گرجنٹ تکیپر پنجابی شاعری/کویتا

1. میرے سمیں دا پنجاب

اےداں دا نی سوچیا سی گراں میریاں پنجاب،
کہ رلے گلی-گلی اک دن پنتھ دی کتاب۔

جیہنے کرکے سی کرت پھر پچھوں ونڈ چھکنا،
اوہ خدکشی وٹاں اتے کری جاندا بے حساب۔

اک اک پنڈ اہنا کئی دھڑیاں 'چ ونڈ 'تا،
نت کھیڈدے نے چالاں ویکھو راجنیتی دے جناب۔

سریر ہی نے چلی جاندے مرے چراں توں ضمیر ساڈے،
گھروں ملے نہ کتاب کوئی پر ملے میز تے شراب۔

ورلا ہی لبھے اج سچا سچا کوئی فقیر اتھے،
ویکھ بنی جاندے ہیرو ہن ساڈی جنتا دے سادھ۔

چھڈّ دیو پھلّ کجھ جو رکھاں گراں دے میں چرنی،
سمیٹ لئے عشقَ نے اپنے 'چ سارے ہی گلاب۔

رکھ گراں تے یقین بس اک دن پورے ہونگے،
اکھاں تیریاں 'چ 'تکیپر' جہڑے چلدے خواب۔

2. پنجاب

سوچ 'تے سمجھ والی اسیں پاڑ سٹی ہے کتاب،
وچّ ڈیریاں دے جا کے ویکھو بہہ گیا پنجاب ۔

اوہی ہوا، پانی 'تے ساری ویکھو اوہی ہے زمین،
پر خوشبو توں ہے سکھنا اج کھڑیا گلاب ۔

پہلاں ونڈیا پنجاب پھر مینوں ونڈ چھڈیا،
پیاؤ دو گھٹّ پانی ہن پیاسا ہے جھناب ۔

آپے پؤگی قدر ویکھیں نشیلے تیرے نیناں دی،
بند ٹھیکیاں تے ہو گئی جدوں ملنی شراب ۔

نہ اے توڑیاں سی ٹٹدا کدے کسے ویری توں،
ساڈے حوصلے نوں آ گئی دسو اج کا'توں داب ۔

ماں بولی پچھے نعرے تاں سارے اسیں ماردے،
دسو بوتے اتوں اوٹھ دا کہڑا لاہوگا نقاب ۔

جہڑے بھگت، سرابھے ساڈے دلاں وچّ لائے سی،
"تکیپر" ہن آکھے اوہ کیوں سکّ گئے نے خواب ۔

3. ماں بولی

سکولاں وچّ بیگانی
'تے گھراں وچّ گوانڈھن
بھاشا بولی جاندی اے،
ایہہ کدھرے سنکیت تاں نہیں
ماں بولی پنجابی دے
بردھ آشرم جان دے۔

4. سکے پتے

بے شکّ اک
تیز طرار ہوا دا بلاّ
سانوں اپنی ہوند توں
بڑی دور سٹّ دیویگا
پر اسیں
انے وی بیگانے نہیں ہندے؛
کسے اجنبی دے
ٹھر رہے ہتھاں نوں
گرماہٹ تاں
دے ہی سکدے ہاں۔

5. جوانی

نہ سوچو
اک دن ایہہ جوانی
اکٹھی ہوویگی
تے اپنے حقاں لئی لڑیگی
اتھے تاں جوانی بس،
ریلیاں لئی ورتی جاندی اے۔

6. آوارہ گردی

میں عاشقی جاں بدمعاشی دی سوچ لے کے
گلیاں نہیں کچھدا
میں تاں کویتاواں دی بھال وچّ
گلیاں 'چ پھردا ہاں،
پتہ نہیں کہڑے موڑ 'تے
کوئی کویتا میری
اڈیک کر رہی ہووے
'تے میننوں کہہ رہی ہووے
توں ہن آ رہا ہیں
اینے دن کتھے سی
میں زبان توں چپّ
'تے سر نیواں کر لیندا ہاں
'تے آکھدا ہاں
شاید کئی دناں توں
شہر وچّ کرفیو لگّ رہا سی۔

