وار درگا کی اتھوا چنڈی دی وار
اک اونکار سری بھگؤتی جی سہائ ۔
اتھ وار درگا کی لکھیتے

1

پرتھم بھگؤتی سمرکے گرُ نانک لئیں دھیائ ۔
پھر انگد گر تے امرداسُ رامداسے ہوئیں سہائ ۔
ارجن ہرگوبند نو سمرو سری ہررائ ۔
سری ہرِ کشن دھیائیئ جس ڈٹھے سبھ دکھ جائ ۔
تیغ بہادر سمریئے گھر نؤ ندھِ آوے دھائ ۔
سبھ تھائیں ہوئِ سہائ ۔1۔

(پرتھم=پہلاں، نؤ ندھِ=نوں خزانے)

2

کھنڈا پرتھمے ساجکے جنِ سبھ سیسار اپایا۔
برہما بسنُ مہیس ساجِ، قدرتی دا کھیلُ بنایا۔
چؤدہ طبق بنائکے، قدرتی دا کھیل دکھایا ۔
سندھ پربت میدنی بنُ تھمھاں گگنِ رہایا۔
سرجے دانو دیوتے تن اندرِ بادُ رچایا۔
تینہی درگا ساجکے دینتا دا ناسُ کرایا۔
تیتھوں ہی بلُ رام لے نالِ باناں دہسرُ گھایا۔
تیتھوں ہی بلُ کرسن لے کنسُ کیسی پکڑِ گرایا۔
بڈے بڈے منِ دیوتے کئی جگ جنا تنُ تایا۔
کنے تیرا انتُ ن پایا۔2۔

(کھنڈا=دو دھاری سدھی کرپان، سندھ=سمندر، میدنی=
دھرتی، دانو=راکس،دینت، بادُ=جھگڑا، درگا=چنڈی دیوی،
دہسرُ=راون، گھایا=ماریا، کنس=دینت دا ناں)

3

سادھو ستجگ بیتیا ادھسیلی تریتا آیا۔
نچی کلِ سروسری کلِ نارد ڈؤرو وایا۔
ابھیمانُ اتارن دیوتیاں مہکھاسر سمبھ اپایا۔
جیتِ لئے تن دیوتے تہں لوکی راج کمایا۔
وڈا بیرُ اکھائکے سر اپرِ چھتر پھرایا۔
دتا اندر نکالکے تن گرِ کیلاسُ تکایا۔
ڈرِ کے ہتھوں دانوی دل اندر تراس ودھایا۔
پاس درگا دے اندر آیا۔3۔

(سادھو=شانت سبھا، ادھسیلی=رجو تے ستو گناں دا میل،
کلھ=جھگڑا، سروسری=سراں تے، نارد=اک دیوتے دا ناں،
مہکھسر=دینت دا ناں، سمبھ=دیت دا ناں، تہں=تنّ، گرِ=
پہاڑ، تراس=ڈر)

4

اک دہاڑے نھاون آئی درگساہ۔
اندر برتھا سنائی اپنے حالَ دی۔
چھین لئی ٹھکرائی ساتے دانوی۔
لوکیں تہی پھرائی دوہی اپنی۔
بیٹھے بائِ ودھائی تے امراوتی۔
دتے دیوَ بھجائی سبھناں راکساں۔
کنے ن جتا جائی مہکھے دینت نو۔
تیری سام تکائی دیوی درگساہ۔4۔

(برتھا=کہانی، ٹھکرائی=بادشاہی، دوہی=دہائی،
بائِ=ویری، امراوتی=سورگ، سام=شرن)

5

درگا بین سنندی ہسی ہڑ ہڑائ۔
اوہی سیہہ منگایا راکس بھکھنا۔
چنتا کرہُ ن کائی، دیواں نوں آکھیا۔
روہ ہوئی مہا مائی راکس مارنے۔5۔

(بین=وین،دکھدائک کتھا،ہڑ ہڑائ=کھڑ کھڑا
کے ہسنا، سیہہ=شیر، بھکھنا=کھان والا)

6

راکس آئے روہلے کھیت بھڑن دے چائ۔
لشکن تیغاں برچھیاں سورجُ ندرِ ن پائِ۔6۔

(روہلے=کرودھ، کھیت=میدانے-جنگانے، بھڑن=لڑن،
ندرِ=نظر)

7

دہاں کندھاراں موہِ جڑے ڈھول سنکھ نگارے بجے۔
راکس آئے روہلے ترواریں بکھتر سجے۔
جٹے سؤہے جدھّ نو اک جات ن جاننِ بھجے۔
کھیت اندرِ جودھے گجے۔7۔

(کندھاراں=فوجاں، روہلے=غصہ، بکھتر=زرابکتر،
سؤہے=آہمو ساہمنے)

