(گیت، کالنگڑا)

تیرے بھیداں توں صدقے واریاں، تیرے بھیداں…
1
لیکھا لگے کی تیری وڈیائی دا،
تک تک شان نوں جھکدیاں جائیدا،
خبرے کی کی توں کھیڈاں کھلاریاں، تیرے بھیداں…
2
خبرے کدوں دا راز پرانا اے،
خبرے کدوں توں سمجھیا جانا اے،
کنے چر دیاں نے انتزاریاں، تیرے بھیداں…
3
کدن کھلھی سمادھ سی سنّ دی،
کتھے ہوئی اشارت کنّ دی'
کیکر کھلھیاں حسن پٹاریاں، تیرے بھیداں…
4
ڈب گئی سوچ، دنائیاں ہاریاں،
ہپھ کے سٹّ پائی قلم لکھاریاں،
گلاں ویکھ کے تیریاں نیاریاں، تیرے بھیداں…
5
جھوئیاں لے پرلے دیاں چکیاں،
اجے تیک کھلو نہیں سکیاں،
مدت ہوئی وٹاندیاں واریاں، تیرے بھیداں…
6
کدھرے نیناں دے جادو پائے نیں،
کدھرے گھنڈ تے گھنڈ چڑھائے نیں،
واہوا کھلھاں تے پردیداریاں، تیرے بھیداں…
7
جدوں لکّ تلاش دا ٹٹیا،
تیری موج تے سبھ کجھ سٹیا،
تیرے ہتھ نے گلاں ساریاں، تیرے بھیداں…

(بابو بنکم چندر دے لوک پرسدھ بنگالی گیت
'بندے ماترم' دا ستنتر انوواد)

1

جلاں والی !
پھلاں والی !
پربتاں تے تھلاں والی !
چندناں تھیں ٹھاری !
ہرؤل تھیں شنگاری، ماتا !

پھلاں مہکائی،
سرد چاننی کھڑائی،
رکھاں بوٹیاں سجائی،
اناں دھناں دی پٹاری، ماتا !

ہاس تے مٹھاس بھری،
سکھ داتی، ور داتی،
مان داتی، تران داتی،
شوبھا دی اٹاری، ماتا !

پینتی کروڑ کنٹھوں کلکارنی،
ستر کروڑ باہو بل دھارنی،
ہے بھارت پیاری، ماتا !

2

کملا بھوانی،
سیج پھلاں دی سجان والی،
دیوی توں سرستی، واک ودیا ودھانی، ماتا !

بھوشناں دی لدی توں انوپ روپ لچھمی دا،
چولیاں شنگاری، اچے پربتاں دی رانی، ماتا !

جلاں بھری، تھلاں بھری، جودھیاں دے دلاں بھری،
لاج بھری، تیز بھری، شوبھا شان پانی، ماتا !

بار بار نمسکار بھارت بھوانی تینوں،
ہری بھری، ٹھنڈھی ٹھری، برکتاں وسانی، ماتا !

3

ایڈے اقبال، بلکار، پروار والی،
کنج تینوں منے کوئی ابلا نمانی، ماتا !

ویری دل چیر چیر سٹنی توں بیر کالی،
تونہیں میری لاج، دھرم، ودیا بچانی، ماتا !

سینے ستکار تیرا،
باہیں بلکار تیرا،
پراناں نوں ادھار تیرا،
جیبھے تیری بانی، ماتا !

جسّ ہووے مندریں تے گڑھاں تے نشان جھلے،
دسے ہتھیاریں سجی ہند راج رانی، ماتا !

(غزل)
کہیں تاں دل دیاں بیصورت طرباں نوں جگا دیواں ۔
حصرتاں لکویاں دے ڈھیر توں پردہ ہٹا دیواں ۔

جنہاں مونہبند کلیاں وچّ وسدی ہے میری دنیاں،
اوہناں دا منہ کھلھا دیواں، امنگاں سبھ سنا دیواں ۔

اے جی کردا ہے تیری پریت-وینات نوں رہاں سندا،
تے اس دے لور اندر دین دنیاں نوں بھلا دیواں ۔

ولیویں بے تھوھے جو پا رکھے تیری محبت نے،
اوہناں وچ ساریاں آساں امیداں نوں لکا دیواں ۔

جو تیرے شربتی نیناں چوں نیں مستی دی وہندی اے،
ادھے اندر غماں فقراں نوں چن چن کے رڑھا دیواں ۔

عطر دیاں بھنیاں مشکی لٹاں دی رات لمی وچ،
بھٹکدے دل دیاں ریجھاں نوں تھاپڑ کے سوا دیواں ۔

جے اندر دے سنگھاسن تے ہوا رمکے سئرگاں دی،
تیرے بھولے جہے مکھڑے دے ہاسے توں گھما دیواں ۔

قسم ہے تیرے نرچھل پریم دی، ایہو تمنا ہے،
کہ اپنی شان شوکت تیرے پیراں تے ٹکا دیواں ۔

دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟
پاواں کس دی وکیلی ؟ کی کی بھیٹ لیاواں ؟

1

تیریاں تکدیاں واٹاں مینوں، جگڑے وہائی،
کالے کنڈل دھن دھن گورے گوہڑے بنائے،
ایہو حسرت دل دی، تینوں لے گل لاواں ۔
دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟

2

کدی آئی ؤ چیتے اپنی جوگی دی پھیری ؟
اک دن لنگھدیاں لنگھدیاں جھاتی پے گئی سی تیری،
اوسے ویلے دی کٹھی، بیٹھی اؤنسیاں پاواں،
دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟

3

آئی فصل بہاری دنیاں وسّ پئی ساری،
لگراں جھولیاں بھریاں، کرنے مہک کھلاری،
مینوں تدھ بن جاپن سبھے سننجیاں تھاواں،
دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟

4

جے کر آ جاندوں ایدھر، کٹھے ہو کتے بہندے،
گھنڈیاں کھولھدے گجھیاں، دل دیاں سندے تے کہندے،
مینوں دیندوں دلاسہ، تیریاں لیندی بلاواں،
دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟

5

کتھے بہہ رہوں جا کے ؟ قسمت سوں گئی میری،
جیوں جیوں چرک لگاویں، ہووے تانگھ لمیری،
چاترک وانگ اکاشے کر کر منہ کرلاواں،
دلبر ! دس چھڈ، تینوں کہڑے وسبیں رجھاواں ؟

(گیت)

"پیا، پیا، پیا" نت بول، وے پپیہا !
بول وے پپیہا ! چنجھ کھولھ وے، پپیہا !

پیا جی دے نال تیر پریت ہے پرانی،
دسی جا کلیجہ پھول پھول، وے پپیہا !

اگّ تیری آسرے دی بجھّ کتے جائے نہ،
لگا رہے زندگی دا گھول، وے پپیہا !

چیس تیری چیکویں تے کوک تیری کاٹویں،
پہنچ سکے سدھی پیا کول، وے پپیہا !

آساں دیاں ڈوریاں کھلاری رکھ لمیاں،
بجھا رہے حوصلہ اڈول، وے پپیہا !

پیا دے پیار وچ ڈلھے تیرے اتھرو،
تلنے نے موتیاں دے تول، وے پپیہا !

(کافی قوالی)

اندر وسدا چور نی ! میرے اندر وسدا ۔ ٹیک ۔
نہ بولے، نہ بولن دیوے، دھڑکے زور زور نی ! میرے…
پنڈت ملاں نوں شہِ دے دے، روز کراوے شور نی ! میرے…
شرا دھرم دیاں دین دہائیاں، اندروں مطلب ہور، نی !
حسن توں صدقے ہون ن دیندے، عشقَ نوں کرن ٹکور، نی !
سئیؤ ! سانوں کجھ نہ آکھو، چھڈ دیو لمی ڈور، نی !
واگ لگام ن جائے سمبھالی، عشقَ میرا منہ زور، نی !
حسن میرے ہرجائی دے نے، کیتی نگہ چکور، نی !
طرب طرب وچ گونج اسے دی گھٹ گھٹ وچ گھنگھور، نی !
کانشی کعبہ کوئی ن سجھدا، آیا ایسا لور، نی !
میرے اندر وسدا ۔

(گیت)

نہ توڑیں، وے ! نہ توڑیں،
بے ترس نوھاں نوں ہوڑیں، نہ…
1
پھل چونے، بیبے رانے !
ماں جیؤ، جوانی مانیں !
سہجے سہجے ہتھ پاویں،
بچ بچ کے وار چلاویں،
پھلاں دا لاہ لے چا توں،
پر کلیاں کول ن جا توں،
ماں دی گودی وچ پئیاں،
کوئی سپنا نے لے رہیاں،
ستیاں نہ دھون مروڑیں،
نہ توڑیں، وے ! نہ توڑیں ۔

2

ایہہ کستورے ہرنوٹے،
ہالی نے چھوٹے چھوٹے ۔
گھٹ گھٹ ارمان پئے نے،
کوئی وقت اڈیک رہے نے،
تک تک کے روپ ایہناں دے،
پھس جاونگے راہ جاندے ۔
مے نال چھلکدے پیالے،
پی پی ہوسن متوالے،
نہ بند صراحیاں روڑھیں،
نہ توڑیں، وے ! نہ توڑیں ۔

3

ایہہ موتی، سہل سجائے،
سپیاں وچ قدرت پائے ۔
بٹوئے پئے مشک تتاری،
ایہہ نمبوئے نے سرکاری،
دفتر نے ولولیاں دے،
سومے نے عشقَ-جھناں دے ۔
پاندھی نے پریم-نگریم دے،
پہنچن دا حیلہ کردے،
راہ وچ ن بیڑا بوڑیں،
نہ توڑیں، وے ! نہ توڑیں ۔

4

ایہہ غنچے لٹ لٹ جگدے،
چنگیاڑے دل دی اگّ دے،
عصمت دے بند خزانے،
ایہہ رب دے کھلوتکھانے ۔
ول چھل توں دل نے خالی،
دیکھی نہیں دنیاں ہالی ۔
نہ حسن-بازار لگایا،
نہ واہوا وا اکھوایا،
ادھواٹیوں پچھھاں ن موڑیں،
نہ توڑیں، وے ! نہ توڑیں ۔

ساقی ! میں تیرے صدقے !
اج رنگ کوئی لا دے،
الٹا دے صراحی نوں،
دل کھولھ کے ورتا دے ۔
پیتی ہے بہت واری،
پر تار نہیں آئی،
دے تند جیہی کوئی،
جو دنیاں ہی پلٹا دے ۔
اک چیس بڑے چر توں،
پیندی ہے کلیجے نوں،
ٹک لین پلک پلکاں،
مستانگی ورتا دے ۔
تر کنڈھے تے پہنچن دے
کیتے میں کئی حیلے،
پر وہن ہی وکھرے نے،
اس عشقَ دے دریا دے ۔
چانن نوں پھڑن خاطر
ترلے تاں بڑے لیتے،
جلوے نوں رہے سکدے،
پر نین تمنا دے ۔
مندراں تے مسیتاں وچ،
چرچہ تاں بڑا سنیا،
ملیا ن کوئی بھیتی،
جو میل بھی کرا دے ۔
ترسیواں رہا بنیا،
رل مل کے کتے بہندے،
یوسف نوں سنا سکدے،
ارمان زلیکھاں دے ۔
جی سڑ گیا ہن باوا !
چھڈ خواب خیالی نوں،
بیمار نوں تڑپھن دے،
بوہے تے مسیحا دے ۔
اس لارے لپارے دا،
اعتبار رہا جاندا،
جو دینا دوانا ای،
اوہ کھولھ کے سمجھا دے ۔
اوہ نرک بشک ہووے،
پر پھیر ن بدلاویں،
جس تھاں تے بٹھانا ای،
اک وار ہی بٹھلا دے ۔

1

تڑکسار اوشا دا لالی دھمانا،
ذمیندار دا کھیت نوں سے لگانا،
جنوراں دا برچھاں تے جڑ جڑ کے گانا،
تے پسوآں دا جوہاں دے ول چرن جانا،
جدوں سبھ نوں قدرت کمائی تے لاوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

2

کھڑے قول پھل ورگی مٹیار کوئی،
سرو وانگ لمی، سلونی، نروئی،
کسے چھیل دے پریم-ڈوریم پروئی،
دلیزاں نوں پھڑ کے کھڑی ہوئی ہوئی،
جدوں آئے پریتم دا دل گدگداوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

3

انجانا کوئی بال جد مسکراوے،
کلی ادھکھڑی وانگ بلیاں ہلاوے،
اچھل کے اگھاں ول نوں باہاں ودھاوے،
تے ہس ہس کے گل نال چمبڑدا جاوے،
مسومی میرے آتما نوں کھڑاوے ،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

4

بغیچے 'چ سبزے دا کومل پنگارا،
تے قدرت دی کاریگری دا نظارہ،
کرومبل دی لالی، لگر دا ہلارا،
کلی دا چٹاکا، مہک دا پسارا،
جدوں پون پھلاں نوں ٹمب ٹمب جگاوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

5

پہاڑاں توں برفاں دا مڑھکا وہانا،
تے کرناں دا پانی نوں پارا بنانا،
ہٹھاں ول نوں کولھاں دا چھالاں لگانا،
تے گڑگجّ پا پا کے جھرنے دا گانا،
ندی ناگنی وانگ جد ونگ کھاوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

6

جدوں رات نمل، کھڑے ہوئے تارے،
تے وا مٹھی مٹھی سگندھی پسارے،
چھما چھم پئی تریل موتی کھلارے،
چپھیرے دی ٹھنڈھک کلیجہ کھلارے،
تے سرتی نوں ایکانت گھوکی لیاوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

7

جدوں دسے تتری دا سترنگا بانا،
جدوں کیڑی لبھدی پھرے کھانا دانہ،
جدوں مکھی پھل توں اٹھاوے مکھانا،
جدوں ویکھاں بجڑے دا مندر سجانا،
جدوں گھگی بوٹاں نوں چوغا کھواوے،
تدوں ہی اچانک تیری یاد آوے ۔

لہوؤ لہان دل جے،
تکنا ! دکھا ن دینا،
دیدار دا سوالی،
بوہیوں اٹھا ن دینا ۔
اک راز ہے پرانا،
اس دل دے وچ تڑپھدا،
مٹ جائ ن تمنا
اندھیر پا ن دینا ۔
رب نے تے کائناتوں
مہنگا سی دل بنایا،
وحشی جیہا سمجھ کے
سستا لٹا ن دینا ۔
مر مر کے اکریا ہے،
نقشہ محبتاں دا،
پیراں دے ہیٹھ مل کے،
اس نوں مٹا ن دینا ۔
ناکامیاں دے صدمے
سہنوں نہیں میں ڈردا،
وعدہ وصال دا پر
اکڑا بھلا ن دینا ۔

چھڈ ترننجن،
کر سننجا وہڑھا
تر تر جاون سئیاں،
اک گئیاں،
اک ڈولے چڑھیاں،
اک داج سمیٹن پئیاں،
اساں بھ جانا،
ڈھولن آیاں،
پر چرکھا کیوں چائیے ؟
اونیاں تنداں اپنیاں نے،
جنیاں کتیاں گئیاں ۔

اٹھ کے ہمبھلا مار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔
نویں چمن دیئے نویئیں کلیئے !
کھڑ کے مہک پسار
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

1

جاگ، کوئی چنگیاڑا لا دے،
غافل پئیاں روحاں جگا دے،
مورکھتا دیاں جڑاں ہلا دے،
سچ دا پھڑ ہتھیار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

2

سٹ دے پرے پرانا بانا،
توں ہے نواں جہان وسانا،
نیکی تے اپکار کمانا،
اپنا آپا وار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

3

سولاں تیرے گرد ہزاراں،
دھوہی کھلوتیاں نے تلواراں،
شرا دھرم دے ٹھیکیداراں،
راہ چھڈیا کھلہار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

4

قدم قدم تے کھودے ہوئے،
خدغرضی نے ڈونگھے ٹوئے،
تھاں تھاں تھڑکن نویں نروئے،
پھڑ پھڑ کر ہشیار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

5

من تیرے دیاں ستیاں سوآں،
بننگیاں بھنیاں کھشبوآں،
کلر ماریاں سننجیاں بھوآں،
ہو جاسن گلزار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

6

راہ ہے تیرا بڑا اکھیرا،
ویریدل نے گھتیا گھیرا،
پر نردوش ارادہ تیرا
اون ن دے گا ہار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

7

توں بن جا اوشا دی لالی،
روشن کر دے نکراں خالی،
سن سن تانے، مہنے، گالی،
ہس ہس لئیں سہار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

8

سائیں تیرے نال رہے گا،
ہر میدان سہارا دے گا،
جگ تیرا ستکار کریگا،
ویکھ تیرا بلکار،
کماری ! اٹھ کے ہمبھلا مار ۔

1

جتھے دن تے رات، گھل مل جاؤندے،
چانن اتے ہنیر، پاؤن جپھیاں،
جتھے پربت-پیرت، چم چم کے ندی،
مٹھا مٹھا راگ، گوندی لنگھدی،
جویں کوئی مٹیار، کٹھی برہں دی،
تک تک پتی-سمادھ. متھے ٹیکدی ۔
ندی کنارے اوس، اتی رمنیک تے
پریتم ! ساڈا میل، اک دن ہووسی ۔

2

جد جیون دی شام، بوہے جرجرے-
پلکاں والے کھولھ، تکسی جھلکدے-
آساں دے انبار، وانگر تاریاں،
جنہاں دے آدھار، جیون لنگھیا ۔
انت سمیں دی رات، نیڑے ہو جدوں،
کھلھیاں باہاں ودھائ، واجاں ماردی-
اپنے وچ سمان نوں طول جائگی،
پریتم ! ساڈا میل، اودوں ہووسی ۔

3

گھپّ ہنیری رات، ٹھکا زور دا،
سر ٹکراندا نیر، نال چٹان دے،
تریا جاندا ہوگُ، کھورو پاؤندا،
بیڑی اک انوپ، اس دی ہکّ تے،
ڈگمگ ڈگمگ چال، ہلدی ڈولدی،
ندی-تھپیڑاں چیر، کنڈھے لگّ کے،
ہون لئی اسوار، سینت مارسی،
پریتم ! ساڈا میل، اوتھے ہووسی ۔

4

توں تے میں چپچاپ، بناں پچھان دے،
ہتھیں پھڑے چراغ، ٹم ٹم کر رہے،
پانی وچ وگاہ، کنیاں جھاڑ کے،
پچھلے پاسے نال، تنکا توڑدے،
بیڑی دی آغوش، مانن واسطے،
بہہ جاوانگے آن، نال آرام دے ۔
ٹھلھ پئیگی ناؤ، پرلے پار نوں،
پریتم ! ساڈا میل، اوتھے ہووسی ۔

5

اکھ پھرکے وانگ، بیڑی جا لگو،
غم فقروں آزاد، کنڈھے شانت دے،
وادی بڑی وشال، لہہ لہہ کر رہی،
سانوں لؤ بحال، اپنی ہکّ تے ۔
اینے نوں آکاش، چڑھدے پاسیوں-
اوشا دا پرکاش، کنیؤں کھولھسی ۔
وسو نواں جہان، ساڈے ساہمنے،
پریتم ! ساڈا میل، اوتھے ہووسی ۔

دنیاں ساجن والے سائیں !
جیاں دے رکھوالے سائیں !
دل دی تار ہلاؤن والے !
چنگیائی ول لاؤن والے !
پریم ترانے چھیڑن والے !
کلی دھرم دی کھیڑن والے !
دھرت اکاش حکم وچ تیرے،
تیری مرضی روحاں پریرے ۔
سچیائی دا توں دیوانہ،
پریم-شمایم دا توں پروانہ ۔
چنگیاں توں توں صدقے جاویں،
بریاں نوں توں منہ نہ لاویں ۔
پر گستاخی بخشی جاوے،
کھیل تیرے دی سمجھ ن آوے ۔
تیری خلقت دے وچ آ کے،
مانکھتا دا چولا پا کے ۔
ہر تھاں دیکھی دھوکھیبازی،
کھوٹی دھات ملما سازی ۔
اپر کانے، تھلے ٹوئے،
جھوٹھے سانگ بنائے ہوئے ۔
چہرے بھولے بھالے دیکھے،
سین کالے کالے دیکھے ۔
مطلب دی اشنائی دیکھی،
باہروں خوب صفائی دیکھی ۔
اکھاں یار بدلدے دیکھے،
کھوٹے سکے چلدے دیکھے ۔
سنتاں دی ایاری دیکھی،
پوری ظاہرداری دیکھی ۔
لیڈر ہوکے بھردے دیکھے،
کھیسے خالی کردے دیکھے ۔
مندر دیکھے، ڈیرے دیکھے،
گدیدار لٹیرے دیکھے ۔
بیبے بیبے داہڑے دیکھے،
اندر وجدے دھاڑے دیکھے ۔
رونق دیکھی، میلے دیکھے،
سوہنے تے البیلے دیکھے ۔
نہ ڈٹھی پر دلی صفائی،
اندر باہر دی اکتائی ۔
جیکر ایہو حالَ رہے گا،
تیرے پچھے کون تریگا ؟
بھٹکدیاں نوں راہے پا دے،
اندروں باہروں اک بنا دے ۔

(کافی)

پریم-پجاری نوں پچھ کرنا
جیؤندا ہو کے مر گیا کیوں ؟
پروانے دا جامہ پا کے
جان گھمانوں ڈر گیا کیوں ؟

1

ایس پریم دیاں پکیاں پھاہیاں،
کیکر اس توں گئیاں لاہیاں ؟
سینے دے وچ بھامبڑ بلدیاں
لاش دے وانگر ٹھر گیا کیوں ؟

2

پریم-نشییم دا پی کے پیالہ،
کیوں نہ ہویا من متوالہ،
آ گیا سی جے کوئی اچھالا،
اندر اندر جر گیا کیوں ؟

3

مل گئی سی جے دولت دل دی،
سرت کویں رہی لامبھے ہلدی،
عرشے چڑھ کے پٹک پیا کیوں ؟
جت کے بازی ہر گیا کیوں ؟

4

چاترک سی تاں صدمے سہندا،
منہ عرشاں ول چائی رہندا،
چھپڑیاں دا پانی پی پی،
نام کلنکت کر گیا کیوں ؟

(گیت)

1

تیرا ای پنجرہ، تیرا ای دانہ،
میں نہیں ہور کتے وی جانا،
تھوڑی دور اڈاری بھر کے،
اؤنا اے ایسے کول،
شکاری ! پنجرہ بے شک کھولھ ۔

2

میرا اس دا ساتھ پرانا،
ملنا، رہنا، وکھ ہو جانا،
میں تے پنجرہ سانجھے ہوئے،
کر کر کئی کلول،
شکاری ! پنجرہ بے شک کھولھ ۔

3

بنھن مینوں کوئی ن پا توں،
مانن دے جنگل دی وا توں،
میری عادت کھلے پھرن دی،
توں جاندا ہیں ڈول،
شکاری ! پنجرہ بے شک کھولھ ۔

