سکدیاں بہت بےحال ہوئیاں
280
لارے لا رانجھا بھرجائیاں نوں نت اپنے کھہڑیوں ٹالدا اے
حکم کرو سو منساں بھابیؤ نی وقت نال خشامتاں جالدا اے
عشقَ ہیر دا نت رنجھیٹڑے نوں سینے وچّ المبڑا بالدا اے
دل بھابیاں نال نہ مول لاوے مقبل قول معشوق دا پالدا اے
ہیر دا رانجھے دے فکر وچّ بےحال ہونا
281
عشقَ رانجھے دے مار کے چور کیتی نڈھی ہیر دا کجھ احوال ناہیں
نڈھی کھیڈناں ہسناں چھڈّ گئی پھرے کملی سدھ سمبھال ناہیں
دم دم چتاردی رانجھنے نوں کوئی ہور بھی ذرا خیال ناہیں
مقبل ملے تاں کٹیئے درد میرا مینوں ربّ توں ہور سوال ناہیں
282
وچّ اکھاں دے عشقَ دی چنگ پوری محرم کار ہووے سوئی آن پٹے
کڈھی کسے توں مول نہ جاؤندی اے سوئیاں کئی ہنیرے نے مار تھکے
وید کئی تے لکھ ہزار ملاں پڑھن علم تے حکمتاں لا ہٹے
مقبل یار نوں آن ملا مینوں میری جان عذابِ توں جھبّ چھٹے
283
سہتی آئکے پچھدی ہیر تائیں کیہی بھابیئے تدھ نوں وا وگی
آئی جدوں دی ساہرے پیکیاں توں ڈٹھی کدی نہ ہسکے کم لگی
دنوں دن توں سکدی جاؤندی ایں دسیں سانولی پیلڑی زرد بگی
مقبل کامناں دے تینوں زور پئے میں تاں بھیت نہ جاندی پچھ تھکی
284
بھیت اولوں آخروں پھول سارا ہیر سہتی نوں آکھ سنانودی اے
نہیں تاپ تے سل سراپ مینوں پیڑ عشقَ دی کالجا کھانودی اے
میرا چاک باجھوں دل مویا جاندا اکھیں رات نوں نیند نہ آنودی اے
یار میل مینوں جے تدھ مہر کیتی مقبل دوسری گلّ نہ بھانودی اے
285
خاتر جمع کر ہیر نوں کہے سہتی تیرے درد دا سہج علاج ہیرے
مینوں نال مراد بلوچ دے نی تیرے وانگ پریم دا کاج ہیرے
رقہ لکھ توں اپنے چاک تائیں تیرے نال جے اوسدا ساز ہیرے
خط واچدا آوسی پاس تیرے مقبل بہت جے تیرا محتاج ہیرے
286
مسلت سہتی دی ہیر دے جیؤ لگی نڈھی اک توں پھلّ کے چار ہوئی
سبھے زحمتاں ہیر دیاں رفع ہوئیاں سہتی ٹھنڈھ پائی گلزار ہوئی
سکے رکھ ہوئے ہریاولے جی ہیر کملی توں ہشیار ہوئی
مقبل سہتی دے باب دعا کر کے ہیر لکھن نوں خط تیار ہوئی
ہیر دا رانجھے نوں خط
287
ہیر قلم دوات منگائِ لیندی لکھے رانجھے نوں خوب مکتوب میاں
انگل کٹّ کے ہیر نے قلم کیتی سیاہی ہنجھوآں دی مطلوب میاں
پرزہ دلے دا پاڑ کے لیا کاغذ رو لکھدی حالَ محبوب میاں
پیارے مقبلے چریں وچھننڑے نوں رقہ لکھ کے بھیجدی خوب میاں
288
پنجاں پیراں دے روبرو جو ہویا اوہی پچھلے قول سمبھال میاں
مکھن دیہی میری ہوئی سکّ ناڑاں آئِ ویکھ وچھوڑے دا حالَ میاں
ماپے چھڈّ تیرا لڑ پکڑیا سی جویں جانناں ایں تویں پال میاں
مقبل آپ تے آؤنا چھڈیا ای کدے یاد کر خط دے نال میاں
289
رانجھا اکھیں نوں طلب دیدار دی ہے گلّ لگن نوں آؤندا خیال میاں
مولی کہڑے باغ دی ہوونی ہاں بولاں سخن برابری نال میاں
دکھاں اپروں سکھ قربان کیتے دکھ تنھا لگے جنھا عشقَ دی بھال میاں
مقبل آئکے دیہہ دیدار مینوں کسے گلّ دی ہور نہ بھال میاں
290
رقہ لکھ کے ہیر نے موہر کیتی دندی سہتی دے ہتھ چھپائکے جی
بیبی کسے نوں بھیت نہ دسنا ایں پردہ رکھناں نام خدائدے جی
سہتی لیندی ہی خط نوں رواں ہوئی دندی باہمنے دے ہتھ ذائقے جی
نال پنج رپئییڑے روک دندی کہندی مقبلے نوں سمجھائکے جی
291
دادا ہیر دا لکھیا رانجھنے نوں پردے وچّ لجا پچاؤنا ایں
پہلاں جھنگ سیالاں دی خبر لئیں پھر تخت ہزارے نوں جاؤنا ایں
پڑھوائکے رانجھے نوں سبھ رقہ اسدا موڑ جواب لیاؤنا ایں
ہتھ بنھ کے آکھنا مقبلے نوں دردمنداں دا درد گواaنا ایں
292
باہمن گھنّ کے خط تیار ہویا پہلاں جھنگ سیالاں دے جانودا اے
چوچک سیال دے ذائقے رات رہا اوتھوں چاک دی خبر پچھانودا اے
لوکاں آکھیا وطن نوں گیا رانجھا نال خیر دے وقت لنگھانودا اے
مقبل چاک دی خبر تحقیق لے کے پھیر تخت ہزارے نوں جانودا اے
293
وچّ تخت ہزارے دے جا وڑیا ملیا رانجھے نوں ڈھونڈدا جا میاں
برہمن ادب دے نال سلام کردا رانجھا آکھدا پناہ خدا میاں
کتھوں آیا ہیں کہڑی جائ وسیں گلّ سچ دی آکھ سنا میاں
صورتَ مقبلے دی کدی نہیں ڈٹھی اتھے کون تیرا آشنا میاں
294
باہمن آکھدا ڈھونڈ کے مساں لدھا جس واسطے بھالنے چلیا میں
میرا وطن ہے رنگ پور کھیڑیاں دا تینتھے ہیر سیال نے گھلیا میں
رقہ واچ کے دیہہ جواب مینوں پھراں مست اداس اڈلیا میں
پندھ مار کے مقبلا چور کیتا اج جھنگ سیالاں توں چلیا میں
295
رانجھا ہیر سیال دا نام لے کے اٹھ باہمنے نوں گل لاؤندا اے
عاشق واچ کے خط محظوظ ہویا جامے وچّ نہ پھلّ سماؤندا اے
وا فجر دی نال جیوں پھلّ کھڑدے تویں چاک بھی پھلدا جاؤندا اے
لکھ ورھیاں دے کرنگ نوں جند پئی مقبل ربّ دا نام دھیاؤندا اے
296
رانجھا وارنے جانودا باہمنے دے گھر اپنے جائ بہاؤندا اے
پکوائکے اپنی باہمنی توں اوہنوں کھنڈ تے کھیر کھواؤندا اے
رنگا رنگ دے لیف نہالیاں تے پاس اپنے چا سواؤندا اے
لوکاں ستیاں اٹھ کے رات ادھی مقبل عقل دا دیوا جلاؤندا اے
297
رانجھا ہیر دے خط دا بیٹھ گوشے زاری روئکے لکھے جواب میاں
سن کے سوز گداز رنجھیٹڑے دا سینہ ہونودا بھجّ کباب میاں
کوئی لکھیا پڑھے جو عاشقاں دا ہندا مست بغیر شراب میاں
جو کجھ ہیر نوں بینتی لکھے رانجھا مقبل آکھ سناؤ شتاب میاں
298
تیرے عشقَ توں آفریں جٹیئے نی قول اپنا پال وکھایا ای
اج گھڑی سلکھنی خیر دی اے تیرا سکھ سنیہڑا آیا ای
نہں لائکے کجھ نہ وٹیا ای ایویں جگّ توں چاک سدایا ای
