جندرے پروفیسر موہن سنگھ
تکیا جوانی نے
گھر اک سوہنا
چاتر کسے بنایا
لا لا ریجھاں
ساری عمراں
وانگ بہار سجایا ۔
کہی سونے دی
چاندی دا دستا
ٹک قصائیاں لایا ۔
نال زلزلے
ڈولی دھرتی
گھر ہو گیا پرایا ۔
ویہڑے دی اک
نقرے اگیاں
اتّ کومل دو پتیاں ۔
بے گھر ہوئی
کوہی جوانی
پھیر نہ مڑ کے تکیاں ۔
گھر اداس
بے آس جوانی
گانہدی پھری اجاڑاں ۔
ہولی ہولی
وٹدیاں رہیاں
پتجھڑ وچ بہاراں ۔
ہوئی سیانی
پیڑ انجھانی
مان جوانی دا ٹٹا ۔
مڑ کے اپنا
گھر دیکھن دا
جاگیا سپنا ستا ۔
گھر گمبھیر
چپ، پر سوہنا،
اپنا، مگر پرایا ۔
ڈونگھے پانی
وانگ ٹھہریا
بے گھر، گھر تک آیا ۔
دو پتیاں
دو پھل بن چکیاں
ٹہکن باہر تے اندرے ۔
جانو گھر دے
ہوٹھیں وجے
پھلاں دے دو جندرے ۔
مہربان گھر
کھلے بوہے
مڑ کے کتھوں لوڑاں ۔
پھلاں دے جندرے
نہ ٹٹن
لوہے دے ہون تاں توڑاں ۔
گل موہر دا بوٹا
کھڑا سہاونا
دھر پاتالوں آیا
دھرت-پراہنا ۔
ادھبھت ونگ ولیویں
کھادھے ڈالیاں
نظراں دے پنکھیرو
پھس گئے جالیاں ۔
رات دا بھوچھن کالا
مشکی، اودیا
پتھّ-بتیاں دا چانن
ڈلھے ددھیا ۔
نھیر دا اتھرا سنڈھا
بڑہکاں ماردا
پتھّ-بتیاں دے چانن
اگے ہاردا ۔
تنا چمکدا،کار
جدوں کوئی لنگھدی
پھلاں تے پچکاری
پیندی رنگ دی ۔
سوہے پھل سندھوری
گوڑھے کیسری
ٹونے دے وچ جکڑی
جاپے ایہہ گھڑی ۔
اک واری وچ نیل دے
آئی تغیانی
چڑھیا کنڈھے توڑ کے
دھرتی تے پانی ۔
قہری چھلاں لنگھیاں
ٹپ حداں بنے
مست ہاتھیاں ہیڑھ جیوں
در قلعیاں بھنے ۔
وڑیا اندر شہر دے
دھس کے پانی
تکدیاں تکدیاں ڈب گئی
ساری راجدھانی ۔
لے گیا پانی ہونجھ کے
جاگے تے ستے
بچ گئے جو چڑھ گئے
اہرماں اتے ۔
چوٹی تے اہرام دی
اک بردھ پرانا
سر لوکاں دے ورتیا
تک ایڈ کہانا ۔
بولیا: "امکی گفا وچ
کوئی جھبدے جاؤ
کلی توں منصور دا
چولا لاہ لیاؤ ۔"
بڈھے ہتھ منصور دا
جد چولا آیا
چمّ کے اکھاں اپنیاں
تے اسنے لایا ۔
سٹ دتا پھر نیل دی
چھاتی دے اتے
بپھرے پانی نیل دے
اک پل وچ ستے ۔
ہے ساگر تیر وسندیئے،
چھلاں دے چوج تکندیئے،
مہکاں دے ونج کرندیئے،
تے موتیاں چوگ چگندیئے،
جے دل تیرے دے شہہ وچ
مڑ اٹھن کدی اچھال پھر
لہرا اٹھے مڑ ویگ وچ
دل دی نکرئی عیال پھر-
تاں چولا میرے پیار دا
جو لاہ کے توں ہے سٹیا
سٹ طوفاناں دی ہک تے
توں جذبے شانت کرا لویں
تے تغیانی نوں لاہ لویں ۔
تک سچ کویں ہے پگدا ۔
منصور ہاں میں اس یگ دا ۔
پہلی وار ونجارن آئی
سر خوشیاں دی کھاری
ہوٹھ عنابی
نین شرابی
کھاری اس دی بھاری
اک خوشی دے
میں نہیں دینی
لینیاں تاں لے لے ساری ۔
دوجی وار ونجارن آئی
کھاری اوس اتاری
ادھیاں خوشیاں
ادھیاں غمیاں
مسیع اسدی کھاری
خوشیاں دے جا
غمیاں لے جا
ایہہ نہیں ہونا واری ۔
تیجی وار ونجارن آئی
سر دکھاں دی کھاری
اٹھن چھلاں
بنن نہ گلاں
کھاری نہ جائے اتاری
سر نہڑا
میں اگے ودھیا
کھاری لہا لئی ساری ۔
پچھم دے وچ سورج ڈبا
ٹھیکر وچ انگیارے پائی
شو دا جویں پجاری ۔
ایدھر دل دی دھرتی سنجھی
اوس اؤنتری بیٹ وانگراں
جتھوں کدی شوکراں پاندا
لنگھ چکا ہووے دریا ۔
رنگ برنگیاں اچرج ریکھاں والے گیٹے
اوہناں پتراں وانگ پئے نے
جنہاں نوں ماں جم کے جاوے سٹ مسیتے ۔
