Punjabi Kavita
Devinder Satyarthi

Punjabi Kavita
  

Dharti Dian Vajan Devinder Satyarthi

دھرتی دیاں واجاں دیوندر ستیارتھی

1. امرت کدی کدائیں

کوڑا بکھ دا ساگر
ہر پاسے لہراوے،
ہر ویلے لہراوے؛
امرت کدی کدائیں
بلھیاں نوں چھوہ جاوے ۔

کئیاں دا کنوارہ ہاسہ
بلھیاں وچ لیندیاں روک،
بھاویں کوئی نہ ٹوک؛
کئیاں دے کوارے ہنجھو
اکھیاں وچ لیندیاں بوچ ۔

امرت تے بکھ دوویں
چٹّ گئی ڈونگھی سوچ،
جذبے دی سنکوچ؛
سرگ نرک پئے روون-
جیون لوچ ہی لوچ ۔

2. اجنتا

گپھاں وچ اکرے نے چتر،
دو ہزار ورھیاں دے بڈھڑے
ورتمان دے متر--
اک راجا تے رانی،
داسیاں چور جھلان،
راج-نرتکی نچے،
دور کھڑی مٹیار کوئی
انگلی رکھ ٹھوڈی تکے؛
جوبن متیاں راج-بیٹیاں،
پٹّ ولھیٹیاں،
سونے چاندی لدیاں،
گہنے کردے جھل مل،
کھڑیاں وچ جھروکھے تکن،
کوئی جلوس پیا لنگھے،
جوبن جیوں ڈھلدا تل تل؛
اک راج-کماری مکدی جاوے،
سکدی جاوے؛
اک اتی سندر رانی دے
جوبن دی شامت آئی،
بھلّ بخشاوے،
راجے سوتی تلوار،
پیریں ڈگی نعر،
گل کٹنوں گھبراوے؛
ویاہ اتسوَ دی شان،
سخیاں رل مل گان،
ناچ وی ہوسی،
جیون جاپے سواد سواد،
ان-مانیاں اک آشیرواد ۔

گپھاں انتی گھم گھما،
تیراں دے وچ ویکھے چتر،
ہر چتر وچ نعر،
کراں وچار--
مہاں کلا دے اوہ سن سوآمی،
بدھ دے چیلے،
من سن شانت اڈول جنہاں دے،
وشے وکاروں ویہلے ۔
گھراں توں نسّ نسّ،
ویاہوں بچ بچ،
ناراں چھڈّ چھڈّ،
عمر عمر بھر رہے کوارے؛
گاہے جنگل پربت بھارے،
نالے ساگر کھارے،
دیش دیش وچ بدھ دھرم دی جےَ جےَ کارے ۔
پر جد ایہناں گپھاں وچ آئے،
چتر-کلا دی جگ جگ جگدی جوت لیائے--

ماس-بہلتا-نگھّ-السائیاں
مٹیاراں دے
گول گول تے ابھرے ابھرے
سینے بھرے پلے،
لکّ پتلے،
باہاں لمیاں گول گدلیاں،
اکھاں لمیاں چیرویاں
گلاں کر رہیاں؛
لمے والاں دے جوڑے
گول گول جہے ڈھلکے ڈھلکے
ونی ونی دے پھلاں نال شنگارے،
گہنیاں نال شنگارے،
ماس-سگندھی-متے اردھ-نگن تن
جد اوہ الیک رہے سن،
برشاں وچ دی اوہناں دے من
ترے نعر دے نیڑے نیڑے،
آدی جگادی سندرتا دے ویہڑے ۔

گفا گفا وچ پھیرے پاواں،
بھاویں ہنیرا چار چپھیرے،
پتلا کدھرے، گوہڑا کدھرے،
بلے مثال
لالو لال؛
مڑ مڑ چتر ویکھی جاواں،
سوچی جاواں--

