Kissa Dhol-Sammi Karim Bakhsh

قصہ ڈھول-سمی کریم بخش

قصہ ڈھول بادشاہ ملک روم

اول حمد خداوند تائیں جو ہے مالک سبھ دا ۔
بے پرواہ بے انت الاہی جو چاہو سو کردا ۔
دیکھ محمد دنیاں اتے آیا آخر واری ۔
روز قیامت بخش کریگا عالم خلقت ساری ۔
بغداد آہا اک شہر سنیندا اندر روم ولایت ۔
دجلا اتے پھرات وچالے راوی دین روایت ۔
ڈھول آہا اک اس ملک وچ کردا سی بادشاہی ۔
راج حکومت لشکر فوجاں جتنے گرد نواحی ۔
لشکر انت حسابوں باہر انت حساب نہ آوے ۔
دیکھ اجیہا عادل حاکم شیر پیا شرماوے ۔
ایڑ باجھ ایالیں سنا ایویں پیا چریندا ۔
شیر تے بگھیاڑاں والا نہ کوئی خوف کریندا ۔
چور اچکے جانی پھاسک چھوڑ نسے بدکاری ۔
ملکاں اندر عمل آبادی راضی رئییت ساری ۔
نہ کوئی ظالم ظلم کریندا نہ کوئی کرے خرابی ۔
باز آئے بدکاراں ولوں جتنے شور شرابی ۔
کھانکہاں دا انت نہ کوئی باغ بہشت بہاراں ۔
ہر ہر روزہ اتے اڈن ابابیل دیاں ڈاراں ۔
شہر روزہ دے ناں اندر ذکر خداوند والا ۔
بہت اجائب سوہل منارے روشن شہر اجالا ۔
باغاں اندر بلبل بولے نیہراں چوک ہزاراں ۔
کمری کوئل اتے رل کوکن مور چکور ہزاراں ۔
صبح صادق تے بہت سویرے آن کھڑے پھل تازے ۔
بھور پھلاں دی کرن خوشامد گونجن بھور دراجے ۔
کرم بخش ایہہ چھوڑ اتھائیں طرف دمسکے جائیں ۔
حالَ احوال سمی دی طرفوں کر اظہار سنائیں ۔

