تلک جنوو راکھا پربھ تا کا ۔۔
کینو بڈو کلو مہہ ساکہ ۔۔
سادھن ہیتِ اتی جنِ کری ۔۔
سیسُ دیا پر سی ن اچری ۔۔13۔۔
دھرم ہیتِ ساکہ جنِ کیا ۔۔
سیسُ دیا پر سررُ ن دیا ۔۔
ناٹک چیٹک کیئے ککاجا ۔۔
پربھ لوگن کہ آوت لاجا ۔۔14۔۔
دوہرا
ٹھیکرِ پھورِ دلیسِ سرِ پربھ پرِ کییا پیان ۔۔
تیغ بہادر سی کریا کری ن کنہوں آن ۔۔15۔۔
تیغ بہادر کے چلت بھیو جگت کو سوک ۔۔
ہے ہے ہے سبھ جگ بھیو جےَ جےَ جےَ سر لوکِ ۔۔16۔۔
(بچتر ناٹک وچوں)
بانہِ جنہاں دی پکڑیئ
سر دیجے بانہِ ن چھوڑیئ۔
تیغ بہادر بولیا
دھر پئیے دھرم ن چھوڑیئ۔
کدھرے چور ہو کدھرے قاضی ہو، کتے ممبر تے بہہ وائزی ہو،
کتے تیغ بہادر غازی ہو، آپے اپنا کٹک چڑھائیدا ۔
ہن کس تھیں آپ چھپائیدا ۔
(بابا بلھے شاہ)
1.
دوئ لوک تنھاں دے چنگے، جو مرشد دا دم بھردے
نس دن رہن سکھالے سوئی، جو آس گورو من دھردے
من بچ کرم ن رنجن کاہوں، ہر گھٹ دیکھن ہرِ دے
'سنگھ کرپا' نج روپ جگت لکھ، جنم مرن دکھ ہردے
2.
دہاں لوکاں دی کان چکائی، جو طالب مہر نظر دے
کائی وستو دی چاہ ن جگ وچ، جو پریم پیالہ بھردے
امرت پیون جگ جگ جیون، وے بھیدی عشقَ نگر دے
'سنگھ کرپا' نج روپ درس لکھ، نت اٹھ موجاں کردے
(کرپا سنگھ درباری کوی، شہیدی چمکور صاحب)
1.
تیرا درشن میریاں اکھیاں، سرمے وانگوں گھماں وو
جت ولِ لگن چرن تساڈے، میں جائی ات ات چماں وو
راتیں ڈیہے من تن اندرِ، تیریاں اڈن دھماں وو
گھر دا صاحب گھر وچ لدھا، ننوآ بلِ بلِ ہماں وو ۔1۔
2.
تیرا درشن میریاں اکھیاں، گھم رہیاں وچ دھاری وو
برہُ دے اسوار تھیؤسے، جیندی چڑھتل بھاری وو
میرا تیرا ندرِ ن آوہِ، پائی پریم غباری وو
گھر دا صاحب گھر وچ ملیا، ننوآ واری واری وو ۔2۔
3.
تیرا چکھ دلاسہ سجنا، دین دنی دی اوٹ وو
ملھم دی پرواہ ن دھردی، واہُ تساڈی چوٹ وو
لگا نیہں انوکھا تیرا، دیئ ن اک پل چھوٹ وو
لوٹ پوٹ لٹِ لیتا ننوآ، واہُ تساڈی لوٹ وو ۔3۔
4.
تیرا چکھ دلاسہ سجنا، دین دنی دی اوٹ وو
اکُ کھرا کر بدھا پلے، رہی ن دبدھا کھوٹ وو
جو کچھ ہونا سوئی ہوآ، سر دی سٹی پوٹ وو
'ننوآ' بن شرنیں کیوں پائیٔے، برے بھلے تھیں چھوٹ وو ۔4۔
5.
سجن دے ولّ نین اساڈے، راتیں ڈینہے کھلے وو
درسن پورے سدا حضورے، وتن ڈلھے ڈلھے وو
نرک سرگ ترن سکے وانگو، دتے بلدے چلھے وو
ننوآ دیوا ٹکہِ ن اک پل، جے چؤ وایا جھلے وو ۔5۔
6.