کنڈھیاں اتے اگے سرکڑے
بمبل جھومن وچ ہواواں
پتہ نہ لگدا ایہہ کلغیاں
کہڑے تاج وچ لاواں ۔
'ریساں نہیں جھناں دیاں
بھاویں سکی ہووے،-
ایہہ گلّ جاپے کوڑ
تے آکھن والا موڑھ ۔
کھلے پانیاں دا تارو دل
پانی دی اک تپ نوں ترسے
تل اپنے وچ ڈونگھے ٹوئے مارے
پچھم دے وچ بجھ گئے انگیارے ۔
گل سن آتھنے نی
میریئے ساتھنے نی
ورقے جندڑی دے چٹے
سٹ جا رنگ دے دو چھٹے ۔
آ نی کالیئے راتے
بہہ جا دل دی سباتے
کر دے نھیریاں دی چھایا
چٹے چانناں اکایا ۔
سنو تاریو بھراوو
نال اپنے رلاوو
لاوو دھڑکناں نوں چھوہ
چلی زندگی کھلو ۔
گل سن پوریا چناں
بھریا دودھ نال چھناں
ستا دل اسگاہ
کوئی لہر چا اٹھا ۔
آ نی سرگھیئے بھینے
پا کے چاننے دے گہنے
جھڑی چاننے دی لا
ستیاں دھڑکناں جگا ۔
رت کنیاں دی آئی آ
نہ کر اتڑے وے ۔
کنیاں ٹھنڈھیاں وے ماہیا
ہنجھو تتڑے وے ۔
نیلے اودے اتے مشکی
گھوڑے اتھرے وے ۔
رتھّ بدلاں دے دھونہدے
کردے چتڑے وے ۔
آ جا کنیاں دی رتے
نہ کر اتڑے وے ۔
ہنجھو تتڑے وے ۔
لکھاں کالے دھوت ہاتھی
مداں متڑے وے ۔
کھورو پاؤندے تے ہلاؤندے
گگن چھتڑے وے ۔
دے جا مد دی پیالی
جندڑی متڑے وے
کنیاں ٹھنڈھیاں وے ماہیا
ہنجھو تتڑے وے ۔
وڈا مجھیاں دا کھندھا
گگنیں وتڑے وے ۔
سنگ سنناں وچ پھاتھے
لیوے لتھڑے وے ۔
رت کنیاں دی جیویں
چھڈّ دے چتڑے وے ۔
کنیاں ٹھنڈھیاں وے ماہیا
ہنجھو تتڑے وے ۔
وڈا میگھلے دا چرکھا
گھوکر گھتڑے وے ۔
گگنوں دھرت تیک لمیاں
تنداں کتڑے وے ۔
کنیاں بن گئیاں انیاں
پیڑاں اتڑے وے ۔
چھٹاں چٹیاں وے ماہیا
ہنجھو رتڑے وے ۔
گھٹاں میگھ ول تریاں
چک چک بھتڑے وے ۔
لونگ بجلی دے لشکن
موتی نتھڑے وے ۔
اج تاں کچڑے 'قرار
کر جا سچڑے وے ۔
بونداں چٹیاں وے ماہیا
ہنجھو رتڑے وے ۔
میں کھچّ کھچّ راساں ہار گیا، جندے میریئے ۔
میں پھڑ پھڑ رہا دھریک آتھن دا پلہ،
رنگاں دی دھوڑ کھلار گیا، جندے میریئے ۔
پھر چک گودی وچ چتکبرا ہرنوٹا
ترکالاں دا، پچکار رہا، جندے میریئے ۔
پر چگن چانن-نھیرے دی مسیع کھیتی،
باہاں 'چوں چنگی مار گیا، جندے میریئے ۔
اوہ پھڑ نھیرے دیاں لاساں رات ہے اتری،
لنگھ ویلا پباں بھار رہا، جندے میریئے ۔
لکھ تاریاں وچوں گھم کے پرط وی آیا،
میں کد ساں اندروں باہر گیا، جندے میریئے ۔
بنھ سماں پیراں دے وچ تاریاں دی جھانجر،
دھرتی تے اڈی مار رہا، جندے میریئے ۔
گئی مڑ سرگھی دی وا وی دستک دے کے
کہڑا جند نوں جندرے مار گیا، جندے میریئے ۔
لیہندے دے جھکے پتناں تے
رنگاں دی ادبھت بھیڑ جڑی ۔
لہران سہسرا رنگ-پلے
کندھی تے آتھن نعر کھڑی ۔
ہاں ! ایہہ وی سکھنی گئی گھڑی ۔
اوہ، چوپڑے سنناں والی رات
جند دے ویہڑے وچ آن وڑی ۔
بھریا لیوا، وگن دھاراں
مورکھ نے دہنی نہیں بھری ۔
ہاں ! ایہہ وی سکھنی گئی گھڑی ۔
سر وچ گندی ادھ-رینی نے
کنیاں منیاں دی چمک لڑی ۔
وچکارے سگی چنے دی،
پاسیں چانن دے پھل جڑی ۔
ہاں ! ایہہ وی سکھنی گئی گھڑی ۔
چڑھدے دے اچیاں ٹبیاں تے
کرناں دی ادبھت بھیڑ جڑی ۔
بلھیں ہاسے، کیسیں کیسر،
ڈھکی تے دھپ مٹیار چڑھی ۔
ہاں ! ایہہ وی سکھنی گئی گھڑی ۔
انگن میرے اگیا
اک برچھ انوکھا ۔
کنڈیاں لدے پترے
تے ڈنٹھل کھوکھا ۔
جنگلی تھوہر وانگراں