رانی سمی دی کڑمائی ہونی بادشاہ ڈھول نال

شیہر دمسکے اندر ہوئی سندر سمی رانی ۔
حسن اجیہا ثانی پریاں بڑی اصیل سوانی ۔
گوئیا حور بہشتوں ڈھٹھی اپر دنیاں فانی ۔
شکل اجیہی چھوٹی عمرے نہ کوئی اسدا ثانی ۔
آن پوند وسال ہویا پھریا ہور زمانہ ۔
ڈھولے نال منگائی سمی ونڈیا کل خزانہ ۔
بھین بھرا قبیلہ سارا باقی یار پیارے ۔
سنکے دین مبارک بادی لشکر فوجاں سارے ۔
سمی سنیا باپ میرے نے ڈھولے نال منگایا ۔
سگن چھہارا لیکے لاگی گڑھ بگدادے آیا ۔
جاں دربار شاہزادے لتھا کہے مبارک بادی ۔
لایا سگن شاہزادے دے منہ لکھ لکھ ہوئی شادی ۔
اج خوشی صد باجے بجے پھریاں ہور بہاراں ۔
اک نوں اک مبارک دیون خوشیاں ہوئیاں یاراں ۔
خوشی ہوئی سبھ ملکاں اندر ساریاں شہر بازاراں ۔
گھاس زرائت کئی پھل تازے اندر جنگل باراں ۔
لاگی دے کے سگن چھہارا پھیر پچھانہ سدھایا ۔
خلقت شاہی سدھا رستہ شیہر دمسکے آیا ۔
صبح صادق سمی اگے کہے حقیقت ساری ۔
کی تعریف حسن دی آکھاں صورتَ شکل پیاری ۔
حسن شرابی بہت زیادہ چمکے چند نورانی ۔
گویا یوسف پیدا ہویا پھیر زمین تے ثانی ۔
عمر اوایٔل حسن زیادہ شاہ کھشباش شکاری ۔
عالم علم توں رہت زبانی صورتَ شکل نیاری ۔
تیری اس دی مورت مولٰی اکے وقت بنائی ۔
اکو جیہی شکل عجوبہ فرق ن رتی رائی ۔
سنکے بہت خوشی وچ آئی سمی سندر رانی ۔
لوں لوں عشقَ ڈھول دا دھایا عاجز ہوئی نمانی ۔
ایس کھشکھبری سنکے سمی عاشق بے خود ہوئی ۔
دیہن عشقَ دا غالب ہویا خبر نہ جانے کوئی ۔
رانی پئی تڑپھے ترسے رووے تے کرلاوے ۔
نہ کچھ پیوے کھاوے بولے ظالم عشقَ ستاوے ۔
ایسے حالَ اندر اوہ ہوئی کملی اتے شدائی ۔
رات آرام نہ بے درداں رزق مہار اٹھائی ۔
گئی گواچی خوشی جہانوں جند دکھاں تھیں رجی ۔
دسدے شیہر دپیہر ویلے آن عشقَ دی وجی ۔
عشقَ قصائی شیر سپاہی آن سرہانے گجے ۔
خبر ہوئی سبھ سحر بازاراں ڈھول عشقَ دے وجے ۔
ظالم عشقَ چڑھائی سولی آن دوپہر ویلے ۔
گرمی عشقَ زمین تپائی آن جلے سبھ بیلے ۔
گرمی فرش زمین تے ہوئی صد انسان حیواناں ۔
پاڑے شیر بگھیلے نٹھے ہرن نٹھے لے جاناں ۔
دھوں زمین آسماں اندر امبر انبار سیاہی ۔
بھٹھی عشقَ تپیون عاشق جتنے گرد نواہی ۔
اوڑک اک غلام سمی نے نمک حلال بلایا ۔
کریں حلال نمک اج میرا ایوں کر آکھ سنایا ۔
عشقَ ڈھول دا میرے اتے بنھ گھٹاں آ چڑھیا ۔
جتنا مان حسن دا کردی عقل سنے لٹ کھڑیا ۔
جے توں نمک حلال کریں اج تاں میں تیتھوں واری ۔
ایہہ احسان ادا نہ کرساں اندر زندگی ساری ۔
بھیت میرے تھیں واقف ہیں توں اول آخر جانی ۔
سختی دیکھ گئے نٹھ میتھوں سبھے شے پرانی ۔
دیساں ملک جگیراں تینوں ہور انعام ہزاراں ۔
گڑھ بغداد سنیندا آہا طرف اجاڑ پہاڑاں ۔
اوہ ڈھول منغیدڑ میرا کرے حکومت شاہی ۔
فوجاں لشکر مال خزانے تابیا گرد نواہی ۔
میں تڑپھیندی جان لباں تے اس نوں خبر نہ کوئی ۔
مالی باجھوں باغ ویرانا شاخ ہری سبھ ہوئی ۔
ایہہ لے چٹھی حالَ میرے دی گڑھ بغداد پہنچائیں ۔
دیساں بہت انعام جاگیراں عمر ساری بہہ کھائیں ۔
صاف جواب غلاماں دتا ساتھوں پہنچ نہ ہووے ۔
سنکے صاف جواب اجیہا بہت پشیدا رووے ۔
رووے تے کرلاوے تڑپھے زرد ہویا رنگ پیلا ۔
ہو حیران کھلوتی رانی کوئی نہ ہووس حیلہ ۔
یا رب مولٰی عالی والی مالک عالم فانی ۔
مشکل حل کریں اج میری ڈھول ملے زندگانیں ۔
آخر پکڑ دلیری اس نے قمر اجیہی بدھی ۔
مرنے تھیں کچھ ناہیں ہندا حوص یونہی سر لدھی ۔
پھر ہوا دے اگے لگی عرضاں کرن زبانوں ۔
نام اﷲ دے منّ سنیہڑا ثابت صدق ایمانوں ۔
توں ٹھنڈھی وا جہاناں اندر دورہ کریں چپھیرے ۔
مشکل پیش مصیبت آئی یاد نہیں کچھ تیرے ۔
ایہہ احسان جے میرے اتے کرسیں نام خدایا ۔
تیرے لایق تونہیں ایہہ کرسیں عالی ڈیرہ پایا ۔
جے توں میرا ایہہ سنیہڑا بگدادے پہنچاویں ۔
کریں احسان جے میرے اتے عوض خدا تھیں پاویں ۔
حالَ میرے دی خبر پہنچاویں تاں پھر وائے جیواں ۔
جو سر میرے اتے ورتی سبھ کچھ آکھ سناویں ۔
آکھیں بہڑ لویں سبھ خبراں شہر دمسکے جاویں ۔
سمی رانی تیرے باجھوں رات دن کرلاوے ۔
ذرا آرام نہ وانگ بے درداں رووے تے غم کھاوے ۔
نہ کجھ کھاندی نہ کجھ پیندی رو رو مارے چیکاں ۔
عشقَ تیرے وچ بدھی بیٹھی توں کیوں لاویں لیکاں ۔
آن پہنچ میرے تے جلدی ڈھول شکین جواناں ۔
تیرے باجھوں لٹ کھڑو کوئی دولت حسن خزانہ ۔
تینوں کجھ پرواہ نہ آہی کی ہے تیری مرضی ۔
پہنچ نام اﷲ دے مینتھے جے ہیں دوست دردی ۔
توں کیوں دلوں وساریں بیٹھا باجھ گناہ تقصیروں ۔
چھٹی عشقَ اندھیری سر تے اﷲ دی تقدیروں ۔
کھوہل جواب واؤ نے دتا نہ ہاں چاکر تیری ۔
ن کوئی تماں دولت دا مینوں ایہو مرضی میری ۔
اجو سنیہڑا تیرا لیکے قاصد نام سداواں ۔
بھلکے ہور سنیہڑا دسے کی میں آکھ سناواں ۔
وس لگے تے ہور کسے نوں حالَ احوال سناویں ۔
میرے مان اتے نہ بیٹھیں مت اوڑک پچھتاویں ۔
میں ہوا نہ یار کسے دی نہ کوئی دوست میرا ۔
تابیا حکم الاہی اندر پھرساں چار چپھیرا ۔
تاں پھر روون لگی شاہزادی سنکے ایہہ سنیہڑا ۔
ہن میں خبر ڈھول دی تائیں بھیجاں قاصد کیہڑا ۔
ایسے حالَ اندر اوہ کردی کئی ہزاراں حیلے ۔
بیٹھی پیر شہید مناوے کئی بزرگ وسیلے ۔
رات آرام نہ وانگ بے درداں رووے تے کرلاوے ۔
راتیں نیند نہ وانگ بے صبراں نہ کچھ پیوے کھاوے ۔
ماتم کرے وچھوڑے والا رات دن پئی رووے ۔
بے درداں نوں خبر نہ کوئی نین ہنجھو بھر دھووے ۔
ایس وچھوڑے نالوں ربا موت چنگیری مینوں ۔
میلیں خدا پیوند وسالے ایہہ سبھ فرصت تینوں ۔
یوسف نوں یعقوب ملایا آدم ہوا دوویں ۔
یونس امن امان بچایا پیٹ مچھی دے اوویں ۔
ابراہیم چکھا دے اندر آن ہوئیاں گلزاراں ۔
اسمٰعیل جبیہ اﷲ توں چھریاں تیز تراراں ۔