کجھ تیرا بھی جٹیئے وسّ ناہیں کیتا اپنا مقبلے پایا ای
299
تیریاں اکھیاں برہوں دیاں کاتیاں نے لٹبؤریئے تے البیلیئے نی
نہں لائکے شہر توں نسّ گئیؤں گلّ خام ہے انگ سہیلیئے نی
سینہ پچھّ کے لون چھہاؤنی ایں مان متیئے غرب گہیلیئے نی
روندا چھڈّ کے کھیڑیاں نال گئیؤں مقبل اپنے تھیں اٹھکھیلیئے نی
300
ہیرے برسدے نین نے مینہہ میرے کوئی عمر دا رووناں پایا ای
تیرے نال لیکھا درگاہ میرا تیرے عشقَ نے بہت دکھایا ای
کہیں کجھ تے کجھ کماونی ایں ایویں اپنا حالَ ونجایا ای
جچر جان ہے سرے دے زور کرساں مقبل یار نے جو فرمایا ای
301
مینوں قسم خدا دی لکھے رانجھا تیرے نال ناہیں میں تاں مول رٹھا
تیرے تکھڑے نین کٹاریاں نے میرا جیؤ تے پنڈ تے چا کٹھا
توں تاں ساہرے ذائقے واس ہوئیؤں پھراں دیس پردیس دے وچّ مٹھا
تساں مقبلے نوں ہن یاد کیتا میرے تالیا تے ربّ پھیر تٹھا
302
ہیرے بھاہ جلائیا تن میرے تینوں آکھ خاں ہتھ کی آیا ای
میں تاں اپنے قول تے دیواں پہرہ تیرا انت ناہیں ہتھ آیا ای
کسے ویلے دا پھیڑیا آیا اگے دانے پانی کی پکڑ بٹھایا ای
مقبل جؤندے جیؤ اکوار تینتھے آن پہنچیا ربّ جے چاہیا ای
303
رقہ لکھ کے رانجھنے بند کیتا ہتھ باہمنے دے پکڑاؤندا اے
اک اشرفی تے سروپا خاصہ دے کے ایہہ باہمنے نوں فرماؤندا اے
جیہا تدھ میں نال احسان کیتا تیرا اجر نہ دتیا جاؤندا اے
مقبل خوشی رہنا کر میہربانی سانوں داغ تساڈا نہ بھاؤندا اے
304
دادا ہیر نوں بعد سلام آکھیں کجھ جی تے مول نہ لیاؤنا ایں
شام شام میں رنگ پور کھیڑیاں دے خاتر ہیر سیال دی آؤنا ایں
چوری بھائیاں تے بھرجائیاں تھیں راتو رات میں اٹھ سدھاؤنا ایں
مقبل یار دے پیراں دی خاک دا میں سرمہ اکھیاں دے وچّ پاؤنا ایں
305
باہمن ہو ودیا اٹھ رانجھنے توں پہنچا فزلیں رنگ پور کھیڑیاں دے
خط لیائکے سہتی دے ہتھ دندا عشقَ معاملے جھگڑے جھیڑیاں دے
سہتی ہیر نوں خط پہنچانودی اے ہیر واچدی نال سہیڑیاں دے
ہیر واچ کے خط محظوظ ہوئی مقبل گاؤندی راگ سنیہڑیاں دے
رانجھے دا بالناتھ کول مرید ہون لئی جانا
306
چاٹ برہوں دی رانجھے نوں پھیر جاگی سینہ سانگ فراقَ دی سلیا اے
چوری بھائیاں تے بھرجائیاں توں بالناتھ غصائیں دے چلیا اے
پہتا منزلو منزلیں جائ ٹلے جوگی ہوونے تے جیؤ ہلیا اے
مقبل سوریاں چاریاں شیخ سنیاں جدوں عشقَ نے مار پتھلیا اے
307
بالناتھ دے دائرے ذائقے جی روڑی گڑے دی ہور جو روک سریا
پیر چمّ کے رانجھنا صدق سیتی بالناتھ دی ذائقے نظر دھریا
ہتھ بنھ کے روبرو کھڑھا ہویا گوپی چند جیوں لوڑدا جوگ کریا
میرے بھاگ جاگے ملیا گورو مینوں مقبل ربّ دے فضل دے نال تریا
308
بالناتھ نے آکھیا رانجھنے نوں بچہ آئکے بیٹھ وچھاؤنے تے
چل کیہڑے دیس توں آیا ایں جی کیہڑے دیس ہے جاؤنے تے
اشناک جہیا نظر آؤنا ایں لکّ بدھا ای جی پرچاؤنے تے
دسّ واسطہ مقبلا آونے دا میرا جی ہے بہت پچھاؤنے تے
309
رانجھا ویکھ کے جوگی دی مہربانی بالناتھ دے ذائقے پیر پھڑدا
کہندا ناتھ جی برہوں دی اگّ بھڑکی میرا ہے کلیجڑا نت سڑدا
تیری صفت میں سنی ہے جوگیاں توں بالناتھ سنسار نوں سرگ کردا
مقبل گورو بن جوگ سکھلاؤ مینوں تیرا مکھ دیکھے سبھو پاپ جھڑدا
310
بالناتھ رنجھیٹے دی گلّ سن کے رہا ہوئکے بہت حیران میاں
کہندا کملیا چھوہرا عقل گئیؤ نہیں سکھناں جوگ اسان میاں
وارے جوگ دے کدے نہ آؤسیں توں تینتھے جوگ دا نہیں سامان میاں
جوگی ہوئِ کی مقبلا وٹنا ایں ہسّ کھیڈکے کر گزران میاں
311
رانجھا ناتھ تھیں سخت جواب سن کے زاری روئکے حالَ سنانودا اے
جوگی ہویاں تے ناتھ جی مکت ہندی جوگ جی دی میل گوانودا اے
جوگی ہویاں تے پجدیاں سبھ آساں جوگ ربّ نوں چا ملانودا اے
مقبل میہر کر جوگ سکھا مینوں تیرے پلیوں کجھ نہ جانودا اے
312
جوگی آکھدا چھوہرا کملیا اوئے جڈا منہ تیڈی کر گلّ میاں
جوگ کم ہے سوریاں پوریاں دا جہناں جھلے نے برہں دے سلّ میاں
تدھ کھانیاں چیزاں نعمتاں نے ایتھے کھاونا الّ تے پلّ میاں
مقبل جوگ بیراگ دا چھڈّ کھہڑا راہ باپ تے دادے دے چل میاں
313
رانجھا آکھدا جوگ ہے کھرا اوکھا بالناتھ جی سچ فرماؤندے ہو
ابراہیم جیہاں راج چھڈّ دتا سانوں بھکھ تھیں بہت ڈراؤندے ہو
گھروں ہو اداس تساں پاس آئے تسیں بھڑکدے نوں بھڑکاؤندے ہو
دامن مقبلے دا اساں پھڑیا جوگ دیہو کی جیؤ کھپاؤندے ہو
314
ماہی منڈیا جوگ ہے کھرا اوکھا بالناتھ نے آکھ سنایا اے
قد سوہنا بھلی پوشاک تیری ہسّ کھیڈ کے وقت لنگھایا اے
ماں پکیاں تے تدھ کھادھیاں نے تینوں جوگ دا مزہ کی آیا اے
مقبل جوگ بیراگ دا راہ اوکھا گھر جا کیوں جیؤ کھپایا اے
315
رانجھا روئکے آکھدا ناتھ تائیں مینوں جوگ دا راہ بتائیے جی
دنیا چھوڈ فقیری نوں تک آیا میرے ٹھیکرے بھکھیا پائیے جی
لیکے استرہ درد فیراک والا دردمند دا مونڈ منڈائیے جی
گورکھ ناتھ دے واسطے مقبلے نوں کنّ پاڑ کے مندراں پائیے جی
316
جوگی آکھدا رانجھے نوں سمجھ میاں آ ایس خیال توں باز میاں
جوگی ہووناں خالا دا مال ناہیں رنگارنگ دے سوز گداز میاں
ردّ خلق ہو کے گزران کرنی ایتھے نہیں نعمتاں ناز میاں
ایتھے منگ کے ٹکڑا کھاونا اے مقبل ربّ غریب نواز میاں
317
درد دکھ نوں سرے تے جھلیا میں رانجھے ناتھ نوں ایہہ سنایا اے
تسیں اپنے دل توں کرو دئیا میں تاں کرم لکھیا سوئی پایا اے
پیر دھووساں تیریاں چیلیاں دے میں تاں خدی گمان مٹایا اے
