بارانماہ پال سنگھ عارف
بارانماہ
چیتر چین نہ اک پل اس نوں، جس نوں عشقَ ستاوے خون سکاوے
باجھوں یار دسے جگ خالی، گھر در مول نہ بھاوے تخت چھڈاوے
میہینوال سوہنی دی خاطر، سبھ جر چائ لٹاوے بھیکھ منگاوے
بنا دیدار یار دے اک پل، دل نوں صبر نہ آوے لیندا ہاوے
جس نوں تیر لگے عشقے دا، جیتا ہی مر جاوے موت نہ پاوے
پال سنگھ تب چھڈے خونی، جب جند مار گواوے خاک رلاوے ۔1۔
ویساکھ ویکھ لے چال عشقَ دی، جس دے دل وچ وڑدا اوہی سڑدا
پھڑ تلوار یار ول جاوے، مرنوں مول نہ ڈردا وینی پھڑدا
ہو منصور دور ڈر کرکے، اناالحق اچردا سولی چڑھدا
جتھے پنکھ پنکھ نہیں مارے، پیر اتھاہیں دھردا بے شک مردا
جیسے شمع اتے پروانہ، تؤں دلبر پر زردہ خوف نہ کردا
پال سنگھ کی خوف تنھاں نوں، پریم جنہاں نوں ہردا تیہی سوردا ۔2۔
جیٹھ جگر نوں چیرے ہردم، ایسی برہوں کٹاری عشقے ماری
کارن یار سبھی جگ دشمن، ہووے مارو ماری طرفہ چاری
کافر کافر کہے ہمیشہ، سانوں خلقت ساری جو نر ناری
نہ ہم مومن نہ ہم کافر، میرا مذہب غپھاری تے نرنکاری
پہلے سیس تلی پر دھرکے، پیچھے لاوے یاری نال پیاری
پال سنگھ توں دیکھ زکریا، چیر دیا دھر عاری نال خواری ۔3۔
ہاڑ ہمیشاں ہرِ ہرِ کرکے، آپے ہرِ ہو جاوے آپ گواوے
جیسے بیج آپ فٹ پہلے، پیچھے برچھ بناوے خوب سہاوے
قطرہ آپ سمندر ہووے، جا وچ سندھ سماوے دویت مٹاوے
جا مکھ دیکھے دلبر والا، جو سر تلی ٹکاوے خوف نہ کھاوے
یارو یار کہے ہر ویلے، دوئی دور ہٹاوے 'میں حق' گاوے
پال سنگھ جس یار ملے گھر، اوہ کیوں جنگل دھاوے کیوں کرلاوے ۔4۔
ساون سارے دسے دلبر، جدھر اکھ اٹھاواں نظر ٹکاواں
کس دی خاطر مکے جاواں، اوتھوں کی کجھ پاواں تے لے آواں
جس نوں ملنا تھو سو ملیا، ہن کی ویس وٹاواں کس دکھلاواں
میرا کھیل میں ہی ہرِ رنگی، کس نوں بید پڑھاواں جاپ جپاواں
دنیاں دشمن ہووے پل میں، جیسے ساچ سناواں کھلّ لہاواں
پال سنگھ نہیں چھپدا میتھیں، کیکر عشقَ چھپاواں 'میں حق' گاواں ۔5۔
بھادروں بھوت پانچ سبھ پسرے، جو دیسے سنسارا، بہو پرکارا
سپن سامان تماشے سبھ ہی، ایشر جاننہارا، لئے نظارہ
رنگ رنگ دے ٹہکن بوٹے، جگت کھلی گلزارا اپر اپارا
قادر قدرت ساجی ایسے، جیسے کھیل مدارا پلک پسارا
چوداں طبق کیئے اک پل میں، سورج چند ستارا بیشمارا
پال سنگھ کوئی جان نہ سکے، پیر ولی اوتارا کھیل تمارا ۔6۔
اسو اپنے مطلب دے ہیں، مات پتا ست بھائی اور لکائی
پیسہ دیکھ یار ہیں لاکھوں، بن پیسے نہیں کائی لے ازمائی
سکھ میں سبھے پھرن چپھیرے، دکھ بنے بھج جائی رہے نہ کائی
پنڈت قاضی سبھی لٹیرے، بیٹھے جال وچھائی مکر پھیلائی
آپ بھلے پھاتھے تریکانڈیں، ساری خلق بھلائی الٹ بھڑائی
پال سنگھ دیوو تم ایتھے، آگے ملسی جائی ایسے کھائی ۔7۔
کتک کرے کی موت اس نوں، جیہڑا مویا جیتا ہوا اتیتا
اٹھے پہر پھرے مستانہ، مست پیالہ پیتا ساتھ پریتا
جات سفات ن فقراں سندی، بھیکھ نہیں کوئی کیتا ڈمبھ نہ لیتا
دنیاں چھوڈ ملے سنگ دلبر، ڈھاہ بھرم کی بھیتا تے من جیتا
ہمیں کراہی کافر بگرے، ڈھاہ جگت کی ریتا مل گئے میتا
پال سنگھ سمع جانے گرمکھ، اجل جنکی نیتا صاف اتیتا ۔8۔
مگھر مگن رہن ہرِ حالے، بوجھ آپکو پیارے چھوڈ پوارے
تھاور جنگم جیو جنت لو، توہی ہر پرکارے طرفہ چارے
کدھرے راجا کدھرے پرجا، رنگ تمارے سارے دیکھ بچارے
ساگر ایک دیکھ لکھ لہراں، بیج برچھ پسارے پھول ہزارے
کس دا جاپ جپیں ہر ویلے، توں خود ہی کرتارے دوئی ڈارے
پال سنگھ جس دلبر ملیا، سوئے پانو پسارے جیوں نر نعرے ۔9۔
پوہ پرمیشر پریم بنا نہِ، پریم کرے سو پاوے نام دھیاوے
پریم دیکھ کے کرشن گھنئیا، ساتھ گوپیاں گاوے ناچ نچاوے
دھنا گنکا اور بھیلنی، پریم کرے پربھ پاوے تے گن گاوے
جات پات نہیں پوچھے کوئی، پریم کرے سو بھاوے بید بتاوے
بیڑا بید ملاح سنت سبھ، پیسہ پریم لیاوے سو چڑھ جاوے
پال سنگھ کر پریم سنت سیوں، اوچ نیچ تر جاوے پار لنگھاوے ۔10۔
ماگھ مست رہندے نت عاشق، پی کر وصل پیالے دلبر والے
دل تے خوف نہ رکھدے رتی، سوون ہوئے سکھالے، ایک نرالے
سوہنی صورتَ دیکھ پیا دی، رہن سدا متوالے مست کھیالے
جات برن کل لاج نہ راکھن، توڑے تسبیاں مالے ساگر ڈالے
سورج عشقے والا چڑھیا، دور دوئی دے پالے کیئے سجالے
پال سنگھ لے اگن گیان کی، کرم کانڈ سبھ بالے رہے اکالے ۔11۔
پھگن پھول کھلے بہرنگی، ٹہک رہیاں گلزاراں خوب بہاراں
چمبا مروآ اور کیوڑا، پھولے پھول ہزاراں بہو پرکاراں
رل مل ہوری کھیلن گاون، دھاون وچ بازاراں سبھ نر ناراں
نین جنہاں دے بلن مثعلاں، حسن جویں تلواراں صیف کٹاراں
جیکر یار ملے اک واری، لکھ وار سر واراں آپ گزاراں
پال سنگھ پیارے نوں مل کر، بھل گئیاں سبھ کاراں بن دلداراں ۔12۔
