بارانماہ-ہیرانماہ بدھ سنگھ
بارانماہ-ہیرانماہ
ربا چڑھیا چیت مہینہ، عشقے زور تپایا سینہ
مینڈا دل ماہی نے لینا، کھیڑا ہندا کون کمینہ
مولٰی میلیں یار نگینہ، میں تاں ہوئیاں بہت ادھینا، باجھوں یار دے ۔
کیسو پھلے رنگ گلالی، جانک اگّ برہں نے بالی
کوئل کہکے امب سو ڈالی، بھورے گونجن لین بھوالی
کڑیاں کھیڈن رات چندالی، گاون گیت بجاون تالی
ہبھا پھلی ہے بن مالی، نال بہار دے ۔
مینوں کجھ ن بھلا سجھے، کلیجہ وانگُ کبابے بھجے
برہوں تیر چلیندا گجھے، مینڈی جان ہمیشہ لجھے
سئیؤ کرو الاجُ نی کجھے، بھڑکی اگّ عشقَ دی بجھے
پیارا آن ملاوو مجھے، آئِ قرار دے ۔
پیارے باجھوں گھڑی ن جیواں، پیالہ گھولِ زہر دا پیواں
بدھ سنگھ ہیر رانجھن دی تھیواں، کھیڑے ناؤں ن مولے لیواں
پھیڑے اپنے نوں پچھتیواں، چشماں تار سار دیاں سیواں، باجھ دیدار دے ۔1۔
پھل ہری کہ ہر دی ہاں، کہ وہدی تخت ہزارے جاں، مہینہ گزریا ۔1۔رہاؤ۔
ویساکھ ویساکھی آئی، برہوں دھم گھنیری پائی
کٹھی بکرے وانگُ قصائی، کیہی پھوک کلیجے لائی
تتی ہیر تنے تپ تائی، عشقے نال اساں دے چائی، ربا کی کراں ۔
ہبھے پھلے باغ بغیچے، جانک دکھ رکھے نی سیچے
عشقے پکڑِ نوائی نیچے، بیٹھا سینے آئِ دلیچے
پھڑِ پھڑِ دل دیوانا کھینچے، برہوں پھاتھی پھندھی بیچے، سئیؤ میں مراں ۔
مینڈا حالَ ن کوئی جانے، پڑیاں دیندے رہے سیانے
پڑِ پڑِ تھکے علم ملانے، عشقے بھوت بہائے ٹھانے
بھنی بھٹھّ سو وانگوں دانے، پیارے باجھوں کون پچھانے، دھیرج کیوں دھراں ۔
دیکھو سئیؤ میں کی کیتا، پیالہ زہر آپ پھڑِ پیتا
بدھ سنگھ دل جان ہتھِ دتا، پیارا وننجِ گیا چپ کیتا
تڑپھاں رامے باجھوں سیتا، برتھا جوبن تکدی بیتا، جیواں ن مراں ۔2۔
سئیؤ ! آیا جیٹھ نمانی، کیہی باب اساں دے وانی
برہوں کٹ کٹ نکی چھانی، رڑکی وانگوں ددھ مدھانی
تڑپھاں باجھوں مچھلی پانی، پھاتھی آن دکھاں دی گھانی تتی کرم دی ۔
پاندھی پندھ ن مولے چلے، تتی پون سو جان بھکھلے
برہُ جان کریندا ہلے، تپے دھرتی مارو تھلے
ڈاڈھا سول کلیجہ سلے، میں ولِ جانی کوئِ ن گھلے سائیاں شرمدی ۔
سانوں ڈکھو ڈکھ وہاوے، مریئے ماہی دے ہی ہاوے
دوجا کھیڑا جھڑک ڈراوے، کیہڑا تخت ہزارے جاوے
مینڈا ہبھو حالَ سناوے، پیارا اجُ اتھائیں لیاوے تھکی بھرمدی ۔
سانوں ہبھو کدیا بھلے، سر پر چھت عشقَ دا جھلے