7. خدکشی دا جنم

کتھے ہویا سی
اس خدکشی دا جنم
'تے کی ہے ایہدی جنم طریق
کس دی دیکھ-ریکھ ہیٹھ
پلیا ہے اسدا بچپن
'تے کسدی انگل پھڑ
گھمے اہنے
شہراں دے شہر
تے پنڈاں دے پنڈ۔
ہن لگدے ہے جویں
جوانی اسدی
پنجاب دے پنڈاں وچّ بیت رہی ہے
تاں ہی تاں
چھڈیا نہیں اہنے
کسے وی گھر دا اک
کرزئی ہویا باپ
جدوں کتے کلا بیٹھا
سوچیں پیندا کسے دھی دا بابل
ایہہ خدکشی لے جاندی اوہنوں
اوہدی بانہہ پھڑ کے
کسے کونے پئی مونو دی شیشی کول
جاں کھیت موٹر 'تے لگی ٹاہلی کول
اس تڑپھدے جسم نوں ویکھ کے
بڑا کھڑ-کھڑا کے ہسدی
ایہہ خدکشی،
میں ہن چپّ ہاں
'تے سوچ رہاں
کہ کنی کو عمر ہوویگی
اس خدکشی دی
کتے ایہہ امر تاں نہیں۔

8. دکھ بھنجنی بیری

بڑی کرما والی اے توں
جو تیرا جنم
گورو دے صفتی گھر وچّ
ہویا اے
ہر روز تیری سویر تے شام
گورو دی بانی سندیاں لنگھدی اے
تیرے تھلے کیتا اشنان
سکھاں دی پراپتی کراؤندا اے
تینوں لگیا پھل وی
بانی جناں مٹھا
'تے آنند بھربھور اے
دوروں نیڑیوں آئی سنگت لئی
تیری چھاں
گورو دا مہر بھریا ہتھ ہے
دکھ بھنجنی بیری
توں بڑی کرما والی اے۔

9. کھیت

ہوئی جاندے سنے ہن ویکھو پنڈاں والے کھیت بئی،
زندگی ہتھوں جاوے کردی بن مٹھی والی ریت بئی۔
وچے رہِ گئی بینک دی قشط تیجی تارنی،
دھمکیاں بھرے گیڑے اتوں ماری جاندا سیٹھ بئی۔
سوچدیاں لنگھ جاندی ساری ساری رات ہن،
پیروں اتے ہووے نہ ہن منجے والا کھیس بئی۔
مٹی نال گھلدیاں ہو گئے ہاں مٹی اسیں،
شاہوکار آکھے مٹی ساری پاؤ میرے پیٹ بئی۔
آئے دن جتھیں دا ہن جٹّ پیا مردا،
میں سنیا ہے نام اوہدا پنجاب پردیش بئی۔
وٹاں اتے تردیاں ہن پئیاں خدکشیاں،
شیشی سپریء دی کوئی لبھے نواں بھیس بئی۔
اج انجھ کیوں ہے مردا انداتا دیش دا،
سنو کوئی پکار ایہدی کیوں بیٹھے منہ لپیٹ بئی۔

10. عمروں ودھ سیانا کر 'تا اوکھے آئے راہاں نے

عمروں ودھ سیانا کر 'تا اوکھے آئے راہاں نے،
سچ جھوٹھ دا کیتا نطارہ وڈیاں دیاں صلاحاں نے۔

لکدا رہا جس توں سجنا میں عمر ہی ساری،
لیا اسے اگے کھڑا ہے کیتا مینوں میرے گناہاں نے۔

آواز دلاں دی پہنچی ہے کوئی اڈیکے پرلے پتن،
پر دے مٹھا زہر ڈوبیا اپنے کجھ ملاحاں نے۔

من توں مکیا، روح توں مکیا مکیا کلّ جہانوں،
ہے جؤندے دی سوچدی درسائی مینوں میرے ساہاں نے۔

کوئی ہے کھڑدا کوئی ہے سڑدا کوئی پیا ہے تپدا،
کسے نوں زندگی وی تاں دتی ہے رکھاں دیاں چھاواں نے۔

منیا کہ سبھ رشتے ہی ہو گئے نے اج پیسے دے،
پر گلوکڑی وی تاں دینی ہے میریاں دو باہاں نے۔

سمیں توں پہلاں کجھ نی ہونا لکھ کرو تدبیراں،
"تکیپر" تینوں جؤندے ہے رکھنا کسے دیاں دعاواں نے۔