جانا بادشاہ ڈھول دا آہو (ہرن) دے نال
دمسک نوں خاص ملن رانی سمی نوں

کریم بخش ایہہ چھوڑ اتھائیں ڈھول احوال سنائیں ۔
حالَ احوال سمی دی طرفوں ڈھول اتے لے جائیں ۔
ڈھول شاہزادہ چھوٹی عمرے کردا عیش بہاراں ۔
سیر شکاری شیر شرابی اندر دوست یاراں ۔
کرے شکار شکاری مرگاں اندر جنگل باراں ۔
شوق شکار آہا دن راتیں چھوڑ بیٹھا سبھ کاراں ۔
وسری سرت شاہی دی طرفوں کرے شکار شکاری ۔
ریتاں اندر پئیں خرابی اجڑ سدھاوے ساری ۔
شاہی اندر شاہاں باجھوں آن اندھیرا ہویا ۔
سنا ملک ولایت خالی پھیرا ظلم کھلویا ۔
روز شکار جنگل وچ کردا مارے ہرن ہزاراں ۔
دیکھ پرندے عاجز آئے دور سدھائیاں ڈاراں ۔
پہاڑی شیر بگھیلے نٹھے لے لے جان پیاری ۔
چھوڈ ولایت مسافر ہوئے چھوڈ نٹھے اک واری ۔
اک ہرن رلیندا ہرنیں لیکے طرف دمسکے آیا ۔
چھوڈ ولایت بے وطن مسافر جان حیات لیایا ۔
آن جمیل دمشک دی اندر کیتا اوس ٹکانا ۔
آن لگا جی دیس پرائے بھلا وطن پرانا ۔
وکھت پئے نوں وطن چھٹیندا ایویں کوئی نہ چھوڑے ۔
دیسوں کڈھ کرے پردیسی کون تہریراں لوڑے ۔
گئی غمی تے شادی آئی لگے چرن چپھیرے ۔
اک دن چردے پھردے آئے باغ سمی دے نیڑے ۔
دیکھ پسند بغیچے آیا کردے آن اتارا ۔
کھاون باغ جوئی دل چاہے اجڑ گیا اوہ سارا ۔
مالی جا سمی تے کہیا نال بلند اواجے ۔
باغ ویران کیتا کل سارا توڑ سٹے پھل تازے ۔
ورج رہا بے خوف چریندا کیتا باغ ویرانا ۔
خبر نہیں کی من آہا ملیا دیس بگانہ ۔
ہو بے ترس اجاڑن شاخاں نہ کچھ خوف کریندے ۔
کھاون پیون کرن بہاراں انچنچیت پھریندے ۔
غضب دلے سمی دے آیا بہندی ہو مردانہ ۔
کون کوئی اوہ باغ اجاڑے ہوکے مرگ بگانہ ۔
بدھی قمر تیاری کیتی آئی باغ نواہی ۔
پکڑ لئے اوہ مرگ مسافر ہوکے شیر سپاہی ۔
پا زنجیراں بے درداں پھڑیا بنے ہنے دوالی ۔
بھجّ نسن دی جا نہ کوئی نہ وارث نہ والی ۔
روون تے کرلاون دوویں مرگ نمانی ۔
پھڑیا کون چھڈاوے دردی رو رو کرن کہانی ۔
وطن بگانہ آکڑ کیہی آن دکھاں لڑ پھڑیا ۔
اک بے وطن دوجے تکسیری دن گردس دا چڑھیا ۔
اگے وطنوں ڈھول نکالے تاں ایتھے نٹھ آئے ۔
ایتھے ایہہ قضیہ پے گیا وطن بدیس پرائے ۔
سمی کیہا ڈھول اجیہا توں کیوں نام پکاریں ۔
وطنوں ڈھول نکالے کیونکر توں کیوں نام چتاریں ۔
کیہا ڈھول شاہزادہ آہا گڑھ بغداد دا والی ۔
فوجاں گھوڑے انت نہ کوئی بخشے مولٰی والی ۔
شوق شکار اندر دن راتیں کردا ڈھونڈ پکاراں ۔
باجھ شکاروں نہ کچھ بھاوے اندر جنگل باراں ۔
مار کھڑے سبھ ہرن چپائے ہور ہزار بگھیلے ۔
چھوڑ نٹھے گھر بار پیارے سنجے جنگل بیلے ۔
دیکھ اجیہی جان پیاری تاں ایتھے چل آئے ۔
آن ہوئے در تیرے قیدی ملک بدیس پرائے ۔
نہ کوئی مان وطن دا سانوں نہ کوئی دولت پائی ۔
نہ کوئی یار پیارا سنگا آن پھسے وچ پھاہی ۔
تکیہ مان خدا تے ڈوری ہور نہیں کوئی حیلہ ۔
نہ کچھ نیڑے وطن اساڈی نہ کوئی یار وسیلہ ۔
چھڈدے نام خدا دے سانوں کھا کر ترس ربانا ۔
چلے جاوانگے شہر تیرے تھیں کریئے ہور ٹکانا ۔
سمی کیہا چھوڑ دیاں تد جیکر ڈھول ملاویں ۔
جیوں کر پہنر لگے تجھ تیری اوویں نال لیاویں ۔
تاں پھر مرگ الائی وارتا ایہہ سبھ ہرنی اگے ۔
باجھوں ڈھول نہیں چھٹکارا واہ نہ کوئی لگے ۔
جے ایہہ مرضی ہووے تیری تاں میں ات ول جاواں ۔