بدھ سنگھ باغ سلیٹی پھلے، گونا گونّ چمن گل کھلے
عرشوں بعد سبہِ دی جھلے، پیارا ولِ اساں دی جلے گھڑی سو دھرم دی ۔3۔
چڑھیا ہاڑھ ہوائی کردا، سنِ سنِ جیؤ سو مینڈا ڈردا
اشک اگّ تھیں اگوں مردا، اساں تے چائ کیتا دل بردا
برہوں دکھ ہڈاں نوں چردا، سانئیناں ہوئِ رہی گلزردا طلب دیدار دی ۔
ترکھی دھپ سراہاں پاندی، دیا اگّ برہں دی کھاندی
تتی رات ڈہیں بللاندی، کھیڑے گھتِ کچاوے آندی
بابل بنھ دتی کر باندی، مینڈی ن کائی پار وساندی نعرے ماردی ۔
میں تاں ہوئیاں اہل دیوانی، سینے اٹھن سول طوفانی
عشقے چھک جڑی تن کانی، سانوں لہر دیوے جوانی
پیارا چھوڑِ گیا سیلانی، ربا میلیا سانوں جانی شگن ویچاردی ۔
سئیؤ ! کٹھی اون قصائی، جن چا سسی تھلیں رلائی
بدھ سنگھ سوہنی نینئں ڈبائی، مجنوں جسے دبھّ ودھائی
زلیخاں روندی عمر عمر گوائی، صاحباں کٹھی سکے بھائی خاطر یار دی ۔4۔
ربا چڑھیا مہینہ ساون، کڑیاں ہسن کھیڈن گاون
مولی مہندی کجل پاون، بنِ بنِ رنگ شہانے آون
چھتے گند پھلیل لگاون، جھوٹن پپل جوہ سہاون، جوبن مچیا ۔
سانوں بجل لشک ڈراوے، ڈائن کڈھ کلیجہ کھاوے
مریئے ماہی دے نی ہاوے، راتیں رتی نیند ن آوے
روواں لگِ لگِ پلنگھے پاوے، پیارے باجھ تے کجھ ن بھاوے آ رنُ رچیا ۔
جیوں جیوں مولٰی مینہ ورسے، تؤں تؤں پیڑ کلیجہ کسے
سینے اٹھن سول سرسے، سانوں لوک وڈانا ہسے
پیارا تخت ہزارے وسے، جیندے ڈٹھے ہبھ دکھ نسے دل میں کھچیا ۔
کیہی کیتی بے پرواہی، میں تاں سائیاں تینڈی آہی
جے میں بھریہاں لکھ گناہیں، توں تاں عالم کل پناہی
برہوں ددھی تیں کی داہی، بدھ سنگھ کوکاں ماہی ماہی میلیں سچیا ۔5۔
بھادروں بھرم ن جیؤ پھٹدا، سینے سول قہر دا اٹھدا
جانک مول سکھاں دے پٹدا، ڈاڈھی پیڑ کلیجہ گھٹدا
دے دے تاؤ ودانیں کٹدا، وانگوں سار دے ۔
بن ترن پھلے بھورُ گنجارن، بولن بنڈے مور جھنکارن
برہوں فوجاں جان للکارن، تنِ تنِ تیر قہر دے مارن
چاترک پی پی شبد اچارن، سنِ سنِ جان کلیجہ ٹھارن برہی یار دے ۔
مینڈی سنجی سیجِ اکیلی، جیندی ترے سے سٹھّ سہیلی
میں بن ہبھا کنت مہیلی، برہوں پیڑ سٹی تل تیلی
سکی مجنوں وانگ سو لیلی، ربا میلُ اسانوں بیلی آئِ دیدار دے ۔
میں تاں سکھ ن سیجے سوواں، رو رو ہنجھو ہار پروواں
ملِ ملِ داغ برہوں دے دھوواں، چڑِ چڑِ اچے پندھ سو جوواں
