Kavi Panchhi
کوی پنچھی

Punjabi Kavita
  

Watan De Lal Kavi Panchhi

وطن دے لال کوی پنچھی

وطن دے لال

جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔
راجگرو، بھگت، سکھدیو
خوشی نال پھانسی چڑھدے نے ۔

بنکے دیش دے پیارے
سیس دیش اتوں وارے
سر 'تے لکھاں کشٹ سہارے
اگے ہو مدد کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

ہند وچ کئی بہادر تکے
جنہاں سیس تلی 'تے رکھے
اپنے دھرم اتے ہن پکے
خوشی نال خوش ہو مردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

جنہاں مرنا سچ کر جانا
اوہناں بدھا موت دا گانا
گل وچ پا کے شہیدی بانا
موت دی گھوڑی چڑھدے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

سن لو ستونجا دا حالَ
بھارت ماتا دے جو لال
واہ ! واہ ! کر گئے کھیل کمال
اوہ سچا سودا کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

جس دم پھانسی اتے چڑھیا
تناں وچوں کوئی نہ ڈریا
جنہاں سبق خوشی دا پڑھیا
سیس اوہ تلی 'تے دھردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

پہلا آکھے، میری وار
دوجا کوھے، میں بڑا تیار
تیجا لا کے نعرے چار
پھانسی 'تے ہسکے چڑھدے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

جاندی وار ظالم نوں دسّ کے
پھانسی اتے چڑھ گئے ہسّ کے
رسا پا ساڈے گل کسّ کے
لکھے ہوئے لیکھ نہ ٹردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

جاندی وار ایہہ آکھ سنا گئے
ستی ہند نوں آپ جگا گئے
بھارت ماتا دے گن گا گئے
لوک سبھ جےَ جےَ کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

ایہہ کی کار ظلم دی ہوئی
خلقت ہنجھو بھر بھر روئی
ساڈی بند روشنی ہوئی
قہر دے بدل چڑھدے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

ظالم ڈاڈھا ظلم کما کے
بیدوشاں نوں مار مکا کے
دکھیاں دلاں نوں ہور دکھا کے
ظالم دھوکھا کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

دیکھی نویں ایہناں دی کار
ستلجّ جا کے دتے ساڑ
ٹوٹے کر کے دتے مار
ایہہ نویاں رسماں کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

کیتی ظالماں بھیڑی کار
دھوکھا دے کے دتے مار
دتے پھانسی اتے چاڑھ
لاش نہ واپس کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

ماتا بھگت سنگھ دی آکھے
تیرے رو رو مردے ماپے
مارن والے مر گئے آپے
لوک سیاپا کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

بھین رو رو کہندی، ویر
تر گیوں مار جدائی تیر
ویرا ! گیوں جگر نوں چیر
کلیجے فٹ فٹ کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

خط جاں ویر نکے نے پڑھیا
دیکھدے سار کلیجہ سڑیا
میں تاں جیوندا جگّ 'تے مریا
ویر دے جھورے کردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

ہو گئی ظلم تیرے دی حد
بھارت گئی تیرے توں رجّ
'پنچھی' وانگ آلھنا چھڈّ
ہندی نہ تیتھوں ڈردے نے ۔
جنہاں سیس ملک 'توں وارے
مرنوں مول نہ ڈردے نے ۔

(پاٹھانتر، 'پنچھی' وانگ آلھنا چھڈّ=
ہند دا کھہڑا ہن توں چھڈّ)

ہندوین دے وین-بینت

لؤ ہن اساں دی ہندیو بسّ ہو گئی
اسیں اپنی توڑ نبھا چلے ۔
خون اپنا تساں 'تے وار کے تے
ستی ہند نوں اسیں جگا چلے ۔
جاگو ہندیو ! ہووو ہشیار جلدی
اسیں ڈنکا آزادی دا لا چلے ۔
اسیں جیونے ہاں جگّ توں مرے ناہیں
'پنچھی' اکھاں توں ہو جدا چلے ۔

سبق اساں دا رکھنا یاد بھائیؤ
ایہناں ظالماں توں ڈر جاونا نہ ۔
جنا چر نہ ہند آزاد ہووے
انّ تساں نے رجّ کے کھاونا نہ ۔

ذرا سوچ کے پاپیا کم کردوں
ڈاڈھا ظلم کمایا توں نال ساڈے ۔
خون پی کے اساں دے جگر والا
ہتھاں وچوں توں کھوہ لئے لال ساڈے ۔
سن کے اوہناں دی موت سبھ رو رہے نے
دکھی ہوئے پاپی وال وال ساڈے ۔
زارو زار ہند پئی رونودی اے
دن لنگھنے ہوئے محال ساڈے ۔

کوی دی در-اسیس

لکھن لگیاں رو پئی قلم میری
ہنجھو خون دے اکھیؤں کیردی اے ۔
بھباں مار کے ہو بے ہوش ڈگی
موت سن کے بھگت سنگھ شیر دی اے ۔
کہندی، اٹھو، ہن ہووو تیار جلدی
رہی لوڑ نہ ہندیو دیر دی اے ۔
باجھ بچیاں ماں دا جیون کجھ نہ
بھارت ماتا پئی سر نوں پھیردی اے ۔

تیرا جبر تے اساں دا صبر پاپی
اک دن مقابلہ ہوونا ای ۔
آخر جت ہوسی صبر والیاں دی
جبر والیاں پاپیاں روونا ای ۔
موت دیکھ رہی اے سارے تال تیرے
تینوں بکرے وانگراں کوہونا ای ۔
آ گئے دن ماڑے تیرے ظالماں اوئے !
ڈیرہ پار سمندروں ہوونا ای ۔

تیرے ظلم دی تیز رفتار تکّ کے
بچہ بچہ اج ظالماں رو رہا اے ۔
بھارت ماں دے لدّ گئے لال پیارے
ماتم زمیں اسمان 'تے ہو رہا اے ۔
کیتا ظلم توں پاپیا نال ساڈے
ساڈا اندروں کالجا کھوریا اے ۔
گھر گھر وین پیندے تیرے ظالماں او !
ہر کوئی ہنجھوآں ہار پرو رہا اے ۔

تیرا رہنا ہن ہند وچ بہت مشکل
کیونکہ ہو گئے برے عمال تیرے ۔
گھڑا پاپ والا تیرا بھر گیا اے
ہو گئے ظلم والے پورے سال تیرے ۔
کرنا چاہیں برباد توں ہند تائیں
کردا رہا جو نیکیاں نال تیرے ۔
اہلے بیٹھ کے جھاتیاں ماردی اے
موت ویکھدی 'پنچھیا' حالَ تیرے ۔

(مارچ (آخری ہفتہ) 1931)