پیا پھیلے لوکا ۔
رات دہوں پیا ودھدا
نہ جانے سوکا ۔
چھٹّ پانی دی پیئے نہ
لہو پیوے چوکھا ۔
پتہ نہیں ایہہ برچھ ہے
جاں برچھ دا دھوکھا ۔
تار وانگوں کمبیا میں
جندڑی دیاں نمن-طرباں
نکے نکے بنھ گھنگرو نچیاں
دارو دے کوڑے پیالے
وچوں چنگاں مچیاں
لکھاں پیڑاں جاگیاں
کجھ سچیاں کجھ کچیاں
جندڑی دی چرکھڑی 'تے
جذبیاں کھادھی بھوانٹی
ہر بھوانٹی وچ نشہ
ہتھیں سہیڑی پیڑ دا
جذبیاں دا آرا-کشا
چندن دی گیلی چیردا ۔
تھکّ کے جندڑی ڈگی
منگدی ستاں سراں دے
رلویں بجھویں ناد نوں
اکو سر وچ
انت، ہن تے آدی نوں ۔
لہر وانگوں اچھلیا میں
پا کئی تھڑ-جیویاں لہراں
دے ہتھاں وچ ہتھ
نچیا تے مچیا
جھگّ دا ادبھت اڈنبر رچیا
گنڈھے دی چھل نالوں پتلے
جھگ دے سلکی پردیاں 'چوں
اتی سدھارن رنگاں تائیں
گرم لہو دی پاہ دے کے
ان-سدھارن دیکھیا
اک اک تبکے دے وچ
برہمنڈ سارا پیکھیا
رہِ گیا پھر وی بہت
ان-دیکھیا ان-لیکھیا ۔
جندڑی ہے منگدی
ساگر دی ہن گمبھیرتا
تہہ دا ان-ونڈیا ٹکاؤ ۔
کیسو دا اک رخ
اگیا وچ اجاڑ دے
پنچھی اتے منکھ
لاگے چاگے کوئی نہ ۔
نہ پگڈنڈی راہ،
اس تیکر کوئی اپڑدا
کیول اک نگاہ
کر سکدی اے یاترا ۔
دھرتی ہکّ ہنگال
رتن لیایا کون ایہہ ؟
اگّ-رنگے پھل لال
حسن مشالاں بلیاں ۔
ہس رہے لکھ بال
سوہیاں بلھیاں کھوہل کے
میرے من سوال،
سہج سبھا ایہہ اٹھیا ۔
کیوں اگیا بے کار
اوجھڑ وچ کسمبھڑا ؟
کھولھی وچ اجاڑ
رنگ پٹاری ایس کیوں ؟
رہیاں کھیڈ گلال
کرشن بنا کیوں گوپیاں ؟
باجھوں کسے پیال،
مد-بھریاں کیوں مٹکیاں ؟
ہائے ایہہ انجان
سالو لپٹیاں وہٹیاں
آون تے تر جان
ان-تکیاں، ان-مانیاں ۔
ایہہ تیرا ابھیمان
اٹھیا بول کسمبھڑا،
کہ کیول انسان
ہی ہے رسیا روپ دا ۔
تونہیں جگ دا مول
باقی پتر ٹاہنیاں،
دوالے تیری چول
گھم رہا برہمنڈ ہے ۔
میں تاں برچھ مہان
رنگلا اتے سہاونا
برتھا مول نہ جان
انو-کھنڈ وی دھرت دا ۔
بجھی وچ کرتو
ہر وستو برہمنڈ دی ۔
پر تینوں انوبھوَ
ایس حقیقت دا نہیں ۔
نکیوں نکی شے
دا وی نشچت پتھّ ہے
تردے اندر بھے
چن، سورج تے پرتھمی ۔
حصے ونڈی گھال
مینوں وی سونپی گئی ۔
بھر دیاں رنگاں نال
جھولی ایس اجاڑ دی ۔
بے شک میرا رنگ
تھڑ-جیوی تے کچڑا ۔
بے شک میرا کم
ات نکا، پر سچڑا ۔
تینوں ہے ابھیمان
وڈے تیرے کم نے
پر ہے مینوں گیان
نکے وڈے سمع نے ۔
ایسا بلیا کون
سارا کم مکا لوے ؟
کہڑی کلی دھون
برہمنڈ نوں جو چا لوے ؟
میں نکا کلیان
میری نکے کم وچ ۔
سور جیہا بلوان
رنگے ادھی دھرت ہی ۔
اج دل ساڈا پھیر عاقی ہے،
آپے پی لانگے جے نہ ساقی ہے ۔
دیس نورانیاں دے پہنچ گیا،
ہویا کی آدمی جے خاکی ہے ۔
اک پرانا اکھان سچ ہویا،
لائی بندے گگن نوں ٹاکی ہے ۔
ساڈے وچوں ہی رند کوئی جاپے،
نیلے تے ماری جس پلاکی ہے ۔
مومنا جاگ ! اک کافر نے،
تیرے جنت دی بھنی طاقی ہے ۔
کھسّ نہ ہتھوں پیالہ ترے-اگا،
میرے وچ جان حالے باقی ہے ۔
حالے اسدا خیال باقی ہے،
وچ بدخشاں دے لال باقی ہے ۔
زور تلوار دا ہاں دیکھ چکے،
ڈھال امناں دی حالَ باقی ہے ۔
منیاں عقل دی ہے پہنچ بڑی،
نہ گگن نہ پتال باقی ہے ۔
پر اجے تاں ادیش کچھنا ہے،
پر اجے تاں اکال باقی ہے ۔
کی ہے ؟ بے شکّ کجھ ہاں جان سکے،