جیوں کر پہنچ لگے کجھ میری اوہنوں نال لیاواں ۔
ہرنی کیہا ہو مردانہ جے رب آس پجاوے ۔
جیکر سمجھ شکاری لالچ مگر تیرے چل آوے ۔
تاں پھر مرگ تیاری کیتی ہو دل شیر سپاہی ۔
کئی کوہاں دا پینڈا کرکے آیا شہر نواحی ۔
آ دربار ڈھول دے لتھا کہے حقیقت ساری ۔
دنیاں اتے قسمت مندی آئی ساڈی واری ۔
چھوڑ گئے ہاں ملک قدیمی خوف تیرے دے مارے ۔
ڈردے جان سلامت لیکے پہنچے کسے کنارے ۔
جا زمین دمشکے اندر کیتا اساں ٹکانا ۔
دیکھ اجیہا ملکھ اجائب بھلا وطن پرانا ۔
جنگلاں اندر گھاس زرائت میوے باغ بہاراں ۔
کھان پین نوں نیامت رب دی ہور طعام ہزاراں ۔
شہر دمشک اجیہا سوہنا وانگ بہشت بنایا ۔
باغ بغیچے نیہر نورانی تال سرائے کھدایا ۔
باغ نہراں دی کل مالک سمی سندر رانی ۔
شکل اجیہی چھوٹی عمرے نیک اصیل سوانی ۔
اسیں بھی اک دن تردے پھردے پہنچے باغ نواحی ۔
باغ دوالے پھردی چونکی بیٹھے ہوندے سپاہی ۔
دل وچ آیا دا لگے تاں سیر چمن دا کریئے ۔
دیکھ اجیہا اگا پچھا کھوہل بوہا جا وڑیئے ۔
اک دن داؤ اجیہا لگا باغ اندر چل آئے ۔
کھا کھا باغ ویران کیتا جس شے نوں دل چاہے ۔
دیکھ اجیہا باغ ویرانی مالی سانوں پھڑیا ۔
بندھا نال زنجیراں سخت اجیہا کڑیا ۔
پھڑ کھڑیا جاں پاس سمی دے تاں اس قید کرائے ۔
قید رہو نہ ہوگ خلاصی باجھ ڈھول تھیں آئے ۔
تاں میں آیا پاس تہاڈے کھاکر ترس ربانا ۔
تیرے باجھ نہیں چھٹکارا نہ کچھ اساں ٹکانا ۔
تاں پھر رحم شاہزادے آیا ہو ٹریا ہمراہی ۔
چھڈ ٹریا گھر بار وطن نوں راج حکومت شاہی ۔
چھوڈ وطن بے وطن مسافر سننجے مال خزانے ۔
وسری سرت شاہی دی طرفوں پہنچا دیس بیگانے ۔
منزل منزل پینڈا کر کے شیہر دمسکے آئے ۔
صبح صادق نوں باغ سمی دے ڈیرے آن لگائے ۔
مالی جا سمی تے کوکے آن ہوئے فریادی ۔
نال حقارت مجازی بنکے آن لتھے بنادی ۔
کہیا باغ اندر اک آیا سوہنا یوسف ثانی ۔
قیدی ہرن لیایا اسنوں صورتَ دا لاثانی ۔
نام آہا اس ڈھول شاہزادہ گڑھ بگدادوں آیا ۔
روشن چند دپیہرے چڑھیا باغ بہشت سجایا ۔
سمی بہت خوشی وچ آئی سنکے ایہہ سنیہڑا ۔
دل وچ شوق عشقَ دیاں لیہراں وقت اجیہا کیہڑا ۔
مویاں پھر ہیاتیں ہوئی آن کھڑے پھل تازے ۔
گاواں نال سہیلیاں رلکے سوہنی نال اواجے ۔
آ وڑی وچ باغ چمن دے ڈٹھا ڈھول شاہزادہ ۔
دیکھ اجیہا راضی ہوئی مکہ اسبل کعبہ ۔
دیکھدیاں ہی ششت نیناں دی ہر دو طرفوں لگی ۔
عشقَ اندھیری گھمنگھیری آن دوہاں تے وگی ۔
پا گلوکڑی راضی ہوئے مولٰی آس پجائی ۔
پین شراب کباب نوالے سید نیناں جائی ۔
ہرن کہیا ہن چھڈو سانوں بخشو جان اساڈی ۔
چھڈو نام اﷲ دے سانوں پجی آس تساڈی ۔
تاں پھر قیدوں ہوئی خلاصی چھٹے مرگ نمانے ۔
چھڈدیاں سار گئے نس دوویں پہنچے اوس ٹکانے ۔
وسو رسو کرو بہاراں عیش بہاراں تھیوؤ ۔
کھاؤ چکھو نیامت لذت آب وسالے پیوؤ ۔
سنیاں ماں سمی دی آیا میرا ڈھول جوائی ۔
ویکھن کارن ڈھول شاہزادہ باغ ونے چل آئی ۔
دیکھیا اس جوائی بیٹھا صورتَ چند نورانی ۔
دیکھ دوہاں دل راضی ہویا صورتَ دا لاثانی ۔
اسے وقت منگایا قاضی عقد دوہاں دا کیتا ۔
ڈھول شاہزادے سمی رانی باغ حوالے کیتا ۔
کریم بخش کر یاد الاہی پچھلا حالَ سنائیں ۔
ستہاں کوہاں دا پینڈا کرکے گڑھ بغداد دے آویں ۔

