بارانماہ-ڈھولانماہ سمی منصف مہنی
بارانماہ-ڈھولانماہ سمی
چڑھدے چیتر شمس رانی، نت کوکے درگاہ ربانی
ربا ! ڈھول شام گھرِ آنی، کھاندی انّ ن پیندی پانی
تارے گندی رات وہانی، ہردم ایہا ذکر کہانی، ملیئے شام نوں ۔
عاشق کردے فکر ودھیرے، پنڈتُ سدّ پچھایا ڈیرے
کیہا لیکھ لکھیا سر میرے، پنڈت جوئسی کہن گھنیرے
مستک ڈھول بادشاہ تیرے، خبر ن عامَ نوں ۔
شمس رانی کھتُ کروایا، سارا حالُ ہوالُ لکھایا
قاصد ہیرا ہرنُ بلایا، لکھ رقہ گلِ اسدے پایا
نکڑی ہوندی سا سو پڑھایا، ٹوریا کام نوں ۔
مہنی منصف آکھ سنائی، دتی ہیرے ہرن دہائی
ات ول پائی ڈھول توائی، پھڑِ ہرناں نوں زبھا کرائی
بقرا ملیا ہتھ قصائی، پھڑیا سہم نوں ۔1۔
اگے چڑھے وساکھ فجر نوں، شمسُ کھتُ کیتا دلبر نوں
کرن مسافر یاد سفر نوں، تریا ہرنُ کوٹ نرور نوں
سیوے دستگیر سرور نوں، مڑ کے ہنس لیاوے سر نوں
کونجاں سکن پربت گھر نوں، لائیے بھاہِ اویہی جر نوں، جے گھرِ وسیئے ۔
ہیرے ہرن جو کیتی دھائی، وہدا مجلو مجلی جائی
خوف ودھیرا زمی پرائی، اگوں سکدیاں مل گئی مائی
آکھے تدھُ تھوں گھول گھمائی، سائت نیک اساڈی آئی، دل دی دسیئے ۔
ہیرا عرض کرے، سن اماں ! کیہے وکھت دتوئی مما
کی سکھ ویکھاں باجھ کرما، سر تے سفرُ سنیندا لما
سن سن خوف تسدے کمباں، کیوں کر ہسیئے ۔
مہنی سچُ نام دے ترنا، پھرمودا خاوند دا کرنا
جت ول بھیجن اجرُ ن کرنا، ہیرا ودیا کیتا ہرنا
وسرِ گیا اونھاں تھے چرنا، قضاع ن ہووے جس دن مرنا، کت ول نسیئے ۔2۔
اگوں جیٹھ مہینے چڑھدے، یار یاراں ول لکھدے پڑھدے
قاصد ہرن سنیہے کھڑدے، چھاؤں تکی سو دھپے سڑدے
برکنداز بندوقاں پھڑدے، ہینسیارے توڑے جڑدے، خبر گرائں نوں ۔
خاں نوں خبر دتی ہلکارے، مریو وڑیا باغُ تمارے
کیتے تازی زین کرارے، کمراں بنھ کرن تئییارے
ستر منگائے کڑے نگارے، چڑھدا میر شکار پکارے، ملدا مائع نوں ۔
ماؤُ اندرِ ڈھول سدایا، شب دا خواب خیال سنایا
راترِ چلتر نظریں آیا، ڈھولا دیکھے دیس پرایا
کہندا اویں ہی بھرمایا، سنیا ہرنُ باغ وچِ آیا
پکڑ لیاواں ہوئِ سوایا، کہندا مائع نوں ۔
مہنی لیکھ دسُ کن پڑھیا، رومو ڈھول شام تے چڑھیا
جاندا نالِ ہرن دے اڑیا، قابو مول ن آوے کھڑیا
مڑنا نہیں اسیلا پڑھیا، لوچن رائے نوں ۔3۔
ہاڑ مہینے پاؤدے راہیں، وگن لوآں بھڑکن بھاہیں
بنڈے چیکن ونی کہاں ہی، جائ بیٹھے نی ہورنی جائیں
مریو کہیا ڈھولے تائیں، حضرت ڈیرہ کرو سرائیں
تیرا میرا بھیڑ سباہیں، بھلکے آونا ۔
اتھے دہاں آرام سی پایا، دھمی راتِ چڑھن دنُ آیا
سندر طوطا ڈھولُ جگایا، اتھوں ہوئِ سوارُ چڑھِ آیا
گھوڑا مگر ہرن دے لایا، مریو وگیو تھیؤ سوایا، توڑ پہچاونا ۔
طوطے کیتی عرض نمانے، آکھے لگ ن ہرگز جانے
جا اوہ ملکھ بیگانے دھانے، ڈھولُ کہیا سو سمجھِ سیانے
سر تے منو حکمُ ربانے، بیڑی ٹھیلھی ڈھولُ ایانے
سرور عالم ہوئِ مہانے، پارِ لنگھاونا ۔
مہنی ڈھول یارُ للکارے، کانی کڈھ ہرن نوں مارے
بہہ گیا سمب وٹ کے چارے، کسدا ہویا عرضی تارے
اگے کسے ن ایلچی مارے، ڈھولا تک لے محل منارے