8

جنگ مساپھا بجیا رنِ گھرے نگارے چاولے۔
جھولنِ نیزے بیرکاں نیسان لسنِ لساولے۔
ڈھول نگارے پاؤن دے اونگھن جان جٹاولے۔
درگا دانو ڈہے رن ناد وجنِ کھیت بھیہاولے۔
بیر پروتے برچھیئیں جنُ ڈالِ چمٹے آولے۔
اکِ وڈھے تیغیں تڑپھیئن مد پیتے لوٹنِ باولے۔
اکِ چنِ چنِ جھاڑؤں کڈھیئنُ ریت وچوں سوئنا ڈاولے۔
گدا ترسولاں برچھیاں تیر وگنِ کھرے اتاولے۔
جن ڈسے بھجنگم ساولے مر جاون بیر رہاولے۔8۔

(مساپھا=دھونسا، گھرے=کھڑکے، چاولے=چاء نال، بیرکاں=جھنڈیاں،
لسنِ=چمکن، لساولے= چمکن والے، ناد=واجے، بھیہاولے=
ڈراؤنے، ڈالِ=ٹہنی، جھاڑؤں=جھاڑیاں، ڈاولے=ریت وچوں سون
لبھن والے، بھجنگم=سپّ، رہاولے=کرودھ والے)

9

دیکھن چنڈ پرچنڈ نوں رن گھرے نگارے۔
دھائے راکس روہلے چوگردوں بھارے۔
ہتھی تیغاں پکڑِ کے رن بھڑے کرارے۔
کدے نہ نٹھے جدھ تے جودھے ججھارے۔
دل وچ روہ بڈھائکے 'مارِ مارِ' پکارے۔
مارے چنڈ پرچنڈ نے بیر کھیت اتارے۔
مارے جاپنِ بجلی سرِ بھار منارے۔9۔

(چنڈ پرچنڈ=بڑے تیز پرتاپ والی چنڈی دیوی،
کرارے=سختی نال، ججھارے=لڑن والے)

10

چوٹ پئی دمامے دلاں مقابلہ۔
دیوی دست نچائی سیہنِ سار دی۔
پیٹ ملندے لائی مہکھے دینت نو۔
گردے آندا کھائی نالے رکڑے۔
جیہی دل وچِ آئی کہی سنائکے۔
چوٹی جانُ دکھائی تارے دھومکیتُ۔10۔

(دمامے=ڈھول، دست=ہتھ، سیہنِ=شیرنی،
سار= لوہا، آندا=آندراں،رکڑے=پسلیاں،
دھومکیتُ=بودی والا تارہ)

11

چوٹاں پونِ نگارے انیاں جٹیاں۔
دھوہ لئیاں تلواری دیویں دانواں۔
واہنِ وارو واری سورے سنگھرے۔
وگے رتُ جھلاری جیوں گیرو بسترا۔
دیکھنِ بیٹھ اٹاری ناری راکساں۔
پائی دھوم سواری درگا دانوی۔11۔

(انیاں=فوجاں، واہنِ=چلاؤن، سورے=سورمے،
سنگھرے=جنگ وچ، جھلاری=پرنالہ، گیرو=لال رنگ،
اٹاری=محل دی کھڑکی، دھوم=دھماں)

12

لکھ نگارے وجن آہمو ساہمنے۔
راکس رنو ن بھجن روہے روہلے۔
سیہاں وانگو گجن سبھے سورمے۔
تنِ تنِ کیبر چھڈن درگا ساہمنے۔12۔

(سیہاں =شیراں، تنِ تنِ=کھچ کھچ کے،
کیبر=تیر)

13

گھرے نگارے دوہرے رن سنگلیالے۔
دھوڑِ لپیٹے دھوہرے سردار جٹالے۔
اکھلیاں ناساں جناں موہِ جاپن آلے۔
دھائے دیوی ساہمنے بیر مچھلیالے۔
سرپت جہے لڑ ہٹے بیر ٹلے ن ٹالے۔
گجے درگا گھیرِ کے جن گھنیئر کالے۔13۔

(گھرے=وجے، سنگلیالے=سنگلاں والے،دھوڑِ=مٹی،
دھوہرے=مٹی گھٹے وچ لپیٹے ہوئے، اکھلیاں=چاول
کڈھن لئی جھونا کٹن والا اک ٹوآ جاں برتن،
گھنیئر=بدل،سپّ)

14

چوٹ پئی کھرچامی دلاں مقابلہ۔
گھیر لئی وریامی درگا آئکے۔
راکس وڈے علامی بھجّ ن جاندے۔
انت ہوئے سرگامی مارے دیوتا۔14۔

(کھرچامی=(کھر+چامی) کھوتے دی کھلّ،
نال مڑھیا ہویا ڈھول، وریامی=
سورمے، علامی=سیانے)