ڈھول بادشاہ دے پچھوں راج وچ خرابی ہونی

گڑھ بغداد دے اندر ہوئی مگروں ڈھول خرابی ۔
شاہی اندر پیا اندھیرا بجھی مثال متابی ۔
ڈھول شاہزادے دا اک چاچا ایہمد نام سداوے ۔
سنکے بہت خوشی وچ آیا پیر شہید مناوے ۔
جس دن ٹریا ڈھول شاہزادہ نال اس مرگ نمانے ۔
دھولر باغ بہاراں ملے مگروں ایہمد کانے ۔
بنھ کھڑے سبھ لشکر فوجاں راج حکومت شاہی ۔
کڈھ گھراں تھیں باہر کیتی ڈھول راج دی مائی ۔
پکڑ لیا سبھ ایہل وزیراں فوجاں لشکر سارے ۔
مل لیا سبھ راج حکومت باغ محلّ منارے ۔
بن بیٹھا اوہ عادی مالک دیکھ جویں رب چاہے ۔
رانیاں کڈھ گھراں تھیں باہر پائیاں دیس پرائے ۔
ہوکا اتے منادی کیتی اندر شہر بازاراں ۔
جو کوئی طعام کھلاوے ایہناں میں پھڑ اسنوں ماراں ۔
جو کوئی دردی میرا آہا ایہناں سخت دکھاوے ۔
دیساں اس توں ملک جاگیراں بڑا مراتب پاوے ۔
ٹھوٹھے ہتھ پھڑائے ظالم کہے گدائی کراؤ ۔
منہ سر کالا کھوتیاں اتے ہر ہر گلی پھراؤ ۔
ہرگز خیر نہ پاوے کوئی ایویں آکھ ٹھگاندے ۔
بال ایانے مگر لوائے خاک پئے سر پاندے ۔
ڈھول شاہجادے دا اک طوطا سندر نام سداوے ۔
علم ہنر وچ شوخ اجیہا افلاطون کہاوے ۔
پکڑ لیا اوہ سندر طوطا کرکے حکم ہگانا ۔
بیٹھا نال بنایا تیرے ویکھو غضب گیبانا ۔
چوغا چوری بند کرائی ترس مرے بن پانی ۔
تڑپھے تے کرلاوے اوہو عاجز جان نمانی ۔
چوری مکھن کھاون والا کس کجیئے منہ آیا ۔
آکھ ن بھیجی موت جنابوں ریا بار کھدایا ۔
سختی دیکھ اجیہی ظالم موت کدی نہ آوے ۔
تختوں جاں زمین ڈھٹھے دیکھیا مول نہ جاوے ۔
زلک اماماں نالوں دونی بہت ایہناں نے کیتی ۔
دولت راج حکومت ساری اس کانے کھوہ لیتی ۔
اگلا فرش حکومت والا سبھ کجھ پکڑ اٹھایا ۔
حکم اتے سدھ ضرب حکومت اپنا آپ چلایا ۔
اگوں طوطا رو رو کردا دل دے اندر جھیڑے ۔
یا رب خبر ڈھول دسیں دیس وطن ہے کیہڑے ۔
مائی سنیاں بچن اجیہا ڈھول میرے دا طوطا ۔
کہندی خط توں لے جا میرا توں کس نال پروتا ۔
کہندا تیرے نال بنایا ترس مویا بن پانی ۔
دسیں حالَ حقیقت اپنا آکھ سنائیں کہانی ۔
رو رو حالَ سناون لگی کردی گریا زاری ۔
پہنچ توتیا جلد ڈھول تے بنی مصیبت بھاری ۔
طوطا کہندا ہولی ہولی اچی بول نہ مائی ۔
کھولھ رسی توں پیر میرے تھیں پہنچاں دیس پرائے ۔
پیروں کھولھ تڑائی رسی آپ گئے نٹھّ اوویں ۔
باہر شہر تھیں چپ چپاتے نکل گئے اوہ دوویں ۔
شہروں باہر کنارا کرکے اوہلا مل ٹکانا ۔
لگے کرن صلاحواں بھکھے جو کچھ وقت وہانا ۔
طوطا کہندا توں سن مائی میں ہن آپو جاواں ۔
ڈھونڈاں شہر زمی دے اندر پہنچ لگے لے آواں ۔
توں جاہ سونپ خدا نوں نالے نہ کر گریا زاری ۔
بادشاہاں دکھ پیندے آئے سنیاں اتنی واری ۔
ایہہ تقدیر اماماں اتے دیکھ جیوں کیو آئی ۔
ترس مرے بن پانی ٹھنڈے توں کیوں روویں مائی ۔
صبر کریں تک شکر الاہی من رجا ربانی ۔
کریم بخش چھڈّ خیال اجیہا نہ کر طول کہانی ۔

