کسمبھڑا پروفیسر موہن سنگھ
جد نظر پھلاں دے نال لڑی،
خوشبو ایہناں دی مغز چڑھی،
رہی ہتھ وچ گھنڈ دی چوک پھڑی،
اسیں ایتھے ہی گئے بھلّ سوہنے،
تیرے گھنڈ تے چترے پھلّ سوہنے ۔
تیرے گھنڈ دی ویکھ بہار سجن،
تیرے مکھ لئی کیتے تیار سجن،
ہنجھوآں دے ڈھوئے ہزار سجن،
ساتھوں راہ وچ ہی گئے ڈلھ سوہنے ۔
تیرے گھنڈ تے چترے پھلّ سوہنے ۔
ہن بھاویں بول نہ بول سجن،
گھنڈ کھوہل بھاویں نہ کھوہل سجن،
بہہ ونجیئے تیرے کول سجن،
سانوں اینی ہی دے چھڈ کھل سوہنے،
تیرے گھنڈ تے چترے پھلّ سوہنے ۔
سر تے چکی پنڈ گھاہ دی،
پیلاں پاندی،
جھولے کھاندی، آئی کڑی پوٹھوہار دی ۔
ساوے ساوے گھاہ دے تھبے،
وچ وچ جھاکن نیلے پیلے
پھلّ پٹاکی تے سرہوں دے؛
ہریاں ہریاں، لمیاں لمیاں،
گھاہ دیاں تنیاں،
لمک لمک کے منہ تے پئیاں،
گھونگٹ وانگوں-
ایسا جال اوہناں نے بنیا،
جھلک نہ پئی نہار دی ۔
تھگڑیاں والی ستھن کنج کے
پھڑ کے میری بانہہ،
ٹھلھ پئی سہاں، کڑی پوٹھوہار دی ۔
گٹیاں تانی، گوڈیاں تانی،
لکّ لکّ تانی، چڑھ گیا پانی؛
لکّ لکّ تانی، گوڈیاں تانی،
گٹیاں تانی، لہہ گیا پانی؛
امبیں لکی کوئل وانگوں،
'ویرا جینا رہنے' آکھ کے،
چھڈ گئی میری بانہہ، کڑی پوٹھوہار دی ۔
ریتے اتے، پنچھیاں وانگر
پیراں دی زنجیر ٹکدی،
ڈھکی تے چڑھ گئی، کڑی پوٹھوہار دی ۔
لما پتلا بتّ اوس دا،
برچھاں دے وچ برچھ ہو گیا،
نہ میں تکیا منہ اس دے نوں،
نہ اس تکیا منہ میرے نوں،
پر حالے نہ بھلے مینوں،
اس دی اک چھوہ پیار دی ۔
غماں دکھاں ہنجھوآں دا پانی،
چڑھدا آوے، لکّ لکّ تانی،
گل گل تانی، سر سر تانی،
جھگّ وگاندا، پیر اکھڑاندا-
سر تے چکی پنڈ گھاہ دی،
پیلاں پاندی،
جھولے کھادی،
'ویرا جینا رہنے' بلاندی،
آ کے پھڑ لئے میری بانہہ،
تے دھونہدی دھونہدی لا جائے مینوں پار،
کڑی پوٹھوہار دی ۔
ستے ستے سراں دے پانیاں کنارے،
تاریاں دی نمھی نمھی چھاویں،
چنگے تاں لگدے مینوں بھگتی-ہلارے،
گیت وجد وچ گاوے؛
پر جد میں ویکھاں وطنی پیارے،
نیویں، نہتھے، نتانے،
صدیاں توں چکی غلامی دے بھارے،
دکھاں تے بھکھاں، رنجانے،
پچھاں میں-کیں ایہہ بھگتی ہلارے ؟
کی ایہہ رسماں تے ریتاں ؟
دے کے بھراواں نوں سورگاں دے لارے،
'کلیاں اننت نال پریتاں ؟
کس کم آخر ایہہ سادھاں دے منونئیں ؟
کس کم لواں تے تاراں ؟
بھجن نہ جے اوہ غریباں دے ہنجھیں،
ٹٹن نہ سنکے پکاراں ؟
آؤ ہندیو رل چھوہیئے،
کوئی عشقَ دا ترکھڑا تال ولے ۔
پردے چائیے، گھنگٹ لاہیئے،
نچیئے نالو نال ولے ۔
دیش-پیار دی مدرا پی کے،
ہوئیے مست بےحال ولے ۔
ول ول آئیے کلاوے کردے،
گھٹ گھٹ لگیئے نال ولے ۔
کالے نچن، گورے نچن،
نچن امیر کنگال ولے ۔
ہندو نچن مسلم نچن،
کمیں تے چمرال ولے ۔
کڑیاں تے مٹیاراں نچن،
نچن بڈھے بال ولے ۔
چوڑھیاں تے چمریٹیاں نچن،
نچّ نچّ ہون بےحال ولے ۔
چھڈّ مسیتاں ملاں نچن،
کردے حالو حالَ ولے ۔
پاڑ بغلیاں زاہد نچن،
صوفی مارن چھال ولے ۔
دھوتی ٹنگدے باہمن نچن،
ڈھیہہ ڈھیہہ پین چفال ولے ۔
بھائی نچن، جوگی نچن،
مست ملنگاں دے حالَ ولے ۔
نچن مسیتاں، مندر نچن،
نچن ٹھاکر دوال ولے ۔
نچن گرنتھ، کتیباں نچن،
وید وی نچن نال ولے ۔
نچن سنکھ تے بانگاں نچن،
نچن ٹل گھڑیال ولے ۔
ٹکے نچن، جننجو نچن،
تسبیح تے جپمال ولے ۔
دوزخ نچن، جنت نچن،
حوراں دیون تال ولے ۔
نانک، رام، محمد نچن،
نچن کرشن گوپال ولے ۔
جیوں جیوں ناچ ترکھا ہووے،
جیوں جیوں چمکے چال ولے ۔
شہہ ساگر دیاں لہراں وانگر،
باہاں کھان اچھال ولے ۔
چھنکن چوڑے، چھنکن بیڑے،
چھنکن ونگاں نال ولے ۔
اڈن چنیاں، پاٹن برقعے،
گل وچ کھلھن وال ولے ۔
اچھل گنگا دیاں لہراں مارن،
زمزم دے وچ چھال ولے ۔
باہمن دے گل جننجو ہوون،
چمریٹی دے وال ولے ۔
ٹٹن لکّ تے مچن گدھے،
پیر اٹھن اک تال ولے ۔
لکھ نیناں دی سانجھی چمکن،
بلے لکھ مشال ولے ۔
لکھ دلاں دی سانجھی دھڑکن،
لیاوے کوئی بھچال ولے ۔
لکھ بلھیاں دا سانجھا ہاسہ،
بجلی دئے وکھال ولے ۔
لکھ زلفاں دی سانجھی بنتر،
بن جائے سانجھا جال ولے ۔
اک ویراں جے رل کے ہندیؤ،
نچّ پؤ اےداں نال ولے ۔
کیوں نہ ہون پھر سچے تہاڈے،
سپنے اتے خیال ولے ۔
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
میری وینی نوں مچکوڑے !