شمس رانی ڈھولُ چتارے، اسے راونا ۔4۔
چڑھدے ساون عجب بہاراں، وڑیا ڈھولُ باغُ گلزاراں
کھڑیا چمبا حسن اناراں، مالن چندی پھل ہزاراں
جائ سنایا کھجمتگاراں، تادی کیتی باغ سواراں، سنکے آنودی ۔
شمسُ رانی غصہ آیا، جا اس ڈیرہ آنِ وکھایا
مالی باغوان سدوایا، کسے باغے دا بوہا لاہیا
کون کوئی ایہہ کتھوں آیا، آکھ سنائں دی ۔
سندر طوطے عرضی تاری، غصہ ن توں کر مٹیاری
اتھوں کیتی ڈھول سواری، آندا ہیرے ہرن شکاری
جب کی دیکھی مہر تماری، تاہیئیں آئی باغ سواری، راہُ پچھانودی ۔
مہنی یار یاراں تھے آئے، طوطا شمسُ نوں سمجھائِ
سن سن دونی ہوندی جائے، بند ترٹے پجواجو ترائے
بہہ سہیاں نوں گلِ سنائے، راتیں ڈھول سام گلِ لائے
پھزریں بابر تکِ وکھائی، خواب سنانودی ۔5۔
چڑھدے بھادرو ملے پیارے، شمس چاڑھیا ڈھول چؤبارے
سہیاں کیتے ہار سنگارے، جیو کرِ پریاں لہن ہلارے
حوراں کھیڈن عرش منارے، سارت راگ دی ۔
شمس رانی ڈھول ویاہی، چڑھدی تخت سام دل چاہی
مل پئے سک جنہاں دی آہی، ہوئِ شگفتاں گھنگٹ لاہی
ڈٹھا حوض کوسر ترہائی، جا بھرِ پیتا جام صراحی
لوں لوں کیتا ذکر الٰہی، راتِ سہاگ دی ۔
تاریاں رل مل جھرمٹُ پایا، جنھا تخت بخت دا سایہ
اونھا سرور پیرُ منایا، سورج راتی چاؤ رچایا
تیجے پہرے ویلا آیا، ڈھول شمس لے چھاتی لایا
سئیاں وننجُ سنگارُ لوایا، فجری ویلے آن جگایا، شمس جاگدی ۔
مہنی ہونی کون مٹائے، سندر طوطا مہلیں جائے
حالَ ہکیکتِ آن سنائے، بھور عراقی فاقے آئے
دانہ کون مہیلا پائے، خصماں باجھوں کون چگائے
قدر ن رہندا وطن پرائے، عزت بھاگدی ۔6۔
اسو ماہ پچھوں خط آیا، ماؤُ لکھیا ایہہ فرمایا
کامن کس ڈھولا بھرمایا، درداں دل وچِ ڈیرہ پایا
مالُ شریکا زبتُ کرایا، اساڈا حکمُ نیاؤ اٹھایا
سکا اپنے ناؤں چلایا، کھوہ حویلیاں ۔
سنکے ہویا ڈھول اداسی، شمس رانی کھری ہراسی
عرضاں کردی ہوئِ لباسی، آئی وچ بکھیلا واسی
جے توں چلیو کہڑا راہ سی، سنجی سیج اسانوں خاصی
درداں تھیں ہن نہیں خلاصی، باجھوں بیلیاں ۔
اوتھوں کیتی ڈھول تیاری، شمس رانی رہی نیاری
اڈیا باز لئی اڈاری، کھڑے تکیندی وانگُ شکاری
جے میں ہوندی یار پیاری، ن چھڈ جاندا درداں ماری
جے میں جاناں راہُ کوآری، وچ سہیلیاں ۔
مہنی منّ رجائِ الٰہی، ڈاڈھی قید زلف دی پھاہی
وتے ہیر سودھدی ماہی، نت اٹھ ڈھونڈھے بیلا کاہیں
میہیوالُ ملائِ الٰہی، سمی دے سر لکھی آہی
جے میں جانا نج ویاہی، نالِ الیلیاں ۔7۔
چڑھدے کتک سردی پوندی، خلقت لیف تلائیے سؤندی
شمس رانی ذرا ن چوندی، کہے گوانڈھن پاسوں لؤندی
جیہڑی لائِ شام گلِ سوندی، گھرسُ کلیجہ گردیئے بھوندی، آہیں ماردی ۔
اسنوں جنی کھنی سمجھائے، گلِ ن شمس ذرا سکھائے
گجھی ویدن تن نوں کھائے، دکھ جگر دا کیوں کرِ جائے
پیڑ ہجر دی کونُ ونڈائے، آکھے نج جنیندی مائی، چنتا یار دی ۔
شمس فکر دلیلاں دھریاں، بھاگ سہاگُ جنہاں سے طریاں
پہنن پٹُ بادلے زریاں، باجھوں ڈھولن لیہندیاں وریاں، گلِ ہزار دی ۔
مہنی شمس بھئی دیوانی، لیلا مجنوں جیوں مستانی