15

اگنت گھرے نگارے دلاں بھڑندیاں۔
پائے مہکھل بھارے دیواں دانواں۔
واہن پھٹّ کرارے راکس روہلے۔
جاپن تیغیں آرے میانو دھوہیاں۔
جودھے وڈے منارے جاپنِ کھیت وچِ۔
دیوی آپ سوارے پبّ جویہنے۔
کدے ن آکھنِ ہارے دھاونِ ساہمنے۔
درگا سبھّ سنگھارے راکس کھڑگ لے۔15۔

(مہکھل=جھوٹے، واہن=چلاؤنا،مارنا،
کرارے=سخت،کھیت= میدانے-جنگانے، پبّ=پربت،
جویہنے=ورگے)

16

امل لتھے جودھے مارو بجیا۔
بدل جیو مہکھاسر رن وچِ گجیا۔
اندر جیہا جودھا میتھؤں بھجیا۔
کؤن وچاری درگا جن رنُ سجیا۔16۔

(امل=اچھلے، مارو=جنگی واجا، رنُ=جنگ)

17

بجے ڈھول نگارے دلاں مقابلہ۔
تیر پھرے ریبارے آمھو ساہمنے۔
اگنت بیر سنگھارے لگدی کیبری۔
ڈگے جانِ منارے مارے بجُ دے۔
کلوالی دینت اہاڑے سبھے سورمیں۔
ستے جانُ جٹالے بھنگاں کھائکے۔17۔

(ریبارے=وکیل،وچولے، کیبری=تیر،
بجُ=بجلی، اہاڑے=ہاہاکار، بھنگاں=
نشیلی وستو،سکھا)

18

دہاں کندھاراں موہِ جڑے نالِ دھؤنسا بھاری۔
کڑک اٹھیا فؤج تے وڈا انہکاری۔
لے کے چلیا سورمے نالِ وڈے ہزاری۔
میانو کھنڈا دھوہیا مہکھاسر بھاری۔
امل لتھّ سورمے مار مچی قراری۔
جاپے چلے رتُ دے سللے جنُ دھاری(جٹدھاری)۔18۔

(کندھاراں=فوجاں، کڑک=غرض، امل=اچھل،
قراری=سخت،رتّ=خون، سللے=وہن)

19

سٹّ پئی جمدھانی دلاں مقابلہ۔
دھوہِ لئی کرپانی درگا میان تے۔
چنڈی راکس کھانی واہی دینت نوں۔
کوپر چور چوانی لتھی کرگ لے۔
پاکھر ترا پلانی رڑکی دھرت جائ۔
لیندی اگھاں سدھانی سنگاں دھؤل دیاں۔
کورم سر لہلانی دشمن مار کے۔
وڈھے گن تکھانی موئے کھیت وچِ۔
رن وچ گھتی گھانی لوہو مجھ دی۔
چارے جگ کہانی چلگُ تیغ دی۔
بدھن کھیت وہانی مہکھے دینت نو۔19۔

(جمدھانی=جھوٹے دی کھل نال مڑھیا ہویا
نگارا، کوپر=کھوپری، چور=ٹکڑے،ٹکڑے،
کرگ=کرنگ،پنجرہ، پاکھر=کاٹھی، ترا=گھوڑا،
پلانی=تاہرو، رڑکی=لگی، اگھاں=اگے،
دھؤل=دھرتی نوں چکن والا بلد، کورم=
کچھو کما، لہلانی=لہرائی، گن=ٹکڑے،
موچھے، بدھن=دکھاندا سما، وہانی=لنگھی)

20

اتِ مہکھاسر دینت مارے درگا آیا۔
چؤدہ لوکاں رانی سنگھُ نچایا۔
مارے بیر جٹانی دل وچِ اگلے۔
منگنِ ناہیں پانی دلیں ہنکار کے۔
جن کری سمائِ پٹھانی سنکے راگ نوں۔
رتو دے ہڑوانی چلے بیر کھیت۔
پیتا پھلُ ایانی گھمنِ سورمے۔20۔

(چؤدہ=چوداں، لوکاں=طبقاں،جٹانی=
جٹاں والے، رتو=لہو، ہڑوانی=ہڑ،
پھل=افیم دا رس جاں شراب، ایانی=
اننجان، گھمنِ=پھرن)

21

ہوئی الوپُ بھوانی دیواں نوں راج دے۔
ایسر دی بردانی ہوئی جت دن۔
سبھ نسمبھ گمانی جنمے سورمے۔
اندر دی رجدھانی تکی جتنی۔21۔

(بردانی=وردان، سں بھ،نسمبھ=دو دینتاں
دے ناں، گمانی=ہنکارے ہوئے، تکی=چاہی)