ویانہدڑ چترکاراں نے وی
تکی نہ ہوسی
اتنے گہہ دے نال
انگ سنگ رہندی نعر ۔
پر ایہہ بھکشو چترکار
جگّ توں رہے نیارے،
ہنجھو اوہناں دے سکے سارے،
ایپر من اوہناں بھکشوآں دے وی
رہِ نہ سکے کوارے ۔
کی جادو ایہہ، سرجنہار،
جس جس چھڈی نعر،
اسے دے من وچکار
آن وسی ایہہ راج-نرتکی
کر سولاں شنگار ۔

3. کلو دا دیوتا

کلو دا میں دیوتا،
مڈھ-قدیمی دیوتا؛
بجر دیہی، جگاں جگاں توں
مینہہ ہنیری جھکھڑاں نال،
برفاں نال
آڈھا لائی کھلوتا ۔

کی ہویا جے مرکیاں انگلاں،
کی ہویا جے متھے جھریاں،
کی ہویا جے داغ پھانڈے دے
دیہی اتے ؟

پر میرا دل اجے نرویا،
چیتن سدا دماغ،
نین کدی نہ ستے ۔

کی ہویا جے ہناں کشاناں،
مغل پٹھاناں،
چتر فرنگیاں
دکھنوں کھدیا،
پوربوں کھدیا،
پچھموں کھدیا ؟
پر ہے مینوں یاد اجے وی
اپنا گورو،
اپنی شکتی،
اپنی ودیا ۔

نالے ہے پورا وشواس--
پھر کھنڈانگا،
پھر پھیلانگا؛
پورب پچھم،
اتر دکھن،
نبھ پرتھوی پاتال ترلوکی
جھکنگے سبھ میرے اگے
کھانیاں چارے،
روِ ششِ تارے،
برہمنڈ سارے ۔

کلو دا میں دیوتا،
مڈھ-قدیمی دیوتا ۔

4. لہرو نی لہرو

لہرو نی لہرو،
رنگ رنگ رنگیؤ،
کرناں تے بیٹھیؤ،
کلکلی پاندیؤ،
کدھر نوں جاندیؤ ؟

دسو خاں سوہنیؤں،
مناں نوں موہنیؤں،
تہانوں جے پتہ ہے،
مینوں تے پتہ نہیں-
کیوں نہیں پونہدیاں،
ہنیرے وچ بیٹھڑے،
کلم کلڑے
پوری دے دیوَ نوں ؟
صدیاں دے آکڑے
پتھر دے کانھ نوں
کیوں نہیں مونہدیاں،
نی روپ رتیؤ،
نی مان-متیؤ،
سولیؤ گوپیؤ ؟

ہزاراں ہی آدمی،
لکھاں ہی آدمی،
کروڑاں ہی آدمی،
کردے رہے نے
دیوتے دی پوجا،
پوری دے پرانے
دیوتے دی پوجا،
کدی کجھ مونہوں جو
بولیا نہ چالیا ۔

ہنجھو امکّ،
نالے ترلے امکّ،
نالے ہاوے امکّ،
صدیاں توں چلے آؤن
دیوتے دے پیراں تے--
اوویں ہی لوک پر
بھکھے تے ننگے نے،
اوویں ہی تسیں وی
دنے راتیں بے قرار ۔

لہرو نی لہرو،
رنگ رنگ رنگیؤ،
سولیؤ گوپیؤ !

5. تاج محل

میرے موڈھے تے سر رکھ کے
نال اداسی بھاری،
تاج محل دی سوہج سندرتا
کی تکنی ایں، پیاری ؟

اس وچ شکّ نہ بھورا جتنا
تاج ایہہ جگّ توں نیارا،
شاہ جہان دے سوہج-سواد ولّ
جیؤندا اک اشارہ ۔

کی سمجھیں ممتاز محل دا
نرا پیار سی کافی،
جے نہ ہندی شاہ جہان نے
دولت جگّ دی ڈاپھی ؟--

یا جے اوہدے اشارے اتے
جگّ دے لوک نہ چلدے
اتے ہزاراں مزدوراں دے
ہڈّ مٹی نہ رلدے ؟

جد مزدور ہزاراں لکھاں
وہٹیاں نال رلا کے
گھال رہے سن گھالاں اتھے
پانی لہو بنا کے--