4

نواں گیت میں جدوں بناواں،
مڑ پنجرے نوں آن سناواں،
جے مینوں پنجرہ نہیں لبھدا
پنجرہ لیندا اے ٹول،
شکاری ! پنجرہ بے شک کھولھ ۔

راہیا ! تیری مزل ہے کنی دور ؟

1

کتھوں تریوں ؟ کتھے ای جانا ؟
کد چھوہیا ؟ کد سفر مکانا ؟
کس کس تھاں تے رہوں اٹکدا ؟
کس اوجھڑ وچ رہوں بھٹکدا ؟
پنیاں تیریاں گھٹے بھریاں،
تر تر ہوئیاں چور،
راہیا ! تیری مزل ہے کنی دور ؟

2

راہ وچ کوئی نہ ملیا دردی ؟
نال نہیں سی تیرے گھر دی ؟
لبھا نہ کوئی جی-پرچاوا ؟
دسیا نہ کوئی باغ سہاوا ؟
پھل، بوٹے، ہریاؤل، رونق،
نگر کوئی مشہور ؟
راہیا ! تیری مزل ہے کنی دور ؟

3

اڈے، گھاٹ، سراواں، ڈیرے،
کوئی ن آئے راہ وچ تیرے ؟
ادھر ادھر توں کجھ نہ ڈٹھا ؟
ملیا کوئی ن چشمہ مٹھا ؟
جتھے بیٹھ تھکیواں لہندا،
اؤندا کوئی صرور،
راہیا ! تیری مزل ہے کنی دور ؟

4

اگلا راہ ہن نواں بنا لے،
صد صد راہی میلہ لا لے،
ہسدا اتے ہساندا جائیں،
نال دیاں دا بھار ونڈائیں،
تردیاں جی پرچائی جانا،
راہیاں دا دستور،
راہیا ! تیری مزل ہے کنی دور ؟

1

چپ کر جا،
تے نہ کر ٹوہ-
اس دل دریا دی،
جس دے اندر،
کئی مہانے-
ڈب ڈب موئے ۔
لکھاں بیڑے، غرق ہوئِ کے،
پھیر ن ابھرے ۔
کوئی ن جانے،
لہراں اس دیاں،
جھلمل کردیاں-
کس سورج دا چانن لے کے،
کد اٹھیاں تے کدھروں آئیاں ؟
کس پاسے ول گیڑے کھا کھا،
پربت دیاں تھپیڑاں سہِ سہِ
تریاں جاون واہو داہی،
کدے ہنیرے، کدے سویرے ۔

2

چپ رہُ،
ایہہ بیہاتھ ڈنگھائی-
تیرے پاسوں منی ن جاسی ۔
لبھنا ای تاں
عرباں کھرباں لہراں وچوں،
اک دنہ دا جھلکارا چن لے،
کھیوا ہو ہو سواد مان لے ۔

3

'نادی اتے اننت اے لہراں،
چال جنہاں دی تاریاں تیکر،
تاریاں توں بھی ہور اچیری،
مندا مندا گھابر جاسیں ۔

4

ایتھے ای بیٹھ، انند اٹھا لے،
جو بندا ای سوئی بنا لے ۔
جیون کر لے آپ سکھالا،
روشن کر لے آل دوالا ۔
چھڈ دے لمے داعیئے لانے،
لہراں والا آپے جانے،
جدھر چاہے
چلائی جاوے،
جو کجھ چاہے
بنائی جاوے ۔

1

جد پتجھڑ صفعہ ولھیٹیگی،
بوٹے لگراں پنگراؤنگے،
اس اجڑے باغ بہشتی وچ،
مالی گلزاراں لاؤنگے،
کلیاں دی کایا پلٹیگی،
پھل ہس ہس گھنڈ اٹھاؤنگے،
مہکاں دے دفتر کھلھنگے،
بھورے اسمان گنجاؤنگے،
رحمت دے بدل چڑھ چڑھ کے،
برکت دا مینہہ برساؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

2

جد دل نوں دھوہاں پانگیاں،
جوہاں اس سرگی دیس دیاں،
جل-پون، پہاڑ، ندی نالے،
میوے، پھل-پھل، ہریاں فصلاں،
روں، انّ، پچھم، لوئیاں، کمبل،
سوسی، گبروناں تے چھیٹاں،
گھر دے کھدر توں نیم لگن،
پردیساں توں آئے پوں پاں،
ترننجناں وچ گیت سدیشی دے
کڑیاں دے جھرمٹ گاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

3

جد نیند اساڈی اگھڑیگی،
پلٹیگا دور زمانے دا،
ورقہ الٹایا جاویگا،
خدغرضی دے افسانے دا،
ساقی دروازہ کھولھیگا،
رل بہن لئی میخانے دا،
سر ہو جاویگا طنبورا،
وگڑے ہوئے پریم ترانے دا،
مندر وچ جپھیاں پا پا کے
مستانے راس رچاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

4

جد دل دا مندر وسیگا،
اجڑیگا دیس وکھالے دا،
گل لگیاں دھرم ن وگڑیگا،
مئیں، بھائی تے لالے دا،
گردوارے وچدی لنگھیگا،
راہ مسجد اتے شوالے دا،
رل گھیؤ-کھچڑی ہو جاویگا،
دل گورے دا، چمّ کالے دا،
سبھ رل مل بھارت ماتا نوں،
سردھا دے پھلّ چڑھاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

5

جد مرداں نوں جچ جائیگا،
ملّ دھر دی ساتھن ناری دا،
سنگل ٹٹ جاؤ غلامی دا،
ودیا دے نال شنگاری دا،
لڑنوں کڑھنوں اک پاسے ہو،
چھوہیگی کم اساری دا،
جن جن کے جودھے دیش-بھگت،
دارو کرسی بیماری دا،
اس دے بچڑے اپکار لئی،
ودھ ودھ کے جان لڑاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

6

جد گھر توں سبق آزادی دا،
پڑھیا تے گڑھیا جاویگا،
جیؤندا رہنا جو لوچیگا،
جیؤنا دینا بھی چاہویگا،
جو اپنے پیریں ابھریگا،
دوجے نوں نال اٹھاویگا،
دکھیئے دی آندر تپدی تک،
سکھیئے دا دل گھبراویگا،
طاقت والے کمزوراں نوں،
پھڑ پھڑ کے پار لنگھؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

7

جد ودیا-سورج چڑھدے توں
گھر گھر وچ لو پہنچاویگا،
کرتی، ورتی، کرسان، قلی،
ان پڑھ کوئی نظر ن آویگا،
کوئی ریڈیو پیا سمیٹیگا،
کوئی بجلی پیا دڑاویگا،
وسکرما، رانجن، ایڈیسن،
کوئی بوس ٹگور کہاویگا،
کھڑ کھڑ کے پھلّ دانائی دے،
مایہ دی مہک کھنڈاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

8

جد محنت نال محبت پا،
اچھلیگا لہو پسینے دا،
ساگر توں رتن اچھالیگا،
بل ہندوستانی سینے دا،
سرمائیدار تے کرتی دا،
جگ ہوسی چھاپ-نگینے دا،
انبار لگایا جائیگا
دھرتی وچ لکے دفینے دا،
قدرت دے گپت خزانے چوں
طلباں مزدور کماؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

9

جد مانکھتا دا خون اچھل
ڈھونڈیگا راہ رسائی دا،
ظاہرداری دے کھنڈر تے
اسریگا محل سچائی دا،
انصاف اچھوتاں نال کرو
ہنکاری دل پنڈتائی دا،
اک رب دے سارے بچڑے بن
جوڑنگے رشتہ بھائی دا،
کر ہمت موڈھے جوڑ جوڑ
دنیاں دی دوڑ مکاؤنگے،
اس ساہست ہینے بھارت تے،
سائیاں ! اوہ دن کد آؤنگے ؟

اتر

10

گھبراؤن دی لوڑ نہیں بھگت !
اوہ دن آئے ہی چانہدے نے،
سبھ سپنے سچے ہون لئی،
راہ رستے کھلھدے جاندے نے،
نوَ-یوک امنگاں نال بھرے
جگویدی پئے رچاندے نے،
بیڑا بنے پہنچان لئی
مستولاں پئے چڑھاندے نے،
اس ساہست ہینے بھارت دے،
مکتی دے دن بھی آؤنگے،
دن آؤنگے، دن آؤنگے،
اوہ دن نرسنسے آؤنگے ۔

ملاں مشر نکھیڑی رکھدے
لا لا گجھیاں اگاں،
لکچر کردیاں جان ن ڈٹھے
(جد) مونہوں اگالن جھگاں،
لے چندہ جد ٹھیکے اپڑے،
(تد) صورتَ بدلی ٹھگاں،
اکو بوتل، اکو ٹھوٹھی
(اتے) وٹیاں ہوئیاں پگاں ۔

(غزل)

او نیند وچ لٹ چکے مسافر !
توں اٹھ کے بہو ہوشیار ہو جا ۔
گزر گئی رات مشکلاں دی،
کمرکسا کر، تیار ہو جا ۔

توں کی دلیلاں دڑا رہا ہیں ؟
کنارے بہہ بہہ اوکڑاں دے،
چھلانگ لا اک بہادراں دی
تے اس سمندر توں پار ہو جا ۔

جے روڑھ آوے مصیبتاں دا،
توں منہ بھوا دے، چٹان بن کے،
جے مشکلاں دا پہاڑ ویکھیں
تاں اس دے سر تے سوار ہو جا ۔

اچھوت، باہمن، پجاری، ہرجن،
ملیچھ، کافر تے ہندو، مومن،
جو سبھ دا دل دھو کے صاف کر دے،
توں اوس گنگا دی دھار ہو جا ۔

نماز روضے تے پاٹھ پوجا توں
دل تیرا جے اٹک گیا ہے،
تاں مر ن ایویں حرام موتے،
وطن دا خدمتگزار ہو جا ۔

ساغروں بوند نکھیڑ کے، دتو ای ہیٹھ اتار کیوں ؟
بیٹھی بٹھائی جند نوں، پائی کٹھن وگار کیوں ؟

ویکھنی ہی جے موج سی، اپنی کھیڈ کھلار کے،
میرے دوآلے تانیا، جنگلا خاردار کیوں ؟

میں تے نہیں سی آکھیا- وکھ وجود کر مرا،
اپنا آپ گوائ کے، ہندا پھراں خوار کیوں ؟

گنجھلاں نال بھرے پئے، لمڑے پندھ تے تور کے،
ویکھ تے لین دے رونقاں، ہنا ایں بے قرار کیوں ؟

لائی گئی سی لاگ جے میرے خمیر نوں عشقَ دی،
ٹوکیا جائے پھیر میرا، حسن دے نال پیار کیوں ؟

ماری گئی سی پھوک جے کنّ ولھیٹ کے ترن دی،
ایڈیاں اچیاں کامناں دتیاں نال کھلھار کیوں ؟

میرے سیاح سفید تے جد تیرا اختیار ہے،
پھل نال کی میرا واسطہ ؟ میں ہی جوابدار کیوں ؟

میں جو ہاں تیری تلاش وچ، توں بھی میری اڈیک وچ،
ایڈیاں کاہلیاں کس لئی ؟ ہوواں ہنے تیار کیوں ؟

میں جو تیری شان ہاں، توں میری آبرو بنا،
کلا توں بے نیاز کیوں ؟ کلا میں گنہگار کیوں ؟

(گیت)

نویؤں نویں بہار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

1

نویں سمیں دے نویں نظارے،
نویں جوانی، نویں ہلارے،
نویں بازار، تماشے، میلے،
نویں حسین، نویں البیلے،
نویں نشے دی تار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

2

پچھلی ہو گئی گلّ پرانی،
نویاں چھوہی نویں کہانی ۔
پچھلے لیہاں نال کھلو گئے،
نویں نشان اگیرے ہو گئے،
بدل گیا سنسار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

3

قدرت عدل بدل تے ہسی،
نویں سڑک نویاں نوں دسی ۔
سہم غلامی اندر وڑ گئی،
آزادی کوٹھے تے چڑھ گئی،
لیا مورچہ مار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

4

رہے پرانے رولا پاندے،
نویں ودھ گئے ہسدے گاندے ۔
نچّ کھلوتی فرقیداری،
مچلا ہو گیا چتر مداری،
لگا دین پیار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

5

بابا ! راہوں لامبھے ہو جا،
جاں نویاں دے نال کھلو جا ۔
پچھلیاں لہراں کتھے گئیاں،
ایہہ ہن ہمبھلے مارن پئیاں،
اگلیاں ہور تیار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

6

تتے ٹھنڈے سمیں سموئے،
وقت نجٹھن کٹھے ہوئے ۔
جگ جگ چکر کال دا چلے،
اوکھے، ہندے جان سکھلے،
تری رہے رفتار،
سمیں دی نویؤں نویں بہار ۔

1

دنیاں دی دوڑوں پچھڑ گئے-
پاندھی ! ہمت نہیں ہاری دی،
شیراں نوں جھرنا کی آکھے،
ڈھیری نہیں ڈھاہی اساری دی ۔

2

قسمت نوں بہہ بہہ یاد ن کر،
ناکامی دی فریاد ن کر،
طاقت نوں ایوں برباد ن کر،
حاجت نہیں گلہ گزاری دی ۔

3

جس دل نوں پیا ڈلاندا ہیں،
فقراں وچ غوطے کھاندا ہیں،
ایسے نوں رب نے سونپی ہے،
سرداری دنیاں ساری دی ۔

4

دل اوڑا ہے افسانے دا،
ورتاوا ہے میخانے دا،
دل نے ہی آ کے حرکت وچ،
چھیڑی سی کھیڈ مداری دی ۔
5

دل مردہ روحاں جوا سکدا اے،
دل پتھراں نوں پنگھرا سکدا اے،
دنیاں الٹا پلٹا سکدا اے،
بن اؤکھدھِ ہر بیماری دی ۔

6

پرہلاد دے دل دا چیتا کر،
فرہاد دے دل دا چیتا کر،
دل نے ہی نہیں سی لاج رکھی ؟
اک ننگی ہو رہی ناری دی ۔

7

جد دل تیرا طول جاویگا،
تارے بھی توڑ لیاویگا،
اس دل تھیں اٹھے ارادے تے
برسیگی رحمت باری دی ۔

8

اٹھ، ہمت کر، تے تن جا پھر،
جو بننا چاہیں بن جا پھر،
چاہے بہہ جا راج-سنگھاسن تے،
چاہے کفنی پہن بھکھاری دی ۔

اجڑے پجڑے بھارت والے !
رستے سر بھی آیا کر !
اپنی حالت تے، بے کرکا !
ترس کدی تے خایا کر !

ٹھیڈے کھاندیاں دھولے آ گئے،
ہن تاں ہوش ٹکانے کر،
وگڑی ہوئی تانی نوں بھی
بیٹھ کدی سلجھایا کر !

گھر دی لنکا پھوک پھکا کے،
ہسنا ایں بہہ روڑی تے،
اجڑی کھیپ سنبھالن دی بھی
بنتر کوئی بنایا کر !

کی کی شان شہانہ تیری،
کی کرتوت کھلاری ؤ ؟
دوست دشمن پرکھن دا بھی
دل نوں سبق سکھایا کر !

دین دھرم دیاں وٹاں پا پا،
کچھاں بڑیاں ماریں توں
فرقیداری نوں پھوڑے تے
رگڑ رگڑ کے لایا کر !

حصے بخرے ونڈن وچ تاں
ہو گؤں بہت سیانا توں،
مل بیٹھن دی برکت دی بھی
قیمت کوئی پایا کر !

پن چھاناں وچ آٹا کر گیا،
رو بہہ بہہ کے لیکھاں نوں،
بال بچے نوں پھاہے دے کے
پھوکے سنکھ وجایا کر !

اکسے بوٹے دے پھل ہو کے
کھانی خار ن چنگی اے،
اپنے ویراں کولوں، پاگل !
ڈر ڈر نہ گھبرایا کر !

کر کر گھول، چراہے دے وچ
ہانڈی تیری بھجدی اے،
دے دے پگّ پرائے ہتھیں،
احمق نہ اکھوایا کر !

1

او رام پیارے ! او اﷲ والے !
او سائیں لوکا ! او بھولے بھالے !
توں وچ ہنیرے، کی کھونجاں پھولیں ؟
کی پانی رڑکیں، تے مکھن ٹولیں ؟
کی رگڑ چناٹھی، پیا تلک لگاویں ؟
کس رب دے کناں وچ سنکھ وجاویں ؟
بھگتاویں لیکھے کی پھڑ پھڑ مالا ؟
کی جوت جگا کے پیا کریں اجالا ؟
توں رب نوں بھالیں کیوں وچ ہنیرے ؟
نہیں انھ سکھاندے ایہہ ولگن گھیرے ۔
اوہ تنگ مکانیں، نہیں لک لک بہندا،
قلبوتاں اندر، نہیں تڑیا رہندا ۔
اوہ جیوے جاگے، تے ہسے گاوے،
وچ کھلے مداناں دے راساں پاوے ۔
آ باہر چل کے اک جھاتی پائیے،
اس جیؤندے ربّ دا اندازا لائیے ۔

2

تک عرشی تنبو، تے جڑے ستارے،
تک تریل اتر کے، پئی ٹھنڈھ پسارے !
تک بھنی بھنی وا پیلاں پاندی،
تے ستیاں کلیاں نوں ہن جگاندی ۔
تک چڑھدے پاسے، پہُ پھٹدی لالی،
رب ہس ہس اس وچ پیا دیئ دکھالی ۔
اک ٹنگ سہارے، تک برچھ کھلوتے،
تک کولے پتر، کیا نھاتے دھوتے !
پھل رنگ برنگے، تک کھڑ کھڑ ہسدے !
تک پھل تے میوے، پئے پکدے رسدے !
اوہ دیکھ اچیرے، کی پنچھی گاندے ؟
اس جیؤندے رب دی، پئے صفت سناندے !
ایہہ اوسے رب نے-ہے رونق لائی،
توں جس نوں لبھدا ہو گؤں سدائی ۔

3

اس منہ ہنیرے تک پنڈ دیاں جوہاں،
حل واہن چلیاں نیں رب دیاں روحاں ۔
تک کلھدے ڈھگے، بھئیں دھسدے پھالے،
تے شیر خدا دا پیا چربی ڈھالے ۔
ایہہ واہے بیجے، گاہ ڈھیر لگاوے،
بھر بھر کے گڈے، سبھ شہر پچاوے ۔
ایہہ لہو چوا کے، سبھ دنیاں پالے،
پر آپ نمانا، نت جپھر جالے ۔
نہ چج دا لیڑا، نہ چج دا کھانا،
پربھاتے جانا، دن لتھے آنا ۔
پر جد بھی ویکھو، ایہہ ہسدا گاندا،
نہیں جھورے جھردا، نہیں چنتا لاندا ۔
ایہہ صابر سینہ ہے رب دا مندر،
اس متھے اتے، اس دل دے اندر،
رب مونہوں بولے تے کھڑ کھڑ ہسے،
سچ مچ دا جیوندا رب ایتھے وسے ۔

4

آ ویکھن چلیئے، کجھ ہور اگیرے،
اوہ چھپراں چھناں وچ ویکھ پتھیرے !
کوئی کہی چلاوے، کوئی پانی ڈھووے،
کوئی اٹاں پتھے، کوئی مٹی گووے ۔
سبھ جوڑی جاندے، پالاں دیاں پالاں،
پہُ پھٹیؤں چھونہدے، پا دین تکالاں ۔
ایہہ محل-منارے سبھ ایہو بناندے،
پر آپ اجاڑاں وچ عمر لنگھاندے ۔
قسمت تے شاکر رکھ صدق صبوری،
کھا رکھی مسیع، نت کرن مجوری ۔
نہ اچیاں حرصاں، نہ گلہ گزاری،
نہ پوچاپاچی، نہ دنیانداری ۔
نت ہسدے متھے تے نور الٰہی،
سنتشٹ کلیجہ تے بے پرواہی ۔
اس وکھری دنیاں دا ویکھ نظارہ،
اس بھولے دل وچ، رب لیا اتارا ۔

5

آ ارلے پاسے، اسٹیشن اتے،
تک محنت ہندی، گرمی دی رتے ۔
اوہ تک دو گاڈی پئے بداں ڈھوندے،
تک چربی ڈھلدی تے مڑھکے چوندے ۔
ایہہ لٹھے خاصے تے گری چھوہارے،
سبھ لوکاں جوگے پئے ڈھون وچارے ۔
ایہہ لیا سکدے ننے، پر پا نہیں سکدے،
ایہہ چھوہ سکدے نیں، پر کھا نہیں سکدے ۔
نہیں چیز امانت ول دھیان ایہناں دا،
وچکار کھلوتا، ایمان ایہناں دا ۔
جے پولے دھیلی دی کار کرنگے ۔
اوہ حق-حلالی، کھا پیٹ بھرنگے ۔
جد بال بچے نوں آ چھاتی لاندے،
سبھ پھٹّ تھکیویں دے سیتے جاندے ۔
نیناں وچ لشکن نورانی تارے،
متھیاں تے کھیڑا پیا جنداں ٹھارے ۔
اس کلے اندر رب نٹھا آوے،
دلبریاں دیوے تے درد ونڈاوے ۔
اس جیؤندے رب نوں کوئی جیؤندا تکے،
پر موئے مناں نوں ایہہ پوہ ن سکے ۔

6

توں موئے رب دے پیا منہ ول تکیں،
پر جیؤندے رب نوں پرچائِ ن سکیں،
آ ایہناں غریباں دا ربّ دھیائیئے،
کجھ پوجا کریئے، کوئی بھیٹ چڑھائیئے ۔
ناسور ایہناں دے، کجھ پا کے بھریئے،
ایہہ اوکھی گھاٹی، کجھ ہولی کریئے ۔
جے آسے پاسے دی اگّ ن بجھی،
ساڑیگی سانوں بھی گرمی گجھی ۔
جد تیک چپھیرے دی وا نہیں ٹھردی،
نہیں سیتل ہونی وا تیرے گھر دی ۔
توں چوڑا ہو جا، رب چوڑے اگے،
تاں مٹھی مٹھی ایہہ دنیاں لگے ۔

جیوں جیوں
سبق پڑھاویں
ملاں !
(سانوں) پچھلا بھلدا جاوے،
چڑھیاں سان
عقل ہوئی کھنڈھی
(سانوں) بھرماں دے وچ پاوے ۔
کیوں نہیں
اکو علف رٹاندا،
(جہنوں) ساری دنیاں واچے،
نویاں نویاں
ویکھ کتاباں،
(متے) اک وی ہتھ ن آوے ۔

جگ وچ جس نوں،
جڑ جاندی ہے
کھنی منی کھان لئی،
کلی بہن بہان لئی
تے
جلی رات لنگھان لئی،
بردا نہیں کسے دا
تے نہ
حکم کسے تے کردا ہے،
کہُ سو
خوشیاں مان،
کہ
کافی ہے ایہہ عمر بتان لئی ۔

(عمر کھیام)