تدھ بن سجن جانے ناہی کوئی میرے دل دی وو
درد دساڈا وسطی دل دی، کھن کھن جاندی ملدی وو
کاتی اپرِ کاتی تیری، کاتی آوے چھلدی وو
کیوں کرِ ٹھاکِ وننجائے ننوآ، ہلے اویہی ہلدی وو ۔6۔
7.
پایا گھم گھمیدے سجن، اننن ساڈے پھیرا وو
لوں لوں اندر ہوئِ مقیمی، کیتو اپنا ڈیرہ وو
دھوکھا سنسا کوئِ نہ رہیو، کوڑی دبدھا کیرا وو
ننوآ آپِ آرسی اندرِ، سچے سچا ہیرا وو ۔7۔
8.
تیری چکھ چکھ جھاتی مینوں، سبھ دکھاں دی کاتی وو
دیندی کدے نہ رجے مولے، واہُ واہُ کیا داتی وو
لائی جھڑی رہے امرت دی، اٹھِ پہر دہوں راتی وو
ننوئے اپرِ ڈلھ ڈلھ پؤندی، واہُ واہُ کیا ماتی وو ۔8۔
9.
تیریاں پیراں دی چکھ مٹی، میرے سر دی تاج وو
ایہہ کدے نہ ڈولے جگ جگ، قایم تیرا راج وو
غرب پرہاری برد تساڈا، ہوہُ غریب نواج وو
ننوآ اٹھ پہر بھر تہنوں، ایہو وڈا کاج وو ۔9۔
10.
تیرے در تے ستھر لتھے، کیچے جو کچھ کرنا وو
چرن کنول شانت سکھداتا، میرے سر تے دھرنا وو
ننوئے سنیا برد تساڈا، سچے اسرن سرنا وو ۔10۔
ہاں وے لوکا دیندی ہاں ہوکا گوبند اساں لوڑیدا وو ۔1۔رہاؤ۔
گرشبد درڑایا پرم پد پایا سرتِ سبد من جوڑیندا وو ۔1۔
سوہں دا ہتھ پکڑِ کہاڑا ہؤمے بندھن توڑیندا وو ۔2۔
ایہہ من متا ہرِ رنگ رتا، مہرا نہیں موڑیندا وو ۔3۔
نت نت خصم سمالہُ 'ننوآ'، کیا بھرواسا کھوڑیندا وو ۔4۔
(ننوآ ویراگی درباری کوی)
<بر />
1.
گوبند سنگھ گراں گر سورے، مہر اپنی کیتی
جت ول نظر اتے ولِ میہر، مہر اساں لے لیتی
کاہدے عشقَ تے صدق اساڈے، ساڈی بھلّ پریتی
نام، دان، اسنان دات دے، کمی ن کوئی کیتی ۔1۔
2.
گورو گوبند جنہاں دے سر تے، تنھاں کمی ن کائی
کرن ارداسِ سنگتِ کے آگے، ستگور ہوئں سہائی
آڈھا میں قربان تنھاں نو، جنہاں من پرتیتِ وسائی ۔2۔
3.