22

اندر پوری تے دھاونا وڈّ جودھیں متا پکایا۔
سنج پٹیلاں پاکھراں بھیڑ سندا ساجُ بنایا۔
جمے کٹک اچھوہنی اسمانُ گردیں چھایا۔
روہِ سمبھ نسمبھ سدھایا۔22۔

(اندر پوری=سورگ، دھاونا=حملہ کرنا،
سنجُ=سنجوآں، پٹیلاں=منہ ڈھکن والا لوہے دا
جالا، پاکھراں= کاٹھیاں، ساجُ=ہتھیار،
کٹک=لشکر، اچھوہنی=فوج دی اک گنتی،
روہِ=کرودھ وچ)

23

سمبھ نسمبھ علایہ وڈ جودھیں سنگھر وائے۔
روہ دکھالی دتیاں وریامی ترے نچائے۔
گھرے دمامے دوہرے جم باہن جیو ارڑائے۔
دیؤ دانو لجھن آئے۔23۔

(علایہ=حکم دتا، سنگھر وائے=جنگی واجے
وجائے، وریامی=سوربیر، ترے=گھوڑے، جم باہن=
جھوٹے،ارڑائے=ارڑنگے، دانو=دینت، دیؤ=دیوتے)

24

دانو دیؤ اناگیں سنگھرُ رچیا۔
پھل کھڑے جنُ باغیں بانے جودھیاں۔
بھوتاں الھاں کاگیں گوشتُ بھکھیا۔
ہمڑ دھمڑ جاگی گھتی سوریاں۔24۔

(اناگیں=لگاتار، سنگھر=لڑائی،
بانے=کپڑے، بھکھیا=کھادھا، ہمڑ،دھمڑ=
رولا رپا تے آپو دھاپی)

25

سٹّ پئی نگارے دلاں مقابلہ۔
دتے دیؤ بھجائی ملکے راکسیں۔
لوکی تہیں پھراہی دوہی اپنی۔
درگا دی سام تکانئی دیواں ڈردیاں۔
آندی چنڈِ چڑھائی اتے راکساں۔25۔

(دلاں=فوجاں، لوکی تہیں=تنے لوک، سام=شرن)

26

آئی پھیر بھوانی کھبریں پائیاں۔
دینت وڈے ابھیمانی ہوئے ایکٹھے۔
لوچندھوم گمانی رائے بلایا۔
جگ وچِ وڈا دانو آپ کہایا۔
سٹّ پئی کھرچامی درگا لیاونی۔26۔

(کھبریں=سوچنا، لوچندھوم=دینت دا ناں،
گمانی=ہنکاری، رائے=سردار، کھرچامی=
کھوتے دی کھلّ نال مڑھیا نگارا)

27

کڑک اٹھی رن چنڈی پھؤجاں دیکھِ کے۔
دھوہِ میانو کھنڈا ہوئی سامھنے۔
سمبھے بیر سنگھارے دھومر نین دے۔
جنُ لے کٹے آرے درخت باڈھیاں۔27۔

(رن=میدان، چنڈی=درگا، سنگھارے=مارے گئے،
جنُ=مانو، باڈھیاں=وڈھن والے،ترکھان)

28

چوبی دھؤنس بجائی دلاں مقابلہ۔
روہ بھوانی آئی اتے راکساں۔
کھبے دستِ نچائی شیہنِ سار دی۔
بہوتیاں دے تن لائی کیتی رنگلی۔
بھائیاں مارن بھائی درگا جانِ کے۔
روہ ہوئِ چلائی راکسِ رائے نو۔
جم پور دیا پٹھائی لوچن دھوم نو۔
جاپے دتی سائی مارنِ سمبھ دی۔28۔

(چوبی=نگارا اتھوا دھونسا وجاؤن والے،
دلاں=فوجاں، روہ=جوش، دستِ=ہتھ وچ،
شیہنِ=کرپان، سار=لوہے دی، پٹھائی=
بھیج دتے، سائی=پیشگی)

29

بھنے دینت پکارے سمبھ تھے:-
لوچن دھوم سنگھارے سنے سپاہیاں۔
چنِ چنِ جودھے مارے اندرِ کھیت دے۔
جاپنِ امبرِ تارے ڈگنِ سورمے۔
گرے پربت بھارے مارے بجُ دے۔
دینتاں دے دل ہارے دہشت کھائِ کے۔
بچے سو مارے مارے رہدے رائے تھے۔29۔

(بھنے=بھجے، تھے=پاس، سنگھارے=مارے، کھیت=
میدان، امبرِ=اسمان اتے، بجُ=بجلی،
دہشت=ڈر)

