Punjabi Kavita
Lala Dhani Ram Chatrik

Punjabi Kavita
  

Misc poetry Lala Dhani Ram Chatrik

1. بابا نانک

جس دے چانن رشماں پائیاں لہنے دے آئینے تے،
اس جوت نے چھاپ لگائی قندھاری دے سینے تے ۔

بالک واگی بڈھا کیتا، بیر بنایا ریٹھے دا،
رائے بلار مرید کر لیا، پا کے نور نگینے تے ۔

کرتی دا بھنڈار وکھایا، انھے مایہ دھاری نوں،
سجن ٹھگّ نوں جھات پوائی، گھر وچ پئے دفینے تے ۔

براہمن قاضی دوویں رگڑے، نیت دی گھسوٹی تے،
اوہ اچھوت برابر تولے، کرتب دے تخمینے تے ۔

پریم نشے تھیں کھیوا کیتا، عملاں دے دیوانے نوں ۔
مکے والے نوں بھرمایا، دل دے پاک مدینے تے ۔

وحدت دا ویوپاری آیا، ہادی ہندو مسلم دا،
مندر مسجد سانجھے کیتے، مٹی پائی کینے تے ۔

آ جا من اج شکرانے کریئے بابے ایکنکاری دے،
جس نے جوت جگائی آن گواچے مال کھجینے تے ۔

دنیاں والیو، کجھ نہ پچھو میرے عیب سواباں دی،
چاترک دا ہے تقویٰ اپنے رہبر دانے بینے تے ۔

2. چاندنی چونک دلی وچّ انت سماں

رات بیتی دن چڑھ پیا ہن قہراں والا ۔
سورج خونی نکلیا، صورتَ بکرالا ۔
کیتا ویس اکاش نے اج کالا کالا ۔
دھول دھرم توں ڈولیا آیا بھچالا ۔

سری ستگور اشنان کر لو پربھ وچ لائی ۔
جپجی صاحب اچاریا وچ سیتلائی ۔
پاٹھ مکائ اکال دا جد دھون جھکائی ۔
قاتل نے اس ویلڑے تلوار چلائی ۔

کمبن لگی پرتھوی نہ دکھ سہارے ۔
شاہی ورتی گگن تے عر ٹٹے تارے ۔
اندھ ہنیری جھلدی دلی وچکارے ۔
ماتم سارے ورتیا اس دکھ دے مارے ۔

دھرمی ہکاں پاٹیاں چھایا اندھیارا ۔
اکھاں وچوں نکلی لوہو دی دھارا ۔
ہون لگا سنسار وچ، وڈ ہاہا کارا ۔
ہویا وچ اکاش دے، جےَ جےَ جیکارا ۔

ہندو دھرم نوں رکھ لیا، ہو کے قربان ۔
بلی چڑھا کے اپنی رکھ لیتی آن ۔
پائی مردہ قوم وچ، مڑ کے جند جان ۔
گورو نانک دا بوٹڑا چڑھیا پروان ۔

اک پیارے سکھ نے جا سیس اٹھایا ۔
لے کے وچ انند پور اوویں پہنچایا ۔
دھڑ لے کے اک لبانڑے سسکار کرایا ۔
سر تلیاں تے رکھ کے ایہہ صدق کمایا ۔

ستگور رچھک ہند دے، کیتا اپکار ۔
ساکہ کیتا کلو وچ سر اپنا وار ۔
دلی دے وچ آپ دی ہے یادسگار ۔
سیس گنج رکاب گنج لگدے نے دربار ۔

(اک پیارے سکھ=بھائی جیتا جی، اک
لبانڑے=لکھی شاہ لبانا)

3. سکھیا

ہے من مکھیں رجھیا، اٹھ جھاتی مار ۔
اپنے رکھک گورو دے اپکار چتار ۔
کس خاطر اوہ تر گئے سن جنداں وار ؟
اسیں کویں المست ہاں اوہ دھرم وسار ۔

دیناں دی پرتپال ہت سن دھام لٹائے ۔
پرپکار دے واسطے، سربنس گوائے ۔
دکھیاں دے دکھ کٹنے ہت سیس کٹائے ۔
پر توں ہائِ اکرتگھن، گن سرب بھلائے ۔

اپسوارتھ دے واسطے، ہاں پاپ کماندے ۔
دکھیا دردی ویکھ کے کجھ ترس نہ کھاندے ۔
روگی دی داری وکھے، اک پل نہ لاندے ۔
لیکاں وڈ وڈیریاں چھڈّ، اوجھڑ جاندے ۔

اگے دے وی واسطے کجھ خرچی بنھوں ۔
آکھی وڈ وڈیریاں، دی دل دے منوں ۔
آن جماں جد گھیریا پھڑ کھڑیا کنوں ۔
اودوں نال تریگی ایہہ مائی دھنوں ۔