من پرتیتِ جنہاں دے وٹھی، کم اوہناں دے ہوئے
جنہاں گورو گوبند کا درسن کیتا، سے مکتِ پراپت ہوئے ۔3۔
آڈھا ستگور باہرا، بھجن سنِ کھنیئمّ
رتن جو لدھا باندراں، سو آیا کتے ن کمُ ۔1۔
رتن جو لدھا باندراں، سو لدھا بھی گئیومُ
اندھا وڑیا چترشال، اس کی سکھ ڈٹھیومُ ۔2۔
آڈھا لوڑے سپری، تب صرفے دل گڈّ
انڈٹھے محبوب دی، پئی مہبتِ ہڈِ ۔3۔
انڈٹھا محبوب، اساں کرِ جاتا صاحبو
صورتِ کہیٔے خوب، ویکھن کو من سکدا ۔4۔
(آڈھا) ایہہ دل عجب کتاب، جتھے حرف ن دوجا لکھیئے
سو دم کت ہسابُ، جےَ دمُ سائیں وسرہِ ۔5۔
(آڈھا-لکھی جنگل دے دربار دا کوی)
ذرا ن ڈراں جے سٹِ گھتیواں، کوئی ہا ہو دوزک تپے
ذرا ن ڈراں جے سٹِ گھتیواں، کوئی ماتے ہاتھی اگے
ذرا ن ڈراں بدھاتا کولہں، جنِ سچے اکھر لکھے
'جادو' ڈراں وچھوڑے کنہں، مت رب وچھوڑا گھتے
بھگت بھگت نام پریو، راکھہُ لاج موری
پتت پاون پران ناتھ، چرن سرن توری ۔1۔رہاؤ۔
جب کا جنم لیو، سکرت ن کچھو کیؤ مانس دیہہ دھاری
تب تے پاپ اگھ کیئے، کچھ سرتِ ن سماری ۔1۔
بال بدھ بال کھوئیو، اب چڈھیو جوانی
جب کچھو پرتاپ بڈھیو، تب بھئے ابھیمانی ۔2۔
کام کرودھ لوبھ موہ اہنکار کینہ
سیوا تمری کر ن ساکؤں، نپٹ بھگتِ ہینا ۔3۔
کرپا کیجے درس دیجے، گرور گردھاری
جادو جن دوار ٹھانڈھے، نام کے بھکھاری ۔4۔
(جادو رائے-اداسی سادھو بالو حسنے دا چیلا سی)
1.
پریا پریم سو شنگاری، ہاسی سو ونود بھاری
دینن پے کرنانساری، سکھ دینو ہے ۔
کینے ارِ رنڈ رنڈ ردر رس بھریو جھنڈ
فوج کے سدھارن میں بیر رس کینو ہے ۔
ڈنک سن لنک بھیبھیت شتر تھام نندا
بکرم پربل ادبھت رس لینو ہے ۔
برہم گیانِ سمع رس 'امرت' وراجے سدا
سری گر گوبند رائے ! نوے رس بھینو ہے ۔
2.
ہم گرِ ہم سی ملی سیم لے کے مدھ
ہنسنی سی مانسر چھیر ندھِ چھیر سی ۔
شیس ناگ سی پیال شو بھال بدھُ بال
دیون کے پھول مال بھوَ کے سریر سی ۔
کون کے مکھ بانی بانی بین سکھدانی
سدھا دھر سدھا ثانی رماپتِ بیر سی ۔
سری گورو گوبند سنگھ کیرتِ جہان جانی
'امرت' بکھانی جگ گنگا جو کے نیر سی ۔
3.
بید مکھ بید جان بیدن میں ہے بگیان
بگیان ہوں میں ہرِ نام سکھ دانیئ ۔
ہرنام سنتن کے سنتن جیوں اننت تیوں
اننت ہی میں بسنُ روپ سنمانیئ ۔
بسن چت چندرما سی چندرما میں چندرکا سی
چندرکا میں امرت سی امرت بکھانیئے ۔
سری گورو گوبند سنگھ کیرتِ جہان جانی
تہاں تہاں ساردا سی سب جگ جانیئ ۔
4.
لاکھ بھانت منی نردھنی کو نہال کرے
چنتامنی کے سامان اور کو بکھانیئے ۔
سربھی اننت دودھ امرت اگھای دیت
کامدھینُ جیسی کیسی اپما پرمانیئے ۔
نندن ؤ چندن کدمب بٹ کھانڈو لو
پارجات جیسا ترُ دھرا میں ن جانیئے ۔
بیتے ارُ ہوانگے اوتار یوں انیک جس
سری گورو گوبند سنگھ جس سو ن آنیئے ۔
5.
پریم اپجائ گجراجن چڈھائ رنگ
رنگ کے ترنگ دیا کرپا سرسائیے ۔
آچھے آچھے سریپای پہرای پل پل
بھوکھن سجائِ بھلی بانک سجائیے ۔
سری گورو گوبند سنگھ پورب سنیہی جانِ
'امرت' ملایو آن ساکھ سکھدائیے ۔
میں تو جس تیرو پرتپال کے بڈیرو کییو
جیسے ہو بڈیرو میرو بھاٹ ہوں بڈھائیے ۔
(امرت رائے-دربار دا کوی)
1.