30

روہ ہوئِ بلائے راکس رائے نے۔
بیٹھے متا پکائی درگا لیاونی۔
چنڈ ارُ منڈ پٹھائے بہتا کٹکُ دے۔
جاپے چھپر چھائے بنیاں کیجماں۔
جیتے رائے بلائے چلے جدھ نو۔
جنُ جمپرِ پکڑِ چلا ئے سبھے مارنے۔30۔

(روہ=جوش،غصہ، متا=صلاحَ، چنڈ ارُ منڈ=
دو دینتاں دے ناں، کٹک=لشکر، چھپر=ڈھارا،
کیجماں=تیغاں)

31

ڈھول نگارے وائے دلاں مقابلہ۔
روہ رہیلے آئے اتے راکساں۔
سبھنی ترے نچائے برچھے پکڑِ کے۔
بہتے مار گرائے اندرِ کھیت دے۔
تیریں چھہبرِ لائے بٹھی دیوتا۔31۔

(وائے=وجائے، رہیلے=غصے وچ بھرے ہوئے،
چھہبرِ=ورکھا، بٹھی=ورھی،ورسی)

32

بھیری سنکھ وجائے سنگھر رچیا۔
تنِ تنِ تیر چلا ئے درگا دھنکھ لے۔
جنھیں دست اٹھائے رہے ن جینودے۔
چنڈ ارُ منڈ کھپائے دونو دیوتا۔32۔

(بھیری=توتیاں، سنگھر=یدھ، دست=ہتھ)

33

سمبھ نسمبھ رسائے مارے دینت سنِ۔
جودھے سبھ بلائے اپنے مجلسی۔
جنیں دیؤ بھجائے اندر جیہوے۔
تیئی مار گرائے پل وچِ دیوتا۔
اونی دستیں دستِ وجائے تناں چت کرِ۔
پھر سرنوت بیج چلا ئے بیڑے رائے دے۔
سنج پٹیلا پائے چلکت ٹوپیاں۔
لجھن نو ارڑائے راکس روہلے۔
کدے ن کنے ہٹائے جدھ مچائ کے۔
ملِ تیئی دانو آئے سنگھر دیکھنا۔33۔

(سمبھ،نسں بھ=دینتاں دے راجے، رسائ=کرودھ وچ،
مجلسی=اکٹھ،میٹنگ، جیہوے=ورگے، دستی=ہتھیں،
سرنوت بیج=دینتاں دا اک جرنیل جس نے ایہہ ور
پراپت کیتا ہویا سی کہ اس دے خون دیاں جنیاں
بونداں دھرتی تے ڈگن گیاں انے ہی ہور راکس پیدا ہو
جانگے، سنج=سنجوآں، سنگھر=جنگ)

34

دینتی ڈنڈ ابھاری نیڑے آئکے۔
سنگھ کری اسواری درگا شور سن۔
کھبے دست ابھاری گدا پھرائکے۔
سینا سبھ سنگھاری سرنوت بیج دی۔
جن مد کھائِ مداری گھمنِ سورمے۔
اگنت پاaں پساری رلے اہاڑ وچِ۔
جاپے کھیڈِ کھڈاری ستے پھاگ نو۔34۔

(ڈنڈ=شور، اہاڑ=میدانے-جنگانے)

35

سرنوت بیج ہکارے رہدے سورمے۔
جودھے جیڈ منارے دسنِ کھیت وچِ۔
سبھنی دست ابھارے تیغاں دھوہِ کے۔
مارو مار پکارے آئے سامھنے۔
سنجا تے ٹھنکارے تیغیں ابھرے۔
گھاڑ گھڑنِ ٹھٹھیارے جانُ بنائکے۔35۔

(سنجا=سنجوآں، ٹھنکارے=کھڑکنے، ٹھٹھیارے=
بھانڈے بناؤن والے)

36

سٹّ پئی جمدھانی دلاں مقابلہ۔
گھومر برگستانی دل وچِ گھتیؤ۔
سنے ترا پلانی ڈگنِ سورمے۔
اٹھِ اٹھِ منگنِ پانی گھائل گھومدے۔
ایوڈُ مار وہانی اپرِ راکساں۔
بجلِ جیو جھرلانی اٹھی دیوتا۔36۔

(جمدھانی=جھوٹے دی کھل نال مڑھیا
ہویا نگارا، گھومر=گھنگھور،
برگستانی=بھاجڑاں پے جانیاں،
ترا=گھوڑا، پلانی=کاٹھی، وہانی=
بیتی، جھرلانی=کڑکی)

37

چوبی دھؤنس ابھاری دلاں مقابلہ۔
سبھو سینا ماری پل وچ دانویں۔
درگا دانو مارے روہ بڈھائ کے۔
سرِ وچّ تیغ وگائی سرنوت بیج دے۔37۔