کیوں ہے ؟ پر ایہہ سوال باقی ہے ۔
پچھڑ کے پجے ہاں بہت یارو،
دیکھنا جے روال باقی ہے ۔
کہڑا لبھ سرا سکیا
زندگی دے راہواں دا ۔
ہر پڑا سنیہا ہے
اگلیاں پڑاواں دا ۔
توڑ لنگھ گیا دیکھو
دھرت دی تڑاگی نوں
کوئی حد بنا ہے
عشقَ دے شداواں دا ؟
دھرت جتھے مک جاندی
رنگاں دی جھناں وہندی
پر کوئی رنجھیٹا ہی
پاوے مل جھناواں دا ۔
جہڑے ہمتاں والے
چیردے پلاڑاں نوں
چن دا ٹک کھاندے نے
بھر کے گھٹ شعاواں دا ۔
تاریاں دے تخت اتے
مان نال بہندے نے
سر دے اتے دھردے نے
تاج کہکشاواں دا ۔
کڈھ لئے نے ساگر 'چوں
کرتیاں رتن چوداں
ہور چوداں کڈھ لینے
متھ کے شہہ کھلاواں دا ۔
چھڈّ کے دھرت دا کنڈھا
کدے جو پلاڑاں وچ
اٹھ کے لین جوگا ہے
ناں اوہناں ملاحواں دا ۔
مٹھی جو جاپدی اے عشقَ دی دوڑ،
تیر دے نال کھنبھ عقاب دا جوڑ ۔
آہ دے وچ رلا کوئی شعلہ،
ہنجھوآں وچ ہور خون نچوڑ ۔
تلھک کے دہوں نکل گیا ہتھوں،
لنگھ گئی راتڑی وی ڈھاک مروڑ ۔
مٹھا درش کوئی نہ تکن دیندا،
رات دہوں دا ایہہ گھوڑا اتھرا کوڑ ۔
رنگلی دھرتی سہاونا آکاش،
مان متیا گھڑی تاں مان نوں چھوڑ ۔
نہ صحیح پھلّ، کوئی پت ہی صحیح،
عمر دی ٹہنی نوں ہے کجھ تاں لوڑ ۔
آکھنی بلھے دی ہے ٹھیک، مگر،
کون سکیا دلے دی واگ نوں موڑ ۔
چڑھ میگھلے دی گھوڑی تے
کنیاں دی جوڑ جنج،
دھرتی نوں ورن آ گیا
ساون سہاونا ۔
کنیاں نے نال منیاں دے،
بک پھلاں دے بھرے،
اج وی نہ آئیوں زالما
پھر کد ای آونا ۔
خم 'چوں صراحی وچ،
سراہیؤں پیالے وچ،
اینے وسیلے پا کے کی
پینا پلاونا ۔
نتھری نہیں تاں آؤن دے
سنگدڑی شراب،
ہچھیا، نہ ہچھا ہچھے کم
وچ دیر لاونا ۔
اوہ میگھلے نوں کپ گئی
بجلی دی داتری،
ساڈے غماں دی فصل نے
کد مسکراونا ؟
آوے تے آؤن سار ہی
گل جان دی کرے،
آخر اوہناں دی یاد نے
اوہناں تے جاونا ۔
آپے ہی گل چلائی جے
ساون تے پھوہر دی،
راہ وچ نہ تار توڑنی
ساڈے صرور دی ۔
اکھاں دے وچ ہنجھو تے
ہوٹھاں تے مسکران،
اگے کس طرحاں ستان دی
مرضی حضور دی ؟
مڑ مہربان تکنیاں
تے شہد-بھجے بول،
اﷲ نے شان رکھ لئی
ساڈے غرور دی ۔
وچھڑن دے وانگ ملن وی
رہندا ہے بے-قرار،
وتھّ میٹ دتی عشقَ نے
نیڑے تے دور دی ۔
اک اک تجلی اتے
سو سو وار ہاں، مرے،
ہگن نوں ہگ گئی اے گل
موسیٰ تے طور دی ۔
نابر ہے کون دل توں پر
اتھرا ہے ایہہ جنور،
پا لینی اس تے چنگی اے
کاٹھی شعور دی ۔
تھاں اپنی تے چنگیاں
نے مہربانیاں،
مڑ مڑ کے یاد آندیاں
نہ-مہربانیاں ۔
کیوں ہو گئے نے لوڑ توں
ودھ مہربان بول ؟
کیوں زہر دی تھاں شہد
وچ بھجیاں نے کانیاں ؟
سنیا، سیانی گلّ دا
وی ملّ ہے بڑا،
پر ملوں سن پریڈیاں
الھڑ ندانیاں ۔
کہڑا لیاوے موڑ کے
گھڑیاں جنوں دیاں ؟
کتھوں وچھائیے پیراں وچ
ان مک ویرانیاں ؟
سانوں تاں مڑ پیاؤ اک
جیون دا کوڑا گھٹ،
آون طبیعتاں دے وچ
مڑکے جولانیاں ۔
کنھاں بلندیاں توں کتھے
آن ہاں ڈگے،
رندی دی اوج کتھے،
کتھے رازدانیاں ۔
ہووےگا سہج پریت دا
درجہ وی کجھ ضرور
امباں دی بھکھ انباکڑی
لاہوے ن جانیاں ۔
مارو نھیری برہوں دی چلدی اے ۔
لاٹ جندڑی دی پھر وی بلدی اے ۔
دل اوہناں دا اجے نہیں ڈھلیا
ٹکی سورج دی روز ڈھلدی اے ۔