مقبل ربّ دا فضل جد آن ہویا تد ناتھ نوں آن ملایا اے
318
جوگی آکھدا رانجھیا جان میری ناہیں جوگ کماونا سہل میاں
ایسے وچّ تیرا کجھ بھلا ہوسی جا کے ماپیاں دی کر ٹہل میاں
جوگی سوئی جو مر رہے جیؤندے جی چھڈّ خدی گمان تے جہل میاں
جوگی ہوئکے مقبلا وٹناں کی گھر چھڈّ کے ماڑیاں محل میاں
319
رانجھا آکھدا چھڑا چھڑانک ہاں میں نہیں جیوندا ماں تے باپ میرا
شربت جوگ دا گھول پلاؤ مینوں تاہیں اترے ناتھ سنتاپ میرا
تساں تٹھیاں ہوئے جے کم میرا تساں تٹھیاں اترے پاپ میرا
دل غیر تھیں چا اٹھایا میں مقبل ربّ دا نام ہے جاپ میرا
320
جوگی رانجھے دے حالَ پر رحم کیتا ترت چیلیاں نوں فرماؤندا اے
جا کے مندراں ترت بنا لیاؤ ایہہ بالکا پیا اکاؤندا اے
چیلے مندراں ذائقے بنا لیائے جوگی رانجھے نوں کول بہاؤندا اے
سر منیاں ناتھ نے مقبلے دا کنّ پاڑ کے مندراں پاؤندا اے
321
جوگی رانجھے دے انگ بھبوت لائی منتر مہر دے نال سکھلانودا اے
کھائیں حلال حرام توں ترک کریں بہت رانجھے نوں بیٹھ سمجھانودا اے
بات چھڈّ دے جھاتیاں پاونے دی بہہ کے رانجھے نوں ایہہ سنانودا اے
ویہڑے وڑدیاں آکھیں الکھ جا کے سوال مقبلے نوں سمجھانودا اے
322
رانجھا آکھدا منیاں حکم تیرا مول کراں نہ ذرا عدول میاں
جاساں ہیر تے رنگ پور کھیڑیاں دے جدا وچ کلیجڑے سول میاں
خاتر ہیر دے ملن دے جوگ لیتا کیتا دکھ تے درد قبول میاں
مقبل ربّ تھیں ہیر دواؤ مینوں ہور غرض ناہیں کجھ مول میاں
323
جوگی آکھدا رانجھے نوں جا بچہ تینوں ربّ دا فضل نصیب میاں
تیرے درد دا خوب علاج کرساں فضل ربّ دا ہوگ طبیب میاں
ہیر میلیگا ربّ غفار تینوں تیرا بھلا ہے خوب نصیب میاں
ایدوں پرھے کی مقبلا منگنا ایں ہوئیوں ربّ دا خاص حبیب میاں
324
بالناتھ تھیں ہوئکے وداع رانجھا پہتا منزلیں رنگ پور کھیڑیاں دے
کچھے بغلی ہتھ وچ ونجھلی ہے خیال گاؤندا جھگڑیاں جھیڑیاں دے
دردمند الکھّ جگانودا اے ہیر ڈھونڈدا اے وچ ویڑھیاں دے
شامت نفس دی مار حیران کیتا مقبل پکڑیا واسطے پھیڑیاں دے
325
رانجھا ماریا ہیر دے عشقَ دا جی گلی گلی الکھّ جگاؤندا اے
کوئی کجھ آکھے کوئی کجھ آکھے عاشق جان کے مست کر جاؤندا اے
اک آکھدا آدی دا نہیں جوگی تازے سجرے کنّ پڑاؤندا اے
مقبل دسدا کھرا ملوک جیہا پئے وعدے بھیس وٹاؤندا اے
رانجھے نے ہیر دے سہرے گھر بھکھیا لین جانا
326
پنج ستّ گھر منگ کے کھیڑیاں دے رانجھا ہیر دے ساہرے جا وڑیا
ہیر سامھنے رانجھے نوں نظر آئی آتش عشقَ دے نال غریب سڑیا
رانجھا ہوش تھیں ہو بے ہوش گیا رانجھے کملیاں دا چا طور پھڑیا
لکھ جتن کرو چنگا نہ ہندا جہنوں مقبلا برہں دا ناگ لڑیا
327
رانجھے ذائقے آکھیا الکھ سہتی پچھوں ہیر نوں کرے سوال میاں
سدا رانجھے دی مول نہ سمجھیا سو ہیر پئی ہوئی برے حالَ میاں
سہتی آکھدی کاہلیا راولا وے گلیں کھلھا توں ہیر دے نال میاں
مارے عشقَ دے کنّ پڑائیو نے نہیں چھپدا مقبلا حالَ میاں
328
رانجھے سہتی نوں کھڑک جواب دتا کوئی وڈی ہی بے اعتبار ہیں نی
گھروں لیائکے بھکھیا پا مینوں مال مست انوپ اپار ہیں نی
مینوں نواں فقیر پچھاننی ایں کوئی بہت بے سمجھ گوار ہیں نی
خالی مول نہ بھیج توں مقبلے نوں بہت عقل شعور طرار ہیں نی
329
سہتی رانجھے دے حالَ پر رحم کیتا لیائی بھر کے چینے دا تھال میاں
کہندی جٹّ فقیر ہیں راولا وے نہیں سکھیا کرن سوال میاں
تیرا بھیت سارا اساں لکھ لیا نہیں چھپدا رنگ تے حالَ میاں
گھنّ خیر تے ونجھ شتاب ایتھوں متّ مقبلا پوے جنجال میاں
رانجھے تے سہتی دے سوال جواب
330
بھات کھانیئیں غرب گہیلیئے نی رانجھا آکھدا موڑ کے رکھ چیناں
پائیں خیر مینوں اگوں ملے تینوں جو کجھ ایس جہان تے خیر دیناں
داہ در دنیاں صد در آخر سوئی لئیگا جنہاں نے خیر کیناں
مقبل خدی گمان نوں چھڈّ میاں دسیں جرم تے کرم دا کھرا ہیناں
331
سہتی آکھدی مکریا راولا وے کیہے ترکھڑے نین لڑاؤنا ایں
لے کے بھکھیا کریں چترائیاں وے توں تاں کسے نوں بھلانا بھاؤنا ایں
حسن تکدا پھریں توں جٹیاں دا خیر منگنے دے پجّ آؤنا ایں
خیر دینی آں مقبلا لئیں ناہیں میرے نال کیہا متھا لاؤنا ایں
332
نکّ وٹّ کے سہتی توں رانجھنے نے چیناں کاسے دے وچّ پوایا اے
کاسہ مار کے تھڑے دے نال بھنے چیناں خاک دے وچّ رلایا اے
لگا بیٹھ کے مچلا چگن چیناں کیہا مکر دا پھندھ بنایا اے
چیناں چگے تے ہیر دے ولّ ویکھے مقبل عشقَ نے بہت دکھایا اے
333
سہتی آکھدی ہور لے جاہ چیناں کیہا راولا پٹناں پایا ای
کوئی کیہی بلا ہیں چھڈّ کھہڑا کناں وچّ کی شور مچایا ای
اٹھ راولا خیر دے نال اتھوں نہیں تے برا تیرے سر آیا ای
آکھے لگّ توں مقبلا جا ایتھوں اسیں واسطہ ربّ دا پایا ای
334
رانجھا آکھدا دسیا گورو مینوں ڈلہے طعام نہ چھڈّ کے جائیے جی
دانہ اک جے زمیں تے نظر آوے نال پلکاں دے چا اٹھائیے جی
خوبی حسن دا نانہہ گمان کریئے جی کسے دا نانہہ ترسائیے جی
پیارے مقبلے جیہیاں جوگیاں نوں دیدار دی بھکھیا پائیے جی
335
سہتی آکھدی مکریا راولا وے پھریں در در جھاتیاں پاؤندا وے
خیر منگنے دی تینوں بان ناہیں کوئی چاک جیہا دسّ آؤندا وے
رناں تکدا پھریں پرائیاں توں ہتھیں برہوں دیاں کاتیاں لاؤندا وے
خیر دیاں سو مقبلا لئیں ناہیں ساڈے نال کی رمزاں لاؤندا وے
336
رانجھا آکھدا سہتی نوں دسّ مینوں ایہہ پئی ہے کون بیمار نڈھی