(چوبی=نگارچی، دانوی=دینتاں دی)

38

اگنت دانو بھارے ہوئے لوہوآ۔
جودھے جیڈُ منارے اندرِ کھیت دے۔
درگا نو للکارے آونِ سامھنے۔
درگا سبھ سنگھارے راکس آنودے۔
رتو دے پرنالے تن تے بھئیں پئے۔
اٹھے کارنیارے راکس ہڑ ہڑائ۔38۔

(لوہوآ=لہولہان، سنگھارے=مارے، کارنیارے=
لڑاکے،ہڑہڑائ=کھڑ کھڑاکے ہسنا)

39

دھگاں سنگلیالی سنگھر وایا۔
برچھی بمبلیالی سورے سنگھرے۔
بھیڑِ مچیا بیرالی درگا دانویں۔
مار مچی مرالی اندرِ کھیت دے۔
جنُ نٹ لتھے چھالیں ڈھول وجائِ کے۔
لوہو پھاتھی جالی لوتھیں جمدھڑی۔
گھن وچِ جیو چھنچھالی تیغاں ہسیاں۔
گھمرآرِ سیالیں بنیاں کیجماں۔39۔

(سنگھر=جنگ، وایا=وجایا، بمبلیالی=
چمکیلی، بیرالی= جودھیاں دیاں قطاراں، مرالی=
موہرلی،پہلی، نٹ=بازی گر، جمدھڑی=کٹار،
گھن=سنگھنے، چھنچھالی=بجلی، گھمرآرِ=دھند، سیالیں=
سیال دی رتّ، کیجماں=تلواراں)

40

دھگا سول بجائیاں دلاں مقابلہ۔
دھوہ میانو لئیاں جوانی سورمی۔
سرنوت بیج ودھائیاں اگنت صورتاں۔
درگا سaنہے آئیاں روہ بڈھائکے۔
سبھنی آنِ وگائیاں تیغاں دھوہِ کے۔
درگا سبھ بچائیاں ڈھال سنبھال کے۔
دیوی آپِ چلائیاں تکِ تکِ دانوی۔
لوہو نال ڈبائیاں تیغاں ننگیاں۔
سارستی جنُ نھائیاں مل کے دیویاں۔
سبھے مار گرائیاں اندرِ کھیت دے۔
تدوں پھیرِ سوائیاں ہوئیاں صورتاں۔40۔

(دھگا=دھونسے، سؤنہے=ساہمنے، وگائیاں=
چلائیاں، سارستی=سرسوتی ندی)

41

سوریں سنگھر رچیا ڈھول سنکھ نگارے وائکے۔
چنڈ چتاری کالکا منِ بہلا روس بڈھائکے۔
نکلی متھا پھوڑکے جنُ پھتے نیسان بجائکے۔
جاگ سو جمی جدھ نو جروانا جن مرڑائکے۔
دل وچ گھیرا گھتیا جن سینہ تریا گننائکے۔
آپ وسولا ہویا تہ لوکاں تے کھنسائکے۔
روہ سدھائیا چکرپانِ کر نندہ کھڑگ اٹھائکے۔
اگے راکس بیٹھے روہلے تیریں تیغیں چھہبرِ لائکے۔
پکڑِ پچھاڑے راکساں دل دینتاں اندرِ جائکے۔
بہو کیسیں پکڑِ پچھاڑئن تن اندرِ دھوم رچائکے۔
بڈے بڈے چن سورمے گہِ کوٹی دئے چلائکے۔
رنِ کالی غصہ کھائکے۔41۔

(سوریں=سربیر، سں گھر=جنگ، وائکے=وجائکے،
بہلا= بہت، گننائکے=اڑنگ کے، وسولا=
بلبلیاں مار کے، کھنسائکے=زہریلہ، نندہ=
درگا، کھڑگ=کرپان، چکرپانِ=چکر دھارن کر
کے، چھہبرِ=ورکھا، کوٹی=دھنکھ دی نکر)

42

دہاں کندھارا موہِ جڑے انیاراں چوئیاں۔
دھوہِ کرپاناں تکھیاں نالِ لوہو دھوئیاں۔
حوراں سرنوت بیج نوں گھتِ گھیر کھلوئیاں۔
لاڑا دیکھن لاڑیاں چؤگردے ہوئیاں۔42۔

(کندھاراں-پھوجاناں، انیاراں-تکھیانں نوکاں، حوراں=
کلجوگناں)