بھاویں دنیاں نہیں جاندی
کر میری ول اکھاں،
ان-لکھیا اتہاس پیار دا
تیرے موہرے رکھاں--

دنیاں جانے تاج محل نوں
شاہ جہان بنوایا
تے ممتاز محل دے موہرے
ڈھوآ پیار چڑھایا-

پر جس ویلے اسر رہا سی
جادو ایہہ حسن دا،
ہر مزدور بجھا ہویا سی
اپنی مزدورن دا ۔

ایہہ تاں امر پیار دی رچنا،
بھاویں کوئی غصائیں،
ہر اک مرد ولوں ایہہ ڈھوآ
اپنی پیاری تائیں ۔

لکھ ہزاراں پریتاں دا ہے
ایہہ تاں سانجھا مندر،
بھاویں اکو پریت ہے اگھڑی،
باقی رہیاں اندر ۔

تاں میرے موڈھیں سر رکھ کے
وچ اداسی بھاری،
تاج محل دی سوہج سندرتا
کیوں تکنی ایں، پیاری ؟

6. متاں ہنجھو روویں رتّ وے

بس بس ہن ہور نہ ہس وے،
متاں ہنجھو روویں رتّ وے--

میں ہوڑ ہوڑ کے تھکی آں،
میں موڑ موڑ کے اکی آں،
میں سو سو کیتیاں پکیاں،
ایہہ سماں نہ آؤنا وتّ وے--
متاں ہنجھو روویں رتّ وے ۔

تینوں چڑھیا سجرا لور وے،
توں ہو گیا ہور دا ہور وے،
کوئی نواں مچاویں شور وے،
نہیں چنگی اتنی اتّ وے--
متاں ہنجھو روویں رتّ وے ۔

ایہہ بھاگ پیسدے جان وے،
سبھ روپ جوبن دی شان وے،
سفنے بھکھ کویں مٹان وے،
جیون دی کھورھی گت وے--
متاں ہنجھو روویں رتّ وے ۔

بس بس ہن ہور نہ ہس وے،
متاں ہنجھو روویں رتّ وے ۔

7. پیر سمیں دے

کون بنھے نی اج پیر سمیں دے ؟

مچکے آندا، اڈّ کے جاندا،
بدلاں دی چھاں وانگ وہاندا،
کسے چیز تے نہ پتیاندا،
لاوو نی بھاویں ڈھیر دمے دے ۔

مول نہ ٹھہرے ایہہ پنچھی ہوائی،
پھاہ نہ سکے اسنوں کوئی وی پھاہی،
دیندا ایہہ پہلے سکھ دی رائی،
ڈھاوے نی پھیر پہاڑ غمیں دے ۔

جنھیں پیریں آئے انہیں پدھارے،
چڑھے نہ اجے تائیں فجری دے تارے،
رہِ گئے اوویں میرے جذبے کوارے،
بن گئے نی راہی پندھ لمے دے ۔

کون بنھے نی اج پیر سمیں دے ؟

8. مٹیاراں دا گیت

آؤ نی آؤ، بدلاں پھیرے نے پائے،
بھجو نی بھجو، امبراں مینہہ نے ورھائے،
وسو نی وسو، بدلیاں بن بن وسو،
لسو نی لسو، بجلیاں بن بن لسو ۔
دسو نی دسو، بھید دلاں والے دسو،
نچو نی نچو، پپلاں تھلے نچو،
"کھسو نی کھسو، دل راہیاں دے کھسو،"
پاوو نی پاوو، گھٹّ گلوکڑیاں پاوو،
دیوو نی دیوو، دل تے 'اکو' نوں دیوو ۔

9. اکھیاں وے

اکھیاں وے کیہیاں نت نت
رہندیاں گلیاں !