11. تہاڈا سکول

بچیو خوب تسیں کرو پڑھائیاں،
ماپیاں دیاں ویکھو دعاواں آئیاں۔

ہن اٹھ سویرے تسیں کرو اشنان،
متھا ٹیک گورو نوں تسیں لوو گیان۔

پھر ماپیاں دے تسیں پیری ہتھ لاؤ،
ہسدے ہسدے تسیں سکول پھر جاؤ۔

ہن وچّ جماعت دے تسیں کرو پڑھائی،
پچھو ادھیاپک نوں جے سمجھ نہ آئی۔

بڑی اڈیک جہدی سی ادھی چھٹی آئی،
کھانا کھان توں پہلاں کرو ہتھ صفائی ۔

پھر اک کھیڈن دا پیریئڈ آیا،
سچی اک دوجے نوں اسیں بڑا ہسایا۔

ہن جماعت ساڈے سی میڈم جی آئے،
اہنا نے سانوں سی کجھ پاٹھ پڑھائے۔

سمیں بعد ہی تھوڑھے اک گھنٹی وجی،
پھر گھر جاون دی سانوں تیزی لگی۔

بچیو روز تسیں جائیو سکول،
کلّ نوں پھر تسیں آئیو سکول۔

12. کتاباں

پڑھو کتاباں گیان ودھیگا،
بنو سیانے مان ودھیگا ۔

کتاباں توں بنا ہے کمرہ،
جویں پھلّ توں بنا ہے غملا۔

کتاباں ساڈیاں دوست پکیاں،
اہنا نال نے گلاں سچیاں۔

کتاباں نوں نہ کدے وی پاڑو،
اہنا نوں نہ اگّ وچّ ساڑو۔

اہنا نال اسیں دوستی پائیے،
راہ زندگی دے سدا سوکھے لنگھائیے۔

وچّ تحفے دے اسیں دئیے کتاباں،
اک دوجے توں سدا لئیے کتاباں۔

13. گورو ولّ نوں

کوئی آؤندا ننگے پیریں تے کوئی آؤندا اے سر ڈھکّ کے،
پر ہن تاں کوئی آؤندا نہی سر تلی تے رکھ کے ۔

میں پڑھے 52 حکم نامے ایہدا تاں کتے وی ذکر نہی،
پتہ نہی کون ٹکا گیا سورما اس کڑی دی اکھ تے ۔

نہ ملّ پایا شہیدیاں دا نہ گلّ کسے نے منی،
ویکھو ڈاکے اج وی پئے وجدے اک غریب دے حق تے۔

ایہہ مصیبتاں تے تکلیفاں کیوں بس میرے لئی ہی بنیاں،
میں دو ٹائم پاٹھ وی کردا دیواں الامبھے گورو نوں اکّ کے۔

جنہاں پائیاں شہیدیاں انھا دسو کی سی گورو توں منگیا،
اسیں منگیئے بھوکھ اولاد دا 10 روپئے گولک تے رکھ کے۔

اج ویکھ کلغیاں والیا کی کیتا پگّ تیری دا حالَ،
آپے اک دوجے دی لاؤندے نے پھوکے ہنکاراں دے وچّ ڈکّ کے۔

14. خط

ایہہ جو میں تینوں خط پا رہا ہاں
اے میرا آخری خط اے
ہن تکّ میں تینوں جنے وی خط پائے
اہنا وچّ تیرے پیار دا
'تے تیرے حسن دا ذکر ہندا رہا
پر اس آخری خط نوں میں
کجے وچّ سمندر بنا کے بھیج رہا ہاں
مینوں یقین ہے اے خط پڑھ کے تینوں
پہلاں والے سارے خط بھلّ جانگے
اس خط دی اک ایہہ وی خاصیت ہے
کہ توں اس خط نوں
بناں پلکاں جھپکے اکو وار پڑھ لوینگی،
'تے میں اس گلّ دا پکا اقرار نہی کر سکدا
کہ خط نوں پڑھ کے تیری اکھ وچّ ہنجھو آوے جاں نہ آوے۔
ہن بس کراں میں خط دے باہر والیاں
گلاں کرنیاں
تے لکھ دیواں میں تیرے تے میرے پیار نوں دو شبداں وچّ
"اج توں امتحان شروع اے
تیری اڈیک تے میرے ساہاں دا"
ویکھدیاں پہلاں کون مکدا ہے
تیری اڈیک، جاں میرے ساہ۔

15. سوچ

میں جاندا ہاں
بھگت سنگھ نے سانڈرس نوں
گولی ماری سی
'تے میں ایہہ وی جاندا ہاں
کہ بھگت سنگھ نوں
کتاباں نال محبت سی
پر ہر وار میری سوچ
بھگت سنگھ دے
پستول تے کیوں رک جاندی ہے
اس دیاں پڑھیاں ہوئیاں کتاباں تکّ
کیوں نہی پہنچدی
اس پچھے کس دی سوچ
کم کر رہی اے
مینوں کجھ سوچنا پویگا
نہیں تاں وپارک ٹولیاں نے
نوجواناں اگے بھگت سنگھ دا صرف
ہتھیاربند اتہاس ہی پیش کرنا ہے۔