4. آ گیا

آ دلا، تری اجاڑ نوں وسطی بنا دیاں،
پت جھڑ نوں اج بہار دی رنگن چڑھا دیاں،
کلیاں کھڑا کے، بل بل نوں جان پا دیاں،
پنکھیروآں نوں پریم سندیشا سنا دیاں،
جس دن نوں ترسدی سی لکائی، او آ گیا ۔

کہہ دے وجنتری نوں ذرا چھیڑ دل ربا،
رگ رگ بنا کے طرب سراں اس طرحاں ملا،
نکلے آواز گونج کے شاباش مرحبا،
لوں لوں کھلو کے گائ اس ستگور دا شکریہ،
جو پیار تے اپکار دی سرگم سکھا گیا ۔

میراں دا میر کلغیدھر پیراں دا اچ پیر،
ظلماں دا گھٹا ٹوپ کرن والا لیر لیر،
حامی سچائیاں دا، غریباں دا دستگیر،
پلٹائی جس نے ہند دی الٹی ہوئی تقدیر،
وکھتاں دی رات بیٹھ سرھانے کٹا گیا ۔

جس نور نے زلمات ظلم دی ہٹائی سی،
جس مینہہ نے اگّ دیش نوں لگی بجھائی سی،
جس پہروئے نے سوں گئی قسمت جگائی سی،
جس آتما نے مردیاں وچ جان پائی سی،
جو گیدیاں نوں شیر دا جامہ پوا گیا ۔

جس ہند نوں بچا لیا سربنس اپنا گال،
کندھاں دے وچ چنا لئے دو چھوٹے چھوٹے لال،
ہتھیں کہا کے لاڈلے کیتا نہ ملال،
بھارت نوں سنج سنج کے اپنے لہو دے نال،
کلر دے وچ دھرم بغیچا اگا گیا ۔

آ اس گورو دے جنم دا منگل مناویئے،
اپکار کرکے یاد دھنواد گاویئے،
دنیاں تے اس دے جس دا ڈھنڈورا پھراویئے،
پیغام اس دے مشن دا گھر گھر پچاویئے،
امرت او ونڈیئے جو اساں نوں چھکا گیا ۔

5. چڑھدی کلا

آ گئی نوری جھلک اک آ گئی،
دین-دنیاں میری نوں چمکا گئی ۔

پھر گئی تن من تے رحمت دی نگاہ،
خاک نوں اکسیر ترت بنا گئی ۔

دھس گئی رگ رگ دے وچ بجلی کوئی،
سرت ستی نوں ہلون جگا گئی ۔

دس کے اپنے آپ نوں دے بلکار نوں،
جان مردہ لاش دے وچ پا گئی ۔

جی کے مرنا روز ساں سکھدے رہے،
مر کے جیؤن دا اے چیٹک لا گئی ۔

کون کہندا ہے کہ میں کنگال ہاں،
میری دولت بے حساب لبھا گئی ۔

پنجرے دی قید توں آزاد کر،
عرش تے پرواز کرنا سکھا گئی ۔

مٹ سکے ہستی نہ چاترک دی کدے،
زندگی دا بھید ایہہ سمجھا گئی ۔

6. ستگور دا پیغام
(اپنے آدرش سکھ دے نام)

ہے گر سکھ واڑی دے پھلاّ،
اٹھ نویں بہار کھڑا سکھا ۔
دنیاں نوں سیتل کرن لئی،
توں اپنی مہک لٹا سکھا ۔

جے میرا سکھ سدانا ای،
جے پریم گلی وچ جانا ای،
تد اپنا آپ گوا سکھا،
سہِ چوٹاں صدق وکھا سکھا ۔

جد میرا امرت پیتا سی،
اقرار ایہو توں کیتا سی،
میرے مقصد دے رستے وچ،
دیوینگا سبھ کجھ لا سکھا ۔

پا کے چولا پروانے دا،
رکھ چیتا اصل نشانے دا،
چھڈ جھاک نفعے نقصاناں دی،
اکھ میٹی تریا جا سکھا ۔

آدرش تیرا جد مرنا ہے،
اک صدق سمندر ترنا ہے،
توں دھرتی تے کی کرنا ہے،
اٹھ عرش اڈاری لا سکھا ۔

7. نندا چغلی

1.
جیا ! نندا چغلی دا توں،
کاہنوں ہو گؤں عادی ؟
عیب پرائے پھول پھول کے،
کرنا ایں روز منادی ۔
اپنی بکل وچ جے جھاتی،
مار کدے شرماندوں،
طوبیٰ کر بخشا لیندے،
ہٹ جاندی بھیڑی وادی ۔