1

چودھری بہادرا !
توں گیٹیاں کی گالنا ایں ؟
کہڑے دکھ نال ہے بتالا جیہا تال تیرا ؟
ملکھاں-جگیراں دیا مالکا !
توں لکّ بنھ،
ڈھگی کیہی ڈھائی ؟
کدھر جا پیا خیال تیرا ؟
جھورے تیرا چھتر، تے ہسڑے بلا تیری،
جمیا اے کون ونگا کرن والا وال تیرا ؟

2

سر تے وزیر تیرے،
کونسلاں دے میر تیرے،
ججّ تے سفیر تیرے،
راجے، سردار تیرے،
ملک تے نواب تیرے،
تکمے تے خطاب تیرے،
خان، سلطان، کپتان، صوبیدار تیرے،
رب دی زمین تیری،
انّ دے انبار تیرے،
دیس دی آبادی وچ پنجاں وچوں چار تیرے،
کنجی تیرے ہتھ،
دربار تیری مٹھّ وچّ،
حکم تیرا، زور تیرا، ہدے-اختیار تیرے ۔

3

ربّ لایا بھاگ، تیرے باغ تے بہار آئی،
تارے وانگ جاپے تیری گڈی اسمان وچ،
اجلا اے دیس، تیری جوت دے اجالے نال،
سوناں نت اگے تیرے کھیتراں دی خان وچ،
لوہے، لون باجھوں دس ہور بھی ہے چیز کوئی ؟
پیدا جو نہ ہووے تیرے اپنے چگان وچ،
پینچا پرمیشرا ! ایمان نال سچ آکھیں،
اج تیرا ثانی کوئی ہیگا اے جہان وچ ؟

4

گھال تاں ہے پورے سولاں آنیاں دی تیری، پر
فٹّ گیاں لیکھاں اتے تیرا اختیار نہیں اوں،
راجے توں بھکھاری تیک خیر تیری منگدے نیں
وچوں پر سچی پچھیں، کوئی تیرا یار نہیں اوں،
تیریاں ہی بوٹیاں تے دند ہینیں ساریاں دے،
کوئی ترس کھان والا تیرے تے تیار نہیں اوں،
اپنے ہی پیریں جدوں اٹھ سکیں، اٹھ بہیں،
ہور کسے یار اتے سانوں اعتبار نہیں اوں ۔

5

کوئی باہوں پھڑن تے اٹھون والا، بھولیا اوئے !
تینوں ایہہ جاپدا اے جپھا ایہہ پیاراں دا،
تیرے مٹھے لہو اتے جوکاں پئیاں پلدیاں نیں،
کنوں کوڑا لگدا اے ماس زمیداراں دا ؟
تیرے الو ہون نال الو سدھا ہو رہا اے،
دے دے کے پھلونیاں نچاؤن والے یاراں دا،
سجن تے ویری دی پچھان کر ہوش نال،
ویکھ کدھر جا رہا اے پانی ایہناں دھاراں دا ۔

1

سندھیا سہاؤنے سامان ہے سجا رہی،
وچھڑے ملان دیاں بنتراں بنا رہی ۔
چاننا ہنیرے نال جپھیاں ہے پا رہا،
اک دوآ جاپدا ہے راج نوں وٹا رہا ۔
متھے اسمان دے تے بھخدیاں نیں لالیاں،
آتشی وٹائے ویس، بدلیاں کالیاں ۔
جھولا جیہا رہِ گیا اے دھپّ دی نہار دا،
نکا جیہا چند، وچوں جھاتیاں اے ماردا ۔
پنچھیاں نے آلھنے نوں ماریاں اڈاریاں،
جھگی ولّ کیتیاں مجور نے تیاریاں ۔
ہکّ لیا وگّ نوں چراند وچوں پالیاں،
تور لیا کھرلیاں نوں، ڈھگا وچھا ہالیاں ۔
پنڈ دے دوآلے دھوڑ ڈنگراں دھمائی اے،
مندریں پجاریاں نے ٹلی کھڑکائی اے ۔
راہیاں، ٹکانیاں تے، تھاواں آن ملیاں،
ہٹیاں توں سودے دیاں چنگاں مکّ چلیاں ۔
بھٹھیاں تے نڈھیاں دی بھیڑ مٹھی ہو گئی،
بھونیاں دی چیکچاک کھوہاں تے کھلو گئی ۔
پتنیں ملاحاں بنھ دتیاں نے بیڑیاں،
مٹھیآں مہین سراں ندیاں نے چھیڑیاں ۔
امبر تے نور دیاں کھلیاں پٹاریاں،
پانی وچّ لیتیاں نے تاریاں نے تاریاں ۔

2

پیار تے ملاپ دیاں کھلھ گئیاں باریاں،
کم-دھندھے چھڈّ دتے قاریاں وہاریاں ۔
پریمیاں نوں پریتماں دی یاد ہے ستا رہی،
روحاں دیاں روحاں نال گلاں ہے کرا رہی ۔
سدھراں نے کھا لئے ننے کنّ انتظار دے،
اکھاں وچ جھلکدے نے اتھرو پیار دے ۔
اک مٹیار نے دلیزاں آن ملیاں،
پیارے دی اڈیک وچّ لتاں سکّ چلیاں ۔
دھڑکدے کلیجے دی دی تاں اوہو تکھی چال ہے،
سدھّ بدھ بھلی بیٹھا ہور وال وال ہے ۔
یکایک مکیاں اڈیک دیاں سائتاں،
نیناں اگے نیناں نے لگائیاں شکایتاں ۔
موتیئے دے ہار، اگے ہو کے ٹھنڈھ پائی اے،
غصے تے لچاری دی صفائی کروائی اے ۔
وٹیاں دلیزاں نال پلنگھ نواری دے،
ڈلھ پئے ہاسے، عینی لمی انتظاری دے ۔
ربّ رکھے قایم کلیجیں پئی ٹھنڈھ نوں،
گھٹّ گھٹّ رکھن محبتاں دی گنڈھ نوں ۔

(غزل قوالی)

میرے کائنات دے مالکا !
میرے من دی میل اتار دے،
کوئی پا کے نیجھ مہر بھری،
میری وگڑی پیج سوار دے ۔

1

میرے ساز دی ہیں سدا تونہیں،
میرے درد دی ہیں دوا تونہیں،
تونہیں لائی، آ کے بجھا تونہیں،
میرے تپدے سینے نوں ٹھار دے ۔

2

میری ہر گئی تاں تونہیں جتا،
میری رڑھ گئی تاں تونہیں بچا،
جویں بندا ای میرا کجھ بنا،
میرے ڈگدے دل نوں اسار دے ۔

3

توں بسرت سرت جگا میری،
توں ہلا کے طرب بلا میری،
نگہ پا کے، کر دے ضلع میری،
کوئی ہوش والا خمار دے ۔

4

میرا گھر نہیں، میرا در نہیں،
میرا کجھ نہیں، کوئی ڈر نہیں،
میرا توں تے ہیں، تیرا فضل ہے،
مینوں بس نیں تقوے پیار دے ۔

5

جے میں تر گیا، تاں بھی خیر ہے،
جے میں ہر گیا، تاں بھی خیر ہے،
توں جناب اپنی دی سوچ لے،
کوئی دوتی لوہڑ ن مار دے ۔

6

مینوں یاد ہیں، میرے پاس ہیں،
میرا جسم ہیں، میرے ساس ہیں،
میرے دیدیاں دا قصور ہے،
کوئی دارو دے کے نکھار دے ۔

7

تونہیں مسجدیں تونہیں مندریں،
تونہیں جنگلیں، تونہیں اندریں،
جنھے جس جگہ بھی پکاریا،
بوہے کھل گئے تیرے پیار دے ۔

8

تیرے رنگ جھلکدے تھاں ب تھاں،
کوئی پھل نہیں تیری بو بناں،
جہڑا پردہ پرط کے ویکھیا،
ملے نقش تیری نہار دے ۔

1

توں نہیں اوہ ہستی ؟ جسنے-
دھرتی اتے پیر جما کے،
پدھر، پربت، ساگر ٹوہے،
آس پاس دی رونق دیکھی،
پھر اکھیاں نوں اتھاں اٹھایا،
تاریاں دا اندازا لایا،
ویکھ چڑتن کائنات دی،
لگ پیوں ہون ہران ۔

2

تونہیں نہیں اوہ ہستی ؟ جسنے-
کلے بیٹھیاں سوچاں کر کر-
رب دا حلیہ ڈول ماریا،
اپنے ورگا چہرہ مہرا،
سبھ توں سیانا، ہسمکھ گورا،
دھوتی، تلک، بجنتی مالا،
لمیاں باہاں، چوڑی چھاتی،
ساریاں توں بلوان ۔

3

تونہیں نہیں اوہ ہستی ؟ جسنے-
رب دے دل وچ، آپے بہہ کے،
اس دے مونہوں کہائیاں گلاں ۔
اوسے دے ہردے وچ دھریاں-
جگّ، ہون، بھگتی دیاں لوڑاں،
رشی، منی، اس توں سجوا کے
رچ لئے وید پران ۔

4

تونہیں نہیں ؟ جن دیوتے تھاپے،
کوئی ہسونا، کوئی ڈرونا،
کوئی دیالو، کوئی غصیلہ،
سبھ دے اگے، متھے رگڑے،
سکھناں سکھیاں، بچڑے منگے،
میوے، دانے، دولت، کپڑے ۔
آپے دات وراہیاں کیتیاں،
آپے منگیا دان ۔

5

تونہیں نہیں ؟ جن انڈٹھیاں دی-
میرے نال پچھان کرائی،
صفت سنا کے، لگن لگائی ۔
اس ناٹک دے پاتر سارے-
لیلہ کردے بڑی منوہر ۔
پر، اےنہاں دے پچھلے پاسے-
تیری روح کھلوتی بھاسے ۔
بڑا ذہین چتیرا ہیں توں،
ہیں اوڑک انسان ۔

(گیت)

دل بھجدا اے وانگ کباب دے ۔
ودھ ودھ اگھاں کھلوندے کیوں نہیں،
راٹھ میرے پنجاب دے ۔

1

سیتے گئے لنگار ن پاٹے،
مزل میری رہِ گئی ادھواٹے،
ڈولن لگ پئے خواب سنہری،
کی بنسی وقت حساب دے ۔

2

گھر نہیں انیا تند ن تانی،
پار دراڈا، ڈونگھا پانی،
سٹی بیٹھے ونجھ مہانے،
(اجے) کنڈھے کھڑے سراب دے ۔

3

رہا ن ساہست اتھاں چڑھن دا،
بھلّ گیا ولّ تقدیر گھڑن دا،
ہڈیں رچ گئی بیوسواسی،
گئے ورقے الٹ کتاب دے ۔

4

اٹھ بہو، میریا گبھرو شیرا !
اپنے بل تے کوئی کر جیرا،
بھئیں تے رلنا سہِ نہیں سکدے،
جنہاں داعیئے رکھے عقاب دے ۔

جے توں بہت روپئے کمائے، تاں کی ہویا ؟
محل اسارے، باغ لوائے، تاں کی ہویا ؟
جے توں ہو گیا وڈ پرواری، تاں کی ہویا ؟
بھگت، گیانی، سگھڑ، بپاری، تاں کی ہویا ؟
بچیاں نوں تعلیم دوائی، تاں کی ہویا ؟
ساقیں انگیں سوبھا پائی، تاں کی ہویا ؟
آپنیاں نوں کمیں لایا، تاں کی ہویا ؟
منسیا پوجیا، دھرم کمایا، تاں کی ہویا ؟
ایہہ تاں عامَ کہانی ہوئی،
ہور انوکھی گل کر کوئی ۔
بھلا بگانیاں دا کوئی کیتا ؟ سوچ رہا ہیں،
پھٹّ کلیجے دا کوئی سیتا ؟ سوچ رہا ہیں،
خوش کیتا ای ہک ہمسایہ ؟ سوچ رہا ہیں،
ملکی کاز لئی کجھ لایا ؟ سوچ رہا ہیں،
ودیا دے پرچار لئی کجھ ؟ سوچ رہا ہیں،
روگیاں دے اپچار لئی کجھ ؟ سوچ رہا ہیں،
اٹھیا ای کوئی پریم-اچھالا ؟ سوچ رہا ہیں،
سیتل کیتا ای آل دوالا ؟ سوچ رہا ہیں،
سوچن وچ نہ عمر گوا توں،
بھلے ارتھ ول بھی کجھ لا توں ۔

(گیت)

1

بھسم رمائی، دھونی تائی،
جوگی جوڑ جماعت بنائی،
بتاں اگے ڈنڈوتاں کردیاں
کڑک اٹھی کمروڑ،
جوگی ! تیرا جوگ ن چڑھیا توڑ ۔

2

وینا دیاں توں طرباں جوڑیں،
کسے نوں گنڈھیں، کسے نوں توڑیں،
ساز تیرا پر سر نہیں ہویا،
کلیاں ذرا مروڑ،
جوگی ! تیرا جوگ ن چڑھیا توڑ ۔

3

کٹھے کریں سمندری موتی،
مالا گئی ن صاف پروتی،
نکے تے موٹے دانیاں دا،
ہٹیا نہیں اجوڑ،
جوگی ! تیرا جوگ ن چڑھیا توڑ ۔

4

مندراں لاہیاں، بھیکھ وٹایا،
منڈلی نال پیار گھٹایا،
آپنیاں نوں سیدھا ونڈیا،
اوپرے دتے موڑ،
جوگی ! تیرا جوگ ن چڑھیا توڑ ۔

5

بھکھے بھگت جے رہِ گئے تکدے،
مکتی دے در کھل نہیں سکدے،
تھکاں نال وڑے نہیں پکدے،
تیاگ دی بھاری لوڑ،
جوگی ! تیرا جوگ ن چڑھیا توڑ ۔

(کافی)

1

سن پروانیاں ! بھج بھج مرنا،
کھیڈ نہیں دانائی دی،
عشقَ-جھناں دیاں لہراں پھڑ پھڑ،
طاقت نہیں ازمائی دی ۔

2

مڑ مڑ پردہ پرے ہٹا نہ،
شرا ادب دی نوں ہتھ پا نہ،
کچیاں تنداں بنھ بنھ مٹکی
کھوہ وچ نہیں پلمائی دی ۔

3

اس مکتب دا سبق نرالا،
بھل جائے بہتا گھوکھن والا،
وصل دیاں مٹھیائیاں نالوں،
چنگی اے کوڑ جدائی دی ۔

4

منصورے نوں پچھ لے جا کے،
کی لبھیو سو چلمن چا کے ؟
ملدیاں سار سلامی مل گئی،
اس صورتَ-اسنائی دی ۔

1

قدرت سنّ-سمادھ توں جد اکھ اگھیڑی،
چھٹے مار حیات دے، پھلواڑی کھیڑی ۔
امبر نوں لشکایا، دھرتی پنگرائی،
جی-جنتاں دے سینیاں وچ جوت جگائی ۔
اتم جون منکھ نوں سردار بنایا،
دیوا بال گیان دا سر وچّ ٹکایا ۔
دل وچ درد پیار دی اک چنگ بھکھائی،
اکھیں دید وسائِ کے، منہ مٹھت پائی ۔

2

ویکھ ودھاتا وسیا، سہجاں دا کھیڑا،
ربی کلا چلان نوں، اک دتا گیڑا ۔
نر ناری دیاں جوڑیاں کر آہرے لایا،
پہلا جوڑ سلکھنا دن رات بنایا ۔
دن نوں جیون سونپیا، ادم، گرمائی،
مٹھی گود آرام دی چا رات بنائی ۔

3

سائت ویکھ سلکھنی پھر جوڑ جڑائے،
تیویں مرد بحال کے پیمان کرائے ۔
ہتھ ودھا کے مرد نے لئی ذمہ واری،
پھڑ کے بانہہ سہائتا لئی تر پئی ناری ۔
پریم، صدق، ستکار نے آ لیتا واسا،
دہاں دلاں وچ وتکرا نہ جاپے ماسہ ۔
سانجھا دوہاں طاقتاں نے مار اچھالا،
اوکھے جیؤن-پندھن نوں کر لیا سکھالا ۔

4

سنگم جیوں دن رات دا پربھات کھڑاوے،
قدرت بھر بھر جھولیاں، مہکار لٹاوے ۔
بولے مردہ تومبڑی، گز طرب ملایاں،
دو تاراں بجلی دیاں رل پلٹن قعیاں ۔
گڈی تویں گرہستھ دی اتفاق چلاوے،
ایکا ربی برکتاں نوں کھچّ لیاوے ۔
پریم-نشییم وچ متیاں نوں پوہن ن پالے،
اؤگھٹ گھاٹ سلوک تھیں ہو جان سکھالے ۔

5

سوخم، پتلی نور دی، اپکارن ناری،
بوہے کھولھ پیار دے، سامبھی دلداری ۔
دکھیئے، تھکے، اودرے دا جی پرچانا،
آپوں سیک سہار کے ٹھنڈھک پہنچانا ۔
چھاتی ٹھوک منکھ نے دلبری بنھائی،
میرے بیٹھیاں، کریں نہ توں چنتا رائی ۔
دکھ-سکھ جھکھڑ-جھولیاں وچ ساتھی تیرا،
کول کھلوتا سن رہا پرمیشر میرا ۔

6

ربّ دہاں وچ وسیا کیتے شکرانے،
دنیاں سرگ بنان وچ ہوئے مستانے ۔
مٹھت، سیوا، نمرتا، نیکی، سچیائی،
دیا، غریبی، پریم دی مہکار کھنڈائی ۔
کرت کمائی دھرم دی، سائیں تے ڈوری،
صدقوں ڈول ن ڈگنا، ہو پوری پوری ۔
پراپکار کماؤندے، ہو بیری نیویں،
زینت بنے جہان دی، بھرتا تے تیویں ۔

1

پریم-نشییم دی تار جوانی،
پھبی ہوئی گلزار جوانی ۔
ہری ہری، نسری ہوئی ڈالی،
نال اداواں جھومن والی ۔
اکھیاں نال ونگارن والی،
جھپ جھپ چھریاں مارن والی ۔
شوخ سلونی، بھر مستانی،
ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی ۔

2

ندی ہڑاں وچ آئی ہوئی،
چڑھی ہوئی، اترائی ہوئی ۔
اچھلے، شوکے، ٹھاٹھاں مارے،
چوڑے کردی جائے کنارے ۔
راہ کھہڑا نہ کوئی تکے،
دھکیاں نال ہٹائے ڈکے ۔
سمبھلی جائے ن تیز روانی،
ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی ۔

3

بے پرواہ، منہ زور وچھیری،
چڑھی ہوئی ہنکار ہنیری ۔
چھلکے پارے وانگ متانی،
چنچل چنگ، مواتے لانی ۔
تنیاں ہوئیاں حسن-تناواں،
آکڑ بھریاں، اچیاں وھاواں ۔
ابھری چھاتی، غرب گمانی،
ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی ۔

4

ڈھل گئی ہائِ ! دوپہر حسن دی،
جھؤں گئی ہائِ ! بہار چمن دی ۔
ہوئیاں ہرن، ہرن دیاں چھالاں،
جوت بجھائی آن تکالاں ۔
شوکاں ٹھاٹھاں راہے پئیاں،
سینے وچ سدھراں رہِ گئیاں ۔
نکل گیا اوہ روڑھ طوفانی،
ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی ۔

5

ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی !!
کدھر گئی اوہ آکڑخانی !
لے گئی ہمت، دے گئی جھورے،
رج رج مارن ہٹکورے ۔
موڑ لیا دیوے جے کوئی،
جو مل منگے، لے لئے سوئی ۔
دین دنی کر دیاں قربانی،
ہائِ جوانی ! ہائِ جوانی ۔

1

آ بھئی سجنا !
کٹھیاں بہیئے،
دکھ-سکھ پھول، گھڑی پے رہیئے ۔
میں تے دور بڑی ہے جانا،
تیرا کدھروں ہویا آنا ؟
دھو لے پیر،
تھکیواں لاہ لے،
ایتھے ای پے جا،
منجی ڈاہ لے،
گلّ کر کوئی، جی پرچائیے،
آ ! رل مل کے رات لنگھائیے ۔

2

توں ڈاڈھا ہسمکھ ہیں یارا !
کیڈا لگنا ایں پیارا پیارا ۔
خبرے کی توں جادو کیتا،
دو گلاں وچ من موہ لیتا ۔
روٹی ساڈے پاس بڑی ہے،
تیری بھی ہے، میری بھی ہے ۔
کولو کولی بہہ کے کھائیے،
آ ! رل مل کے رات لنگھائیے ۔

3

چھڈ دے کھہڑا شرا دھرم دا،
بیٹھ مکائیے قصہ غم دا ۔
میں باہمن، توں سید ہوویں،
انت اسیں پاندھی ہاں دوویں ۔
توں مینوں، میں تینوں سہنا،
دن چڑھیاں بہہ تے نہیں رہنا ۔
ہالی ہس ہس جی پرچائیے،
آ ! رل مل کے رات لنگھائیے ۔

4

ایس سراں وچ ڈیرہ پا کے،
تر جاندے ہن، لوکیں آ کے ۔
ہر کوئی رہندا راہ وچ ملدا،
کوئی کوئی لبھدا محرم دل دا ۔
سویئیں دھر کے بانہہ سرھانے،
دن چڑھدے نوں سائیں جانے-
کس پاسے ول منہ پرتائیے،
آ ! رل مل کے رات لنگھائیے ۔

اشکے ترے ایالی بابا !
دھنّ توں دھنّ تیرا دابا ۔
بھیڈاں تیریاں چرن ہزاراں،
بڈھیاں، نڈھیاں تے مٹیاراں ۔
کوئی چٹی تے کوئی کالی،
کوئی گھونی کوئی والاں والی ۔
تاڑ تیری ہے سبھ دے اتے،
گھیری رکھدے تیرے کتے ۔
آ گئی کدھروں ربّ سببی،
قابو تیرے رنگ دی ڈبی ۔
سبھ نوں ٹھپے لائی جاویں
اپنا رنگ چڑھائی جاویں ۔
لگ گئی تیری جہنوں نشانی،
ہو نہیں سکدی پھیر بگانی ۔
ادھر ادھر جے ہو بھی جاوے،
بلا تیرا ترت پھڑاوے ۔
جادو تیری لمی چھڑ دا،
دوروں پیا سمبھالاں کردا ۔
سنن جدوں ششکار تیرا،
جوڑ جوڑ سر گھتن گھیرا ۔
نہ کوئی ہلے، نہ کوئی بولے،
نہ کوئی نسن دا راہ ٹولے ۔
جو کجھ کہیں، کمائی جاون،
جو کجھ دیویں، کھائی جاون،
ودھدا جائے اجڑ تیرا،
واڑا ہندا جائے چڑیرا ۔
سماں ویکھ توں قینچی واہیں،
پھڑ پھڑ انّ سبھس دی لاہیں ۔
پئیاں پاؤن چیک چہاڑا،
توں جھاڑی جا اپنا جھاڑا ۔
ایہو ہی روزگار ہے تیرا،
انّ دی خاطر پیار ہے تیرا ۔

(گیت)

اٹھ کے چھیڑ ستار، جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔
سہک سہک کے ساون آیا، چھوہ دے دیس ملھار، جوگنے !