دیوے بل کے بجھ گئے سارے،
مکیاں خوشیاں، غمی گزارے،
روپ جوبن وی لگدے بھارے،
دل دیاں طرباں ڈھلیاں ۔

ہوند-نشے دے ہور ہی ہلارے
سارے ہی تیرے سر توں وارے،
پر تیں نت نت لائے لارے،
غماں دکھاں نال ہلیاں ۔

چار چپھیرے دھن دے کلاوے،
ایس کلاوے جو وی سماوے،
اوس لئی بسّ ہاوے ای ہاوے،
مرن-جھناں وچ ٹھلھیاں ۔

اکھیاں وے کیہیاں نت نت
رہندیاں گلیاں !

10. میری ناجو نعر

میری ناجو نعر
نہیں کوئی ہیر،
نہ میں ہاں رانجھا،
پھیر وی ساڈا پیار
اتے جیون ہے سانجھا،
دکھ سکھ سانجھا ۔
عشقَ-جھناں وچ دور تیکنا
لمی تاری،
کاش اسیں وی لا سکدے
تے دھا گلوکڑی پا سکدے،
ہے پیاری !
کی بلھ سچ مچ ہیر دے
سن بہتے سوہنے، کولے، پتلے
میری ناجو دے بلھاں کولوں ؟
نہیں نہیں میں منّ نہیں سکدا ۔
میں ہاں راہی، پیریں چکر،
اتی-لمیاں واٹاں دے سدے
نت میرا دل سندا تے سر دھندا،
میری ناجو نعر سدا تیار،
چلے جدھر میں چلدا،
نہ ہس کے نہ رو کے،
نیناں وچ نین پرو کے ۔
کدی کدی بھاویں اوہ تھکّ کے،
نت لمیرے سفروں اکّ کے
آکھے : میں نہیں جانا !
وے کیوں کریں دھنانا ؟
میں بھلی ویاہ کرا کے وے، من پچھوتانا ۔
بھاویں نکّ میری ناجو دا کجھ بیڈولا،
گل 'چوں جھاکے مٹھ ہڈیاں دی، نکھ شکھ ہولا،
باقی وی منہ-متھا سارا مساں گزارا،
پر میرا دل کھاوے اس ول سدا ہلارا--
کالے مد-ماتے نیناں ول،
کالے لٹیالے والاں ول ۔

11. دھرتی دیاں واجاں

آؤندا پیا دسے قہر قہر،
ہندا جائے نرا زہر زہر؛
لکھ ہزاراں
کھا کھا ماراں،
سہِ سہِ ہاراں،
رون پئیاں جندڑی دیاں تاراں ۔

ایہہ کی جیون ؟--
بھکھ بھکھ بھکھ،
ایہہ کی جیون ؟--
دکھ دکھ دکھ،
بندے مردے جھکھّ جھکھّ جھکھّ،
ایہہ کی جیون ؟--
نریاں پیڑاں،
بے حد صدیاں دیاں نپیڑاں،
پھٹے پھٹّ مڑ کیکن سیڑاں ؟

ہائے، بے حسابہ کرودھ !
ہائے، بے حساب ورودھ !
کد ایہہ بھکھ کڑتن مکسی ؟
جنگ ہمیشہ دی ایہہ چکسی ؟
سیاں ہزاراں لکھ ورھیاں دی
عمر تاں اس دی ہوسی !

مڑ مڑ جودھیاں بھڑتھو پایا،
قہر مچایا،
جڑ جڑ ٹکرائیاں تلواراں،
مڑ مڑ شکتی دے پوں باراں،
مارو ناد گونجدے مڑ مڑ،
کدن ماواں دے پتّ جڑ جڑ،
ڈھیہہ پئے ماواں دے پتّ مڑ تڑ !