ٹھپّ دتی اے زندگی دی کتاب
یاد کیوں ورقے پھر اتھلدی اے ؟
آ کے بولے، "میں آکھیا تک آں
بجھ گئی اگّ یا کہ بلدی اے ۔"
جند اک، بھار دو جہاناں دا
تند پئی پربتاں نوں جھلدی اے ۔
بھاویں ٹٹیاں ورھے نے بیت گئے
پر نظر آوے گلّ کل دی اے ۔
گلے اک وار لگّ کے روئے ساں،
سانوں بس لاج اکو گل دی اے ۔
ساڈا کم ہے سنوارنا گھر نوں
آپے آ جانگے کی جلدی اے ۔
نہ مک جاوے بتاں تک اپڑ کے
پیار دا راہ ۔
بڑا اگم تے اگوچر ہے
انتظار دا راہ ۔
بہت ہی نیڑے دی ہے چیز
کوئے یار دا راہ ۔
ہے اس توں بہت اگیرے
رسن تے دار دا راہ ۔
ہے پجا عشقَ بہت دور
اپنے پینڈے تے
مغر اجے وی پیا اوس نوں
ونگاردا راہ ۔
بڑا ہی سوڑا جگت
رنگاں تے سگندھاں دا
عقاب جاندا کی ہندا
کوہسار دا راہ ۔
جے بکھڑا پینڈا بہت سی
جنوں تے مستی دا
نہ گھٹ کٹیلا تے درگم ہے
ہوشیار دا راہ ۔
اجے تاں توڑنے باقی نے
درگ گگناں دے،
اجے تاں لوڑنا باقی ہے
گگنوں پار دا راہ ۔
جو پھنڈ کے قطب دی کلی نوں
اگے لنگھ جاوے
جہان دیکھے پیا اوس
شاہ سوار دا راہ ۔
حالے وی دل نہ چھوڑدا
پلہ مراد دا ۔
کریئے اسیں علاج کی
اس نامراد دا ۔
"خالی پیالہ ہوراں نوں
تینوں دتی شراب"
مل تاریا نہ جانودا
اوہناں دی داد دا ۔
ہویا ہنیر سنگھنا
جیوں ڈھوڈ کاں دی اکھ،
بھر کے کوئی پیالہ دے
یارا سواد دا ۔
گستاخی ساتھوں ہو گئی
اج پی کے چار گھٹ،
پھڑ کے اساں ہے چمّ لیا
منہ تیری یاد دا ۔
تیری صلاحَ ہے 'حالَ' وی
اپنا گنوا لواں،
قضیہ لمیرا چھیڑ کے
میں انت آد دا ۔
آخر سی اثر ہوونا
کجھ تاں بہار دا،
ساڈے وی ویہڑے کھڑ پیا
پھل انتظار دا ۔
جیون سی اکو، پہلی ہی
بازی 'چ ہاریا،
ہائے ! جے ہور ہووندے
رجّ کے تاں ہاردا ۔
بے چین نغمیں سوں گئے
اک چھوہ نوں ترسدے،
سازندہ مڑ نہ پرتیا
جند دی ستار دا ۔
کھا کے ہزار جھٹکے وی
ہالی نہ ٹٹیا،
ہاں سوچدا کہ کیسا ایہہ
رشتہ پیار دا ۔
پھل-ہکّ وچ جمی پلی
خوشبو جاں اڈ گئی،
احساس ہویا پھلّ نوں
رنگاں دے بھار دا ۔
چاہاں تاں پاوے نال اپنے
میں بنھ کے کال بحال لواں ۔
اس چپل سمیں دے گھوڑے تے
جے تینوں کویں بٹھال لواں ۔
جد وی ہے تیری گل چھڑدی،
دھڑکن ودھ جاندی ہے دل دی،
ڈک لاں بھاویں دریاواں نوں
تے مٹھی وچ بھچال لواں ۔
میں کیہا کیمیاگر ہویا
جو تینوں نہ پگھلا سکیا،
بھاویں دل دی کٹھیالی وچ
چن سورج نوں پنگھرال لواں ۔
بہہ گیا ہار کے کنڈھے تے
جد دل دی ہاتھ نہ لے سکیا،
انج متھ کے ستّ سمندراں نوں
میں چوداں رتن نکال لواں ۔
گگناں دے گھمدے چک اتوں
گھمیار نے بھانڈا لاہ دھریا،
آتھن نے لال شراب بھری،
جے ہوویں نال پیال لواں ۔
منیاں شوبھا تریلوکی دی
اس ہن دے وچ ہے آن جڑی،
اس ہن دی گھڑی سلکھنی نوں
میں کلیاں کویں سنبھال لواں ۔
(اک فارسی کویتا دا کھلھا انوواد)
رنگ محفل دا بجھیا،
سن شاہی فرمان،
نال خوشی دے ہو گئے پلکت سبھ مہمان ۔
گیت خوشی تے پریم دے
لگے گان قوال،
شاہی دھولر گونجیا سازاں دی دھن نال ۔
سہک سکندڑا آ گیا
دن اوہ اخرکار،
جس دن مدن قوال نے محفل دے وچکار،
چنچل پتلی ناچ دی،
شوخ کامدی نال،
ناچ اتے سنگیت دے دسنے سیگ کمال،
دل دی گجھی بھاہ دی
چاڑھ کلا تے پاہ،
کیونکہ کلا تے عشقَ دے نہینگے وکھرے راہ ۔