جوگی بڑا حکیم طبیب ہاں میں دارو درد دا جان دا کار نڈھی
دارو دیوساں نام خدائدے میں چنگا کریگا ربّ غفار نڈھی
مقبل یار دا شوق ہے بسّ مینوں ایپر عمر ناہیں برخوردار نڈھی
337
کوئی وڈا بے شرم ہیں راولا وے ان پچھیاں وید سداؤنا ایں
منتر جاندا نہیں اٹھوہیاں دے ناگاں کالیاں نوں ہتھ پاؤنا ایں
ویہڑے وڑدیاں پچھؤ سکھ ہیرے ہن مکھ توں گھنڈھ لہاؤنا ایں
تیرا جی ہے سوٹیاں کھاونے تے لہو اپنے مقبلا نھاؤنا ایں
338
رانجھا آکھدی وڈی بے ترس ہیں نی تینوں ذرا بھی عقل شعور ناہیں
زرمتیل نوں ویکھ کے پچھیا سی علم اپنے تے مغرور ناہیں
حکم کریں تے بیٹھ کے کراں کاری مینوں اپنی کجھ ضرور ناہیں
ربّ بھاوے تاں ککھّ توں لکھ ہووے ایہہ مقبلا ربّ توں دور ناہیں
339
سہتی آکھدی مکریا راولا وے پرانہ جاہ کیوں جی کھپاؤندا ایں
اٹسٹّ تے بھکھڑا پاس تیرے کویں کسے دا درد گواؤندا ایں
جتھے دھمبلا رناں دا نظر آوے اوتھے ونجھلی راگ سناؤندا ایں
دعویٰ اولیاں کم شیطان دا اے مقبل جوگ نوں لیک کیوں لاؤندا ایں
340
اٹھکھیلیئے سہتی نوں کہے رانجھا کوئی وڈی توں شوخ مکار ہیں نی
لوک کرن فقیراں دیاں خدمتاں نی کیہی نڈھی توں بریار ہیں نی
ویکھ بوٹیاں میریاں پھول ناہیں کجھ منگ لے جو طلب غار ہیں نی
چوداں صدیاں دا دھیان گیان مینوں میرا مقبلے نال پیار ہیں نی
341
اینویں جھگڑدا سہتی دے نال رانجھا نال حیلیاں وقت لنگھاؤندا اے
ہیر لکھ نہ سکی رانجھا یار میرا جوگی ہوئکے بھیس وٹاؤندا اے
اچا بولناں سہتی تے راولے دا مولے ہیر نوں بھلا نہ بھاؤندا اے
غصے دوہاں پر ہیر سیال ہوئی مقبل ظاہرا آکھ سناوندا اے
342
اٹھکھیلیا وہمیاں راولا وے کیہا آن بازار لگایا ای
ایس سہتی نوں مول شعور ناہیں جس چھیڑ تینوں ہڈّ پایا ای
میرا درد نہ جاؤندا کسے کولوں گھر کتنیاں توں لٹوایا ای
مقبل ملے تاں کہناں درد میرا میں تاں جی دا بھیت سنایا ای
343
رانجھا ہیر نوں آکھدا دسّ مینوں توں منہ کیوں برا بنایا اے
ترس آیا سی ویکھ پئی تینوں اس واسطے میں بلایا اے
پچھوتاوسیں بہت اس وقت تائیں ویلا بیتیا ہتھ نہ آیا اے
رہناں اساں نہ مول ہے بیٹھ ایتھے مقبل جی دا بھیت سنایا اے
344
رانجھا ہیر نوں ایہہ جواب دے کے کالے باغ بیٹھا جا مار دھوآں
بھیت دلے دا کسے نوں نہ دندا عشقَ ہیر دا رچیا وچّ لوناں
رانجھے کھاونا نوں پیونا ترک کیتا کھادھی قسم نہ کسے دے نال کوناں
شوخی مقبلے دی بہت گرم ہوئی پیر ظاہرا کرے کلیان روحاں
کھیڑیاں دیاں کڑیاں دا باہر سیر نوں آؤنا
345
روز جمعے دے ترننجنی رہی چھٹی ہسن کھیڈن نوں جوہ وچ آئیاں نے
کئی سوہنیاں کئی کسوہنیاں تے کئی کواریاں کئی ویاہیاں نے
کئی دانیاں کئی پردھانیاں نی ہو اکٹھیاں گھراں تھیں آئیاں نے
کئی اانیاں کئی سیانیاں نے سبھ مقبلے دے من بھائیاں نے
346
باہر جا اکٹھیاں ہوئِ کڑیاں گھروں نکل کے لگیاں گاؤنے جی
بہو بیٹیاں ساہرے پیکیاں دے لگیاں مقبلے نوں ترساؤنے جی
من بھاؤندے گاؤندیاں گیت میاں نہیں آؤندے سبھ سناؤنے جی
ہسّ کھیڈ کے مقبلا سبھ سئیاں لگیاں گھراں ولے پھیرا پاؤنے جی
347
دھوآں رانجھے دا راہ دے وچّ آیا کڑیاں پھولیا مڑدیاں آئکے جی
البیلیاں ڈھانڈڑی بال دتی اپر دبھّ سرکڑا پائکے جی
رانجھا اندروں اٹھیا بھاؤڑی لے مہر محبتاں بھلّ بھلائکے جی
سبھے رانجھے توں مقبلا نسّ گئیاں قولاں ڈگّ پئی بھؤ کھائکے جی
348
رانجھے بھاؤڑی قولاں دی قمر ماری رو آکھدی مویاں نوں مار ناہیں
جنہاں وچّ سی دوس اوہ نسّ گئیاں میں غریبنی شوخ عیار ناہیں
کتے آوساں راولا کم تیرے میرے جیڈ کوئی وفادار ناہیں
حکم کریں سو مقبلا منساں میں قول دینیاں بے اعتبار ناہیں
349
ہتھوں رانجھے نے بھاؤڑی سٹّ گھتی سدّ قولاں نوں کول بہاؤندا اے
سر چمّ کے بہت پیار دندا مٹھی وسط انوپ کھواؤندا اے
باپ دادیوں ذات دی کون ہیں نی رانجھا سہج دے نال پچھاؤندا اے
گھر ہیر سیال دا جاننی ایں مقبل سوال خدا دا پاؤندا اے
350
قولاں آکھدی اجو دی پوتری ہاں میری چاچی ہے ہیر سیال میاں
کھیڈن آئی ساں نال سہیلیاں دے ایتھے ورتیا ایہہ جنجال میاں
تیرے ہتھ دی بھاؤڑی کھاونی سی رلیا کھاونا سی ہر حالَ میاں
مقبل یار ملیا دھنّ بھاگ میرے میں تاں ایتنے وچّ نہال میاں
351
رانجھا آکھدا نڈھیئے کم میرا تیرے گوچرا پیا ہے آئکے جی
جچر جیوساں رہاں غلام تیرا ٹہل کراں گا جی لگائکے جی
اگے کسے دے گلّ نہ کریں میری خواہ قسم قرآن اٹھائکے جی
مقبل رنّ نوں مول نہ بھیت دیئیے تسی ویکھ لوو ازمائکے جی
352
خاتر جمع رکھ رانجھے نوں کہے قولاں تیرا کسے نوں بھیت نہ دسساں میں
سمجھاؤساں ہیر نوں بیٹھ گوشے اوہدے لوں لوں دے وچ رچساں میں
چغلی کھاؤن دا میرا نہیں پیشہ پرائی غیبتوں توہمتوں نسساں میں
مقبل یار غمخار دا داغ مینوں غیر محرماں نال نہ ہسساں میں
353
رانجھا آکھدا نڈھیئے سکھی وسیں در آوسی کلّ مقصود تیرا
بھاوے ربّ تاں ہووےگا حالَ چنگا مر جاگ بدخاہ مردود تیرا
میری ہیر نوں بندگی جا آکھیں ایسے وچّ ہوسی بہبود تیرا
رضامند جے کرینگی مقبلے نوں تیتھیں ہووسی ربّ خوشنود تیرا
354
ہولی اپنی چاچی نوں جائ آکھیں ہیگا چاک تیرا طلب غار ہیرے
تیرے عشقَ دا ماریا ہویا جوگی دھیدو چھڈّ دتا گھر بار ہیرے
دھکے لائکے ویہڑیوں کڈھیا ای جد آن کھلا دربار ہیرے
مقبل اپنے یار نوں جؤندے جی اک وار توں دیہہ دیدار ہیرے
355
قولاں آکھدی راولا بیٹھ گوشے دیساں ہیر نوں جا پیغام تیرا