سمندر دے وارپار وچ مہی منڈل دے
جیندا جس دیس دیس سبھے لوک گانودے ۔
سینودے بھکھاری سوئی ہوندے نی ہزاری ہن
واری واری پڈھ کے کبتّ نی سنانودے ۔
چاروں ہی برن کھٹ درسن جیندے دوار
'منگل' سکوِ من اچھا پھل پانودے ۔
ویکھیں ! بلِ وانگو کوئی چھلی گر گوبند جی
اک لے لے جاندے اک لیونے نوں آنودے ۔
2.
آنند دا واجا نت وجدا انند پور
سن سن سدھّ بھلدی اے نر ناہ دی ۔
بھے بھیا بھبھیکھن نوں لنکا گڑھ وسنے دا
پھیر اسواری آنودی اے مہاں باہُ دی ۔
بل چھڈّ بلِ جائ چھپیا پتال وچ
پھتے دی نشانی جیں دے دوار درگاہ دی ۔
سونے نوں دیندی سکھ، دجناں نوں رات دن
نؤبت گوبند سنگھ گورو پاتشاہ دی ۔
3.
پورن پرکھ اوتار آن لین آپ
جاں کے دربار من چتوہِ سو پائیے ۔
گھٹِ گھٹِ باسی ابناسی نام جاں کو جگ
کرتا کرنہار سوئی دکھرائیے ۔
نومے گورو نند جگ بند تیغ، تیاگ پورے
'منگل' سو کوِ کہہ منگل ستھانئیے ۔
آنند کو داتا گر صاحب گوبند رائے
چاہے جو انند تو انند پور آئیے ۔
4.
بھاویں جائ تیرتھ بھرمت سیتُ بندھ ہوں لوں
بھاویں جائ کندرا میں کند مول کھائیے ۔
بھاویں دیہہ دوارکا دگدھ کرے چھاپے لائِ
بھاویں کانسی مانہِ جائ جگ لو وسائیے ۔
بھاویں پوجؤ دیہرے دوالے سبھ جگ ہوں کے
بھاویں کھٹ درشن کے بھیکھ میں پھرائیے ۔
جو توں چاہہں منسا کو 'منگل' ترت پھل
گوبند گورو کی ایک موج ہوں میں پائیے ۔
(منگل رائے-درباری کوی)
سورن کی پتِ اتی جانت جہان جاں کو
تاں کو پھل دیت سدا ارِ پر جیت ہے ۔
پور جے ہری کے ہیئے کامنا تھمت جانتے
ہنسرام کہہہ سدا پانپ سوں پریتِ ہے ۔
جوگن کی جیونِ سنجیونِ ہے بھوتل کی
موتن سہین نت باڈھت پنیت ہے ۔
پربل پرتاپی پاتشاہ گورو گوبند سنگھ
تیری کراچولی، کامترُ کی سی ریتِ ہے ۔
(ہنسرام باجپیئی-درباری کوی)
1.
آپے میلِ لئی جی سندر شوبھاونتی ناری
کرِ کرپا ستگورو منایا لاگی شہہ نوں پیاری
کوڑا کوڑ گیا سبھ تن تے، پھول رہی پھلواری
انتر ساچ نواس کیا، گر ستگور ندرِ نہاری
شبد گورو کے کنچن کایا، ہؤمے دبدھا ماری
گن کامن کرِ کنتُ ریجھایا، سیوا سرتِ بیچاری
دیا دھارِ گر کھولھ دکھائی، سبد سرتِ کی باری
گیان راؤ نت بھوگ کماوے، کایا سیج سواری
بھٹک مٹی گرسبدی لاگے، لینو آپِ اباری
داس چند گر گوبند پایا، چنتا سگلِ بساری
2.
سجن ! جھات جھروکھے پائیں
میں بندی بن دام تساڈی، تو سجن تو سائیں
در تیرے ول جھاک اساڈی، بھوری درسُ دکھائیں
تو دل محرم سبھ کچھ جانیں، کینوں کوک سنائیں
تنھاں نالِ برابرِ کیہی، جو تیرے من بھائیں
تھیواں رینُ تنا بلہاری، نو نو لاگاں پائیں
جہں جہں دیکھاں سبھ ٹھاں توں ہیں، توں رویا سبھ ٹھائیں
بھوری ندرِ نہال پیارے، سکدی نوں گلِ لائیں
پل پل دیکھاں مکھ تساڈا، 'چند' چکور نیائیں
گوبند ! دیا کرہُ جن اوپرِ، وارِ وارِ بل جائیں
1.