ڈاڈھے نٹ کھٹ سنگھ سیانے--
رن دے رانے،
لڑ لڑ ہو گئے لہو لہان،
مٹ گئی دیس دیس دی شان،
مٹ گئی قوم قوم دی آن؛
سورج چڑھ کے لہہ گیا،
"پھیر چڑھانگا، نھیر ہرانگا"،
بھاویں مڑ مڑ کہہ گیا ۔

مڑ ایہہ دیس کھڑے وی ہوسن ؟
رکے ہوئے دریا وی وگسن ؟
کد مڑ چڑھسی سورج آدی جگادی ؟
کد وسیگی مڑ ایہہ وادی ؟
مڈھ قدیمی ناچ دی تھرکن
بھنگ ہو گئی،
مڈھ قدیمی گیت دی تان
بے رنگ ہو گئی؛
مڑ مڑ ایہہ ناچی
پئی چھتھی ہووے،
اکھاں وچوں رتّ پئی چووے ۔

لکھاں غماں دکھاں ہنجھوآں دا،
لکھ ماراں دا،
لکھ ہاراں دا،
جگاں جگاں دیاں تلواراں دا،
بندوقاں دا
تے نکیاں وڈیاں توپاں دا،
نالے اس جگّ دے بمباں دا،
سبمیرائیناں، 'وائی جہازاں تے ٹینکاں دا
مرن پیڑ وچ دوہرا ہندا اتہاس
من وچ پئی پروواں،
اج ڈسک ڈسک پئی روواں !

12. ہلدی گھاٹ

(ایہہ بھیلاں دی کڑی ہلدی اتے اسدے
پریمی سندر دی پیار کہانی ہے ۔ جدوں
سندر ہلدی نوں ادھال کے لے گیا تاں
گہگچّ لڑائی ہوئی اتے ہلدی نے اپنے
پیو بھیمے دا قتل کر دتا ۔ اس ویلے
دی ہتیاری ہلدی نوں اج لوک دیوی وانگ
پوجدے ہن)

تاریاں دی چھاویں،
مندر ساہویں،
بلن مثعلاں لالو لال،
کھڑے بھیل ہتھیار سنبھال،
جانو آیا کوئی بھچال ۔

بھیلاں دا بڈھا سردار
کھڑا للکارے :
"میری دھی نوں ہر لیا
سندر بدکارے،
اوہ کس ماؤں نے جمیا
ساڈی انکھ ونگارے !
اج سری اوس دی پھیہیئے
مک جان پھنکارے،
لہو اس دے دھرتی رنگیئے
اجے ہون منھارے،
اسیں گھتّ وہیراں لڑانگے
ڈکّ لانگھے سارے،
اسیں کریئے مار پتال تک
اتے ونھیئیں تارے،
اساں بازاں توں کی بچنا
اس بوٹ وچارے !"

بھیلاں دے گھر دھی اجیہی
کدی نہ جمی،
کدی نہ جمسی،
کی پنڈ وچ تے کی جنگل وچ
ہلدی دی بہں دھم پئی سی--
منہ مکی دی روٹی ورگا
پیلا، گول تے مہنگا،
اکھیاں لمیاں چیرویاں
گلاں کردیاں گجھیاں،
کسے نہ سنیاں،
کسے نہ بجھیاں،
ایوں جاپن جیوں کپلا گٔوآں
مرلی دی لے تے جھوم رہیاں !

سواد سواد سی تردی پھردی
نپی گجھا پیار،
ہویا سی جو نکیوں وڈا
دھان دے بوٹے ہار،
چنگی طرحاں سی چیتے اسنوں
کویں تکی سی گہہ دے نال،
بانوریاں والے سندر دی چپ نہار ۔

جد سندر دے نیڑے ڈھک کے
بول سنے ہلدی نے اسدے،
نالے تکی مس پھٹدی پھٹدی،
پریم-نشے وچ گٹدی گٹدی،
کر لیتا سو قول قرار،
دے دتا سو پیار،
دے دیوے جیوں کوئی کسے نوں
ہری مکی دی چھلی
یا نویں دھان دی بلی ۔

گھر آئے شاہ رات-ہنیرے
جیوں وشیالا سپّ پیا میہلے،
پت بھیلاں دے ہکاں کڈھ تلواریں کھیلے،
اچھل اچھل کے نیزے میلے،
ہلدی دا من ڈولیا، ڈریا، گھبرایا--
بخشیں ربا ڈاڈھیا !
اساں نواں نہ عشقَ کمایا ۔
سندر لڑیا جمّ کے، بھنے سو دندے،
گتھم گتھا ہو گئے جیوں وجدے جندے،
بھنّ پھندھے سندر بھجیا جیوں اڈدی گندھ اے ۔