خبرے کی ہے ہوونا،
درشک کرن خیال،
نین اوہناں دے رنگلے نمھے چانن نال ۔
سکھنا کیتا مدن نے
پہلا ہی جد جام،
ادبھت کسے جہان وچ کیتا اوس مقام ۔
کٹھا ہی کوئی پریم دا
پجدا جتھوں تیک،
سوخم جسدی آتما جیوں چانن دی لیک ۔
آخر اٹھ کے کھڑ گیا
گائکاں دا سردار،
تاں جے اپنے کسب دا دکھلاوے چمکار ۔
محفل دے وچ کھلا اوہ
سوتی جویں کٹار،
جانو کسے گندھرب نے کیتا آن اتار ۔
دوہاں دے ول مڑے سن
سبھ اکھاں تے کنّ،
جانُ بت تے جڑے سن مہماناں دے من ۔
لمبا بت چھریٹکا
جداں جنگلی ناڑ،
راس اوس دے روپ دی کوئی نہ سکے ہاڑ ۔
شاہ دے سنمکھ کھڑا سی
موت جہی چپ دھار،
چلدی نظر نہ آؤندی سواساں دی وی تار ۔
پھر وی اس نے رکھیا
ساہ سبھناں دا بند،
بھاویں اجے سنگیت دی چھتھی اک نہ تند ۔
اےداں، وچ لٹکاؤ دے
درشک رہے اڈیک،
کد نکلے سر راگ دی کومل اتے بریک ۔
نال چپ کیوں اوہناں دا
صبر رہا عظمہ ؟
کہڑے ٹونے وچ اوہ محفل رہا ولا ؟
چھایا اپر درشکاں
اک وچتر بھے،
ایسا اچل، اہلّ اوہ، ایسا اگت، الے ۔
آخر کڈھی اوس نے،
تتی اک ہواڑ،
چھت، کندھاں تے فرش نوں دتا جس نے ساڑ ۔
شعلے وانگوں بھڑکدی
تتی اس دی آہ،
سارے رنگلے محل نوں گئی چواتی لا ۔
آخر کھولھے مدن نے
کومل اپنے بلھ،
جاپیا جھکھڑ زور دا گیا سراں تے جھل ۔
ایتھوں تائیں ہو گئے
درشک سبھ حیران،
جانو ڈولی پرتھمی، جھول گئے اسمان ۔
دوجی واری اوس نے
کھولھے ہوٹھ گلاب،
جانو سچا ہو گیا مہماناں دا خواب ۔
گا سکیا نہ کوئی وی
اج تک اوس سامان،
ایوں لگا اک وارگی کئی جنے پئے گان ۔
لگے اس دی آتما
نرا پرا سنگیت،
روم روم سی اوس دا وجھا وچّ پریت ۔
ہر اک اس دی تان سی
وکھرا اک جہان،
مست سروتے جھومدے اڈ چڑھے اسمان ۔
جیوں جیوں تاراں چنگ دیاں
اتوں پھیرے ہتھ،
لگے، اڈائی جا رہا جیوں جادو دا رتھّ ۔
سندر تاراں پٹ دیاں
باجھوں کسے شمار
جند سبھناں دی بنھ لئی ٹونے دے وچکار ۔
ہوٹھ اوہدے مسکاؤندے
دین وچتر لو،
ہر کوئی ہنجھو خوشی دے اکھیں رہا پرو ۔
مکھ اوس دے کھیڈدی
جد کوئی مسکان،
گمبد اگم پلاڑ دے، نال اوہدے گنجران ۔
پھر طنبورا چھیڑیا
سبھ نوں لگا ٹھیک،
تگڑا گھنہر گجیا سٹ چاندی دی لیک ۔
ایسے شعلے راگ دے
بھڑکے اوہدی ہکّ،
جنہاں بنایا محل نوں بلدی بھٹھی اک ۔
ایسا اوہدی اگّ نے
دتا سیک کھلار،
ہوش سروتاگناں دی سڑ کے ہو گئی چھار ۔
کتھّ نہ سکے لیکھنی
لوکاں دا اتشاہ،
تختوں اٹھدا دیکھیا جد اوہناں نے شاہ ۔
گل اپنے 'چوں ترنڈ کے
جگ مگ کردا ہار،
سکیا کوئی نہ اج لا جسدا مل نتار،
سندر منیاں جس دیاں،
جنہاں ورگیاں ہور،
نہ دھرتی دی ککھ وچ، نہ وچ سندھ اچھور،
چاؤ نال سی پہندا
شاہ خود جہڑا ہار،
پایا گل کلونت دے ہو گئی چھبی اپار ۔
گونجے گمبد محل دے
اچی واہ واہ نال،
چھت کھڑی کنج رہِ گئی آیا ایڈ بھچال ۔
ایپر سندر کامدی
پئی اچیچی کھچّ،
ادبھت چانن لٹکیا دو نیناں دے وچّ ۔
جادوگر قوال ول
دیکھ رہی اک سار،
دل اسدے نوں ٹمبدی جاوے اک اک تار ۔
راگ کلا وچ مدن توں
ودھ کے چتر سجان،
نہیں سی کوئی جیؤندا اودوں وچّ جہان ۔
ملّ اوس دے کسب دا
رہی کامدی پا،
کیونکہ اس لے لئی سی دل اوہدے دی تھاہ ۔
ایسا مدن قوال نے