2.
پھول پرائے اوگن بجھیں،
کجھ نہ اپنے پلے ۔
جے اگلے دے گن ٹوہیئے تاں،
ٹھنڈھ پئے اس غلے ۔
پر جے اس دے عیباں اتے،
پڑدا پا چپّ رہیئے،
نیکی بدی دہاں توں نیارے،
رہیئے بیٹھ سکھلے ۔

8. غزل

زرے دا سورج بن بہنا،
غلطی وی ہے سچیار وی ہے ۔
ایوریسٹ دی چوٹی جا لبھنی،
آسان وی ہے دکھدار وی ہے ۔

ازلوں تر چکی کہانی نے،
خبرے کد جا کے مکنا ہے ۔
سنیاں تے پڑھیاں گلاں تے،
کجھ بھرم وی ہن، اعتبار وی ہے ۔

دو-دلی میری نوں تکّ تکّ کے،
اوہ پردیاں اہلیوں ہسدے نے،
.........................،
..........................۔

بوہا ڈھو کے ہسدے سن،
جھیتاں دے وچ دی تکّ تکّ کے،
"وہمی جیہا کوئی بندہ ہے،
ایمان وی ہے تکرار وی ۔"

ریڈیو دیاں کھنڈیاں روآں وچ،
جے لبھنا ایں، کسے اشارے نوں،
کر سوئی راس رسیور دی،
سندیش وی ہے، سرتار وی ہے ۔

جیون دی رگڑا رگڑی وچ،
چنگیاڑے چمکن آشا دے،
اس لوء وچ لمیاں تانگھاں نے،
دھرواس وی ہے، اقرار وی ہے ۔

اک رند دے ہتھ وچ ٹھوٹھی اے،
ساقی دے در تے بیٹھا ہے،
پی پی کے کھیوا ہندا اے،
بدمست وی اے ہشیار وی ہے ۔

کی ڈر ہے منزل لمیری دا،
کی اندیشہ ہے دیری دا،
کوئی دن آویگا مل پانگے،
اقرار وی ہے، اعتبار وی ہے ۔

9. جوت اگمی

جگاں جگاں توں جوت اگمی رات دنے پئی جگدی ۔
اتر پربتوں ساگر ول نورانی دھارا وگدی ۔
پرم-سنّ دے اندھیرے وچ بجلی وانگر کوندے،
ترے لوکاں نوں جیون لوء، نت نگھی نگھی لگدی ۔

10. یاد دا دیوا

دلا اٹھ غم بھلاؤن نوں کوئی محرم بنا لئیے ۔
کوئی سوہنی جہی تصویر سینے وچ جڑا لئیے ۔

اوہناں نوں اپنی بابت کوئی چیتا تے اؤنا نہیں،
اوہناں دی یاد دا دیوا ہنیرے وچ جگا لئیے ۔

پرانے لیکھ تے گھس گھس کے ملیا میٹ ہو گئے نے،
کسے اج کلھ دے مرشد توں نویں قسمت لکھا لئیے ۔

نشہ بھی ہے تے ساقی بھی ہے میخانا بھی نیڑے ہے،
دواکھی بال رنداں نوں بلا محفل بھکھا لئیے ۔

پرانے لوک پٹدے مر گئے لیہاں لکیراں نوں،
اگانھ ودھوآں توں اج کلھ دی نویں دنیاں وسا لئیے ۔

جگت وچ کفر تے اسلام لڑدے ہی چلے آئے،
دہاں دے سر سواہ پا کے سیاپا ہی مکا لئیے ۔

کھرا ربّ دا رہے لبھدے، رکھی، اوتار، پیغمبر،
اسیں قطرے دی بکل وچ، سمندر نوں لکا لئیے ۔

پجاری پریم دا ہو کے، ن تقویٰ چھوڑ دے چاترک،
جے بے پرواہ ہے تد بھی یار دا در کھٹکھٹا لئیے ۔

11. کویں تر چلیا ایں کلیاں چھڈّ کے

1.

جو رہوں کہندا، سو رہی کردی،
ہردم تیرا دم رہی بھردی،
تیتھوں کوئی نہ اوہلا رکھیا،
دسدی رہی کلیجہ کڈھ کے ۔

2.

جد توں اپنا جی ادرایا،
سبھ کجھ تیری نظر چڑھایا،
پلہ پھڑ پھڑ جان نہ دتا،
سو سو واری دندیاں اڈّ کے ۔

3.

کئی واری توں پھیریاں اکھیاں،
کئی واری توں شرما رکھیاں،
ہن وی نہ کر سننجا وہڑھا،
امیداں دا بوٹا وڈھّ کے ۔

4.

تیرے بن میں کوڈیؤں کھوٹی،
کسے نہیں مینوں پچھنی روٹی،
کھنبھ جے میرے کھوہ سٹیو نیں،
کی لبھّ لئینگا پچھوں سدّ کے ۔