1

کالا کٹک گھٹاں دا آیا،
گھپّ ہنیرا چپاسیں چھایا،
مستے موراں شور مچایا،
چھڑی بریک پھہار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

2

رج رج، گز گز بدل ورھیا،
جنگل بیلا ہو گیا ہریا،
جٹّ دا ویکھ کلیجہ ٹھریا،
بیڑا ہو گیا پار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

3

گھاہ نے دھرتی نوں ڈھک لیتا،
بوٹیاں ویس نواں اج کیتا،
لگراں پریم-نشایم کوئی پیتا،
جھومن دھون الار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

4

باغاں دے وچ جڑیاں سئیاں،
امباں تھلے پینگھاں پئیاں،
جوبن وچ ٹھاٹھاں آ گئیاں،
کھل گیا حسن-بازار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

5

کوئی ہسے، کوئی گاوے،
کوئی نچے، کوئی گدھا پاوے،
کوئی کسے نوں گجھیاں لاوے،
اکھ دی سینت مار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

6

ستیاں سرتاں سون جگائیاں،
سجناں نال پریتاں لائیاں،
سوہاں سگندھاں چیتے آئیاں،
بہبل ہو گیا پیار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

7

چھیڑ ستار، صرور لیا دے،
نواں جیہا کوئی دیس وسا دے،
جھوکے آؤن مست ہوا دے،
ڈلھ ڈلھ پئے خمار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

8

بھر بھر جام پیاوے ساقی،
حسرت کوئی ن رہِ جائے باقی،
رب توں بھی ہو بہیئے عاقی،
آوے ایسی تار،
جوگنے ! اٹھ کے چھیڑ ستار ۔

آ، بہہ جا دل !
ہن چپ کر کے،
بس کر، اس ماراماری نوں،
میں تاڑ لیا،
اہلے بہہ کے،
تیری چترائی ساری نوں ۔

1

باہر کجھ مکر کھلاریں توں،
اندر کجھ لوہڑے ماریں توں،
آ ٹل جا،
پٹھیاں چالاں توں،
چھڈ دے اس دنیانداری نوں ۔

2

تیرا منہ کیا بھولا بھولا ہے،
پر دل طوفانی گولہ ہے،
کد تیکر
پوچی جاوینگا ؟
اس بے بنیاد اساری نوں ۔

3

جگڑے ہو گئے نیں کھپدے نوں،
پڑ بنھ بنھ نچدے ٹپدے نوں،
دس خاں،
کجھ ہتھ بھی آیا ای ؟
کر کر کے لوکاچاری نوں ۔

4

چک پڑدا، ہن ظاہر ہو جا،
جو اندروں ہیں، باہر ہو جا،
کی پھیدا ؟
ایس تماشے دا،
دس دے لکویں بیماری نوں ۔

5

جے جان گھمانوں ڈردا ہیں،
تد عشقَ عشقَ کی کردا ہیں ؟
چھڈ کھہڑا
مکر دکھاوے دا،
منّ لے اپنی لاچاری نوں ۔

6

مومن نہیں، تاں کافر ہی رہُ،
پر تسبیح پھڑ پھڑ کے نہ بہو،
پاپی بھی
پار لگان دیاں
توفیقاں نے اس باری نوں ۔

ٹک سنّ-سمادھ ہٹا جوگی !
کوئی راگ رسیلا گا جوگی !

1

چپ سادھی ؤ ڈھیر زمانے دی،
کجھ سدھ بھی لے بتخانے دی،
چھڈ جھاک جہان بیگانے دی،
کٹیا وچ جوت جگا جوگی ۔

2

تیرا دل دنیاں توں نسدا ہے،
گنجھلاں وچ جا جا پھسدا ہے،
پر رب تک تک کے ہسدا ہے،
ایہہ تیرا عجب سدا جوگی ۔

3

رب پھڑنا جی تاں چاہندا ہے،
پر رب وی پھڑیا جاندا ہے ؟
جو گھر گھر ہسدا گاندا ہے،
اس جیؤندے رب نوں پا جوگی ۔
4

توں چندن گھس گھس لاندا ہیں،
پر گردے جھات ن پاندا ہیں،
ٹھنڈھک نوں پوہن ن دیندی ہے-
باہر دی گرم ہوا جوگی ۔

5

اٹھ دیکھ کدھر چھاں ڈھلدی ہے،
وا کسے پاسے دی چلدی ہے،
جو اگن چپھیرے بلدی ہے،
کر اس دا کوئی اپا جوگی ۔

6

جس گھر دی لچھمی رس گئی اے،
مت مس گئی، زینت خوس گئی اے،
کل چال، ریت سبھ گھس گئی اے،
اس دی کجھ بنت بنا جوگی ۔

7

اوہ دیکھ، بھگت کی کردے نیں،
ٹکراں توں لڑ لڑ مردے نیں،
تیرے رب توں بھی نہ ڈردے نیں،
اےنہاں نوں کجھ سمجھا جوگی ۔

8

اک رب، تے پنتھ ہزاراں نیں،
سبھ دے ہتھ وچ تلواراں نیں،
سرگاں دیاں ٹھیکیداراں نے،
ہولی جہی چھڈی مچا جوگی ۔

9

اٹھ، تکڑا ہو ! کر خیال ذرا،
پڑھ منتر، روحاں اٹھال ذرا،
بھگتاں دا خون اچھال ذرا،
مر کے جیؤنا سکھلا جوگی ۔

10

جد اپنا آپ گھماوینگا،
رب دے راہ وچ کم آوینگا،
تد ہی توں مکتی پاوینگا،
سارتھ دی بھیٹ چڑھا جوگی ۔

(گیت)

مسمسیاں جھرناٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔ (ٹیک)

1

روز اضل دیاں قلماں وگیاں،
دلبر نال پریتاں لگیاں،
جگن جگر وچ لاٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔

2

ایس نشے دی عجب خماری،
جیؤنوں لگدی موت پیاری،
ماکھیوں مٹھیآں چاٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔

3

پریم-نگریم دا پینڈا چوکھا،
قدم قدم تلکن دا دھوکھا،
دور دراڈیاں واٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔

4

اس چیٹک وچ لچھدے رہیئے،
دکھ سہیئے، پر 'سی' نہ کہیئے،
گجھیاں پین تراٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔

5

گھٹ گھٹ لڑ تانگھاں دا پھڑیئے،
بیبسیاں دے نال ن لڑیئے،
صبر سہے سرلاٹاں،
سخیؤ ! پریم دیاں ۔

نی میریئے-
ہیرے سلیٹیئے !
راجے دیئے بیٹیئے !
اٹھ کے میرے لئی روٹی پکا،
نوکری میری،
فرنگی دے بنگلے،
چھیتی جا اپڑاں، دیری نہ لا ۔

وے میریا-
ڈھولنا ماہیا !
بانکے سپاہیا !
ایڈیاں کاہلیاں ہالی نہ پا ۔
ساؤن مانہہ دیاں
جھڑیاں تے مکن دے،
ساڈا تے کوئی وی لتھا نہیں چا ۔

نی میریئے-
بھولیئے رانیئے !
سگھڑ سیانیئے !
کر کر کے اڑیاں نہ دھپاں چڑھا ۔
گورے دیاں گھرکیاں،
جاون نہ جھلیاں،
غصے وچ دیندا ای طلباں گھٹا ۔

وے سوہنیا-
صدقے کر سٹاں
فرنگی دی نوکری،
اجو میں لینیاں ناواں کٹوا ۔
کالیاں بدلاں،
لائیاں بہاراں نیں،
وگدی اے ٹھنڈھی تے بھنڑی وا ۔
کھبلاں گھاواں تے
امباں دی چھاویں میں
دینی آں دل دا وچھونا وچھا ۔
باغاں وچ کوئلاں
موراں دیاں بولیاں،
پپلاں ہیٹھ
مٹیاراں دیاں ٹولیاں،
ندیاں دے کنڈھے
بے رتیاں ہولیاں،
رونقاں چھڈّ کے نٹھا نہ جا ۔

نی میریئے-
دردنے ناریئے !
سائیں سواریئے !
بھر بھر کے اکھاں نہ جگرا ڈلا ۔
وڈے دناں دیاں
چھٹیاں نیڑے نیں
چڑھدے سیالے میں پہنچانگا آ ۔

وے میریا-
غرب گمانیا !
پیسے دیا مترا !
کر کر کے ٹالے نہ بھامبڑ مچا ۔
پریم دیاں کھیڈاں تے
کچّ دیاں ونگاں نیں،
لا لا کے ٹھوکراں توڑی نہ جا ۔
جانیں نہ ویدن،
وچھوڑے دیاں پیڑاں دی،
ہسّ کے چھڈی ؤ گلّ گوا ۔
سیوانگی بہہ بہہ
کلیجے دیاں پھٹاں نوں
جا کے توں اپنا پہرہ وجا ۔

پریتم اج دل خوش تاں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔
وکھری جہی کوئی تھاں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

1
مانہہ سون، پرے دی وا ہووے،
اچی ٹبی تے گٹھّ گٹھّ گھا ہووے،
اتے سنگھنی سنگھنی چھاں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

2
ورھ کے لنگھ گئی بدلی ہووے،
قدرت کھڑ کھڑ ہسدی ہووے،
اک چشماں کول رواں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

3
ہووے رنگن تخت ہزارے دی،
اتے سیج چناب-کنارے دی،
آسیں پاسیں چپ چاں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

4
دل دوہاں دا دھڑک رہا ہووے،
وچکار نہ سنگ سنگا ہووے،
میرے گل وچ تیری بانہہ ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

5
توں بھر بھر دیں میں پی جاواں،
پی پی کے کھیوا تھی جاواں،
کوئی ورجن والا نہ ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

6
تیرے نین نشیلے تکّ تکّ کے،
اک عرض کراں میں جھک جھک کے،
سو سو ول پا کے ٭ہاں٭ ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

7
میرے دل دی دنیاں وس جاوے،
غم فکر جہانوں نسّ جاوے،
وچھڑن دا پھیر نہ ناں ہووے،
اک توں ہوویں، اک میں ہوواں ۔

(کالنگڑا)

1

میریئے پریم-چمنیم دیئے مالنے !
میریئے دھر دیئے مہرم ہالنے !
دکھ-سکھ دیئے بھائیوالنے !
توں تاں پتلی ایں رب دے پیار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

2

جدوں قدرت کھیل رچایا،
مینوں تیرا ہی ساتھ ملایا،
تونہیں آن کے سننج ہٹایا،
تونہیں چھیڑی طرب ستار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

3

تیری چال تے ڈھال کمال سی،
دنیاں پھبدی ہی تیرے نال سی،
اکھیں نور تے منہ تے جلال سی،
اندر پریت سی ٹھاٹھاں ماردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

4

جاں توں ہسیؤں تاں جگ ہسیا،
جاں توں وسیؤں تاں جگ رسیا،
تونہیں بھید خوشی دا دسیا،
تونہیں کھولھی گنڈھ پیار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

5

جدھر ویکھیا، تیری ہی شان سی،
جو کجھ لبھیا، تیرا ہی دان سی،
تیرے دم تھیں وسدا جہان سی،
تونہیں جان سیں اس گلزار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

6

جاں توں آن بروہاں سجائیاں،
سبھے برکتاں گھر وچ آئیاں،
مونہوں منگیاں دولتاں پائیاں،
آئی خزاں تے شان بہار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

7

میری گڈی نوں تونہیں چڑھایا،
مینوں جگ وچ امر بنایا،
میری آب نوں توں چمکایا،
رہیؤں اندر باہر شنگاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

8

تونہیں تھاں تھاں کھیڈاں کھلاریاں،
تیرے نال نے سانجھاں ساریاں،
ساکاداریاں، کڑماچاریاں،
تونہیں رونق اس سنسار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

9

تپ کھپ کے جد میں آیا،
تیرے پریم نے قول کھڑایا،
سارا فکر پرے سٹّ پایا،
ڈٹھی صورتَ جد غمکھار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

10

جتھے ہمت ڈھاہیاں ڈھیریاں،
تونہیں دتیاں ہلاّ شیریاں،
تونہیں دل دیاں کنجیاں پھیریاں،
رہیؤں ڈبدیاں بیڑیاں تاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

11

جاں میں رن ولّ پیر ودھایا،
سگناں نال توں کھڑگ پھڑایا،
میرا جگرا شیر بنایا،
جا جا نال رہیؤں للکاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

12
پیر تھڑکیا جد بھلیائیؤں،
تونہیں راہ بر بن کے آئیؤں،
دتا ڈولن نہ سچیائیؤں،
رہیؤں وگڑی پیج سواردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

13
آیا جد کوئی قسمت ماریا،
تینوں دھرم دے ناں تے ونگاریا،
تیتھوں گیا نہ سیک سہاریا،
رہیؤں دھکھدیاں آندراں ٹھاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

14

ہریچند نے بول جاں ہاریا،
تیری انکھ نے مہنا ماریا،
آپا ویچ توں ناواں تاریا،
رہیؤں ثابت قول قرار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

15

جاں کوئی کانگ دکھاں دی آؤندی،
دنیاں ساری سی لڑ کھسکاؤندی،
تونہیں دسیؤں ساتھ نبھاؤندی،
باہوں پھڑ پھڑ پار اتاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

16

جدوں روگ-بیماریاں آئیاں،
ڈر ڈر سجناں اکھاں چرائیاں،
تونہیں بہہ بہہ راتاں کٹائیاں،
رہیؤں میرے توں جندڑی واردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

17

جد میں کوڑیاں فکیاں بولیا،
توں نہ ساہمنے منہ کدی کھولھیا،
آیا گچّ تے رک کے رو لیا،
بدھی پریت دی دکھڑے سہاردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

18

کھوٹے راہاں تے جد میں چلیا،
تیرا سہل کلیجہ سلیا،
توں نہ پھیر وی پڑدا اتھلیا،
بھلاں میریاں رہیؤں وساردی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

19

تیرے روپ نوں میں نہ پچھانیا،
تینوں مٹی دی باجی جانیا،
تینوں باندیاں وانگر مانیا،
پائی قدر ن تیرے پیار دی،
نی میں سار ن سمجھی نعر دی

20

ربی برکتاں نال شنگاریئے !
ٹھنڈھی چھاں ستونتیئے ناریئے !
بہہ جا اکھاں 'چِ رام سواریئے !
ہو گئی حد تیرے اپکار دی،
نی میں سار سمجھ لئی نعر دی

دل دریا وچ
لوہڑ لیاندا،
لہراں وانگ، امنگاں،

پاگل کیتا،
اس پاپی جیؤڑے،
نت نویاں کر کر منگاں،

اس دی خاطر،
میں در در پنیا،
کھوہ وچ سٹ سٹ سنگاں،

پھیر ن پرچے
تاں دسو لوکو،
ایہنوں کس سولی تے ٹنگاں ؟

(گیت)

تیرا میرا پیار
پیاری !
تیرا میرا پیار۔
دھر دیاں گنڈھاں پئیاں ہوئیاں،
کر کر قول قرار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

1

اسیں ترے ساں بہت سویرے،
میری بانہہ سی ہتھ وچ تیرے،
توں رچ مچ کے اندر میرے
کھڑکاندی سئیں تار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

2

توں سئیں ہسدی، میں ساں گاندا،
توں نچدی، میں بھنگڑے پاندا،
جوبن حسن ہلارے کھاندا،
لک وچ سی لچکار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

3

اساں دہاں سن پریتاں لائیاں،
کٹھیاں رہن دیاں پکیائیاں،
بہہ کے سوھاں سگندھاں پائیاں،
رب نوں رکھ وچکار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

4

راہ سی ساڈا بہت اکھیرا،
تک تک جی کمبدا سی میرا،
پر توں کر کے بھارا جیرا،
چک لیا سر تے بھار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

5

سانجھی دنیاں اساں وسائی،
ہسدیاں رسدیاں مزل مکائی،
راہ وچ آئی جو کٹھنائی،
لنگھ گئے ہمبھلے مار
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

6

آ، ہن بہہ کے رونق لائیے،
ایتھے ای نواں بہشت بنائیے،
کٹھے کر کے آنڈھ گوانڈھی،
کریئے موج بہار،
پیاری !
تیرا میرا پیار ۔

(غزل)

الجھن دے وچ ہے آپ دا اسرار کدوں دا ۔
ہے لٹک رہا ملن دا اقرار کدوں دا ۔

وینہدے بھی ہو تے پھیر بھی پسیجدے نہیں ؟
ہے سسک رہا میرا انتظار کدوں دا ۔

وسدے تاں ہو نزیک، پر اوہلا ہے غضب دا،
ہے ڈاوانڈول ہو رہا اعتبار کدوں دا ۔

صدقے میں ایس حسن دے، جس دی بہار تے،
دیکھے بناں ہی وک چکا ہے پیار کدوں دا ۔

پل بھر ہی بہہ کے ساہمنے، دے جاندے دلبری،
سینے دے وچ کھٹک رہا اے خار کدوں دا ۔

وحشت میری تے دوستاں حیران ہو کیہا،
توں لا لیا اے یار ! ایہہ آزار کدوں دا ؟

دارو بے انت دے دے سیانے بھی تھک گئے،
منجے پیا ہے آپ دا بیمار کدوں دا ۔

اک جھات پا کے تانگھ میری پوری کر چھڈو،
میں لے رہا ہاں خواب مزیدار کدوں دا ۔

فکر وچ گھل گھل مراں، کس واسطے ؟
ڈردیاں ہر ہر کراں، کس واسطے ؟

زندگی دی جد حقیقت کھل گئی،
موت توں سہماں، ڈراں کس واسطے ؟

تکویاں دا محل تاں ہے بن چکا،
پھوکیاں نیہاں دھراں، کس واسطے ؟

کرتا بھی تاں بحر دی اک موج ہے،
بحر دی تاری طرحاں، کس واسطے ؟

آ گیا ہاں راہ تے، تد خیر ہے،
پہنچنے ہت گھابراں، کس واسطے ؟

مٹھّ میری وچّ نیں جد بجلیاں،
آلھنے دا غم کراں، کس واسطے ؟

کر سکاں آباد جد دنیاں نویں،
چھٹ گئی دا دکھ جراں، کس واسطے ؟

میں تاں محکم وعدیاں وچ مست ہاں،
وصل ہت ہوکے بھراں، کس واسطے ؟

بی تاں ٭حاصل٭ وچ ہے اگلے خواب دا،
پھر نویں سپنے گھڑاں، کس واسطے ؟

سدھراں جد جیؤندیاں نے میریاں،
حصرتاں لے لے مراں، کس واسطے ؟

وسنوں جے ورجدے ہو دوستو !
ہے اے دنیاں دی سراں، کس واسطے ؟

لٹ لٹ کردے عرشی تارے !
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔
بھلدیاں نوں راہ پاون ہارے !
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

1

نہ کر کاہل، اکل دے ساتھی !
نال تیرے جی پرچ رہا سی،
رات نکل گئی، پل ہن باقی،
لگی کھڑی ہے ناؤ کنارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

2

تریل چھما چھم برس چکی ہے،
بنرائی نھا دھو بیٹھی ہے،
جاگ کلی نوں اون لگی ہے،
کھا کھا سیتل پون ہلارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

3

بھر کے نیند سوں چکا پنچھی،
واٹ تک رہا ہے اوشا دی،
کرن لگا ہے شروع ہنے ہی،
شکرانے دے گیت پیارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

4

اچٹ گئی نینی بالاں دی،
ٹول رہے ہن چھاتی ماں دی،
سن سن کے ٹھنکار ایہناں دی،
اسلوٹ لیندے ہن سارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

5

ڈول کھوہاں تے کھڑک پئے نیں،
ہالی گھر توں نکل رہے نیں،
جوت پجاری بال چکے نیں،
ملاں پیا مسیت بہارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

6

رات پوشاک وٹان لگی ہے،
دن نوں گلے لگان لگی ہے،
قدرت راس رچان لگی ہے،
ویکھ کے تریں تماشے سارے،
ذرا کھلو جا، ذرا کھلو جا ۔

1

جد خواب سنہری لے لے کے،
باہر ول دھیان دڑایا میں،
کوئی سنگی ساتھی بھالن نوں،
دنیاں دے پڑ وچ آیا میں،
اندر دی تڑپ مٹان لئی،
دل پھول پھول دکھلایا میں،
پر ہر پاسیوں آواز ملی-
توں جگ وچ کلمکلا ہیں ۔

2

گھبرا کے ایس اکل توں میں،
سدوایا متراں یاراں نوں ۔
عزت دے بھائیوالاں نوں،
کروایا یاد پیاراں نوں،
سکھنی تھاں دل دی بھرن لئی
کھڑکایا گجھیاں تاراں نوں،
پر اک اک طرب پکار اٹھی-
توں جگ وچ کلمکلا ہیں ۔

3

ہو ڈاوانڈول پرایاں توں،
اپنا پروار سدایا میں،
اولاد دوآلے جوڑ لئی،
تیویں نوں پاس بہایا میں،
منگوا کے بھیناں بھائیاں نوں،
سینے دا سننج وکھایا میں،
سبھ دل دے اندروں کہن لگے-
توں جگ وچ کلمکلا ہیں ۔

4

اپنے بیگانے پرکھ پرکھ،
جنگل ول کیتی دھائی میں،
کلیاں بہہ پوتھی قدرت دی،
پھڑ ورق ورق الٹائی میں،
جنگل پربت تے ندیاں نوں
اپنی بے بسی سنائی میں،
سبھ تھاؤں گپت آواز ملی-
توں جگ وچ کلمکلا ہیں ۔

5

آساں دا لکّ تڑا اوڑک
رب دے دروازے آیا میں،
دسّ توتاچشمی دنیاں دی،
دل چھیکو چھیک دکھایا میں،
آواز ملی، تیرے ہی لئی تاں
تینوں انج بنایا میں،
توں اپنا آپ بنان لئی
ہی جگ وچ کلمکلا ہیں ۔

(ایہہ میلہ لگبھگ پنجاب دے سارے حصیاں وچ منایا جاندا
ہے؛ ماجھے وچ اس دی رونق خاص طور تے ویکھن والی ہندی ہے ۔)

1

پکّ پئیاں کنکاں، لکاٹھ رسیا،
بور پیا امباں نوں، گلاب ہسیا ۔
باغاں اتے رنگ پھیریا بہار نے،
بیریاں لپھائیاں ٹہنیاں دے بھار نے ۔
پنگریاں ولاں، ویلاں رکھیں چڑھیاں،
پھلاں ہیٹھوں پھلاں نے پروئیاں لڑیاں ۔
سائیں دی نگاہ جگّ تے سولی اے،
چل نی پریمیئیں ! وساکھی چلیئے ۔