میں کجاں کویں جوانی ؟
نہیں لکدی ایہہ دیوانی،
میں ہو چلی آں بؤرانی،
مینوں باغ جاپدے سوڑے،
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
میں بھری شراب صراحیاں،
فٹ کے وگن تے آئیاں،
چھیتی بلھیاں ترہائیاں،
کوئی نال اوس دے جوڑے؛
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
وایو دے سہل جھلاوے،
تتلی دے نرم کلاوے،
میرے جی نوں کوئی نہ بھاوے،
مینوں سخت ہتھاں دی لوڑ اے،
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
جوبن دا جوش اخیراں،
مینوں کر رہا لیراں لیراں،
میں وچ کھیڑیاں حیراں،
کوئی چاک میرے نوں موڑے،
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
گھل گھل لپٹاں دے سدے،
میں خبر کیتی جگ ادھے،
آ گئے شاعر ہتھ-بدھے،
سن اگے پجاری تھوہڑے ؟
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
میں لکھ پتیاں وچ کھلی،
پئی پھر وی مراں اکلی،
میں چلی وے میں چلی !
کوئی بوہڑے ! وے کوئی بوہڑے !!
میری وینی نوں مچکوڑے !
کوئی توڑے وے کوئی توڑے !
بیٹھی ہے بے وڈی میری،
منجے اتے مار چوکڑی؛
پیراں دے رتّ-ہین نوھاں توں
چاندی-رنگیی کیساں تیکر،
چھٹ بلھاں دی پھر پھر دے،
کوئی انگ نہ اس دا ہلدا ۔
کرم کھنڈاں تے زور کھنڈاں تے سچ کھنڈاں وچ
اڈدا جاپے، گھمدا جاپے
پنچھی اس دے دل دا ۔
شانت اڈول اہلّ سمادھی
وچ گواچی،
بیٹھی ہے بے وڈی میری ۔
کول پئی ہے بچی میری،
جس دیاں ات گھنیاں پلکاں دی
سنگھنی چھاویں،
نچدے جاپن، ہولے ہولے، پولے پولے
نیندر-پریاں دے پرچھاویں ۔
امیں دے برفانی سینیاں دی گھاٹی وچ
من اس دا منڈلاندا جاپے:
امرت-سومیانت، ماکھیوں-سومیاں تے دودھ-سومیاں
نوں چنگھ چنگھ کے
بلھیاں اس دیاں لین پچاکے ۔
ماں، پیو، دودھ، ترے رباں دی
ات گوڑھ سمادھی
وچ گواچی،
گھوک پئی ہے بچی میری ۔
ابھڑواہے ریں ریں کردی،
جاگ پئی ہے بچی میری ۔
بے وڈی دے کپڑے دھونہدی،
املھ املھ کے اس ول جاندی،
دوویں اس دیاں سہل کلائیاں،
رون-پیڑ وچ دوہریاں ہوئیاں ۔
رو رو کے بےحال ہو گئی،
گلھاں وچوں رتّ چو گئی،
پر بے وڈی-
شانت، اڈول، اہل سمادھی
وچ گواچی،
مول نہ بولی،
اکھ نہ کھوہلی ۔
میری ہکّ وچ ہن نہ سونن گیت،
پئے رات دنے چچلاؤن گیت ۔
ایہہ کتنا ہی چر سنندے رہے،
ہک-پنجر اندر جنگدے رہے،
خبرے کداں دن لنگھدے رہے،
ہن پل وی پلک نہ لاؤن گیت ۔
ایہہ چاہن نکلنا کھلھنا ہن،
جھکھڑاں دے وانگر جھلنا ہن،
تے نال قسمتاں گھلنا ہن،
عرشاں نال آڈھے لاؤن گیت ۔
ایہہ گیت نہ کسے سجادی دے،
نہ حسن عشقَ دی وادی دے،
ایہہ تاں نغمے روح فریادی دے،
دل والیاں نوں تڑپاؤن گیت ۔
ایہہ ستی چنگ مگھاونگے،
یوکاں دا لہو گرماونگے،
زنجیراں نوں ہتھ پاونگے ۔
پئے مستی دے وچ آؤن گیت ۔
ایہہ چاہن نواں یگ رچنا ہن،
تلواراں نال پلچنا ہن،
چڑھ سولیاں اتے نچنا ہن،
میرے مرنوں نہ گھبراؤن گیت ۔
جد تیکر یوک نہ جاگنگے،
میرے گیت نہ گاؤن تیاگنگے،
دن رات انیندے جھاگنگے،
نہ سونن دین نہ سونن گیت ۔
میری ہکّ وچ ہن نہ سونن گیت،
پئے رات دنے چچلاؤن گیت ۔
چل چل نی میریئے سہیلیئے،
اوہناں چیلھاں تھلے کھیلیئے !
نی توں بے شک لہراں-وینیاں،
میرے گل گھت جگ جگ-جینیاں !
نی توں بے شک ہکّ-ابھار نی،
میری ہکّ نال لا لا ٹھار نی !
میرے نال توں کھیڈ نشنگ نی،
ایہناں چیلھاں توں نہ سنن نی !
ایہہ نہیں دنیاں وانگر سڑدیاں،
سگوں پیاراں نوں چھاں کردیاں !
چل چل نی میریئے سہیلیئے،
اوہناں چیلھاں تھلے کھیلیئے !