جویں آکھیا ای تویں جائ آکھاں نالے دسساں ذات تے نام تیرا
نہیں اپنے ولوں تقصیر کردی اگوں تالیا نیک انجام تیرا
تینوں ہیر نوں آن ملاوساں میں مولٰی کریگا مقبلا کام تیرا
356
جو کجھ آکھسی ہیر سو آن کہاں انویں جاندا اے ربّ پاک میرا
کجھ ہندا نہیں نقصان میرا مفت ہونودا جسّ تے کام تیرا
رانجھے قولاں دے حق دعا کیتی شالہ رہیں ٹھنڈھی سکھ وسے ڈیرہ
کدی پھیر پیاریئے مقبلے ولّ کریں نام خدائدے آن پھیرا
قولاں دا ہیر نوں پیغام دینا
357
وداع ہوئکے رانجھے توں گئی قولاں سہجے بیٹھدی ہیر دے کول جا کے
چاچی کنّ وچّ اٹھ کے گلّ سن لے قولاں آکھدی ہیر نوں وقت پا کے
پیکے چاک نے تینوں ہے یاد کیتا دھیدو نام یقین کر دلوں جا کے
تیرے عشقَ دا ماریا ہویا جوگی پیارے مقبلے دا حالَ ویکھ جا کے
358
تینوں روئِ الامبھڑے دینودا ہے دردمند غریب یتیم رانجھا
ہیرے جھلاں دے وچّ گزران آہی تیرے نال اوہدا دکھ سکھ سانجھا
اپنی دستیں کھیر کھوالدی سیں ساری عمر پلایا ای دودھ مانجھا
وقت پئے نہ مول پچھائیو ای نہیں اوپرا مقبلا ہور رانجھا
359
ہیر قولاں توں رانجھے دا نام سن کے کہندی وار سٹی قربان ہوئی
جوگی ہوئے رانجھا چھل گیا مینوں کیتے اپنے توں پشیمان ہوئی
نہ سی شان گمان تدھ آونے دا پاٹے ویکھ کے کنّ حیران ہوئی
مقبل بھلی ہاں بخش گناہ میرا مارے عشقَ دے ہیر غلطان ہوئی
360
قولاں آکھ توں رانجھے نوں ذائقے نی تینوں ہیر ہمیش سمبھالدی اے
جل بل کے کوئلہ ہوئی اندر باہر دھوں نہ مول نکالدی اے
تارے گندیاں رات وہانودی سو دنے روندیاں وقت بھی ٹالدی اے
مقبل باجھ تیرے کسے ہور اگے دکھ اپنا پھول نہ ڈالدی اے
361
قولاں ہیر دا حالَ احوال سارا جا رانجھے نوں آکھ سنایا اے
کسے پجّ ہی آوسی ہیر تینتھے اوس جی دا بھیت بتایا اے
تیرے عشقَ نچوڑی اے تاب میری مینوں دن دن درد سوایا اے
مقبل بھلی ہاں بخش گناہ میرا میں نہ جان کے دغا کمایا اے
362
رانجھے قولاں دے باب دعا کیتی کہندا کیتی ہے تدھ ایہہ سرفرازی
تدھ پجکے قولاں احسان کیتا تیرا ہوئکے رہاں غلام پازی
مولٰی کریگا کم آسان تیرے کیتی تدھ غریب دی کارسازی
مقبل آکھدا رکھ توں جیؤ تھاویں مولٰی چاہے تے جتانگے انت بازی
363
ہیر سہتی نوں سدّ کے بھیت کیہا سارا اپنا حالَ بیان کیتا
جوگی نال کیوں سہتیئے جھگڑ دی سیں مینوں اوسدے عشقَ حیران کیتا
مارے عشقَ دے رنگ وٹایا سو مینوں ویکھنے دا سامان کیتا
مقبل یار دے پاس لے جاہ مینوں جانیں ہیر دے نال احسان کیتا
364
خاتر جمع کر بھابیئے کہے سہتی تینوں رانجھے دے نال ملاوساں میں
ٹکراؤساں پربتاں بھاریاں نوں باجھ بدلاں مینہہ وساوساں میں
اسمان تے زمیں دا میل کرساں بیڑی ریت دے وچّ چلاوساں میں
مقبل عمر وچّ کدی نہ ہوگ ڈٹھا جیہا افترا اج بناوساں میں
365
سہتی ہیر دا جیؤ دھرائکے جی سہجے ذائقے ماں دے پاس بہندی
اماں ہیر دا برا احوال دسے نمونجھان رنجول حیران رہندی
آئی جد دی ساہرے پیکیوں نی ڈٹھی کدی نہ اٹھکے ہیر بہندی
مقبل ہیر نوں چگن کپاہ کھڑیئے سہتی ماں نوں منتاں نال کہندی
366
اسیں ہسدیاں کھیڈدیاں پھردیاں ہاں ہیر ویکھ سانوں ترساؤندی اے
باہر جان نوں جی ہن لوچدا سو تیتھوں سنگدی مول نہ جانودی اے
بھیت دلے دا کسے نوں نہ دندی وچے وچّ کلیجڑا کھانودی اے
مقبل لاڈلی سی گھر ماپیاں دے ہیر ساہرے گھر شرمانودی اے
367
ماں آکھدی سہتی نوں اٹھ دھیے میتھوں کاہنوں ہیر شرما رہی
ویدن دلے دی کسے نوں نہ دندی میں تاں منتاں نال پچھا رہی
مار جھولڑا ہیر نوں ورت گیا ہونی کون میٹے واہ لا رہی
مقبل ہیر نوں وڈا وجوگ ہویا پیاری کتنوں تمنوں جا رہی
368
سارا اپنا زور میں لا تھکی نڈھی چالیوں باز نہ آؤندی اے
نہیں طعام کھاندی سکھ نہ سوندی آہیں ماردی جی کھپاؤندی اے
دھیاں بیٹیاں دا کجھ راہ ناہیں کدی کم نوں ہتھ نہ لاوندی اے
تیرے نال نہ ورجدی جانودی نوں لے جاہ جے مقبلا جاؤندی اے
سہتی دا ہیر نوں رانجھے کول لجان لئی بہانہ بناؤنا
369
سہتی ماں توں آؤندی ازن لیکے کہندی اٹھ کپاہ نوں چل ہیرے
ہسّ کھیڈ کے جی ولا کڑیئے تیتھوں پچھدی ہاں ہور گلّ ہیرے
رانجھا ملیگا جی نوں رکھ تھاویں ربّ کریگا مشکلاں حلّ ہیرے
ہیرے آسرا غوث مہئیؤدین دا ہے مقبل کریگا سبھو سولّ ہیرے
370
ہیر اٹھ کے سہتی دے نال ہوئی ہم راہ ہوئیاں ہور سبھ سئیاں
کر پجّ کپاہ دے چگنے دا البیلیاں اٹھ کے جوہ گئیاں
بتکاں وانگ ٹپدیاں جاندیاں نے جا کھیت کپاہ دے وچّ پئیاں
چائیں چائیں اوہناں مقبل جاندیاں نے جھولی بنھ کے ستھناں چکّ لئیاں
371
سہتی نظر بچاء سہیلیاں دی کنڈا ککر دا ہیرے دے پیر جڑیا
کنڈا چوبھ کے ہنجھوآں کیریاں سو کہندی ہائے ہائے ہیر نوں سپّ لڑیا
ہیر بولنوں چالنوں رہِ چکی موئی موئی پکاردی راہ پھڑیا
ڈنگ مار کے مقبلا ہیر تائیں سپّ پھیر کپاہ دے وچّ وڑیا
372
ہولی چکّ کے پلنگھ تے پائِ سہتی نہیں ماں نوں دسدی مول ڈردی
ہیر حالَ تھیں ہوئے بےحال گئی منہ تے آئی تیلی ورت گئی زردی
سارے انگ تے ساک آ پچھدے نے ہیر کسے دے نال نہ گلّ کردی
مقبل آکھدی ہیر نوں سپّ لڑیا جھب کرو کاری نہیں ہیر مردی
373
سسّ آن کے ہیر دا حالَ ڈٹھا کہندی ایہہ کی دکھڑا لایا ای
سکھ وسدیاں چنگیاں بھلیاں نوں چانچکّ کزیئڑا پایا ای
بھائیاں پٹیئے سہتیئے گھروں کھڑ کے کیہا ہیر نوں سپّ لڑایا ای