طوطے دا دمشک نوں جانا اتے گھیریا جانا
رستے وچ ملنا ڈھول بادشاہ نوں

طوطا شہروں باہر آیا تھوڑی منزل جاوے ۔
اک موزی دشمن اے خبر احمد تیک پچاوے ۔
کہندا ظالم احمد اگے میں جسوس کہاواں ۔
جو کچھ خبر پوشیدہ آہی میں سبھ آکھ سناواں ۔
تیرا راج اجیہا سانوں کویں کویں ہتھ آیا ۔
ڈھول سنیندا نہ مڑ آوے اس بہتا ملک لٹایا ۔
ویکھ کتے اوہ سندر طوطا جو پھڑ قید کرایا ۔
لین گیا اوہ ڈھول روم تھیں ایہہ سبھ آکھ سنایا ۔
کرو علاج کوئی اجیہا رستے اندر مارو ۔
باج لومبڑ سبھ شیر بگھیلے پکڑن نٹھے یارو ۔
کیتی آن تیاری ظالم واؤ بدل تھیں گجے ۔
فوجاں گھوڑے تے سبھ لشکر اگے پچھے لگے ۔
جا لیا اوہ عاجز طوطا گھیر کھلوتے سبھے ۔
توپاں تیر تفنگ بندوقاں ویکھکے مارن لگے ۔
طوطا اڈدا اڈدا کینہدا توں سن ایہمد کانے ۔
فوجاں لشکر لے کے ٹریا اپر ایس نمانے ۔
جیکر بڑا بہادر ہیں توں نیک ستارے والا ۔
آ لین دے ڈھول میرے نوں پکڑ کرے منہ کالا ۔
ویکھ اچمبی آکڑ تیری گردن پکڑ مروڑے ۔
کانی اکھ جو لمی داہڑی ایہہ سبھ پھڑکے توڑے ۔
مینوں مار نہ سکیں ہرگز میں پرند اڈاری ۔
آ مڑ باج آ اس گلوں نہ کر مول کھواری ۔
مڑ کے سمجھ کریں لکھ طوبہ اپنا آپ پچھانی ۔
ظلم کریں تاں کیہر خدا تھیں دوجی بھی اکھ کانی ۔
دھاوا اس نمانے اتے اے بے شرم حراماں ۔
گز اوہلے جاں پتھر ماریں واہ نئیب کلاماں ۔
توں کیوں فوجاں لشکر لیکے مینوں مارن آیا ۔
میں کجھ اجیہی گل نہ کیتی نہ کجھ ہور گوایا ۔
ہرگز باج نہ آیا موزی اوہ مکار حرامی ۔
کہندا مارے باجھ نہ مڑساں مینوں بہت ندامی ۔
آخر گھیر لیا اوہ طوطا پیش نہ کوئی جاوے ۔
فوجاں نال کی وٹت آئی لک چھپ جان چھپاوے ۔
طوطے دی جد کلمل آئی کہندا یا رب سائیں ۔
تیرے باجھوں کوئی نہ میرا مینوں آپ بچائیں ۔
ویری بہت اکیلا طوطا گھیر لیا وچ باراں ۔
طوطا اک نمانا کلا ویری لکھ ہزاراں ۔
طوطا تک رہیا کوئی لبھے اوہلا اوٹ ٹکانا ۔
آن بنی نوں تھاؤں نہ کوئی دیکھو ربّ دا بھانا ۔
اوڑک تھک رہیا اوہ طوطا توت اتے آ چڑھیا ۔
دیکھے کھوڑ اجیہی ڈونگھی پکڑ دلیری وڑیا ۔
رو رو کھوڑ اندر اوہ طوطا کردا گریا زاری ۔
ٹال بلا اجیہی مگروں یا رب مولٰی باری ۔
دشمن ظالم میں تھیں ڈاڈھا میں وچ زور ن کوئی ۔
پکڑ لویگا توت وڈھاکے ایہہ مندی گل ہوئی ۔
پہنچی عرض جناب الاہی سنیاں آپ ستاری ۔
حکم ہویا مینہہ آوے بہتا لتھے کیہر قہاری ۔
ذرا دیر نہ بارش کیتی عبر گھٹاں لے چڑھیا ۔
چمکی آن دپیہرے بجلی طبق زمیں سبھ سڑیا ۔
بارش آن لتھی سنگ گڑیاں وائے اندھیری وگی ۔
مار لئی سبھ فوج موزی دی اک پل دیر ن لگی ۔
پل وچ مار گوایا لشکر ملک تباہ آ ہویا ۔
ایہمد اوٹ لباں تک پجیاں اوہلا دیکھ کھلویا ۔
طوطا کھوڑوں نکل اگاڑی مارے آن اڈاری ۔
ایہمد باجھ نہ رینہدا کوئی فوج گئی مر ساری ۔
طوطا کینہدا ایہمد تائیں یار مبارک تینوں ۔
کتھے فوجاں لشکر تیرے مارن والے مینوں ۔
دیکھ جو ظلم ناہک کریندا مولٰی کدی نہ بھاوے ۔
اوہ چاہے تے مچھر کولوں ہاتھی چا مرواوے ۔
احمد رہیا رلیندا اتھے طوطا مار اڈاری ۔
پہنچا شہر دمسکے اندر چھٹی جان وچاری ۔
پھردا شہر دمشکے اندر ڈھونڈ کرے ہر تھائیں ۔
کجھ سوراخ نہ لگے اسنوں ویکھ رہیا ہر تھائیں ۔
آخر بیٹھ گیا اک جگہ ہیٹھ مہلاں شاہی ۔
روندا لیندا نام ڈھول دا کردا یاد الاہی ۔
یا رب ڈھول ملاویں مینوں دسیں پتہ نشانی ۔
بخش مراد میری ایہہ مینوں تاں میری زندگانی ۔
اتنی سختی بکھڑا پینڈا کرکے ایتھے آیا ۔
ملے ڈھول شاہزادہ مینوں یا رب بار کھدایا ۔
بیٹھا ہیٹھ مہلاں جنہاں ڈھول اتھائیں سوندا ۔
کنّ آواز ڈھول دے پہنچی اوویں اوہ لبھ لیندا ۔
کینہدا ڈھول غلاماں تائیں سنیوں حکم اجیہا ۔
دیکھو ہیٹھ مہلاں روندا کون کوئی اوہ کیہا ۔
اوویں دوڑ غلام سدھائے ذرا دیر نہ کردے ۔
کی طاقت جے دیر لگائیے حکم تیرے دے بردے ۔
ڈٹھا حالَ غلاماں ایہدا روندا جارو جاری ۔
پچھیا حالَ غلاماں اسنوں کہے حقیقت ساری ۔
حالَ میرے دی خبر خدا نوں ہور نہ کوئی جانی ۔
باجھوں ڈھول نہیں کچھ سجھدا کی میں کراں کہانی ۔
بہت کہانی لماں قصہ میتھوں کیہا نہ جاندا ۔
عمر وڈی کجھ دانہ پانی تاں رب ایتھے آندا ۔
ویری لکھ ہزاراں دشمن میری جان اکیلی ۔
فرش زمیں تے ڈھولے باجھوں ہور نہیں کوئی بیلی ۔
سنکے سبھ غلاماں ورتھا اگے ڈھول سنائی ۔
حالَ دریدا بہتا چھیڑے بیٹھا وانگ شدائی ۔
سنکو ڈھول اجیہی ورتھا روندا جارو جاری ۔
میں صدقے قربان تیرے توں سندر طوطے واری ۔
طوطا کہندا واہ ناپاکی ڈھول نالائق حراماں ۔
تیرے جیہا نہ جمے کوئی واہ نصیب کلاماں ۔
چھوٹی عمر موت نہ آئی مار لے جاندی تینوں ۔
لکھ شکرانہ جے مر جاندوں نہ دکھ پیندا مینوں ۔
ڈھول کیہا میں خود شرماندا نہ کر بہت خرابی ۔
حالَ احوال ولایت والا دسیں یار شتابی ۔
کی کجھ حالَ ملک دا آہا دس حقیقت ساری ۔
وسدا ہے جاں اجڑ سدھانا جاں کوئی پئی خواری ۔
ماں میری ہے راضی باجی صحیح سلامت جانوں ۔
جیؤندی ہے جاں کوچ کیتی اس فانی ایس جہانوں ۔
باقی حالَ زبانی دسیں جو کجھ مالم تینوں ۔
حالَ حوال آہا جو ورتی آکھ سناویں مینوں ۔
نالے حالَ سناویں اپنا دس حقیقت ساری ۔
ملک میرا کھشباسی رہندا یا کوئی پئی خواری ۔
احمد راضی باجی آہا جانی دشمن میرا ۔
ابتر حالَ تساڈا دسے رنگ سیاح کیوں تیرا ۔