(لدھری اک ندی ہے جو پہلگام
دی وادی وچوں وگدی ہے)
دودھ-چٹیاں رگدار مرمراں
دے گل گھت کے باہیں،
سہل پتلیاں چن دیاں رشماں،
ستیاں بیپرواہیں ۔
برچھاں بوٹیاں دے پرچھاویں
نشیاں نال گڑوندے،
گھاہ دے سہل سینیاں اتے
سواد سواد ہو اونگھے ۔
لگ ٹاہناں گل ویلاں ستیاں،
لگ ویلاں گل کلیاں،
لگ کلیاں گل گندھاں ستیاں،
نیند ولیویں ولیاں ۔
شانت ستے جمنا دے کنڈھے،
ہرے بھرے ات ساوے،
نیند-وگتی جل-دھارا نوں
بنہی وچ کلاوے ۔
ستے پانیاں دے وچ ستا،
تاج محلّ دا سایہ،
جانوں جمنا ہرن واسطے
بکل وچ لکایا ۔
ایپر دور ساغراں ونی،
نسن جدوں اوہ لگی،
نیند ٹونیاں دے جنتر وچ
ٹور اوس دی بجھی ۔
ستے ایس چگردے اندر
میں 'کلا اک جاگاں،
جگ رہیاں دو اکھاں میریاں،
چپّ چپّ وانگ چراغاں ۔
گمبد دیاں ابھاراں اتے
مستائیاں السائیاں،
پھر رہیاں سن نظراں میریاں
سہج-سواد ترہائیاں ۔
جداں برف-دودھ-چندھ چٹے
ہکّ-ابھاراں اتے،
پھرن اونگھدے نال صواداں،
پوٹے پیار-وگتے ۔
تکّ تکّ کسب ہنر مغلاں دا
حیرت ودھدی جاوے؛
شاہ جہان دے سہج-سواد نوں
لوں لوں پیا سلاہوے ۔
اینے نوں گمبد دا آنڈا
ٹوٹے ٹوٹے ہویا،
چیکاں کوکاں تے فریاداں
جا امبر نوں چھوہیا ۔
ہڑ مزدورنیاں دا وگیا
نال مزور ہزاراں،
چکی کہیاں، درمٹ، تیسے
بجھے وچ وگاراں ۔
ددھیاں نال پلمدے بچے،
کمیں رجھیاں ماواں،
اکھاں دے وچ چھلکن اتھرو،
ہکاں دے وچ آہاں ۔
بوکیاں ورگے پیٹ اوہناں دے،
تکیاں ورگے گاٹے،
چھالے چھالے ہتھ اوہناں دے،
پیر بیائیاں پاٹے ۔
پھر وی کم کراون والے
مار مار کے پھانٹاں،
معصوماں دے پنڈیاں اتے
چاڑھی جان سلاٹاں ۔
اےداں مزدوراں دی جھاکی
جد مینوں دس آئی،
نال پیڑ دے کلول ہو کے
روح میری کرلائی-
کی اوہ حسن حسن ہے سچمچ
یا انجے ہی چھلدا،
لکھ غریباں مزدوراں دے
ہنجھوآں تے جو پلدا ؟
کلھ سن تارے کیہو جہے ؟
کیہو جہے !
میری شرم-تریلی وانگر
نکے نکے، نکے نکے !
سر گندوائیاں کلیاں وانگر
چٹے چٹے، چٹے چٹے !
ڈھول دیاں بلھ-چھوہانہ وانگر،
نگھے نگھے، مٹھے مٹھے !
کلھ سن تارے کیہو جہے ؟
نکے نکے،
چٹے چٹے،
مٹھے مٹھے…
اج نے تارے کیہو جہے ؟
کیہو جہے ؟
ڈلھ ڈلھ پیندے ہنجھوآں وانگر،
تتے تتے، تتے تتے !
سر مرجھائیاں کلیاں وانگر
فکے فکے، فکے فکے !
ٹوٹے ہوئیاں ونگاں وانگر،
ٹٹے ٹٹے، ٹٹے ٹٹے !
اج نے تارے کیہو جہے ؟
تتے تتے،
فکے فکے،
ٹٹے ٹٹے…
ساڈے ویہڑے آیا مائی، نور کوئی ربّ دا،
سارے جگ ویکھ لیا سانوں کیوں نہ لبھدا ؟
ویکھ لیا داعیاں تے پچھان لیا پاندھیاں،
ملاں قربان ہویا مکھ نوں تکاندیاں ۔
مجھیاں تے گائیاں ڈٹھا چکّ چکّ بوتھیاں،
کیڑیاں تے کانڈھیاں وی لبھ لئیاں خوبیاں ۔
پنچھیاں پچھان لئے مائی اوہدے بول نی،
چترے تے شیر ستے مست اوہدے کول نی ۔
ونا کیتے سائے، سپاں چھجلیاں کھلاریاں،
ساغراں نے راہ دتے، مچھاں نے سواریاں ۔
تکّ کے اشارے اوہدے مول پئیاں واڑیاں،
لگ اوہدے پنجے نال رکیاں پہاڑیاں ۔
تکّ اوہدے نیناں دیاں ڈونگھیاں خماریاں،
بھلّ گئیاں ٹونے کامروپ دیاں ناریاں ۔
ٹھگاں نوں ٹھگوری بھلی پیریں اوہدے لگّ نی،
تپدے کڑاہے بجھے، ٹھنڈھی ہوئی اگّ نی ۔
ہلیاں جاں رتا میرے ویر دیاں بلھیاں،
جوگیاں نوں ردھاں، ندھاں، سدھاں سبھ بھلیاں ۔
ایہہ کی اے جہان، سارے جگ اوہدے گولے نی،
چند سور گہنے اسمان اوہدے چولے نی ۔
جلاں تھلاں امبراں اکاشاں اوہنوں پا لیا،
ریت دیاں زریاں وی اوس نوں تکا لیا ۔
سارے جگ ویکھ لیا سانوں کیوں نہ لبھدا ؟
ساڈے ویہڑے آیا مائی، نور کوئی ربّ دا ۔
پہلگام دی سندر وادی،
چیلاں نال شنگاری؛
دو ندیاں رل وگدیاں جتھے،
اک سوہنی اک پیاری ۔
چار چپھیرے پربت اچے،
نال گھاواں دے کجے،
ایہناں ندیاں دے موہ-بندھن
کھڑے یگاں دے بجھے ۔
ایسے وادی دی ہکّ اتے
وانگ سگندھی گھمدا،
ہریاول دی بکل وچ میں
پل پل جاواں گمدا ۔
لمیاں چیلاں تائیں کدھرے
لیندا وچ کلاوے ۔
کدھرے دھنداں نال پھراں میں
بھردا ٹھنڈے ہاوے ۔
چرواہیاں توں سندا جدھرے