2 دور دور تھاؤں ونجارے آئے نیں،
سوہنے سوہنے کنجاں تے فیتے لیائے نیں ۔
گجریاں تے ونگاں دا نہ انت کوئی اے،
منڈی جھوٹھے گہنیاں دی لگی ہوئی اے ۔
ہٹیاں ہزاراں حلوائیاں لائیاں،
سینکڑے سوغاتاں نالے ہور آئیاں ۔
ہٹی ہٹی شوقیاں دی بھیڑ کھلی اے،
چل نی پریمیئیں ! وساکھی چلیئے ۔

3

تھائیں تھائیں کھیڈاں تے پنگھوڑے آئے نیں،
جوگیاں مداریاں تماشے لائے نیں ۔
ونجھلی، لنگوجا، کانٹو، تومبا وجدے،
چھنجھ وچّ سورے پہلوان گجدے ۔
کٹھا ہو کے آیا رولا سارے جگّ دا،
بھیڑ وچّ موڈھے نال موڈھا وجدا ۔
کوہاں وچّ میلے نے زمین ملی اے،
چل نی پریمیئیں ! وساکھی چلیئے ۔

4

بال، بڈھے، گبھرو، میلے 'چِ آئے نیں،
ٹمب ٹمب ریجھاں نے سارے جگائے نیں ۔
بھاتو بھانت دل بھاتو بھانت مال نیں،
ٹول رہے آپو اپنا خیال نیں ۔
میلے دی بہار اے تکالاں تیک اے،
سودا لے وہاجھ، جدھی جو تفیک اے ۔
پلو پلی وچّ، ہونی چلو چلی اے،
چل نی پریمیئیں ! وساکھی چلیئے ۔

کوئی کہہ چھڈے، ایہہ خیالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

1

اے دنیاں تے میں ہی وسائی ہوئی ہے،
بڑے جتن کر کر سجائی ہوئی ہے،
غلط ہے، کہ سہجاں توں خالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

2

جے کھوٹی ہے، میں اس نوں سمجھا لوانگا،
جے ٹکدی نہیں، تاں میں اٹکا لوانگا،
پیاراں تے وچھ جان والی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

3

تیاگی ! اے میرے تے منہ لگ چکی ہے،
جوانی دی چھوہ، پرکھ لے، عیب کی ہے ؟
حسیناں دے نیناں دی لالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

4

میں قسمت دے ناویں نویں لکھ لوانگا،
ن سنیاں سنائیاں تے پھل پھل بہانگا ۔
بڑی وار ڈگ ڈگ سمبھالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

5

جے چولا وٹا کے نہیں منہ وکھانا،
میں کرنا ہے کی سرگ پاٹا پرانا،
میں ستی ہوئی پھر اٹھالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

6

میں مکتی بھی چھڈی آزادی دا صدقہ،
سنیہا ہے ایہہ تے نویں زندگی دا،
جواناں نے مر مر کے بھالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

7

ادھے کولوں کمزور ڈردے نے ایویں،
حقیقت نوں بدنام کردے نے ایویں،
اصل وچ تے ڈاڈھی سکھالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

8

کوئی لئے اڈاری، سہارا دیاںگا،
چڑھے پینگھ تے، میں ہلارا دیاںگا،
اکاشوں اچیری بحالی اے دنیاں،
میری تے جہانوں نرالی اے دنیاں ۔

تریا چل اکسار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔
بند ن کر رفتار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

1

راہ تیرا ہے بڑا لمیرا،
تریا چل پر، کر کے جیرا،
جس تھاں تے پے جائے ہنیرا،
تر پؤ رات گزار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

2

تور تیری ہے مٹھی مٹھی،
راہ دی راس کری جا کٹھی،
جو شے ویکھیں ڈگی ڈھٹھی،
اس نوں لئیں سوار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

3

کنڈے، کوڑا، تلکن، گارا،
ہونجھی جا رستے چوں سارا،
جس تھاں دیکھیں گند کھلارا،
کڈھ دے جھاڑو مار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

4

فرض تیرا ہے مزل مکانا،
بھلدیاں نوں راہ دسی جانا،
نال دیاں نوں توڑ پچانا،
ونڈ اوہناں دا بھار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

5

راہیاں دے ناسور پرانے،
توں ہن لا کے ملھم ہٹانے،
جو بے خبر علاج ن جانے،
دسیں نال پیار،
مسافر !
تریا چل اکسار ۔

پٹھان کوٹ دے لاگے ٭شاہ پور کنڈھی٭ نام دا قصبہ راوی دے
کنارے اچے ٹلے تے وسدا ہے ۔ایتھے جموں، چمبا تے انگریزی راج
دیاں حداں رلدیاں ہن ۔ اس توں چار میل ارے مادھوپر
ہیڈ ہے، جتھوں راوی وچوں دو وڈیاں نہراں نکلدیاں ہن
تے باقی دا پانی اپنے قدرتی راہ تے تریا جاندا ہے ۔
اس کویتا وچ شاہ پور دی سینری بھی شامل ہے ۔

1

پربت دیاں بھولبھلائیاں توں،
راوی نے جان چھڈائی ہے،
کنڈھی دے کھلے مداناں وچ،
لیٹن لئی دیہہ پسرائی ہے ۔
آسیں پاسیں ہریاؤل نے،
جنگل وچ منگل لایا ہے،
فصلاں تے وکھر واڑی نے
کنڈھی دا قرب ودھایا ہے ۔
اک شاہجہانی کوٹ جہے دا،
کھنڈر کھڑا کنارے تے،
ٹکدے نیں کدی شکاری آ،
جیؤندا ہے اسے سہارے تے ۔
اک پاسے پیر ہمالہ دے،
اک پاسے سر ڈونگھائی دا،
اک بوہڑ طلے سر جڑدا ہے،
اترائی نال چڑھائی دا ۔

2

اس سدا سہائی دھرتی دے
ٹلے تے قدرت وسدی ہے،
کچیاں کلیاں وچ جیون-روون،
گھنڈاں دے اہلے ہسدی ہے ۔
بھولے تے بھرویں چہریاں نوں،
رب وہلیاں بہہ بہہ گھڑدا ہے،
کنگالی پڑدے پاندی ہے،
پر فٹ فٹ حسن اگھڑدا ہے ۔
جوبن دی ہکّ ابھردی تک،
رس-بھرے نین مسکاندے نیں،
کوئی لہر اگلدی موتی ہے،
پر سپّ سمبھالی جاندے نیں ۔
لک لچکاں کھا کھا دسدا ہے،
پانی ڈھوندیاں مٹیاراں دا،
ایہہ کھیڑا جنگلی پھلاں دا،
محتاج نہیں شنگاراں دا ۔

3

ساؤن مانہہ نھا دھو بیٹھا ہے،
سبزے نے ویس وٹایا ہے،
چرھیاں مکیاں نوں بور پیا،
گھاہ فٹ فٹ باہر آیا ہے ۔
چر چگ کے پیٹ بھرے پسوآں،
متوالے ہو انگھلاندے نیں،
واگی منڈے، بوہڑاں دی چھاں-
ہیٹھاں لے آن بہاندے نیں ۔
کوئی ہسدا ہے، کوئی گاندا ہے،
کوئی مرلی پیا وجاندا ہے ۔
کوئی پھڑ پھڑ ٹاہن ہلاندا ہے،
کوئی کھہِ کھہِ زور وکھاندا ہے ۔
نیندر تے منتاں کردی ہے
پر کون ادھے ول تکدا ہے،
اس محفل دے وچ مردہ بھی،
آ کے نہ چپ رہِ سکدا ہے ۔

4

سورج بھی ڈھلدا جاندا ہے،
ڈنگر بھی کاہلے پے گئے نیں ۔
واگی چڑھ بیٹھے مہیاں تے،
نالے وچ نہاؤن لے گئے نیں ۔
نھاندے نیں ریجھاں لاہ لاہ کے
پانی پی پی کے رجدے نیں،
ترکالیں گھاٹی چڑھدے نیں،
تے کھرلی دے ول بھجدے نیں ۔
منہ چک چک وچھیاں کٹیاں
ماں ماں کر کھورو پایا ہے،
دن بھر دے وچھڑے ہویاں دا،
سندھیا نے میل کرایا ہے ۔
ایہہ سندھیا کہی نرالی ہے،
جس وچ نہیں لس ادریویں دی،
نرمل اکاش ہے خوشیاں دا،
سیتل ہے جان تھکیویں دی ۔

5

سائیاں ! اس سوہنے جیون نوں،
توں میتھوں کاہنوں کھوہ لیتا ؟
جسدی بھولی نرچھلتا نے،
اج بھی میرا من موہ لیتا ۔
سادی جہی مورت، مٹی دی-
لبڑی ہوئی باہروں لگدی ہے،
اس بھسم طلے، پر جیون دی-
چنگیاڑی کوئی مگھدی ہے ۔
رب نے ایہہ روحاں گھڑ گھڑ کے،
قدرت دی گودے پائیاں نیں،
آزاد ہوا نے، بے فقری دی-
لوری دے پرچائیاں نیں ۔
کجھ نہ ہندیاں بھی سبھ کجھ ہے،
جی ٹھنڈھا، چہرہ ہسدا ہے،
بے داغ دلاں دے مندر وچ،
دھنے دا ٹھاکر وسدا ہے ۔

(غزل)

دنیاں تے کوئی سائیاں ! میرا بھی یار ہندا،
میرا بھی جیوندیاں وچ، کجھ دن شمار ہندا ۔

نرچھل، نرول، نرمل، خدغرضیاں توں لامبھے،
دکھلاویاں توں خالی، سچ مچ دا پیار ہندا ۔

مینوں پچھاندا اوہ، میں اوس نوں سمجھدا،
سنیاں سنائیاں دے سر تے ن بھار ہندا ۔

عیباں سمیت مینوں اپنا کے گل لگاندا،
میریاں خنامیاں نوں کجن نوں تیار ہندا ۔

جس صدق دے سہارے، ٹھلھدا ایہہ پریم-بیڑام،
اوویں ہی رہِ کے ثابت، لہراں توں پار ہندا ۔

جے جان منگدا اوہ، میں ہس کے پیش کردا،
اس دی خوشی دی خاتر سبھ کجھ نثار ہندا ۔

اوہ میری شان ہندا، میں اس دی شان ہندا،
اوہ روم روم ہندا، میں تار تار ہندا ۔

اس جوڑ نوں خدا بھی آ کے ن توڑ سکدا،
روسا اتے منیوا نہ بار بار ہندا ۔

(غزل)

باغوں ہوا وچ پھیلدی مہک وانگر،
پھرے بھٹکدا تیرا خیال کاہنوں ؟
توں تے سہج سنہپّ سنسار دا ہیں،
ہووے پھیر تیرا مندا حالَ کاہنوں ؟

تیرے نال جہان دیاں بنتراں نیں،
بے نشان دا تونہیں نشان جاپیں،
رازدار ہو کے ربی قدرتاں دا،
پھریں لٹکدا وہماں دے نال کاہنوں ؟

تینوں یاد نہیں کہ تیری کرم کھیتی،
تیرے ہتھاں ہی نیپرے چاڑھنی ہے،
نکل باہر بے خبری دے جال وچوں،
انھے کھوہاں وچ مارنا ایں چھال کاہنوں ؟

جا جا بوہیں بگانیں کی للھکنا ایں ؟
کتھے گیا تیرا بے مثال آپا ؟
اپنے جلویاں توں کر لے نور پیدا،
تیتھوں وکھری ہووے مشال کاہنوں ؟

دنیاں جاگ اٹھے تیرے نعریاں تھیں،
اپنے واک وچ ایسی تسیر بھر دے،
برکت ورھے اس باغ دے بوٹیاں تے،
تیری شان نوں آوے زوال کاہنوں ؟

(قوالی)

اﷲ دے واسطے ہیر نوں،
پریم توں نہ ہٹا نی ماں !
ماہی دے مکھڑے موہیاں،
اکھیاں نہ پھرا نی ماں !

1

پریم تے ربّ دی ذات ہے،
پریم ہی کائنات ہے،
مینوں تے صاف جھلکدا،
بت دے وچ خدا نی ماں !

2

کھولھ کے اندروں باریاں،
پریم نے جھاتیاں ماریاں،
لگّ کے پھیر نہ بجھّ سکے،
پریم دی گجھڑی بھاہ نی ماں !

3

لوکاں نوں لوتیاں لون دے،
پریم نوں رنگ چڑھون دے،
میں تے محبتاں لائیاں،
ربّ نوں وچ بہا نی ماں !

4

جنہاں نے لبھّ کے ایہہ جھناں،
رجّ نہ لیتیاں تاریاں،
اونھاں نوں کی پتہ بھلا،
پریم ہے کی بلا نی ماں !

5

پچھھاں مڑن دا دم نہیں،
دوزخیں جان دا غم نہیں،
وچّ تھلاں دے تڑپھنا،
پریم دے وچّ روا نی ماں !

6

میرا ایمان بن چکا،
میرا جہان بن چکا،
سدھراں سٹیاں سبھ لٹا،
کاس دا لک لکا نی ماں !

7

بیت گئی دی سچ کی،
اگے دی دیکھی جائگی،
مینوں تے اج دے روز دی،
مل گئی دوا نی ماں !

(بہت لمی ہیک والے زنانے گاؤناں دی لے وچ)

1

سونیا پنچھیا !
بیبے کبوترا !
اڈی خاں،
اڈّ کے چڑھ جا اکاش ۔
موتی چگاوانگی،
جھانجراں پاوانگی،
اک واری جاویں
جے ڈھولن دے پاس ۔
سروی پہاڑی ؤ،
پھبی ہوئی ماڑی ؤ،
آلے دوآلے ای
پھلاں دی باس ۔
سورما، سگھڑ،
سلونا، گمانی اوہ
کردا ای کولھے دے کنڈھے تے واس ۔

2

آکھیں سو،
چنگیاں چائیاں مہاراں نیں،
کیتیاں سخناں نوں چھڈیا وسار،
درشن دیاں تانگھاں مکائیاں نہ آن کے،
در تے کھلوتی آں پباں دے بھار ۔
بھیوں بھیوں نچوڑاں،
سرپلو دیاں کنیاں،
بھر بھر کے ڈلھدیاں-
نیناں دی دھار ۔
آساں امیداں دیاں
کلیاں کملا گئیاں،
ٹٹ ٹٹ پیندی اے
ساساں دی تار ۔

3

آکھیں-
پردیساں دی کھٹی کی کرنی اے ؟
جندڑی جے نکل گئی
ہوکیاں نال ۔
گرمی وی گزری
برساتاں وی بیتیاں،
سکھناں سکھدیاں
آیا سیال ۔
ٹھنڈھیاں، سننجیاں
لمیاں راتاں نیں،
اکھاں وچ کٹنیاں
ہوئیاں محال ۔
قولاں دیا کچیا !
کاہنوں تڑپھانا ایں ؟
کسدے کلیجے نوں-
آ کے سنبھال ۔

(اک پردیسی دے دل دی حالت)

1

میرے دل دیاں سننجیاں وادیاں وچ،
جیون-جوتن وانگر وسن والیئے نی !
فقراں غماں دیاں کالیاں گھٹاں اندر،
بجلی وانگ کھڑ کھڑ ہسن والیئے نی !
سوچ-ساغراں دیاں ڈونگھائیاں نوں،
مچھلی وانگ من من دسن والیئے نی !
چنچل چتّ دیاں شوخ مونہزوریاں نوں،
پریم-بنھناں وچ کسن والیئے نی !
جد اکانت دیاں اچیاں چوٹیاں تے،
نغمے چھڑن شیریں تیری یاد والے،
پنگر پین امنگاں دے خشک بوٹے،
آؤن جوش وچ وہن فرہاد والے ۔

2

تیرے چھلکدے شربتی چھنیاں چوں،
پی پی پریم-تاڑیم سر ہلان والا،
تیرا پھلّ ورگا چہرہ دسدیاں ہی،
ہولا پھلّ ہو کے ٹھنڈھک پان والا،
بھولے مونہوں مٹھے مٹھے بول سن کے،
عرشی پینگھ چڑھیا، جھوٹے کھان والا،
نرچھل پیار تیرے دی بہار تک تک،
کھیوا ہون والا، صدقے جان والا،
تینوں یاد ہے ؟ اج اوہ ڈھول تیرا،
گھٹّ صبر دے کس طرحاں پی رہا اے ؟
اےنہاں کالیاں کوہاں تے پہنچ کے بھی،
تیری یاد دے آسرے جی رہا اے ۔

3

ہٹ کے کم توں، جد کلا آن بیٹھاں،
تیری یاد آ کے جی پرچاؤندی اے،
اکھاں مٹدیاں، اک طاقی کھلھدی اے،
تیری شکل نسی نسی آؤندی اے،
مکھن-گنھیاں، گجریاں نال بھریاں-
باہاں اگھاں کر کے مسکراؤندی اے،
تیریاں لٹاں اہلے ہلدے دراں دی سہں،
مینوں دین دنیاں سبھ بھلاؤندی اے ۔
ایسے لور اندر جگاں جگاں دے دن
پیراں ہیٹھ مل مل کے لنگھائی جاناں،
ٹٹدے حوصلے نوں گانڈھے لائی جاناں،
گڈی فرض دی ہس ہس چلائی جاناں ۔

4

تیریاں مست، سرمیلیاں اکھیاں دی،
مٹھی یاد جے نہ میرے نال ہندی،
تریل-کنییل وانگوں پلٹ پلٹ جوناں،
دنیاں گاہنی ڈاڈھی محال ہندی،
نہ کوئی لٹک ہندی، نہ کوئی ریجھ ہندی،
نہ کوئی بھال ہندی، نہ کوئی گھال ہندی،
پانی پریم دیاں سراں دا سکّ جاندا،
قدرت نال نہ کوئی بول چال ہندی ۔
تونہیں کلی ہیں میریاں سدھراں دی،
دنیاں وسدی اے تیرے نال میری،
میری شان تونہیں، میری جان تونہیں،
نیکی بدی دی توں بھائیوال میری ۔

پچھا رہا پچھانہ،
اگیتا دور بڑی ہے،
ہن دی کر سنبھال،
کم دی ایہو گھڑی ہے ۔

(راگ بھیم)

بابا جی ! ہن تے جان دیو،
کوئی سکھ دا ساہ بھی آن دیو ۔ ٹیک

1

تسیں مصلے گھڑدے او بہہ بہہ کے،
اجڑ گئی خلقت کھہِ کھہِ کے،
اوجھڑ ول ہور گھسیٹو نہ،
سانوں اصلی مزل مکان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

2

متّ ماری گئی اے سن سن کے،
مر لتھے (ہاں) سولاں چن چن کے،
ہن ہور پواڑے پھیر صحیح،
سانوں اگلا کم بھگتان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

3

سانوں نویں سلوک سکھاؤ نہ،
بھائیاں دے سر پڑواؤ نہ،
ایہہ مرچ مصالے رہن دیو،
دنیاں نوں کھان کمان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

4

فرقیداری توں موڑ نہیں،
پر اجکل اس دی لوڑ نہیں،
اینوں پھیر کدے لئی سانبھ چھڈو،
سانوں گھٹّ گھٹّ جپھیاں پان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

5

کجھ ترس کرو، انصاف کرو،
خلقت نوں ہن تے معاف کرو،
سانوں پاڑ پاڑ کے نہ مارو،
کتے کٹھیاں بہہ کے کھان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

6

جس رب نے پاٹک پایا ہے،
جن نفرت کرن سکھایا ہے،
اونوں ڈوب سمندر کھارے وچ،
سانو سانجھا تنبو تان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

7

جو سائیں سبھ وچ وسدا ہے،
جو دل وس کرنے دسدا ہے،
سانوں اوس پریم دی مورت دے
بوہے تے سیس جھکان دیو ۔
بابا جی ! ہن تے……

(کافی-قوالی)

آ بہہ جا، ہن اٹکا کی اے ؟
کر کھل کے گلّ، حیا کی اے ؟ ٹیک

1

پا تریل ن اٹھدیاں چاواں تے،
سٹ لون ن الیاں گھاواں تے،
لک لک کے لوہڑے مارن دی،
توں سکھ لئی نویں ادا کی اے ؟

2

ایہہ دل تے دولت ربّ دی اے،
ایتھے لک چھپ مول ن پھبدی اے،
بس کر اس پردیداری نوں-
چلمن دے پار وکھا، کی اے ؟

3

تینوں سہں ای نرم کلائیاں دی،
گنڈھ کھولھ عشقَ دیاں پھاہیاں دی،
پئی کیکر کندھ جدائیاں دی ؟
کجھ مطلب بھی سمجھا، کی اے ؟

4

اساں الفی نویں رنگا لئی اے،
اک دنیاں ہور وسا لئی اے،
تیرے در تے دھونی پا لئی اے،
ہن رہِ گیا سنگ سنگا کی اے ؟

5

اڈ جانا دل ہن ٹلدا نہیں،
کوئی جادو ٹونا چلدا نہیں،
نہیں تاب قرار مداراں دی،
تیرے توں جان لکا کی اے ؟

(غزل قوالی)

ہو چکی، ساڈی صفائی ہو چکی،
ایس ٹلے دی چڑھائی ہو چکی ۔
جان دے، بابا ! صفایاں رہن دے،
تیتھوں ساڈی راہنمائی ہو چکی ۔
ہونگے اوہ بیٹھے، لک چھپ کے کتے،
ساڈی اوتھوں تک رسائی ہو چکی ۔
بسّ کر نسخے مسیحا ! ورتنے،
عشقَ دی تیتھوں دوائی ہو چکی ۔
ٹھپّ لے استاد ! علماں دی کتاب،
اس مدرسے دی پڑھائی ہو چکی ۔
مکر دی مالا نہیں پھر سکنی،
ریت دے اتے چنائی ہو چکی ۔
کفر دے فتوے جڑی جا مفتیا !
ساڈے کولوں پارسائی ہو چکی ۔
دو دناں دی موج ہے، دو دن صحیح،
ساتھوں اگے دی بیائی ہو چکی ۔
پیسے بھر کے کتھوں سرگ وہاجھیئے ؟
خرچ ساڈی پائی پائی ہو چکی ۔
کون پڑدے پا کے اندر بہہ رہے،
ہون والی جگ-ہسائی ہو چکی ۔
بخش دا در کھل گیا تاں کھل گیا،
ہور چاترک توں کمائی ہو چکی ۔

(غزل)

سمبھل کے پیر دھر، پاندھی !
اے دھرتی ؤ عذاباں دی،
عذاباں بیہساباں دی،
اے دنیاں انقلاباں دی ۔

چمکدے زریاں نوں چا کے-
دھرتی توں، ہوا ہسی،
اے مٹی اڈ کھلوتی ہے،
بجھے ہوئے آفتاباں دی ۔

گلیڈو بھر، خزاں بولی،
دؤدی تے ہزارے نوں،
چلو، کریئے چمن خالی،
بہار آئی گلاباں دی ۔

خدی دے لور وچ، دنیاں-
نہیں دسدی دوانے نوں،
کوئی دن دی پرہنی ہے،
اے بدمستی شراباں دی ۔