عالم کردے واحد زبانی، کسا جوسف وچ وچِ قرآنی
پھیر زلیکھاں لئی جوانی، طلب دیدار دی ۔8۔
چڑھدے منگھر سرد ہوائیں، جنہاں کنت سام گھرِ سائیں
کرن رجائیاں کتک وائیں، لیکے سوندیاں لیف تلائی
شمس رانی مارے آہیں، جس دا کنت سام گھرِ ناہیں، چنتا ڈھول دی ۔
نت اٹھ کرے وکھوآ سمی، لگی جگر ہجر وچ رمی
کی سکھ ویکھاں باجھ کرمی، کہےَ جول ستارے جمی
نمکھ حرام اساڈی کمی، آکھن واٹ روم دی لمی، کھڑی ن جولدی ۔
کہندی ڈھول سیج جاں رویا، تس دن کاگ چوبارے لویا
مندا بال ایانا چویا، اکھسر لوہا ٹٹدا دھویا
جے میں لیکھ جاندی بھویا، تاکُ ن کھولھدی ۔
مہنی لکھیا لیکھ نظر وچِ، شمس لگا روگُ جگر وچ
رات دنے من ایس فکر وچ، چلی اٹھ سنجی سیج ہجر وچ
سرور پیر منائے گھر وچِ، مینوں لے چلی نرور وچ، ہنجھو ڈولھدی ۔9۔
چڑھدے پوہ جو برفاں پئیاں، گاون چائ لوہی دے سئیاں
واڈھیاں وانگُ رنجولاں بھئیاں، تنھاں دیاں کسے ن خبراں لئیاں
ساڈیاں کون کرے پروئیاں، شمس آکھدی ۔
وانڈھے سدا بیراگی رہندے، نالِ فکر نت سوندے بہندے
جا کے اؤنسیاں تاونِ ویندے، ربا ! کر توں میل دہاں دے
کنت دساور جان جنہاں دے، پھول ن تنھاں لونگ سکھاندے، شادی خاک دی ۔
شمس سیج چڑھی جدِ خالی، یادِ کرے گلِ ڈھولے والی
اجیہی راتِ پوہ دی کالی، پئی گزارن کنیں ہالی
باجھوں آب ن ترہ کھسہالی، عزت ساک دی ۔
مہنی کرے منصفی جھیڑا، مندا عشقَ مجاجی پیڑا
جس تن لگی جانے کیڑھا، ہوڈی انگ کوکلا بھیڑا
ورتیا نالِ ریسالو جھیڑا، ہیرے ذرا ن کیتا کھیڑا، سدیئے چاک دی ۔10۔
چڑھدے مانہہ جو آئی لوہی، سہیاں کیتی نھائی دھوئی
شمس آئِ گھابرے سوئی، اجُ کلِ سام لیاوے کوئی
اساڈا متر پیارا سوئی، شمس آکھے رہا ن ہوئی، اوتھے جائ کے ۔
شمس رانی آکھِ سنائی، سکدیاں ساری عمر وننجائی
گلِ ن لکھیا ڈھولے کائی، وداع ٹری کرِ مائی دائی
جاندی نرورِ کوٹِ پچھائی، غصہ کھائکے ۔
شمس نالِ ٹری سروانا، چھڈیا پلر مال خزانہ
جیندا شاہ نسین درِ خانا، بھئییں سؤندی کرِ شکرانہ
عرضاں کردی پڑھے دگانا، میلی ڈھولُ سام سلطانہ گلِ ملائکے ۔
مہنی کونُ کرے دلجوئی، ستی نوں چھڈِ گئے ستھوئی
اتھے ڈیہل ہوئِ کھلوئی، درد فراقَ ڈھول دے روئی
سرور دیئی نرور ڈھوئی، میں بہتی درماندی ہوئی
جس تن لگی جانے سوئی، سنِ دل لائِ کے ۔11۔
چڑھدے پھگن ملے پیارے، شاہ نوں خبر دتی ہلکارے
شمس آئی کھوج تمھارے، میں دیکھی اک شہر کنارے
کھرے وکھوئی مارے نھارے، آکھے نرور سین ہمارے
میل اسانوں یار پیارے، کھڑی پکاردی ۔
کاست دیئ سنیہے کلِ دے، تھکی ساتھ ڈھونڈھؤ اول دے
سن کے خوف ن اتھوں ہلدے، اگے شیر بکن وچ جھلّ دے
ترمکن نین نال پل پل دے، کھلے وال پئے وچِ گل دے
خاطر آپ چڑھے اس گل دے، ڈول شکار دی ۔
سن کے فوج گئی اس ول میں، شمس پھردی جوہ جنگل میں
ڈٹھسُ ڈھول پاتشاہ دل میں، دکھ تے پاپ گئے سبھ پل میں
بیڑے کھولھ ملے تب گل میں، شکر گزاردی ۔
مہنی منصف کہے پنجابی، کھیوی شمس ڈھول شرابی
خاصے گردے طلے کبابی، شمس لئی پوشاک ستابی
ہوئِ شگفتاں بلی متابی، سک پیار دی ۔12۔
| |