مٹھے گیت پہاڑی،
پھلّ-بہوآں دے منہ توں کدھرے
دھونہدا ساوی ساڑھی ۔
چر چر حسن میریاں اکھاں
رجیاں نہیں سن حالاں،
زہر-مہرے پانیاں دے کنڈھے
پے گئیاں ترکالاں ۔
پچھم دے ول ڈبدے سورج
واگاں ترت پرتیاں،
لگی اگّ پانی دی ہکّ نوں،
برفاں ہوئیاں رتیاں ۔
کیل لیا دل میرا آخر
مست ندی دیاں چالاں،
بہہ گیا اک شلا اتے میں
رڑھیا وچ خیالاں ۔
اک اک کرکے کئی جھاکیاں
دل میرے 'چوں لنگھیاں،
بھلیاں یاداں، لگیاں پریتاں،
کجھ کجیاں کجھ ننگیاں ۔
بچپن اتے جوانی دے پھر
آئے یاد دہاڑے،
روسے، ہاسے، دمدلاسے،
ہنجھو، ہائیں، ہاڑے ۔
جاگ پئیاں مڑ ستیاں پیڑاں
روح میرا گھبرایا،
اینے نوں پھر چیتا مینوں
گھر اپنے دا آیا ۔
آئیاں اگھڑ ہنیرے وچوں
گھر والی دیاں اکھیاں،
نال اڈیکاں تھکیاں ہوئیاں
نال انیندے بھکھیاں ۔
نکی دھی پھر چیتے آئی
بلھیاں نوں ڈسکاندی،
ڈنڈیؤں ٹٹی کلی وانگراں
پل پل سکدی جاندی ۔
"بھلکے گھر اپنے ٹر جاساں"
دھار لئی میں پکی،
ایہہ سوچ کے اٹھن لئی میں
دھون اتانہ نوں چکی ۔
کی ویکھاں اک لہر غضب دی
اچھل ندی 'چوں آئی،
میری کھبی لتّ دوالے
گھت لئی اس پھاہی ۔
پھیر ندی دے کنڈھے اتوں
ویل لتھی اک تکڑی،
گئی اوہدیاں پیچاں اندر
لتّ دوئی وی جکڑی ۔
بجھے پیر چھڈاون خاطر
زور کراں میں جیوں جیوں،
ماس میرے وچ کھبھدے جاون
پیچ اوہناں دے تؤں تؤں ۔
ویکھ اجہیاں اچرج گلاں
میں ڈریا، گھبرایا،
اینے وچ اک ہور اچمبھا
اکھاں ساہویں آیا ۔
لمّ سلمیاں سندر چیلاں
تھاں اپنے توں ہلیاں،
چکر بنھ دوالے میرے
نال نال ہو کھلیاں ۔
رہی اوہناں دے تنیاں اندر
ورل نہ سوئی جتنی،
پر پورب دی باہی اندر
کھلھی رہی اک بھتنی ۔
اک اک کر کے ست مٹیاراں
بھتنی وچوں لنگھیاں،
ہولی ہولی نیڑے آئیاں
کجھ کھلھیاں کجھ سنگیاں ۔
گل اوہناں دے لمے کرتے
بدلی وانگ سلوٹے،
پینگھاں وانگر قد اوہناں دے
ٹٹ ٹٹ کھاون جھوٹے ۔
سٹ گتنیاں سینیاں اتے
کھل گئیاں اوہ جھبے،
تنّ مٹیاراں سجے میرے
تنّ مٹیاراں کھبے ۔
ستویں نے بنھ وال اوہناں دے
پینگھاں وانگ شنگارے،
پھیر بہا کے اتے مینوں
لگی دین ہلارے ۔
ستّ ہلارے دے کے مینوں
ہسّ پئیاں مٹیاراں،
کرے اوہناں دے منہ دے وچوں
کیسر پھلّ ہزاراں ۔
سنگھ پھلاں دی تیز سگندھی
لور اجیہا آیا،
پھلّ-پتیاں دے نرم ڈھیر تے
جا پیا میں نشیایا ۔
بٹ بٹ کھلھیاں اکھاں میریاں
سبھ نظارے تکن،
ایپر ہلن انگ نہ میرے
بلھیاں بول نہ سکن ۔
وانگ چٹان اہلّ پیا میں
اوہ نچن تے گاون،
لہراں وانگ نچدیاں آون،
چھوہ چھوہ کے مڑ جاون ۔
سن کے گیت اوہناں دے آئے
عرشوں اتر ستارے،
گئے اوہناں دیاں زلفاں اندر
جگنوناں وانگ شنگارے ۔
اینے نوں پھر چیتے آئیاں
گھر والی دیاں اکھیاں،
نال اڈیکاں تھکیاں ہوئیاں
نال انیندے بھکھیاں ۔
نکی دھی وی چیتے آئی
بلھیاں نوں ڈسکاندی،
ڈنڈیؤں ٹٹی کلی وانگراں
پل پل سکدی جاندی ۔
اےداں گھر-موہ نے جد کھچیاں
دل میرے دیاں تاراں،
پلو پلی وچ فکیاں پئیاں
چن-مکھیاں مٹیاراں ۔
مکی گندھ کیسر-پھلاں دی
ڈبے چن ستارے،
زہرموہرا لہراں ویلاں دے
پھندھ ڈھلک گئے سارے ۔
مڑ آئی پھر ستا میری
چھال مار میں نسیا،
کھڑ کھڑ ہس پئیاں مٹیاراں
مینہہ کیسر دا وسیا ۔
لک لک چڑھ گئے پھلّ کیسر دے
ہڑ لپٹاں دا آیا،
مڑ پھلاں دے نرم ڈھیر تے
جا پیا میں نشیایا ۔
ہولی ہولی اگھڑ آئیاں
مڑ ستے مٹیاراں،
لہراں ویلاں نے پھر پا لئے
پیچے پیچ ہزاراں ۔
نمیاں گان نچن دیاں 'وعظاں
مڑ اسمانی چڑھیاں،
پھیر سپنیاں وانگ شوکیاں
زلفاں تارے جڑیاں ۔
اک مٹیار، اوہناں 'چوں آئی
لہر وانگراں نچدی،
سر میرے نوں لے گودی وچ
بہہ گئی نچدی نچدی ۔
سر میرا کھپیا جھنجلایا
مار مار ترپلھیاں،
پر سندری نے بے حس کیتا
نال چھہا کے بلھیاں ۔
ہور دوہاں دو باہیں بنھیاں
زلفاں کسّ کسا کے،
ہور دوہاں دو لتاں بنھیاں
گتاں وچ ولا کے ۔
کوک کیہا میں ہے دھیے !
ہے پتنیئے ! کوئی آؤ !
پہلگام دیاں پریاں کولوں
میری جند چھڈاؤ !
بہڑو نی کوئی، دوڑو نی کوئی،
میں چلیا، میں چلیا !
