پنجابی غزلاں محمد اختر خاں ہافزابادی
1. روند، ٹھگی، لوبھ تے اتلی-کمائی چھڈّ دیو
روند، ٹھگی، لوبھ تے اتلی-کمائی چھڈّ دیو ۔
چنجھ اک-دوجے دی، میں دیناں دہائی، چھڈّ دیو ۔
مکّ-مکا، ڈاکے، غبن، بمب تے دھماکے، نوسراں،
دیش اپنے نال مترو ! بے-وفائی چھڈّ دیو ۔
حج، روضے تے نمازاں، تے کھواست نال نال،
ایہہ مکر تے کوڑ والی پرسائی چھڈّ دیو ۔
چہوں دناں دی عیش پاروں عاقبت کرنی خراب،
میری جے منوں، عزیزو ! ہر برائی چھڈّ دیو ۔
اک سیاست دی پری، سو جھوٹھ دے گندے غلاف،
پاگلو ! لانی نری دوزخ دی سائی چھڈّ دیو ۔
ہویا میں حاضر جدوں، کل 'روپ' دے دربار وچّ،
حکم ملیا، 'غزل' آکھو، جاں لکھائی چھڈّ دیو ۔
سر نواکے پر میں 'اختر' عرض جھٹّ دتی گزار-
آپ وی پھسوے، چلتر، بیہیائی چھڈّ دیو ۔
2. سامہنا کرنا کتے سوکھا پیا جے پیار وچّ
سامہنا کرنا کتے سوکھا پیا جے پیار وچّ ؟
جان دا دھڑکا ہی رہندے حسن دے دربار وچّ ۔
ایہنوں توں سچی لگن دی اک کرامت ہی سمجھ،
جھاتیاں اقرار مارے، بے-دھڑک انکار وچّ ۔
دوستی دے جھمّ 'چوں نکلے عداوت دی چھوی،
ماردے نے یار لوہڑے، بنھ کے اعتبار وچّ ۔
نھیر-کھاتہ ظلم دا، بازار دنیاں لوبھ دی،
چاننا ہو جاؤ جد پہنچانگے پرلے پار وچّ ۔
تیوڑیاں توں گھابرے نہ، سچ تے اڑیا رہوے،
سرخرو ہندا اے 'سچا'، انت نوں سنسار وچّ ۔
اوس دے ڈھارے تے چڑھکے دھیان جد ماراں اتانہ،
اک پکھو ورگا نظر آؤندا اے اڈدی-ڈاری وچّ ۔
کیہدے-کیہدے ہجر دے زخماں دی جھلے پیڑ، دل ؟
اک توں اک ودھکے چہیتا ہے سرے پریوار وچّ ۔
ڈاکیئے نوں کی پتہ 'اختر' بھلا اس راز دا ؟
لوک کیوں پاؤندے نے چٹھیاں رات-دن گھر بار وچّ ؟
3. سڑکے سڑکے بانگاں دندا الکھ جگاؤندا جاں، سجنوں
سڑکے سڑکے بانگاں دندا الکھ جگاؤندا جاں، سجنوں ۔
جی کردا ہے دیش-پیار دے ہوکے لاؤندا جاں، سجنوں ۔
ہر پاسے ہمدردی مہکے، خوشیاں نچن، ٹہکے پیار،
تد میں کوہاں، خوش حالی دے ڈھولے گاؤندا جاں، سجنوں ۔
پھیر سواد، جے رل-مل سارے، چانن ونڈن سورج وانگ،
تے میں قلم بناکے جگنوں نھیر مکاؤندا جاں، سجنوں ۔
میں موہنی دھرتی دا 'رانجھا' لیکھاں وچّ پردیس لکھے،
اکھیاں میٹ کے 'ہیر' وچھنی دے درشن پاؤندا جاں، سجنوں ۔
نفرت بھری سیاسی-داتیی ویر کماوے گلشن نال،
میں تھاں تھاں اپنیاں دے گل بوٹے لاؤندا جاں، سجنوں ۔
پکّ اے، اوڑک ہو جانا اے منزل دا دیدار نصیب،
پھیر کی ہویا جے ہن 'اختر' ٹھیڈے کھاندا جاں، سجنوں ۔
4. مجازی اینا وی جھلیا ! آجزانا ٹھیک نہیں ہندا
مجازی اینا وی جھلیا ! آجزانا ٹھیک نہیں ہندا ۔
جویں جنگل دے وچّ کچا نشانہ ٹھیک نہیں ہندا ۔
وفا دی روشنی وچّ نھیرے نہ کر داخل،
شراباں سچیاں وچّ زہر پانا ٹھیک نہیں ہندا ۔
کسے اک در دا ہو کے بہہ جویں تاں زندگی سنورے،
ایہہ گھر-گھر جھورنا، پوچھل ہلانا ٹھیک نہیں ہندا ۔
عجب بھامبڑ پئے مچدے نے سینے وچّ جدائیاں دے،
میں کہناں ظلم ایڈا وی کمانا ٹھیک نہیں ہندا ۔
اک 'پاشے' یار دی سچی کہانی دیکھیو شاہ جی !
ہمیشہ چھاپیا جھوٹھا فسانہ ٹھیک نہیں ہندا ۔
اوہدے ول جھات پا کے چپّ-چپیتیاں پرتنا چنگا،
دوارے یار دے دھونی رمانا ٹھیک نہیں ہندا ۔
وفا دے موتیاں دی بھال وچّ رلدا پھرے 'اختر'،
اوہ کہندے نے پئی خالی خزانہ ٹھیک نہیں ہندا ۔
5. اک ذرا جہی گلّ دا ایویں نہ افسانہ بنے
اک ذرا جہی گلّ دا ایویں نہ افسانہ بنے ۔
ہاں پزیرائی لئی معیار پیمانہ بنے ۔
دوستی دے ذکر 'تے ہاسہ مساں میں روکیا،
جان دا جنجال اج-کلّ دا تے یارانہ بنے ۔
اک پاسے اوہ اسارن خیر دے اچے محلّ،
اک پاسے روشنی دا شہر ویرانہ بنے ۔
درسگاہاں وچّ کدوں 'اقبال' جاں چلدے 'جناح' ؟
کالجوں نکلے تے منڈا 'جگا-سلطانہ' بنے ۔
مدتاں دا 'عقل' پچھے میں پھڑی پھرنا ہاں ڈانگ،
دانیاں دے شہر وچّ کوئی تے دیوانہ بنے ۔
یاد جے 'اختر' ضرورت تے روابت 'غزل' دی،
کی کراں جیکر دھنگانے شعر؎ مردانہ بنے ۔
| |