پیاری ہسدی کھیڈدی مقبلے نوں پھاہی عشقَ دی چا پھسایا ای
374
سہتی آکھدی امبڑیئے میریئے نی گناہ گار ہاں دیہہ تازیر مینوں
چنگا منگیا سی مندا ہو گیا پاپ لایا ہے چندری ہیر مینوں
کائی ویکھنی سی سوئی ویکھ لئی اینویں دوس دتا تقدیر مینوں
اوکھی گھاٹی توں پار لنگھاؤندا ہے مقبل غوث مہئیؤدین پیر مینوں
375
کھیڑے ہیر توں بہت حیران ہوئے سیدا بھیج کے وید بلائیونے
وید آؤندے نوں قصہ پھول سارا رو ہیر دا حالَ سنائیونے
لہو بکرے دا اتے زہر مہرا گھول ہیر نوں ترت پلائیونے
نال منتاں سدّ کے ماندری نوں مقبل ہیر دا ہتھ وکھائیونے
376
ذرا فرق نہ ہیر نوں مول پیندا زور ماندری بہت لگا تھکے
دکھ ہیر دا دنو دن سرس ہووے کھیڑے اپنا زور سبھ لا تھکے
دارو درملاں دی کجھ سدھ ناہیں جھگا ہیر دے لئی لٹا تھکے
کھیڑے مقبلا ہیر نوں مار چکے لاچار ہو رو کرلا تھکے
377
سہتی ہیر دے کنّ وچ جا کہندی اک گلّ میں ہور بناؤنیاں
کالے باغ وچ رانجھے دے کول جا کے اوہنوں بھیت بھی آکھ سناؤنیاں
ربّ ٹھٹھی ہے جیہڑی ہوگ سوئی تیرے کم وچ ڈھل نہ لاؤنیاں
میں تاں ذائقے پھندھ فریب کرساں مقبل یار نوں آن ملاؤنیاں
سہتی دا رانجھے کول جانا
378
چوری اٹھ کے ماں توں شام ویلے سہتی رانجھے دے دائرے جانودی اے
تھال پور کے کھنڈ تے چاولاں دا سدھ سادھ دی نظر پہنچانودی اے
کالے باغ دے اندر جا سہتی پیر پکڑکے سیس نوانودی اے
مقبل مڈھ قدیم دا یار رٹھا سہتی منتاں نال منانودی اے
379
طرف سہتی دی مول نہ نظر کیتی رانجھا خدی نوں کم فرمانودا اے
ماری غرض دی اساں دے کول آئیؤں رانجھا سہتی نوں بولیاں لانودا اے
جد گیا ساں بھکھیا منگنے نوں بول بولیئیں جو من بھانودا اے
مقبل خدی گمان نوں چھڈّ میاں ربّ شاہاں توں بھیکھ منگانودا اے
380
سہتی آکھدی نہ ہے طمع کوئی ویسے مطلبی کل جہان میاں
مارے غرض دے کنّ پڑائیو نی پھریں ہیر دے لئی حیران میاں
پہلاں سخن اولڑے کہے تینوں پچھتاونی ہاں پشیمان میاں
مقبل بخش خدائ دے نام پچھے میرا جی تے مال قربان میاں
381
رانجھے ویکھ کے سہتی دی مہربانی دلوں کفر دا جندرا بھنیاں اے
لگا کھاونے کھنڈ تے چاولاں نوں رٹھا ورھیاں دا یار منیاں اے
رانجھے سہتی دی بہت دلبری کیتی کھانا کھائکے بہت پرسنیاں اے
کس واسطے ملیں ہیں آئِ پیاری مقبل یار دے شوق نے بھنیاں اے
382
اﷲ حق تے نبی برحق ہے جی سچ بولدی سہتی ہے پاس تیرے
ہیسی میرا تے ہیر دا بھیت اکو کیتی ہیر حیران اخلاص تیرے
کھاندی انّ نہ پیؤندی مول پانی ہوئی سکّ کے کاٹھ وسواس تیرے
مہر کریں توں مقبلا اساں اتے میں تے آئی ہاں چل کے پاس تیرے
383
سہتی اولوں آخروں بھیت سارا بیٹھ رانجھے دے پاس سنایا اے
میں تاں باپنے ولوں اپدیس کر کے تینوں ہیر دا خط پہنچایا اے
باہر ذائقے نال بہانیاں دے میں ہیر نوں سپّ لڑایا اے
پیارے مقبلے نال ملاونے تھیں میں تاں پھندھ فریب بنایا اے
384
تینوں سدنے آوسی ویر میرا توں اوسدے کہے نہ آؤناں ایں
تینتھے جاوسی اوہ جواب لے کے تینوں پھیر میں آن مناؤناں ایں
لکھ منتاں زاریاں نال تینوں میں ہیر دے پاس لجاؤناں ایں
مقبل تساں مراد بلوچ مینوں کدی سکھ تعویز ملاؤناں ایں
385
خاطر جمع رکھ سہتی نوں کہے رانجھا تینوں یار مراد ملاوساں میں
پنجاں پیراں دا ہوئی اے بخش مینوں جو کجھ منگساں سو کجھ پاوساں میں
سہتی قسم مینوں احسان تیرا ساری عمر نہ مول بھلاوساں میں
لئیں ویچ جے لوڑ حئی مقبلے دی کوئی عذر نہ مول لیاوساں میں
سہتی نے گھر آ کے ماں نوں جوگی بابت دسنا
386
گھر ذائقے ماں نوں کیہا سہتی اماں نواں جوگی اک آیا اے
بیٹھا وچّ اجاڑ دے مار دھونی ساری عمر سوال نہ پایا اے
کسے کھانودا پینودا نہیں ڈٹھا اس اپنا بھیت لکایا اے
جیہا سنیدا سی تیہا جا ڈٹھا مقبل کامل ربّ ملایا اے
387
ماں آکھدی سہتیئے اٹھ دھیے جا کے سدّ لیا جے آنودا اے
جدوں ہیر نوں آ کے کرے چنگی میریاں اکھیاں وچّ سمانودا اے
بوری مجھّ دیواں دودھ پیونے نوں جے اوہ ہیر دا دکھ گوانودا اے
گولی مقبلے دی ہو رہانگی میں ونجھ لیا جے اوسنوں آنودا اے
388
سہتی آکھدی میں آشنا ناہیں بھائی سیدے نوں اوستے گھلّ مائی
جوگی آؤندا ہیر نوں کرے چنگی جے کر اوسدے جی تے مہر آئی
ماں سیدے نوں سدّ کے آکھدی ہے کالے باغ توں جاہ شتاب بھائی
مقبل نواں جوگی اوتھے آ بیٹھا اوہنوں سدّ لیا ہن کہے مائی
389
کالے باغ نوں اٹھ کے گیا سیدا سنیں جتیاں دائرے جانودا اے
مگر سیدے دے غصے دے نال رانجھا پنج ستّ پہوڑیاں لانودا اے
میرے دائرے جتیاں نال آویں تینوں کون استاد پڑھانودا اے
پرانہ جاہ جے جیؤناں لوڑناں ایں مقبل نہیں تے مار گوانودا اے
390
سیدا آکھدا پیتا سی دودھ کچا جوگی بھلا واں بخش گناہ میرا
مینوں سخت پہوڑیاں لائیاں نی ہویا بند ہے راولا ساہ میرا
مارے غرض دے آیا میں چل تیتھے ورم دل توں شاہ جی لاہ میرا
چل مقبلا اٹھ کے نال میرے جان بنی توں کم نباہ میرا
391
کالے ناگ نے ڈنگی ہے نعر میری تیری خبر سن کے تیتھے آیا میں
میرا منتر نہ پھرے وہائیاں تے رانجھا آکھدا ایہہ ازمایا میں
سیدا روئکے آکھدا راولے نوں ساری عمر ایہہ مزہ نہ پایا میں
پیارے مقبلے نال نہ سیج ستی سارا اپنا زور لگایا میں
392
رانجھا آکھدا سیدیا جاہ مڑ کے گھر کسے دے مول نہ جاوساں میں
میرے پاس بیمار نوں چا لیاؤ منتر پھوک اٹھال بہاوساں میں
جے کر سپّ دا ڈنگیا مویا ہویا حکم ربّ دے نال جیواوساں میں