لہراں، ویلاں تے مٹیاراں
دے چھلاں دا چھلیا ۔
ایپر میریاں چیکاں کوکاں
وچے دبیاں رہیاں،
اینے چر وچ اکھاں میریاں
سہجے ہی کھل گئیاں ۔
کی ویکھاں کشمیروں مڑ کے
کوٹھے تے ہاں ستا،
گوڈے گوڈے سورج چڑھیا
پر میں نیند وگتا ۔
نکی میری دھی پیاری
کلی وانگ مسکاندی،
کھچّ کھچّ کے انگلاں میریاں
مینوں پئی جگاندی ۔
کر پئیاں دو اکھاں وچوں
کنیاں تتیاں تتیاں ۔
چمّ چمّ کے بچی دیاں انگلاں
کر دتیاں میں رتیاں ۔
کھنگاہیں دیوا بالدیئے،
کی لوچدیئے ؟ کی بھالدیئے ؟
کی رس گیا تیرا ڈھول کڑے ؟
یا سکھنی تیری جھول کڑے ؟
یا سرگھی ویلے تکیا ای
کوئی ڈاڈھا بھیڑا سفنہ نی ؟
جو کردی مارو مار کڑے
توں پہنچی وچ اجاڑ کڑے
سر اتے تیرے الر رہی
اک بڈھّ-پرانی بیر جہی،
جس دے کنڈیاں وچ پھس رہیاں
کجھ لیراں وچھے-چاپ جہیاں؛
تے پیراں دے وچ شانت پیا
اک ڈھیر گیٹیاں پتھراں دا ۔
توں اچل، اڈول، ابول کھڑی،
ہک تیری نال یقین بھری؛
خنگاہ دے اتے آن نال،
اک دیوے دے ٹمکان نال،
سبھ سنسے تیرے دور ہوئے،
ہک-کھونجے نورو نور ہوئے،
پر پڑھ پڑھ پستک ڈھیر کڑے
میرا ودھدا جائے ہنیر کڑے ۔
کجھ عجب علم علم دیاں جداں نے،
مینوں ماریا کیوں، کی، کداں نے ۔
میں نسچے باجھوں بھٹک رہا،
جنت دوزخ وچ لٹک رہا ۔
گلّ سن جا بھٹکے راہی دی ۔
اک چنگ مینوں وی چاہیدی ۔
نہ میں ویچاں کڑیاں دے سفنے،
جنہاں دے گز گز وال؛
نہ میں ویچاں سورگاں دے سفنے،
جنہاں دی دنیاں نوں بھال؛
نہ میں ویچاں سونے دے سفنے،
نہ میں موتیاں دے تھال؛
ویچاں میں سوہنیوں آزادی دے سفنے،
ہووے جے لین دا خیال ۔
ہور تاں سفنے ستیاں آؤندے،
آؤندے ایہہ جاگن نال؛
پہلوں تاں آؤندے سنندے سنندے،
پچھوں مچاندے بھچال؛
اک ویری آؤندے ایہہ مڑ کے نہ جاؤندے،
ایسی ایہناں دی چال،
ویچاں میں ہیریو آزادی دے سفنے،
ہووے جے لین دا خیال ۔
ملّ ایہناں دا، ایہناں نوں رکھنا
لا کے کلیجے دے نال؛
ترنا ہی ترنا، ترنا ہی ترنا
رات، اشیر، تکال؛
اکنا نہ تھکنا، اکاشاں ول تکنا،
اکھ نہ لانی روال؛
ویچاں میں سوہنیوں آزادی دے سفنے،
ہووے جے لین دا خیال ۔
ستاراں سو تریانویں دے سمیں نرالے،
ملی صاحب سنگھ نے گدی پٹیالے،
نڈھا سی اوہ کچکرا مس پھٹی نہ حالے،
گوہلا کر لیا اوس نوں نانوں مل لالے،
ٹیٹے چڑھ درباریاں، ہو عیش حوالے،
بھلّ بیٹھا اوہ گبھرو سنگھاں دے چالے،
تھاں سنجوآں پھس گیا شینہ زلف-جنجالے،
زنگ لگا تلوار نوں، الیائے بھالے،
چل پئے دور شراب دے متّ مارن والے،
تارو پنج دریا دا ڈبّ گیا پیالے ۔
رل عیشی درباریاں اوہ بھڑتھو پایا،
پٹیالے دے کنے نوں، پھڑ جڑھوں ہلایا،
کیتیاں اوہ ان-ہونیاں، اوہ قہر کمایا،
بتّ پٹیالہ رہِ گیا، روح نکل سدھایا،
اودھروں ہڑ مرہٹیاں، چڑھ سر تے آیا،
تکّ تکّ راجا ڈولیا، ڈریا، گھبرایا،
جویں کبوتر ہونودا بازاں منہ آیا ۔
تکّ منہ-زورہ مصاحباں دی نیت کانی،
سر سر چڑھیا ویکھ کے فقراں دا پانی،
راجے صاحب سنگھ دی نہ رہی حیرانی،
صد لئی صاحب کور اس، اوہ سگھڑ سوانی،
اپنی وڈی بھین، سنگھ جیمل دی رانی ۔
تکّ ویرے نوں پھسیا دشٹاں دے جالے،
شینہنی وانگ اوہ بپھری پہنچی پٹیالے،
دڑ وٹے درباریاں، منہ لگے تالے،
مکیاں عیشی محفلاں، بھجّ گئے پیالے،
کر کر 'کٹھے سورمے یودھے کن-والے،
مردے لشکر ویر دے اس پھیر جوالے،
زنگ لتھا تلوار دا، مڑ لشکے بھالے ۔
سن سن صاحب سنگھ دی ودھدی کمزوری،
صاحب کور نوں سمجھ کے اک نازک چھوہری،
لچھمی راؤ مرہٹے دی چڑھ مچ گئی دوہری،
انٹا راؤ وی رل پیا اک چھٹیا کھوری،
اوہ لنگھ جمنا نوں آ گئے ڈھلّ لائی نہ بھوری،
اوہ ودھے ہڑ دے وانگراں کر دھننا-زوری،
لوے بروٹ پنجاب دے سبھ جاون روہڑی ۔
لکھیا صاحب کور نوں انٹا راؤ چھلیئے،
منّ جا ساڈی این نیں، نئیں اسیں نہ ٹلیئے،
اسیں چڑھیئے نھیری وانگراں، ہڑ وانگر چلیئے،
اسیں ڈگیئے بجلی وانگراں، تھمھ وانگراں کھلھیئے،
اساں دوجے عالم گیر دے پھڑ کیتے دلیئے،
ساتھوں ڈرن فرنگی سورمیں، بھاویں ول چھلیئے،
اساں کنڈیاں نال نہ کھہبڑیں، انی کومل-کلیئے ۔
لکھیا صاحب کور نے انٹا راؤ تانی،
میں ناگن، ڈنگاں جس نوں نہیں منگدا پانی،