سکندر دی تلی خالی،
کہی جاندی سی خلقت نوں،
ن دیوے ساتھ، تردی وار،
دولت کامیاباں دی ۔

ہرے ہوئے پانڈواں دے دن-
پھرے تک کے، قضاع کوکی،
اے شاہی بھی، بنی رہِ جائگی-
زینت کتاباں دی ۔

حسن تے عشقَ دیاں چھیڑاں،
کھڑی تقدیر تکدی سی،
اڈیگی خاک، اوڑک نوں،
دہاں خاناخراباں دی ۔

میں زاہد-رندد، دانا-موڑھ،
صوفی-مستی سبھ کجھ جے،
ن پھولو دوستو ! بچکی-
میرے عیباں سواباں دی ۔

پیٹ دے پجاریا ! او ربّ دیا جھوٹیا !
بھٹھّ وانگ بھکھڑا ! بھڑولے وانگ موٹیا !
'دیئیں دیئیں دیئیں' دی دہائی پان والیا !
ربّ نوں وی لٹّ لٹّ کھائی جان والیا !
مندرے، مسیتے، دھرم سال جدوں جائیں توں،
نکّ گوڈا ایسے پیٹ واسطے گھسائیں توں ۔
اگے توں اگیرے، ہتھ حرص دا ودھانا ایں،
پانی اتے تیل وانگ پسردا جانا ایں ۔
اج گھوڑا گڈی اے، تے کلّ منگیں کار توں،
تیجے دن ایس توں بھی ہوویں اوازار توں ۔
ممبری توں کونسل، تے کونسلوں اسمبلی،
بھاری ہندی جائے، جنی بھجے تیری کمبلی ۔
ربّ جانے، کیڈا تیری حرص دا منارا اے،
کتھے تیری کامنا دے سندھُ دا کنارہ اے ۔
جہڑا تیرے لاگے لگا، اوہو گیا رنگیا،
چسکیاں دے ناگ نے قبیلہ سارا ڈنگیا ۔
تیویں اے تے فیسناں دے تھلے گئی گھٹی اے،
بھولی بھالی دیوی دی توں آب رول سٹی اے ۔
دل اوہدا ربّ دے پیار دا خزانہ اے،
تینوں اوہدے مانن دا مل گیا بہانہ اے ۔
بھنّ توڑ سٹیا توں قدرتی سوغات نوں،
جھوک دتا اگّ وچ اوہدے جذبات نوں ۔
بچیاں نوں چندریاں چاٹاں توں لگائیاں،
دیساں پردیساں دیاں چوڑاں چمبڑائیاں ۔
ترس ترس لوک جنہاں نیامتاں نوں پاندے نیں،
تیرے نونہال چکھّ چکھّ تھکی جاندے نیں ۔
ترن جوگے چھڈے نہیں اوں نال سنسار دے،
ہو گئے شکار تیرے پھکلے پیار دے ۔
ٹاہنی وانگ کولا سی معصوم دل بالاں دا،
کھا گئے پھٹاکا تیرے آتشی خیالاں دا ۔
دیس تے بہار سی لیانی جنہاں پھلاں نے،
جھلس دتا اوہناں نوں عیاشی دے پڑلاں نے ۔
اٹھے پہر مرنگے تاں ریجھاں مساں لاہنگے،
کہڑی گھڑی بھنّ کے، اوہ دیش نوں بچانگے ؟
چھٹی دیا بھکھیا ! اے چنگے رنگ لائے نیں،
حرص دے پہاڑ کیڈے اچے چا بنائے نیں ۔
ہو جا اکھوں دور، ایویں غصہ کی چڑھانا ایں،
ربّ نوں وی مورکھا ! توں انھیاں بنانا ایں ؟
سو نوں بھکھا مار، تینوں کلے نوں رجائیگا ؟
کنا چر تیرا اوہ لحاظ کری جائیگا ؟
ربّ نوں جے سچ مچّ ربّ ہی پچھاندوں،
پھیر دات اوسدی نوں ورتنا بھی جاندوں ۔
کھاندوں کجھ آپ، کجھ ہوراں نوں کھواؤندوں،
سدھراں دے ڈھیر ویکھ چا کے بناؤندوں ۔
ربّ تیرے بھانے پر جیؤندا ہی مر گیا،
دھرتِ دی حکومت حوالے تیرے کر گیا ۔

(کافی)

پھس کے خیالی گورکھدھندیں،
پھاہیاں گل وچ پانا ایں کیوں ؟
کھلھی سڑک جرنیلی ہندیاں،
پگڈنڈیاں ول جانا ایں کیوں ؟

1

اک بوہے جے بہہ جائیں ڈٹ کے،
سرت تیری کیوں تھاں تھاں بھٹکے،
دیکھ پرائیاں گنڈھ گتھلیاں،
جی اپنا ترسانا ایں کیوں ؟

2

دنیاں نال ن رس رس بہو توں،
لیہاں نال ن الجھیا رہُ توں،
ربّ دیاں چشماں دے وچ وسّ کے،
اکھیاں پیا چرانا ایں کیوں ؟

3

سچیائی دا پلہ پھڑ کے،
بیٹھا ایں منہ تے جندرا جڑ کے،
تک کے پیا ہنیر چپھیرے،
چمکن توں گھبرانا ایں کیوں ؟

4

ہمت تیری ندیاں موڑے،
عقل تیری تقدیراں جوڑے،
سارے جگ دی زینت ہو کے،
اپنا آپ لکانا ایں کیوں ؟

5

ہتھ تے سرہوں اگا کے دس دے،
نواں بہشت بنا کے دس دے،
چنن-بوٹا بن وچ ہو کے،
مہکن توں شرمانا ایں کیوں ؟

6

توں دنیاں دا، دنیاں تیری،
جو ہیگا ای کر دے ڈھیری،
پروانے دی جونے پے کے،
کھیکھن پیا بنانا ایں کیوں ؟

7

پریم-گلییم وچ خون وحہ دے،
بجلی وانگ کرنٹ دڑا دے،
بھری صراحی نوں الٹا دے،
چلی چلی ورتانا ایں کیوں ؟

8

تردا رہُ، ن ڈھونڈ کنارہ،
دوجیاں دے کم آ جا سارا،
خار چبھن دے مہک لٹاندیاں،
پھل دا فرض بھلانا ایں کیوں ؟

(غزل)

کیوں جی ! ساڈا صبر کد تک-آزمائی جاؤگے ؟
خستہ دل نوں ٹھوکراں کنیاں کو لائی جاؤگے ؟

ایڈے چنگے ہو کے، ایہہ بیترسیاں نہیں پھبدیاں،
ماڑیاں دا، کنا چر، چیتا بھلائی جاؤگے ؟

وینہدیاں واٹاں نوں، ہن تے نیجھ بھی پتھرا گئی،
لنگھدے لنگھدے، اک نگہ، ایدھر بھی پائی جاؤگے ؟

سدھراں نوں سنجدیاں، پانی سراں دا سکّ گیا،
مہر دا مینہہ، خشک واڑی تے ورھائی جاؤگے ؟

منّ لیتا، ایدھروں ہوئیاں نیں بڑیاں خامیاں،
پر تسیں بھی، اپنیاں صفتاں لکائی جاؤگے ؟

بھلاں تاں انگنت نے، پر جان کے نہیں کیتیاں،
بیوسے دل نوں، کویں بریاں بنائی جاؤگے ؟

بے خودی وچ کی پتہ، کی خنامی ہو گئی،
پیار دا بھی، کی تسیں غصہ منائی جاؤگے ؟

(گیت)

ذرا نگہ بھواؤ جی !
تسیں کیوں نہیں گھنڈ اتاردے ؟
ہور کجھ نہیں چاہیدا،
طالب ہاں اک جھلکار دے ۔ ذرا…

1

سپنیاں دا سنسار وسا کے،
اساں جیؤندی رکھی آسا،
دل دی تانگھ لٹکدی رہِ گئی،
تسیں لنگھ گئے دے کے پاسہ،
اےنہاں سکدیاں سدھراں تے،
تسیں جھاتی تے اک ماردے ۔ ذرا…

2

ہرجائیاں دی ریت نیاری،
جیڑھے تھاں بدلاندے رہندے،
ساڈے کول جِ اک پل بہندے،
اسیں اجڑے بھی وس پیندے،
کجھ دکھڑے دس لیندے،
کجھ سن لیندے سرکار دے ۔ ذرا…

3

دل دی گھنڈی، گھنڈ کھسکا کے،
نہیں دسدے، نہ دسو،
اسیں تہاڈے نہ صحیح کوئی،
جم جم وسو رسو،
پر پاروں ہی تک چھڈدے،
اسیں کنڈھے کھڑے ارار دے ۔ ذرا…

(گیت قوالی)

1

کڑیو نی ! متوالہ جوگی،
رتیاں نیناں والا جوگی،
سیلیاں مندراں والا جوگی،
کھیڑیں آ گیا لگے،
کڑے ! متوالہ جوگی ۔

2

سناں جدوں دا رولا گولا،
پھردا اے ترننجنیں اولا مولٰی،
ونجھلی والے دا ہی جھولا،
پھردا اے اکھیاں اگے،
کڑے ! متوالہ جوگی ۔

3

کردا پھردا اے چھالے تالے،
دھڑکندڑا دل لکھ گیا چالے،
اوہو اے جس نے نین میرے سن-
پلنگھے بیٹھیاں ٹھگے،
کڑے ! متوالہ جوگی ۔

4

عشقَ نوں کیوں ہن پھرے لکوندا ؟
پڑدا کیوں نہیں پرے ہٹوندا ؟
ایہو سو تتڑی ہیر دا ویہڑا،
جوت جتھے اوہدی جگے،
کڑے ! متوالہ جوگی ۔

(گیت قوالی)

پیار دیاں گنڈھاں نہ کھسکا ۔
اوڑکچھوہا دل دا شیشہ،
ٹھوکر دیئیں ن لا،
پیار دیاں……

1

تیرا میرا پیار پیا سی،
اس نوں جتناں نال لیا سی،
ڈاڈھے مہنگے بھا،
پیار دیاں……

2

ویکھیں کتے ہنیر ن پائیں،
ہسدا ہسدا تلک ن جائیں،
نین نیناں وچ پا،
پیار دیاں……

3

بڑے چراں دیاں پریتاں لگیاں،
سینیاں اندر لاٹاں جگیاں،
دیئیں ن کتے بجھا،
پیار دیاں……

4

پریت نبھانی بڑی اکھیری،
بے پرواہ طبیعت تیری،
میرا سہل سبھا،
پیار دیاں گنڈھاں نہ کھسکا ۔

1

او نوجوان دولیو ! جشیلیو ! بہادرو !
او قوم دے سپاہیو ! بلند شان والیو !
سماں چلا گیا اے سون دا، اٹھو،اٹھو،اٹھو،
مدان وچ ساودھان ہو کے ہن نکل پؤ،
چلے گئے نیں دور دوسرے، تسیں بھ چل پؤ ۔

2

بڑی عظیم ہے مہم، تے حل بڑا محال ہے،
مقابلے تے زندگی تے موت دا سوال ہے،
ن عقل ہے، ن علم ہے، ن زور ہے، ن مال ہے،
غلامیاں دی نیند دا خمار ہوش لے گیا،
تے واسطہ عجیب مشکلاں دے نال پے گیا ۔

3

تساں ای ہن بچاؤنی اے آن شان قوم دی،
تسیں او خون قوم دا، تسیں او جان قوم دی،
تسیں بنو آواز، ایس بے زبان قوم دی،
دلاں نوں بادبان وانگ چوڑیاں بنا دیو،
تے قوم دا جہاز مشکلاں توں پار لا دیو ۔

4

اودیا دے بھار نے ہے آتما دبا رکھی،
جہالتاں دیاں گھٹاں ضمیر ہے لکا رکھی،
بکاریاں نے بدھ بھی ملین ہے بنا رکھی،
ہے دیوتیاں دی بھوں شتان دے ادھین ہو رہی،
کنگال دل تیار نیں ایمان ویچنے لئی ۔

5

ہے فرقیاں نے بند بند دیس دا نکھیڑیا،
ملانیاں تے پنڈتاں نے راگ ہے اوہ چھیڑیا،
کہ پریم تے سلوک نوں ہے مول توں اکھیڑیا،
تئسباں تے سوارتھاں دا بھوت سر تے چڑھ گیا،
انگور سبھتا دا گرم لو دے نال سڑ گیا ۔

6

خدی تکبری دماغ چاڑھیا اکاش تے،
جٹے نیں اک دوسرے دا خون پین واسطے،
ملاپ ثالثی دے بند ہو گئے نیں راستے،
غلامیاں دے سنگلاں نوں شیر ہن ودھا رہے،
شہید غازیاں دے سانگ سورمے سجا رہے ۔

7

ہے زور زر لٹی رہا، عمارتاں بنان تے،
دماغ خرچ ہو رہا شرارتاں اٹھان تے،
منکھتا نوں مان ہے چواتیاں لگان تے،
ن کھل ہے خیال دی، ن جیبھ ہی آزاد ہے،
ن جیؤن دا سواد ہے، ن مرن دا سواد ہے ۔

8

جوان ہند والیو ! اے دیکھدے بھ ہو کہ نہ،
کہ ہو رہی اے آبرو خوار کس بری طرحاں،
جے اکھیاں اگھیڑ کے ن سار ہن لئی تساں،
تاں سوندیاں ہی جانیاں نیں گنجھلاں تے مشکلاں،
تسیں جے فیسناں دی طلسمات وچ پھسے رہے،
تاں کون آ کے بند کٹ سکیگا ایس دیش دے ؟

قمر کس پاندھی او بیگم نگر دے !
کھڑا ہو جا، پیاسے پریم-سرریم دے !
سفر ہے دور دا، تیار ہو جا،
نکل گیا قافلہ ہشیار ہو جا ۔
چڑھائی ہے بڑی دشوار تیری،
ہے منزل تاریاں توں بھی اچیری ۔
ن کوئی بھار موڈھے تے اٹھاویں،
چمن دی مہک تک نہ نال چاویں ۔
سارتھ ہوئگا جے نال تیرے،
اٹھانے پیر کر دیگا اکھیرے ۔
مکا دے دکھ سکھاں دی چاہنا نوں،
چکا دے کرم-پھل دیاں کامناں نوں ۔
ہواڑاں وانگ ہولا ہو کے چڑھ جا،
مٹا گھیرے نوں، نقطے وت سکڑ جا ۔
پر اس نقطے دی ہستی نہ مٹاویں،
کسے مل توں بھی اس نوں نہ گواویں ۔
جے توں ہوئیو تاں ہے سنسار تیرا،
ہے تیرا مرتبہ سبھ توں اچیرا ۔
توں جد تک جز ہیں کل دا ہیں نظارہ،
ہے قطرے وچ سمندر قید سارا ۔
دلیزاں وچ کھڑا رکھ تانگھ جاری،
ایہو ہے بندگی دی پاسداری ۔

دل چندرے نوں،
کیہا بتیرا،
(وے توں) نہ منگ نین نلجے،

ساری دنیاں
(جنہاں) تک تک جھپ لئی،
(پر) اڈنے اجے ن رجے،

امرت دے وچ
مہرا گھولن،
(اتے) میل نکھارن نوروں،

ایسے گئے گواتیاں ہتھوں
(میرے) سائیں پڑدے کجے ۔

پریتم ! تینوں ہے یاد ؟
کہ تینوں پیار کراں میں،
اپنا سبھ کجھ
اس پیار دے سروں نثار کراں میں ۔
اوہ پیار،
جو سدا اڈیکے تیرا پریم-دلاسہ،
ڈلھ ڈلھ پیندے نین-امرت
دا جو رہے پیاسا ۔
اوہ پیار کہ جس دی تار
روحاں نوں رکھے پروئی،
دو دلاں وچالے
رہن ن دے جو پردہ کوئی ۔
اوہ پیار کہ جدھا صرور
رکھے وسماد بنائی،
جس نوں ملاپ دی لٹک
جگاں تک رکھے جوائی ۔
اوہ پیار، جو
رب دے گھڑے حسن تے صدقے جاوے،
ظاہر باطن دے جلوے
تک تک جان گھماوے ۔
اوہ پیار، جدھے وچ،
سدا وسے اک-رسی جوانی،
فانی جہان جس نال،
بن رہا ہے لافانی ۔
اوہ پیار، جدھا پرسیؤ
ٹپاوے ناڑ ناڑ نوں،
چھوہ جدھی کرے سرسبز،
سینیاں دی اجاڑ نوں ۔
اوہ پیار، جہنوں نہیں لوڑ
کسے اتلے شنگار دی،
ظاہرداری ول
جدھی نگہ نہیں جھاتی ماردی ۔
اوہ پیار،
جدھے مستک تے کوئی کلنک نہیں ہے،
ڈر میہنیوں، غال الھامیوں
وکھری جدھی زمیں ہے ۔
اوہ پیار،
جہنوں ہے تانگھ نرے اپنائے جان دی،
پھر رکھدا ہے توفیق،
صدق لمکائے جان دی ۔

(غزل)

1

میرے گیت نے رنگا رنگ دے،
کدے بھڑک اٹھن، کدے سنگدے ۔
کدے اٹھاں، کدے بہالدے،
کدے ڈگ پاں، کدے سمبھالدے ۔
کدے کھیوی ہو ہو گانی آں،
کدے اپنا آپ لکانی آں ۔
کدے چپّ کرن کدے دھڑکدے،
میرے گیت کلیجے رڑکدے ۔

2

میرے گیت نے بھر بھر ڈلھدے،
میں بھلاں، ایہہ نہیں بھلدے ۔
کی جاناں، کتھوں آئے نیں،
کس نال میرے چمبڑائے نیں ۔
میں سکھرے چڑھ گئی تھلیوں،
پر بھرم ن کھلے پلیوں ۔
کوئی گجھے بھامبڑ بھڑکدے،
میرے گیت کلیجے رڑکدے ۔

3

کدے اٹھنی آں ہمبھلا مار کے،
گھر ویکھاں کوچ بہار کے ۔
مینوں آکھن ہونجھ دوالیوں،
پر ڈرنی آں اپنے پالیوں ۔
میں باہر بتھیرا پوچیا،
پر اندر نہیں کھروچیا ۔
مڑ مڑ ہن ڈولے پھڑکدے،
میرے گیت کلیجے رڑکدے ۔

4

چا مڑ مڑ اٹھے گان دا،
کجھ پرکھن تے پرکھان دا ۔
میں کئی دلیلاں میلیاں،
پر ٹھٹھا کرن سہیلیاں ۔
سہرے نہیں جانا جھلیئے ؟
آ لاری ویکھن چلیئے ۔
چل بیٹھ کنارے سڑک دے،
میرے گیت کلیجے رڑکدے ۔

5

توں یاد بڑا ہیں آؤندا،
جی ملن لئی نت چاہندا ۔
پر گھر نہیں چھڈنا جان کے،
توں آ، تے لے جا آن کے ۔
تینوں سوہنے گیت سناؤساں،
چا سارے کھولھ وکھاؤساں ۔
کی ڈھول نیں اندر کھڑکدے،
میرے گیت کلیجے رڑکدے ۔

1
آ پریتمے ! آ مہرمے !
جیون-مرنن دیئے ساتھنے !
آ، اٹھ کے تر چلیئے کتے،
دوروں پرے، اہلے جہے،
سنسان تے ایکانت وچ،
پسری چپھیرے شانت وچ
اک توں تے میں ہی ہوویئے ۔

2

چپ چاں دے اس چوغان وچ،
گمبد-نماد استھان وچ،
مٹھا جیہا، مٹھا جیہا،
اک پریت-نگمات چھیڑیئے-
نازک جہی اک طرب تے ۔
اس طرب ول زخما ودھے،
زخما چھہے، پر ملکڑے ۔
بس چھوہ کے ہٹ جائے پرے،
اوہ طرب چھوہ نوں چھوہ لئے،
اک گونج کومل چھڑ پئے ۔

3

ایہہ دھن رسیلی گونجدی-
کھرناں دے چھلے پاؤندی-
لہراں دے تیر چلاؤندی،
آکاش ول جاوے چڑھی ۔
اڈ اڈ کے تیر صرور دے،
جا اپڑن وچ نور دے ۔
تارے نشے وچ پیلدے،
لہہ پین وانگر تریل دے ۔
زرے ہوا وچ پھر رہے-
وچ تریل دے نھاتے ہوئے،
مہکاں دی دنیاں ول جھکے،
لہراں دی لے نوں سن رہے،
پھلاں دے اتدی لنگھدے-
گتکن ندی دے راگ وچ ۔

4

ٹھنڈھک، ترنم، نور دا،
مہکاں دے نال صرور دا،
پنچامرت تیار ہو،
ساڈے دلاں نوں لے ترے-
ایسے نویں سنسار ول-
بھل جائے جتھے ایہہ جگت ۔
اس خوشی دے لور وچ،
ان-انت رس نوں ماندے،
اوتھے ہی رہِ پئیے، اسیں-
دوویں، ہمیشہ واسطے ۔

اچھل اچھل کے ڈلھدیا چشمیا !
توں کت دکھ رڑھدا جاویں ؟
دل دی تہیں ولھیٹیاں سدھراں،
کڈھ کڈھ ڈھیریاں لاویں،
کس دلبر دیاں ہجر-تراٹاں،
(تیرے) اندر پھیرن کاتی ؟
رگ رگ وچوں خون دھروہیں،
(اتے) اکھیاں راہیں وہاویں ۔

(اتر)

عرشوں پٹک، پیا پربت تے،
(ان) سر تے چکّ بہایا،
اپنا آپ گھلا کے، ایتھوں
(اوہدی) نس نس وچّ سمایا ۔
گھپّ ہنیرا (اتے) عرش وچھوڑا،
(میتھوں) گئے ن مول سہارے،
کرناں راہیں چڑھن اتانہ نوں
(میں) کد کد باہر آیا ۔

شاوا اوئے پنجابی شیرا !
جمنا ہی جگ وچ ہے تیرا ۔
دھنّ توں تے دھنّ تیری مائی،
دھنّ ہمت تے دھنّ کمائی ۔
قدرت ہے اج تیرے ول دی،
تیرے سر تے دنیاں پلدی ۔
منہ تیرے تے نور خدا دا،
بانہہ تیری وچ زور بلا دا ۔
جیٹھ ہاڑ دے وا-ورولے،
ساؤن مانہہ دے جھکھڑ جھولے ۔
رات ہنیری، پوہ دے پالے،
ہس ہس کے توں جپھر جالے ۔
سونچی، بگدر، چھالاں، وینی،
ہر اک کھیڈ تیری ساہ-پینی ۔
ہمت تیری دا کی کہنا،
بناں خوراکوں جٹیا رہنا ۔
چھولے چبّ توں کہی چلاویں،
چھاہ پی کے توں لہو وہاویں ۔
جس مہمّ دے سر توں چڑھیوں،
سر کیتے بن گھر نہ وڑیوں ۔
جس ہندا اے ہر تھاں تیرا،
شاوا اوئے پنجابی شیرا !