دکھ درد سبھ ہووسی دور اوہدا مقبل گھول تعویز پیاوساں میں
393
نمونجھان ہوئکے سیدا گیا ڈیرے جا ماں نوں حالَ سنانودا اے
مائی جوگی دے بینتی بہت کیتی بے ترس نوں ترس نہ آنودا آئے
بے پرواہ ہے اساں معلوم کیتا ڈیرے کسے دے مول نہ جانودا اے
مقبل کھرا ادھین ہے آززاں دا دولتمنداں نوں چتّ نہ لانودا اے
394
سہتی آکھدی آپ میں جاونی ہاں جویں جانساں تویں لیاوساں میں
جوگی لب تے لوبھ دا یار ناہیں پر سوال خدائ دا پاوساں میں
گلّ پا پلہ پیریں جا پوساں اوہنوں چھڈّ کے مول نہ آوساں میں
مقبل آؤندا ہیر نوں کرے چنگا تینوں ظاہری گلّ وکھاوساں میں
395
سہتی آکھدی ذائقے رانجھنے نوں اٹھ راولا ہیر بلایا ایں
جس واسطے کنّ پڑائیوئی سانگ جوگیاں دا بن آیا ایں
گھر بار توں چھڈّ فقیر ہوئیوں آتش عشقَ دی کھرا تپایا ایں
میتھوں کون چنگیرڑی ہور پیاری گل جس نے آن لگایا ایں
رانجھے دا سہتی نال ہیر ولّ جانا
396
رانجھا سہتی توں ہیر دا نام سن کے مشتاق محظوظ خوش حال ہویا
رانجھا ملّ خریدیاں بندیاں جیوں بے عذر اٹھ سہتی دے نال ہویا
سہتی ہیر نوں جائ ملانودی اے جدوں ربّ دا فضل کمال ہویا
پیارے مقبلے نوں ملی چراں پچھوں عاشق ویکھ دیدار نہال ہویا
397
ہیر رانجھے نوں ویکھ کے خوشی ہوئی چا مکھ توں گھنڈ اتاردی اے
پلکاں ہیر دیاں تیر کمان ابرو سینے رانجھے دے تکّ کے ماردی اے
ترکھے ہیر دے نین کٹاریاں نے نال غمزیاں خون گزاردی اے
پیاری مقبلے جہاں عاشقاں نوں نظر مہر دی ویکھ کے تار دی اے
398
عاشق جائ معشوق دے پاس بیٹھا ملے طالباں نوں مطلوب میاں
ربّ ہیر تے رانجھے دا میل کیتا اویں میل سانوں محبوب میاں
منتر عشقَ دا رانجھے نے پھوکیا اے حالَ ہیر دا دسدا خوب میاں
مرشد پیر کریندی ہے مقبلے نوں پیاری بہت ہوئی محبوب میاں
399
رانجھا ذائقے آکھدا ہیر تائیں کون کیہڑا ہے ماں تے باپ تیرا
باپ دادیوں کی ہے ذات تیری کتھے وسنی ہیں سانوں دسّ ڈیرہ
ڈنگ ماریا سی تینوں ناگ کتھے ربّ بھاوے تے بخشیئے جیؤ تیرا
مقبل آکھدا ای قدردان ہوویں پیاری کراںگے یاد احسان تیرا
400
ہیر آکھدی رانجھے نوں جان میری میں ہاں ملّ خرید غلام تیری
میں پیؤساں دھوئکے پیر تیرے نام تیرے توں گھولی ہے جان میری
زور سرے دے کہیں سو منساں میں کدی پھیر بھی راولا کریں پھیری
مقبل کرو ہن پار اتار مینوں میں تاں تساں دے نام دی ہاں چیری
401
سہتی آکھدی ماں نوں بیٹھ گوشے جوگی آکھدا ہیر دی کراں کاری
لوں لوں وچّ ایس دے زہر دھائی ستّ روز نے ہیر تے بہت بھاری
میرے دائرے ہیر نوں جا پاؤ منتر جھاڑساں دن تے رات ساری
میں ستّ دن ہیر دے کول رہساں مقبل یار دے نام توں جند واری
402
ماری غرض دی سہتی نوں ماں کہندی جوگی آکھدا جو سوئی منّ دھیے
سنیں ہیر دے دائرے راولے دے ہفتہ ذائقے کریں وطن دھیے
خدمت کریں فقیر دی دل لا کے من وچّ نہ کریں کوئی زن دھیے
کرامات ڈٹھی اساں مقبلے دی نہیں آکھناں جھوٹھ سخن دھیے
403
سہتی اپنی ماں توں ازن لے کے بھابی ہیر تے رانجھے دے نال چلی
تنے ذائقے جھگی دے وچّ بیٹھے مارے عشقَ دے تناں اجاڑ ملی
چرخہ ڈاہ کے درد فراقَ والا کتی برہوں دی سہتی تے ہیر چھلی
ہن ہیر تے رانجھے دا میل ہویا اگّ عشقَ دی مقبلا ہور بلی
404
بوہا جھگی دا تناں نے بند کیتا من بھاؤندے عمل کمائیونے
کاروان مراد بلوچ تائیں گردناما بھی چا کرائیونے
ناحقّ مراد بلوچ تائیں چانچکّ ہی پکڑ بلائیونے
سیاں کوہاں دے پندھ تھیں مقبلے نوں جادو گھتّ کے پکڑ منگائیونے
405
تعویز سی رانجھے دا زور بھریا کاروان مراد بلوچ آیا
جھگی رانجھے دی سہتی نوں آن ملیا نال شوق دے آن کے گلے لایا
کیتی ربّ نے دوہاں دی آس پوری کیتا چوہاں نے اپنا من بھایا
مقبل مثل مشہور ہے جگ سارے جنہاں رکھ لایا تنھاں پھل پایا
406
دل اپنے دا مقصود کر کے چوہاں بیٹھ کے متا پکایا اے
ایتھے بیٹھنا نیک صلاحَ ناہیں اٹھ چلناں ہی بن آیا اے
پہلے سہتی نوں پا مراد ٹریا رانجھا ہیر نوں گھنّ کے دھایا اے
ربّ چوہاں دا مقبلا میل کیتا گھٹا دشمناں دے سر پایا اے
407
فجر ہوئی تے اٹھ کے باغ کالے سیدا خبر دے واسطے جاؤندا اے
دھونی سواہ ہوئی جھگی پوئی خالی سیدا رونودا تے کرلاؤندا اے
جھگا سہتی تے ہیر نے چوڑ کیتا سیدا ماں نوں آکھ سناؤندا اے
سانوں جیؤنا ہن محال ہویا مقبل لیکھ نہ میٹیا جاؤندا اے
رانجھا تے ہیر دا عدلی راجے دے شہر وچّ
راتو رات ہی چیردا جھلّ رانجھا پہنچا عدلی راجے دے شہر میاں
پچھوں خبر ہوئی آن کھیڑیاں نوں غصہ کھائکے کردے نے قہر میاں
مگر دوہاں دے سٹھّ سوار ہوئے جویں تیز سمندر دی لہر میاں
مولٰی شہد پلایا سی مقبلے نوں ہن ایہہ کھواؤندے زہر میاں
409
سہتی اتے مراد نوں ڈھونڈ تھکے مول دوہاں دا کھوج نہ پائیونے
ہن ڈھونڈ کے مڑدیاں ہویاں نوں آپ ہیر رانجھا دس آئیونے
سروں لاہ کے پگّ تے بنھ مشکاں پیریں گھتّ زنزیر چلائیونے
ورم دلے دی لاہ کے پاپیاں نے مقبل یار نوں بہت دکھائیونے
410
رانجھا دسّ پیا اوہناں ظالماں دے جند رکھ فقیر نوں ماریونے
نہیں آؤندا ترس حرامیاں نوں روز حشر دا مننو وساریونے
کسے آکھیا ہیر نوں چا مارو نیڑے آن کے جھڑک اتاریونے
گھر عدلی راجے دے مقبلے نوں نظر پا فریاد پکاریونے
411
کیہا عدلی راجے نے نوکراں نوں لؤ خبر جو کیہا ایہہ شور ہویا
دردمند نوں کسے دکھایا اے نہیں کسے دا سخت پر زور ہویا