میں چنڈی گوبند سنگھ دی، ویری دل-کھانی،
میں کر کر سٹاں ڈکرے سبھ تیری ڈھانی،
میں چنگھ چنگھ ڈوکے بوریاں دے چڑھی جوانی،
میں لڑ لڑ نال بہادراں دے ہوئی سیانی،
میں شیہنی پنج دریا دی مینوں کلی نہ جانی ۔
تکّ رانی دا حوصلہ تے ہلاّ-شیری،
ہور کئی سرداراں دی ودھ گئی دلیری،
اوہ گھتّ وہیراں آ گئے جیوں چڑھے ہنیری،
اوہ ودھے ول مرہٹیاں جھب لائی نہ دیری،
تے مردن پور تے ہوئیاں دو فوجاں ڈھیری ۔
تھوہڑے سن پٹیالیئے مرہٹے ہزاراں،
اک اک اتے ٹٹّ پئے اوہ باراں باراں،
کجھ چر رکھیا حوصلہ سنگھاں سرداراں،
پیش ندی دی جائے کی پر نال پہاڑاں،
اوہ پچھے ہٹن لگ پئے وانہدے تلواراں ۔
تکّ سنگھاں نوں نگھردا اوہ صدقی رانی،
اتری ہاتھی اپروں جیوں پہاڑوں پانی،
اوہ بکی شینہنی وانگراں، دھوہ تیغ الانی،
تسیں سنگھ گورو دسمیش دے نہ گل گوانی،
تسیں باز اڈارو غضب دے اوہ چڑیاں ڈھانی،
تسیں اک اک بھارو لکھاں تے کجھ غیرت کھانی،
تساں رجّ رجّ پیتا سوہنیوں پنجاب دا پانی،
اج انٹا راؤ مرہٹے توں نہ کنڈ لوانی،
تسیں آئے بچاندے ویرنوں لکھ بھین بگانی،
اج کلیاں چھڈ کے بھین نوں نہ لیک لوانی ۔
کالیاں لہراں وانگراں ویری گھر آئے،
پھس گئی شینہنی کپریں کجھ پیش نہ جائے،
تکّ رانی نوں 'کلیاں گوبند دے جائے،
کھا کے غیرت گجدے بدلاں جیوں آئے،
اوہ ٹٹے بجلی وانگراں ہڑ خون وگائے،
اوہناں وڈھّ وڈھّ کیتے ڈکرے لکھ آہو لاہے،
اوہناں لڑ لڑ شاماں کیتیاں نھیرے گھر آئے ۔
دوویں فوجاں ہٹیاں تکّ رات-ہنیرا،
سنگھاں دا پر ہو گیا سی گھان، گھنیرا،
اوہناں رل رانی نوں آکھیا چل چکیئے ڈیرہ،
ساتھوں ہور نہ لڑیا جانودا اگے مرے بتیرا،
اساں پٹیالے جا پہنچنا اجے ہوئے منھیرا ۔
دتی صاحب کور نے مڑ ہلاّ-شیری،
ادھا مار شکار نوں کیوں ڈھاوو ڈھیری،
جے پانی پیوو گھٹّ وی پیوو رت میری،
جے ششتر لاہو پنڈیوں لاہو پت میری،
اوہ نال تھکیویں ٹٹّ کے ہوئے نے ڈھیری،
اٹھ چلو اوہناں تے ٹٹیئے چڑھ وانگ ہنیری،
اوہ نیند وگتے سوہنیوں ہن کرو نہ دیری،
مڑ مڑ ہتھ نہیں آؤنی ایہہ رات ہنیری ۔
سپاں وانگوں سرکدے سنگھ سورے دھائے،
مار پھنکارے غضب دے کئی دیئے بلائے،
کجھ پھٹے، کجھ وڈھّ دتے، کجھ بنھ بنھائے،
جاگو-میٹیاں وچ ہی کئی پار بلائے،
بجّ پئی مرہٹیاں کجھ پیش نہ جائے،
بھجّ اٹھے اوہ جدھر نوں وی سنگ سمائے،
اےداں مان پنجاب دے ویری ہتھ آئے،
بچی پنج-دریا دی نے رکھ وکھائی ۔
چیت مہینے،
سرگھی ویلے،
لکھ پھلاں دے اندرجال
تاریاں وانگ دسن لٹکندڑے،
سہل کولیاں لگراں نال ۔
کھوتیاں اتے توڑی لدی،
چکی سراں تے بھار،
بھکھ غریبی دے وچ جکڑے،
کردے مارو مار،
وچ وچ سٹدے چور-دھیان،
کولوں لنگھ لنگھ جان کسان،
ہے میرے بھگوان !
ایسے سندر پھلّ کھڑا کے،
روپ اپنے نوں سان چڑھا کے،
وہل وی کریا کر کجھ دان ۔
ایویں مار نہ گھراڑے،
ایڈے نیندر دے گاڑھے،
جگ جگ رہندے لتاڑے،
ایہہ نہیں سونن دا زمانہ ۔
نرے وڈیاں دے گانے،
پچھلی سبھیتا دے مانے،
آپوں ہتھ نہ ہلانے،
ایہہ نہیں مندا بگانا ۔
تیرے نال دے جو ہانی،
روسی، ترکی، جاپانی،
سپھلی کر گئے جوانی،
تینوں آؤندی حیا نہ ۔
کوئی ساغراں نوں تریا،
کوئی امبراں نوں چڑھیا،
تیرے ہیٹھ پر اڑیا،
اہیؤ تھڑا تے پلانا ۔
سارے جگ خوش حالی،
حصے تیرے کنگالی،
ننگے بتّ ڈھڈّ خالی،
کد تک منسیں توں بھانا ۔
انیاں مندر مسیتاں،
انیاں ربّ نال پریتاں،
انیاں رسماں تے ریتاں،
پھر وی بھکھاں توں بھانا ۔
سن نہ دھرماں دے قصے،
کیتے جوش نال مسے،
رلیا غیر نال دسے،
مینوں بھائی تے ملانا ۔
لا لے عقل دی کسوٹی،
میری گلّ اک موٹی،
جدھی غیر ہتھ روٹی،
اس کی دھارمک سدانا ۔
میں نہیں دھرم توں ہٹاندا،
تینوں دھرم جو سکھاندا،
کرتو دسویں گراں دا،
سبھ کجھ انکھ توں لٹانا ۔
ایویں ڈھاہ نہ توں ڈھیری،
جھل وانگراں ہنیری،
سوں جائے قسمت جے تیری،
تاں ہلون آسماناں ۔
بہہ کے جھور نہ توں بنے،
پا لے ساغراں نوں چھنے،
قسمت منے نہ منے،
لنگھ جا چیر کے طوفاناں ۔
تیرے ہتھاں دے چھالے،
اج کلھ چمکن والے،
پر جے وقت نوں سمبھالے،
کوئی یوکاں دا ڈھانا !