گھوڑا سرپٹ بھجیا
کدھرے نہ رکیا،
اک پل لئی وی اوس دا
مڑھکا نہ سکیا،
کالے کوہ کئی جھاگ کے
بھیم تال دے کنڈھے ڈھکیا،
سندر بولیا، "ہلدیئے،
ساڈا پندھ مکیا ۔"
جیوں ڈنڈیؤں پھلّ، اس زین توں
ہلدی نوں چکیا،
پھر کول بہا کے اپنے
نہں دسیا لکیا،
نین چمے تے ہتھ دبے
کجھ پنڈا گھٹیا،
اوہدیاں اکھاں ہوئیاں رتیاں
تے بلھ کمبیا، سکیا،
اوہناں پیار دتا اک دوئے نوں،
سبھ لیکھا چکیا ۔

پل پل کرکے ملک ملکڑے
تاریاں-بھنی رات وہائی،
اوشا نے لیتی انگڑائی،
برچھاں نال شنگاری دھرتی بہں مسکائی
تکّ برچھاں گل لگیاں ویلاں
ہلدی بہں مستائی ۔

"دسّ سندرا، ہن کی کرنا اے ؟
کدھر نوں ترنا اے ؟
اکھیاں دے وچ نچن سفنے،
بلھیاں تے ماکھیوں-مسکان،
پتہ نہیں ایہہ کیہی خوشبو،
پتہ نہیں ایہہ کیہی کنسو،
رہی میرے دل نوں مڑ مڑ چھوہ !
چل کسے شہر ول منہ کریئے،
مزدوری کرکے ڈھڈّ بھریئے ۔"

گھڑی گھڑی کر رات گزر گئی،
دن چڑھیا دھند-بھریا،
بھیلاں دے گھر اگّ نہ بلی،
ہلدی دی ماں ہو گئی جھلی،
سورج ہیٹھ اتریا ۔
اک دن، دو دن، تنّ دن لنگھے،
راتاں وی دن ورگیاں لنگھیاں،
ہاں، دن ورگیاں،
کوئی نہ اونگھیا،
کوئی نہ ستا؛
چوتھے دن ہلدی دے ویرے
پرط آئے سر سٹی،
ہلدی دے چاچے وی پرتے بلھیاں گھٹی،
پر ہلدی دا بڈھا پیو--
انکھی، کھوری، کھونی دیؤ،
اجے نہ مڑیا ۔
آؤندیاں ستّ راتاں تے ستّ دن،
بھیمے دی جوانی دے قصے
بھیل بھیلناں گن گن جدوں لنگھائے،
ہلدی نوں گھوڑے تے سٹی
دگڑ دگڑ اوہ آن پہنچیا؛
متھا لہو لہان،
کھبی بانہہ وی گھائل،
کپڑے لیرو لیر،
نال تھکیویں ہویا ڈھیری،
اجے نہ لتھی کرودھ-ہنیری ۔

ہلدی مول نہ ڈسکی،
مول نہ بولی،
کسّ دتیاں ویراں نے مشکاں؛
پھر جد ڈھک کے کول ماؤں نے
آکھیا، "پھٹے ای منہ ہلدیئے !"
ہلدی نے اکھ ڈولھی،
"ہن کیوں رونی ایں کم ذاتے !"
چاچی ماری بولی ۔

سینکڑے ای بھیل،
ہزاراں ای بھیل،
ہلدی نوں سپّ وانگ رہے نے کیل :
"وڈھو وڈھو !"
"نہیں نہیں کتیاں توں وڈھواؤ !"
"نہیں نہیں بازاں توں تڑواؤ !"
"جیوندی نوں مٹی وچ گڈو !"
پھر اک کنج کوآری بولی،
دیا خوف وچ بجھی :
"چھڈو چھڈو !"
آپوں ہلدی رتا نہ بولی،
رتا نہ ڈولی ۔

انکھی بھیما بولیا :
"میں نیاؤں کراں گا،
پاپ خما نہ کرساں،
لہو ڈولھنوں مول نہ ڈرساں !"
سبھ بھیلاں نے بھری ہنگار--
شیر بھیمے دی جےَ جیکار !