'چند' پیارو متُ، کہہُ کیوں پائیٔے
کرہُ سیوا تنہ نت، ن چتہِ بھلائیٔے
گنِ جن کہت پکار، بھلو یا جیونو
ہو بن پریتم کہ کام، امرت کو پیونو ۔
2.
انتر باہرِ 'چند' ایک سا ہوئیئے
موتی پاتھر ایک، ٹھؤر نہں پائیٔے
ہیئے کھوٹُ تن پہر، لباس دکھائیٔے
ہو پرگٹُ ہوئِ ندان، انت پچھتائیئ ۔
3.
جب تے لاگو نیہُ، 'چند' بدنام ہے
آنسو نین چچات، آٹھُ ہی جام ہے
جگت مانہِ جے بدھوان سبھ کہت ہے
ہو نیہی سکلے سنگ نام تے رہت ہے ۔
4.
سبھ گن جو پربین، 'چند' گنونتُ ہے
بن گن سبھ ادھین، سو مورکھ جنتُ ہے
سبھہُ نرن میں تاکُ، ہوئِ جو یا سمیں
ہو ہنرمند جو ہوئِ، سمو سکھ سیوں رمیں ۔
5.
'چند' غرض بن کو سنسار ن دیکھیئ
بے غرضی امول رتن چکھ پیکھیئے
رنک راؤ جو دیست، ہے سنسار میں
ہو ناہِ غرض بن کوؤُ، کیؤ بیچار میں ۔
6.
'چند' راگ دھنِ دوتی پریمی کی کہیں
نیمی دھن سن تھکت، اچمبھو ہوئِ رہے
بجت پریم دھنِ تار، عقل کؤ لوٹہے
ہو سرون مدھ ہوئِ پیٹھت، کبہو ن چھوٹ ہے ۔
7.
'چند' پریم کی بات، ن کاہوں پے کہو
اطلس کھر پہرائ، کؤن خوبی چہوں
بدھوان تنہ جان، بھید نج راکھئی
ہو دیوے سیس اتارِ، سررُ نہں بھاکھئی ۔
8.
'چند' مال عر ملکھ، جانہِ پربھ دیؤ ہے
اپنو دیؤ بہت، تانہِ پربھ لیو ہے
روس کرت اگیانی، من کا اندھ ہے
ہو امر نام گوبند، اورُ سبھ دھند ہے ۔
9.
چند جگت مو کام سبھن کو کیجیئے
کیسے امبر بوئ، کھسن سیؤ لیجیئے
سوؤ مرد جو کرے مرد کے کام کؤ
ہو تن من دھن سبھ سوپے، اپنے رام کؤ ۔
10.
'چند' پیارنِ سنگِ پیار بڈھائیئ
سدا ہوت آنند رام گن گائیئ
ایسو سکھ دنیاں میں، اور ن پیکھیئے
ہو ملِ پیارن کے سنگِ، رنگ جو دیکھیئ ۔
11.
'چند' نصیحت سنیئے، کرنیہار کی
دین ہوئِ خوش راکھو، خاطر یار کی
مارت پائِ کہاڑا، سختی جو کرے
ہو نرمائی کی بات، سبھن تن سنچرے ۔
12.
'چند' قحط ہے کام چیشٹا اتی بری
شہت دکھائی دیت، ہلاہل کی چھری
جنہ نر انتر کام چیشٹا اتی گھنی
ہو ہوئِ ہے انت خوآرُ، بڈو جو ہوئِ دھنی ۔
13.
'چند' پیارے ملت ہوت آنند جی
سبھ کاہوں کو میٹھو، شربت کند جی
سدا پیارے سنگِ، وچھوڑا ناہِ جس
ہو ملے میت سیوں میت، ایہہ سکھ کہے کس ۔
14.
'چند' کہت ہے ٹھؤر، نہیں ہے چت جنہ
نس دن آٹھہُ جام، بھرمت ہے چت جنہ
جو کچھ صاحب بھاوے، سوئی کرت ہے
ہو لاکھ کروڑی جتن، کیئے نہیں ٹرت ہے ۔
(چند-درباری کوی)