جادو دتا دھوڑ،
اک الوکک نشے وچ ہوئی کامدی چور ۔
سندر پلکاں اسدیاں
لمبیاں اتے بریک،
اچیاں جھکیاں ہندیاں رہیاں اودوں تیک،
جد تک مدن قوال دے
دل وچ لکی بھاہ،
نال اوہناں دے جھل دے ہوئی نہ دون سوا ۔
جد وی جڑدیاں اس طرحاں
سوخم جنداں دو،
گھل کے اک ہو جاوندی دوہاں دی خوشبو ۔
ایسا اس دے راگ نے
بنھیا اچرج رنگ،
وجھی سندر کامدی تیز عشقَ دے ڈنگ ۔
ستی اس دی کلپنا
اسک-مواتے نال،
جاگی، متھا اوسدا دگیا چانن نال ۔
اٹھ کے مدن قوال ول
ودھی اوہ اخیر،
اڈدا جویں کمان 'چوں کھنبھاں والا تیر ۔
بجلی وانگوں لرزدا
اک اک اوہدا انگ،
ادھ-ننگا بت اوسدا نچن لگا نسنگ ۔
چمکے پنڈا اوسدا
چن دے ٹوٹے ہار،
پل وچ درشک ہو گئے اس اتوں بلہار ۔
جھکی جویں کٹار اوہ
کر کے اکو وار،
مہماناں دے سیس اس جانو لئے اتار ۔
اچیاں جھکیاں ہندیاں
پلکاں دی گتِ نال،
خون جنماؤندی کدی اوہ، دیندی کدی پگھال ۔
مکھ اوہدا مسکاؤندا
سرگھی پیندی مات،
گورے رنگ تے لالیاں رنگ-وری پربھات ۔
کولوں دی لنگھ جاوندی
نچدی کدی نسنگ،
جیوں دھپ-دھوتی کولھ وچ اٹھن انق ترنگ ۔
جد اوہ گھمر پاؤندی
کڈھ لجاندی جان،
کافر نوں وی دس دے گھم رہے اسمان ۔
کدی کدی اوہ گھمدی
اتنی تیزی نال،
دھوکھا لگدا نظر نوں جیوں لاٹو دا حالَ ۔
پتلی نازک چھنگ اوہ
بتی جویں کپور،
اپنے چانن نال ہی ہوئی پئی بھرپور ۔
اڈدی پچھے اوسدے
کرناں دی چھہبار،
تتلیاں دی بھیڑ جیوں جھلمل رنگ ہزار ۔
اگے ہر مہمان دے
وکھ وکھ مدرا دھار،
نچی سندر کامدی، لوک ہوئے بلہار ۔
ہتھ ودھایا اوس نے
اک پراہنے ولّ،
چمک اٹھی منِ-مال جو پئی اوسدے گل ۔
اےداں ہر مہمان ول
ودھے اس دے ہتھ،
بھورا بھورا ونڈدے حسن عشقَ دی وتھّ ۔
آخر سٹے پھوک کے
عامَ خاص مہمان،
کجھ اوسدے غمزیاں، کجھ اوہدی مسکان ۔
اےداں سبھ ہی راکھ دا
بنیاں سی جو ڈھیر،
اس وچ کیول کامدی چمکے جویں سویر ۔
ٹک بنہی ول اوسدے
مدن رہا سی دیکھ،
کہے کرشمے کر رہی چانن دی ایہہ ریکھ ۔
کہڑا پاوے مل اوہ
نرت کلا دی جھول ؟
کداں دسے اوسنوں دل اپنا اوہ کھوہل ؟
آخر لاہ کے گل 'چوں
منیاں دا اوہ ہار،
دتا سی جو شاہ نے وچ بھرے دربار،
اکھاں دے وچ لٹکدے
سفنے لکھ ہزار،
ناچی پیریں رکھیا اوس نال ستکار ۔
کی جانے اوہ کر رہا
کتنی وڈی بھلّ،
جھکھڑ شاہی کرودھ دا پینا سر تے جھلّ ۔
ناری ول منہ موڑ کے
بولیا آخرکار،
"ایہہ ہار جو شاہ نے دتا میتھوں وار،
میرے گن دی قدر وچ،
میرا ہے ایہہ چاء،
پیر اپنے دیاں جھانجراں ایہدے نال سجا ۔
جی چاہے جند اپنی
تیتھوں گھول گھماں،
پر لایق اس مان دے خبرے ہاں کہ نانہہ ۔"
لوہا لاکھا ہو گیا
شاہ حیرانی نال،
اتریا اکھیں اوسدے اتّ مارو کھنکال ۔
متھے اتے اوسدے
پئی بھیانک گھور،
مکھ سندر جو اوسدا پل وچ گئی ولوہر ۔
کھا غصہ اوہ کمبیا،
غصہ ایڈ چنڈال،
کوئی نہ سکدا اوسنوں دنیاں دے وچ ٹال ۔
اچے شاہی مان نوں
ایسی وجی سٹّ،
کاروائی سبھ جشن دی گئی ولھیٹی جھٹّ ۔
"کداں سبھ توں نگھریا
ایہہ کمینہ بھٹّ،
اس شاہاں دے شاہ دی دہلی آیا ٹپّ ؟
میرے پھٹڑ مان دا
بدلہ چکدا تاں،
ایسے تھاں جے ایسدے ڈکرے چار کراں ۔
جاں سولی تے ٹنگ کے
پھاہے اس نوں لاں،
جاں گڈّ کے وچ دھرت دے کتیاں توں پڑواں ۔