بادشاہ نوں فرض ہے عدل کرناں ظالم دوزخی موئکے گور ہویا
کوئی وسط نہ چھڈدا زور لگے گھر جسدے مقبلا چور ہویا
412
طرف رانجھے دی کھیڑیاں نظر کیتی جویں بکری ولّ کرے نظر چیتا
ناہیں ہیر تے رانجھے نوں سرت کائی دوہاں آسرا ربّ دے راہ لیتا
ہیر آکھدی رانجھے نوں جان میری جو کجھ چاہیا ربّ نے چا کیتا
پرواہ کی مقبلا عاشقاں نوں جنہاں پریم پیالڑا مدّ پیتا
413
آکھو سچ کیہی فریاد ہے ایہہ راجے عدلی نے آکھ سنایا اے
ایس جوگی نے کیہی تقصیر کیتی ذمےّ ایس دے دوس کی آیا اے
کھیڑے آکھدے آدی دا نہیں جوگی ایس نواں ہی سانگ بنایا اے
مقبل ایس نوں بہت تنبیہ کریئے سانوں ایس ناحقّ ستایا اے
414
آکھیا عدلی راجے نوں کھیڑیاں نے جوگی نانہہ ایہہ ٹھیک ہے چور میاں
راتو رات لے نٹھیا ہیر تائیں ساڈا کجھ نہ چلیا زور میاں
مساں ڈھونڈ کے بندیاں پکڑیا سی اہنے آئکے کیتا ہے شور میاں
مقبل جھگڑا ایہہ نبیڑ ساڈا پچھے رکھ معاملہ ہور میاں
415
کیہا عدلی راجے نے رانجھنے نوں پاپی ایہہ کی پاپ کمایا ای
کہے رنّ دے لگّ خراب ہوئیوں پاپی دسّ خاں ہتھ کی آیا ای
تینوں خوف خدائ دے چھڈیا میں تیری شرم رہی لکھ پایا ای
مقبل کامیں دا مول نہ ڈال رہے اﷲ خوب اساں سمجھایا ای
416
کیہا عدلی راجے نوں ہیر رانجھے کوئی سچ پچھان کے مار سانوں
آکھے لگّ کے ایہناں حرامیاں دے ناحقّ نہ دیہہ آزار سانوں
ساڈی مڈھ قدیم دی دوستی ہے آپ جاندا ربّ غفار سانوں
اساں مکے دے راہ نوں جاونا ہے جھبّ مقبلا پار اتار سانوں
417
کیہا عدلی راجے نے کھیڑیاں نوں تسیں سنو کی آکھدی ہیر میاں
کھیڑے لالچی نے میرے حق رانجھا نڈھی خوب کہی تقریر میاں
شاہد اپنے قول دا تسیں لیاؤ کوئی جھبّ کرو تدبیر میاں
جھوٹھ چھڈّ کے مقبلا سچ آکھو تاہیں معاملہ کراں اخیر میاں
418
کھیڑے آکھدے چیہ چڑی بولدی اے بری نعر دا کجھ وساہ ناہیں
جوگی ایسدے سر تے دھوڑ پائی ایہنوں عقل شعور دا راہ ناہیں
اساں سہرے بنا ویاہ آندی اسیں لالچی تے بدخاہ ناہیں
ساری خلق خدائ دی جاندی ہے کوئی پنج تے ستّ گواہ ناہیں
419
ہیر آکھدی رانجھے دے نال راجا اج کل دا نہ نیہں لایا ای
میرے باپ دیاں مجھاں چاردا سی میرے واسطے چاک سدایا ای
زوراوری میں ماپیاں بنھ دتی میں تاں اچڑا کوک سنایا ای
مقبل سکدیاں سکدیاں سی چھٹے کرتار ہن آن ملایا ای
420
راجا عدلی آکھدا ہیر تائیں رناں والیاں چھڈّ حکایتاں نی
لجّ لاہی ؤ ماپیاں سوہریاں سی نشر ہوئی ہیں وچّ ولائتاں نی
نال جاہ توں اٹھ کے کھیڑیاں دے جائے پیش نہ نال عدالتاں نی
رو شرع دے کھیڑیاں پہنچدی ایں مقبل ویکھیاں کھولھ روائیتاں نی
421
ہیر کھوہ کے کھیڑیاں نال دتی رانجھا دشمناں قید کرایا اے
کھیڑے اٹھ کے رانجھے نوں چھڈّ چلے راجے عدلی ایہہ فرمایا اے
جوگی رکھناں کجھ صلاحَ ناہیں کیتا اپنا ایس نے پایا اے
راجے عدلی توں رانجھا مقبلے نے بہت منتاں نال چھڈایا اے
422
باہر ذائقے رانجھے آہ ماری راجے عدلی تے قہروان ہووے
ربا بھاہ لگے ایس نگر تائیں پریشان حیران ویران ہووے
ایس عدلی راجے نے ظلم کیتا ربا عاقبت نوں پریشان ہووے
مقبل ہیر جاں ملیگی راولے نوں تدوں شہر سارا ابادان ہووے
423
پنجاں پیراں نوں رانجھے نے یاد کیتا اسدی ہوئی دعا قبول میاں
اوس شہر نوں بھڑک کے اگّ لگی پانی گھتیاں بجھے نہ مول میاں
دردمند غریب دی آہ لگی عدلی راجے نوں ہویا سول میاں
مقبل جس دکھایا ہے شہدیاں نوں ہووے اوسدے نال نزول میاں
424
درد عدلی دا مول نہ جانودا اے ملاں وید سہنس بلانودا اے
جیوں جیوں دین دارو تؤں تؤں درد ہووے کجھ نبض دا ہتھ نہ آنودا اے
دھن مال فقیراں دی نظر کر کے سر صدقے لکھ ونڈانودا اے
وچّ طب دے مرگ دا نہ دارو مقبل ظاہرا آکھ سنانودا اے
425
فعال ویکھ نجومیاں آکھیا اے پئی کسے فقیر دی آہ تینوں
جے توں سدّ کے جوگی نوں کریں راضی صحتَ بخشی ربّ اﷲ تینوں
گھروں سدّ منگا توں کھیڑیاں نوں اسیں دیندے ہاں جیوں صلاحَ تینوں
ہیر کھوہکے دیہہ توں راولے نوں مقبل بخشے ربّ گناہ تینوں
426
کرامات فقیر دی ویکھ لیتی راجا نوکراں نوں فرمانودا اے
بنھ کھیڑیاں نوں سنے ہیر لیاؤ نال حکم دے فوج دوڑانودا اے
سدوائکے رانجھے نوں نوکراں توں راجا عدلی پاس بہانودا اے
مقبل بخش خدا دے نام مینوں کیتی اپنی تے پچھونتانودا اے
427
کھیڑے ذائقے فوج نے پکڑ آندے آئی ہیر سیال بھی نال میاں
ہیر کھوہکے رانجھے نوں پھیر دتی ہویا کھیڑیاں دا برا حالَ میاں
کھیڑے دھکّ دتے درگاہ وچوں ہوئی ہیر بھی رانجھے دے نال میاں
پیارے مقبلے نوں گل لا ستی ہویا ربّ دا فضل کمال میاں
428
ہویا عدلی راجے دا سول مٹھا کیتی ہیر تے رانجھے دعا میاں
پھیر ملک سارے اتے مینہہ ورھیا ساری اگّ بجھائی خدا میاں
کیہا عدلی راجے نوں ہیر رانجھے تیرا کرے مقصود خدا میاں
عشقَ ہیر تے رانجھے دا پاک ہویا مقبل ظاہرا اکھ سنا میاں
429
عشقَ ہیر تے رانجھے نوں آفریں ہے قول اپنا پال وکھایا اے
اس عشقَ قصاب توں بکری جیوں مفت اپنا آپ کہایا اے
سانوں ربّ دا فضل تے زہد بھلیا عشقَ عقل دے عمل اٹھایا اے
اسدا نہ قبول نماز روزہ جس عشقَ دا مزہ نہ پایا اے
تیغ عشقَ دی سرے تے جھلّ لیتی جیون مرن دا خوف بھلایا اے
عشقَ ہیر تے رانجھے دا شوق سیتی رو رو آہیں دے نال بنایا اے
سوال منیاں عاشقاں صادقاں دا قصہ ہیر دا آکھ سنایا اے
مقبل فارغ ہو کے شعر کولوں قلماں پاک زبان تے لیایا اے
| |