یاراں ملیاں دکھڑا کھوواں، بدھ سنگھ ہیر رانجھن دی ہوواں رحم ستار دے ۔6۔
چڑھیا اسو آس کریندی، مندھن رو رو نین بھریندی
سادھن سجن گن ساریندی، صورتَ سوہنی چت دھریندی
باجھوں تلہے نائں تریندی، وانگ سوہنی ڈب مریندی جے میں جاندی ۔
سئیؤ ! اسو ماہُ نرالا، دہیں دھپِ سو راتیں پالا
برہوں تاؤ اساں تے ڈالا، سانوں چھوڑِ گیا میہیوالا
جیں دے رکھسر ماہُ اجالا، ہلکے زلفاں بسیئر کالا پھاہی جان دی ۔
مینڈی جند تسے وچ اٹکی، سانوں بھلِ گئی سدھ گھٹ کی
برہوں باز لوے جیوں پٹکی، سر تھیں چائ سٹی جل مٹکی
سینے سانگ کہرُ دی کھٹکی، میں تاں ہوئِ رہی بٹ نٹ کی قسم قرآن دی ۔
بدھ سنگھ عشقَ کی کارے کردا، یوسف چائ کیتو نے بردا
پنوں ناؤں ن لیتا گھر دا، سولی چا منصور سو چڑھدا
مجنوں لکھ لکھ سجدے دھردا، میہینوال نینئ ڈب مردا خاطر آن دی ۔7۔
چڑھیا کتک کی سنِ کہنا، کرکے صبر پیا ہن بہنا
کیتا سائیں دا سر سہنا، لکھیا پائِ اساڈے کہنا
پائیے دھر درگاہوں لہنا، جیوں رب رکھے تؤں رہن زور ن چلدا ۔
دیکھو عشقَ اولی چالی، باجھ چراغ دیوالی بالی
سر تے کھیڑا جم جندالی، وہندے نین سو رتُ پرنالی
سانوں ویدن پئی کمالی، ربا مینہیوال وکھالی روز اضل دا ۔
تینڈے باجھ ن کوئی میرا، سا کوں آس بھروسہ تیرا
سجدہ کرساں لکھ لکھ بیرا، برہوں دشمن پایا گھیرا
پیارے مول ن کیتوسُ پھیرا، سئیؤ کچرک رکھاں جیرا، کھیڑا کھلکدا ۔
دلبر ٹک اساں ولِ آویں، سوہنا مکھڑا آن دکھاویں
بھورا بنسی دھنک سناویں، بدھ سنگھ سچ سنیہُ الاویں
آتش سینے لگِ بجھاویں، آزج بندی آن چھڈاویں برہوں سلدا ۔8۔
مگھر ماہی نوں جے پاواں، چن چن کلیاں سیج وچھاواں
جانی کھولھِ تنی گل لاواں، بھاگٹھ ہیر سیال سداواں
بیسر مانگ سندھور بھراواں، سینے لگِ سو اگّ بجھاواں سائیاں میریا ۔
بھائیے یوسف کھوہے وہایا، تتھوں کڈھ سوداگر لیایا
سسی پنوں سیج سوایا، شیریں عاشق نوں جیوایا میں کی پھیڑیا ۔
ایوڈ ہور ن کوئی سجھدا، تدھ بن کون دلاں دی بجھدا
برہوں آئِ ہمیشاں لجھدا، سینے گھاؤ کہ تھائیں گجھدا
بالن ہڈّ کلیجہ بھجدا، سانوں آس بھروسہ تجھدا رکھ ہتھیڑیا ۔
میں تاں ہوئیاں اہل دوانی، پھردی رات ڈہیں حیرانی
بدھ سنگھ ہکو یار حقانی، جیون کوڑ فنا جوانی
آ مل مینڈی جان سجانی، سوہنی صورتَ تھوں قربانی مرُ وے کھیڑیا ۔9۔