بولیا اک جوان،
رکھ تلی تے جان :
"ایہہ کیہا نیاؤں تولو ؟
بھورے دے وچ بھاویں سٹ دیو،
لہو نہ اسدا ڈولھو !

بھیما بولیا، "گلّ سیانی،
اکو شرط تے مناں،
پھڑیا جائے جد اوہ بدمعاش،
ساری پنچائت دے ساہویں،
فجری دے تاریاں دی چھاویں،
دل اس دی چھاتی 'چوں کڈھ کے
کچا ہی کھا جاویں،
پھر ہلدی نوں رضا مطابق
ور لئیں سبھ دے ساہویں ۔"

سیالاں دی پربھات سنگڑ کے
آن لگی دوپہراں دے گل،
اوسے ہی تھاں، اوسے ہی پل،
کوئی آؤندا دسیا نواں بھچال،
سندر آیا سٹھّ متراں نال،
ہتھو ہتھ لڑائی،
بھائیاں نے وڈھے سو بھائی،
دھرتی پتاں دے لہو دی اتنی ترہائی،
سنی نہ کدیؤ،
ڈٹھی نہ کدیؤ،
تلواراں ٹکرائیاں مڑ مڑ،
بھالے لشکے جڑ جڑ،
بھیلاں دے پت ڈگے مڑ تڑ !
اگے او اگے ودھیا سندر
جا پجا ہلدی دے کول،
مشکاں دتیاں سو کھولھ،
پھر اسنوں تلوار پھڑائی،
نین نیناں وچ گھول،
چنڈی نے رجّ آہو لاہے،
بدلے لیتے سو منچاہے ۔

پیار جیڈ خدغرض نہ کوئی،
پیارا دھروں دا انھاں،
حد نہ اسدا بنا،
منہ-زور نے اسدیاں ضداں،
پتہ نہ لگدا کیوں تے کداں،
دوزخ جنت
دوویں اس وچ،
ربّ اتے شیطان،
مانکھ تے حیوان،
دھرتی تے اسمان !

ہلدی وٹّ کچیچ
بھیمے ول ودھی،
اک بڈھے تے تھکے ہوئے
مانکھ ول ودھی،
اگلے ہی پل
پیو بھیمے مانکھ دشمن دی
گردن اوس وڈھی؛
ہسدی مڑی ادھی،
روندی مڑی ادھی !

"کدی نہ پھکے پیسن پریت-ہلارے،
پنّ پاپ ہو جاسن بھارے،
بھاگ، خدا، ہونی دے لارے—"
آکھے ہلدی، "سبھ سندر توں وارے !"

کسے نہ ٹوکی،
کسے نہ روکی
ہلدی دی تلوار،
ماتا اسدی بہں کرلائی :
"ہائے موت نے جھاڑے پتے،
مکی میری بہار،
سنیا نہ کدیؤ،
ڈٹھا نہ کدیؤ،
ہے دھرتی دے سرجنہار،
اتنا ہتیارا پیار !"

نعر دے پیار دی جےَ جےَ کار،
ہنسا اتے اہنسا دوویں،
وارو وار،
بھوت کال تے ورتمان
تے دھر بھوش وچ--
چمدیاں رہیاں، چمّ رہیاں تے چمنگیاں
پیار بھری تیویں دے پیر،
کیونکہ تیویں دے وچ آ کے
پاپ پنّ تے دیوَ دینت
تے ہنسا اتے اہنسا تائیں
کوئی نہ سکے نکھیڑ،
ایسے کرکے
جھاگ ندی دا چوڑا پاٹ،
لوکی پجن ہلدی گھاٹ،
دن تے رات ۔

(اس رچنا 'تے کم جاری ہے)