پر آخر ہاں شاہ میں،
دیالو میرا سبھاؤ،
میریاں اکھاں اگیوں دور ایہنوں لے جاؤ ۔
مہرے نگر-دوار دے
خوب کوڑیاں نال،
لاہ کے چمڑی ایسدی دیوو دیس-نکال ۔
جے ایہہ اٹکے ذرا وی
کھا پچھے دی کھچّ،
وڈھّ سر ایہدا سٹ دیؤ اہدیاں پیراں وچ ۔
دتی اس غدار
جیکر کسے پناہ،
جاں ہمدردی کرن دا کیتا کسے گناہ ۔
جان اپنی توں اوس نوں،
دھونے پینے ہتھ،
ہر حالت وچ پورنی اساں اپنی کتھّ ۔"
کہڑا سکدا شاہ دی
آکھی تائیں موڑ،
ہر اک منہ تے لگ گئی، خاموشی دی مہر ۔
ہر اک دی ایہہ چاہ سی
شاہ توں نظر بچا،
نسے شاہی محل 'چوں سر تے پیر ٹکا ۔
کجھ سپاہی چھیٹکے
اینے چر وچکار،
جنہاں اتے شاہ دا پورا سی اعتبار ۔
جھپٹے اتے مدن دے
پا متھے تے وٹّ،
جداں دیکھ شکار نوں باج کریندا چھٹّ ۔
کیتے اوہناں مدن دے
کپڑے لیرو لیر،
گھٹے وچ گھسیٹدے لے گئے اوہنوں اخیر ۔
اگنت سٹاں اوسنوں
لگیاں تھاں پر تھاؤں،
ہؤکا بھریا اوس نے "نج جنیندی ماؤں !"
محل خوشی دا ہائے کنج
اس ظالم مغرور،
اکو ہی سٹّ مار کے کیتا چکنا چور ۔
وجیا اینے زور دی
بدنامی دا ڈھول،
ڈم ڈم دے وچ ڈب گئے کومل مٹھے بول ۔
جیوں جیوں اگے گیا اوہ
تؤں تؤں اس دے نین،
جتھے دیکھی کامدی مڑ مڑ اوتھے پین ۔
چبھن پیریں اوسدے
جیوں جیوں جنگلی خار،
تؤں تؤں اس دی ہکّ وچ مارے چیس پیار ۔
چھڈّ آیا اوہ کامدی
کہڑی شکتی نال،
انج وچھڑن دا اوس نوں آیا کنجھ خیال !
کاش کدے اوہ کر سکے
پھیر اوسدی دید !
چاہے پیریں اوسدے ظالم کرن شہید !
مک چکی سی اوس 'چوں
پر جیون دی لو،
چاہے پچھانہ ول تکدا، سکیا نہیں کھلو ۔
پچھیاں تلیاں aہدیاں
ہوئیاں پیڑو پیڑ،
پچھی وانگوں دکھاں نے سٹیا لہو نپیڑ ۔
روٹی اوہدی رہِ گئی
ملھیاں دے کجھ بیر،
پانی پیوے تریل دا آتھن اتے سویر ۔
جھمیاں نال تھکیویاں
ٹٹیا پینڈے مار،
نیڑے اپنے اشٹ دے پجیا آخرکار ۔
سکیا پنجر اوسدا
لمیاں بھکھاں جھاگ،
آخر 'پاک کھجور' دے پہنچ گیا اوہ لاگ ۔
دیش کال دے بندھناں
وچوں آخر چھٹ،
پائی 'پاک کھجور' نوں گلوکڑی اس گھٹ ۔
ہیٹھاں پاک کھجور دے
بہہ پرچھاویں ہار،
نت دعاواں منگدا کر اکھاں جلہار ۔
ہیٹھاں پاک کھجور دے
ڈھیہہ کے منہ دے بھار،
ڈسکیا-"لیکھاں میریاں دتی ڈاڈھی ہار ۔"
چیر اپنے گلوان نوں
کر لمی فریاد،
منگی پاک کھجور توں اپنی اوس مراد ۔
روحاں مارو تھل دیاں
اسنوں دیکھ رنجول،
کیتا اسدی روح وچ سبھناں آن حلول ۔
گھڑی گھڑی اوہ ڈگدا
ہو بے-سرت بے ہوش،
جانو پھردا کھولھدا دل دے گجھے کوش ۔
بے ہوشی دے وچ سی
پیندا اوہ برڑا-
ہائے سندر کامدی، کدی تاں ملساں آ ۔
دیکھ پیاری کھڑا ہاں
میں کنج تیرے کول،
نال اپنی مسکان دے بھر دے میری جھول ۔
جد وی پت کھجور دے
کردے کجھ کھڑکار،
بت اوسدا کمبدا سکے پتر ہار ۔
ہرن جے کوئی لنگھدا
کولوں چنگی مار،
پکڑ کلیجہ اپنا کہندا مدن پکار-
"میری پیاری کامدی
کیوں توں بھجیں انج،
کی کوئی ڈر ہے تدھ نوں، کی ہوئی ایں رنج ؟"
جنگل جوہاں کچھدا
اےداں رات دہاڑ،
کامدی، کامدی، کامدی، کردا پھرے پکار ۔
جپیا اسنے کامدی
دا ناں اینی وار،
نال کامدی بھر گئی پنچھیاں دی چہکار ۔
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
| |