اےداں کرینگا جے چھوہلی،
ایہہ کی دنیاں چھچھولی،
پا لئیں چن نوں توں ڈولی،
بنھ کے گٹیاں دا گانا ۔
ساڈی گلیؤں باہر،
ویچے اوہ کشمیری ناکھاں
اک پیسے دیاں چار ۔
چنن-ونا چوڑا متھا،
نین الوکک، مکھ سنکھا،
بھاویں چھج چھج لیراں لمکن
جاپے راج کمار ۔
لنگھ لنگھ جان کسوہنے، کوجھے،
پیسیاں نال پرچے بوجھے،
تر تر پباں بھار
دل اوہناں دے سکھنے پکھنے،
سیس بھرے ہنکار ۔
جد کوئی دھرے دھیان،
اوہ نال ویچے مسکان،
جسدے ملّ دا ات غربت وچ
رہا نہ انوں وچار،
ایہہ کی میرے کرتار ؟
ساڈی گلیؤں باہر،
ویچے اوہ کشمیری ناکھاں
اک پیسے دیاں چار ۔
میں ہندا جاں کجھ ہور ہور،
میری وکھری جاپے تور تور ۔
کوئی آؤندی جاوے یاد یاد،
جند ہندی جاوے سواد سواد ۔
لکھ بلھیاں رکھاں سیڑ سیڑ،
نہیں لکدی دل دی پیڑ پیڑ ۔
اج اکھاں کردیاں رون رون،
تے ہکّ کسے دی دھون دھون ۔
کوئی چڑھدا جاوے رنگ رنگ،
مینوں دنیاں جاپے تنگ تنگ ۔
جی چاہے ساگر ترن ترن،
جی چاہے پربت چڑھن چڑھن ۔
جی لوچے اڈنا گگن گگن،
چن تاریاں دے گل لگن لگن ۔
جند-طرباں اٹھیاں لرز لرز،
انی عقلے اج نہ ورج ورج،
نچن دے انیئے، نگن نگن،
کی سچ نوں آکھے کجن کجن ۔
کوئی چڑھدا جاوے لور لور،
میں ہندا جاں کجھ ہور ہور ۔
جے کڑیئے تیریاں سچیاں ہوون گلاں-
جت لواں تھل ساگر پربت جنگل جوہاں جھلاں،
ڈھو لیاواں کل سہج جگت دا خاطر تیرے مہلاں،
پینگھ بناواں عرشیں پاواں، گند ساگر دیاں چھلاں،
اک ہلارے دنیاں ٹپ جاں، گگن دیش جا ملاں،
تنڈ اکاشوں چن ستارے ہکّ اوہناں دی سلاں،
جگ مگ کردا ہار پروواں گل تیرے آ ولاں،
جے کڑیئے تیریاں سچیاں ہوون گلاں ۔
جے چلیا ایں لڑن پنجابیا،
نہ بھجیں گدڑاں وانگراں،
اوئے شیرا پنج-دریا دیا ۔
جے پچھاں ول توں پرتیا،
نہ جانی جیندا بچ گیا،
ات ڈونگھے کھڈّ پہاڑ دے
تینوں کھاونگے منہ پاڑ کے،
طوفانی چھاتی اٹک دی،
تیرا سر پتھراں تے پٹکسی،
تے ٹاہنی اک اک راہ دی
تریاں کائر اکھاں چوبھسی،
تے اک اک ویل انگور دی
تینوں گھوپ گھوپ کے مارسی ۔
جے ایہناں توں توں بچ گیا،
تاں دیس تیرے دیاں گوریاں،
ات مٹھیآں نازک چھوہریاں،
تینوں مار مار کے بولیاں،
تے کر کر ٹھٹھے ٹچکراں،
تینوں جیؤندے جی مارنگیاں ۔
جے چلیا ایں لڑن پنجابیا،
نہ بھجیں گدڑاں وانگراں،
اوئے شیرا پنج-دریا دیا ۔
میں پنجاب دی کڑی،
پنج-دریاواں دی پری ۔
میریاں گول گول باہیں
لسی رڑک رڑک بنیاں،
میرا پتلا پتلا لکّ
پینگھاں جھوٹ جھوٹ بنیاں،
میرا گورا گورا رنگ
مکھن-پیڑے کھا کھا بنیاں،
میریاں صاف صاف اکھاں
کھلھیاں پوناں بھخ بھخ بنیاں،
پر میں تیری نہ بناں،
منڈیا چھڈّ دے میری بانہہ ۔
بھاویں منڈا توں جوان،
تیری لوہے ورگی جان،
تیری چھنجاں وچ گھمکار،
تیرا پرھیاں وچ ستکار،
تیری ترننجناں وچ بھنکار،
بھاویں ملکھاں دا توں والی،
تیری چاندی جڑی پنجالی،
تیرے ہیٹھ ہزاری گھوڑا،
تیرے پیر ضری دا جوڑا،
پھر وی تیری نہ بناں،
منڈیا چھڈّ دے میری بانہہ ۔
جس دن بنے دیس تے بھیڑ
آون ویری گھتّ وہیر،
جس دن پنج-دریا دا مان
لگے ہتھ ویری دے جان،
جس دا پہلا خون کڑھے
جہڑا پہلے پور چڑھے
جہڑا سبھ توں اگے لڑے،
وے میں اوس دی بناں،
وے میں اوس لئی جیاں،
وے میں اوس لئی مراں ۔
میں پنجاب دی کڑی،
پنج-دریاواں دی پری ۔
میں جیواں اک کڑی لئی
میں تھیواں اک کڑی لئی !
خبر نہیں اوہ کتھے رہندی،
شاید میرے اندر وار
یا پھر ست سمندروں پار،
کسے سنہری ٹاپو اندر
رہی سگندھ کھلار ۔
یا اس دنیاں توں وی دور،
چندرلوک یا سوری-لوکی یا دھرو-لوک،
یا ایہناں توں وی ہور،
نبھّ دے پرلے چھور،
کسے ادکھّ ستارے دے وچ
ونڈ رہی اوہ نور ۔
ایہہ وی پتہ نہ نالے،
جمی ہوئی یا جمسی حالے،
یا جمی جی کے گزر گئی ۔
میں جیواں اس کڑی لئی ۔
میں تھیواں اس کڑی لئی ۔
کدی کدی پر کسے کڑی وچ
جھولے اس دے پین-
پھڑک اٹھن جندڑی دیاں تاراں،
لوں لوں دے وچ کرن پکاراں،
روح ہووے بے چین؛
تڑپ تڑپ کے دن گزاراں،
ولک ولک کے رین ۔
پر جد ڈھک کے کول،
سنا میں اس دے بول،
نالے تکاں پچھاناں اس نوں
نین نیناں وچ گھول-
نکل پوے اوہ ہور کوئی ۔
میں جیواں اک کڑی لئی
میں تھیواں اک کڑی لئی !
خبر نہیں اوہ کتھے رہندی ؟
شاید میرے اندر وار،
یا پھر ست سمندروں پار،
کسے سنہری ٹاپو اندر
رہی سگندھ کھلار ۔
گھمرے گھمرے ٹاہناں والے
بوڑھ پچھاڑی،
بن گلناری،
وڈا گولہ سورج دا جد منہ چھپاوے،
آ میری باری دے ساہویں،
پھلّ-پتیاں دی پتلی چھاویں،
پھدک پھدک کے،
گٹک گٹک کے،
کھیلدیاں دو تتلیاں ۔
پھیلر جاوے جدوں ہنیر،
پھلاں ہیٹھ،
کھنبھ ولھیٹ،
بیٹھ کرن اوہ نکیاں نکیاں گلاں ڈھیر ۔
آؤندے جیون دے مٹھے-سفنے
تک تک کے وگسن، مسکان،
ان-مانے سواداں پیاراں دے
محل سورگی کئی بنان،
کھچ اوہناں دے اچے کنگرے،
دھر گٹیاں تیکر لے جان ۔
ہائے ! اصلی جیون ہندا
کتنا کوڑا
کتنا کھوہرا،
کی جانن ایہہ تتلیاں
ہے معصوم بھولیؤ جندو !