(گیت)

1

اس پاسے دی موج بڑی ہے،
پر تک تک کے بھر گیا جی ہے-
مڑ مڑ اوہو نظارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

2

پار چلن وچ کاہدا ڈر ہے ؟
اودھر کوئی بگانہ گھر ہے ؟
جاندے پئے ہن سارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

3

خبرے اودھر کی لبھدا ہے ؟
جو جاندا ہے، ٹک جاندا ہے،
پچھھاں ن جھاتی مارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

4

نویں جگت دیاں نویاں باتاں،
خبرے کی کی ملن سوغاتاں،
وچھڑے ہوئے پیارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

5

بھار کسے تے مول ن پاں گے،
ہولی ہولی ترے چلاں گے،
اپنے آپ سہارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

6

پرلے پاسے تر پھر لاں گے،
دیکھ دکھا کے مڑ آ جاں گے،
بھلکے اسے کنارے،
چل چلیئے اوس کنارے ۔

(گیت)

1

مینوں تاں کوئی فرق ن بھاسے،
ویکھ چکے ہاں دوویں پاسے،
سو واری پرتا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

2

اک کناریوں دوآ کنارہ،
سمجھدیاں ہن پیارا پیارا،
اکھیاں دھوکھا کھا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

3

اوتھے ای پچھلی وار گئے ساں،
پھیر ادھر ہی آن رہے ساں،
رولیاں توں گھبرا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

4

ازمائیاں نوں کیوں ازمائیے ؟
آ کوئی سجری پینگھ چڑھائیئے،
نواں ہنڈولہ پا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

5

ایتھے ای وسیئے، ایتھے ای رہیئے،
پارلیاں نوں بھی صد لئیے،
سانجھی رونق لا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

6

پار گیاں جو جو سن لبھے،
ایتھے ای آ ملنے ہن سبھے،
چولے ہور وٹا کے،
کی لینا ای اودھر جا کے ؟

(گیت)

توں نس، بھج، لک چھپ بے شک لے،
اوڑک توں پھڑیا جانا ہے ۔

1

ول پا پا مگر بھجائی جا،
جنا جی کرے کھپائی جا،
ایتھے نہیں، اگلے پنڈ صحیح،
اوتھے نہیں اودوں دور کتے،
کجھ ہور پرے، کجھ ہور پرے،
تیرا کھرا گواچن والا نہیں،
اج نہیں، کلھ، پرسوں چوتھ صحیح،
بھؤں جھؤں توں قابو آنا ہے،
توں نس، بھج، لک چھپ بے شک لے،
اوڑک توں پھڑیا جانا ہے ۔

2

کوئی کہندا اے، توں ہن لبھنا نہیں،
تیری شکل پچھاتی جانی نہیں،
بے شک توں ہور گاچا رہُ،
نت نویں ویس بدلاندا رہُ،
جے دنے نہیں تاں رات صحیح،
جے سنجھ نہیں پربھات صحیح،
مل جانا تیرا ٹکانا ہے،
توں نس، بھج، لک چھپ بے شک لے،
اوڑک توں پھڑیا جانا ہے ۔

3

توں جیؤندا ہیں، میں جینا ہے،
تینوں لبھ کے پانی پینا ہے ۔
جے تیری چال تکھیری ہے،
میری بھی مزل لمیری ہے،
اک دن ایسا آ جانا ہے،
تینوں آپ شرم پئی آویگی،
مینوں ہپھیا تک کے ہسّ پئینگا،
ہس ہس کے گلے لگانا ہے،
توں نس، بھج، لک چھپ بے شک لے،
اوڑک توں پھڑیا جانا ہے ۔

1

اس جی بھیڑے دا کی کریئے ؟
جس نوں کوئی دارو پچدا نہیں،
بھٹھّ پئے چنے سڑ جانے نوں،
کوئی جی-پرچاوا جچدا نہیں،
میں سارے پاپڑ ویل چکا،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

2

اس پاپی دے پرچان لئی،
سو سو شطرنج کھلاری میں،
کوئی سیتل کٹیا بھالدیاں،
گاہ ماری دنیاں ساری میں،
ساگر، پربت، جنگل چھانے
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

3

اندر دی محفل لا لا کے،
پریاں دے ناچ وکھائی میں،
حلوے پکوان کھوآئے میں،
انگوری زام پیائے میں،
کوئی حسرت باقی نہ چھڈی،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

4

اس لوبھی خاطر لٹّ لٹّ کے،
سونے دے ڈھیر لگائے میں،
متراں دے لہو نچوڑے میں،
بھائیاں دے گل کٹوائے میں ۔
جس جتن جڑی، میں لے آندی،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

5

میں اس دی شان ودھان لئی،
پہنچایا راج-دواراں وچ،
لکھپتیاں نوں کھڑیاں کیتا،
اس دے جوڑے-برداراں وچ،
نواباں دے سر خم کیتے،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

6

اس وحشی خاطر جا دھسیا،
میں کھڑکدیاں تلواراں وچ،
سنگیا نہ پربت چیرن توں،
کدّ پیا طوفانی دھاراں وچ،
جو ناچ نچائے، نچیا میں،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

7

چنچل پارے نوں بنھن لئی،
چترائی ساری گھولی میں،
صوفی دے کھیسے ٹوہے میں،
گیانی دی گنڈھڑی پھولی میں،
کیڑا بن گیا کتاباں دا،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

8

جاں وسطی وچ جی نہ ٹکیا،
میں ازمایا ویرانے نوں،
سینے وچ جوت جگا دتی،
اس بے سدکے پروانے نوں،
جلوے دکھلائے توراں دے،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

9

بازار حسن دے میں لائے،
جوبن دے جام چڑھائے میں،
ناگاں نوں کیلن میں سکھیا،
ہرناں نوں سنگل پائے میں،
میں کامن پائے کلیاں نوں،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

10

دولت دے دام کھلارے میں،
محنت دے محل پوائے میں،
پربھات، دوپہر، تکالاں دے،
گہہ نال مزے ازمائیں میں،
گرمی دیکھی، سردی دیکھی،
پر چو کرکے نہ بیٹھا جی ۔

11
کجھ نہ ہندیاں بھی ہو جاون لئی،
سو سو سانگ اتارے میں،
کدی آہ بنیا، کدی اوہ بنیا،
لے لے کے کھنبھ ادھارے میں،
سبھ کجھ بن کے جد کجھ ن رہا،
تد چو کرکے جا بیٹھا جی ۔

اندر وڑ وڑ ڈسکدیا !
(توں) کی گل پا لئے جھیڑے ؟

لمیاں مزلاں (دے) لمے گیڑے،
(تیتھوں) جانے نہیں نبیڑے ۔

اٹھ، چل بہیئے، اکلوانجے،
(جتھے) پہنچ ن سکن بکھیڑے ۔

پچھانہ اگانھ دیاں رہن ن جھاکاں،
(تینوں) دوویں جاپن نیڑے ۔

(غزل)

جگت وچ جی کے، جیوندا رہن دے سامان پیدا کر،
جو مر کے بھی امر ہو جائ، ایسی جان پیدا کر ۔

سمندر توں نکھڑ کے بھی، توں قطرہ ہیں سمندر دا،
اچھالا مار کے اس وچ، کوئی طوفان پیدا کر ۔

توں جیون ہیں جہاناں دا، ن بہو بے جان بت بن کے،
جو نقشہ پلٹ دے دنیاں دا، اوہ گھمسان پیدا کر ۔

تیرا اس تنگ دھرتی تے، گزارا ہے بڑا مشکل،
ستارا بن کے، چمکن واسطے اسمان پیدا کر ۔

ن بنیا بے-حقیقت رہُ، حقیقت-آشنات ہو جا،
او سوخم ! اپنے پھیلن لئی میدان پیدا کر ۔

شمع بن کے، بھکھا محفل، جگا دے جوت دنیاں تے،
کلی دی جون چھڈ دے، کھڑ کے چمنستان پیدا کر ۔

تڑپ ہے تیرے اندر اوہ، مچا دیوے قیامت جو،
کوئی کرتب وکھالن نوں، نواں چوگان پیدا کر ۔

ن سپی وانگ، اک اک بوند دی خاتر، تڑپدا رہُ،
توں دل-دریا دے اندر، موتیاں دی خان پیدا کر ۔

تیرے ہی کرم پھل کے، قسمتاں دا باغ لاؤنگے،
توں جگرے نال، طاقت اپنی دا گیان پیدا کر ۔

تیری بنسی دے اندر، آپ موہن پھوک بھردا ہے،
گنجا دے جو زمیں اسمان، ایسی تان پیدا کر ۔

جنہاں نے جوڑ کے تنکے، جہان آباد کیتے سن،
جے ہمت ہے، تاں ایسے سورمے بلوان پیدا کر ۔

(گیت)

1

جاگ میرے نوں نہال ! اٹھ کے بیٹھ ہوش نال ۔
جاگ میرے دولے شیر، جاگ، ہو گئی سویر ۔
پھیلیا چپھیرے نور، ہویا اندھکار دور ۔
زندگی نے چھوہے راگ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

2

جاگ میرے نوجوان ! جاگدا ہے سبھ جہان ۔
ہو چکے نیں ساودھان، چین، روس تے ایران ۔
لگ پئے نیں کھنس کھان، ترک، عرب تے پٹھان ۔
سوں اٹھے نیں سبھ دے بھاگ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

3

جاگ، اٹھ کے مار جھات، وٹ گئی ہے کائنات ۔
کھل گئے نویں بازار، ہو رہی اے ڈھا اسار ۔
مر کے جی اٹھے جوان، تر پئے نیں کاروان ۔
توں بھی اٹھ کے موڑ واگ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

4

تیری جاگ دی اڈیک، ہو رہی اے دور تیک ۔
دیکھ دیکھ تیری جھوک، تلملا رہے نیں لوک ۔
ڈر ہے تیری نیند نال، رک ن جائ سبھ دی چال ۔
چھو ن جائ تیری لاغ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

5

اٹھ کے دیکھ گھر دا حالَ، اڈ رہی اے کی گلال ۔
چل رہی اے چھری کٹار، ساڑ، پھوک، مار مار ۔
بند نے امن دے راہ، رک گئے نیں سبھ دے ساہ ۔
ہو گیا ویران باغ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

6

دین دھرم دی لے اوٹ، پل رہے نیں کرڑ جھوٹ ۔
آیا مذہبی جنون، ہو گئے سفید خون ۔
سر تے بھوت ہے سوار، وگ گئی خدا دی مار ۔
سبھ دے پھر گئے دماغ، جاگ میرے لال ! جاگ ۔

1

بھٹھیاں بجھیاں، شاماں پئیاں،
گھرو گھری کڑیاں تر گئیاں،
چلھیاں دا دھوں امبر چڑھیا،
مال حویلیاں وچ جا وڑیا،
راہو راہ نمازی پے گئے،
راہی مسافر دائریں بہہ گئے،
اڈدے جاندے، آلھنیاں ول-
پنچھی واہو داہی،
کتھے لک گیا رانجھن ماہی !

2

جوہ وچ اڈدا گردہ بہہ گیا،
سورج لہندا لہندا، لہہ گیا ۔
کھلر پلر گئے بدل-ٹوٹے،
وڈے وڈے ہوئے چھوٹے چھوٹے ۔
خانگاہ وچ دیوے جگ پئے،
موٹے تارے، جھمکن لگ پئے ۔
ایری ایرے، گھلمل گئیاں-
لالی اتے سیاہی،
کتھے لک گیا رانجھن ماہی !

3

ورتی سننج مسننج چپھیرے،
چانن نوں ول لیا ہنیرے ۔
سکے کھنگھ تے الو ہوکے،
وا تکھی تے بیلا سوکے ۔
سرکڑیاں دے پچھّ پئے چوندے،
دبھّ دے سوئے، پیر پروندے،
بھنکھ ن پئے، ن سو کوئی دسے-
پاروں آؤندا راہی،
کتھے لک گیا رانجھن ماہی !

4

سرت اکھڑ گئی، دسنوں رہِ گیا،
قسمت رس پئی، جگرا ڈھیہہ گیا،
سک گئے ساہ، اندیشیاں گھیری،
کردی جائے سپنیاں دی ڈھیری،
کانگ جھناں دی، چڑھدی آوے،
نہں بھی، لین لگا (اے) پرتاوے،
کی گل سو، جِ ہنے آ بہڑے،
سچ دی بھرن گواہی،
کتھے لک گیا رانجھن ماہی !

5

کیوں چنیئے ! توں کی سئیں لبھدی ؟
میں تے ایتھے ای ساں، سہں ربّ دی ۔
تریا ای ساں میں، توں آ گئیؤں،
اینے ای وچ دہشت کھا گئیؤں ؟
عشقَ دی مزل تے بڑی پئی ہے،
ربّ جانے، دسنا کی کی ہے ۔
رحمت نال صدق دی بیڑی،
جانی اے توڑ نباہی،
تیرے پاس ہے رانجھن ماہی !

6

عشقَ نے سونپیاں، اوکھیاں کاراں،
راہ وچ وچھیاں، تکھیاں دھاراں،
کچیاں تنداں، ریت دی جھجری،
پریت کتے ساڈی جائے نہ نظری،
مونہاں تے جڑے شرا دے جندرے،
جیؤن ن دیندے، دوتی چندرے ۔
میری تے اکو دنیاں اے وسدی،
تیری نوں رکھے الٰہی،
تیرے پاس ہے رانجھن ماہی !

بے قدراں دے وسّ، دل پا کے،
(اساں) سلّ سہارے چوکھے،
نیناں تتیاں دا کی کریئے،
(جہڑے) مڑ مڑ کھاون دھوکھے،
نہ دروازے کھلھدے سانوں،
(نہ) ہوون بند جھروکھے،
مرن جیؤن دی وچلی جونے،
(اساں) ویکھے چہل انوکھے ۔

(کافی)

ایڈے پیو دا پتر ہو کے،
کیوں ن چڑھیا رہے صرور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

1

تونہیں میرا وجود بنایا،
تیرا ای گھلیا، ایتھے آیا،
تیرے ای سر تے، راج کمایا،
اسے مان تے ہاں مغرور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

2

توں پربت، میں کنکا تیرا،
تیتھوں وکھرا کی ہے میرا ؟
میں نکڑا، توں بہت وڈیرا،
ہر تھاں اندر توں بھرپور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

3

میں اسرار تیرے کی جاناں ؟
تیرا ای پیٹا، تیرا ای تانا،
تینوں ای شرماں، تونہیں پچانا،
مزل ہے بھاویں کنی دور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

4

تیرے ہی ہتھ نیں کنجیاں جندرے،
ظاہر ہو، یا لک رہُ اندرے،
خون تیرا جس دن وی پنگھرے،
پجنا اے تیرے کول ضرور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

5

میں پھراں لبھدا، توں پھریں لکدا،
لہو میرا ہر دم رہے سکدا،
ایہہ مہنا تینوں نہیں ڈھکدا،
مینوں وی ایہہ گل نہیں منظور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

6

ہو کے تیرے ہتھ دا گھڑیا،
جے میں، غلطیاں وچ جا وڑیا،
میں کلیاں نہیں جانا پھڑیا،
دوویں ای ہووانگے مشہور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

7

جے میں ہو گیا اننھا کانا،
توں مینوں، سٹّ تے نہیں پانا،
تینوں ای، پے جانا اے گل لانا،
وڈیاں دا ایہو دستور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

8

جے توں رہوں تماشے تکدا،
آکھن نوں تے جی ہے جھکدا،
پر منہ چندرا، رہِ نہیں سکدا،
کد تک مچیا رہو فتور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

9

جے توں سدا لکے ہی رہنا،
میں پھر وی مکر نہیں پینا،
لڑ اڈیک دا، چھڈّ نہیں بہنا،
جد چاہینگا کریں ظہور،
میں تیریاں اکھیاں دا نور ۔

1

او بھوں بھوں کے تکدے پئے راہیا !
گلیڈو بھری، کیوں ہے توں جا رہا ؟
کی پھڑنا ایں قدرت دیاں غلطیاں ؟
کی گننا ایں قسمت دیاں سختیاں ؟
توں کی سمجھیا ؟ روپ جوبن میرا-
اجاڑاں 'چِ مانے بناں رل گیا ؟
دلی ولولے سوں گئے جاگ کے ؟
نگہ بھر کے جھاتی ن پائی کسے ؟
ن دلبر دا ڈھوآ بنایا کسے ؟
ن لٹ دی بغل وچ بہایا کسے ؟
کسے سندری دی سجی سیج تے-
مزے ن لئے رات بھر لیٹ کے ؟
ن مندر کسے وچ چڑھایا گیا ؟
کسے قبر تے نہ وچھایا گیا ؟

2

سجن ! ایڈی چھیتی ن ہو جا دکھی،
کہ دنیاں ہے میری انوکھی جہی ۔
کی پھل رہِ کے، جنگل دے وچ پھل نہیں ؟
کی یوسف دا کھوہ وچ کوئی مل نہیں ؟
کی دل وچ لکی کوئی دولت نہیں ؟
ارادے دے وچ کوئی طاقت نہیں ؟
میرے سپنیاں وچ ہے اوہ ولولا،
جہنوں راس آئی ہے جنگل دی وا ۔
میرے ساز وچوں اوہ سر گونجدا،
جہنوں میں ہی سکدا ہاں سن تے سنا ۔
میرے توں نہیں دور حاصل میرا،
سمندر ہے قطرے 'چِ ستا پیا ۔
او ذرہ جھرے کیوں ؟ جدھا آفتاب-
گھر آ کے نواجن نوں ہووے بتاب ۔
میری جیب وچ رات ہے وصل دی،
نہیں مینوں ہی پر اتاؤل کوئی ۔
خیالاں دی دنیاں نوں دل وچ لئی،
لنگھائی گیا ہاں میں جگڑے کئی ۔
میں جا جا کے اؤندا ہاں مڑ ایس تھاں،
مزل دی لمائی توں نہ گھابراں ۔
میرے راہ وچ خار ہوسن ہزار،
تصور ہے پر میرا اوہ زوردار-
کہ جنگل میرا باغ بن جائگا،
سجن تر کے خود میرے گھر آئگا ۔

تانگھ وصل دی،
جد دی چمبڑی،
(مینوں) ٹھنڈھ ن پئی کلیجے ۔

آؤندے جاندے
راہیاں ہتھیں،
(میں) کئی سنیہے بھیجے ۔

آؤندے نہیں، تاں
سدّ ہی لیندے،
کجھ سندے، کجھ دسدے،

مان کرن دے
پل مل جاندے،
چھوہ سوہنے دی سیجے ۔

چنگیاں بھلیاں
گل لگیاں نوں،
(تساں) دھر تھلے پٹکایا،

دنیاں ادھروں
اودھر ہو گئی،
(تساں) نقشہ ہی پلٹایا ۔

ہولی ہولی،
اتانہ چڑھن دا،
(اساں) تران بتیرا لایا،
ٹھیڈے کھاندیاں،
مزل ن مکی،
(تساں) چنگا سفر چھہایا ۔

1

جدھر ویکھیئے، رحمتاں دی جھڑی ہے،
کوئی نہ کوئی چھیڑخانی کھڑی ہے،
سیاپے گی جڑ ہے، اے دنیاں بھی کی ہے،
لڑائیاں، جھمیلے، اجاڑے، پجاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

2

رزق دے اڈنبر، بھراواں دی داری،
الاداں دے دکھ، ملک دی زمینواری،
خدا دی عبادت، اگانھ دی تیاری،
ذرا جنی زندڑی تے اینے پتھاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

3

جوانی دی وحشت، خدی دی خماری،
نوابی دا چا، مفتخوراں دی یاری،
عیاشی دی دھن، فیسناں دی بیماری،
برا حالَ اوڑک تے بونکے دہاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

4

امیراں دے دھکے، مجوراں دی کلکل،
متھاجاں دی دے دے، بخیلاں دی چل چل،
کنگالی دا رونا تے قرضے دی دلدل،
بکاری دے ہوکے، غریبی دے ہاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

5

پڑھائی دے ویدے، وکنسی دے ہاوے،
سفارش دی ٹوہ، دردیاں دے دکھاوے،
مکوفی دا ڈر، افسراں دے ڈراوے،
رڈکشن تے چھانٹی دے رولے اواڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

6

فساداں دے گھمسان، مذہبی تریڑاں،
نگونیاں کرڑاں، نکمیاں چھیڑاں،
چواتیاں چیڑاں، اکھیڑاں، دریڑاں،
بھراواں دے جھگڑے، نکھیڑے تے پاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

7

وکھالے دے ہنجھو تے فرضی ڈرامے،
صلح دے بہانے تے دنگے ہنگامے،
کدارے، مکندے، مرھاجے تے گامے،
امن دے مدعیاں دے جنگی اکھاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

8

پجاری دی چھوہ، مولوی دی ملامت،
حکومت دا ڈر، فرقیداری دی لعنت،
آزادی دے سپنے، غلامی دی شامت،
پرائی پرھے دشمناں دے دگاڑے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

9

نمائش دے ٹکے تے دل کالے کالے،
فرشتے دی صورتَ، قصائیاں دے چالے،
بغل وچ چھری، سر تے دوہرے دمالے،
شتانی عمل تے شرئیاں دے داڑھے،
خدایا ! اے پائے نیں کی کی پواڑے ؟

1

پتجھڑی نے بسترا گول کیتا،
تے بہار نے اکھیاں کھولھیاں نیں،
سامبھی گیندے ہزارے نے گنڈھ-گتھلی،
تے گلاب نے بچکیاں پھولیاں نیں،
وچھیاں پیلیاں چادراں پیلیاں تے،
بھر بھر جھولیاں کرنے نے ڈولھیاں نیں،
بوہے کھل گئے مہک دے ٹھیکیاں دے،
بھورے بھون لگے بنھ بنھ ٹولیاں نیں،
قدرت-ہیررت سیال توں باہر نکلی،
رنگارنگ دے ویس وٹا کے تے،
ستے ماہی دا کالجا ٹمبیا سو،
اکھاں رتیاں دا جادو پا کے تے ۔

2

جاگ، تخت ہزارے دیا چاننا اوئے !
چھڈ دے جھاک ہنکارناں بھابیاں دی،
بیلے جھنگ دے وچ، تیریاں قسمتاں نے،
کنجی سانبھ رکھی کامیابیاں دی،
ہڈّ بھنّ کے مجھیاں چار جیویں،
تانہیئیں ویکھسیں شان نوابیاں دی،
تیری ونجھلی دے وچوں گونجنی اے،
دبی ہوئی آواز پنجابیاں دی،
قسمت اپنی، سوہنیاں ! ڈھال آپے،
ایوں نہیں بہی دا ڈھیریاں ڈھاہ کے تے،
تیرے متھے تے پھتے ہے لکھی ہوئی،
ہمت ویکھ تے صحیح عظمہ کے تے ۔