ربا پوہُ مہینہ آیا، سئیاں سیج شینگار بنایا
پیارا انک بھرے گل لایا، کامن کیتو نیہُ سوایا
میں کی تتی لیکھ بنایا، پاندھی نیہُ سو جیؤ ترسایا
برہوں کڈھ چھری ہن دھایا، مینوں مارنے ۔
کیہی کیتی ہینسیارے، کرکے قول قرار وسارے
وٹھا آپ سو تخت ہزارے، گزرے رات گنیندی تارے
کڑکن ککر جاڈے بھارے، لیف نہالی بسیئر کارے وسُ وتھارنے ۔
ہائِ نی آکھ کراں کی مائی، کیہڑے کھوہ پواں ہن جائے
پیارے چھڈِ سو لڈ سدھائے، روندی دس میں ماہ بتائے
ہتھوں چھڑکے ہون پرائے، اڈے باز سو باز ن آئے، دکھ سہارنے ۔
سئیؤ ! بھٹھّ اویہی یاری، کردا عشقَ ہمیشہ خواری
سانوں ویدن پئیا بھاری، بدھ سنگھ مرساں مار کٹاری
روندی عمر ونجائیا ساری، مل جانی میں وے واری واری
بھرِ بھرِ نین جھریندی جھاری، تینڈے کارنے ۔10۔
ماگھی ماگھ باگھ جیوں بکے، سنکے جان سو مینڈی سکے
لگا نیہُ اویہا لکے، برہوں کرکے غرق گئے تکے
کرکے ڈھوئ دکھ سبھ ڈھکے، تتی ہیر کویں مر مکے، تاں وسُ کھانیاں ۔
لگے پت جھڑے جھڑِ جان، دسن رخ سو ددھے جان
کانھ تدھ باجھوں ملکھ ویران، برہوں اٹھن سول طوفان
نکل جائ سو مینڈی جان، تینڈی صورتَ تھوں قربان میں قسم کرانیاں ۔
راتیں سپنے سجن ملیاں، چن چن سیج وچھائیاں کلیاں
رل مل ناہ منیندی رلیاں، میں تاں بھاگ سباہے پھلیاں
اگھڑ گئیاں بھاہے بلیاں، کوکاں بانہہ کرے کرِ کھلیاں آؤ گمانیاں ۔
بازو اج نی پھردے میرے، بدھ سنگھ ہندے سون بھلیرے
جانا ملسن سنجھ سویرے، ہبھے جاسن دکھ پریرے
پاسہ ملیا سکھ گھنیرے، اجڑ پھیر وساسی ڈیرے رحم ربانیاں ۔11۔
پھگن ماہ سو ناہ پیارے، آئے چھیل چھبیلے بھارے
سوہنی صورتَ دے متوارے، جیندی زلفاں بسیئر کارے
ترکھے نین سو این کٹارے، چمپک دند سو چند للارے، موتی من لڑی ۔
جیندی لٹک کٹک ہوئِ لٹدی، کنڈی مچھّ اٹک جیوں مٹھدی
دلی تھی لے جو تٹک دے تٹدی، ڈٹھیاں پریتِ چٹک دے چٹدی
وچھڑیاں جان پٹک دے پھٹدی، لگی لگن جھٹک ن چھٹدی ہیرے جیوں جڑی ۔
آوو سئیؤ ! کھیڈاں پھاگ، ملیا جانی چند چراغ
مولے مستکِ لایا بھاگ، برہوں صقل کریہاں داغ
کھلے خوب شگوپھا پھاگ، گویہاں گیت سہانے راگ، جڑیہاں سر دھڑی ۔
بدھ سنگھ ہیر سو ہیرا پایا، برہوں دارد دکھ وننجایا
مولے ملکھ سو سکھ وسایا، سینے سچُ سلیٹی آیا
ہبھو ہار سینگار سہایا، دوجا بھاؤ کداؤ مٹایا سلکھنی ایہہ گھڑی ۔12۔
| |