ہسّ لوو نی،
نسّ لوو نی،
سفنیاں دے مٹھے جگ وچ
ہور چار دن وسّ لوو نی،
نالے سن سنا لؤ اجے،
ان-مانے پیاراں دے قصے،
رب جانے، کجھ سجھے نہ دسے،
کلھ کی آؤنا تہاڈے حصے !
ہائے ! اگے تہاڈے جہیاں،
مدھ سٹیاں بھاگاں دیاں پہیاں،
نازک نازک،
کومل کومل،
لکھ ہزاراں تتلیاں ۔
میرا رانجھن مینوں موڑ دے
جے ہیرے تینوں لوڑ رانجھن دی
لڑ کھیڑیاں دا چھوڑ دے ۔
تک تک کھیڑیاں دی رنگلی ڈولی،
ہندی جاویں نی توں اوہناں دی گولی،
تینوں بھل گئے رشتے توڑ دے ۔
نالے رانجھن نالے رکھنی ایں کھیڑے،
ایہہ جھیڑے تیرے کون نبیڑے ؟
دو دلیاں نوں چھوڑ دے ۔
جے رانجھن توں رکھنا ہی رکھنا،
دل ویہڑے نوں کر کے سکھنا،
کبر جھناں وچ روہڑ دے ۔
کنج ہووے تینوں کڑے نظارہ ؟
رانجھن کول اکو تخت ہزارا،
تیرے کھیڑے لکھ کروڑ دے ۔
نکا جیہا اک دیوا ٹمکے،
ہک میری وچکار ۔
والوں سوکھشم جس دی بتی
مساں مساں رکھدی ہک تتی،
نمھی، فکی دھندلی لو
اراں اراں ہی جاندی کھو؛
بکلوں ہوئے نہ پار ۔
چراں چراں توں لال زہدیاں،
رکھیا ایہنوں سنبھال ۔
الر الر کے اسدے اتے،
مینہہ کنی جھکھڑاں دی رتے،
پا پا رتّ مچائی رکھی،
والوں سوکھشم اس دی بتی،
گھٹ کلیجے نال ۔
پر جد ول گگناں میں تکیا،
چک دیوے توں دھیان-
کی ویکھاں لکھ چن ستارے،
کرن یوجنیں نور-پسارے،
نالے، سورج جہے انیک،
سرب-سرشٹ نوں ونڈدے سیک،
میؤندے نہ اسمان ۔
تک اےداں نوراں دیاں کانگاں،
میں ہویا حیران ۔
نال شرم میں جھنویا، جھکیا،
کمبدی ہتھیں دیوا چکیا؛
چن، سورج، تاریاں دے ساہویں،
سمجھ نکارا اس نوں ایویں،
لگا جدوں بجھان-
آئی واج اکاشاں وچوں
نہ ہو جیویں اداس ۔
جس دیوے نوں سمجھ نکما،
لین لگا توں ہؤکا لما،
اوہی دیپ لبھن لئی بیبا،
چن، سورج، تاریاں دا کیتا،
نبھ وچ میں پرکاش ۔
جے توں بہہ وننجیں میرے کول،
ست بہشتاں دین جے مینوں،
چھنڈ سٹاں میں جھول ۔
مکھ تیرے دے اسیں ونجارے،
ہور نہیں کجھ منگدے پیارے،
بھاویں بول نہ بول ۔
تک تک تینوں پھر پیا تکاں،
تکدیاں تکدیاں مول نہ تھکاں،
لواں نیناں وچ گھول ۔
اےداں بہیں میرے کول پیارے،
تک تک تارے بھی کرن اشارے،
کون ایہہ کولو کول ؟
ہے گگناں دے سرجنہار
دھرن لگاں جد تیرا دھیان،
تنے کسے دی مدھو-مسکان
سبک سنہری پردے وانگر، تیرے میرے وچکار ۔
ہے گگناں دے سرجنہار،
یا وچکاروں انوں ہٹا،
یا پھر ایسی بخش نگاہ،
دیکھ سکے جو اس وچوں دی، سندر تیری نہار ۔
ہے گگناں دے سرجنہار،
نہیں ہٹدی تیتھوں مسکان،
ہندا جاوے مینوں گمان،
میرے وانگر نال ایس دے، تینوں وی ہے پیار ۔
مڑ سننا چاہواں-
ونّ سونے گھاہواں لدے
ہرے سہاں دے تیر،
اچھل اچھل کے جس نوں چمن،
چاندی-رنگیی نیر،
چن-چاننی دے وچ دھوتے
باجریاں دے سٹیاں کول،
لا کے کنّ کسے دی ہک نوں
سنے کدی جو بول-
میں نہیں کہندا اوسے ہی تھاں،
میں نہیں کہندا اوسے ہک 'چوں،
کوئی تھاں ہووے
کوئی پل ہووے
کوئی ہکّ ہووے
ایپر بالکل بول اجیہے،
ہک-ڈونگھاناں وچوں نکلے،
مڑ سننا چاہواں ۔
نی جندے کم تیرا جینا،
تینوں کوئی جانے نہ جانے؛
نی جندے کم تیرا ونڈینا،
تینوں کوئی مانے نہ مانے ۔
نی جندے کم تیرا کھڑنا،
تینوں کوئی تکے نہ تکے؛
نی جندے کم تیرا رسنا،
تینوں کوئی چکھے نہ چکھے ۔
لکھ پھلّ جنگلیں کھڑ، رس، جھڑ گئے،
ہو گئے پتیاں پتیاں؛
لکھ تارے اسمانیں ڈب گئے،
جوتاں کسے نہ تکیاں؛
مٹی دے وچ مٹی ہوئیاں،
لکھ روحاں رس-رنگ-رتیاں؛
توں اک ہور صحیح نی جندے،
کیوں رونیئیں بھر بھر اکھیاں ؟
سواد سواد میں لیٹیا
تاریاں دی نمھی نمھی لو،
اکھاں بھریاں سفنیاں
میری ہکّ بھری خوشبو ۔
جھک جھک تارے ارس دے
لین پئے کنسو
کی ویکھو تسیں تاریو ؟
کی لوو کنسو ؟
تسیں چیز کوئی عرش دی
مینوں لگی زمی دی چھوہ ۔
کیہا نکا نکا رہندا صرور-
نہ ہی پوریاں ہوشاں مینوں،
نہ میں نشے وچ چور ۔
نہ ہی سجن مینوں گل نال لاوے،
نہ ہی سجن مینوں بوہیوں اٹھاوے،
میں نہ رد نہ منظور ۔
منزل عشقَ دی دیندی جھکاوے،
کلھ آ جاوے یا کدی وی نہ آوے،
ایہہ نہ نیڑے نہ دور ۔
کیہا نکا نکا رہندا صرور-
نہ ہی پوریاں ہوشاں مینوں،
نہ میں نشے وچ چور ۔
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