43

چوبی دھؤنسا پائیاں دلاں مقابلہ۔
دستی دھوہِ نچائیاں تیغاں ننگیاں۔
سوریاں دے تن لائیاں گوشت گدھیاں۔
بدھن راتیں آئیاں مرداں گھوڑیاں۔
جوگنیاں ملِ دھائیاں لوہو بھکھنا۔
پھؤجاں مارِ ہٹائیاں دیواں دانواں۔
بھجدی کتھا سنائیاں راجے سمبھ تھے۔
بھوئیں ن پؤنے پائیاں بونداں رقت دیاں۔
کالی کھیتِ کھپائیاں سبھے صورتاں۔
بہتیں سریں بہائیاں گھڑیاں کال کیاں۔
جانُ ن جائے مائیاں جوجھے سورمے۔43۔

(چوبی=نگارچی، دستی=ہتھیں، گوشت=ماس،
بدھن= مصیبتاں دا سماں، جوگنیاں=دیویاں،
بھکھنا=پینا، بھوئیں=دھرتی، جوجھے=لڑے)

44

سمبھ سنی کرہالی سرنوت بیج دی۔
رن وچِ کنے ن جھالی درگا آنودی۔
بہتے بیر جٹالی اٹھے آکھِ کے۔
چوٹاں پان تبالی جاسنِ جدھّ نوں
تھرِ تھرِ پرتھمی چالی دلاں چڑھندیاں۔
ناؤ جویہے ہالی شہہ دریاؤ وچِ۔
دھوڑِ اتاہا گھالی چھڑیں ترنگماں۔
جانِ پکارو چالی دھرتی اندر تھے۔44۔

(کرہالی=بھیڑی خبر، ناؤ=کشتی، ہالی=
ہلی، شہہ= وڈے، ترنگماں=گھوڑے)

45

آہرِ ملیا آہریاں سین سوریاں ساجی۔
چلے سؤہیں درگشاہُ جنُ کابے حاجی۔
تیریں تیغیں جمدھڑیں رن ونڈی بھاجی۔
اکِ گھائل گھومنِ سورمے جنُ مکتب قاضی۔
اکِ بیر پروتے برچھیئیں جِaں جھک پؤن نواجی۔
اکِ درگا سaنہے کھنسکے کھنسائن تازی۔
اکِ دھاونِ درگا ساہمنے جیوں بھکھیائے پاجی۔
کدے ن رجے جدھّ تے رجِ ہوئے راضی۔45۔

(آہرِ=کم، سین=فوج، کابے=مکے، مکتب=
سکول، کھنسکے=اتساہت ہو کے، تازی=گھوڑے،
پاجی=لالچی)

46

بجے سنگلیالے سنگھر ڈوہرے۔
ڈہے جو کھیت جٹالے ہاٹھاں جوڑِ کے۔
نیزے بمبلیالے دسنِ اورڑے۔
چلے جانُ جٹالے نھاون گنگ نو۔46۔

(سنگلیالے=سنگلاں والے، سنگھر=جنگ،
ڈوہرے=دوہرے، ہاٹھاں=قطاراں، بمبلیالے=
پھلاں نال شنگارے ہوئے، اورڑے=الرے ہوئے،
گنگ=گنگا ندی)

47

درگا اتے دانوی سول ہوئیاں کنگاں۔
واچھڑ گھتی سوریاں وچّ کھیت کھتنگاں۔
دھوہِ کرپاناں تکھیاں بڈھ لاہنِ انگاں۔
پہلاں دلاں ملندیاں بھیڑ پیا نہنگاں۔47۔

(سول=دکھ، کنگاں=جنگی ہتھیاراں نال سجیا
ہویا، کھتنگاں=تیر، نہنگاں=شیر،سورمے)

48

اورڑِ پھؤجاں آئیاں بیر چڑھے قندھاری۔
سڑکِ میانو کڈھیاں تکھیاں ترواری۔
کڑکِ اٹھے رن مچیا وڈے اہنکاری۔
سر دھڑ باہاں گنلے پھلّ جیہے باڑی۔
جاپے کٹے باڈھیاں رخ چندن عاری۔48۔

(اورڑِ=الرے، قندھاری=دلاں دیاں لائناں،
سڑکِ=سر سر دی آواز، گنلے=ٹکڑے، باڑی=
باغ، باڈھیاں=وڈھن والے)

49

دہاں کندھاراں موہِ جڑے سٹّ پئی کھروار کؤ۔
تک تک کیبرِ درگشاہ تکِ مارے بھلے ججھار کؤ۔
پیدل مارے ہاتھیاں سنگ رتھ گرے اسوار کؤ۔
سوہن سنجاں باگڑاں جنُ لگے پھلّ انار کؤ۔
غصے آئی کالکا ہتھ سجے لے تروار کؤ۔
ایدو پارؤں اوت پار ہرناکش کئی ہزار کؤ۔
جنِ اکا رہی قندھار کؤ۔
صد رحمت تیرے وار کؤ۔49۔