3

اٹھ بہو نویں بہار دیا لال پھلاّ !
جیون اپنا ذرا مہکا ماہیا !
تیرے کھڑے باجھوں ٹھنڈھی ہوونی نہیں،
آس پاس دی تتی ہوا ماہیا !
تیرے منہ ول پئی دنیاں تکدی اے،
چنگ پیار دی دلاں وچ لا ماہیا !
جے بہشت دے باغ وچ پہنچنا ای،
تاں اس باغ دی شان چمکا ماہیا !
جہڑے رانجھنے مست نیں چھتیاں تے،
اوہ نہیں ہیر لئی کنّ پڑوا سکدے،
جہڑے شیر نہیں تڑپدے جنگلاں نوں،
اوہ نہیں پنجرے توں باہر آ سکدے ۔

(لمی ہیک دا گیت)

1

پھلاں دی پریمن بلبلے !
رنگ رتیئے متوالیئے !
بہہ بہہ لس لس کردیاں-
لگراں تے جھومن والیئے !
جذبے ترے کومل جہے،
صورتَ تری بھولی جہی،
پیاراں دا سوما دل ترا،
درداں بھری بولی تیری ۔
جگڑے گزر گئے گاویاں،
پنجرے وچ جد دی تڑی،
اڈ اڈ، کھلے آکاش وچ،
آئی ن چہکن دی گھڑی ۔
لا لا کے ٹکراں تیلیاں نوں،
سر توں اپنا کھوہ لیا،
تھاں تھاں کھرینڈ نیں جم گئے،
اینا لہو توں ڈولھیا ۔

2

رنگت لیایا صبر تیرا،
جگ نواں پلٹایا،
کھڑکی تیری نوں، وا نے-
دھکہ مار کے کھسکایا ۔
پہپندھ ہو گئے موکلے،
ہن بہہ کے کھنبھ سوار لے،
پھلاں دے گل مل چہک لے،
عرشی اڈاری مار لے ۔
گا گا کے گیت سہاؤنے،
گنجار دے سنسار نوں،
باہر نکل کے ولگنوں،
جیوا لے سوے ستکار نوں ۔
پر بول بولی اوپری،
وٹا ن لاویں شان نوں،
پنجاب دی رانی رہیں،
وسریں ن ہندوستان نوں ۔

1

سپنے وچ تینوں کئی وار ڈٹھا،
ڈاڈھا لگیوں پیارا تے مٹھا،
سدھراں اٹھیاں-باہاں ودھا کے-
چمبڑ جاں گل نال ۔
مبوبا ! جڑیا رہُ ہر حالَ،

2

جد دیاں میریاں کھلھیاں اکھیاں،
تیریاں یاداں دل وچ رکھیاں،
سہں کروا لے، ساری زندگی-
کردی رہی تیری بھال ۔
مبوبا ! جڑیا رہُ ہر حالَ،

3

کئی واری پٹکی، کئی واری ہمبھلی،
کئی واری سمبھلی گئی ن کمبلی،
جد جد تیرا چیتا آیا
دل نوں لیا سنبھال ۔
مبوبا ! جڑیا رہُ ہر حالَ،

4

چکڑ بھریا آل دوالا،
باہر اجلا، اندر کالا،
تینوں ای شرماں، تیرا ای تقویٰ،
تلک ن پواں چپھال ۔
مبوبا ! جڑیا رہُ ہر حالَ،

(گیت)

1

جو رہوں کہندا، سو رہی کردی،
ہردم تیرا دم رہی بھردی،
تیتھوں کوئی نہ اوہلا رکھیا،
دسدی رہی کلیجہ کڈھ کے ۔
کتھے تر چلیا ایں کلیاں چھڈّ کے ؟

2

جد توں اپنا جی ادرایا،
سبھ کجھ تیری بھیٹ چڑھایا،
پلہ پھڑ پھڑ جان ن دتا،
سو سو واری دندیاں اڈّ کے ۔
کتھے تر چلیا ایں کلیاں چھڈّ کے ؟

3

کئی واری توں پھیریاں اکھیاں،
کئی واری توں شرماں رکھیاں،
ہن وی نہ کر سننجا وہڑھا،
ارماناں دا بوٹا وڈھّ کے ۔
کتھے تر چلیا ایں کلیاں چھڈّ کے ؟

4

تیرے بن میں کوڈیؤں کھوٹی،
کسے نہیں مینوں پچھنی روٹی،
کھنبھ جے میرے کھوہ سٹیو نیں،
کی لبھ لئینگا پچھوں سدّ کے ؟
کتھے تر چلیا ایں کلیاں چھڈّ کے ؟

(گیت)

تیری میری پریت پرانی،
تیری میری پریت ۔

1

توں تے میں ساں بھائی بھائی،
پتہ نہیں، کن لوتی لائی،
بیٹھے بیٹھیاں، وحشت آئی،
کھوٹی ہو گئی نیت، برادر !
تیری میری پریت ۔

2

ہمسائے ساں ماں پیو جائے،
کٹھیاں اساں یرانے پائے،
اکسے تھاں سن دہاں بنائے-
مندر اتے مسیت، چودھری !
تیری میری پریت ۔

3

ربّ دی بھوں سی وسدی آئی،
تیری میری رہی صفائی،
جد دی اساں عمارت لائی،
لگ پئی ہون پلیت، سجن جی !
تیری میری پریت ۔

4

ربّ سی ساڈے اندریں رہندا،
میں تینوں کجھ نہیں ساں کہندا،
توں سیں میریاں ساریاں سہندا،
اڈ گئی کیوں پرتیت ؟ بھراوا !
تیری میری پریت ۔

5

ایہہ دنیاں تے نہیں سی ماڑی،
اساں دہاں نے شان وگاڑی،
سر ساڈے وچ گھوکی چاڑھی،
پا کے کسے تویت، برادر !
تیری میری پریت ۔

6

آ، ہن وی کجھ ربّ توں ڈریئے،
چنگے بھلے، کیوں کھہِ کھہِ مریئے ؟
مطلب دی کوئی گل وی کریئے،
عمر چلی ہے بیت، بھراوا !
تیری میری پریت ۔

7

جان جان جو چھیڑاں چھیڑے،
اسدا جھگڑا کون نبیڑے ؟
گل پا لئے راہ جاندے جھیڑے،
اندروں سی بدنیت، سجن جی !
تیری میری پریت ۔

8

اٹھ خاں، رل کے جپھیاں پائیے،
وا وگدی ول منہ پرتائیے،
چوڑاں چھڈیئے، ٹکڑا کھائیے،
گائیے سانجھے گیت، برادر !
تیری میری پریت ۔

(غزل)

میرے وینہدے وینہدیاں ہی چمن !
تیرا روپ رنگ بدل گیا،
رب جانے، اوس بہار تے،
کوئی جادو ٹونا کی چل گیا ۔

کوئی ایسی الٹی ہوا چلی،
کسے ایسی بجلی دی چھوہ لگی،
کہ پکار پنچھیاں دی اٹھی-
ہائِ ! وسدا آلھنا جل گیا ۔

نہ اوہ دور ہے، ن خمار ہے،
نہ ہنڈول ہے، ن ملھار ہے،
نہ اوہ حسن ہے، ن نخار ہے،
تیرا رنگلا جوبن ڈھل گیا ۔

کوئی دن سی، تیری اٹھان سی،
تیرا گھر، تے گھر دا نشان سی،
تیری شان تکدا جہان سی،
او سنہری ویلا ہی چھل گیا ۔

نہ او ہنس نیں، نہ او مانسر،
نہ او محفلاں، نہ او سخنور،
نہ او سر تے نہ او سلامیاں،
او تے قافلہ ہی نکل گیا ۔

(غزل)

ہے میری جیون-آدرش ملکہ !
توں کھولھ بوہے، نشنگ ہو کے،
اجاڑ نوں گھر بنا لیا ہے،
میں ایس رونق توں تنگ ہو کے ۔

جنہاں امیداں دے سر تے میری-
اکاش گڈی چڑھی ہوئی سی،
ابھر ابھر کے او بیٹھ گئیاں،
غماں تے خوشیاں دا جنگ ہو کے ۔

بنا بنا کے سنہری سپنے،
آباد سی ایس دل دی دنیاں،
اجڑ گئی ہے اوہ کھیپ ساری،
بجھی ہوئی من-ترنگ ہو کے ۔

توں کوئی صورتَ بنا دے ایسی،
میں تیرا ہو جاں، توں میری ہوویں،
میرے کلیجے دا خون جھلکے،
تیرے کپولاں دا رنگ ہو کے ۔

جگا دے اندر ہی جوت ایسی،
ادھارے چانن نوں جی ن ترسے،
گواچ جاوے، اڈیک دل دی،
اسے شمع دا پتنگ ہو کے ۔

1

بھلیا لوکا ! پچھھاں کھلوتا،
جھر جھر کے، کی تکدا ہیں ؟
تیرے ساتھی اگھاں نکل گئے ؟
کدے کدے اوہ کنڈ بھوا کے،
تیرے ولّ اشارے کر کے،
ہس ہس دوہرے ہندے جاون،
پھیر، بڑی بے گولی اندر
راہ اپنے پے جان ۔

2

اوکھا نہ ہو، کڑھنا چھڈ دے،
تر گئے نیں، تاں ترے جان دے،
تیرے پاسوں، کسے طرحاں وی-
چال ایہناں دی، رک نہیں سکنی ۔
ہاں، پر اینا آپ سوچ لے،
جنہاں اتے، پچھو تا کے-
پرط پین دی آشا کرنا ایں،
اوہناں تلاں وچ، تیل دین دا-
ہے کجھ باقی تران ؟

3

جنہاں دیوتیاں، مورتیاں دا،
مٹھاں مندراں تے قبراں دا-
رئب دکھا کے دھمکیاں دیویں،
اوہ، مٹی دے مادھو ہی نیں ؟
یا اونھاں وچ، ور-سراپ دا،
ہے کوئی نین پران ؟

4

بھولے سجنا ! سمیں بدل گئے،
مکّ گیا دور جہالت والا ۔
آ گئے سوچاں کھوجاں والے،
تپ-بل تیرا کھین ہو گیا،
ڈر بھؤ سارا لہندا جاوے ۔
سارے تیرے اڈدے جاون،
کھیر پوڑیاں، حلوے منڈے ۔
ہولی ہولی، مکدے جاندے-
شردھالو ججمان ۔

5

اےنہاں دے وچ جے کوئی ہندی-
نیک نییتی، یا سچیائی،
تد تیرا کجھ وس وی چلدا ۔
پر ہن تے قلبوت رہِ گیا،
ساہست ہینا، اندروں پولا ۔
ہن توں آس پرائی چھڈ دے،
اپنی ہمت نال کوئی دن
توری چل گزران ۔

(گیت)

برفی ٹلیوں لتھیا نالیا !
اتریں دھیرج نال،
کاہلی اگے ٹوئے کہندے،
رکھ مستانی چال ۔

1

بڑے کٹھن ہن رستے تیرے،
گھلنے ہن توں گھول بتیرے،
پیر ملکڑے دھردا جائیں،
ملے جدھر دی ڈھال،
نالیا !
اتریں دھیرج نال ۔

2

نرمل سیتل جل دے پیاسے،
جڑ رہے تیرے آسے پاسے،
دور دراڈیاں پھیر صحیح،
کر نیڑے دی سنبھال،
نالیا !
اتریں دھیرج نال ۔

3

جد تک حئی نروآ پانی،
مٹھت تیری نبھدی اے جانی،
گندھلے پانیاں دے وچ رل کے،
آپا لئیں ن گال،
نالیا !
اتریں دھیرج نال ۔

(غزل)

چھاننی کیتا کلیجہ،
کس نگہ دے تیر نے ؟
کھوہ لیا جگرا، کدھی-
بھولی جہی تصویر نے ؟

جوگیا ! صورتَ وٹا کے،
کیوں بھلاوے دے رہوں ؟
تاڑ لیتا تور توں،
رانجھن رنگیلا ہیر نے ۔

نہ بلا، نہ بول،
نہ پڑدا ہٹا، نہ جھات پا،
بے اثر کد تک رہنگے-
میرے ہاڑے کیرنے ۔

سہں کرا لے، ہور کوئی-
ایس گھر آیا نہیں،
تیرے ہتھاں دے گھڑے ہوئے،
ایہہ سبھ زنجیر نیں ۔

چاراگر کہندا ہے :
پی کے بے خودی دی لیٹ جا ۔
پر قیامت تک اثر-
کرنا ہے اس اکسیر نے ۔

1

نور دے بھنڈارے !
سکھ-شانتی دے دوارے، پربھو !
مہک وانگ، سارے دلاں اندر سمائے ہوئے !
نیکیاں دے داتے !
اساں ساریاں دے سانجھے پتا !
کاؤں اتے ہنس، دوویں تیرے نیں بنائے ہوئے ۔
پیار تیرا راؤ اتے رنک نال اکو جیہا،
اوچ نیچ واسطے توں ڈولے نیں پھیلائے ہوئے ۔
ڈھکّ لویں، بخش والے ہتھاں ہیٹھ، ساریاں نوں،
ٹھار دیویں سینے، توں کراہاں ولّ آئے ہوئے ۔

2

پیارے پتا !
سارے تیرے بچیاں دے دلاں اتے،
برکتاں دی بارش تے پریم دا اتارا ہووے،
شانتی دا راج ہووے،
سیتل سماج ہووے،
نیکی تے پیار دا جہان تے پسارا ہووے،
چاننے ہو جان دل،
جاگ اٹھے بھائی بندی،
دے رہا اچھالے، میل گیل دا پھہارا ہووے،
بندے اسیں تیرے،
آگیاکار بال بنے رہیئے،
ساریاں نوں-
تیرے ہی دوارے دا سہارا ہووے ۔

بھنوریا ! پریت دی راگنی چھیڑ ۔

1

جگ رچنا توں وی پریت پرانی،
جگ جگ تردی رہی کہانی،
کئی وری اپجے، کئی واری نپجے،
چند سورج دے گیڑ،
بھنوریا ! پریت دی راگنی چھیڑ ۔

2

کنولے نال توں پریت لگائی،
کنولے نوں سورج دی رشنائی،
سنجھ سوال، سویر جگا کے،
اکھیاں دیوے اگھیڑ،
بھنوریا ! پریت دی راگنی چھیڑ ۔

3

لے پرلے دیاں لمیاں راتاں،
پریت نے چھوہیاں گجھیاں باتاں،
کہہ کہہ ، سن سن، تھک گئی دنیاں،
کوئی ن سکیا نبیڑ،
بھنوریا ! پریت دی راگنی چھیڑ ۔

4

راگنی اپنی چھیڑی جاویں،
چھوہیا پندھ نبیڑی جاویں،
ویکھی جاہ توں راہ وچ ہندے،
موت جیون دے بھیڑ،
بھنوریا ! پریت دی راگنی چھیڑ ۔

(کافی)

سمبھل سمبھل چل دولتوندا !
دل مسکین دکھاویں نہ،
نازک شیشہ تڑک ن جاوے،
پیراں وچ ٹھکراویں نہ ۔

سدھراں دی پھلواڑی ؤ،
ایہہ، ارماناں دی نگری ؤ،
ویکھیں، کچیاں کلیاں نیں،
کوئی تا دے کے تڑپھاویں نہ ۔

جے شہدے دی قسمت تھک کے،
دنہ گھڑیاں لئی سوں گئی اے،
تاں کی ڈر ہے، ٹکی رہن دے !
ٹھیڈیاں نال ستاویں نہ ۔

سوہنا نہیں، ملوک نہیں،
چاٹو، چاتر، چالاک نہیں،
جی وچ ربّ دا بھؤ تاں ہے،
بس کافی ہے، گھبراویں نہ ۔

کی ہویا، جے ول چھل کر کر،
مایہ اس نے جوڑی نہیں،
دل دی دولت دئیا-غریبی-
دی قیمت بھل جاویں نہ ۔

سورج، چند، ہوا تے پانی،
تیرے کوئی ہور نہیں،
اکسے پیو دی پونجی توں،
در در کر دور ہٹاویں نہ ۔

صدقی جیو نوں کجھ نہ کہُ،
تے بھولے دلوں اسیساں لے،
پاک روحاں دی آندر نوں،
کلپا کے قہر کماویں نہ ۔

ڈھیر سواہ دا سمجھیں نہ،
ایہہ دبے ہوئے چنگیاڑے نیں،
ویکھیں جھلّ کھلاریں نہ،
تکھناں دے دے کے بھڑکاویں نہ ۔

چابک تیرے جائے سہاری،
ڈردا اکھ اٹھاندا نہیں،
وقت اڈیک رہا ہے کوئی،
سچیاں مونہوں کڈھاویں نہ ۔
اک دن آویگا جد دوویں،
جوکھے جاچے جاؤگے،
مسکینی دے نال امیری،
اتر سکیگی ساویں نہ ۔

1

ربا وے ربا ! توں سبھناں دا راکھا ایں،
بھکھے تے ننگے دا داتا اکھوانا ایں،
پاپی تے پنی تے میہراں برسانا ایں،
ودھوا دی واری توں کتھے سوں جانا ایں ؟
گھٹے ہوئے دل دے ارماناں ول تکدا نہیں،
ٹٹے ہوئے پھلاں نوں پانی نہ پانا ایں،
بھریاں ہی تھاواں نوں بھرنا توں پڑھیا ایں ؟
سکھنیاں کولوں کیوں کنی کترانا ایں ؟

2

چیتا ای ؟ جدن ایہہ چنن دی گیلی توں،
سبھر تے چولے پا، چاڑھی سی ڈولے تے ۔
پیکے تے سہرے گھر آدر ہی آدر سی،
صدقے کوئی جاندا سی چہرے اس بھولے تے،
پچھدا نہیں کوئی ہن ٹٹی ہوئی ٹاہنی نوں،
بھکھدی نہیں لالی اج بجھے ہوئے کولے تے،
سقا سیں توں بھی تاں وسدے دروازے دا،
پیندی نہیں جھاتی ہن ڈھٹھے ہوئے کھولے تے ۔

3

اجڑ گئی واڑی دا والی کوئی بندا نہیں،
ساتھی اس دکھیا دے، جھورے تے ہاوے نیں،
دیوراں تے جیٹھاں نیں، چھڈ دتے داعوے نیں،
پیکے گھر ولوں بھی پھوکے پرچاوے نیں،
لمکدیاں لیراں نیں، کھتھا ایہہ جھاٹا اے،
فقراں تے چنتاں دے ہندے پئے دھاوے نیں،
چندریاں لیکھاں وی لیتے پرتاوے نیں،
جدھر میں تکنی آں، بھکھدے پئے آوے نیں ۔

4

ریجھاں تے چاواں نوں چولی تاں پائی سی،
بھکھے اس ٹوئے نوں کیہڑے کھوہ پاواں میں ؟
چرخہ تے چکی وی چکے گئے دنیاں توں،
ٹھوٹھا پھڑ منگن توں آپوں شرماواں میں،
چودھریاں اگے بھی ہاڑے میں پا ہاری،
ہن کس دے بوہے تے پٹن نوں جاواں میں ۔
ہسن تے پہنن، سبھ کاسے توں ونجی گئی،
ٹکر دے ہتھوں وی مہرا ہن کھاواں میں ؟

5

بھولے، وڈیائیاں دے بھکھے کھڑپینچاں نوں،
سجھے نہ وا کہڑے پاسے دی وہندی اے،
کاں، کتے، کیڑے تاں پلدے نیں اےنہاں تے،
آدم دی بچی ہٹکورے پئی لیندی اے،
جلسے، کرتوتاں، تے محفل دی مستی وچ،
پیراں وچ بلدی دی سوجھی نہ پیندی اے،
دنیاں دی روٹی دے ضامن اس بھارت دی،
چھاتی تے آوی تاں دھکھدی ہی رہندی اے ۔

(غزل)

خزاں نوں ویکھ کے، رو رو نہ سر کھپا، بلبل !
بہار آئی کھڑی ہے، ن جی ڈلا، بلبل !

صرور وصل دا لے لے کے، جھومدے دل نوں،
مزہ اڈیک دے درداں دا بھی چکھا، بلبل !

جے تلکے ران دی مچھلی کدے کھوالی سی،
پھڑا کے کچا گھڑا، ترن بھی سکھا، بلبل !

لگا دکھائی اے بازی، جنہاں نے سر دھڑ دی،
اوہناں نوں دار تے بھی، دس پیا خدا، بلبل !

دکھا کے ساڑ کلیجے دے پریت کیوں بھنڈیں ؟
اے داغ عشقَ دی چادر تے نہ لگا، بلبل !

لکھ ہٹیاں تے لکھ بپاری،
کرن اتھلّ پتھلے ۔
سودے ویچن، نویں وہاجھن،
مہنگے اتے سولے ۔
کئیاں کھٹ کھٹ بوجھے بھر لئے،
کئیاں مول گوایا،
اوہو کھٹی کھٹی سمجھیں،
جیڑھی تردیاں رہِ جائے پلے ۔

(غزل)

میرے رفیکو ودھائی ہووے،
کہ میری قعیاں پلٹ گئی ہے،
دشالیاں وچ لکی کلی توں،
نسیم پردہ الٹ گئی ہے ۔

ہے کھل گئی بیسدھی دی نیندر،
نواں جہان اک آباد ہویا،
بسرت طرباں نوں ہوش آئی،
گھٹا ہنیری او پھٹ گئی ہے ۔

میں اک مزے دی مہک دا مٹھا،
بھٹکدا پھردا ساں بوہے بوہے،
کپاٹ اک کھل گیا اچانک،
تے بے قراری او ہٹ گئی ہے ۔

میرے ہی اندر او جوت جاگے،
جہان جس نال جگ رہا ہے،
اسے سمندر توں بھاف بن بن،
بہاری بونداں 'چِ وٹ گئی ہے ۔

میرے ہی نافے دی مہک اٹھ اٹھ،
کلیجے کلیاں دے جا لکی سی،
او پھلاں تائیں ہسا کھڈا کے،
میرے ہی اندر سمٹ گئی ہے ۔

نظر-فریب
پریتم بن گیا،
نہ لبھا، نہ ڈٹھا ۔

جس نوں پچھیا،
اوہو آکھے،
مٹھا،
مٹھیوں مٹھا ۔

ایڈے سوہنے
دلبر دے جے،
اکھیاں کنّ وی دسدے،

ترلا پا،
پنجھوا تے لیندے،
کالا کیتا چٹھا ۔

جس راہ تے،
توں ترن لگا ہیں،
جم جم قدم اٹھا لے،

پر، پینڈے نوں
من سکینگا ؟
ایہہ تخمینہ لا لے ۔

جس اس شہہ وچ
ٹبھکی ماری،
مڑ کے اتانہ ن آیا،

جو کجھ تیتھوں
بن سکدا ہے،
باہرے بیٹھ بنا لے ۔

جو آیا،
ایتھے ہی آیا،
ایتھوں ای ڈٹھا، جاندا،

ایسے کھیت،
رہا ہر کوئی،
بیج بیج، پھل کھاندا،

دور دراڈی
گلّ
جِ تینوں
چیتے ہے، تاں دس دے،

میں تے،
نہ ڈٹھا،
نہ سنیا،
گیا پرط کے آندا ۔