طوطے نے ملک اتے بادشاہت دا حالَ
ڈھول بادشاہ نوں سناؤنا

طوطا آہ ظلم دی مارے روندا جارو جاری ۔
دساں حالَ حقیقت اصلی بیلی آخر واری ۔
جد بگدادوں نکل آیا توں سنیاں عامَ جہاناں ۔
سجن بھی سبھ دشمن ہوئے واہ نصیب کلاماں ۔
نمک حلال کسے نہ کیتا لشکر ایہل وزیراں ۔
اوکھے ویلے ہوئے دشمن ہائے میریاں تقصیراں ۔
دوست دشمن یار پیارے دشمن ہو کھلوتے ۔
دیکھ دیاں دل غیرت آئی روح وچ گیا غوطے ۔
پل وچ ہور زمانہ پھریا دیکھ جویں رب چاہے ۔
توں چھوڑ ملک آیا نٹھ ایتھے بینا دیس پرائے ۔
مگروں ایہمد چاچے تیرے نہ کچھ ہوش سمبھالی ۔
باراں ملک حکومت کرساں دیکھ اجیہا خالی ۔
خالی ملک نہ وارث کوئی سنا نظری آوے ۔
نہ کوئی کرے نزدیک شرارت نہ کوئی جنگ مچاوے ۔
ہے خوش قسمت جاگی میری کیتی رب گپھاری ۔
بادشاہی دی دنیاں اتے آئی میری واری ۔
مل بیٹھا سبھ ملک تیرے جو نال صلاحَ وزیراں ۔
لٹے مال خزانے تیرے بدھا پکڑ امیراں ۔
ڈھاہ سٹے سبھ محل منارے سبھ کچہری خانے ۔
توڑ سٹے سبھ سطر ہیا دے ڈھاہے محل زنانے ۔
طبل خانے سبھ پکڑ گرائے پٹے فرش بازاراں ۔
باغ بہار ویرانا کیتے کمری سنے ہزاراں ۔
خاصالخاص محل تیرے دے وٹائ چا کرائے ۔
تنگ آئی سبھ ریت تیری اجڑ گرد نواہے ۔
کندو تے سبھرائی دوویں شہروں باہر بہایا ۔
منہ سر کالا ہتھیں ٹھوٹھے باجھ گناہ ستایا ۔
میں پرند اڈاری آہا پکڑ پایا وچ گھیرا ۔
مار دتے سبھ ہاتھی گھوڑے عذر نہیں کچھ میرا ۔
اس اگلا فرش حکومت والا کیتا سبھ ورانا ۔
آن اندھیر مچایا اسنے اندر ملک جہاناں ۔