(کندھاراں=فوجاں، کھروار=کھوتے دی کھلّ نال مڑھیا
ہویاا دھونسا، کیبرِ=تیر، ججھار=سوربیر، سنجاں=
سنجوآں،باگڑاں=تیر دا پچھلا پاسہ جس نوں کھنبھ
لگے ہندے ہن،ایدُ=اس طرحاں، جنِ=جت، صد=ہمیشاں،
رحمت=مہر)

50

دہاں کندھاراں موہِ جڑے سٹّ پئی جمدھان کؤ۔
تد کھنگ نسمبھ نچایا ڈالِ اپرِ برگستانِ کؤ۔
پھڑی بلند منگائیوسُ، فرمائسِ کرِ ملتان کؤ۔
غصے آئی سامھنے رن اندرِ گھتن گھان کؤ۔
اگے تیغ وگائی درگشاہ بڈھِ سمبھن وحی پلان کؤ۔
رڑکی جائکے دھرت کؤ بڈھِ پاکھر بڈھِ ککان کؤ۔
بیر پلانوں ڈگیا کرِ سجدہ سمبھ سجان کؤ۔
شاباش سلونے کھان کؤ۔سدا شاباش تیرے تان کؤ۔
تعریفاں پان چبان کؤ۔صد رحمت کیپھاں خان کؤ۔
صد رحمت ترے نچان کؤ۔50۔

(کھنگ=ہشیار گھوڑا، برگستانِ=فلادی جھل جاں
تاہرو، بلند=اچی،وڈی،بڑی، پلان=گھوڑے دی کاٹھی،
ککان=گھوڑا، سجدہ=جھک کے نمسکار کرنی، سلون
خان=بہادر سردار، تان=بہادری، کیپھاں=نشے، ترے=گھوڑے)

51

درگا اتے دانوی گہ سنگھرِ گھتے۔
اورڑ اٹھے سورمے آ ڈاہے متھے۔
کٹک تپھنگیں کیبریں دلُ گاہِ نکتھے۔
دیکھنِ جنگ پھریشتے اسمانوں لتھے۔51۔

(سنگھرِ=جنگ، اورڑ=الرے ہوئے، تپھنگیں=بندوقاں،
کیبریں=تیر، پھریشتے=دیوتے، لتھے=اترے)

52

دہاں کندھاراں مہ جڑے دل گھرے نگارے۔
اورڑِ آئے سورمے سردار رنیارے۔
لے کے تیغاں برچھیاں ہتھیار ابھارے۔
ٹوپ پٹیلا پاکھراں گلِ سنج سوارے۔
لے کے برچھی درگشاہ بہو دانوَ مارے۔
چڑھے رتھیں گز گھوڑئیں مار بھئیں تے ڈارے۔
جنُ حلوائی سیخ نال ونھِ وڑے اتارے۔52۔

(اورڑِ=الرے ہوئے، رنیارے=جنگ کرن والے،
ابھارے=اچے چکے ہوئے، پٹیلا=منہ نوں ڈھکن والی
لوہے دی جالی)

53

دہاں کندھاراں موہِ جڑے نال دھaنسا بھاری۔
لئی بھگؤتی درگساہ ورجاگنِ بھاری۔
لائی راجے سمبھ نو رتُ پیئے پیاری۔
سمبھ پلاننو ڈگیا اپما بیچاری۔
ڈب رتو نالہُ نکلی برچھی دودھاری۔
جانُ رجادی اتری پینھِ سوہی ساری۔53۔

(ورجاگنِ=پرکاشوان، پلانو=گھوڑے توں،
رجادی=راج کماری، سوہی=لال رنگ دی،
ساری=ساڑھی)

54

دیوی اتے دانوی بھیڑ پیا سباہیں۔
سستر پجوتے درگساہ گہ سبھنیں باہیں۔
سمبھ نسمبھ سنگھاریا ویتجیہیں ساہیں۔
پھؤجاں راکسیاریاں ویکھ روونِ دھاہیں۔
موہِ کڑوچے گھاہ دے چھڈِ گھوڑے راہیں۔
بھجدے ہوئے ماریئن مڑِ جھاکنِ ناہیں۔54۔

(سباہیں=سویر، پجوتے=پھڑے، کڑوچے=گچھے)

55

سمبھ نسمبھ پٹھایا جم دے دھام نو۔
اندر سدّ بلایا راج ابھشیکھ نو۔
سر پر چھتر پھرایا راجے اندر دے۔
چؤدہ لوکاں چھایا جسُ جگ مات دا۔
'درگا پاٹھ' بنایا سبھے پؤڑیاں۔
پھیر ن جونی آیا جنِ ایہہ گایا۔55۔

(پٹھایا=بھیجیا، دھام=ستھان،پوری،
ابھشیکھ=راجتلک)

اتِ سریدرگا کی وار سماپت