جواب دینا ڈھول بادشاہ نے اتے روانہ
ہونا طوطے نے اپنے ملک نوں

تاں پھر ڈھول کیہا سن طوطے میں وچ دوش نہ کوئی ۔
جیوں کر لیکھ قلم نے لکھیاں اوویں ہویا سوئی ۔
توڑ جواب سندر نے دتا میرا جان نہ ہووے ۔
ملیا صاف جواب طوطے نوں بیٹھ عقلا رووے ۔
رووے تے کرلاوے تڑپھے نیر اکھیں ڈھل آیا ۔
کیو کر دیس وطن گھر پہنچاں یا رب بار کھدایا ۔
اگے تاں نال خوشی چل آیا ڈھولو ملو جندجانیں ۔
ہن تاں ڈھول سنایا مینوں صاف جواب زبانی ۔
پھر کہیا سن ڈھول شہزادے میں اک بات سناواں ۔
کر کجھ واہدا کدوں آوینگا تاں میں ایتھوں جاواں ۔
کیکر کہاں کدوں کو تائیں اس تھیں میں شرماواں ۔
قہقے آیا نال لیاواں ہن میں کیکر جاواں ۔
کہہ دیئیں ماں میری نوں جاکے آکھ سناواں تینوں ۔
ماگھ پھگن جد ختم ہووےگا چیت اڈیکن مینوں ۔
اسو آس نراس ہوکے طوطا کرے تیاری ۔
نہ مید ہویا ہتھ طوطے ٹریا مار اڈاری ۔
ویکھ اجیہا فقراں اندر روندا دھوندا آیا ۔
سختی اتے مصیبت اندر گڑھ بغداد آیا ۔
کندو سنیا سندر طوطا شہر دمشقوں آیا ۔
آپ اکلا آیا کوئی ساتھی ڈھول نہ لیایا ۔
دیکھے آن اکلا طوطا روندا جاری جاری ۔
کہندی دس کی بنی مصیبت سندر طوطے والی ۔
کہندا کجھ نہ پچھو مینوں گل نہ دسن والی ۔
کجھ پرواہ نہ ڈھولا کردا راج حکومت والی ۔
تھک گیا میں منتاں کرکے سبھ احوال سنایا ۔
اوہ بے ترس اجیہا ظالم نال میرے نہ آیا ۔
صد حضور مہمانی کردا مکر فریب بناوے ۔
چیتر رکھ اڈیک ڈھول دی جیکر رب لیاوے ۔
بیٹھی کدی اڈیکوں چیتر میں تے اج لاچاری ۔
پھگن مگروں چیتر آیا لگی آن تیاری ۔

شاہزادہ ڈھول دا اپنے ملک نوں پھیر آ کے سنبھالنا

چڑھدے چیت شاہزادہ آیا پھریا ہور زمانہ ۔
سکی شاخ شگوپھا دتا وسیا دیس ویرانا ۔
خوشی ہوئی سبھ لشکر اندر سنکے راضی ہوئے ۔
احمد سنے وزیر حرامی سن موہرا کھا موئے ۔
سن کھشکھبری رعیت آئی لگیاں ہون تجیماں ۔
دشمن ہوئے مکوپھ جہانوں واہ غفور رہیماں ۔
عمل آبادی ملکاں اندر پھیر نویں سر ہوئی ۔
سکی شاخ شگوپھا دتا جو سبھ اجے موئی ۔
رعیت تے کھشکھبری ہوئی ملک بہار وسیندا ۔
ظالم چور اچکے والا نہ کوئی خوف کریندا ۔
عرض کراں کچھ عاجز تھیواں عاصی بہت ودھیرا ۔
سنکے سخت عذابِ قبر دا ڈردا ہے دل میرا ۔
بخشیں رب عذابِ قبر دی دوزخ پیش نہ پاویں ۔
دنیاں اتوں نجا دے قلماں ساتھ کراویں ۔
دنیاں اتے عزت دیویں شرم حیا کریماں ۔
دیویں رزق بہاراں کریئے دیئیے کجھ مسکیناں ۔
حاکم حکم کرے دن راتیں ایہہ سبھ تیرے تیارے ۔
نون نباب نباب بنائے کرسیں پار اتارے ۔
اصلی پتہ سکونت والا ویکھو ہجر رسالے ۔
عمر میری تاں پہنچی ہوئی پندراں دوناں سالے ۔
اندر روز قیامت لرزے خلقت اعلیٰ ادنیٰ ۔
بخشیں حاجت عدل نہ حاجت امن دا سرکنا ۔